تغذیه دوران شیر دهی: شیر مادر از بروز دیابت دوران کودکی جلوگیری می کند

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تحقیقات نشان داده که 

دیابت  جوانی* در کودکانی که در شش ماه اول  زندگی خود شیر گاو مصرف کرده اند، بیشتر رخ می دهد. وقتی که میکروبی وارد جریان خون می شود، سیستم ایمنی بدن پروتئین هایی بنام آنتی بادی می سازد که به این میکروب می چسبند و آن را از بین می برند.

به همین دلیل سیستم ایمنی بدن بر علیه تمام پروتئین هایی که وارد گردش خون می شوند، آنتی بادی می سازد. در بدن افراد بزرگسال بر علیه پروتئین های موجود در غذا، آنتی بادی تولید نمی شود زیرا ساختمان روده ی آنها کامل شده و نمی گذارد پروتئین های کامل موجود در غذا وارد خون شوند. ولی در ماه های اول زندگی ، به دلیل عدم تکامل ساختمان روده ی نوزاد ، سوراخ هایی در آن وجود دارد که پروتئین های غذا می توانند از آنها عبور کرده و وارد خون می شوند.

محققین نشان داده اند که شیر گاو حاوی انسولین است ، ولی کاملاً شبیه انسولین انسان نیست. بنابراین وقتی نوزاد در سه ماهه اول زندگی از شیر گاو استفاده کند، انسولین گاوی وارد جریان خونش شده و در آنهایی که مستعد ابتلا به 

دیابت  هستند باعث تولید آنتی بادی هایی می شود. این آنتی بادی ها به سلول های بتا لوزالمعده ( تولید کننده انسولین ) حمله می کنند و آنها را از بین می برند. در نتیجه باعث فقدان انسولین و بروز دیابت می شوند.

 نوزادانی  که در جریان خونشان بر علیه انسولین شیر گاو، آنتی بادی وجود دارد، خیلی بیشتر دچار دیابت می شوند.

نکاتی که باید به خاطر بسپارید :

- مادر گرامی اگر 

دیابت  در خانواده شما ارثی است، بایستی سعی کنید به نوزاد خود شیر گاو ندهید و با شیر خودتان او را تغذیه کنید.

- میزان شیوع دیابت در نوزادانی که دارای زمینه ارثی ابتلا به دیابت جوانی هستند و از شیر گاو هم استفاده می کنند خیلی بیشتر از آنهایی است که 

شیر مادرشان  را می خورند. حتی در بین نوزاد حیوانات نیز چنین مسئله ای مشاهده می شود.پی نوشت :

* دیابت جوانی : دیابت وابسته به انسولین است که معمولاً در سنین پایین اتفاق می افتد . نام دیگر آن " دیابت نوع یک" یا "IDDM ( INSULIN DEPENDENT DIABETES MELLITUS )" است.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه شیرخواران تا سن 6 ماهگی

همانطور که در مطلب قبل ذکر شد شیر مادر بهترین و ضروری ترین غذا در 6 ماه اول زندگی طفل است. درمورد فواید شیر مادر و دلایل برتری آن به شیر فورمولا(شیرخشک) صحبت کردیم و گفتیم که در شیر مادر بیش از 300 نوع عامل ضد بیماری موجود است.

در این دوره ی زندگی، رشد بسیار سریع است و کودک با مصرف غذای خوب، رشد کافی می کند. نوزاد سالمی که با کفایت بالای مواد مغذی تغذیه می شود، انرژی کافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرک های محیط را دارد.

در اولین روزهای زندگی کودک یعنی در هفته اول، وزن شیرخوار کم می شود ولی از روز هفتم کودک به  وزن اولیه باز می گردد. دلیل این کم شدن وزن ، خروج کودک از محیط مایع رحم است. با رشد مناسب و تغذیه خوب در پایان 6 ماهگی، وزن کودک دو برابر وزن هنگام تولدش می شود. تغذیه کودک در 6 ماه اول، تغذیه انحصاری با شیرمادر است. کودک به هیچ ماده غذایی دیگری نیاز ندارد. حتی آب هم نیاز ندارد. اگر به دفعات کافی و مقدار مناسب شیر بخورد، کلیه نیازهایش تأمین می شود. دادن آب قند، جوشانده ها و داروهای خودسرانه یک اشتباه بزرگ است و موجب حساسیت غذایی و غیرغذایی کودک در سنین بالاتر و افزایش احتمال آلودگی به میکروب اسهال می شود.

بهترین روش برای شیر دادن به کودک

آیا کودک به میزان کافی شیر مصرف می کند؟

 اطلاع از اینکه آیا نوزاد شیر کافی مصرف می کند مشکل است، چون شیرمکیده شده از سینه را نمی توان اندازه گرفت از اینرو با روشهای زیر از کفایت مصرف شیر توسط کودک مطلع می شویم.

* افزایش وزن مطلوب شیرخوار بر اساس منحنی رشد که نیم کیلوگرم در ماه است.

* حدود 6 تا 8 بار دفع ادرار بصورت پوشک کاملاً خیس در 24 ساعت در صورتی که شیرخوار با شیر مادر تغذیه شود. ادرار پس از چند روز اول تولد باید کاملاً شفاف باشد و در غیراینصورت باید با پزشک کودک مشورت کنید.

* 5-2 بار دفع مدفوع در روز. در روزهای اول تولد حرکت روده ی کودک بدلیل دفع مکونیوم زیاد است و مدفوع کودک تیره رنگ است. از روز پنجم تولد حرکات روده نرمال شده و مدفوع آبکی یا خمیری و خردلی رنگ است و معمولاً بوی کمی دارد. تغییر رنگ مدفوع نشان دهنده بروز مشکل نیست، ولی اگر مدفوع کودک مثل روزهای نخستین همچنان تیره بود و یا تعداد دفعات مدفوع در 5 تا 21 روزگی ، کمتر از یکبار در روز شد، حتماً با پزشک مشورت کنید.

با افزایش سن کودک دفعات مدفوع کم شده و این نشانه یبوست یا بیماری نیست. بطور کامل مدفوع کم و نامنظم کودک نشانه کمبود مصرف شیر است.

- شادابی پوست، هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار.

افزایش حجم شیر مادر

بهترین راه برای افزایش شیر، افزایش دفعات شیردهی است. مثلاً اگر کودک را هر 2 ساعت یکبار شیر می دادید، فواصل شیردهی را به یکساعت و نیم کاهش دهید. برای راحت تر شدن و اطمینان بیشتر، در چند روز اول، دفعات و مدت شیردهی را یادداشت کنید. مدت معمول شیرخوردن کودکان 15 دقیقه است. افزایش دفعات شیردهی سیستم هورمونی بدن را بیشتر تحریک کرده و تولید شیر افزایش می یابد.

از جمله غذاها و مواد غذایی که موجب افزایش شیرمادر می شوند:

مواد غنی از نشاسته مثل ماکارونی، به علاوه میوه هایی چون بادام، انگور، همچنین هویج، شوید، آب لیموی تازه، سیب زمینی ترشی موجب افزایش شیرمادر می شوند. در طب گیاهی آمده، خوردن عرق زیره ، برگ ترب سیاه پخته شده و 2 گرم تخم ترب در طول شبانه روز موجب افزایش شیرمادر خواهد شد.

مادران شاغل چگونه باید فرزند خود را شیر بدهند؟

این سئوال برای خیلی از مادران مطرح است، زیرا با مشغولیتی که خارج از منزل دارند نمی توانند بطور منظم به کودک شیر بدهند. این مادران باید در مدتی که در منزل هستند شیر خود را بوسیله شیردوش یا در فنجان بدوشند و در یخچال نگه داری کنند. در ساعت کاری پرستار بچه، فنجان شیر را در آب گرم گذاشته و وقتی شیر ولرم شد با قاشق کوچک به شیرخوار بدهند. در مواردی که امکان نگه داری شیرخوار در منزل فراهم نیست، بهتر است مادر، کودک را در مهد کودکی نزدیک محل کارش بگذارد تا بتواند در طول ساعت کاری چند مرتبه به کودک شیر بدهد.

سعی کنید تا حد امکان سراغ شیر خشک نروید.

زمان شروع مکمل های ویتامین و املاح برای شیرخوار

کودکی که زودتر از موعد بدنیا می آید و یا با وزن کمتر از 5/1 کیلو بدنیا می آید، نیاز به ویتامین ها و املاح زیادی دارد تا رشدش جبران شود. از اینرو دادن مکمل های ویتامین و املاح که برای نوزادان و بر اساس نیازهای آنها تنظیم شده، مفید است.

در مورد کودکان سالم، شروع قطره آهن از 6 ماهگی الزامی است و طبق تحقیقات قطره ویتامینD هم بسیار مفید است و از بروز بیماری راشیتیسم شیرخواران یا همان نرمی استخوان جلوگیری می کند.

در مورد زمان شروع تغذیه تکمیلی و یا غذای جامد و نوع آن، در مطلب بعدی توضیحات جامعی ارائه خواهد شد.

عاتکه موسوی- کارشناس تغذیه تبیان