«خواستگاری» رسمی دیرینه و مقدمه ای پراهمیت بر پیمان زناشویی است که برای انتخاب همسر و تشکیل خانواده از سوی مرد صورت می گیرد، این رسم، رسمی دیرینه و دامنه دار است که مطابق فطرت و منش انسانی در تمام جوامع بشری همواره جریان دارد؛ از این رو خواستگاری را به پیشنهاد ازدواج از طرف مرد تعریف کرده اند و در تبیین ماهیت حقوقی این رسم نیز گفته شده که خواستگاری در واقع ایجابی است از سوی خواستگار(مرد) که با پذیرش آن از سوی خواستگاری شده (زن) وعده نکاح صورت می گیرد و نامزدی محقق می شود. 
در ایران برای اینکه ازدواج دختر و پسری به رسمیت شمرده و مشروع شود، در زمان فراغت از کار، جشنی برای ازدواج برپا می‌شد و قوم و قبیله دعوت می‌شدند. این مراسم به این منظور انجام می‌گرفت که در آینده اگر اتفاقی برای مرد خانواده می‌افتاد و منجر به فوت او می‌شد، قبیله شهادت به ازدواج آنها داده و فرزند این ازدواج مشروع شمرده و وارث متوفی محسوب شود.
مراسم عقد و عروسی ایرانی معمولا شامل خواستگاری، نامزدی و شیرینی‌خوران، تهیه جهیزیه و انجام خرید عروسی، جهازبران، پهن کردن سفره عقد و سائیدن کله‌قند، خواندن خطبه عقد، حنابندان، جشن عقد و عروسی، مراسم پاتختی و مادر زن سلام، پاگشا میشود البته نباید رسومات نسل جدیدتر را مثل تهیه کیک عروسی، فیلمبرداری، تزئین ماشین عروس و رفتن به ماه عسل نادیده گرفت.
عروسی در اقوام ایرانی
عروسی بلوچ
مردم بلوچ در مراسم عروسی آداب و سنن خاص خود را دارند آنها داماد را سوار برمرکب شتر کرده و پسر بچه‌ای را جلو داماد سوار بر شتر می‌نشانند سپس با سردادن ترانه‌های شادی به اسم هالی داماد را به طرف می برند. در مراسم همه ایل شرکت میکنند و خود را در شادی و سرور سهیم می‌دانند. در این هنگام توشمال‌ها شروع به نواختن آهنگ‌های محلی میکنند و مجلس شور و حال دیگر به خود می‌گیرد.
عروسی بختیاری
یکی از کارهای عروسی در بختیاری فراهم آوردن «سوخت» برای تهیهٔ غذای عروسی است. چند روز مانده به عروسی عده‌ای از جوانان با چارپایانی برای تهیهٔ هیزم به کوه و صحرا می‌روند. معمولاً همهٔ جوانان داوطلب چنین کاری هستند، زیرا می‌دانند که برای عروسی خودشان متقابلاً جوانان دیگر این زحمت را متحمل میشوند. معمولاً به جز آوردن هیزم، دوغ، کره، ماست و کشک هم از گله‌داران دریافت و برای داماد می‌آورند
عروسی لری
در میان اقوام لر، معمولا رسم بر این است که زنان فامیل دختری را برای پسر انتخاب میکنند و چندین بار به خانه دختر رفت و آمد میکنند تا حرکات و رفتار او را در برخورد با مهمان و خانواده اش مورد ارزیابی قرار دهند پس از آن نوبت به آمد و شد ریش سفیدان است. یکی از آداب ویژه مردم لر که در آیین‌های عروسی مردم این دیار رایج است رقص و پایکوبی به همراه بازیهای سنتی و محلی است. ساز و سماع، کمانچه و تنبک از آلات موسیقی است که در آیین عروسی لرها از آن استفاده میشود.
عروسی گیلانی
در عروسی مردم گیلان به ویژه در مناطق روستایی پیوند دو خانواده با یاری و همکاری در کار و زندگی آغاز میشود. پسران در شالیکاری، دروی شالی، کلش ریختن بام خانه‌ها، درودی گندم وسایر کارهای کشاورزی و باغداری، دامداری، نوغان داری و غیره که بر عهده مردان است به کمک پدر نامزد خود به اصطلاح به یاوری می‌روند و زنان نیز در پخت و پز کمک میکنند.
عروسی شیرازی ها
شیرازی‌ها خانه داماد و عروس را برای مراسم عروسی آذین بندی میکنند و گلدان‌های سفالی که معمولا دارای گل شمعدانی است دور حوض می گذارند. کف حیاط فرش می‌گسترند بعد از حضور همه مدعوین و گرم شدن مجلس به دنبال عروس می روند آنها با بهارنارنج و اسپند به استقبال عروس می روند.
عروسی کردها 
در عروسی کردها آوای سرنا و دهل نسیم دل انگیزی است که در پهند‌شت دل کردها وزیدن می‌گیرد. آوای سرنا و دهل با تپش قلبها همراه میشود. زنان با لباس‌های رنگارنگ که به بهار و خزان می مانند حضور دارند. دختران نوعروس معمولا روپوش قرمزرنگی بر سر و صورت می‌افکنند تا قابل شناسایی برای جوانان مجرد باشند، و جوانان مجرد شاید از میان دخترانی که روسری سفید رنگ دارند عشق خود را بیابند.
عروسی ترک ها
در عروسی ترک‌ها ابتدا با چایی از آنها پذیرایی میشود و بعد کسی که مسئول جمع آوری هدایا است با کاسه‌ای نقل و شکلات وارد میشود میهمان‌ها هر کدام مقداری از محتویات کاسه را بر می‌دارند و بعد هر کدام هدایای نقدی خود را که به گویش محلی (تویانه ) گفته می شود بدست او میدهند ونام خود را در گوش جمع آوری کننده هدایا می‌گویند واو نیز مبلغ و نام صاحب هدیه را به شخص دیگری که مسئول ثبت و نگهداری هدایا است می گوید تا آنرا در لیست خود منظور نماید.
عروسی ترکمن ها
عروسی ترکمن ها پر از رمز و راز است که به دوران های قدیمی زندگی آنها بستگی داد. ازدواج ترکمن ها در گذشته چندین مرحله داشته که عبارتند از: مرحله اول، تصمیم گرفتن پدر و مادر و جلب موافقت پدر عروس که به آن «سوزآتمک»، یعنی اطلاع دادن می گویند. البته این مرحله بدون اطلاع داماد صورت می گرفته است.مرحله دوم، تعیین وقت ساعت مناسب برای عروسی و آمدن دسته ای از زنان قبیله داماد به خانواده عروس که آن را «دوزدادرمگ / شیرینی رد کردن» می گویند. مرحله سوم، تعیین شیربهای عروس مشکل ترین مرحله عروسی است که به عهده یاشولی های طایفه داماد می باشد.در گذشته علاوه بر شیربها، مال اندرونی نیز به مادر عروس می دادند. مرحله بعدی روز عروسی است که در خانه داماد یک روز قبل از آوردن عروس مراسم جشن و سرور برپا می کردند و همچنین جشن کوچکی نیز در خانه عروس برگزار می شد. از طرف پدر داماد پیک های اسبی به میان طایفه ها فرستاده می شد تا خبر ازدواج را اعلام کنند. و همچنین دو سه روز قبل از عروسی، هفت آلاچیق اطراف خانه داماد برای کمک و یاوری برپا می کردند.
آیین این جشن‌ها در طول تاریخ سینه به سینه به نسل های بعد منتقل شد و به صورت امروزی به ما رسید. البته بماند که در آن زمان کمتر کسی پیدا می‌شد که از شام و نحوه پذیرایی میزبان ایراد بگیرد و تا صبح خیابانها را بند بیاورد و سر مردم را ببرد. یا اینکه برخی عروس خانم سر میزان مهریه هی چانه بزند و هی آن را بالا ببرد و داماد هم چشمش دنبال جهیزیه بهتر باشد. همه چیز ساده برگزار می‌شد. ساده اما صمیمی و با مشارکت!
گردآوری توسط گروه عروس
