رشد نوزاد: دوره های رشد و تکامل در طب کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

 1- دوره نوزادی (Neonatal period) : به 28 روز اول تولد یا 4 هفته اول گفته می شود.

این دوره رشد از چند جهت اهمیت زیادی دارد: 

سرعت رشد و وزن گیری در آن نسبت به همه دورانهای بعد بیشتر بوده. تغذیه صرفاً با شیر مادر صورت می گیرد مادر هنوز آمادگیهای لازم را برای انجام وظایف محوله کسب نکرده و نوزاد از خصوصیات متفاوتی برخوردار می باشد هر گونه بی توجهی به این ویژگیها می تواند عوارض غیرقابل جبرانی را بوجود آورد. 

بنابراین استقرار شیردهی مناسب از مهمترین وظایف مادر می باشد.

هفته اول و دوم زردشدن نوزادان از مشکلات شایع بوده که اقدامات درمان مورد نیاز لازم است به موقع انجام شود. 

عفونتهای احتمالی در این دوره مخاطره آمیز بوده و هر گونه شک به آن مستلزم بستری شدن نوزاد و بررسی و درمان مقتضی لازم است.

در بدو تولد مشکلات تنفسی از اهمیت زیاد برخوردار است و بخصوص در بین نوزادان با وزن تولد کم یا در تولدهای زود هنگام از شیوع بیشتری برخوردار است. 

از مواردی که به مشکلات این دوران میافزاید وضعیت جسمی مادر است که بهرحال بعد از دوره حمل و زایمان با وضعیت گاهاً مشکل جسمی بایستی مسئولیت های سنگین مادری را بر دوش بگیرد.

2- دوره شیرخوارگی (Infancy) : به 1 ماهگی تا 1 سالگی اطلاق می شود وبه  سه مقطع قابل تقسیم است: 

الف- 1 تا 4 ماهگی (early Infancy) شیرخوارگی اولیه 

ب- 5 تا 7 ماهگی (Mid Infancy) شیرخوارگی میانی 

ج- 8 تا 12 ماهگی Late Infancy) شیرخوارگی پایانی 

در دوره شیرخوارگی اولیه تغذیه صرفاً با شیر مادر باید صورت گیرد در بین دورانهای رشد بعد از ماه اول این سه ماه نیز از نظر سرعت رشد بالاترین سرعت مطرح است به گونه ای که وزن نوزاد در پایان 5 ماهگی معمولاً دو برابر تولد می شود. ارزیابی منحنی رشد در این دوره اهمیت زیادی دارد. در صورت مراقبت صحیح بیماری مهم در این دوره کمتر اتفاق می افتد . 

تب در این دوره از اهمیت برخوردار است بخصوص که تفکیک تب با علل عفونی از علل ویرال گاهاً فوق العاده بخصوص در معاینه مشکل است .

 تغذیه تکمیلی از حدود 6-4 ماهگی لازم است شروع و با برنامه ریزی مناسب و درست مستقر شود. 

تشنج تب که از 6 ماه به بعد امکان وقوع دارد از نگرانیهای تب کودکان می باشد .

 انجام واکسیناسیون و عوارض آن گاهاً بروز مشکلاتی را در پی دارد. 

عدم نزول بیضه ها بایستی در 1 سال اول مورد توجه بوده و در صورت شک به آن اقدامات مقتضی صورت گیرد. 

مسائل تکاملی که در مقاطع گوناگون این دوره رشد رخ می دهد مانند محکم شدن گردن در 5 ماهگی، سینه خیز راه رفتن – نشستن در حدود 7 ماهگی اهمیت دارد.

3- نوپایی (Toddler) : که به سنین بین 2-1 سالگی اطلاق می شود. این دوره از رشد به لحاظ تحولاتی که در جهت فعالیتهای متنوع تر کودک رخ می دهد و ضمن راه افتادن کودک گویش نیز شروع شده و کنجکاوی و شیطنت های کودکانه ابعاد جدیدی می یابد و علی رغم شیرین کاری های او که باعث توجه و جلب عطوفت اطرافیان می شود مخاطراتی را نیز برای او دارد اهمیت بیشتری می یابد. 

یکی از مسائل این است که کودک در این سن همه چیز را به دهان خود وارد نموده و خطر ورود جسم خارجی مانند تخمه، هسته به داخل مجاری هوایی افزایش می یابد.

بطور کلی ضمن لزوم تشدید مراقبت از کودکان در این دوره بایستی سمت و سوی تغذیه به طرف کاهش دفعات شیردهی مادر، قطع شیردهی شبانه و افزایش دفعات غذای کمکی کودکان باشد.

4- دوران کودکی (child hood) : که به دو دوره early (اولیه) 2 تا 6 سالگی و late (پایان) 7 تا 10 سالگی قابل تقسیم است. 

این دوره از رشد مشکلات متعدد خاص خود را از جمله بی اشتهایی – عفونتهای تنفسی و گوارشی دارد ضمن اینکه تداوم رشد مطلوب اهمیت زیادی در آن دارد. مسائل کاملتر این دوره در مباحث بعدی مورد توجه قرار خواهد گرفت.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

رشد نوزاد:اختلالات تکاملی در کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

اختلال تکامل یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای برخی از کودکان ایجاد شود.دکتر فیروزه ساجدی ، متخصص کودکان با اشاره به این نکته که ممکن است اختلالات تکاملی در ابعاد مختلف رشد کودک (حرکتی، گفتاری، رفتاری و ذهنی) منجر به بروز بیماری هایی مانند تاخیر تکلم، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی و اوتیسم شود، در گفت وگو با «جام جم» می گوید: «به طور کلی عوامل خطرساز زیادی در این رابطه وجود دارند. در یک روش، این عوامل به دو دسته بیولوژیک و اقتصادی ـ اجتماعی تقسیم شده اند. به عنوان نمونه مواردی همچون نارس بودن نوزاد هنگام تولد، زردی شدید دوره نوزادی، تشنج های نوزادی، خونریزی مادر هنگام بارداری و بیماری های مهم او در این دوران از جمله عوامل بیولوژیک هستند.»

وی با ذکر مواردی از دسته اقتصادی ـ اجتماعی می افزاید: «عواملی مانند فقر، بی سوادی، طلاق و اعتیاد نیز از جمله موارد مربوط به دسته اقتصادی ـ اجتماعی هستند. البته روش دیگر تقسیم بندی این عوامل، بر اساس زمان تولد نوزاد است که به 3 دسته قبل از تولد، حین تولد و بعد از تولد تقسیم می شوند.»

عوامل خطرساز دوران بارداری

این دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد عوامل خطرساز دوران بارداری توضیح می دهد: «هرگونه مشکل، حادثه یا بیماری در این دوران می تواند در روند رشد و تکامل جنین مشکل ایجاد کرده و پس از تولد کودک عوارض خود را نشان دهد.

به گفته وی، «خونریزی های مهم واژینال در دوران بارداری، بیماری های عفونی چون سیفلیس، سرخجه، توکسوپلاسموز و هرپس، دیابت مادر و فشار خون بالا از جمله عوامل خطرساز در دوران بارداری یا قبل از تولد نوزاد هستند. البته موارد دیگری همچون مواجه شدن جنین با اشعه X، سیگاری بودن مادر یا اعتیاد او به مواد مخدر و مصرف داروهایی که باعث صدمه دیدن جنین می شود نیز از جمله عوامل مهم هستند.»

عوامل خطرساز حین زایمان

دکتر ساجدی می گوید: «از عوامل این گروه که مربوط به حین تولد هستند، می توان به وزن کم نوزاد (کمتر از 2500 گرم)، نارس بودن نوزاد به معنی تولد زودتر از 37 هفته جنینی، زایمان طولانی و مشکل مادر که با استفاده از وسایل کمک زایمانی انجام می شود و وارد شدن ضربه به سر نوزاد اشاره کرد.»این دانشیار دانشگاه می افزاید: «عواملی که قبل از تولد و حین آن موجب آسیب رسیدن به مغز در حال رشد و تکامل جنین می شوند، در ماه های بعد می توانند باعث بروز علائم اختلال یا تاخیر تکامل باشند.»

عوامل خطرساز دوران نوزادی و شیرخوارگی

وی با ذکر این نکته که علاوه بر دوران جنینی، در ماه های اول پس از تولد نیز رشد و تکامل مغز با سرعت انجام می شود، به عوامل خطرساز در این دوران اشاره کرده و می گوید: «عوامل صدمه زا در دوران نوزادی و شیرخوارگی نیز با تاثیر بر مغز در حال رشد، می توانند منجر به بروز علائم تاخیر تکامل شوند. تشنج های دوران نوزادی، خونریزی داخل جمجمه، سابقه مننژیت یا انسفالیت، زردی شدید نوزاد که در حد تعویض خون باشد و بیماری های تنفسی نوزادان از جمله عواملی هستند که می توانند منجر به بروز مشکل بشوند.»

به گفته وی، با در نظر داشتن این تقسیم بندی، باید بدانیم که خیلی از این عوامل در صورتی که به موقع نسبت به درمان آنها اقدام شود قابل درمان و پیشگیری هستند.

اهمیت شناخت عوامل خطرساز

دکتر ساجدی با اشاره به اهمیت شناخت عوامل خطرساز در تشخیص بموقع و سریع موارد تاخیر تکامل می گوید: «امروزه در کشورهای پیشرفته با غربالگری بیماری های مهم، می توانند هرچه سریع تر بیماری را در مرحله قابل درمان شناسایی کنند؛ اما در کشورهایی که این امکان وجود ندارد، حداقل باید جمعیت پرخطر را شناسایی کرده و به وضعیت آنها رسیدگی کرد.»

علاوه بر نیاز به توجه جدی پدر و مادر برای شناسایی عوامل ذکر شده، دکتر ساجدی تاکید می کند: «هنگامی که والدین کودک را برای پایش رشد یا انجام واکسیناسیون به مرکز بهداشت می برند، در صورت وجود هر یک از عوامل خطرساز در سابقه نوزاد، باید حتما کودک برای ارزیابی تکامل به پزشک متخصص ارجاع داده شود. به این صورت می توانیم هر چه سریع تر و در سنین اولیه، نسبت به موارد تاخیر تکامل پی برده و برای درمان یا توانبخشی برنامه ریزی و اقدام کنیم.»

منبع : جام جم آنلاین



مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی