تغذیه دوران شیر دهی: باورهای نادرست در مورد تغذیه با شیرمادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بزرگترین موانع و مشکلاتی که بر سر راه تغذیه با شیر مادر وجود دارد،پیشنهادات وپند واندرزهایی است که از طرف اطرافیان در مورد نحوه تغذیه شیرخوار به مادر داده می شود که بعضا اشتباه و گیج کننده است.نیت دوستان و نزدیکان به اشتباه انداختن مادر نیست،بلکه ناشی از ناآگاهی و یا انتقال عادات و عقاید فرهنگی و سنتی از نسلهای گذشته است.

و اما شما مادر عزیز این شما هستید که باید اطلاعات درست را از نادرست تشخیص داده و آنچه را که بهترین است برای فرزتد خود انجام دهید.
امیدواریم بیان تعدادی از این باورهای نادرست ، علل ایجاد چنین اعتقادهای نادرست و اصلاح آنها ،بتواند کمکی برای شما باشد تا با اعتقاد و اعتماد هر چه بیشتر ،فرزند خود را حتی از یک قطره شیر مادر ،این مایه حیات و سلامتی که خداوند در وجودتان به ودیعه گذاشته است محروم نکنید.
۱-شیرم کافی نیست.
بعضی از مادران تصور می کنند شیر کافی برای تغذیه فرزند خود ندارند. نگرانی آنها به علت مشاهده موارد زیر است:
زیاد گریه کردن و بی قراری شیرخوار
برخی از شیرخواران ممکن است در ساعات مشخصی در طول روز بی قرار باشند .اکثر مردم تصور می کنند بی قراری شیرخوار به علت گرسنگی است در صورتی که علاوه بر گرسنگی دلایل دیگری مثل نیاز بیشترشیرخوار به آرامش ،نوازش ،محبت ودر آغوش گرفتن ،خیس بودن کهنه و یا سرما و گرما نیز باعث گریه و بیقراری شیرخوار می گردد.بعلاوه بعضی از شیرخواران در طول چند ماه اول زندگی هنگام عصر و شب گریه می کنند که آنرا گریه قولنجی می گویند.این حالت نیز ارتباطی به کمبود شیر مادر ندارد.
نرمی پستانها و مرطوب نشدن(نشت نکردن شیر)
با کاهش میزان هورمونها پس از تولد نوزاد ،پستانها نرمتر می شوند که اینخالت کاملا طبیعی است و حدود شش هفته پس از زایمان و یا حتی زودتر رخ می دهد .نشت نکردن پستانها نیز دلیل ناکافی بودن شیر مادر نیست و خروج خود به خود شیر از پستان فقط در چند هفته اول زایمان دیده می شود.
با دوشیدن پستانها مقدار کمی شیر خارج می شود .
برخی از مادران با وجود شیر کافی و تامین نیاز فرزندشان ،ممکن است هنگام دوشیدن بیش از چند قطره شیر مشاهده نکنند ولی با مکیدن شیرخوار شیر کافی جریان می یابد و جای هیچگونه نگرانی نیست.
زود به زود شیر خوردن و مکیدن انگشت 
یکی از مزایای شیر مادر زود هضم شدن آن است ،پس شیرمادرخواران زود به زود گرسنه می شوند ،بعلاوه بسیاری از شیرخواران نیاز به آرامش دارند که با مکیدن پستان مادر تامین میشود.در روند رشد شیرخواران دوره هائی از رشد سریع وجود دارد که حدود ۲ هفتگی ،۶ هفتگی و ۳ ماهگی است.در این دوره ها لازم است تغذیه مکرر او با شیر مادر صورت گیرد و این خود موجب افزایش شیر مادر می شود.
مطمئن باشید در شرایط زیر میزان شیر شما کافی است.
· افزایش وزن شیرخوار بر اساس منحنی رشد (بطور متوسط ۵۰۰ گرم در ماه)که با توزین ماهانه او و مراجعه به پزشک و مراکز بهداشتی-درمانی ویا خانه های بهداشت میسر می شود.
· حدود ۸-۶ بار دفع ادرار به صورت کاملا خیس در ۲۴ ساعت ،در صورتی که شیرخوار فقط با شیرمادر (بدون مصرف هیچگونه مایعات دیگر )تغذیه شود.
· ۵-۲ بار دفع مدفوع در روز ،البته با افزایش سن شیرخوار تعداد دفع مدفوع به روزی یک بار یا حتی۳ تا۴ روز یک بارکاهش می یابد.
· شادابی پوست ،هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار نیز از سایر نشانه های کافی بودن شیر مادر است.
۲-شیرم رقیق و آبکی است
در طول هر وعده شیردهی ترکیب شیر مادر تغییر می کند .بطوریکه در شروع رقیق و آبکی و میزان چربی آن کمتر است اما در انتهای هر وعده به مرور که شیرخوار به مکیدن ادامه می دهد ،شیر غلیظ تر و میزان چربی آن بیشتر می شود که همین امر به سیر شدن شیرخوار کمک می کند .بنابراین برای آنکه شیرخوار بتواند هر دو بخش شیر را دریافت کند باید اجازه دهیم هر قدرکه مایل است به مکیدن ادامه دهدوخود او پستان را رها کند.
۳. آغوز باعث زردی نوزاد می شود.یا اگر نوزاد زرد شد باید شیرمادر قطع شود. 
یرقان یا زردی نوزاد بر حسب زمان بروز آن علل مختلفی دارد.چنانچه زردی در ۲۴ اول تولد رخ دهد،غیرطبیعی بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید اما تغذیه با شیرمادر باید ادامه یابد.نوع دیگر زردی طبیعی بوده و معمولادر نیمی از نوزادان در هفته اول (بین روز سوم تا پنجم)پس از تولد مشاهده می گردد.در این حالت نیز تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد و درصورت ادامه زردی شیرخوار به کارکنان بهداشتی –درمانی مراجعه کنید. 
توجه :‌
دادن آب قند ، ترنجبین ، شیرخشت ، کره و ... برای درمان زردی نه تنها مفید نیست بلکه وضعیت زردی شیرخوار را بدتر می کند . 
نکته : 
یادآور می گردد با مشاهده بروز هر نوع زردی تغذیه با شیرمادر را ادامه دهید و به پزشک معالج مراجعه کنید . 
۴.چون سزارین شده ام ،نمی توانم به فرزندم شیربدهم
عمل سزارین مانع شیردهی نیست و تاثیری در ترشح شیرندارد .فقط مادر در ابتدا احتیاج بیشتری به کمک دارد .مادر باید نیم ساعت پس از بهوش آمدن نوزادش را با شیر خود تغذیه کند. بدین منظور باید اوراکمک کرد در وضعیتی که راحتتر است (معمولا خوابیده)قرار گرفته و نوزادش را شیربدهد.
۵.چون انتی بیوتیک مصرف می کنم نباید به فرزندم شیر بدهم
عده ای از مادران تصور می کنند چون دارو میخورند نمی توانند به فرزندشان شیر بدهندو می ترسند دارو وارد شیر شده و برای شیرخوار ضررداشته باشد ،در صورتی که مقدار عبور دارو از شیر بسیار کم بوده و اثر آن برای شیرخوار خیلی کم است .قطع شیردهی بسیار خطرناکتر از عوارض ورود مقدار جزئی داروها مثل آنتی بیوتیک های ترشح شده در شیر مادر است

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهیچگونه مطمئن شویم که شیر مادر برای کودک کافی است؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

سازمان جهانی بهداشت و یونیسف تغذیه انحصاری شیرخواران با شیر مادر را برای مدت 6 ماه توصیه میکنند. اما در سراسر جهان تعداد معدودی از شیر خواران برای بیش از چند هفته اول بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه میشوند . حتی در جوامعی که تغذیه با شیر مادر هنوز یک رفتار معمول محسوب میشود ، مادران اغلب مایعات یا غذاهای کمکی را در سنین پایین به کودکان خود عرضه میکنند . یکی از شایع ترین دلایلی که مادران در سراسر جهان برای توقف تغذیه با شیر مادر یا عرضه زودرس غذا های کمکی مطرح می کنند این است که فکر می کنند شیر شان کافی نیست یا کیفیت آن مناسب نیست . تقریبا تمامی مادران می توانند شیر کافی برای یک یا حتی دو شیر خوار تولید کنند که توسط مکیدن موثر شیر خوار و تغذیه مکرر بر حسب میل و تقا ضای او تامین میشود . مقدار شیری که پستان ها تولید می کنند بوسیله مقدار شیری که شیر خوار می خورد تعیین می شود یعنی وقتی بیشتر بمکد شیر بیشتری تولید میشود . حتی در جوامعی که ر‍‍‍‍‍‍‍زیم غذایی زنان مطلوب نیست و حداقل دریافت را ندارد اکثرا قادر به تولید شیر کافی برای رشد مطلوب شیر خوارشان هستند . مادرانی که فکر میکنند شیر کافی ندارند ، نیاز به کمک و حمایت فردی آگاه و ماهر دارند .

 آیا شیر خوار شیر کافی دریافت میکند یا خیر ؟

مادران در مورد اینکه (  چرا فکر می کنند شیرشان کافی نیست ) دلایل مختلفی را ارائه میدهند . دو نشانه معتبر وجود دارد که حاکی از نا کافی بودن دریافت شیر مادر توسط شیرخوار است که عبارتند از :

ا لف ) وزن گیری ناکافی  

منحنی رشد وسیله مفیدی برای پی بردن به وزنگیری مطلوب شیر خوار است . اما منحنی های رشد اگر در دسترس نباشد یک قاعده مفید و عملی عبارت است از اینکه : اگر وزن گیری شیر خوار کمتر از 500 گرم در ماه در طول 6 ماه اول عمر باشد یا اگر وزن او پس از 2 هفته کمتر از وزن تولدش باشد وزن گیری او ناکافی است . به منظور تصمیم گیری در مورد وزن گیری ناکافی ، لازم است حد اقل وزن شیر خوار در دو بار توزین با هم مقایسه شود . حد اقل فاصله مفید یک هفته است که شیر خوار باید 125 گرم یا بیشتر ظرف این مدت اضافه وزن پیدا کند .

ب)دفع مقادیر کم ادرار غلیظ 

اگر شیر خوار کمتر از 6 بار در روز ادرار کند و ادرار او زرد رنگ و بوی تند داشته باشد ، میتواند نشانگر دریافت ناکافی شیر مادر باشد . این نشانه برای پایش دریافت روزانه شیر مادر توسط شیر خوار وقتی که منتظر اطلاعاتی در مورد وزنگیری او هستید ، مفید است . راندمان ادرار باید به عنوان یک راهنما و نه به عنوان یک قاعده مورد استفاده قرار گیرد . زیرا هنگامیکه شیر خوار در اثر اسهال دچار کم آبی شده باشد و یا در کنار شیر مادر از سایر مایعات نیز استفاده کند ویا کهنه های غیر جاذب ادرار استفاده کند . نشانه خوبی نیست چون در شرایط فوق بر آورد راندمان ادرار مشکل خواهد بود .

 نشانه های دیگری وجود دارد که ممکن است حاکی از دریافت ناکافی شیر مادر توسط شیر خوار باشد که از آن به عنوان نشانه های احتمالی یاد می کنیم :

 الف) شیر خوار پس از تغذیه با شیر مادر راضی نیست

ب) شیر خوار اغلب گریه میکند

ج) به دفعات خیلی مکرر با شیر مادر تغذیه میشود

د ) خیلی طولانی مدت در هر وعده شیر میخورد

ه ) از گرفتن پستان امتناع می کند

و ) مدفوع او سفت و خشک و یا سبز است

ز ) نامکرر و کم مدفوع می کنند

ح) در هنگام دو شیدن پستان ، شیر مادر جریان نمیابد

ط ) پستان ها بزرگ نشده اند ( در طول بارداری )

ی ) شیر جریان نیافته است ( پس از زایمان )

  شیر خواری که پس از تغذیه با شیر مادر ، راضی بنظر نمی رسد و میل دارد که خیلی مکرر و یا برای مدت طولانی در هر وعده شیر بخورد ،پس باید بیشتر از آنچه که معمولا لازم است ، پستان را بمکد . گاهی شیر خواران ممکن است از روی عجز از تغذیه با شیر مادر امتناع کند . او ممکن است همچنین زیاد گریه کند . گریه کردن یک دلیل شایع است برای مادرانیکه تصور می کنند شیر کافی ندارند .باید توجه نمود که دلایل دیگری هم برای گریه شیر خوار وجود دارد . گاهی شیر خوار در اثر مصرف برخی غذاها توسط مادر ، آشفته میشود . برخی شیر خواران زیاد گریه میکنند چون از بقیه بیشتر نیاز به بغل کردن دارند . دلیل شایع دیگر برای گریه کردن ، کولیک است . یک شیر خوار کولیکی معمولا بطور پیوسته در برخی مواقع روز گریه میکند . او ممکن است پاهایش را جمع کند چون دل درد دارد . شیر خوار کولیکی بخوبی رشد میکند و گریه او معمولا پس از 3 ماهگی کمتر میشود. اگر شیر خوار مدفوع کمی دفع میکند ، ممکن است تمام شیری را که نیاز دارد ، دریافت نمیکند تکرر دفع مدفوع در شیر مادر خواران کاملا متغیر است . برخی شیرخواران برای چند روز دفع مدفوع ندارند ، در حالیکه برخی 8 بار یا بیشتر در روز مدفوع میکنند . به هر حال مدفوع یک کودک شیر مادر خوار معمولا زیاد ونیمه مایع است . بسیار نادر است که مادری قادر به تولید شیر کافی نباشد . به هر حال وقتی مادر تغییری در پستان هایش در طول بارداری یا بلافاصله پس از آن  مشاهده نمیکند ، یا اگر چند روز پس از زایمان نمی تواند مقداری از شیر خود را بدوشد ، فقط ممکن است نشانگر آن باشد که نمیتواند شیر کافی تولید کند ، اما قطعی نیست . بنابر این وقتی مادری یکی از این نشانه ها ی احتمالی را بیان میکند ، نباید مطمئن باشیم بلکه باید نشانه های معتبر را کنترل کنیم تا بتوان ادعا کرد که واقعا شیر مادر کافی نیست .

چرا شیر خوار شیر کافی دریافت نمیکند ؟

اگر برای ما ثابت شد که شیر خوار شیر کافی دریافت نمیکند ، علت آن را باید تعیین کنیم .

الف) فاکتور های تغذیه با شیر مادر :

معمولا مربوط به نحوه گرفتن پستان توسط شیر خوار یا مدت مکیدن اوست . گرفتن نادرست پستان دلیل شایعی است که خیلی زود تغذیه با شیر مادر را با مشکل روبرو می سازد و شیر خوار نمی تواند بطور موثر شیر دریافت نماید . این امر سبب دریافت ناکافی شیر توسط شیر خوار شده و منجر به تاخیر در وزن گیری میشود . یا ممکن است سبب نار ضایتی شیر خوار شود و اغلب گریه کند ، علیرغم آنکه به خاطر مکیدن مکرر یا طولانی مدت در هر وعده شیر کافی دریافت نماید . از سوی دیگر برای مادر مسئله ای میشود زیرا احتمال دارد که فکر کند شیر خوارش به تغذیه تکمیلی نیاز دارد . اگر شیر خوار به خوبی پستان را بگیرد ،باید به او اجازه داد تا هر چند بار و به هر مدت که مایل است ، ادامه دهد . باید ابتدا تغذیه از یک پستان راتمام کند وسپس پستان دیگر را به او عرضه کنند که ممکن است مایل به گرفتن باشد ویا نباشد . شیر خواری که بخوبی پستان را گرفته وبطور موثری می مکد ، مقدار کافی شیر دریافت میکند بطور یکه راضی میشود و دیگر تقاضا برای مکیدن در اغلب اوقات ندارد . مکیدن موثر ، تولید شیر مادر را تحریک میکند ، بطوریکه مکیدن بیشتر موجب  تولید شیر بیشتر میشود . تغذیه تکمیلی زودرس حتی آشامیدنیها گرسنگی وتشنگی شیر خوار را بر طرف نموده و موجب مکیدن کمتر پستان میشود . استفاده از شیشه شیر وپستانک میل مکیدن شیر خوار را کاهش میدهند . عکس العمل مادر به این امر نیز تولید شیر کمتر خواهد بود بطوریکه بنظر می رسد شیر او ناکافی است .

ب ) عوامل روحی روانی مادر :

مادران اغلب در باره توانایی خود برای تولید شیر کافی جهت تغذیه فرزندشان نگران هستند . آنها بر این باورند که اگر کودکشان سیر وراضی نشوند ، مقصر هستند . مادران جوانی که از طرف خانواده و دوستان حمایت نمیشوند ، یا تجربه بدی در شیردهی داشته اند بویزه احتمال دارد فاقد اعتماد به نفس باشند تبلیغ و ترویج شیر خشک ، تجویز بیمورد و ارائه رایگان آن مادران را دچار تردید نسبت به کفایت تولید شیر خود میکند . این شرایط متفاوت ممکن است منجر به استفاده زودرس از تغذیه تکمیلی شود . مادری که شیر دهی را دوست ندارد ، خسته است یا کودکش پستان او را نمیگیرد ،ممکن است دچار مشکل در تامین نیاز کودک شود . او ممکن است طفل را به قدر کافی به خود نزدیک نکند و در نتیجه او نتواند پستان را به خوبی بگیرد ، یا شیر خوار را به دفعات کم و یا کوتاه مدت شیر بدهد . استرس حاد میتواند کاهش موقت در جریان شیر مادر را سبب شود بطوریکه به نظر برسد که شیر مادر خشک شده است . به هر حال شواهدی وجود ندارد که استرس مزمن ، تولید شیر مادر را در مدت طولانی کاهش دهد وبا حمایت از مادر ، شیر دهی او میتواند تداوم یابد .

چگونه به مادری که فکر میکند شیر کافی ندارد کمک کنیم ؟

اگر مادر تصور کند که شیر کافی ندارد اما وزن گیری کودکش مطلوب است ، او نیاز به کمک برای اعتماد به نفس دارد . وضعیت او را درک کنید ، پی ببرید که چه چیزی میتواند اورا به این باور برساند که شیرش کافی است ، تغذیه شیر خوار را با شیر مادر ارزیابی کنید ، اعتماد به نفس او را تحکیم کنید و او را حمایت کنید . شرح دهید که چگونه تغذیه با شیر مادر عمل میکند و چگونه شیر خواران متفاوت رفتار میکنند .

ج ) شرایط جسمی مادر یا شیر خوار (اولیه – ثانویه )

این عوامل ، شیوع کمتری دارند . وقتی که دلیل شایعی مطرح نیست و اگر به مادر انواع کمک ها و حمایت های معمول ارائه میشود اما موفق نیست وشیر خوارش  شیر کافی دریافت نمیکند ، میتوان به این فاکتورها فکر کرد .

اولیه :

در نوع اولیه مادر از بدو امر شیر زیادی تولید نمیکند . این نوع ناکافی بودن شیر مادر فقط 2 تا 5 درصد از کل موارد واقعی رابه خود اختصاص میدهد و به دلایل زیر اتفاق می افتد .

-مشکلات ساختاری پستان

موارد بسیار نادری است که اصولا غدد شیر ساز در پستان مادر بوجود نیامده ویا تکامل نیافته وناکافی است . در این قبیل موارد معمولا پستان مادر در دوران بارداری بزرگ نشده و پس از زایمان هم احتقان چندانی پیدا نمیکند .

-جراحی های پستان

آن دسته از اعمال جراحی که به قصد کوچک کردن و یا بزرگ کردن پستان ها انجام می پذیرد و نیز هر برشی که به منظور شکافتن آبسه پستان وبا تکه برداری ، بخصوص از اطراف نوک پستان صورت گیرد . در صورتیکه با دقت زیاد توام نباشد به راحتی می تواند مجاری غدد شیر ساز را قطع کرده و شیر سازی و انتقال شیر را دچار مشکل جدی نماید .

-اشعه درمانی (رادیو تراپی )

اشعه درمانی نسج پستان که ممکن است در موارد ابتلا مادر به سرطان انجام شود .

-بیماریهای شدید مادر نظیر سندرم شیهان

- به دلایل ناشناخته

بعضی از مادران که سن آنها حوالی چهل سالگی و یا بیشتر است ، شیر کمتری تولید میکنند .

ثانویه:

این نوع ناکافی بودن شیر مادر به مراتب از نوع اولیه شایعتر است . در این نوع ، در آغاز حجم شیر مادر بیشتر است ولی در اثر مشکلات مربوط به مادر و یا کودک ، حجم شیر به سرعت کاهش می یابد . اصولا تنظیم حجم شیر مادر بستگی مستقیم به دفعات تخلیه پستان ها و کامل بودن این تخلیه دارد . یعنی هر قدر دفعات تخلیه در شبانه روز بیشتر و میزان تخلیه کامل تر باشد حجم شیر مادر بیشتر میشود . لذا اگر به هر دلیلی فواصل تغذیه از پستانهای مادر طولانی تر شود یعنی دفعات تخلیه در طی شبانه روز کاهش  یابد و یا تخلیه پستانهای مادر بطور کامل نباشد ، در هر دو صورت این امر منجر به کاهش حجم شیر میگردد . در صورت تشخیص زود هنگام این مشکل از طریق تحریک فوری و تخلیه مکرر پستان های مادر میتوان از نوع ثانویه ناکافی بودن شیر مادر پیشگیری نمود و یا آن را اصلاح کرد .

ثانویه ( مربوط به مادر ) :

مهم ترین عاملی که پس از تولد موجب افزایش شیر در پستان میشود ، تخلیه مکرر و موثر است . اگر شیر درپستان جمع ولی به هر دلیل تخلیه نشود ، به سبب تولید ماده شیمیایی باز دارنده در شیر باقیمانده در پستان و نیز فشار فیزیکی حاصل از تجمع شیر در پستان مادر ، غدد شیر ساز تحلیل رفته و میزان تولید شیر مادر کاهش می یابد . بعبارت دیگر اگر حجم زیادی شیر تولید شود ولی روش تغذیه شیرخوار صحیح نباشد بطوریکه پستانها به قدر کافی و موثر تخلیه نشوند ، این امر خود موجب کاهش سریع حجم شیر مادر می شود . مثلا اگر شیر خوار ، پستان مادر را درست به دهان نگیرد و فقط نوک پستان را بمکد ، تخلیه شیر به درستی صورت نمیگیرد . از طرف دیگر این نحوه مکیدن منجر به درد نوک پستان میشود که نتیجه آن کاهش دفعات وحتی مدت مکیدن وکاهش رفلکس جاری شدن شیر خواهد بود . اغلب اوقات ناکافی بودن حجم شیر مادر ناشی از جدایی مادر و فرزند است که به دلیل گرفتاریهای مادر نظیر :  اشتغال _ تحصیل _ بستری شدن _ مسافرت   پیش می آید  این موارد موجب کاهش دفعات تغذیه شیر خوار و در نتیجه تخلیه ناقص پستان های  مادر شده و بالاخره کاهش حجم شیرمادر را به دنبال خواهد داشت . همچنین بارداری ، عفونت پستان ، مصرف قرص های استرو‍‍زن دار جلوگیری از بارداری و کاهش قابل ملاحظه کالری دریافتی توسط مادر موجب کاهش تولید شیر مادر میشود .

ثانویه ( مربوط به شیر خوار ) :

نارس بودن و وزن کم زمان تولد ممکن است سبب شود تا نوزاد ، پستان مادر را مشکل به دهان بگیرد و زود خسته شود. در طی روز اول که حجم شیر مادر کم است بنظر میرسد که مکیدن این نوزادان خوب است ولی با افزایش حجم شیر ، نوزاد نارس و کم وزن چون زود خسته می شود و قادر به تخلیه پستان نیست ، در نتیجه حجم شیر مادر به سرعت کاهش می یابد . در چنین مواردی باید بااستفاده از شیر دوش ، پستان ها را تخلیه کرد و نوزاد را با شیر دوشیده شده تغذیه نمود . دوقلو ها چون اغلب نارس یا کم وزن هستند ، بیشتر دچار این قبیل مشکلات میشوند . افزایش زردی در روزهای بعد نشانه شایع کم شیر خوردن نوزاد است . افزایش زردی ، خود موجب خواب آلودگی و کمتر شیر خوردن میشود . شلی ویا سفتی عضلات ، حالت خفگی در زمان تولد ، بیماریهای مادرزادی قلب ، مشکلات تنفسی ، عفونت ، مشکلات دهان ( نظیر شکاف کام و کوچک بودن فک )   ، و یا بزرگ بودن زبان شیر خوار ، اشکال در گرفتن یک یا هر دو پستان ، فاصله طولانی بین نوبت های شیر خوردن ، مکیدن های ضعیف و غیر موثر ، مکیدن های کوتاه مدت ، زیاد مکیدن پستانک  و خوردن شیر مصنوعی کمکی  همه میتوانند منجر به کاهش حجم شیر مادر شوند . باید توجه داشت اگر شیر خوار 5 یا 6 ساعت متوالی در شب بخوابد یعنی در این فاصله پستان مادر را نمکد ، ممکن است از حجم شیر مادر کاسته شود . نکته مهم این که خواب آلودگی های پیش رونده این دسته از نوزادان را نباید به حساب رضایت آنان گذاشت و گریه کردن زیادشان را نباید به عنوان کولیک تلقی کرد . بلکه باید آنان را توزین نمود ه و از افزایش منظم ومناسب وزنشان مطمئن شد .

توجه:

نوزاد باید در طی روزهای اول به دقت تحت نظر بوده و پیگیری شود . توصیه میشود چنانچه نوزادی طی 48 ساعت اول تولد ، از بیمارستان مرخص می شود بین روزهای دوم وچهارم عمر دوباره معاینه شود . در موقع معاینه باید وضعیت سلامت نوزاد را  بررسی نمود . اورا وزن کرد و نحوه تغذیه او را با مشاهده مستقیم ارزیابی نمود . از مادر راجع به دفعات و مدت تغذیه نوزاد – دفعات دفع مدفوع و ادرار و نیز استفاده او از پستانک سوال کرد . همچنین آب بدن و زردی او را ارزیابی کرد . اگر وزن نوزاد بیش از 7 درصد وزن زمان تولد کم شده ویا ظرف 2 هفته اول عمر به وزن زمان تولد باز نگشته ویا اگر از روز پنجم تولد روزانه 28 گرم افزایش وزن نداشته باشد ، نیازمند بررسی بیشتر است . باید توجه داشت که در صورت تداوم مشکل تغذیه ، ممکن است افزایش مقدار سدیم خون هم اتفاق افتد که در این شرایط حتی اگر 15 درصد آب بدن هم از دست رفته باشد ، ممکن است با معاینه بالینی قابل تشخیص نباشد . بنابر این اگر وزن نوزاد بیش از 12 درصد از وزن زمان تولد کمتر شود ، انجام آزمایش خون هم توصیه میشود .

 علائم هشدار دهنده مربوط به مادر :

این علائم شامل  (   سابقه ناکافی بودن شیر مادر و یا افزایش وزن ناکافی فرزند قبلی ، صاف و یا فرو رفته بودن نوک پستان ، احتقان زیاد پستان ، سابقه جراحی پستان ، ترک خوردن نوک پستان ، خونریزی ، افزایش فشار خون ، عفونت مادر ، دیابت ، عارضه قلبی ، بیماری سیستمیک فایبروزیس  مادر ، جاری نشدن شیر تا 4 روز پس از تولد ، نداشتن سابقه شیر دهی و سن بالاتر از 37 سالگی مادر  ) است .

 علائم هشداردهنده مربوط به شیرخوار :

 این علائم عبارتند از  ( نارس بودن ، کم وزن بودن هنگام تولد ، جدا شدن از مادر در 24 ساعت اول عمر ، مشکلات دهانی ، اختلالات عصبی عضلانی ، زردی نوزاد ،‌ نیاز به فتو تراپی ، دوقلویی ، بیماری های عمومی نظیر عفونت ، بیماری قلبی ، نیاز به اکسیزن ، مشکل درد گرفتن پستان مادر ، خواب آلودگی ، مکیدن ضعیف ، بی قراری ، مکیدن پستانک ، کاهش وزن بیش از 7 درصد از وزن زمان تولد و عدم دفع مدفوع دانه دار زرد رنگ تا روز چهارم ، وجود بلورهای اوره به صورت لکه های صورتی در پوشک نوزاد بعد از روز سوم تولد ، نرسیدن به وزن زمان تولد تا روز 10 تا 14 عمر و عدم افزایش وزن 28 گرمی در روز از روز چهارم یا پنجم عمر به بعد ) .

 چه کمکی میتوان به مادر کرد ؟

هر گاه علائم هشدار دهنده مربوط به مادر و یا شیر خوار در بیمارستان ویا زمان کوتاهی پس از ترخیص مشاهده شود ، باید بلافاصله تلاش های فراوان صورت گیرد تا حجم شیر مادر و دریافت شیرخوار به حداکثر برسد و از استمرار کاهش وزن نوزاد جلوگیری گردد . اگر تردیدی در مورد کارایی شیر خوار در امر تخلیه پستان های مادر وجود دارد ، باید به مادر آموزش داد تا بادوشیدن پستان های خود در پایان هر نوبت شیر دادن ، شیر باقیمانده در پستان هایش را تخلیه کند .اگر دوشیدن و تخلیه کامل پستان ها از ابتدای تولد شروع شود ، حتی اگر نوزاد در تخلیه پستان ها خیلی هم موفق نباشد، موجب افزایش ونگه داری حجم خوبی از شیر مادر می شود . ولی اگر دوشیدن به نحوی که توصیه شد صورت نگیرد ، تولید شیر مادر به سرعت کاهش می یابد .

بدیهی است تا زمانی که شیر خوار نتواند کلیه نیاز های خود را با مکیدن مستقیم پستان های مادر به دست آورد ، باید از شیر دوشیده شده برای تغذیه وی استفاده نمود . مناسب ترین و موثر ترین شیوه دوشیدن مادر ، استفاده از شیردوش های برقی تمام اتوماتیک است که دوشیدن هر دو پستان  مادر را به طور همزمان انجام میدهد . شیر دوش بهتر از مکیدن های نامناسب شیرخوار ، پستان های مادر را تخلیه می کند □

شروع زود هنگام شیر مصنوعی موجب کاهش شیر مادر می شود . همچنین تغذیه با شیر مصنوعی در پایان تغذیه با شیر مادر بدون اینکه اول ، پستان ها دوشیده وتخلیه شوند حتما موجب کاهش شیر مادر میشود . بهتر است پستان ها ابتدا با شیر دوش برقی وبه طور همزمان برای مدت 10 تا 15 دقیقه دوشیده شده و شیر دوشیده شده به شیرخوار داده شود و آنگاه اگر باز هم شیر مادر ناکافی باشد ، میتوان از شیر مصنوعی کمکی استفاده کرد . در این صورت باید شیر خوار ابتدا ، اول از پستان مادر تغذیه کند سپس شیر دوشیده شده مادر به وی داده شود و بلافاصله پس از آن از شیر کمکی استفاده نماید . هر چه مدت کم بودن شیر مادر طولانی تر باشد ، افزایش تولید مجدد آن مشکل تر است و هر چه حجم شیر مادر بیشتر باشد ، یادگیری شیرخوار در امر پستان گرفتن و شیر خوردن آسان تر میشود . حجم شیر مصنوعی کمکی را باید به تدریج کاهش داد ولی دوشیدن پستان ها تازمانیکه شیرخوار بدون استفاده از شیر کمکی همچنان افزایش وزن دارد باید ادامه یابد سپس به تدریج کم شود .

نتیجه:

تغذیه با شیر مادر یک فرایند ذاتی آسیب پذیر است . مادران در هر جای دنیا نیاز به حمایت مستمر و مداوم برای تغذیه موفق شیرخوارشان با شیر مادر دارند . در برخی جوامع وابستگی های سنتی تاثیر عمده ای دارند . در مناطقی که این عوامل اثر کمتری دارند، لازم است که منابع حمایتی دیگری را برای مادران ایجاد کنیم . کارکنان بهداشتی می توانند نقش کلیدی در این زمینه داشته باشند . مشاوره تغذیه باشیر مادر میتواند به مادر برای برقراری و حفظ روش های مطلوب شیر دهی کمک کند .

با توجه به مطالبی که ارایه گردید ، گاهی لزوم استفاده از شیر مصنوعی غیر قابل اجتناب است . بنابر این پرسنل بهداشتی می بایست در زمینه نحوه توزیع شیر مصنوعی به کودکان واجد شرایط اطلاعات کامل داشته باشند . به همین منظور تعدادی از آخرین بخشنامه ها در همین خصوص ضمیمه می گردد . امید است مورد استفاده همکاران محترم قرار گیرد .    

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مادران شاغل و شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یکی از مشکلات اساسی در تغذیه نوزاد با شیر مادر، مسئله اشتغال زنان است. کار بیرون از منزل، فرصت مادر را برای شیردهی و انجام سایر فعالیت های مراقبت از کودک محدود می کند. مطالعات نشان داده است که پس از زایمان، مقدار شیر در مادران شاغل مانند غیر شاغلین است، اما پس از گذشت چندین ماه این میزان در مادران شاغل کاهش چشمگیری می یابد.

چرا؟

کاهش شیر می تواند به دلیل اطلاعات کم مادر در مورد نحوه شیردهی، خستگی و کمبود وقت مادر، تبلیغات متعدد در مورد تغذیه با بطری، نگرانی در مورد بی قراری کودک و... باشد.

بررسی های مختلف نشان داده است با افزایش تغذیه انحصاری با شیر مادر( به معنی عدم استفاده از دم کرده یا هر نوشیدنی غیر از شیر مادر برای تغذیه نوزاد) در 6-4 ماه اول پس از تولد،هر ساله می توان زندگی بیش از هفت میلیون کودک را از مرگ ناشی از اسهال و عفونت های حاد تنفسی نجات داد.

این الگوی تغذیه ای، سلامت هر دو نفر یعنی مادر و کودک را حفظ می کند. مثلاً مادر می تواند با شیردهی منظم، مدت آمنوره ( عادت ماهیانه نشدن) را افزایش دهد ، در نتیجه احتمال باردار شدن مجدد خیلی کم می شود .

مادران شاغل در مدت شیردهی، به توجه خاص و حمایت خانواده و جامعه نیاز دارند. لازم است در محل کار زنان کارمند تسهیلاتی ایجاد شود تا شیردهی آنان در کنار کارشان  ادامه یابد. مثلاً افزایش مدت مرخصی زایمان ، تاسیس شیرخوارگاه در جوار محل کار مادران و ... . ولی اگر این امکانات را نداشتیم وخواستیم شیردهی را ادامه دهیم چه باید کنیم؟

اولین کار ،انتخاب روش مراقبت از کودک

با شروع کار، مادر باید تصمیم بگیرد که مراقبت و نگهداری از کودک توسط چه کسی انجام شود: مادربزرگ، پدر ( با تنظیم ساعات کارش با ساعت کار مادر)، پرستار بچه، مهد کودک و ... و روشی را انتخاب کند که در زمان دوری از کودک، هر دو احساس آرامش کنند. بهترین کار، گذاشتن کودک در شیرخوارگاه نزدیک محل کار مادر است که امکان تغذیه از سینه مادر هر دو ساعت یک بار وجود داشته باشد. اگر قرار شد فردی از کودک در منزل مراقبت کند، بهتر است مادر یک هفته قبل از برگشت به کار، با پرستار کودک آشنا شده و در طی آن هفته کودک را برای مدت کوتاهی به او بسپارد. بدین ترتیب کودک یک مرتبه با فرد و محیطی ناآشنا روبرو نمی شود و استرس مادر نیز در روزهای شروع کار کمتر خواهد بود. اگر مادر بایک کارشناس تغذیه یا یک ماما در مورد نحوه نگهداری و تغذیه کودک مشاوره کند، اطلاعات مفیدی به دست خواهد آورد و می تواند بهترین راه را انتخاب کند.

انتخاب روش تغذیه کودک

اگر سن کودک بالای شش ماه است می توان در زمان غیبت مادر با غذاهای کمکی و با استفاده از قاشق و فنجان به او غذا داد. چنانچه کودک از شیر مادر تغذیه می کند و سن او زیر شش ماه است و امکان بردن او به محل کار و استفاده از فرصت های مناسب شیردهی برای مادر وجود ندارد، بهتر است مادر شیر خود را بدوشد و پرستار کودک در عدم حضور مادر، شیر را به کودک بدهد.

توصیه های لازم برای حفظ تولید شیر کافی

 مادران شاغل معمولا نگران هستند مبادا شیرشان کم شود و نتوانند شیردهی را ادامه دهند . توصیه هایی که می تواند در این زمینه به این دسته از مادران کمک نماید، عبارتند از:

1- تغذیه انحصاری شیرخوار با شیر مادر یعنی مادر در 6-4 ماه اول بعد از تولد نوزاد، فقط شیر خودش را به کودک بدهد و با این فکر که نخواهد توانست درآینده به طور منظم به کودک شیر دهد، نبایستی در این دوران به تغذیه مصنوعی کودک بپردازد، زیرا در این صورت کودک به این نوع تغذیه عادت کرده و کمتر شیر مادر را خواهد خورد. توصیه می کنیم حتی برای تغذیه با شیر خشک،  2-1 روز قبل از شروع به کار، کودک را با شیر مادر تغذیه کنید، به ویژه در دو ماه اول بعد از تولد که بحرانی ترین مرحله زندگی کودک است.

2- هر موقع که مادر در خانه است( تعطیلات و شب ها) کودک را بیشتر با شیر خود تغذیه کند.

3-  زمانی که مادر در منزل است، می تواند با همکاری خانواده، زمان بیشتری به دوشیدن شیر اختصاص دهد و در محل کار نیز دو بار در یک مکان مناسب شیرش را بدوشد ودر یک ظرف پلاستیکی تمیز در جا یخی نگهداری کند تا پرستار کودک در زمان لازم آن را گرم کرده و به کودک بدهد.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: کاهش تغذیه با شیر مادر در ‌کشور

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

کاهش تغذیه با شیر مادر در ‌کشور

در حالی که به عقیده کارشناسان و بر اساس اصول اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، حدود 98 درصد مادران باید بتوانند نوزادان خود را تا 6 ماهگی فقط با شیر خودشان تغذیه کنند، آمارها نشان می‌دهد در میان همه کشورهایی که تغذیه با شیر مادر در آنها کمتر از میزان مطلوب است، کشور ما بدترین‌ وضعیت را دارد.

اگر چه طی روزهای گذشته، دکتر کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت از روند رو به بهبود تغذیه انحصاری با شیر مادر طی سال‌های گذشته خبر داد، اما نظر برخی کارشناسان این نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند تا 3-2 سال پیش حدود 50 درصد مادران، نوزادان خود را تا 6 ماهگی منحصرا با شیر خود تغذیه می‌کردند، اما این میزان طی سال‌های اخیر به‌ 22 درصد کاهش یافته است.

کاهش مداوم تغذیه با شیر مادر در کشور ما به عوامل مختلفی مربوط است:

«ضعف آموزش و عدم‌ حمایت از مادران در سیستم بهداشتی- درمانی از سوی گروه پزشکی و پرستاری چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی مهم‌ترین عامل مشهود در مراکز درمانی است.»

دکتر علیرضا مرندی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و رئیس انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر با بیان این مطلب، می‌گوید: بر اساس اصول تغذیه با شیر مادر، شیر دادن به نوزادان باید حداکثر نیم ساعت پس از زایمان شروع شود، اما آمارها نشان می‌دهد که در کشور ما این میزان تا 9 ساعت پس از زایمان به تاخیر می‌افتد که این امر آثار نامطلوبی بر سلامت نوزادان و همچنین مسائل عاطفی آنها به‌دنبال دارد.

دکتر مرندی معتقد است آمارهای جدید که در سال 88 اعلام خواهند شد، حتی از میزان 22 درصد اعلام شده فعلی نیز کمتر خواهند بود.

قانونی بدون ضمانت اجرایی‌

تغذیه انحصاری با شیر مادر مستلزم حضور دائمی مادر در کنار کودک است. در 6 ماه اول زندگی، فواصل شیردهی بسیار کوتاه است و حتی ممکن است زیر یک ساعت باشد. از سوی دیگر کارشناسان می‌گویند چون دوشیدن شیر مادر و نگهداری آن به‌علت میزان کم شیر و نیاز زیاد کودک، کمتر امکان دارد، افزایش مدت مرخصی زایمان به‌دلیل حضور بیشتر مادر در کنار فرزند می‌تواند نویدبخش افزایش مصرف شیر مادر باشد.

در سال 1374 ایران با تصویب ‌قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی به‌عنوان نخستین کشور در منطقه مدیترانه شرقی توانست در جهت تغذیه با شیر مادر قدم بردارد. اکنون نیز پس از گذشت حدود 13 سال و با اصلاح این قانون، مرخصی زایمان از 4 ماه به 6 ماه افزایش یافته است.

اما این قانون به چه صورت اجرا می‌شود؟

دکتر مرندی، در این خصوص می‌گوید: برآوردها حاکی از این است که تعدا کمی از ادارات و سازمان ها این قانون را به‌طور کامل اجرا می‌کنند و در بیش از 50 درصد محیط‌های کاری این اتفاق نمی‌افتد.

رئیس انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر خاطرنشان می‌کند: اکثریت مادران شاغل که فرزندانشان را در مهدکودک نگهداری می‌کنند، این امکان  را ندارند که در ساعتی از روز بتوانند فرزندشان را با شیر خودشان تغذیه کنند، به همین علت  مصرف شیر خشک روزبه‌روز در کشور افزایش می‌یابد.

به گفته دکتر مرندی بسیاری از کارفرمایان هم به بهانه‌های مختلفی از جمله نداشتن قرارداد و یا پیمانی بودن کارکنان از اجرا کردن 6 ماه مرخصی پس از زایمان طفره می‌روند.

تبلیغات سست‌کننده!

اگرچه به عقیده کارشناسان، قانون افزایش مدت مرخصی زایمان به درستی جای خود را در ادارات دولتی و خصوصی باز نکرده است، ولی مسئله نگران‌کننده‌تر این است که علاوه بر این نقض آشکار قانون، کارخانه‌های تولید شیر خشک نیز هر روز محصولات بیشتری را وارد بازار کرده و اعتماد به نفس مادران را برای ادامه روند شیردهی کاهش می‌دهند.

دکتر خلیل فریور، کارشناس اداره ترویج تغذیه با شیر مادر با اشاره به اینکه تا کنون مجموعه مدونی برای آموزش شیردهی به مادران باردار وجود نداشته است، به همشهری می‌گوید: حتی برای تغذیه ساعات اول نیز تا الان دستورالعملی نداشتیم، در حالی که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده تغذیه در ساعات اول، تا 22 ‌درصد مرگ نوزاد را کاهش می‌دهد، ضمن اینکه رسانه‌ها نیز هیچ تلاشی برای بالا بردن سطح آگاهی مادران و اطرافیان آنها نمی‌کنند. به عقیده وی تمام این ضعف‌ها به علاوه ی تبلیغات شیر خشک کارخانه‌های تولید‌کننده که هر روز بیشتر می‌شوند و حتی در داروخانه‌ها هم در معرض دید هستند، در کاهش تغذیه با شیر مادر نقش دارند.

برخی افراد، صحبت های کارشناسان، پزشکان و مراقبان بهداشتی را نیز بر افزایش این تبلیغات مؤثر می‌دانند.

دکتر فرید ایمان‌زاده فوق تخصص گوارش کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به همشهری می‌گوید: «درست است که میزان ناآگاهی مادران و تصور آنها مبنی بر اینکه اگر شیرشان کم شد باید به سراغ شیر خشک بروند، مصرف این محصولات بنجل را افزایش داده ولی همکاران ما هم به محض اینکه می‌بینند شیر مادر کم است، او را تشویق به استفاده از شیر خشک برای کودک می‌کنند، یا اگر مادر در اثر ابتلا به بیماری ناچار به استفاده از دارو باشد، او را از دادن شیر به کودک منع می‌کنند؛ ضمن اینکه معایب شیر خشک هم به درستی برای مادران توضیح داده نمی‌شود.»

دکتر فریور نیز با اشاره به اینکه سیاست‌های اجباری و در اختیار قرار ندادن شیر خشک به مردم کمکی به آنها نمی‌کند، خاطر‌نشان می‌کند: "شیر خشک باید در بازار باشد، ولی با ارتقای سطح آگاهی، مردم خودشان باید انتخاب کنند که محصولات مصنوعی برایشان کاربردی دارد یا نه، چون در غیر این صورت و با اجرای سیاست‌های اجباری، مسلما مردم به سمت واردات قاچاقی این اجناس کشیده‌ خواهند شد."

سمیه شرافتی

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت آمیز خود کمک می کند .

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت آمیز خود کمک می کند . 

به گزارش خبرگزاری زنان ایران "ایونا" ، تغذیه مناسب مادر در این دوران برای حفظ بنیه، سلامت و اعتماد به نفس مادر و همچنین تامین نیازهای تغذیه ای نوزاد ضروری می باشد. توجه به تغذیه دوران شیردهی از جهت حفظ و نگهداری ذخایر بدن مادر نیز اهمیت زیادی دارد .

از فواید شیردهی مادر می توان به نکات ذیل اشاره کرد :

1- افزایش سطح ایمنی بدن شیرخوار در برابر ابتلا به انواع عفونتهای حاد تنفسی و اسهال و تامین انواع املاح و ویتامین ها به مقدار لازم و کافی (در صورت تغذیه مناسب مادر) برای شیرخوار .

2- مصرف کالری در بدن مادر و بازگشت وزن او به وزن قبل از دوران بارداری حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیردهی دارد. تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر سبب می شود شیر بیشتری تولید شود. با شروع مصرف غذاهای کمکی و کاهش خواه ناخواه دفعات شیـــردهی، حجم شیر تولید شده نیز کاهش می یابد و تبعا" نیاز افزایش یافته مادر به مواد مغذی نیز تعدیل می شود .

خستگی مادر شایعترین علت کاهش تولید شیر خصوصا" در 4 تا 6 ماه اول شیردهی می باشد. مادر شیرده را باید تشویق کرد تا در طول روز به اندازه کافی استراحت کند، حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد. حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است .

توجهات تغذیه ای خاص در دوران شیردهی:

هرم غذایی و سهم های توصیه شده در هر گروه از مواد غذایی در دوران شیردهی مشابه دوران بارداری می باشد .

به گزارش ایونا ، نیاز مادر شیرده به کالری حدود 500 کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری است. برای تامین این مقدار کالری علاوه بر مواد غذایی مقوی (شامل انواع چربی ها و پروتئین، که لازم است در این دوران مصرف شود) از چربی های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می شود. 

دریافت کالری ناکافی سبب کاهش تولید شیر می شود .

مادران شیرده جهت پیشگیری از کم آبی بدن باید به اندازه کافی (حدود 10-8 لیوان در روز) مایعات شامل شیر، دوغ، چای، آب میوه و حتی مواد غذایی آب دار مانند انواع خورش ها بنوشند. به عنوان مثال نوشیدن یک لیوان شیر، آب میوه یا آب در هر وعده غذا وهر نوبت شیردهی توصیه می شود. 

لازم به ذکر است تولید شیر مادر بستگی به مقدار مصرف مایعات ندارد به عبارت دیگر افزایش مصرف مایعات سبب افزایش تولید شیرنمی شود . 

از طرف دیگر، مصرف نوشابه های کافئین دار اعم از چای غلیظ، قهوه، کوکاکولا و ..... باید کاهش یابد زیرا مصرف این مواد ممکن است سبب تحریک پذیری، بی اشتهایی و کم خوابی شیرخوار شود.همچنین از آشامیدن الکل نیز باید خودداری کرد .

از نظر ویتامینها، غذای مادر شیرده باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد. مقدار ویتامین موجود در شیر مادر عمدتا" انعکاسی از مقدار ویتامین مصرفی مادر است .

از نظر املاح معدنی، برخی از این مواد مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی بدون دخالت تغذیه مادر، از ذخایر بدن او در شیر وارد می شوند. اما مقدار برخی املاح همچون ید در شیرمادر ارتباط مستقیمی با تغذیه او دارد. توصیه می شود مادران شیرده همچون دوران بارداری از نمک یددار تصفیه شده به مقدار کافی و با شرایط نگهداری مناسب استفاده کنند یعنی با نگهداری نمک یددار در ظروف در بسته و دور از نور ید موجود در نمک را حفظ کنند . 

همچنین توصیه می شود جهت پایدار ماندن ید در غذاها، نمک در انتهای پخت به غذا اضافه شود .

بنابراین در هر حال تغذیه مناسب مادر شیرده جهت تامین انواع املاح ضروری مخصوصا" کلسیم، آهن و ید برای سلامتی مادر و شیرخوار ضروری است .

از نظر مکملها، لازم است مصرف قرص فروسولفات تا 3 ماه بعد از زایمان ادامه یابد .

مصرف برخی غذاها مانند سیـر، انواع کلـم، پـیاز، مارچوبه و تربچه و یا غذاهـای پرادویه و پـر چاشنی ممکن است روی طعم شیر اثر بگذارد و تغییر ناگهانی طعم شیر سبب تمایل نداشتن شیرخوار به شیرخوردن شود. با توجه به تاثیر برخی مواد غذایی بر طعم شیر، در صورتی که شیر خوار از شیر خوردن امتناع می کند بهتر است مادران از مصرف این مواد خودداری کرده یا مصرف آن را محدود کنند .

کاهش وزن بعد از زایمان باید تدریجی صورت گیرد تا بر مقدار شیر مادر تاثیر نگذارد .

لازم به ذکر است که شیردهی خود سبب کاهش تدریجی وزن مادر می شود، با این شرط که مواد مغذی لازم با مصرف مواد غذایی مناسب برای مادر تامین شود . 

کاهش وزن در دوران شـیردهی باید بیشـتر متکی بر افزایش تحرک و انجام فعالیت های بدنی باشد تا کم خوری و محدود کردن رژیم غذایی. وزن گــیری مناسب شیرخوار در طول دوران شیرخوارگی بخصوص 6 ماه اول نشان دهنده کافی بودن مقدار شیر مادر می باشد و مادر با اطمینان از کافی بودن شیرخود می تواند کمتر از 450 گرم در هفته کاهش وزن داشته باشد . 

تولید شیر در مادران مبتلا به سوء تغذیه شدید ممکن است از سایر مادران کمتر باشد. در این مورد و مواردی که BMI کمتر از 8/19 می باشد مادران باید انرژی دریافتی روزانه خود را (تا 750 کیلو کالری) افزیش دهند. در این خصوص استفاده از توصیه های تغذیه ای مناسب برای خانم های باردار لاغر (BMI کمتر از 8/19) در فصل سوم جهت بهبود وضعیت سلامت مادر شیرده و افزایش تولید شیر پیشنهاد می شود .

مادر شیرده حتی اگر مبتلا به سوء تغذیه باشد می تواند شیر تولید کند اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی ذخایر غذایی بدن مادر صرف تولید شیر می شود و در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی خود و احساس ضعف ، خستگی و بی حوصلگی توان مراقبت از کودک را نخواهد داشت. بنابراین تغذیه مناسب مادر در دوره شیردهی برای پیشگیری از سوء تغذیه او که هم سلامت مادر را به خطر می اندازد و هم در مراقبت از کودک اختلال ایجاد می کند حائز اهمیت است .

پس از اتمام دوران شیردهی، نیازهای تغذیه ای مادر به وضعیت عادی باز می گردد .

در صورت تغذیه نادرست و ناکافی در دوران شیردهی، مادر بیش از شیرخوار متضرر می شود و با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و ..... مواجه خواهد شد .

فعالیت بدنی:

فعالیت بدنی مناسب برای بهبود وضعیت جسمانی و روانی مادر شیرده مهم است .

به گزارش خبرگزاری زنان ایران "ایونا" ، اگـر چـه ورزش مـنـظـم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده اند مانعی در برابر شیردهی نیست اما گاهی دیده شده پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده ، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند . 

در این مواقع لازم است مادر قبل از شیردادن، سینه خود را بشوید و اگر هنوزشیر خوار مایل به شیر خوردن نیست مقدار کمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار بدوشد و دور بریزد .

http://www.iwna.ir/shownews.aspx?newsid=13175

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: سوالات مربوط به شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

1- چرا شیر خودم بهتر از دادن شیرخشک است؟

شیر شما مزایای تغذیه ای و عاطفی فراوانی دارد. به اختصار اهم این مزایا را مرور می کنیم. شیر شما بهترین و کامل ترین غذا برای نوزاد است ، آسان هضم می شود و با کفایت به مصرف می رسد. در شیر مادر عوامل ضد عفونت و فاکتورهای رشد وجود دارد . پروتئین کافی دارد که به راحتی هضم می شود. چربی آن حاوی مقدار کافی از اسیدهای چرب ضروری است، آهن به مقدار کم ولی با جذب بالا دارد. ترکیب شیر مادر با سن شیرخوار و در هر وعده شیردهی تغییر می کند. دادن آغوز یا همان شیر روزهای اول حیاتی است و در واقع اولین واکسن نوزاد محسوب می شود. علاوه بر مزایایی که شیر مادر برای نوزاد دارد برای خود مادر نیز مزایایی دارد که عبارتند از: کاهش میزان ابتلا به سرطان پستان و تخمدان و پوکی استخوان در مادر شیرده ، از بین رفتن سریع تر اضافه وزن بارداری ، کاهش خونریزی و تاخیر در بارداری مجدد.

2- آیا شیر من کلیه ویتامین های مورد نیاز نوزاد را تامین می کند؟

با توجه به اینکه برخی از ذخایر ویتامینی نوزادان کم بوده و شیر مادر نیز به تنهایی قادر به جبران این کمبود نمی باشد لذا از روز 15 تولد مصرف قطره مولتی ویتامین به مقدار 25 قطره در روز یا مصرف قطره آ-د به همان میزان توصیه می شود که تا پایان یک سالگی و در برخی موارد تا پایان 2 سالگی ادامه داده می شود. ویتامین د از جمله ویتامینهایی است که در شیر مادر کافی نیست.

3- آیا شیردادن باعث تغییر شکل و شل شدن سینه هایم خواهد شد؟

شکل پستان تحت تاثیر ارث ، سن و حاملگی است. شیردهی حداقل اثر را بر روی شکل دارد . تاثیر شیردهی موقتی است و پس از خاتمه آن سینه ها به شکل و حالت قبلی خود باز می گردد.

4- آیا می توانم در دوران شیردهی ورزش کنم؟

پس از برقراری و تثبیت تولید و جریان شیر انجام ورزش مانعی ندارد ولی باید خسته کننده نباشد. مایعات به میزان کافی مصرفی شود و پس از انجام ورزش های شدید بلافاصله شیر داده نشود.

5- آیا آشامیدن زیاد مایعات و شیر به افزایش شیرم کمک می کنند؟

عواملی که در مادر به میزان شیر کمک می کنند عبارتند از : برقراری و حفظ سلامتی مطلوب در مادر ، استراحت و فعالیت متعادل ، اجتناب از نگرانی و اضطراب ، درمان سریع بیماری در مادر، اجتناب از رژیم گرفتن برای کم کردن وزن و تغذیه کافی و مناسب ولی آشامیدن بیش از حد مایعات و شیر تاثیری در افزایش شیر ندارد. موادی نظیر آبجو و چای بر خلاف اعتقادات برخی افراد ، خاصیت شیرسازی ندارد.

6- آیا مواد غذایی مورد استفاده من می تواند موجب ناراحتی نوزاد شود؟

مصرف غذای خاص توسط مادر بندرت باعث ناراحتی نوزاد شیر مادر خوار می شود. هر چند احتمال دارد گاهی خوردن برخی از انواع توت ها ، گوجه فرنگی، پیاز ، انواع شکلات ، ادویه جات و چاشنی ها موجب ناراحتی معده یا مدفوع شل در نوزاد شود. با این حال حذف هیچ ماده غذایی از رژِیم غذایی مادر لازم نیست مگر اینکه مصرف آن با بروز ناراحتی در نوزاد همراه باشد.

7- با توجه به اینکه توصیه شده است به هیچ وجه به نوزادم شیر گاو ندهم ، اگر خود من شیر گاو بخورم ممکن است نوزاد دچار مشکل شود؟

همانطور که قبلا نیز گفته شد حذف هیچ نوع ماده غذایی از رژیم غذایی مادر ضرورت ندارد. شیر گاو نیز شامل این قانون است ولی در برخی از شیرخواران پس از مصرف شیر گاو توسط مادر و ورود مواد حساسیت زا به بدن وی آلرژی گوارشی بصورت دفع خون روشن در مدفوع بدون هیچ مشکل دیگر نظیر تب یا درد و بی قراری و سایر علایم بروز می کند. تاکید می شود در صورت وجود خون در مدفوع حتی با حال عمومی خوب ، نوزاد توسط پزشک ویزیت شود و در صورت تشخیص آلرژی به شیر گاو ، مادر از مصرف آن خودداری نماید.

8- آیا هنگام شیردهی قرار دادن نوک سینه در دهان نوزاد کافی است؟

به منظور دریافت شیر کافی بایستی مجاری شیر موجود در سینه توسط فک نوزاد فشرده شوند. به همین علت علاوه بر نوک پستان حدود 2.5 سانتیمتر از هاله پستان نیز باید داخل دهان نوزاد قرار گیرد. اگر قسمت بیشتری از بخش پائینی هاله داخل دهان قرار گیرد ، نوزاد با استفاده از حرکت ضربه ای زبان می تواند شیر بیشتری دریافت کند. هم چنین این کار باعث می شود تا از اصطحکاک ، آسیب و درد نوک پستان جلوگیری شود.

9- شبها که خواب آلوده هستم ، نشستن و شیر دادن برایم مشکل است، آیا می توانم در حالت خوابیده شیر بدهم؟

شبها برای شیر دادن به نوزاد حتما لازم نیست که در حالت نشسته قرار گیرند و می توانید در حالت خوابیده به پهلو سینه شما قرار گیرد و یا در حالت خوابیده به پشت شیردهی را انجام دهید. ولی مراقب باشید که در حالی که خواب آلوده هستید با پستان خود مخصوصا در مورد سینه های بزرگ ، باعث انسداد راه هوایی نوزاد و خفگی وی نشوید و یا اگر خواب سنگینی دارید نوزادتان آزرده نشود.

10-مدت زمان شیرخوردن نوزاد چند دقیقه است؟

شیرخوردن نوزاد بر حسب شخصیتهای مختلف نوزادان معمولا بین 10-40 دقیقه طول می کشد. در صورت طولانی تر و یا کوتاهتر شدن از این مدت می تواند نشانه ای دال بر وجود مشکلات شیر دهی یا خستگی نوزاد در اثر نارسی یا بیماری باشد که بایستی توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

11-فواصل شیردهی را چگونه باید تنظیم کرد؟

در روزهای اول شیردهی نوزاد باید حداقل 8 تا 12 بار در 24 ساعت شیر بخورد یعنی به فواصل هر 3-2 ساعت شیردهی باید صورت گیرد. ولی لازم به تاکید است که شیر بایستی بر اساس تمایل و خواسته نوزاد صورت گیرد و اجباری در تغذیه هر 2 ساعت وجود ندارد . البته بایستی دقت کرد که این فاصله کمتر از یک ساعت و بیشتر از 4 ساعت نباشد.

12-پس از پایان شیر دادن آیا می توانم بلافاصله نوزاد را بخوابانم ؟

در پایان هر شیردهی بایستی نوزاد بر روی شانه مادر یا خوابیده بر روی شکم در آغوش مادر قرار گیرد و با مالش و یا نوازش ملایم پشت به خروج هوای بلع شده کمک کرد. آروغ زدن نوزاد پس از سیرخودن به پیشگیری از بروز ناراحتی های گوارشی ، پس زدن شیر ، کاهش دردهای قولنجی شکم و دفع آسانتر مدفوع کمک می کند.

13-آیا لازم است که نوزاد را در طول شب برای شیر دادن بیدار کنم؟

طی 2-3 هفته اول تولد بایستی در طول شب به فواصل 3 و حداکثر 4 ساعت برای شیردهی بیدار کرد. پس از تثبیت میزان شیر مادر و بازیابی وزن تولد می توان این فاصله را به 5 ساعت افزایش داد. در سنین بالاتر یعنی 2-1 ماهگی می توان اجازه داد که شیرخوار براساس نیاز خود برای شیرخوردن در طول شب بیدار شود. در صورتیکه با این کار شیر مادر کم شود بایستی مجددا تغذیه در طول شب را شروع کرد.

14-پسر دو روزه ام اکثر اوقات می خوابد و خیلی کم بیدار می شود برای شیر دادن به او چکار کنم؟

در دو روز اول تولد نوزادان دوره های کوتاهی از بیداری را دارند و معمولا به خواب عمیقی به مدت چند ساعت فرو می روند. این الگوی خواب طبیعی است و گاهی می توان با تعویض پوشک نوزاد، ماساژ ملایم، عمودی نگه داشتن ، تکان دادن و صحبت کردن، نوزاد خواب آلوده را بیدار کرد. در صورت ادامه خواب آلودگی در تمام طول 24 ساعت ، نداشتن مکیدن، بی حالی و شل بودن حرکات نوزاد حتما باید با پزشک مشورت شود.

15-چرا شیر خوردن نوزاد من با نوزادان دیگر تفاوت دارد؟

نوزادان نیز مانند مادرانشان ، شکل و شخصیت های مختلفی دارند. بعضی از آنها عجولند ، پستان را با ولع می گیرند و مدت 10-20 دقیقه می مکند. شیرخواران عصبی مشتاقانه و فعالانه پستان را به دهان می برند ولی اگر هیچ شیری از آن بیرون نیاید فریاد می کشند. نوزادان تنبل منتظر می مانند تا شیر مادر راه بیفتد و سپس شروع به خوردن می کنند. راحت طلبها ترجیح می دهند که چند دقیقه شیر بخورند و چند دقیقه استراحت کنند بنابراین شیرخوردن آنها طولانی تر است.

16-علائم گرسنگی در نوزاد کدامند؟

این نشانه ها عبارتند از : جستجوی پستان، حرکات مکیدن، حرکات سریع چشمها ، حرکات دهان و زبان ، صداهای ضعیف ، بردن دست به سمت دهان یا به طرف دست دیگر، خم کردن بازوها ، پا زدن، مشت کردن دستها و اگر مادر متوجه این علائم نشود و آن را رفع نکند گریه کردن آخرین علامت گرسنگی است.

17-احساس می کنم که که شیرم کم است و برای سیر کردن نوزاد کافی نیست ؟

علیرغم آنکه بسیاری از مادران تصور می کنند کم شیر هستند ولی کمبود واقعی شیر نادر است. هر عاملی از جانب مادر یا شیرخوار که شیرخوردن را محدود سازد می تواند به سرعت موجب کاهش تولید شیر شود. از نظر زمان و مدت ، استفاده از شیر کمکی بصورت بی مورد ، برطرف نشدن پرخونی پستانها ، جدایی مادر و نوزاد ، وضعیت نامناسب نوزاد هنگام شیرخوردن.

18-موقع شیردادن از کجا متوجه شوم که نوزادم می تواند با مکیدن سینه به حد کافی شیرخارج کند؟

نوزاد به صورت عمیق و ریتمیک شیر می خورد، بین هر مکش عمیق مدتی مکث می کند و مرتبا صدای بلع شیر خوردن گونه های نوزاد برجسته است و به داخل کشیده نمی شود.

19-نوزاد من که 10 روزه شده است همان وزن تولد خود را دارد ، آیا این بدان معنی است که شیر من کافی نیست؟

نوزادان رسیده به تدریج از زمان تولد تا برقراری تولید شیر کافی در مادر وزن از دست می دهند که این مسئله طی 3 تا 4 روز اول می باشد و میزان آن نباید از 8-7 % وزن تولد بیشتر باشد. حداقل وزن در روز 4-3 بعد از تولد مشاهده می شود. 2-1 روز بعد از به شیر آمدن مادر ، وزن نوزاد ثابت می شود و سپس شروع به بازیابی وزن از دست رفته می کند . در روزهای 10-7 پس از تولد وزن نوزاد به وزن اولیه تولد باز می گردد.

20-آیا از روی ادرار نوزاد می توان به خوب بودن شیر نخوردن وی پی برد؟

میزان حجم ادرار نوزاد یکی از شاخص های مفید برای ارزیابی شیردهی است. حجم ادرار 3-2 روز اول ممکن است کاهش یابد و پس از افزایش تولید شیر و افزایش مصرف شیر، حجم آن افزایش پیدا کند. نوزادی که بخوبی شیر می خورد معمولا حداقل 4-3 بار ادرار در طی 24 ساعت دارد.ادرار باید کم رنگ و پوشک نوزاد خیس و سنگین باشد.

21-مدفوع طبیعی نوزاد چگونه است؟

مدت کوتاهی پس از برقراری شیر ( یعنی روز 4-3 بعد از تولد) مدفوع سیاه و غلیظ تبدیل به مدفوع به رنگ زرد تا سبز مایل به سیاه با قوام متفاوت می شود. سپس با ادامه شیرخوردن حالت مشخص نوزاد شیرمادرخوار را پیدا می کند که بصورت شل ، آبکی، زرد حاوی دلمه های شیر و نسبتا حجیم به دفعات 3 بار یا بیشتر در روز یا حتی یکبار به ازای هر بار شیرخوردن می باشد.

22-برای درمان کم شیری چه راه هایی وجود دارد؟

از آنجا که تولید شیر ارتباط مثبتی با دفعات شیردهی و میزان تخلیه پستان دارد، افزایش دفعات و دقت در تخلیه پستان در درمان کم شیری موثر است. باید علت اصلی را پیدا و برطرف کرد. تغذیه در شب حتما صورت گیرد و شیر اضافی بعد از شیردهی یا در فواصل شیردهی دوشیده شود.

23-آیا از داروهای برای افزایش شیرم می توانم استفاده کنم؟

داروها و گیاهان متعددی به عنوان شیر افزا توصیه شده اند که یکی از قدیم ترین داروهای گیاهی شیر افزا، شنبلیله است که به علت مصرف غذایی آن اعتقاد بر بی خطر بودن آن است. از داروهای گیاهی دیگر رازیانه است که به صورت دم کرده و یا کپسول رازیانه مصرف میشود و ازعوارض آن ایجاد خونریزی در مادر یا افزایش خونریزی مادر است. قطره شیر افزا نیز که از گیاهان دارویی ترکیب شده است به همین منظور بکار می رود.

24-مشاهده چه علائمی از نظر عدم کفایت شیر نگران کننده هستند؟

o کاهش دفع ادرار روزانه

o افزایش کمتر از 30 گرم در روز

o شیرخواری که 14-10 روز پس از تولد وزن تولد را باز نیابد.

o عدم وجود نشانه های تولید شیرکافی مثل عدم نشت شیر ، عدم خروج شیر از پستان دیگر هنگام شیردهی ، رها کردن پستان و نارضایتی نوزاد پس از تغذیه

o مهمترین علامت عدم کفایت شیر، عدم وزن گیری مناسب در نوزاد است.

در صورت وجود این علایم حتما بایستی در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.

25-نوزادم بطور ناگهانی سینه ام را پس زده و از شیرخوردن امتناع می ورزد علت آن چیست؟

پس زدن ناگهانی سینه ممکن است در هر زمانی رخ دهد. اغلب مادران آن را به حساب کیفیت بد یا عدم کفایت شیر خود می گذراند و شیر خود را بطور کامل قطع می کنند. این رفتار اغلب با شروع قاعدگی در مادر، افزایش مصرف مواد غذایی خاص در مادر ، تغییر صابون ، عطر یا ادکلن و یا حتی با استرس های مادر ارتباط دارد. همچنین گرفتگی بینی، دندان در آوردن و یا گاز گرفتن نوزاد همراه با واکنش ناگهانی مادر نسبت به این گاز گرفتن نیز با این رفتار همراهند.

تغذیه دوران شیر دهی: توصیه‌هایی برای افزایش شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شیر مادر یکی از کامل‌ترین مواد غذایی است و بی‌شک هر مادری آرزو دارد فرزند خود را با آن تغذیه کند، اما گاهی بعضی مادران از ناکافی بودن شیر خود شاکی هستند که این امر باعث سوء تغذیه نوزاد می‌شود.

مادر در دوران شیردهی نیاز بیشتری به انرژی، کالری، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها دارد. بنابراین تغذیه صحیح و سالم در این دوران اهمیت زیادی دارد. به همین علت، مصرف غذاهای مقوی ازجمله گوشت، شیر، تخم مرغ، میوه و سبزیجات تازه در این دوران توصیه می شود.

مغزها ازجمله پسته، بادام و گردو که سرشار از املاح و مواد معدنی است نیز می تواند مفید باشد.

استراحت کافی و فعالیت متناسب نیز در تولید بیشتر شیر موثر است. زنان شیرده بهتر است مایعات بیشتری مصرف کنند؛ شیر تازه، آبمیوه طبیعی و آب بهترین نوشیدنی ها در این دوران است.

یکی از روش های بسیار مهم در افزایش تولید و ترشح شیر، تغذیه مکرر نوزاد است. این امر باعث تحریک نوک پستان می شود و پیام هایی را به مغز می فرستد که باعث افزایش ترشح هورمون پرولاکتین می شود و این هورمون نیز به تولید و ترشح شیر منجر می شود. به مادران توصیه می شود حتی اگر در منزل نیستند و امکان شیردهی برایشان وجود ندارد، نیز هر چند ساعت یکبار شیر خود را بدوشند که این کار باعث تحریک و ترشح پرولاکتین می شود.

البته گیاهان زیادی وجود دارند که باعث افزایش ترشح شیر می شوند، ازجمله تخم شاه تره، بالنگو، زنیان، ترخون، زیره، بابونه و گلپر.

یکی از بهترین افزاینده های شیر، رازیانه است. رازیانه را می توان به صورت دم کرده یا پودر استفاده کرد و همچنین می توان عرق رازیانه را به صورت رقیق شده با آب در دوران شیردهی میل کرد.

نکته مهم درباره رازیانه این است که این گیاه باعث افزایش خونریزی می شود، پس نباید در روزهای اول پس از زایمان استفاده شود.

ثابت شده گیاه بومادران نیز در افزایش تولید و ترشح شیر مادر تاثیر دارد. زنان شیرده می توانند مخلوطی از بومادران و تخم شوید را به این منظور استفاده کنند. شوید یا تخم گشنیز هم غیر از افزاینده بودن شیر مادر خاصیت آرامبخشی دارد.

ریحان یا تخم ریحان نیز در افزایش تولید شیر موثر است و مصرف آن توسط مادر باعث کاهش نفخ و دردهای شکمی نوزاد نیز خواهد شد.

مصرف روزانه حدود دو گرم تخم ترب یا یک گرم سیاهدانه نیز می تواند در افزایش تولید شیر مفید باشد. شنبلیله نیز افزاینده شیر است، به این منظور می توان از آن به صورت ترکیب با زیره استفاده کرد. اسفناج، ماش، کنجد، هویج، زردک و بادام زمینی از مواد غذایی گیاهی موثر در افزایش ترشح شیر هستند، همچنین خوردن جوانه گندم نیز در افزایش تولید شیر مفید است.

به مادران توصیه می شود در دوران شیردهی مواد غذایی نفاخ مانند پیاز، سیر، نخود و سبزی خام کمتر استفاده کنند، زیرا باعث نفخ و دردهای شکمی در نوزاد می شود.

دکتر امیرهومن کاظمی

متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: نجات جان کودک با تغذیه با شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

"یونیسف: تغذیه با شیر مادر سالانه جان 1.3میلیون کودک را در جهان نجات می‌دهد."

یونیسف، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل، از دولت‌های جهان خواست تا برای بهبود و مراقبت از وضعیت تغذیه انحصاری و زودهنگام با شیر مادرو به‌کارگیری شیوه‌های تغذیه تکمیلی تلاش کنند.

 به همین مناسب یونیسف همراه با وزارت بهداشت، سازمان‌های غیردولتی و دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی مراسمی را در اولین روز از هفته جهانی تغذیه با شیر مادر در تهران برگزار کردند.

کنفرانس امسال با عنوان، "تغذیه با شیر مادر و غذای خانواده: عشق آفرین و سالم" بر اهمیت الزام ادامه تغذیه با شیر مادر بعد از شش ماه تغذیه انحصاری با شیر مادر تاکید دارد.

خانم روچیرا گوپتا، مدیر برنامه ارتباطات یونیسف، در تهران می‌گوید: "با استفاده از تغذیه انحصاری با شیر مادر و به کارگیری شیوه‌های تغذیه تکمیلی می‌توان تعداد کودکان زیر 5 سال را که از سوء‌تغذیه جان خود را از دست می‌دهند، کاهش داد."

سوءتغذیه عامل بیش از 50% مرگ‌ومیر در میان کودکان زیر 5 سال در جهان می‌باشد.

خانم گوپتا می‌افزاید: "طبق اسناد معتبر، با بهبود این دو عامل، یعنی تغذیه انحصاری با شیر مادر و تغذیه تکمیلی، می‌توان روزانه جان 5000 کودک را در سرتا سر دنیا نجات داد."

 تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول تولد نوزاد، ضامن کل سلامتی وی می‌باشد و کلیه مواد لازم را به بدن وی می‌رساند. شیر مادر حاوی کلیه مواد مغذی، آنتی بیوتیک‌ها، هورمون‌ها، عوامل ایمنی و آنتی اکسیدان‌های لازم برای نوزاد است. شیر مادر نوزادان را از خطر اسهال و عفونت‌های  شدید تنفسی حفظ می‌کند و سیستم ایمنی بدن آنها را فعال نگه می‌دارد.

آمار بیانگر آنست که در ایران بیش از نیمی از نوزادان قبل از 4 ماهگی از تغذیه انحصاری با شیر مادر محروم می‌شوند. فراوانی این کار در مناطق روستایی و شهری یکسان است، اما در برخی مناطق چون استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان این امر شایع‌تر است. طبق آخرین آمار، تنها 4/24% زنان در سیستان‌وبلوچستان و 8/38% زنان در استان هرمزگان در شش ماه اول زندگی نوزادانشان آنها را منحصرا با شیر خود تغذیه می‌کنند.

از این رو یونیسف با مشارکت وزارت بهداشت قصد دارد تا آگاهی عمومی و آموزش‌های مردمی را نسبت به تغذیه انحصاری با شیر مادر و ادامه آن در کنار تغذیه تکمیلی تا دو سال اول زندگی کودک در سه استان سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و آذربایجان غربی افزایش دهد.

تغذیه با شیر مادر همراه با تغذیه تکمیلی یکی از موثرترین عوامل دستیابی به  هشت هدف توسعه هزاره در زمینه کاهش فقر، گرسنگی و سوءتغذیه است.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

 

شیر مادر سرشار از مواد مغذی و دارای انواع ویتامین هاست و بهتر از هر چیز دیگری رشد فرزند دلبند شما راتضمین می کند

کودکی که در دوران اولیه زندگی خود تغذیه مناسب داشته باشد به رشد و پرورش جسمانی کامل دست یافته ، در آینده فردی تندرست و شاداب خواهد بود

 مزایای شیر مادر

شیر مادر تا یکسالگی برای نوزاد بهترین است و موجب می شود نوزاد کمتر دچار عفونت های مختلف شود

شیر مادر بعلت دارا بودن ماده ایمنی به نام ایمونوگلوبین تا حدود زیادی اسهال و استفراغ نوزاد را کاهش می دهد و نسبت به بعضی بیماریهای دیگر ایجاد مصونیت نموده و می توان گفت اولین واکسن نوزاد است . شیرمادر نه تنها کاملترین غذا برای نوزاد است بلکه عامل مهمی در پیشگیری از عفونت و ضامن سلامتی جسمی و روانی شیرخوار می شود 

شیر مادر درجه حرارت مناسب داشته ، از آلودگی عاری است و میزان ابتلا به آسم و آلرژی را در شیرخوار کاهش می دهد

شیر مادر آسودگی روانی و رشد عاطفی نوزاد را تامین می نماید و موجب افزایش ارتباط بین مادر و کودک می گردد

تغذیه با شیرمادر مواد زاید تولید نمی کند ، استفاده از شیرخشک با زباله هایی همچون بسته بندیهای قوطی شیرخشک و بطری و اتلاف کاغذ همراه است

شیرمادر در هر زمانی با دمای مناسب و با توجه به نیاز کودک در دسترس اوست .  و برای درست کردن شیرخشک نیاز به آب و استریل کردن بطری و سرشیشه و حمل آنها است  . شیرمادر نیاز به حمل ندارد و هر کجا برود آمادگی تولید شیر وجود دارد بدون آنکه گرم  یا سرد باشد

شیر هر مادر مناسب با نیاز کودکش می باشد و حتی شیرمادر دیگر مناسب همان کودک نمی باشد . مسلما شیرخشک از این خاصیت برخوردار نیست. یعنی ترکیب شیر هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن کودک و یا خیلی موارد دیگر این ترکیب متناسب با نیاز کودک تغییر می کند   

 نکاتی در مورد شیردهی

شیر مادر در روزهای اول تولد نوزاد کم می باشد _ البته در این مدت هم نوزاد احتیاج کمتری به شیر دارد.

شیر مادردر روزهای اول آغوز نامیده می شود که برای نوزاد ضروری است بنابراین تعذیه نوزاد را بلافاصله بعد از زایمان و با آغوز شروع کنید و ادامه دهید

تداوم شیردادن از پستان مادر با فواصل کوتاه مهمترین عامل ترشح و افزایش شیر مادر می باشد ، لذا بهیچ عنوان نبایستی به نوزاد شیرخشک داد ، مگر در موارد استثنایی که با بایستی حتما توسط پزشک توصیه شود

بیماریهای رایج مادران و مصرف دارو توسط مادر مانع از شیردادن به نوزاد نمی باشد . بجز چند مورد استثنایی که بایستی توسط پزشک کودکان تجویز شود

دفعات تغذیه از پستان بایستی بر مبنای خواست نوزاد باشد _ حدود 8تا12 بار در طول بیست و چهار ساعت

در صورتیکه شیرخوار از شیرمادر استفاده می کند نیازی به نوشیدن آب اضافی ندارد و اگر بعلت گرمی محیط نیاز به آب اضافی باشد میتوان از آب جوئشیده خنک شده استفاده کرد

بهترین راه برای تشخیص کافی بودن شیرمادر ، افزایش وزن و قد شیرخوار بر اساس منحنی رشد است که با مراجعه به پزشک کودکان و با بررسی رشد ماهیانه شیرخوار این کار میسر است . نوزاد در روزهای اول تولد کمی وزن از دست می دهد . این پدیده طبیهی است و نباید آنرا به حساب کمبود شیرمادر گذاشت . اصولا تشخیص کمبود شیرمادر و احتیاج به شیرخشک در صلاحیت پزشک کودکان است ، لذا بدون مشاوره با پزشک کودکان اقدام به تجویز شیرخشک ننمائید

کلید موفقیت در شیردهی اعتماد به نفس است ، نیاز به شبردهی نیاز به تصمیم و تعهد مادر دارد

شیردادن به نوزاد خیلی زود و ظرف یکساعت بعد از تولد

تغذیه شیرخوار بطور مکرر و بر حسب میل و یا تقاضای او

تغذیه انحصاری شیرخوار فقط با شیرمادر در تمام مدت مرخصی زایمان

قرص ضدحاملگی اثر سوء بر روی شیرمادر دارد

خوردن مایعات زیاد توسط مادر و مک زدن پستان مادر بوسیله نوزاد شیر را زیاد می کند

و شما پدر عزیز ، به منظور تغذیه فرزندتان با شیرمادر برای تشویق و حمایت از همسر خود با همه توان تلاش کنید . توجه کنید که همسر شما در دوران شیردهی حساستر از دیگر مواقع بوده و نیازهای عاطفی ، روانی و تعذیه ای خاص دارد

 توصیه هائی هنگام شیر دادن به کودک

قبل از شیر دادن دستهایتان را بشوید و پستان خود را آب ولرم تمیز کنید . پستان را با استفاده از صابون یا مواد ضد عفونی تحریک نکنید

هنگام شیر دادن نوزاد را بغل کرده ، سر او را بالاتر نگه دارید ، توجه کنید که سینه شما روی بینی نوزاد را نپوشاند و مانع تنفس نوزاد نشود برای جلگیری از اینکار چهار انگشت خودر را زیر سینه و انگشت شست را روی سینه قرار دهید . برخی از مادران از دو انگشت خود بصورت قیچی استفاده می کنند که اینکار سبب کاهش شیر می شود

در اوایل تولد به نوزاد از هر دو پستان خود شیر دهید

پس از اینکه از یک سینه شیرخورد  ، پشت او را ماساژ دهید تا آروغ بزند ، سپس سینه دیگر را به او بدهید و عمل ماساژ را تکرار کنید

برای جلوگیری ار پریدن شیر در گلوی نوزاد ، او را پس از خوردن شیر یا به پهلوی راست یا چپ بخوابانید . توجه کنید که هیچوقت نوزاد را بر روی شکم نخوابانید

شیرمادر تا شش ماهگی برای رفع نیازهای شیرخوار کافی است و  در این دوره به جز آب در مواقع نیاز یا استفاده از قطره هایی که پزشک توصیه می کنند ، هیچ چیز دیگر به کودک ندهید

از شیردهی در حالت خوابیده خودداری کنید و حتما نوزاد را در آغوش گرفته و به او شیر دهید

نکاتی در مورد دوشیدن شیر

بهتر است دوشیدن شیر زمانی صورت گیرد که پستانها پر از شیر است ، معمولا بهترین زمان صبح هاست

استراحت مادر به مدت 10تا20 دقیقه قبل از دوشیدن شیر ، خوردن مایعات نظیر یک لیوان شیر ، آب میوه ، چای کمرنگ و... می تواند کمک موثری باشد ، البته مایعات گرم بیشتر از مایعات سرد به تولد شیر کمک می کند

دوشیدن شیر با دست بهترین روش دوشیدن است و به استفاده از پمپ های دستی ترجیح دارد .شستن دستها با صابون و شستن سینه با آب ساده توصیه می شود

بهتر است مادران در موقع دوشیدن شیر در محیطی آرام و ساکت و بدور از اضطراب فشارهای عصبی و در یک وضعیت راحت بنشینند

فکر کردن به نوزاد ، نگاه کردن به او و یا نشستن در کنار او و یا شنیدن صدای کودک به ترشح شدن شیر کمک می کند

استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10تا15 دقیقه روی پستان و نوک آن و یا حمام کردن یا ماساژ دادن به جاری شدن شیر کمک می کند  .

منبع: http://www.koodakan.org

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی