رشد و تکامل کودک از نوزادی تا شش ماهگی

یک ماهگی سر را بالا می گیرد 

به صدا پاسخ می دهد 

به صورتها خیره میشود 

 اشیا را دنبال می کند 

اصوات اوه و آه ازحلق خارج می سازد 

قادر به دیدن طرح های سیاه و سفید است 

 لبخند می زند 

می خندد 

سر را با زاویه 45 درجه نگه می دارد 

دو ماهگی ازحلق خود اصواتی خارج می کند 

اشیا را دنبال می کند 

سر را برای مدت کوتاهی نگه می دارد 

 لبخند می زند و می خندد 

سر را با زاویه 45 درجه نگه می دارد 

حرکاتش نرمتر می شود 

 سررا دائم نگه می دارد 

وزنش را روی پا تحمل می کند 

ممکن است سر و شانه را کمی بلند کند 

سه ماهگی می خندد 

سر را بطور دائم نگه می دارد 

صورت و بوی شما را تشخیص می دهد 

 جیغ میزند 

صدای شما را تشخیص میدهد 

سر و شانه را کمی بلند میکند 

 بطرف صداهای بلند برمی گردد 

می تواند دست ها را بهم برساند وممکن است روی اسباب بازیها بکوبد 

می تواند بغلتد 

چهارماهگی سر را بطور ثابت بالا نگه می دارد 

می تواند وزن را روی پاها تحمل کند 

وقتی با او صحبت می کنید با صوت پاسخ میدهد 

 می تواند به اسباب بازی چنگ بزند 

دستش را به طرف اشیا دراز می کند 

می تواند بغلتد 

 اصوات را تقلید میکند 

ممکن است اولین دندانش جوانه بزند 

ممکن است برای خوردن جامدات آماده باشد 

پنج ماهگی رنگهای تیره را تشخیص میدهد 

می تواند بغلتد 

با بازی کردن با دست ها و پاهایش خودش را سرگرم می کند 

 بطرف صداهای جدید میچرخد 

نام خود را تشخیص میدهد 

 ممکن است بدون کمک چند لحظه بنشیند 

اشیا را به دهان میبرد 

ممکن است ترس از غریبه ها شروع شود 

شش ماهگی بطرف صداها واصوات میچرخد 

صدا را تقلید میکند و حباب درست می کند 

به هر دو جهت می غلتد 

 دستش را به طرف اشیا دراز می کند و آنها را به دهان می برد 

بدون کمک می نشیند 

برای خوردن آماده است 

 ممکن است بطرف جلو خیز بردارد که روی زمین بخزد 

ممکن است بخش های کلمات را به هم بچسباند و کلمه ای نامفهوم بسازد 

ممکن است اشیا را بطرف خود 

رشد و تکامل کودک ، خلاقیت کودک - ninisite.com

مطالب پیشنهادی:

مواظبت از نوزاد در روزها و هفته های اول پس از تولد 

اصول اساسی فرزند پروری 

روش هایی برای تربیت کودک خلاق 

نقش تغذیه در رشد قد کودکان و نوجوانان 

تغذیه کودکان دبستانی 

بازی هایی برای یک سالگی نوزادان 

خشم و پرخاشگری در کودکان 

تفاوت بازی و کاوشگری در کودکان 

آموزش نظم به فرزندان 

بازی هایی برای یک سالگی نوزادان

مغز نوزادان برخلاف سایر قسمت‌های بدن آن‌ها که در هنگام تولد کامل است در زمان تولد هنوز به رشد کامل نرسیده است و این رشد در سال‌های اولیه پس از تولد ادامه می‌یابد . مغز نوزادان نیازمند تجربه‌های فراوان نیست تا بتواند ارتباط بین سلول‌های مرزی خود را افزایش دهد و به تدریج رشد کند. هر قدر تجارب اولیه کودک بیشتر باشد کانال‌های ارتباطی بین سلول‌های مغزی بود افزایش می‌یابد . توانمندی، خلاقیت، هوش و سایر عملکردهای ذهنی هر فردی وابسته به تجربه های نخستین سالهای دوران کودکی اوست.

ارتباطات و فعالیت‌های بین والد و نوزاد برای رشد مغز بسیار مهم و اساسی است. پیوندهای ارتباطی بین سلول‌های مغز به وسیله آن چه که کودکان می‌بینند، می‌شنوند، لمس می‌کنند، بوکنند و می‌چشند در طول سال های اول زندگی تقویت می‌شود. محیطی که کودکان در آن پرورش پیدا می‌کنند اگرمحرک‌های محیطی مناسب را دارا باشد باعث تکامل بیشتر مغز کودکان می‌شود. محیط‌هایی که از نظر محرک‌های حسی ضعیف هستند یعنی از حداقل وسایل سمعی، بصری و لمسی برخوردارند باعث می‌شود تأثیر چشمگیری در عدم رشد مغزی کودکان دارند. این اصل مهم را باید به‌خاطر داشته باشیم که تجربه‌های حسی زیاد در سال‌های اولیه کودکی باعث رشد و پرورش مغز می‌شود. تحقیقات علمی نشان می‌دهد موش‌هایی که در قفسه‌های پر از اسباب بازی بزرگ می‌شوند، نسبت به آن دسته از موش‌هایی که در قفس‌های خالی بزرگ می‌شوند دارای مغز تکامل یافته طریق هستند. 

بازی‌های حسی به کودکان کمک می‌کند تا پیوندهای بیشتری بین سلول‌های مغزی آن‌ها ایجاد شود. به‌کارگیری هر یک از حواس پنج‌گانه باعث می‌شود تا بخش مربوط به آن حس در مغز از تکامل بیشتری برخوردار شود بنابراین لازم است تا کلیه حواس کودک به وسیله بازی‌های گوناگون تقویت و پرورش داده شود. بازی‌هایی که در این کتاب به آن‌ها اشاره می‌کنیم به طور متعادل حواس بساوایی، بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی کودکان را تحریک می‌کند. این بازی‌ها، متناسب با سن کودک تهیه شده است .   

بازی های یک­سالگی

بازی شماره 1

نام بازی :  صورت من

مناسب سن : 2 تا 6 ماهگی

وسایل مورد نیاز : ندارد

هدف : ایجاد تجربۀ توجه انتخابی در کودک، تقویت حس بینایی و شنوایی، تقویت ماهیچه های حرکتی چشم  

 توضیحات علمی:

کودکان در ماه‌های اولیه تولد از میدان بینایی محدودی برخوردارند . به دلیل همین محدودیت میدان دید، کودک در هنگام تغذیه از مادرت، بیشتر متوجه چهرة مادر می‌باشد . در ماه‌های نخستین او نمی‌تواند جزئیات صورت را ببیند اما به شکل کلی صورت توجه می‌کند . بنابراین در این ماه خواه نگاه‌کردن به صورت انسان‌ها برای نوزادان  بسیار جالب توجه می‌باشد و نوزادان به طور غریزی علاقه‌مند هستند تا به چهره انسان‌ها نگاه کنند. نگاه کردن به چهره بزرگ‌سالان را می‌توان جزو اولین تجربه‌های توجه انتخابی برای نوزادان تازه متولد شده دانست. نوزادان در این سن نمی‌تواند تفاوت بین زمین و دستی راه تشخیص دهند. آنها درکی مبهم و کلی از چهرۀ مادرشان دارند. در هنگام شیر خوردن سر کودک ثابت می‌باشد اما سر مادر هرازچندگاهی تکان می‌خورد و به اطراف می‌چرخد از اینجا این عمل باعث می‌شود تا کودک به چهره مادر توجه کند . تحقیقات نشان می‌دهد که نوزادان هنگام که به صورت مادرشان نگاه می‌کنند تمرکز بیشتری دارند بنابراین وقتی شما سرتان را نزدیک نوزاد می‌برید و کمی به اطراف تکان می‌دهید باعث جلب توجه نوزاد می‌شود .

روش اجرا:

مرحله 1 : در حالی که کودک به پشت روی زمین خوابیده است ، صورت خود را مقابل صورت نوزاد قرار دهید. فاصله صورت شما تا صورت نوزاد باید بین 25 تا 35 سانتی متر باشد. یعنی فاصله‌ای که نوزاد در هنگام شیر خوردن با صورت مادر دارد. طبق مطالب پیشین هنگامی که شما در این فاصله سر تان را تکان می‌دهید(سر را کمی بالا و پایین حرکت می دهید) توجه نوزاد را به خود جلب می‌کنید. هنگامی که متوجه شدید کودک چشم‌هایش را گشوده و به شما توجه می‌کند به وسیله کلام یا صداهای مختلف او را تشویق کنید. برای این کار می‌توانید نام او را صدا بزنید یا با او حرف بزنید. مثلاً بگویید ، سلام قشنگم، سلام گلم، خوبی عزیزم، داری به کی نگاه می کنی؟ مامان رو می بینی؟ و ... به خاطر داشته باشید که کلام شما هم باعث جلب توجه بیشتر کودک می‌شود. شما می‌توانید از اصوات مختلف یا صدای حیوانات وغیره نیز استفاده کنید اما به یاد داشته باشید که همیشه این کار را انجام ندهید. مطالبی را که می‌گویید به طور کامل و درست ادا کنید تا گوش کودک شما در این تمرین ها با اصوات و زبان گفتاری آشنا شود.

مرحله 2 : در این مرحله مانند مرحله دوم عمل می‌کنید اما به آرامی صورت خود را به سمت چپ و به سمت راست حرکت می‌دهید و در حالی که حرکت می‌کنید نوزاد را به آرامی صدا می‌زنید یا بروز صحبت می‌کنید. در اینجا سعی کنید حرکت سر شما به آرامی صورت بگیرد تا کودک بتواند با چرخش سر زیاد با چشم‌هایش حرکت شما را دنبال کند . در ابتدا این حرکت را به صورت افقی و از راست به چپ یا از چپ به راست انجام دهید. در مراحل بعد می‌توانید این حرکت را به صورت عمودی از پایین به بالا در محدوده ای که کودک بتواند به راحتی شما را ببیند انجام رسید مثلاً سر خود را وجود 20 تا 30 سانتی‌متر جابه‌جا کنید. تشویق‌های کلامی را در هنگام جابجایی سرخود فراموش نکنید و با کودک صحبت کنید. این بازی را می‌توانید حدود یک تا دو دقیقه انجام دهید، اما حد نهایی آن زمانی است که کودک از این کار خسته شده و توجه خود را از دست بدهد. زمانی که احساس کردید کودک بی‌حوصله شده است، پیچ و تاب می‌خورد و در جای خودش می‌لولد، بازی را متوقف کنید. معمولاً کودکان پس از کمی استراحت مجدداً با علاقه به این کار می‌پردازند.

بازی شماره 2

نام بازی :  زبان مامان، زبان بابا

مناسب سن : 3 تا 6 ماهگی

وسایل مورد نیاز : ندارد

هدف : کنترل برعملکرد های ارادی،  قدرت کنترل زبان 

توضیحات علمی:

در ماههای نخستین تولد، کودک هنوز درک واضحی از خود ندارد. فعالیت های بدنی مابین عملکرد ارادی و غیر ارادی می باشد. همچنین کودک نمی داند که برخی از صداها و حرکات دست و پاهایش توسط خودش انجام می شود. به‌تدریج کودک متوجه نوعی خودآگاهی می گردد و در می یابد که این خود اوست که برخی از فعالیت‌ها را انجام می‌دهد و برخی از صداها را تولید می‌کند. نوزادان به‌تدریج یاد می‌گیرند که حرکات آگاهانه و ارادی انجام دهند. مثلاً آن‌ها در ابتدا هر دودست و هر دو پای خود را با همدیگر تکان می‌دهند، سپس به مرور زمان توانایی حرکت ‌یک بخش از بدن خود را بدون حرکتِ قرینۀ بخش دیگر انجام می دهند. به تدریج حرکات ارادی آن‌ها بر تک‌تک ماهیچه‌های بدن افزایش می‌یابد. این تسلط باعث می شود که کودک در سن دو سالگی به این درک برسد که می تواند تا رسیدن به دستشویی خودش را کنترل کند. شروع یادگیری کنترل بر عضلات و اندام را می توان از همین زمان کودکی آموزش داد.

روش اجرا:

هر چیزی که حرکت داشته باشد، تغییری در آن ایجاد شود، ظاهر یا پنهان شود و … باعث جلب توجه نوزاد می‌گردد. صورت خود را در فاصله 20 تا 30 سانتی‌متری صورت نوزاد قرار دهید. به وسیله خندیدند، صدا درآوردن، صحبت کردن با کودک یا نام بردن اسم او توجه کودک را به خود جلب نمایید. وقتی متوجه شدید که کودک به صورت شما نگاه می‌کند زبان خود را بیرون بیاورید و آن را تکان بدهید . می‌توانید زبانتان را بیرون بیاورید و بعد از مدتی آن را پنهان کنید. یا می‌توانید آن را به سمت چپ و راست تکان بدهید. سعی کنید در هنگام اجرای این بازی‌ها با نوزاد صحبت کنید و کاری را که انجام می‌دهید برای نوزاد توضیح دهید. مثلاً بگویید این چیه؟ زبان مامان (بابا). باهاش چکار می کنیم؟ حرف می زنیم. من زبانم را چکار کردم؟ بیرون آوردم. حالا چکار کردم ؟ بردم توی دهانم. زبان تو کو؟ ببینم زبان تو را؟ و ... بعضی وقت‌ها برای جلب توجه بیشتر نوزاد صداهای مختلفی را با دهان خود ایجاد کنید. هر صدای جدید یا حرکت جدید می‌تواند طول توجه کودک را افزایش دهد. معمولاً پس از مدتی که این عمل را انجام می‌دهید نوزادانی یاد می‌گیرند تا زبان خودشان را بیرون بیاورند یا نه که زبانشان را به شما نشان دهند. اگر در مرحله بودید که کودک زبان خودش را بیرون می‌آورد و، می‌توانید با انگشتان خود به زبان او دست بزنید و تا کودک تجربه حسی جدیدی داشته باشد . ارتباط کلامی و مستمر با نوزاد باعث می شود تا با شنیدن واج ها، آواها و لغات جدید، نوزاد تجربیات شنیداری بیشتری داشته باشد که بعدها در زبان آموزی و درست صحبت کردن کودک استفاده می شود. در این خصوص بطور مفصل صحبت خواهیم کرد. رشد کودکان به‌تدریج باعث می‌شود تا بتوانند این بازی‌ها را به راحتی انجام دهند. زمانی که کودک به مرحله‌ای رسید که توانست به راحتی این بازی را انجام دهد و زبانش را به اراده خود از دهانش بیرون می‌آورد می‌توانید حرکات دیگری را به این بازی اضافه کنید به صورتی که زبان خود را به سمت چپ یا راست، بالا و پایین حرکت دهید یا آن را بچرخانید.   

بازی شماره 3

نام بازی :  شناخت دست ها و پاها

مناسب سن : 3 تا 4 ماهگی

وسایل مورد نیاز : نوارهای پارچه ای رنگی(ربان)، زنگوله یا جغجغه

هدف : شناخت دست و پا و سعی در کنترل آنها ، تقویت حساسیت بینایی و شنوایی

توضیحات علمی:

معمولاً نوزادان تا قبل از هشت هفتگی درکی از دست و پای خود ندارند هیجان‌ها را تکان می‌دهند و یا به آن‌ها توجه می‌کنند. از اوقات نوزادان دست‌های خود را جلوی صورتشان می‌آورند ،آن‌ها را داخل دهانشان می‌کنند یا به وسیله آن‌ها چشم‌هایشان را مالش می‌دهند اما هنوز نمی‌دانند که این‌ها دستان خودشان است. نوزادان به طور طبیعی در حدود دو تا سه ماهگی دستان خود را کشف می‌کنند. وقتی متوجه می‌شوند که چیزهایی که جلوی آن‌ها تکان می‌خورد دستان خودشان می‌باشد بسیار آن‌ها علاقه نشان می‌دهند. آن‌ها را به این‌سو و آن‌سو حرکت می‌دهند و باز و بسته می‌کنند.

روش اجرا:

مرحلۀ1: تعدادی ربان رنگی به‌طول 15 تا 20 سانتی‌متری تهیه کنید. این ربان ها را دور مچ دست یا دور مچ پای کودک  به‌صورتی گره بزنید که مچ دست یا پای او را آزار ندهد. سعی کنید برای هر یک از دست‌ها و پاها از ربان های رنگی متفاوت استفاده کنید. در این صورت هر بار که کودک دستش را بلند می‌کند و آن را به سمت صورتش می‌برد توجه‌اش به آن جلب می‌شود . می‌توانید ترکیبی از رنگ‌های مختلف را روی یک دستش به کار ببرید. هر روز ترکیب رنگی متفاوتی از ربان‌ها را روی دست او ببندید. مثلاً یک بار از رنگ آبی، قرمز، سبز استفاده کنید و بار دیگر از رنگ سفید، زرد، بنفش استفاده نمایید. این هم‌نشینی رنگ‌ها باعث می‌شود تا نوزاد هر بار با ترکیب خاصی مواجه شود و نظرش به آنها بیشتر جلب شود. معمولاً انعطاف‌پذیری پای نوزاد در یک سال پس از تولد بسیار زیاد می‌باشد و به راحتی می‌تواند پای خود را تا نزدیک صورتش بالا ‌آورد . می‌توانید از ترکیب‌های رنگی مختلف ربان‌ها روی مچ  پاهای نوزاد استفاده کنید. همچنین می‌توانید دنباله رمان‌ها را اندازه چهار تا پنج سانتی‌متر آزاد بگذارید تا هنگامی که دست و پاهایش را تکان می‌دهد آن‌ها هم تکان بخورند. 

مرحلۀ 2: در این مرحله می‌توانیم از یک زنگوله کوچک استفاده کنید. برای این کار زنگوله را با یک رمان رنگین به پای سمت چپ نوزاد ببندید . به طور معمول کودک با تکان دادن دست و پاهایش صدای زنگوله را می‌شنود و از آن لذت می‌برد. اگر این کار مدتی ادامه پیدا کند، نوزاد متوجه می‌شود که صدای زنگوله در ارتباط با حرکت دست‌ها یا پاهایش می‌باشد. به تدریج متوجه می‌شود که برای به صدا درآوردن زنگوله خود او نقش دارد. این زنگوله را یک بار به پای چپ و یک بار به پای راست رو ببندید . همچنین این زنگوله را می‌توانید به مچ دست چپ یا راست او ببندید. توجه داشته باشید که که نوزادان هر چیزی را به دهان خود نزدیک می‌کنند و آن را در دهانشان می‌گذارند. برای این کار می‌توانید از جغجغه های بزرگ استفاده کنید تا نوزاد نتواند آن را وارد دهانش کند. 

بازی شماره 4

نام بازی :  بطری شیر جادویی

مناسب سن : 5 ماهگی به بعد

وسایل مورد نیاز : بطری شیر، جورابهای رنگی ، ربان رنگی یا پارچه، برچسب های رنگی

هدف : آشنایی با رنگ‌ها، طرح‌های متفاوت و تقویت حس لامسه 

توضیحات علمی:

زمانی که نوزاد بتواند خودش بود چیزی شیران در دست بگیرد معمولاً این قوطی شیر به شیء محبوب بود تبدیل می‌شود. در صورت در حالی که از محتویات داخل آن تغذیه می‌کند چشم به آن می‌دوزد. با دست‌ها و پاهایشان را لمس می‌کند و با آن بازی می‌کند. حس لامسه کودک در این زمان گرما و سرمای آن را تشخیص می‌دهد. وقتی کودک مشغول تغذیه از شیشه شیر می‌باشد بهترین زمان است تا حس بینایی و لامسه و تقویت شود.

روش اجرا:

جوراب‌های کودکان معمولاً دارای رنگ‌آمیزی های متنوع و طرح‌های مختلفی می‌باشد. هر بار می‌توانید از یک جوراب رنگی تمیز و ساق کوتاه استفاده کنید و آن را روی شیشه شیر کودک بکشید . وقتی کودک شیشه شیر را در دست می‌گیرد متوجه تغییرات رنگی و بافت جدید روی شیشه می‌شود و مدتی به آن توجه کرده و آن را لمس می‌کند. سعی کنید هر روز با استفاده از جوراب‌های متفاوت کودک راه شگفت زده کنید . معمولاً تورابورا بافت‌های متفاوت دارند به کودک به‌تدریج این بافت‌ها را حس می‌کند . کودک در خلال همین تمرین‌های کوچک فرصت تجربه‌های جدید را پیدا می‌کند و هر بار مدت زمانی را به توجه و تمرکز به این تغییرات می‌پردازد.http://www.ketabekoodak.com/

مطالب پیشنهادی:

آمادگی ملی در مقابله با زلزله

ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران چیست؟
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن

دسترسی به تمامی این مطالب در سایت

http://maktoobshop.com

لبخند نوزادان

 نویسنده: دکتر سیدحسین فخرایی*

در ماه دوم زندگی، فرزند شما بیشتر اوقاتش را صرف تماشا و گوش کردن به اطرافیان می‌کند و یاد می‌گیرد که اطرافیان می‌توانند او را تغذیه کنند، به او آرامش بدهند و موجبات راحتی و آسایش او را فراهم آورند. وقتی اطرافیان به کودک لبخند می‌زنند، کودک احساس آرامش و لذت می‌کند و می‌فهمد که می‌تواند بخندد. 

کودک در ماه اول نیز لبخند می‌زند ولی لبخندهای او هدف‌دار نیستند اما در طول ماه دوم از خندیدن به‌عنوان علامتی برای نشان دادن خوشحالی و ابراز دوستی استفاده می‌کند. در این زمان، او یاد می‌گیرد که 2 راه برای ارتباط با دیگران وجود دارد؛ گریه و لبخند. او احتیاجات و رضایت خود را از طریق همین 2 راه به دیگران نشان خواهد داد.

در ماه دوم زندگی، در شروع لبخندزدن‌های هدف‌دار، کودک ممکن است خنده‌های گذرا و بدون توجهی به نگاه شما داشته باشد اما این امر نباید باعث ناراحتی و ناامیدی‌تان شود. این پدیده به آن علت است که خنده کودک نشانه توجهی است که او به مجموعه حالات و احساسات شما از جمله حالت چهره، تون صدا و گرمای بدن شما (و نه فقط نگاه شما) دارد.

به تدریج که شما و کودک بیشتر با هم انس می‌گیرید، او مدت طولانی‌تری به نگاه شما خیره می‌شود و شما به تدریج می‌آموزید که با نگه داشتن او در فاصله‌ای مناسب و حرف زدن با او و لمس مناسب، چگونه توجه او را بیشتر جلب کنید.

خنده‌های 3 ماهگی

در 3 ماهگی، کودک در ایجاد ارتباط از طریق خندیدن، بسیار ورزیده‌تر می‌شود و حتی گاهی با صدا درآوردن و قهقهه‌ زدن، توجه شما را به خود جلب می‌کند. گاهی اوقات او به چهره شما خیره می‌شود و منتظر اولین خنده از طرف شماست تا با تمام وجود، به خنده شما عکس‌العمل نشان دهد که این کار را با باز کردن دست‌ها و تکان دادن پاها نشان خواهد داد. حرکات صورت او ممکن است تقلیدی از شما باشد. به‌عنوان نمونه، کودک ممکن است ضمن صحبت شما، دهانش را باز کرده و چشم‌هایش را گشاد کند و اگر شما زبانتان را بیرون بیاورید او نیز همین کار را انجام دهد. البته فرزند شما این رابطه دوستانه را ابتدا فقط با شما خواهد داشت چون او نیز مانند بزرگسالان، افراد مطمئن و شناخته‌شده را به غریبه‌ها ترجیح می‌دهد و طبیعتا این ارتباط را فقط با والدین خود برقرار می‌کند. 

ارتباط‌های 4 ماهگی

در حدود ماه‌های سوم و چهارم، کودک با سایر کودکان، به خصوص با خواهر و برادرهای خودش شروع به صحبت و ایجاد ارتباط می‌کند. اگر صدای کودکی را از تلویزیون یا بیرون از خانه بشنود، ممکن است برای پیدا کردن صدا سر خود را برگرداند و این تمایل به سایر کودکان به تدریج افزایش می‌یابد. پدربزرگ، مادربزرگ یا سایر افراد آشنای فامیل وقتی با کودک بازی می‌کنند، ابتدا با یک لبخند تردیدآمیز همراه با سروصدا و حرکات بدن مواجه می‌شوند؛ در حالی که کودک در مقابل افراد غریبه ممکن است نگاهی کنجکاوانه یا یک لبخند سریع و گذرا نشان دهد. این رفتار انتخابی کودک نشان می‌دهد که او حتی در سنین خیلی پایین نیز می‌تواند افراد را شناسایی کند و در هر صورت او به نزدیکان خود خیلی وابسته است. این روابط اولیه نقش مهمی در رشد و تکامل اجتماعی – عاطفی کودک بازی می‌کند. وقتی شما با شور و علاقه و به سرعت به لبخندهای کودک پاسخ می‌دهید او متوجه اهمیت وجود خود می‌شود و به شما اعتماد می‌کند. در مورد رشد عاطفی – اجتماعی کودک علایم هشداردهنده‌ای وجود دارد که والدین باید از آنها اطلاع داشته باشند و در صورت مشاهده با پزشک مطرح کنند.

لبخند نوزادان

علایم هشداردهنده

 به علایم هشداردهنده زیر توجه کنید و اگر هر کدام از آنها را در کودکتان مشاهده کردید، فورا آنها را با پزشک کودکتان در میان بگذارید:

• کودک به صداهای بلند عکس‌العمل نشان نمی‌دهد.

• تا 2 ماهگی به دست‌هایش توجه نمی‌کند.

• تا 2ماهگی در برابر صدایتان لبخند نمی‌زند.

• تا 3ماهگی به اشیا چنگ نمی‌زند و آنها را نمی‌گیرد.

• تا 3 ماهگی به دیگران لبخند نمی‌زند.

• در 3ماهگی گردن نمی‌گیرد و نمی‌تواند سرش را نگه دارد.

• در 3 تا 4 ماهگی به طرف اسباب‌بازی دست دراز نمی‌کند.

• تا 4 ماهگی نمی‌تواند اشیا را به طرف دهانش ببرد.

• تا 4ماهگی نمی‌تواند از صداهای شما تقلید کند.

• وقتی پاهایش را روی سطح صاف و محکمی قرار می‌دهید، تا 4 ماهگی نمی‌تواند پاهایش را به طرف پایین فشار دهد.

• در 4ماهگی نمی‌تواند چشم‌هایش را در جهات مختلف حرکت دهد.

• بیشتر اوقات چشم‌هایش به حالت لوچی درمی‌آید.

• توجهی به چهره‌های جدید نمی‌کند یا به شدت حالت وحشت‌زده به خود می‌گیرد.

دسترسی به مطالب علمی  در سایت

http://maktoobshop.com

ژن پدر و وزن نوزاد هنگام تولد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

مطالعات صورت گرفته توسط محققان کالج دانشگاهی لندن (UCL) نشان می‌دهد، کد ژنتیکی پدر بر وزن نوزاد در بدو تولد اثر مستقیم می‌گذارد.

محققان موسسه سلامت کودک (ICH) در کالج دانشگاهی لندن در تحقیقات خود دریافته‌اند، ژن‌های به ارث رسیده از پدر و مادر در مراحل مختلف بارداری، وظیفه تنظیم رشد و وزن جنین را برعهده دارند.

به گزارش ایسنا، این ژن‌ها علاوه بر یک زایمان موفق، سلامت مادر و امکان زایمان‌های بعدی را نیز تضمین می‌کنند.

وزن کم نوزاد در بدو تولد یکی از فاکتورهای خطر برای ابتلا به دیابت نوع 2 و مشکلات قلبی در آینده محسوب می‌شود.

فرضیه غلبه ژنی پدر و مادر نشان می‌دهد، بیان ژن‌های پدر باعث افزایش میزان رشد نوزاد می‌شود؛ برعکس ژن‌های مادر باعث محدود کردن رشد جنین شده و منجر به توزیع مناسب منابع بین فرزندان می‌شود که در این حالت شانس بقای مادر و تولید مثل مجدد فراهم می‌شود.

در این مطالعه ارتباط بین وزن نوزاد در بدو تولد و بیان فاکتور رشد شبه انسولین نوع دو (IGF2) مورد بررسی قرار گرفت؛ IGF2 هورمون کلیدی در تنظیم میزان رشد جنین در رحم محسوب می‌شود.

پروفسور «گرودن مور» سرپرست تیم تحقیقاتی تأکید می‌کند: به نظر می‌رسد که ژن‌های پدر و مادر بصورت مساوی بر روی وزن نوزاد تأثیر دارند، اما مطالعات ما نشان می‌دهد که ژنوم والدین در مراحل مختلف بارداری بر کنترل وزن و رشد جنین اثر می‌گذارند.

به گفته «مور»، درحالیکه رشد جنین در مراحل اولیه بارداری بیشتر توسط ژن‌های پدر کنترل و تنظیم می‌شود، اما در ادامه (بارداری) ژن‌های مادر تنظیم کننده یک زایمان موفق هستند.

نتایج این مطالعه در مجله PLOS ONE منتشر شده است.

مطالب پیشنهادی
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

10دلیل برای کم‌ وزن بودن نوزاد هنگام تولد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

به گزارش شبکه ایران، بالا بردن کیفیت مراقبت‌های دوران بارداری و بخصوص رعایت بهداشت و تغذیه مادر،‌ پیشگیری از زایمان زودرس،‌ طرح و اجرای برنامه‌های آموزشی برای گروه‌های پرخطر بویژه مادران جوان و مادران با تحصیلات کم،‌ نقش مؤثری در پیشگیری از کم وزنی نوزاد هنگام تولد دارد. وزن کم نوزاد ارتباطی قوی با کمبود دریافت ویتامین‌های بدن مادر در دوران بارداری دارد.

مراقبت‌های مادر در دوران جنینی

دکتر بدری اسلامی، متخصص زنان و زایمان در رابطه با اهمیت تغذیه‌ای مادر در دوران بارداری می‌گوید: زنانی که در طول دوران بارداری ویتامین و مواد کمتری استفاده می‌کنند،‌ نسبت به زنانی که فقط قرص‌های آهن و فولیک اسید استفاده می‌کنند، احتمال متولد شدن نوزاد با وزن 2 کیلو و 500 گرم در آنها کمتر است. در زنان باردار کمبود وزن یا افزایش وزن مادر خصوصاً در سه ماهه دوم بارداری، با کاهش وزن کودک هنگام تولد ارتباط تنگاتنگی دارد. محدودیت دریافت تغذیه کافی و مورد نیاز مادر هنگام تولد، میزان مرگ و میر جنین را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهد. 

عوامل کمبود وزن نوزاد 

دکتر اسلامی در مورد عوامل کمبود وزن نوزاد هنگام تولد می‌گوید: عواملی همچون رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب مادر در طول مدت بارداری،‌ جثه بدنی والدین، استرس روانی،‌ عوامل شغلی و وضعیت معیشتی خانواده،‌ مصرف سیگار و همچنین عوامل دیگر مانند: عفونت‌های مایع آمینوتیک و واژینوز باکتری، موجب نارس متولد شدن نوزاد با وزن کم می‌شود. وزن بالای نوزاد موقع تولد (ماکروزمی) به وزن بیش از 4 کیلوگرم یا 4 کیلو و 500 گرم گفته می‌شود. در مادران دیابتی نوزاد معمولاً با وزن بالا به دنیا می‌آید. علل وزن بالای نوزاد هنگام تولد را می‌توان چاقی مادر و بیماری دیابت در او ذکر کرد. از دیگر عوامل بزرگ بودن جنین پسر،‌ زایمان‌های متعدد،‌ بارداری طولانی مدت، سابقه نژادی یا همان عامل وراثتی زایمان در خانواده و به دنیا آوردن نوزاد با وزن بالای چهار کیلوگرم است که در مادران دیابتی اگر نوزاد بیش از 4 کیلو و 500 گرم وزن داشته باشد،‌ باید عمل سزارین انجام شود تا از خطر آسیب فلج دائمی شبکه بازویی نوزاد به سبب گیر کردن شانه نوزاد موقع تولد و شکستن استخوان ترقوه و سفال هماتوم،‌ از مرگ او جلوگیری شود. 

شرایط رشد جنین و عوامل خطرسازی که او را تهدید می‌کند، از مهم‌ترین عواملی است که باید به آن توجه داشت. دکتر فاطمه کیمیایی اسدی، متخصص زنان و زایمان در این زمینه می‌گوید: رشد جنین وابسته به فراهم بودن مواد غذایی است. کاهش یا افزایش مصرف گلوکز از سوی زن باردار، رشد جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور کلی وزن جنین در سه ماهه اول بارداری تعیین می‌شود. 

رشد غیرمطلوب سه ماهه اول همراه با محدودیت رشد در ادامه بارداری و زایمان زودرس در 23 الی 24 هفتگی است. 25 الی 60 درصد کمبود وزن با توجه به نژاد و وزن و قد مادر طبیعی است. عوامل خطرساز در اثر کمبود وزن جنین به سبب عواملی همچون بیماری مادر در طول دوران بارداری مانند سرخجه،‌ سیتومگالو ویروس و برخی ناهنجاری‌های رحمی مادر است. 

یکی دیگر از علل کم وزنی جنین، وجود اوره یا پروتئین در ادرار مادر است. 

میزان مرده‌زایی آخرین ماه بارداری با چاقی مادر ارتباط مستقیم دارد که این پدیده در مادران دیابتی تقریباً دو برابر است، همین عامل سبب وزن زیاد نوزاد می‌شود. بیماری‌های مزمن یا ناهنجاری‌های مادرزادی سبب تأخیر در رشد و نمو می‌شود. عوامل مربوط به غدد درون‌ریز،‌ کم‌کاری بعضی غدد مترشحه درون‌ریز مثل تیروئید و هیپوفیز، سبب تأخیر رشد می‌شود. عوامل روانی هم سبب کم‌اشتهایی و به دنبال آن موجب تأخیر در رشد می‌شود. 

سن بارداری مادر با وزن جنین ارتباط مستقیم دارد و اگر نوزاد نارس باشد، به مراتب مراقبت و نگهداری او توسط مادر مشکل‌تر می‌شود. 

دکتر محمدرضا درخشان، عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان و متخصص اطفال در این باره می‌گوید: از زمان تشکیل نطفه در رحم مادر تا زمان زایمان، وزن مادر و عواملی که ممکن است در این دوران برای مادر و جنین حادث شود، از علت‌های کم وزنی و یا وزن بالای نوزاد است. چنانچه تولد نوزاد کمتر از 6 ماه اتفاق افتد، سقط محسوب شده و نگه داشتن جنین در چنین شرایطی غیرممکن است. اگر تولد نوزاد بعد از 6 ماهگی دوران بارداری مادر صورت بگیرد، زایمان زودرس است. هر چه به پایان 9 ماهگی بارداری مادر نزدیک شود، نوزاد در آستانه متولد شدن و رسیده‌تر شدن است و سیر طبیعی رشد خود را دارد. بعداز 9 ماه کامل اگر نوزاد دیرتر از موعد متولد شود، وزنش کاهش می‌یابد زیرا نیاز‌های تغذیه‌ای او از طریق جفت تأمین نمی‌شود. وزن کم، ‌چروک پوست و ناخن‌های بلند، از نشانه‌های دیر متولد شدن نوزاد است. ارتباط کمبود وزن جنین با سن مادر برای اولین رتبه بارداری بین 20 الی 30 سالگی است. اگر چنانچه مادر خارج از این محدوده سنی نوزاد خود را به دنیا بیاورد، شانس کم وزنی نوزاد بیشتر خواهد شد. رعایت نکردن رتبه تولد در نوزاد اول با نوزاد سوم و یا چهارم فرق دارد. مسلماً در اولین بارداری نوزاد وزن کمتری دارد اما در رتبه‌های بعد وزن نوزاد بیشتر می‌شود. 

نشانه‌های تأخیر در رشد کودک تأخیر در نشانه‌های رشد کودک بعد از متولد شدن علل مختلفی دارد. دکتر درخشان، متخصص اطفال در این رابطه می‌گوید: وزن طبیعی کودک هنگام تولد بین 2 کیلو و 700 الی  4 کیلو و 200 گرم است. معمولاً برای نوزادان ایرانی این وزن طبیعی است. هر چه وزن کودک از این معیار در نظر گرفته شده فاصله بیشتری داشته باشد، مسلماً خطر بیشتری کودک را تهدید می‌کند. در این معیار کم وزنی مترادف با نارس بودن است. هرچه نوزاد وزن کمتری داشته باشد، نارس‌تر است. خطرات نارس بودن نوزاد عمدتاً ریه نوزاد و اکسیژن‌رسانی به بدن و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همین عامل سبب عقب‌ماندگی مغزی نوزاد می‌شود و احتمال مرگ او را افزایش می‌دهد. 

در بین این دو محدوده وزنی تعیین شده به طور طبیعی اگر هنگام زایمان مادر مشکلی به وجود نیاید، نوزاد می‌تواند سیر طبیعی زندگی خود را داشته باشد. آنچه اهمیت دارد، میزان مراقبت مادر، ‌اهمیت تغذیه و توان جسمی او در پرورش نوزاد است. چنانچه اضافه وزن ناشی از بیماری مادر نباشد، خطر خاصی از نظر بیماری کودک را تهدید نمی‌کند و اضافه وزن نوزاد با مراقبت‌های صحیح مادر بعد از مدتی به حالت طبیعی برمی‌گردد. 

نوزاد نارس نیاز بیشتری به مراقبت دارد، در بسیاری از موارد با نوزادانی مواجه هستیم که کمبود وزن آنها جبران شده و به وزن طبیعی رسیده‌اند. کمبود وزن نوزاد در سن دو سالگی باید به حالت نرمال رسیده باشد. نوزادی که با وزن یک کیلو و 900 گرم متولد شده، با وزن شایع هنگام دوسالگی باید به وزنی در حدود 3 کیلوگرم رسانده شود. 

اهمیت منحنی رشد 

اقدامات مربوط به ارتقای ‌رشد کودک با وزن کردن و سپس ثبت وزن روی منحنی شروع می‌شود،‌ ولی این امر به تنهایی باعث ارتقای رشد کودک نمی‌شود. مشاوره تغذیه‌ای با مادر درخصوص تأخیر در رشد کودک، ‌‌بخش بسیار مهمی در این برنامه‌ها به شمار می‌رود. در کودکان خردسال وزن (در مقایسه با قد و دور بازو) شاخص بسیار حساس‌تری برای اطمینان از وضعیت سلامت و کفایت در دریافت مواد مورد نیاز بدن است. در واقع هدف اصلی از بکارگیری منحنی رشد، پی‌بردن به روند رشد کودک است که در آن از وزن به عنوان شاخص حساسی برای تعیین زودرس مشکل تغذیه‌ای و شروع اقدامات بموقع به منظور پیشگیری از آن استفاده می‌شود. 

دکتر درخشان با اشاره به سنجش قد و وزن کودکی که هنگام تولد با موقعیت طبیعی متولد شده در مقایسه با دوران بلوغ می‌گوید در منحنی رشد اندازه قد و وزن کودک با دوران بلوغ او رابطه ندارد، به طور کلی عوامل ژنتیکی و وراثت در قد نهایی او اثرگذار است. هرچه والدین قد و قامت بلندتری داشته باشند، مسلماً کودک تحت تاًثیر عامل ژنتیک بلندقد خواهد شد. گاهی ممکن است قد نهایی فرزند یک خانواده از پدر و یا مادر بلندتر یا کوتاه‌تر باشد که این گونه موارد تابع قانون قاعده و استثنا است. 

این متخصص کودک در ارتباط با تأثیر روانشناختی نارس بودن کودک متولد شده می‌گوید: اگر خدمات درمانی و بیمارستانی مناسب برای کودک نارس انجام شده باشد، همچنین مراقبت‌های خانواده و بخصوص مادر هیچ مشکلی را از نظر جسمی و روانی برای او به‌وجود نیاورد، کودک به رشد طبیعی خود می‌رسد اما اگر شرایط مناسب از ارائه خدمات درمانی و بهداشتی برخوردار نباشد، احتمال بروز آسیب‌ها و اختلال رفتاری در آینده بیشتر می‌شود. 

مهمترین نابهنجاری‌های رفتاری در این کودکان بیش فعالی است و برای جلوگیری از این مورد بخصوص مراقبت یک مادر آگاه از بروز این مشکل جلوگیری خواهد کرد. 

طبق توصیه‌های بین‌المللی،‌‌کودکان زیر ۳ سال باید همه ماهه وزن شوند و در صورتی که طی ۲ ماه متوالی افزایش وزن مشاهده نشود،‌ رشد کودک دچار مشکل شده است. در ایران توصیه می‌شود کودکان زیر یک سال هر ماه وزن شده،‌ کودکان زیر دو سال هر دو ماه یک بار وزن شوند همچنین کودکان زیر 

3 سال هر سه ماه یک بار وزن‌شان کنترل شود. دکتر درخشان با اشاره مجدد به وزن می‌گوید: اگر وزن کودک هر ماه اضافه شده باشد و منحنی رشد سیر صعودی داشته باشد، نشانگر وضعیت مطلوب رشد و تغذیه کودک است ولی اگر وزن کودک در چند مرحله، ثابت و منحنی رشد به صورت افقی باشد، این یک علامت هشداردهنده است و باید به این امر مهم توجه شود. 

اگر وزن کودک کاهش پیدا کرده و منحنی رشد سیر نزولی داشته باشد، وضعیت خطرناک است و باید حتماً به پزشک مراجع شود. 

تغذیه نامناسب کودک،‌ بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی،‌ اسهال و استفراغ‌ و بی‌توجهی به کودکان مهم‌ترین عوامل ثابت ماندن و یا سیر نزولی منحنی رشد است.

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها

ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد

ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت

ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر

ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی

چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟

چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟

ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟

قد و وزن نوزاد در هنگام تولد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

قد و وزن طبیعی :

وزن متوسط برای نوزادان در لحظه تولد،3/2 کیلوگرم می باشد. اما نوزادانی که با وزنی مابین 2/5 و 4/5 کیلوگرم به دنیا می آیند نیز طبیعی محسوب می شوند. قد نوزادان دختر و پسر در لحظه تولد حدود 50 سانتی متر است. قد و وزن در نوزادان با توجه به فاکتورهایی مانند جنسیت ( نوزادان پسر با قد بلندتری متولد می شوند)، عوامل ژنتیکی و تغذیه مادر در دوران بارداری متفاوت است. 

هر نوزادی شرایط فیزیکی خاص و روند رشد مخصوص به خود را دارد. با این که اکثر آنها در لحظه تولد از نظر قد و وزن بسیار نزدیک به یکدیگرند، منحنی رشد آنها در مراحل بعدی، با یکدیگر کاملاً متفاوت است. 

وزن نوزاد در هفته بعد از تولد حدود 5 الی 10% نسبت به وزن هنگام تولد کاهش می یابد که امری طبیعی است، اما نباید این کاهش وزن بیش ازیک هفته و بالاتر از 10 % باشد. در صورتی که تغذیه نوزاد کافی بوده و دچار مشکل یا بیماری خاصی نشده باشد، کاهش وزن هفته نخست در دومین هفته پس از تولد جبران می شود. از این پس، افزایش قد و وزن نوزاد، بر اساس نمودارهای ارائه شده در بالا تنظیم خواهد شد. 

نوزادان نارس :

همان طور که از نام آنها پیداست، این نوزادان قبل از به پایان رسیدن دوران طبیعی بارداری ( 38 هفته پس از آخرین قاعدگی ) به دنیا می آیند و فرصت کافی جهت رشد در داخل رحم را پیدا نمی کنند. در مورد نوزادانی که قبل از به پایان رسیدن هفته سی و پنجم متولد می شوند، مشکل نارس بودن برخی از ارگان های بدن و عملکرد آنها نیز مطرح است و باید زیر نظر متخصص تحت مراقبت های ویژه قرار گیرند. وزن این نوزادان کمتر از 2/5 کیلوگرم می باشد. 

نوزادان کامل اما با وزن پایین:

علت کم وزنی این نوزادان به هنگام تولد، ناکافی بودن دوران بارداری نیست، بلکه به دلیل بیماری مادرزادی و یا وجود مشکلات پیچیده در رابطه با رشد داخل رحمی می باشد. به این نوزادان اصطلاحاً « نوزادان کوچک تر از سنشان » گفته می شود. با وجود این که از نظر تکامل و عملکرد ارگان های بدن مشکلی ندارند، اما به همان دلیلی که رشد آنها را تحت الشعاع قرار داده، باید تحت مراقبت های ویژه قرار گیرند. در هر حال، کم وزن بودن نوزاد به هنگام تولد به هر دلیل که باشد، ( زیر 2/5 کیلوگرم ) به کنترل و مراقبت ویژه ای نیازمند است.

منبع: کتاب کودک من

مطالب پیشنهادی
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا