تغذیه دوران شیر دهی: باورهای نادرست در مورد تغذیه با شیرمادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بزرگترین موانع و مشکلاتی که بر سر راه تغذیه با شیر مادر وجود دارد،پیشنهادات وپند واندرزهایی است که از طرف اطرافیان در مورد نحوه تغذیه شیرخوار به مادر داده می شود که بعضا اشتباه و گیج کننده است.نیت دوستان و نزدیکان به اشتباه انداختن مادر نیست،بلکه ناشی از ناآگاهی و یا انتقال عادات و عقاید فرهنگی و سنتی از نسلهای گذشته است.

و اما شما مادر عزیز این شما هستید که باید اطلاعات درست را از نادرست تشخیص داده و آنچه را که بهترین است برای فرزتد خود انجام دهید.
امیدواریم بیان تعدادی از این باورهای نادرست ، علل ایجاد چنین اعتقادهای نادرست و اصلاح آنها ،بتواند کمکی برای شما باشد تا با اعتقاد و اعتماد هر چه بیشتر ،فرزند خود را حتی از یک قطره شیر مادر ،این مایه حیات و سلامتی که خداوند در وجودتان به ودیعه گذاشته است محروم نکنید.
۱-شیرم کافی نیست.
بعضی از مادران تصور می کنند شیر کافی برای تغذیه فرزند خود ندارند. نگرانی آنها به علت مشاهده موارد زیر است:
زیاد گریه کردن و بی قراری شیرخوار
برخی از شیرخواران ممکن است در ساعات مشخصی در طول روز بی قرار باشند .اکثر مردم تصور می کنند بی قراری شیرخوار به علت گرسنگی است در صورتی که علاوه بر گرسنگی دلایل دیگری مثل نیاز بیشترشیرخوار به آرامش ،نوازش ،محبت ودر آغوش گرفتن ،خیس بودن کهنه و یا سرما و گرما نیز باعث گریه و بیقراری شیرخوار می گردد.بعلاوه بعضی از شیرخواران در طول چند ماه اول زندگی هنگام عصر و شب گریه می کنند که آنرا گریه قولنجی می گویند.این حالت نیز ارتباطی به کمبود شیر مادر ندارد.
نرمی پستانها و مرطوب نشدن(نشت نکردن شیر)
با کاهش میزان هورمونها پس از تولد نوزاد ،پستانها نرمتر می شوند که اینخالت کاملا طبیعی است و حدود شش هفته پس از زایمان و یا حتی زودتر رخ می دهد .نشت نکردن پستانها نیز دلیل ناکافی بودن شیر مادر نیست و خروج خود به خود شیر از پستان فقط در چند هفته اول زایمان دیده می شود.
با دوشیدن پستانها مقدار کمی شیر خارج می شود .
برخی از مادران با وجود شیر کافی و تامین نیاز فرزندشان ،ممکن است هنگام دوشیدن بیش از چند قطره شیر مشاهده نکنند ولی با مکیدن شیرخوار شیر کافی جریان می یابد و جای هیچگونه نگرانی نیست.
زود به زود شیر خوردن و مکیدن انگشت 
یکی از مزایای شیر مادر زود هضم شدن آن است ،پس شیرمادرخواران زود به زود گرسنه می شوند ،بعلاوه بسیاری از شیرخواران نیاز به آرامش دارند که با مکیدن پستان مادر تامین میشود.در روند رشد شیرخواران دوره هائی از رشد سریع وجود دارد که حدود ۲ هفتگی ،۶ هفتگی و ۳ ماهگی است.در این دوره ها لازم است تغذیه مکرر او با شیر مادر صورت گیرد و این خود موجب افزایش شیر مادر می شود.
مطمئن باشید در شرایط زیر میزان شیر شما کافی است.
· افزایش وزن شیرخوار بر اساس منحنی رشد (بطور متوسط ۵۰۰ گرم در ماه)که با توزین ماهانه او و مراجعه به پزشک و مراکز بهداشتی-درمانی ویا خانه های بهداشت میسر می شود.
· حدود ۸-۶ بار دفع ادرار به صورت کاملا خیس در ۲۴ ساعت ،در صورتی که شیرخوار فقط با شیرمادر (بدون مصرف هیچگونه مایعات دیگر )تغذیه شود.
· ۵-۲ بار دفع مدفوع در روز ،البته با افزایش سن شیرخوار تعداد دفع مدفوع به روزی یک بار یا حتی۳ تا۴ روز یک بارکاهش می یابد.
· شادابی پوست ،هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار نیز از سایر نشانه های کافی بودن شیر مادر است.
۲-شیرم رقیق و آبکی است
در طول هر وعده شیردهی ترکیب شیر مادر تغییر می کند .بطوریکه در شروع رقیق و آبکی و میزان چربی آن کمتر است اما در انتهای هر وعده به مرور که شیرخوار به مکیدن ادامه می دهد ،شیر غلیظ تر و میزان چربی آن بیشتر می شود که همین امر به سیر شدن شیرخوار کمک می کند .بنابراین برای آنکه شیرخوار بتواند هر دو بخش شیر را دریافت کند باید اجازه دهیم هر قدرکه مایل است به مکیدن ادامه دهدوخود او پستان را رها کند.
۳. آغوز باعث زردی نوزاد می شود.یا اگر نوزاد زرد شد باید شیرمادر قطع شود. 
یرقان یا زردی نوزاد بر حسب زمان بروز آن علل مختلفی دارد.چنانچه زردی در ۲۴ اول تولد رخ دهد،غیرطبیعی بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید اما تغذیه با شیرمادر باید ادامه یابد.نوع دیگر زردی طبیعی بوده و معمولادر نیمی از نوزادان در هفته اول (بین روز سوم تا پنجم)پس از تولد مشاهده می گردد.در این حالت نیز تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد و درصورت ادامه زردی شیرخوار به کارکنان بهداشتی –درمانی مراجعه کنید. 
توجه :‌
دادن آب قند ، ترنجبین ، شیرخشت ، کره و ... برای درمان زردی نه تنها مفید نیست بلکه وضعیت زردی شیرخوار را بدتر می کند . 
نکته : 
یادآور می گردد با مشاهده بروز هر نوع زردی تغذیه با شیرمادر را ادامه دهید و به پزشک معالج مراجعه کنید . 
۴.چون سزارین شده ام ،نمی توانم به فرزندم شیربدهم
عمل سزارین مانع شیردهی نیست و تاثیری در ترشح شیرندارد .فقط مادر در ابتدا احتیاج بیشتری به کمک دارد .مادر باید نیم ساعت پس از بهوش آمدن نوزادش را با شیر خود تغذیه کند. بدین منظور باید اوراکمک کرد در وضعیتی که راحتتر است (معمولا خوابیده)قرار گرفته و نوزادش را شیربدهد.
۵.چون انتی بیوتیک مصرف می کنم نباید به فرزندم شیر بدهم
عده ای از مادران تصور می کنند چون دارو میخورند نمی توانند به فرزندشان شیر بدهندو می ترسند دارو وارد شیر شده و برای شیرخوار ضررداشته باشد ،در صورتی که مقدار عبور دارو از شیر بسیار کم بوده و اثر آن برای شیرخوار خیلی کم است .قطع شیردهی بسیار خطرناکتر از عوارض ورود مقدار جزئی داروها مثل آنتی بیوتیک های ترشح شده در شیر مادر است

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

21 فایده شیر مادر برای نوزاد

1- شیر مادر بر ضریب هوشی نوزاد اثر دارد.

2- شیر مادر باعث تقویت عملکرد ریه های نوزاد می گردد و از مشکلات تنفسی و تنگی نفس جلوگیری می کند.

شیر مادر

3- شیر مادر دارای اسیدهای چرب، قند لاکتوز، آب و اسید آمینه می باشد.

4- شیر مادر ضد بیماری می باشد، زیرا آنتی بادی های بدن مادر از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود.

5- شیر مادر از نوزاد در برابر پنومونی (ذات الریه)، مسمومیت غذایی، برونشیت، عفونت های میکروبی، آنفلوآنزا، عفونت گوش، آلرژی، جوش، اسهال و سرخجه محافظت می کند.

6- شیر مادر دارای حداقل 100 جزء می باشد که در شیرخشک یافت نمی شود.

7- مکیدن سینه مادر به رشد فک نوزاد کمک می کند و کودکی که دارای فک محکمی باشد، دندان های سالمی خواهد داشت.

8- شیر مادر دارای فواید روانشناسی نیز می باشد به این ترتیب که کودک به مادر وابسته می شود. در زمان تولد، نوزاد 30 تا 38 سانتی متری خود را می بیند و این فاصله ای است که بین صورت مادر و نوزاد وجود دارد.

9- از طرف دیگر نوزاد از گرمی سینه مادر خود لذت می برد و بیشتر شیر می خورد.

10- کودکانی که از شیر مادر خورده اند، تا سن 15 سالگی کمتر دچار دیابت نوع یک، بیماری MS، بیماری قلبی و سرطان می شوند.

11- کودکان شیر مادر خوار مشکلات روانشناختی، رفتاری و یادگیری کمتری دارند.

12- شیر مادر بهترین غذای نوزاد است. شیر مادر ترکیبی از پروتئین، چربی، کربوهیدرات و مایعاتی است که تمام این ها برای رشد مغز و بدن لازم می باشد.

13- شیرمادر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کم می کند.

14- شیرمادر از بسیاری از بیماری ها و مشکلات دوران بزرگسالی نیز جلوگیری می کند. این مشکلات و بیماری ها عبارتند از: چاقی و اضافه وزن، افزایش فشار خون، افزایش کلسترول خون، اگزما، دیابت، آسم و لوسمی (سرطان خون).

15- شیرمادر می تواند میزان استرس و خونریزی پس از زایمان را کم کند.

16- تغذیه نوزاد با شیر مادر در سال اول زندگی، میزان بیماری ها و مرگ و میر ها را کاهش می دهد.

17- شیر مادر دارای اسید چربی است که به رشد مغز نوزاد کمک می کند.

19- نوزادان شیر مادرخوار اضافه وزن نمی یابند، بلکه به وزن مناسب سن و قد می رسند.

20- نوزادان نارسی که شیر مادر می خورند، بهتر رشد می کنند و ضریب هوشی بالاتری نسبت به نوزدان نارسی که شیر خشک می خورند، دارند.

21- شیر مادر همیشه آماده است و احتیاج به گرم کردن و میکروب زدایی ندارد.

6 فایده شیرمادر برای مادر

شیر مادر

1- شیردهی احتمال بارداری مجدد را کاهش می دهد.

2- مادرانی که به نوزاد خود شیر داده اند، از بیماری پوکی استخوان، سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، دیابت نوع 2 و سلیاک (عدم تحمل گلوتن گندم) در امان می باشند.

3- شیردهی موجب کاهش وزن مادر می شود. مادر مقدار زیادی کالری را برای ساخت شیر از دست می دهد، در نتیجه افزایش وزن دوران بارداری اش کاهش می یابد.

4- مکیدن سینه مادر باعث ترشح هورمونی می شود که این هورمون، رحم را به سرعت به حالت اول خود برمی گرداند.

5- از نظر اقتصادی ارزان ترین شیر و مناسب ترین شیر برای نوزاد، شیر مادر است.

6- مادری که شیر خود را به کودک می دهد، از نظر روحی و جسمی رشد می کند، کمتر احساس خستگی و اضطراب و دلواپسی می کند و حسی قوی برای برقراری ارتباط با نوزاد خود دارد.

تفاوت شیرمادر با شیر خشک

* نوزاد، پروتئین و چربی شیر مادر را بهتر از شیر خشک هضم می کند.

* ترکیبات شیر خشک تا اندازه ای شبیه ترکیبات شیر مادر است، اما مقدار مواد مغذی آن برای همه نوزادان یکسان است. در حالی که شیر هر مادری متناسب با نوزاد خودش است.

* در نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می شوند، اسهال 3 تا 4 بار بیشتر رخ می دهد.

* تحقیقاتی که به تازگی انجام شده است، نشان می دهد کودکانی که از شیر مادر استفاده می کنند، در دوران کودکی دچار اضافه وزن نمی شوند. در حالی که نوزاد شیر خشک خوار در کودکی 20 تا 30 درصد احتمال اضافه وزن خواهد داشت.

* نوزادانی که در 3 ماه اول زندگی از شیر مادر استفاده می کنند، 34 درصد کمتر از نوزادان شیر خشک خوار احتمال ابتلا به دیابت وابسته به انسولین را خواهند داشت.

* نوزادان شیرمادر خوار نسبت به نوزادان شیرخشک خوار، در بزرگسالی کمتر دچار پرفشاری خون و بیماری های قلبی می شوند.

* نوزاد وقتی خسته شد، می تواند دیگر سینه مادر را مک نزند و مدتی صبر کند و بعد شروع به مک زدن کند، اما در تغذیه با شیشه شیر این امر ممکن نیست.

خواص موجود در شیرمادر

* در اولین روز تولد، کلستروم ( colostrum) که مایعی زرد رنگ و غنی از آنتی بادی است از سینه مادر خارج می شود. این مایع، سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت کرده و از او در مقابل بیماری ها محافظت می کند.

* هنگامی که نوزاد سینه مادر را مک می زند، در ابتدا، شیر آبکی و شیرین می باشد. بعد از مقداری مک زدن، شیر چرب تر و سفت می شود و احتیاجات نوزاد را برای رشد تامین می نماید.

شیرمادر

* شیر مادر بر اساس تغییرات آب و هوا تغییر می کند، مثلا در هوای گرم، نوزاد احتیاجی به آب ندارد، زیرا ترکیب شیر مادر تغییر می کند.

* شیر مادر دارای مواد مغذی، آنتی بادی، هورمون، آنتی اکسیدان و دیگر موادی است که نوزاد به آن احتیاج دارد.

* شیر مادر از مواد مغذی موجود در خون و ذخیره غذایی بدن مادر تامین می شود.

* یک مادر سالم روزانه 644 تا  756 گرم شیر تولید می کند. برای تولید این مقدار شیر، 500 کالری انرژی لازم است.

* شیر مادر دارای 330 میلی گرم کلسیم در هر لیتر است.

از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است؟

- نوزاد غالبا هر 8 تا 12 ساعت یک بار، شیر می خواهد.

- نوزاد 10 تا 15 دقیقه از هر سینه مادر شیر می خورد.

- نوزاد باید حداقل 6 عدد پوشک را در روز خیس کند.

- در ماه اول، نوزاد حداقل 3 بار در روز مدفوع می کند. مدفوع نوزاد زرد و نرم می باشد.

- نوزادان در ابتدا، وزن کم می کنند. اما در عرض 2 هفته تغذیه با شیر مادر، به وزن اولیه خود می رسند.

- نوزاد از ابتدای تولد تا 4 ماهگی، باید 113 تا 117 گرم در هفته، وزن زیاد کند.

مریم سجادپور – کارشناس تغذیه