پرفشاری خون در دوران بارداری در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می‌شود

یک متخصص زنان و زایمان گفت: مسمومیت دوران بارداری از جمله مشکلات جدی‌ست که سلامت مادر را تهدید می‌کند. البته شامل تمام زنان باردار نمی‌شود، اما تعداد افرادی که با این مسئله مواجه می‌شوند نیز کم نیست.

دکتر فاطمه داوری در گفتگو با خبرنگار مهرخانه با بیان این مطلب افزود: فشار خون بالا و دفع پروتئین از ادرار که باعث ایجاد ورم در خانم باردار می‌شود، از جمله مسمومیت‌های دوران بارداریست که گاهی تمام بدن را درگیر می‌کند و باعث تاری دید، مشکلات کبد،کلیه و در صورت تشدید هم موجب ختم حاملگی می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان تصریح کرد: البته فشار خون ناشی از حاملگی که در دوران بارداری ایجاد می‌شود معمولاً بعد از بارداری برطرف می‌گردد؛ گرچه ریسک ایجاد فشار خون در بارداری بعدی نیز وجود دارد، اما مادر می‌تواند مجدداً با نظارت دقیق پزشکی باردار شود.

ایجاد عوارض از هفته بیستم حاملگی

داوری اضافه کرد: اگر مادری مبتلا به فشار خون مزمن باشد، این مسئله در تمام طول عمر در وی قابل مشاهده خواهد بود؛ اما در صورتی که فشار خون مربوط به دوران حاملگی باشد، معمولاً عوارض آن ۲۰ هفته پس از آغاز این دوره ایجاد شده و چند هفته بعد از زایمان هم برطرف می‌شود.

چه افرادی در معرض خطر مسمویت حاملگی قرار دارند؟

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به مشخصه‌های افراد در معرض خطر مسمومیت حاملگی بیان داشت: زنان حامله با سن زیر ۱۸ سال یا بالای ۳۵ سال، مادران بارداری که دچار بیماری‌های قلبی عروقی هستند، حاملگی‌های چندقلویی، افرادی که دارای سابقه خانوادگی فشار خون هستند و زنان باردار سیگاری و مصرف‌کننده الکل، از جمله کسانی هستند که در معرض این خطر قرار دارند.

تأثیر مسمومیت حاملگی بر سلامت مادر و جنین

وی در ادامه با اشاره به تأثیر مسمومیت حاملگی بر سلامت مادر و جنین تصریح کرد: این وضعیت موجب کاهش جریان خون رحم و کاهش خون‌رسانی به جنین شده و نیز می‌تواند سبب مشکلاتی نظیر کاهش رشد جنین، جدا شدن زودرس جفت و مرگ جنین شود.

این متخصص زنان و زایمان افزود: ورم اندام‌ها، ورم دست‌ها و صورت، افزایش ناگهانی وزن، اختلال بینایی مثل تاری دید و دیدن جرقه‌های نورانی، سردرد و دردهای ناحیه معده از علائم مهم مسمومیت حاملگی‌ست و باید توجه داشت که فشارخون بالا نیز تأثیر مهمی در روند حاملگی دارد؛ به گونه‌ای که ممکن است حتی منجر به بروز عوارضی مانند عوارض قلبی، مغزی و کلیوی برای مادر شود.

داوری خاطر نشان کرد: در صورت مشاهده هر یک از عوامل فوق‌الذکر مادر باردار باید فورا به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کند، چراکه در صورت عدم مراجعه ممکن است حال فرد به سرعت وخیم شود. ازطرفی فشارخون بالا در مادران باردار منجر به زایمان زودرس آنها نیز می‌شود.

وی در ادامه اظهار داشت: مسئله دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که طبق مطالعات محققان، بالا بودن فشار خون مادر در دوران بارداری، اثرات منفی بر مهارت تفکر کودک دارد و این اختلال تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند، البته این امر به این معنا نیست که این کودکان در حافظه و ذهنشان دچار اختلال هستند.

پرفشاری خون در دوران بارداری در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می شود

این متخصص زنان و زایمان ضمن اشاره به اینکه پرفشاری خون در دوران بارداری و اختلالات مربوط به آن یعنی مسمومیت‌های حاملگی در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می‌شود، گفت: این امر محیط رشد جنین در درون رحم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و باعث عوارضی نظیر کاهش توانایی تفکر می‌شود.

راهکارهای کنترل فشار خون بارداری

وی اضافه کرد: کنترل فشار خون در زمان بارداری به دلیل تأثیر مستقیم آن بر پیشگیری از مسمومیت‌های احتمالی حاملگی حائز اهمیت است و این امر با انجام حرکات ورزشی حداقل سه بار در هفته و هر بار ۳۰ دقیقه، کنترل استرس و عصبانیت، تغذیه مناسب، عدم مصرف دخانیات، کاهش میزان مصرف نمک و چربی‌های اشباع و کنترل وزن امکان‌پذیر خواهد بود.

داوری تصریح کرد: در واقع مهم‌ترین نکته در فشار خون تشخیص به موقع آن است. اساساً معاینات دوران بارداری هر ماه تا 28 هفتگی سپس هر دو هفته تا 36 هفتگی و بعد از آن هفتگی تا زمان زایمان است و این پیگیری‌ها به ما کمک می‌کند که در اولین فرصت افزایش فشار خون را تشخیص دهیم.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات درمانی، استراحت است؛ البته نه استراحت مطلق. کالری، پروتئین کافی، مایعات و نمک کنترل‌شده تأثیرات عمده‌ای دارد.

اثربخشی مصرف دارو به چه میزان است؟

این متخصص زنان و زایمان در پایان ضمن اشاره به مطالعات متعددی که در این خصوص صورت گرفته است، گفت: مطالعات نشان داده است که مصرف داروهای ضد فشار خون مجاز در بارداری، با وجود آنکه سطح فشار خون را پایین می‌آورد، اما تأثیری بر طول زمان بارداری، عوارض فشار خون یا وزن نوزاد هنگام تولد نداشته و حتی مطالعه‌ای نشان داده است که کاهش رشد جنین در افرادی که دارو مصرف می‌کنند، 2 برابر افرادی‌ست که دارو مصرف نمی‌کنند؛ البته در خصوص فشار خون مزمن استثناء وجود دارد.

عدم کنترل فشار خون دوران بارداری مرگ مادر را در پی دارد

دوران بارداری با تمام سختی‌هایش می‌تواند یکی از زیباترین و خاطره‌انگیز‌ترین دوران زندگی هر زنی باشد؛ به شرطی که قبل از بارداری، اطلاعات لازم و کافی از منابع معتبر، افراد آگاه و متخصص کسب شود. 

در واقع تمام خانم‌هایی که قصد بارداری دارند؛ باید از ویژگی‌های این دوران و مراقبت‌های لازم قبل و بعد از بارداری مطلع باشند. چرا که بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها در این دوران، تنها با داشتن اطلاعاتی حتی جزیی قابل پیش‌گیری است. البته مشورت با افراد ناآگاه و غیرمتخصص، نه تنها دردی را دوا نمی‌کند بلکه می‌تواند مشکلات زیادی را هم ایجاد کند. 

یکی از بیماری‌ها در دوران بارداری، فشارخون بالاست که می‌تواند منجر به تشنج هم بشود و در نیمه‌ی دوم بارداری، اختلالات زیادی را ایجاد کند. 

برای آگاهی درباره‌ی فشارخون دوران بارداری به عنوان یکی از بیماری‌های مهم این دوران، با دکتر «مژگان فروتن» متخصص زنان، زایمان و نازایی گفت‌وگو کردیم. 

فروتن گفت: فشار خون دوران بارداری، بیماری مخصوص این دوران است و فقط در دوران بارداری ایجاد می‌شود و البته علت آن هنوز مشخص نیست ولی احتمالا با ترشح یک سری هورمون‌ها از جفت، فشار خون بالا در خانم‌های باردار ایجاد شود. 

این متخصص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به این‌که همه‌ی خانم‌های باردار به فشار خون مبتلا نمی‌شوند؛ افزود: خانم‌هایی مستعد فشار خون دوران بارداری هستند که سابقه‌ی فامیلی ابتلا به فشارخون دارند و یا چاق هستند. 

فروتن گفت: خانم‌هایی که برای اولین بار باردار می‌شوند؛ احتمال بروز فشار خون در آن‌ها بیش‌ از خانم‌هایی است که برای بار دوم، سوم و یا بیش‌تر باردار می‌شوند. 

وی افزود: فشار خون در دوران بارداری، شامل دو نوع خفیف و شدید است که اگر کنترل نشود و پیش‌رفت کند؛ باعث ایجاد تشنج در فرد باردار و به  کما رفتن و سرانجام مرگ وی خواهد شد. 

وی یکی از علت‌های مهم مرگ و میر مادران باردار در دنیا را فشار خون بالا عنوان کرد و افزود: فشارخون بالا در دوران بارداری با علائمی از جمله افزایش وزن ناگهانی و بیش از حد معمول، ورم شدید،  دفع پروتئین از کلیه‌ها، سردرد هم‌راه با تاری دید و درد در ناحیه‌ی معده و کبد هم‌راه است. 

فروتن ادامه داد: اگر بارداری یک خانم با این‌گونه علائم هم‌راه باشد؛ احتمال بروز تشنج در وی زیاد است. 

وی در خصوص دفع پروتئین در زنان باردار گفت: دفع پروتئین معمولا در ماه‌های آخر بارداری رخ می‌دهد و از درجه‌ی خیلی ضعیف تا شدید دیده می‌شود که بر اساس میزان دفع پروتئین از بدن زن باردار، قابل بررسی است...

این متخصص زنان و زایمان با اشاره به این‌که اگر دفع پروتئین از بدن مادر شدید باشد؛ باید سریع درمان شود؛ تصریح کرد: با توجه به این‌که دفع پروتئین از بدن مادر درمان خاصی ندارد؛ تنها راه درمان آن، ختم بارداری مادر است؛ یعنی باید خانم باردار زایمان کند و جفت از بدن وی خارج شود تا به حالت طبیعی برگردد. 

وی ادامه داد: دفع پروتئین ممکن است در ماه‌های اولیه‌ی بارداری (پنجمین ماه بارداری) اتفاق بیفتد و اگر این بیماری در ماه‌های اول این دوران بروز کند؛ به طور معمول شدیدتر است و بیمار سریع‌تر به مرحله‌ی تشنج می‌رسد. 

وی گفت: به طور معمول فشارخون در دوران بارداری، کم کم بالا می‌رود و اگر فشار خون یک دفعه بالا رود و فرد اضافه وزن ناگهانی پیدا کند؛ باید بارداری وی خاتمه یابد و اگر جنین خیلی کوچک باشد؛ به طور قانونی سقط خواهد شد و در غیر این‌صورت توسط پزشک به دنیا خواهد آمد. 

وی در خصوص راه‌های پیش‌گیری از فشار خون در دوران بارداری خاطرنشان کرد: فشارخون دوران بارداری راه پیش‌گیری خاصی ندارد ولی به زنان باردار توصیه می‌شود برای کاهش فشارخون، مصرف نمک را کاهش دهند. 

فروتن افزود: اگر فشار خون مادر بارداری سیر صعودی داشته باشد و به طور ناگهانی وزن وی بالا ‌برود؛ باید در فواصل کوتاه به پزشک مراجعه کند و هر روز یک مرتبه فشار خون خود را کنترل کند تا مبتلا به تشنج بارداری نشود. 

وی حداکثر اضافه وزن در ماه‌های اولیه‌ی بارداری را یک کیلوگرم و در ماه‌های آخر یک و نیم کیلوگرم عنوان کرد و افزود: حداکثر فشار خون در دوران بارداری نیز باید بین 12 تا 13 باشد و بیش از این میزان خطرناک است. 

وی تصریح کرد: اگر فشار خون مادر باردار در هر ماه مراجعه به پزشک 9 باشد و یک مرتبه به 12 برسد و اضافه وزن ناگهانی نیز داشته باشد؛ برای مادر خطرناک است. 

فروتن افزود: فشارخون مزمن و یا فشار خونی که مادر قبل از بارداری به آن مبتلا بوده است؛ باعث اختلال رشد نوزاد داخل رحم می‌شود. 

وی ادامه داد: اما اگر در فرد باردار فشار خون آن‌قدر بالا رود که باعث تشنج در مادر شود؛ به دلیل قطع و یا کاهش خون‌رسانی و اکسیژن به جنین، مرگ وی را به هم‌راه خواهد داشت. 

زهرا نجفی

بالا رفتن فشار خون مادر علت ، تشنج در دوران بارداری

تشنج در دوران بارداری وضعیت بسیار خطرناکی است که با بالا رفتن فشار خون مادر صورت می گیرد و در نیمه دوم بارداری اختلالات زیادی را ایجاد می کند.

طبق بررسی های صورت گرفته تقریبا ۵ درصد از مادرانی که برای اولین بار باردار می شوند به این بیماری مبتلا می شوند که نه تنها برای مادر دردسرساز است بلکه سلامت جنین رانیز تهدید می کند.دکتر فرشته معاون، متخصص زنان و زایمان در تعریف این بیماری، به جام جم  می گوید: تشنج به معنی انقباضات عضلانی غیرقابل کنترل است که در اغلب موارد با کاهش سطح هوشیاری همراه بوده و طی آن بیمار حرکاتی پرشی و انقباضی متناوب همراه با خیره شدن چشم ها به سمت بالا دارد که گاهی به دلیل قفل شدن دندان ها به زبان فرد نیز صدماتی وارد می شود.

به گفته وی، نکته مهم در حین تشنج انقباض و اسپاسم عضله دیافراگم و قطع حرکات تنفسی مطلوب و اختلال در اکسیژن رسانی به ارگان های بدن است که جنین در این جریان دچار هیپوکسی(کاهش اکسیژن خون شریانی) می شود.

● علل بیماری

این متخصص زنان و زایمان ،علل تشنج در بارداری را شامل تومورهای مغزی، صرع، تب شدید، نارسایی کلیه، افت شدید قند خون، مسمومیت ها، مننژیت و مسمومیت حاملگی می داند که هر یک از علل، درمان مطلوب خود را می طلبد.

دکتر معاون با اشاره به زنان بارداری که سابقه بیماری صرع داشته اند، اظهار می کند: این دسته از بیماران می توانند با کنترل شدید و ایمن (تغییر نوع و دوز دارو توسط پزشک (متخصص) از بروز ناهنجاری ها در جنین و حملات تشنجی در امان بمانند.

وی درخصوص زنان بارداری که تحت درمان با انسولین هستند، می افزاید: گاهی عدم کنترل قند خون و افت شدید قند خون منجر به تشنج و کاهش سطح هوشیاری می شود، ولی این موضوع را نیز نباید فراموش کرد که این بیماری از نشانه های یک بیماری زمینه ای وخیم است و نیاز به بستری اورژانس و بررسی علت دارد.

به گفته این متخصص زنان و زایمان، تشنج در هر زمان از حاملگی و حتی در مراحل زایمان، می تواند رخ دهد، ولی در واقع تشنج های مخصوص حاملگی (اکلامپسی) بندرت قبل از ماه ششم بارداری رخ می دهند که اغلب علت اصلی آن افزایش فشار خون در حاملگی، همراه با دفع پروتئین زیاد در ادرار است که به دلیل تغییر نفوذپذیری عروق در سراسر بدن و ازجمله مغز، منجر به خونریزی مغزی و به دنبال آن تشنج می شود.

دکتر معاون شروع تشنج در زنان باردار را به صورت احساس سردرد، سرگیجه، خستگی شدید و رویت لکه های سفید به هنگام زایمان ذکر و خاطرنشان می کند: حملات تشنجی می تواند برای مادر و جنین کشنده باشد یا این که مادر را به کما برده و کاهش شدید اکسیژن رسانی را برای جنین به علت جفت نارسا و نیز اسپاسم دیافراگم، قطع حرکات تنفسی مادر و نیز بروز دکولمان (کنده شدن جفت از محل خود قبل از زایمان) به دلیل انقباضات رحم داشته باشد.

● بارداری بدون تشنج

وی با اشاره به این که می توان با روش هایی هرچند ساده، از بروز تشنج در دوران حاملگی خودداری کرد، برخی از این اقدامات را شامل کاهش وزن در زنان چاق، کنترل و بررسی وضعیت قندخون در بیماران با سابقه دیابت حاملگی یا بیماری مرض قند (دیابت نوع یک و ۲ )، کاهش مصرف نمک و چربی، خودداری از مصرف غذاهای آماده و کم محتوا دانسته و یادآور می شود: با مصرف میوه و سبزی تازه و ورزش مداوم و آهسته، قبل از اقدام به بارداری می توان راهی هموار برای دوران بارداری مهیا کرد.

این پزشک متخصص می افزاید: در طول دوران بارداری، ویزیت های مکرر توسط پزشک زنان، مصرف امگا ۳، استراحت روانی و جسمی، کاهش مصرف نمک و در صورت صلاحدیدپزشک، مصرف آسپیرین و کلسیم و بررسی وضعیت رشد جنین توسط معاینه و سونوگرافی، لازم و ضروری است.

وی اظهار می کند: در بیماری که فشار خون افزایش یافته در بارداری دارد، افزایش سردرد در جلوی پیشانی یا پشت سر، درد ناحیه سمت راست بالای شکم، روی محل کبد و احساس رویت لکه های نورانی جلوی چشم و فشار خون بیش از ۱۶۰ بر ۱۱۰ mmug به معنای پرکلامپسی شدید و تشنج قریب الوقوع است، که در این زمان بستری و کنترل فشار خون با داروهای پایین آورنده فشار خون و استفاده از سولفات منیزیم برای جلوگیری از تشنج و بررسی وضعیت انعقاد و کبد، ضروری است و باید به دنبال بهبود وضعیت مادر، ختم حاملگی در اسرع وقت به عنوان درمان قطعی پرکلامپسی ـ اکلامپسی صورت بگیرد.

فشار خون در بارداری و پره اکلامپسی

فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی،از شایعترین مشکلات طبی در بارداری است ویکی از سه علت مهم مرگ مادران را در کنار خونریزی و عفونت  تشکیل می دهد. این اختلال، 8-5 درصد بارداریها را عارضه دار می کند. مادران مبتلا به پره اکلامپسی در معرض خطر بیشتر ی از نظر عوارض مادری و جنینی هستند به همین دلیل باید تحت مراقبتهای ویژه بارداری قرار گیرند.

فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی چیست؟

افزایش فشار خون مادر در طی بارداری که با علایم ورم و پروتئین در ادرار همراه باشد. پره اکلامپسی نامیده می شود. این عارضه به نامهای توکسمی و مسمومیت حاملگی نیز نامیده می شود.

کدام مادران بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی هستند؟

- مادران شکم اول

- زنان با سابقه پره اکلامپسی در خواهر یا مادر

- زنان با سابقه پره اکلامپسی در بارداری قبلی

- زنان چاق

- مادران مبتلا به بیماری دیابت قبل از بارداری یا حین حاملگی

- زنان باردار در سنین زیر 18 و بالای 35 سال

- زنان با سابقه فشار خون بالا یا سابقه بیماری کلیوی قبل از بارداری

بعضی از نشانه ها می توانند نشانه بروز پره اکلامپسی در فرصتی نزدیک باشند. بنابراین باید به وجود این نشانه ها در بدن خودتان حساس باشید و با بروز هر کدام از آنها سریعا به پزشک مراجعه کنید.

این نشانه ها عبارتند از:

علایم پره اکلامپسی خفیف

فشارخون بالا( فشار خون 140/90)، ورم و مقدار کم پروتئین در ادرار

علایم پره اکلامپسی شدید

فشار خون بالا( فشار خون 160/110 و بیشتر) پروتئین در ادرار، ورم عمومی بدن بویژه دست و صورت، افزایش ناگهانی وزن بدن ،اختلال در بینایی و تاری دید، درد قسمت بالا و راست شکم، سردرد و کاهش ادرارو یا توقف جریان ادرار.

عوارض پره اکلامپسی بر روی جنین و مادر 

- افزایش احتمال مرگ جنین در داخل رحم و مرده زایی

- افزایش احتمال تولد نوزاد کم وزن( با وزن کمتر از 2500 گرم)

- افزایش جدا شدن زودرس جفت در دوران بارداری

- افزایش احتمال زایمان سزارین

- افزایش احتمال نارسایی کلیوی و قلبی

- افزایش احتمال بروز فشار خون پس از زایمان

چگونه از بروز فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی آگاه می شویم؟

هر کدام از نشانه های گفته شده می تواند نشانی از بروز پره اکلامپسی باشد. در هر بار مراجعه به پزشک یا ماما نیز ، او با اندازه گیری فشار خون و وزن شما،و درصورت وجود علای با درخواست آزمایش ادرار برای بررسی وجود پروتئین در ادرارو نیز اندازه گیری اسید اوریک و کراتینین خون، وضعیت شما را مورد بررسی قرار می دهد.سونوگرافی می تواند به تعیین وضعیت جنین و جفت نیز کمک کند.

درمان فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی

درمان بستگی به سن بارداری دارد. یعنی مدت زمانی که از عمر جنین می گذرد.

1- اگر تاریخ زایمان نزدیک است و رشد جنین کافی است. ممکن است پزشک با توجه به شرایط مادر و جنین تصمیم به انجام زایمان بگیرد.

2- اگر مادر پره اکلامپسی خفیف داشته و جنین رشد کافی نداشته باشد، موارد زیر به مادران توصیه می شود:

- استراحت بر پهلوی چپ برای افزایش خونرسانی به جنین

- افزایش تعداد ویزیتها توسط پزشک یا ماما

- محدود نمودن مصرف نمک

- مصرف مایعات کافی در طول روز

- مصرف داروی پایین آورنده فشار خون به دستور پزشک

- بستری شدن در بیمارستان برای کنترل فشار خون و کارکرد کلیه

چگونه از ابتلا به پره اکلامپسی پیشگیری کنیم؟

خانمهایی که به تازگی فشار دیاستول( فشار پایین) آنها 89-81 میلی متر جیوه شده است، یا بیش از 1 کلیوگرم در هفته افزایش وزن پیدا کرده اند باید هر 4-3 روز یکبار مراجعه کنند و مراقبت به طور سرپایی ادامه پیدا کند مگر اینکه علایمی مانند فشار خون بالا، وجود پروتئین در ادرار، اختلالات دید یا درد ربع فوقانی و راست شکم در آنها بروز کند.متاسفانه ،راه مطمئنی برای پیشگیری از وقوع پره اکلامپسی وجود ندارد ولی برای کاهش عوامل مستعد کننده ای که باعث افزایش فشار خون می شود، موارد زیر توصیه می شود:

- کنترل مرتب فشار خون و اندازه گیری وزن و میزان پروتئین در ادرار با توجه به دستور پزشک

- ویزیت مرتب توسط پزشک یا ماما

- مصرف مایعات کافی در طول شبانه روز

- مصرف کم مواد کافئین دار

- مصرف بیشتر میوه و سبزیجات تازه به دلیل خاصیت آنتی اکسیداتیو( محافظت کننده)

- مصرف ماهی ها بویژه ماهی های دریای جنوب به غیر از ماهی تن ( فقط در حد 6 اونس در هفته)و استفاده از کپسولهای روغن ماهی

- پرهیز از مصرف زیاد نمک و مواد نشاسته ای و غذاهای سرخ کردنی

- استراحت کافی در طول روز

-انجام مرتب تمرینات ورزشی

کنترل فشار خون در دوران بارداری

فشار خون بالا در دوران بارداری یکی از علل مرگ و میر و عارضه‌‌دار شدن بارداری‌ها در دنیاست بنابراین در دوران بارداری فشار خون باید به دقت کنترل شود.

اگر بیمار بعد از هفته بیستم بارداری دچار افزایش فشار خون شدید ولی بدون دفع پروتئین در ادرار باشد، افزایش فشار خون به علت بارداری خوانده می‌شود همچنین خانم‌هایی که بعد از طی نیمه اول بارداری دچار افزایش فشارخون می‌شوند و در ادرار پروتئین دفع می‌شود پره اکلامپسی خوانده می‌شوند.

برای دریافت پاسخ سؤالاتمان در خصوص فشار خون در دوران بارداری با دکتر ناهید رادنیا متخصص زنان و زایمان مرکز آموزشی درمانی فاطمیه گفتگو کردیم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم؛

متخصص زنان و زایمان مرکز آموزشی درمانی فاطمیه اظهار داشت: معمولاً افزایش فشار خون عبارتست از فشار برابر با 90/140 یا حتی اگر یکی از این دو عدد افزایش یابد؛ این اختلال معمولاً هیچ علامت قابل توجهی ندارد مگر آنکه بسیار بالا رود.

وی در پاسخ به سؤالی در مورد تأثیر افزایش فشار خون بارداری بر سلامت مادر و کودک گفت: این امر بستگی به آن دارد که مادر هنگام ابتلا در چه ماهی از بارداری باشد و فشار خون به چه میزان بالاست.

وی با بیان اینکه هر چه فشارخون بالاتر و سن بارداری پایین‌تر باشد خطر بیشتر است، گفت: خطر ایجاد پره‌اکلامپسی در شرایطی که افزایش فشار خون قبل از هفته 30 ایجاد شده باشد دو برابر است با این حال از هر چهار خانم مبتلا به افزایش فشار خون یک نفر در دوران بارداری، زایمان و یا بلافاصله بعد از آن مبتلا به پره‌اکلامپسی است.

وی اضافه کرد: ابتلا به افزایش فشار خون بارداری خطرات دیگری از‌ جمله عقب افتادن رشد در داخل رحم، زایمان زودرس، جداشدگی جفت و مرده زایی به دنبال دارد.

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان افزایش فشار خون بارداری را کنترل کرد، اظهار داشت: خانم‌های باردار باید طبق برنامه برای ویزیت‌های دوران بارداری مراجعه کنند و فشار خون آنها کنترل شود و در صورت شک باید آزمایش‌های تشخیصی درخواست شود.

به علت اینکه پرفشاری خون بر گردش خون جنین تأثیر می‌گذارد پزشک درخواست سونوگرافی می‌کند تا از رشد جنین و میزان مایع آمنیوتیک اطمینان حاصل کند گاهی نیز نیاز به سونوداپلر می‌شود. همچنین نیاز به یک سری آزمایش‌های خون و جمع‌آوری ادرار 24 ساعته از نظر دفع پروتئین است.

وی ادامه داد:‌ در صورتی که فشار خون زیر 110/160 باشد و سایر نشانه‌ها نیز وجود نداشته باشد بیمار مبتلا به افزایش فشارخون خفیف در بارداری است.

در صورت مشاهده علایم پره اکلامپسی از جمله افزایش ناگهانی وزن، سردرد مداوم یا شدید، تغیرات دید، درد بالای شکم و یا حساسیت آن ناحیه، تهوع و استفراغ و یا جدا‌شدگی جفت شامل لکه‌بینی یا خونریزی از واژن یا درد و حساس شدن رحم در لمس بیمار سریعاً به پزشک مراجعه کنند.

وی افزود: اگر فشار خون 110/160 یا بیشتر باشد بیمار باید تحت درمان دارویی قرار گیرد و تا زمان تولد نوزاد بستری شود.

چنانچه بیمار در هفته 34 بارداری  یا بعد از آن قرار داشته باشد زایمان را القا خواهند کرد یا سزارین انجام خواهد شد اگر هنوز به هفته 34 بارداری نرسیده باشد کورتیکو‌استویید تجویز می‌شود تا تکامل ریه‌ها و سایر اعضای بدن جنین تسریع شود و سپس تحت القا زایمان قرار می‌گیرد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا بعد از زایمان فشار خون به حد طبیعی برمی‌گردد، گفت: در بعضی خانم‌ها فشار خون بالا می‌ماند ولی تمامی بیماران باید آموزش برای کنترل فشارخون بگیرند به احتمال قوی یک هفته پس از زایمان فشار خون  به حد طبیعی بر می‌گردد.

بارداری معمولاً باعث می‌شود که فشار خون در پایان سه ماهه اول و در طول سه ماهه دوم پایین بیاید بنابراین فشار خون مزمن به طور موقت مخفی می‌شود.

افزایش فشار خون به علت بارداری

اگر بعد از هفته بیستم بارداری دچار افزایش فشار خون شدید، ولی پروتئین در ادرار وجود نداشت، تشخیص عبارتست از "افزایش فشار خون در بارداری" که گاهی به نام "افزایش فشار خون به علت بارداری" خوانده می شود.

افزایش فشار خون بارداری

خانم هایـی که بـعد از طـی نیمه اول بـارداری دچار افزایـش فشار خون می شوند و در ادرار پروتئین دارند، دچار اختلال پیچیده ای هستند که پره‌اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی نامیده می شود.

کسانی که قبل از بارداری دارای فشار خون هستند و یا قبل از هفته بیستم بارداری به آن مبتلا می شوند، دچار اختلالی هستند که فشار خون مزمن نامیده می شود.

معمولاً افزایش فشار خون عبارتست از فشار 140 روی 90 یا بیشتر، حتی اگر یکی از این دو عدد افزایش یابد.

این اختلال معمولاً هیچ علامت قابل توجهی ندارد، مگر آنکه خیلی بالا رود.

افزایش فشار خون در بارداری چه تأثیری بر سلامت مادر و جنین دارد؟

این امر بستگی به آن دارد که هنگام ابتلا به افزایش فشار خون، چند ماه از بارداری گذشته است و فشار خون به چه میزان بالا می رود. هر چه فشار خون بالاتر باشد و هر چه زودتر شروع شود، خطر بیشتر است. خوشبختانه اکثر خانم هایی که دچار افزایش فشار خون در دوران بارداری می شوند، به نوع خفیف آن مبتلا می گردند و تا نزدیک به اواخر دوران بارداری، یعنی هفته 37 این مشکل بوجود نمی آید. اگر شما نیز در این گروه قرار دارید، هنوز هم کمی خطر وجود دارد و ممکن است پزشک شما، زایمان را القا کند و یا با سزارین جنین را بدنیا آورد، ولی به غیر از آن، شما و نوزادتان در معرض خطری بیش از آنچه با یک فشار خون طبیعی وجود دارد، نیستید.

با این حال از هر چهار خانم مبتلا به افزایش فشار خون، یک نفر در دوران بارداری، طی زایمان و یا بلافاصله بعد از آن مبتلا به پره اکلامپسی می شود. خطر ایجاد پره اکلامپسی در شرایطی که افزایش فشار خون قبل از هفته 30 ایجاد شده باشد دو برابر است.

ابتلا به افزایش فشار خون بارداری خطرات دیگری نیز به دنبال دارد از قبیل: عقب افتادن رشد جنین در داخل رحم، زایمان زودرس، پاره شدن جفت، و مرده زایی. به همین دلیل، پزشک یا ماما از شما و جنین، مراقبت کامل به عمل خواهد آورد.

اگر علائم پره اکلامپسی و یا علائم پارگی جفت در شما ایجاد شود، باید فوراً مورد معاینه قرار گیرید

چگونه می توان افزایش فشار خون بارداری را کنترل کرد؟

از آنجایی که پرفشاری خون بر گردش خون جفت تأثیر می گذارد، هنگام تشخیص چنین علامتی، پزشک یا ماما درخواست سونوگرافی می کند تا از رشد کافی جنین و میزان کافی مایع آمنیوتیک اطمینان حاصل کند. ممکن است یک سری آزمایشات بیوفیزیکی (BBP) نیز برای شما درخواست شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل گردد و در بعضی از موارد خاص درخواست سونوگرافی با داپلر می شود تا جریان خون جنین کنترل گردد.

پزشک یا ماما ممکن است یک سری آزمایشات خون نیز درخواست کند و از شما بخواهد که ادرار 24 ساعته خود را جمع آوری کنید تا از نظر وجود پروتئین بررسی شود (این آزمایش از آزمایش ادرار با نوارهای مخصوصی که هنگام مراجعه برای مراقبت های دوران بارداری انجام می شود، دقیق تر است).

این آزمایشات به پزشک کمک می کند تا در صورت وجود پره اکلامپسی آن را تشخیص دهد و هر نوع تغییر دیگر در وضعیت شما را در آینده تحت نظر قرار دهد. علاوه بر این ارزیابی اولیه، رسیدگی به افزایش فشار خون بستگی به میزان فشار خون و وضعیت جنین و نیز مدتی که از بارداری شما گذشته است، خواهد داشت.

افزایش خفیف فشار خون در بارداری

اگر در هفته 37 بارداری یا دیرتر به افزایش مختصر فشار خون مبتلا شده‌اید، احتمالاً پزشک زایمان شما را القا خواهد کرد و یا در صورتی که جنین نتواند مراحل زایمان را تحمل کند و یا به علل دیگری زایمان طبیعی برای شما غیر ممکن باشد، جنین را با سزارین بدنیا خواهد آورد.

اگر هنوز به هفته 37 بارداری نرسیده‌اید، ولی افزایش فشار خون خفیف است، ممکن است به مدت چند هفته در بیمارستان بستری شوید تا تحت نظر قرار گیرید. پس از آن اگر وضع شما و جنین مناسب بود، ممکن است مرخص شوید تا زندگی روزمره را از سر گیرید و یا تا مدتی در منزل در حال استراحت مطلق باشید.

باید فواصل معاینات توسط پزشک را کوتاه تر کنید تا فشارخون، وجود پروتئین در ادرار و هر گونه تغییر در وضعیت سلامتی شما زود به زود کنترل شود. می‌توان وضع جنین را با اندازه‌گیری هفتگی و یا هر دو هفته یکبار BPP و تست‌های non stress از نزدیک کنترل کرد. با انجام تقریبا هر سه هفته یکبار سونوگرافی نیز می‌توان رشد جنین را زیر نظر داشت.

به علاوه ممکن است پزشک یا ماما از شما بخواهد تا حرکات جنین را در هر روز بشمارید. این روش برای کنترل سلامت جنین در فواصل معاینات پیش از زایمان بسیار عمل مناسبی است. در صورتی‌که متوجه شدید تعداد حرکات کمتر از قبـل شده اسـت، بلافاصـله به پزشک خود اطـلاع دهیـد.

اگر علائم پره اکلامپسی (ورم، افزایش ناگهانی وزن، سردرد مداوم یا شدید، تغییرات دید، درد بالای شکم و یا حساسیت آن ناحیه و یا تهوع و استفراغ) و یا علائم پارگی جفت (لکه بینی یا خونریزی از واژن یا درد و حساس شدن رحم در لمس) در شما ایجاد شود، باید فوراً مورد معاینه قرار گیرید.

اگر شما یا جنین در معرض خطر جدی قرار گیرید، احتمالاً در بیمارستان بستری خواهید شد و هر چه زودتر باید جنین به دنیا آید.

اگر قبل از بارداری فشار خون خود را کنترل نکرده‌اید و اولین معاینه دوران بارداری در اواخر سه ماهه اول صورت گرفته است، ممکن است تا اواخر دوران بارداری متوجه افزایش فشارخون نشوید

افزایش شدید فشار خون در بارداری

اگر فشارخون شما شدیداً افزایش یافته است (160 روی 110 یا بیشتر) تحت درمان دارویی قرار خواهید گرفت تا فشارخون پایین آید و تا زمان تولد نوزاد در بیمارستان بستری خواهید شد.

اگر در هفته 34 بارداری یا بعد از آن قرار داشته باشید، زایمان را القا خواهند کرد و یا جنین را با سزارین به دنیا خواهند آورد. اگر هنوز به هفته 34 بارداری نرسیده‌اید، به شما کورتیکواستروئید تجویز خواهد شد تا تکامل ریه‌ها و سایر اعضای بدن جنین تسریع گردد.

اگر وضعیت شما رو به وخامت می رود و یا وزن جنین اضافه نمی شود، احتمالاً زایمان القا خواهد شد و یا با کمک سزارین جنین بدنیا خواهد آمد، حتی اگر هنوز نارس باشد. اگر زایمان فوری لازم نباشد شما را در بیمارستان بستری خواهند کرد تا هم خودتان و هم جنین تحت نظر باشید و در عین حال، جنین فرصت بیشتری برای تکامل خواهد داشت.

آیا بعد از زایمان فشارخون به حد طبیعی می‌رسد؟

بعد از زایمان، فشارخون شما دقیقا کنترل خواهد شد و پزشک یا ماما، به دقت شما را از نظر وخامت فشار خون و یا بروز پره اکلامپسی تحت نظر خواهد گرفت.

در صورتی که علائم پره اکلامپسی را در خود مشاهده کردید، خواه در منزل هستید و یا در بیمارستان، حتماً به او اطلاع دهید. به احتمال قوی یک هفته پس از زایمان فشارخون شما به حد طبیعی می‌رسد.

با این حال، در بعضی از خانم‌ها، فشارخون همچنان بالا باقی خواهد ماند. این بدان معناست که شما احتمالا همواره مبتلا به پرفشاری خون بوده‌اید، ولی از آن بی خبر بوده‌اید. بارداری معمولاً باعث می شود که فشارخون در پایان سه ماهه اول و در طول سه ماهه دوم پایین برود، بنابراین فشار خون مزمن بطور موقت مخفی می شود.

اگر قبل از بارداری فشار خون خود را کنترل نکرده‌اید و اولین معاینه دوران بارداری در اواخر سه ماهه اول صورت گرفته است، ممکن است تا اواخر دوران بارداری متوجه افزایش فشارخون نشوید.

بخش سلامت تبیان

افزایش فشار خون در دوران بارداری چیست؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

اگر بعد از هفته بیستم بارداری دچار افزایش فشار خون شدید ولی پروتئین در ادرار وجود نداشت تشخیص عبارتست از "افزایش فشار خون بارداری" که گاهی به نام "افزایش فشار خون به علت بارداری" خوانده می شود.

خانم هایـی که بـعد از طـی نیمه اول بـارداری دچار افزایـش فشار خون می شوند و در ادرار پروتئین دارند دچار اختلال پیچیده ای هستند که پره کلاپسی نامیده می شود. کسانیکه قبل از بارداری دچار فشار خون هستند و یا قبل از هفته بیستم بارداری به آن مبتلا می شوند دچار اختلالی هستند که فشار خون مزمن نامیده می شود.

معمولاً افزایش فشار خون عبارتست از فشار برابر با 90/140 یا بیشتر حتی اگر یکی از این دو عدد افزایش یابد. این اختلال معمولاً هیچ علامت قابل توجهی ندارد مگر آنکه خیلی بالا رود.

افزایش فشار خون بارداری چه تأثیری بر سلامت من و کودک من دارد؟

این امر بستگی به آن دارد که هنگام ابتلا به افزایش فشار خون چند ماه از بارداری گذشته است و فشار خون به چه میزان بالا می رود. هر چه فشار خون بالاتر باشد و هر چه زودتر شروع شود خطر بیشتر است. خوشبختانه کثر خانم هایی که دچار افزایش فشار خون در دوران بارداری میشوند، به نوع خفیف آن مبتلا می گردند و تا نزدیک به اواخر دوران بارداری یعنی هفته 37 این مشکل بوجود نمی آید. اگر شما نیز در این گروه قرار دارید، هنوز هم کمی خطر وجود دارد و ممکن است پزشک شما زایمان را القا کند و یا با سزارین جنین را بدنیا آورد ولی به غیر از آن شما و نوزادتان در معرض خطری بیش از آنچه با یک فشار خون طبیعی وجود دارد، نیستید.

با این حال از هر 4 خانم مبتلا به افزایش فشار خون یک نفر در دوران بارداری، زایمان و یا بلافاصله بعد از آن مبتلا به پره کلاپسی می شود. خطر ایجاد پره کلامپسی در شرایطی که افزایش فشار خون قبل از هفته 30 ایجاد شده باشد دو برابر است. ابتلا به افزایش فشار خون بارداری خطرات دیگری نیز بدنبال دارد از قبیل: عقب افتادن رشد در داخل رحم، زایمان زودرس، پاره شدن جفت، و مرده زایی. به همین دلیل پزشک یا ماما از شما و جنین مراقبت کامل بعمل خواهد آورد.

چگونه میتوان افزایش فشار خون بارداری را کنترل کرد؟

از آنجائیکه پرفشاری خون بر گردش خون جفت تأثیر می گذارد، هنگام تشخیص چنین علامتی پزشک یا ماما درخواست سونوگرافی می کند تا از رشد کافی جنین و میزان کافی مایع آمنیوتیک اطمینان حاصل کند. ممکن است یک سری آزمایشات بیو فیزیکی (BBP) نیز برای شما درخواست شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل گردد و در بعضی از موارد خاص درخواست سونوگرافی با داپلر می شود تا جریان خون جنین کنترل گردد. پزشک یا ماما ممکن است یک سری آزمایشات خون نیز درخواست کند و از شما بخواهد که ادرار 24 ساعته خود را جمع آوری کنید تا از نظر وجود پروتئین بررسی شود. (این آزمایش از آزمایش ادرار با نوارهای مخصوصی که هنگام مراجعه برای مراقبت های دوران بارداری انجام می شود، دقیق تر است). این آزمایشات به پزشک کمک می کند تا در صورت وجود پره کلاپسی آنرا تشخیص دهد و هر نوع تغییر دیگر در وضعیت شما را در آینده تحت نظر قرار دهد. علاوه بر این ارزیابی اولیه، رسیدگی به افزایش فشار خون بستگی به میزان فشار خون و وضعیت جنین و نیز میزانی که از بارداری شما گذشته است، خواهد داشت.

افزایش خفیف فشار خون

اگر در هفته 37 بارداری یا دیرتر به افزایش مختصر فشار خون مبتلا شده‌اید، احتمالاً پزشک زایمان شما را القا خواهد کرد (و یا در صورتیکه جنین نتواند مراحل زایمان را تحمل کند و یا به علل دیگری زایمان طبیعی برای شما غیر ممکن باشد، جنین را با سزارین بدنیا خواهد آورد). اگر هنوز به هفتۀ 37 بارداری نرسیده‌اید ولی افزایش فشار خون خفیف است، ممکن است به مدت چند هفته بستری شوید تا تحت نظر قرار گیرید. پس از آن اگر وضع شما و جنین مناسب بود ممکن است مرخص شوید تا زندگی روزمره را از سر گیرید و یا تا حدی در منزل در حال استراحت مطلق باشید.

‍ باید فواصل معاینات را کوتاهتر کنید تا فشارخون، وجود پروتئین در ادرار و هر گونه تغییر در وضع شما زود به زود کنترل شود. می‌توان وضع جنین را با اندازه‌گیری هفتگی و یا هر دو هفته یکبار BPP و تست‌های non stress از نزدیک کنترل کرد. با انجام تقریباً هر سه هفته یکبار سونوگرافی نیز می‌توان رشد جنین را زیر نظر داشت.

بعلاوه ممکن است پزشک یا ماما از شما بخواهد تا حرکات جنین را در هر روز بشمارید. این روش برای کنترل سلامت جنین در فواصل معاینات پیش از زایمان بسیار عمل مناسبی است. در صورتیکه متوجه شدید که تعداد حرکات کمتر از قبـل شده اسـت بلافاصـله به پزشک خود اطـلاع دهیـد.

اگر علائم پره کلامپسی (ورم، افزایش ناگهانی وزن، سردرد مداوم یا شدید، تغییرات دید، درد بالای شکم و یا حساسیت آن ناحیه و یا تهوع و استفراغ) و یا علائم پارگی جفت (لکه بینی یا خونریزی از واژن یا درد و حساس شدن رحم در لمس) در شما ایجاد شود باید فوراً مورد معاینه قرار گیرید. اگر شما یا جنین در معرض خطر جدی قرار گیرید احتمالاً در بیمارستان بستری خواهید شد و هر چه زودتر باید جنین بدنیا آید.

افزایش شدید فشار خون

اگر فشارخون شما شدیداً افزایش یافته است (110/160 یا بیشتر) تحت درمان داروئی قرار خواهید گرفت تا فشارخون پائین آید و تا زمانِِ تولدِ نوزاد بستری خواهید شد. اگر در هفته 34 بارداری یا بعد از آن قرار داشته باشید، زایمان را القا خواهند کرد و یا جنین را با سزارین بدنیا خواهند آورد. اگر هنوز به هفته 34 بارداری نرسیده‌اید به شما کورتیکوستروئید تجویز خواهد شد تا تکامل ریه‌ها و سایر اعضای بدن جنین تسریع گردد.

اگر وضعیت شما رو به وخامت می رود و یا وزن جنین اضافه نمی شود احتمالاً زایمان القا خواهد شد و یا با کمک سزارین جنین بدنیا خواهد آمد، حتی اگر هنوز نارس باشد. اگر زایمان فوری لازم نباشد شما را در بیمارستان بستری خواهند کرد تا هم خودتان و هم جنین تحت نظر باشید و در عین حال جنین فرصت بیشتری برای تکامل خواهد داشت.

آیا بعد از زایمان فشارخون به حد طبیعی می‌رسد؟

بعد از زایمان فشارخون شما دقیقاً کنترل خواهد شد و پزشک یا ماما بدقت شما را از نظر وخامت فشار خون و یا بروز پره کلامپسی تحت نظر خواهد گرفت. در صورتیکه علائم پره کلامپسی را در خود مشاهده کردید، خواه در منزل هستید و یا در بیمارستان، حتماً به او اطلاع دهید. به احتمال قوی یک هفته پس از زایمان فشارخون شما به حد طبیعی می‌رسد.

با این حال، در بعضی از خانم‌ها فشارخون همچنان بالا باقی خواهد ماند. این بدان معناست که شما احتمالاً همواره مبتلا به پرفشاری خون بوده‌اید ولی از آن بی خبر بوده‌اید. بارداری معمولاً باعث می شود که فشارخون در پایان سه ماهه اول و در طول سه ماهه دوم پائین رود؛ بنابراین فشار خون مزمن بطور موقت مخفی می شود. اگر قبل از بارداری فشار خون خود را کنترل نکرده‌اید و اولین معاینه دوران بارداری در اواخر سه ماهه اول صورت گرفته است ممکن است تا اواخر دوران بارداری متوجه افزایش فشارخون نشوید.

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان