پرفشاری خون در دوران بارداری در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می‌شود

یک متخصص زنان و زایمان گفت: مسمومیت دوران بارداری از جمله مشکلات جدی‌ست که سلامت مادر را تهدید می‌کند. البته شامل تمام زنان باردار نمی‌شود، اما تعداد افرادی که با این مسئله مواجه می‌شوند نیز کم نیست.

دکتر فاطمه داوری در گفتگو با خبرنگار مهرخانه با بیان این مطلب افزود: فشار خون بالا و دفع پروتئین از ادرار که باعث ایجاد ورم در خانم باردار می‌شود، از جمله مسمومیت‌های دوران بارداریست که گاهی تمام بدن را درگیر می‌کند و باعث تاری دید، مشکلات کبد،کلیه و در صورت تشدید هم موجب ختم حاملگی می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان تصریح کرد: البته فشار خون ناشی از حاملگی که در دوران بارداری ایجاد می‌شود معمولاً بعد از بارداری برطرف می‌گردد؛ گرچه ریسک ایجاد فشار خون در بارداری بعدی نیز وجود دارد، اما مادر می‌تواند مجدداً با نظارت دقیق پزشکی باردار شود.

ایجاد عوارض از هفته بیستم حاملگی

داوری اضافه کرد: اگر مادری مبتلا به فشار خون مزمن باشد، این مسئله در تمام طول عمر در وی قابل مشاهده خواهد بود؛ اما در صورتی که فشار خون مربوط به دوران حاملگی باشد، معمولاً عوارض آن ۲۰ هفته پس از آغاز این دوره ایجاد شده و چند هفته بعد از زایمان هم برطرف می‌شود.

چه افرادی در معرض خطر مسمویت حاملگی قرار دارند؟

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به مشخصه‌های افراد در معرض خطر مسمومیت حاملگی بیان داشت: زنان حامله با سن زیر ۱۸ سال یا بالای ۳۵ سال، مادران بارداری که دچار بیماری‌های قلبی عروقی هستند، حاملگی‌های چندقلویی، افرادی که دارای سابقه خانوادگی فشار خون هستند و زنان باردار سیگاری و مصرف‌کننده الکل، از جمله کسانی هستند که در معرض این خطر قرار دارند.

تأثیر مسمومیت حاملگی بر سلامت مادر و جنین

وی در ادامه با اشاره به تأثیر مسمومیت حاملگی بر سلامت مادر و جنین تصریح کرد: این وضعیت موجب کاهش جریان خون رحم و کاهش خون‌رسانی به جنین شده و نیز می‌تواند سبب مشکلاتی نظیر کاهش رشد جنین، جدا شدن زودرس جفت و مرگ جنین شود.

این متخصص زنان و زایمان افزود: ورم اندام‌ها، ورم دست‌ها و صورت، افزایش ناگهانی وزن، اختلال بینایی مثل تاری دید و دیدن جرقه‌های نورانی، سردرد و دردهای ناحیه معده از علائم مهم مسمومیت حاملگی‌ست و باید توجه داشت که فشارخون بالا نیز تأثیر مهمی در روند حاملگی دارد؛ به گونه‌ای که ممکن است حتی منجر به بروز عوارضی مانند عوارض قلبی، مغزی و کلیوی برای مادر شود.

داوری خاطر نشان کرد: در صورت مشاهده هر یک از عوامل فوق‌الذکر مادر باردار باید فورا به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کند، چراکه در صورت عدم مراجعه ممکن است حال فرد به سرعت وخیم شود. ازطرفی فشارخون بالا در مادران باردار منجر به زایمان زودرس آنها نیز می‌شود.

وی در ادامه اظهار داشت: مسئله دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که طبق مطالعات محققان، بالا بودن فشار خون مادر در دوران بارداری، اثرات منفی بر مهارت تفکر کودک دارد و این اختلال تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند، البته این امر به این معنا نیست که این کودکان در حافظه و ذهنشان دچار اختلال هستند.

پرفشاری خون در دوران بارداری در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می شود

این متخصص زنان و زایمان ضمن اشاره به اینکه پرفشاری خون در دوران بارداری و اختلالات مربوط به آن یعنی مسمومیت‌های حاملگی در 10 درصد بارداری‌ها مشاهده می‌شود، گفت: این امر محیط رشد جنین در درون رحم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و باعث عوارضی نظیر کاهش توانایی تفکر می‌شود.

راهکارهای کنترل فشار خون بارداری

وی اضافه کرد: کنترل فشار خون در زمان بارداری به دلیل تأثیر مستقیم آن بر پیشگیری از مسمومیت‌های احتمالی حاملگی حائز اهمیت است و این امر با انجام حرکات ورزشی حداقل سه بار در هفته و هر بار ۳۰ دقیقه، کنترل استرس و عصبانیت، تغذیه مناسب، عدم مصرف دخانیات، کاهش میزان مصرف نمک و چربی‌های اشباع و کنترل وزن امکان‌پذیر خواهد بود.

داوری تصریح کرد: در واقع مهم‌ترین نکته در فشار خون تشخیص به موقع آن است. اساساً معاینات دوران بارداری هر ماه تا 28 هفتگی سپس هر دو هفته تا 36 هفتگی و بعد از آن هفتگی تا زمان زایمان است و این پیگیری‌ها به ما کمک می‌کند که در اولین فرصت افزایش فشار خون را تشخیص دهیم.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات درمانی، استراحت است؛ البته نه استراحت مطلق. کالری، پروتئین کافی، مایعات و نمک کنترل‌شده تأثیرات عمده‌ای دارد.

اثربخشی مصرف دارو به چه میزان است؟

این متخصص زنان و زایمان در پایان ضمن اشاره به مطالعات متعددی که در این خصوص صورت گرفته است، گفت: مطالعات نشان داده است که مصرف داروهای ضد فشار خون مجاز در بارداری، با وجود آنکه سطح فشار خون را پایین می‌آورد، اما تأثیری بر طول زمان بارداری، عوارض فشار خون یا وزن نوزاد هنگام تولد نداشته و حتی مطالعه‌ای نشان داده است که کاهش رشد جنین در افرادی که دارو مصرف می‌کنند، 2 برابر افرادی‌ست که دارو مصرف نمی‌کنند؛ البته در خصوص فشار خون مزمن استثناء وجود دارد.

فشارخون مادر باردار در ضریب هوشی کودک موثر است

مطالعات محققان فنلاندی نشان داد بالا بودن فشارخون مادر در دوران بارداری، اثزات منفی بر مهارت تفکر کودک دارد و این اختلال تا دوران بزرگسالی ادامه می یاید.

این محققان معتقدند که پرفشاری خون در دوران بارداری و اختلالات مربوط به آن مانند پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) در 10 درصد بارداری ها مشاهده می شود و محیط  رشد جنین در درون رحم را تحت تاثیر قرار می دهد. کاهش توانایی تفکر حتی در دوران سالمندی نیز ریشه در دوران جنینی دارد چرا که  تکامل ساختار و عملکرد مغز در این دوران انجام می شود.

در این مطالعه تاریخچه پزشکی و فشارخون 398 مادر در دوران بارداری بررسی شد. پسران این مادران در بین سال های 1934 تا 1944 متولد شده بودند. مهارت تفکر این مردان در سن 20 سالگی و سپس در 69 سالگی مورد ارزیابی دوباره قرار گرفت. این ارزیابی ها شامل استدلال ریاضی، ارتباط چشمی و محیطی و مهارت های گفتاری بود.

بر اساس نتایج، در مردانی که مادرانشان مبتلا به پرفشاری خون در دوران بارداری بودند، نتیجه تست های مهارت تفکر در 20 و 69 سالگی، 3.46 نمره کمتر از سایر مردان بود. همچنین در این مردان روند کاهش نمره به ویژه در مورد تست های استدلال ریاضی، در فاصله 20 سالگی تا 69 سالگی بیشتر بود.

محققان این طور نتیجه گرفتند که پرفشاری خون در دوران بارداری موجب کاهش توانایی ادراک و شناخت در کودک شده و در این افراد با افزایش سن، کاهش قابلیت ادراک بیشتر از سایر افراد مشاهده می شود. در حقیقت می توان این طور نتیجه گرفت که پایین بودن توانایی ادراک و کاهش این مهارت با افزایش سن، ریشه در دوران جنینی دارد.

پرفشاری خون در دوران بارداری

فشارخون بالا یک مشکل پزشکی شایع در مادران باردار است. بر اساس منابع علمی، پرفشاری خون در دوران بارداری در 4 گروه دسته بندی می شود:

1-پرفشاری خون مزمن: فشارخون مادر قبل از بارداری و یا قبل از هفته 20 بارداری بیشتر از 90/140 میلی متر جیوه است.

2-پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری): فشارخون مادر به طور ناگهانی افزایش یافته و آلبومین (نوعی پروتئین) در ادرار او مشاهده می شود. دست ها، پاها و صورت مادر نیز متورم می شوند. پره اکلامپسی شایع ترین اختلال در دوران بارداری است و اغلب در سه ماهه سوم مشاهده می شود. این اختلال معمولا در بارداری اول رخ می دهد و در زنان مبتلا به دیابت و یا مادرانی که جنین دوقلو دارند، شایع تر است. زنانی که مادرانشان به این اختلال مبتلا بوده اند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند.

3-پره اکلامپسی اضافه بر پر فشاری خون مزمن

4-دیابت بارداری: این نوع دیابت بعد از تولد نوزاد رفع می شود. در اغلب مادران مبتلا به دیابت بارداری، فشارخون نیز بالا است.

برخی منابع پزشکی پرفشاری خون در دوران بارداری را تنها به 2 گروه تقسیم کرده اند:

1-پرفشاری خون از قبل از بارداری: مادرانی که قبل از شروع بارداری نیز فشارخون بالا داشته اند.

2-پرفشاری خون بارداری: مادرانی که فشارخون آنها در طی دوران بارداری بالا رفته است.

در این نوع تقسیم بندی، پره اکلامپسی می تواند به هر دو گروه افزوده شود.