تدابیر دوران بارداری(1)

تنش های روحی

هر گونه ناراحتی و استرس زن در طول دوران بارداری بر جنین وی تاثیر می گذارد. اگر می خواهید فرزندی خوش اخلاق داشته باشید، از فکر و خیال و غم و غصّه بی دلیل پرهیز کنید. در صورت ضرورت از آرام بخش های ساده ای مثل ترکیب مساوی عرق بیدمشک و بهارنارنج؛ عرق بادرنجبویه؛ گلاب(مصرف خوراکی) و مانند آنها(البته با مشورت پزشک معالج خود) بهره بگیرید. یادتان باشد که حتّی یک ساعت استرس هم عینا در زندگی آینده فرزندتان منعکس خواهد شد بنابراین در این دوران، بی خیال دنیا و مافیها باشید!

وظایف مردانه!

مردی که همسر وی باردار است باید:

۱- به ویارهای وی توجّه کند و در حدّ امکان در تامین خواسته های او در این زمینه بکوشد.(به جز ویارهای غیر طبیعی مثل تمایل به خاک خوردن که باید از طریق مراجعه به پزشک درمان شود.)

۲- به هیچ وجه، حتّی برای زمانی کوتاه، کدورتی از همسر خود در دل نگه ندارد؛ چرا که این امر(حتّی اگر به وی ابراز نشود) بلافاصله در قلب زن تاثیر منفی می گذارد  و این مساله می تواند در جنین نیز عوارض ناخوشایندی به بار آورد.

۳- نیازهای عاطفی زن باردار بسیار بیش از زمان های دیگر است و مرد باید به آنها توجّه کافی کند. کمی انصراف ظاهری زن از مرد در این دوران و تمرکز او روی مسایل بارداری ، به معنای کم شدن علاقه او به همسرش نیست و نباید باعث دلخوری مرد شود. یک نکته مهم در این دوران، نگرانی زن از آینده رابطه عاطفی خود با مرد با حضور یک رقیب جدّی به نام فرزند است که مرد باید اطمینان کافی در این زمینه را به همسرش بدهد. البتّه بسیاری از مردها نیز چنین نگرانی دارند که وظیفه متقابلی را بر دوش زن می گذارد.

انتخاب پزشک معالج

توصیه ما این است که پزشکی که در طول بارداری به وی مراجعه می کنید، دارای این خصوصیات باشد:

* هم جنس باشد.

* همان پزشکی باشد که زایمان شما را انجام خواهد داد. این امر موجب اطمینان خاطر زن باردار به ویژه به هنگام زایمان خواهد شد.

* از پزشکانی که سونوگرافی را به صورت یک عادت در تمام ویزیت ها انجام می دهند نباشد. بر خلاف تصورات قبلی، زیان های سونوگرافی برای جنین به تدریج در مطالعات علمی جدید آشکار می شود. مطلوب آن است که در طول بارداری هیچ وقت سونوگرافی انجام نشود. اگر هم ضرورتی پیش آمد به حدّاقل دفعات بسنده شود. هرگز پزشک خود را برای انجام سونوگرافی های غیر ضروری – و از جمله برای تعیین جنسیت جنین – تحت فشار نگذارید.

* پزشک باید در دسترس بیمار باشد. به این معنا که هم فاصله مکانی محل زندگی بیمار و مطب پزشک زیاد نباشد و هم این که از شمار متخصّصانی نباشد که به جهت تعداد زیاد بیماران، نمی توانند به موقع و با دقّت شما را ویزیت کنند.

* پزشکی را انتخاب کنید که اعتقاد راسخ به انجام زایمان طبیعی داشته باشد. خودتان نیز به هیچ وجه برای انجام سزارین، او را تحت فشار نگذارید.

انتخاب بیمارستان

بهتر است بیمارستانی که تصمیم به زایمان در آن را دارید از قبل مشخّص کنید. این کار باعث آرامش خاطر شما می شود. به جای تکیه بر ظواهر و تبلیغات، از تجربه سایر زنان استفاده کنید. سعی کنید بیمارستانی را انتخاب کنید که:

* حتّی المقدور پرسنل بخش زایمان آن همگی زن باشند. در مورد خوش اخلاق بودن پرسنل بیمارستان هم با وسواس تحقیق کنید. مشکلات روحی طبیعی زن پس از زایمان، نباید با برخوردهای نامناسب پرسنل بیمارستان مضاعف شوند.

* به محل زندگی شما نزدیک باشد.(در مدّت حدّاکثر ۱ ساعت قابل دسترسی باشد.)

* زیاد شلوغ نباشد.

* فراموش نکنید که بیمارستانهای گرانتر لزوماً بیمارستانهای بهتری نیستند. بیمارستان را بر اساس نوع بیمه و میزان بودجه خود انتخاب کنید و استرس هزینه های سنگین زایمان را به استرس های دیگر این دوران اضافه نکنید. حتّی بسیاری از بیمارستان های خیریه، گاه خدماتی کامل تر از بیمارستان های خصوصی گران قیمت ارایه می کنند.

* ترجیحا بیمارستانی باشد که پزشک معالج شما در آن کار می کند یا آن که حدّاقل از بیمارستان هایی باشد که این اجازه را می دهند که پزشک معالج شما بتواند به هنگام زایمان بر بالین شما حاضر شود.

تغذیه

تغذیه در دوران بارداری نیاز به وسواس زیادی ندارد. رژیم سالم غذایی روزمرّه، اغلب برای تامین نیازهای بارداری کفایت می کنند. علاوه بر آن توجّه به نکات ذیل می تواند مفید باشد:

۱- مادران باردار بهتر است حتّی المقدور از مصرف غذاهای تند یا تلخ خودداری کنند.

۲- از مصرف هر غذایی که هضم آن برایشان سنگین است پرهیز کنند؛ پرخوری نکنند و غذا را کاملاً بجوند.

۳- بعضی خوراکی ها یا داروهای گیاهی می توانند خطراتی را، هر چند اندک، برای جنین به همراه داشته باشند لذا توصیه می کنیم که مادران باردار و به ویژه بانوانی که سابقه یا خطر سقط جنین، خونریزی دوران بارداری و مشکلات مشابه دارند؛ مصرف آنها را به حدّ اقل کاهش دهند و به ویژه در مورد داروهای گیاهی تنها با مشورت پزشک مجرّب اقدام کنند:

خوراکی ها: باقلا، فلفل، تره، جعفری، پیاز، سیر، زعفران، کنجد و روغن کنجد، نخود، میوه های ترش و …

داروها: سیاهدانه، دارفلفل، ابهل، رازیانه، گل گاوزبان، صبر زرد(آلویه ورا)، سنا، روغن کرچک، بومادران و …

۴- کنجد و روغن آن خطر سقط جنین را افزایش می دهند؛ به همین دلیل همان قدر که مصرف آن در ماه های نخست بارداری می تواند نامطلوب باشد، مصرف آن در ماه آخر بارداری و به ویژه یک هفته به زایمان می تواند به انجام زایمانی طبیعی و آسان کمک کند.

۵- از مصرف مرغ پرورشی در دوران بارداری پرهیز کنید؛ چرا که تعادل هورمونی مادر را به هم می زند و این امر می تواند بر جنین نیز اثر نامطلوبی داشته باشد.

۶- نوشیدنی های کافیین دار مثل چای، قهوه و نوشابه های کولا می توانند باعث تولّد نوزاد با وزن کم و عوارض عصبی شوند. لذا از مصرف آنها پرهیز کنید.

۷- شکلات ها علاوه بر این که مقدار کمی کافیین دارند حاوی تیوبرومید نیز می باشند که شبیه کافیین است؛ لذا از مصرف شکلات هم پرهیز کنید.

۸- بر خلاف آن چه که بسیاری از مادران تصوّر می کنند؛ هیچ ضرورتی ندارد که در دوران بارداری مصرف گوشت و سایر فرآورده های حیوانی(لبنیات، تخم مرغ و …) افزایش پیدا کند؛ بلکه به عکس اگر در این دوران، در ترکیب رژیم غذایی، غلبه با غذاهای گیاهی باشد؛ مادر و جنین از فواید آن بهره های زیادی خواهند برد.

۹- توصیه به مصرف غذاهای گیاهی به معنی آن نیست که رژیم غذایی مادر از تنوّع کافی برخوردار نباشد؛ بلکه باید ضمن مصرف انواع غذاها، نیازهای غالب و اصلی از راه غذاهای گیاهی تامین شود.

۱۰- بیشتر شدن سهم غذاهای خام در رژیم غذایی مادر باردار و به ویژه مصرف حدّاقلی غذاهای سرخ کرده نیز مطلوب است.

۱۱- آب عسل: توصیه اکید می کنیم که از هنگامی که تصمیم به بارداری می گیرید تا زمان بارداری و پس از آن تا پایان دوران شیردهی روزی ۳-۲ لیوان آب عسل مصرف کنید. به این ترتیب که عسل را با غلظت دلخواه (۱/۵-۱ قاشق غذاخوری به ازای هر لیوان) در آب حل کرده کمی آب لیموترش تازه به آن اضافه کرده پس از خنک شدن به صورت جرعه جرعه میل کنید. این ترکیب فوق العاده، در جلوگیری از یبوست، پیشگیری و درمان انواع کم خونی و ضعف، پیشگیری از زردی نوزاد، پیشگیری و درمان تهوّع و استفراغ دوران بارداری و ویارهای غیرطبیعی مادر، افزایش هوش و زیبایی نوزاد و … بسیار موثّر است. لذا هرگز از مصرف آن غافل نشوید.

۱۲- جوانه گندم: دقیقا مثل آب عسل توصیه می کنیم که از هنگامی که تصمیم به بارداری می گیرید تا زمان بارداری و پس از آن تا پایان دوران شیردهی، جوانه گندم مصرف کنید. مصرف روزانه یک قاشق مربّاخوری پودر جوانه گندم، علاوه بر پیشگیری از کم خونی و یا درمان کم خونی موجود، در کاهش ضعف، درمان ویارهای غیر طبیعی، کاهش و درمان مشکلات هورمونی پس از بارداری و برقراری جریان شیر مناسب در دوران شیردهی بسیار موثّر است. این مقدار جوانه گندم را می توانید به تنهایی، یا همراه با کمی شیر، ماست، سالاد، آبمیوه و مانند آن مصرف کنید. در صورت استفاده از جوانه گندم تازه، این مقدار را به ۵-۴ قاشق غذاخوری افزایش دهید.

۱۳- چند نکته برگرفته از روایات:

* مصرف کندر در دوران بارداری، عقل کودک را افزون می کند؛ اگر پسر باشد؛ بیداردل و آگاه و دلیر خواهد شد و اگر دختر باشد؛ زیباروی و دارای باسنی بزرگ می شود و بهره او نزد همسرش زیاد خواهد شد. توصیه ما این است که در چند ماه اوّل بارداری، روزی یک نخود کندر را زیر دندانهای جلوی خود قرار داده آهسته بجوید تا شیره آن کاملاً کشیده شود. بعد از ۴ تا ۵ دقیقه، باقیمانده کندر که مانند آدامس شده است را دور بیاندازید. این بهترین روش مصرف کندر است. اما ریختن آن داخل کپسول، مصرف آن به همراه عسل یا بلعیدن دانه های کندر اگر چه از اثر آن کمی می کاهند؛ اما روشهایی قابل قبول هستند.

* مصرف «به» در دوران بارداری، بوی کودک را خوش و اخلاقش را نیکو می کند. البته عدّه ای اعتقاد دارند که واژه «سفرجل» که در روایات آمده است به معنای گلابی است. اگرچه نظر نخست قوی تر است، امّا شما می توانید احتیاط کنید و هر دوی آنها را نوش جان کنید.

* مصرف خربزه در این دوران(به ویژه اگر با پنیر مصرف شود)، فرزند را خوش روی و خوش خوی می کند.

* مصرف سویق در دوران بارداری فرزندی قوی را در پی خواهد شد. ساده ترین شکل سویق، آرد گندم بو داده است. البتّه موضوع سویق، بحثی تخصّصی را می طلبد.

* مصرف خرما در بارداری، فرزندی بردبار، پاک و زیبا را به ثمر می نشاند. به ویژه در روایات بر مصرف خرما در دوران زایمان تاکید ویژه ای شده است بنابراین در ماه آخر بارداری از مصرف خرما دریغ نکنید. به تجربه هم ثابت شده است که این امر به تسهیل زایمان کمک بسیاری می کند. اگر چه به طور معمول به شما اجازه داده نخواهد شد که در اتاق زایمان چیزی بخورید؛ اما سعی کنید پنهان از دید پرسنل اتاق زایمان، خرما را در اتاق زایمان نیز مصرف کنید!

نزدیکی

تنها محدودیت مطلق برای نزدیکی در دوران بارداری، ماه آخر است اگرچه محدود کردن این رابطه در تمام دوران بارداری هم، مورد تاکید برخی اطبّای بزرگ قدیم هست. نکته مهم در این مورد، توجّه به نیازهای جسمی و به ویژه روحی زن برای برقراری رابطه زناشویی است که اغلب مورد غفلت واقع می شود؛ حتّی بسیاری از مردان با این تفکّر که باید فداکاری کنند و در این دوران از این نیاز خود چشم پوشی کنند؛ از رابطه زناشویی با همسر باردار خود فاصله می گیرند غافل از این که اکثر بانوان همچنان در طول دوران بارداری، نیاز جسمی و به ویژه نیاز عاطفی به این رابطه دارند و حتّی نیاز عاطفی این دوران می تواند بیش از نیاز عاطفی قبل از بارداری باشد. بنابراین تا پیش از ماه آخر بارداری– جز در موارد خاصّی که پزشک تعیین می کند – محدودیتی برای نزدیکی وجود ندارد. البتّه با بزرگ شدن تدریجی شکم زن، نزدیکی باید با آرامش و احتیاط بیشتری صورت گیرد و در صورت ضرورت، زن و مرد جای خود را به هنگام نزدیکی عوض کنند.

استحمام

توقّف در حمّام باعث نرم شدن عضلات و رباط ها می شود. بنابراین اگر مادر در اوایل دوران بارداری زیاد حمّام برود، احتمال سقط جنین افزایش پیدا می کند و بهتر است در این ماه ها؛ حمّام رفتن در حدّ نیاز و کوتاه و مختصر باشد. به عکس در ماه پایانی بارداری اگر تعداد و مدّت استحمام مادر بیشتر باشد؛ زایمان با سهولت بیشتری انجام خواهد شد. البته توقّف طولانی در حمّام بسیار گرم هم چندان توصیه نمی شود.

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تدابیر دوران بارداری

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

"در دوران بارداری، باید زن باردار خود را چنانکه لازم و مناسب حال است مراعات کند . ما در این باره دستوراتی می دهیم که هر زنی در حالت بارداری، آن را کاملا اجرا کند بهره بیند و با مشکلات غیرمنتظره روبرو نمی شود :

1. در سراسر دوران بارداری باید شکمشان نرم باشد و از یبوست بپرهیزند

2. اگر یبوست شدید داشتند شیر خِشت (نوعی صمغ گیاهی با خاصیت ملین) - ترنجبین با گلاب -  گلسرخ و امثال آن بخورند تا لینت یابند.(از ملینات ذیل پرهیز شود:گل خطمی - گل بنفشه- گل خبازی)

3. از کارهای سخت بپرهیزد .

       - ورزش نه شدید و نه بسیار ناچیز بلکه ورزش با شدت متوسط بکنند.

        - به آرامی پیاده روی نمایند .( نه به افراط)

        - نباید به هیچ وجه حرکات بسیار شدید بکنند و نباید از جایی به جایی بپرند.

        - باید از ضربت خوردن و بر زمین افتادن برحذر باشند

4- از پرخوری و عصبانیت، بپرهیزند.

5- باید کوشش کنند که اندوهگین نباشند و بسیار غم نخورند . خلاصه از هرچه سبب سقط جنین می شود باید بپرهیزند. به ویژه در ماه اول حاملگی تا مدت بیست روز و مخصوصا در هفته اول باردار شدن به مدت سه روز باید از مراعات این دستورات غافل نباشند و از هرچه بچه را تکان می دهد دوری جویند و هرچه را که در باره نگهداری جنین نوشته ایم مو به مو اجرا کنند.

6- از سردنده های نزدیک شکم به پایین خود را با پارچه ای نرم پشمی بپوشانند.

7- غذایشان نان خوب و برشته با شورباهای ساده و شورباهای زیره ای باشد. (مویز - سیب می خوش- به - گلابی(آمرود) - بادام کوهی . ...) و میوه های فصل خود.

8- نباید هیچ تند مزه ای یا تلخ مزه ای را بخورند.

9- حجامت بین ماه ۵ تا ۷ ماهگی باشد.

10- از خوردن غذاهای و گیاهان مدر حیض پرهیز کند:( احتمال سقط جنین)- حتی الامکان کمتر مصرف شود.مانند:

   باقالی -  فلفل- دارفلفل- تره - جعفری- پیاز- زعفران- زرشک -سیاه دانه - کنجد- نخود-آویشن- افسنطین-بابونه-بومادران-بابا آدم-پونه-برگ حنا - دارچین- رازیانه- زنجبیل- سنا- سوسنبر- سیر- سروگوهی - شنبلیله - صبرزرد( آلوئه وراآ )- غافث- فلوس- کرفس(تخم)- مریم گلی - همیشه بهار

    - بجای روغن کنجد از روغن زیتون و روغن زرد گاوی و کره حیوانی استفاده کند.

11- چند روز قبل از زایمان از کاسنی و عرق کاسنی و کاکوتی( مشک طلامشک) استفاده کند.

12- از خوردن مرغ صنعتی و ماهی پرورشی و شترمرغ پرهیز کند.

13- حمام در ماه های پائین کمتر برود.(رباطها شل می شوند . احتمال افزایش سقط ) حمام در ماه نهم زیاد برود تا زایمان طبیعی برود.

14- نزدیکی ( مجامعت ) کم باشد. (احتمال خطر سقط)

15- ویار : یک نعمت خداوندی است. که نشان می دهد هر نوع غذائی که مادر نسبت به آن ویار داشت آن غذا یا فاسد و مسموم می باشد. و یا مخالف طبع و مزاج مادر و جنین می باشد. پس

      زنهای حامل پسر و گرم مزاج ویار به گرمی ها دارند. و باید سردی بخورند

      زنهای حامل دختر و سرد مزاج ویار به سردی ها دارند. و باید گرمی بخورند.

۱۹.  ماه نهم:

++ پرهیز از یبوست روزی سه درم روغن بادام شیرین.

++ پرهیز از میوه جات ترش و قابض.

++ شیرگاو طبیعی بخورد.

++ نزدیک وضع حمل استحمام بکند.

++ جوشانده شوید تخم کتان + شنبلیله+ تخم کلم نیم ساعت داخل آن بنشیند.

++ روغن مالی ( بادام - کنجد ... ) بمالد.

۲۰ - تذکر مهم:

( آیا میدانید بالاترین آمار سزارین در دنیا مربوط به کشور اسلامی و شیعی ایران است؟)

از سزارین جدا" پرهیز گردد. اگر مُقدر الهی ( که همان رسیدن کامل جنین است ) آن است که فرزند در شب بدنیا بیاید و توسط پزشک روز بدنیا بیاد یعنی نصف روز بچه ناقص بوده و اگر قرار است بچه صبح جمعه بدنیا بیاید و پزشک بعلت قرارداد با بیمارستان در روز چهارشنبه نوبت بزند یعنی دور روز از موعد مقرر زودتر بدنیا آمده است. ( ناقص الخلقه)

و سرانجام این رویکرد یعنی بدنیا آوردن ۷۵ میلیون نسل ناقص الخلقه ایرانی است که بیشترین سزارین دنیا را دارد.

چه بسیار ماما های قدیمی بودند که با یک تبحر دست، سر نوزاد را برمی گرداندند و بچه سالم و طبیعی بدنیا می آورد. ولی حالا .....

پس فرزندانتان را که  نه ماه تحمل کرده اید کامل بدنیا بیاورید.

توصیه های پس از زایمان :

"همین که مادر نوزاد را به دنیا آورد باید خود را بپوشد که سرما نخورد، کوشش کند خون کافی بیرون دهد و غذای خوب و مناسب حال بخورد . نباید به طور ناگهانی به غذاهای پرمایه و دیرهضم هجوم آورد . مبادا زیاده از حد لازم گرمی به درونش راه یابد و نیروی تغییردهنده کبد را ناتوان کند و تشنگی زیاد بر او دست یابد.

خونریزی ایام بعد از زایمان، حرکت ها و نوبت هایی دارد . در وهله اول تشویش و درد همراه دارد . اگر خون زایچگی از بیست روز گذشت و تا بیست و چهار روز فروکش نکرد یا بعد از فروکش کردن باز برگشت، معلوم می شود که حالت غیرطبیعی است، که حتما باید مادر، خود را پاکسازی کند.

در صورت داشتن زردی نوزاد:

مادر از خوردن هرگونه غذائی با طبیعت گرم بخصوص هر نوع گوشت و آبگوشت پرهیز کند. و غذاهای با طبیعت سرد و خنک بسیار بخورد.

مادر عرق کاسنی و ترنجبین و شیرخشت و سوپ جو و سیراب و شیردان بخورد.

می توان نوزاد را با عرق کاسنی و آب ولرم شستشو داد.

مقدار ترنجبین و آب را با یک پارچه نمناک کرده ، به پیشانی و پشت گوش نوزاد بمالند.

نوزاد را از طریق پشت گوش ها حجامت کنند.( خراش کم و چند قطره خون جاری شود.). و در صورت لزوم تکرار شود.

عقیقه را برای دلبندتان فراموش نکنید ( باعث دوری از مرگ و بلا و مریضی فرزند می شود)

برای ازدیاد شیر مادر:

1- دم کرده شوید + رازیانه + زیره روزی چند فنجان( البته برای فرزند پسر بهتر است رازیانه مصرف نشود)

2- سوپ جو + سیراب و شیردان.

3- میوه جات زیاد - سبزیجات زیاد -  کمی کاهو- انگور

4- دم پخت( برنج + ماش)

5- خواب عصرانه دو ساعت

6- آرامش

7- شیر برنج + زیره + شیره کشمش( انگور).

8-

جهت درمان نازائی:

اول:

کسانی که بچه دار نمی شدند خدمت حضرت آیت الله بهجت (رحمه الله)  می رسیدند تا توصیه ایی یا دعایی بکنند و ایشان به حدیثی که در پایین نوشتیم توصیه می کردند و بچه دار می شدند. 

هشام دربانی داشت ثروتمند بود  اما بچه دار نمی شد روزی امام باقر علیه السلام به فرمود: می خواهی دعایی به تو یاد بدهم که صاحب فرزند شوی. دربان گفت:بله پس حضرت فرمودند: در هر صبح و عصر

1- هفتاد مرتبه « سبحان الله » بگو.

2- ده مرتبه «استغفر الله» بگو.

3- دوباره 9 مرتبه «سبحان الله» و یک مرتبه استغر الله .

4- و این آیات را بخوان:« اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ إِنَّهُ کاَنَ غَفَّارًا یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکمُ مِّدْرَارًا وَ یُمْدِدْکمُ بِأَمْوَالٍ وَ بَنِینَ وَ یجَْعَل لَّکمُ‏ْ جَنَّاتٍ وَ یجَْعَل لَّکمُ‏ْ أَنهَْارًا

دربان این اذکار را خواند و صاحب فرزندان زیادی شد و کسی که این روایت را نقل کرده است می گوید من و همسرم به این روایت عمل کردیم و صاحب فرزند شدیم، و به دیگران که فرزند نداشتند یاد دادیم و آنها هم صاحب فرزند شدند .

توصیه شده است که تا زمانی که به نتیجه برسید هر روز به این روایت عمل کنید ان شاء الله به نتیجه می رسید.

یکی دیگر از توصیه ها این است که زن و شوهر هر دو روزی 100 مرتبه استغفر الله بگویند. ( بر گرفته از مستدرک الوسایل باب نکاح)

دوم:

1- پرهیز از خوردن غذاهای با طبیعت سرد و بخصوص لبنیات و ترشیجات.

2- پرهیز از خوردن شکر و شیرینیجات مصنوعی.

3- پرهیز از خوردن هویج - انبه - خرمالو - زردک - زردآلو -نخود فرنگی

4- خوردن قندهای طبیعی ( عسل - خرما - کشمش - مویز - انجیر - توت - شیره ها ... ) به افراط

5- خوردن روزانه سالاد فصل+ جوانه گندم + لیمو ترش تازه + روغن زیتون .

6- برای آقا ( عرق طارونه -  خرخاسک - دارچین - زنجبیل ....)

7- برای خانم( عرق فراسیون - عرق رازیانه ....

8- ماهانه حجامت انجام دهند.

9- استفاده از سبوس برنجو یا برنج قهوه ای

10- درمان بیماریهای دستگاه جنسی( عفونت - کیست .... )

11- داشتن آرامش.

12- نذر گذاشتن

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

احکام شرعی در دوران بارداری

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

"مطالب زیادی در مورد اعمالی که در دوران بارداری باید انجام داد در روایات آمده است که به مختصری از آنها اشاره می‌کنیم:

1.روزانه 140 صلوات بفرستید

2.در کل دوران بارداری یک ختم قرآن به نیت سلامتی امام زمان(ع)

3.تا پیش از چهار ماهگی قبل از هر نزدیکی زن و شوهر, آیه 87 سوره‌ی انبیاء یعنی «و ذالنون ...» را بخوانند.

4.از ماه چهارم به بعد در حالی که هردو رو به قبله‌اند, آیت‌الکرسی بخوانند

5.در هر ماه شوهر دست بر پهلوی راست همسرش بگذارد و هفت بار انا انزلناه را بخواند

6.زن باردار هر روز 70 استغفار کند

توصیه‌های زیر نیز می‌‌توانند مفید باشند:

بخش اول : توصیه های ایام بارداری :

الف – توصیه های عبادی : 1- مادر دائماً با طهارت و حتی المقدور رو به قبله باشد، و از گفتار بی مورد پرهیز نماید. استغفار و توجه قلبی و دائمی به خداوند متعال در طهارت قلب و روح فرزند مؤثر است. 2- مداومت به قرائت قرآن در ایام بارداری. 3- انجام واجبات دینی به ویژه نماز در اول وقت مواظبت گردد. نوافل و نماز شب، حتی قضاء آن حتی المقدور به جا آورده شود. 4- روزانه صدقه به فقراء داده شود. و ثواب آن هدیه به مادر حضرت ولی عصر (عج)حضرت نرگس خاتون اهدا گردد. 5- شرکت در مجالس اهل بیت (علیه السلام) و فرستادن صلوات در طول روز. 6- سوره مبارکه "یس" در هر روز و سوره "واقعه"، سورة "توحید" حداقل 10مرتبه، در شبها قرائت شود. شبهای جمعه سوره "ص" خوانده شود. 7- انجام غسل های مستحبی، مخصوصاً غسل جمعه فراموش نشود. 8- جنین از پنج ماهگی قادر است صداها را بشنود. به همین علت، به خصوص، بعد از 5 ماهگی، قرائت قرآن اثر بسزایی در طفل دارد.

ب ـ توصیه های غذایی : 1- در حلیت و طهارت غذا و آشامیدنیها دقت لازم مبذول شود و از هر گونه غذای شبهه ناک پرهیز شود. 2- خوردن شیر، حداقل روزی یک لیتر. در احادیثی از امام حسن (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) بر این امر تاکید فراوان شده است. 3- استفاده از کندر خوراکی بسیار مفید است. 4- میوه های فصل مرتب و زیاد میل شود. 5- خوردن خرما در استحکام بدن کودک بسیار مؤثر است، البته خوردن میوه های آبدار مانند هندوانه جهت تعدیل گرمای آن توصیه می شود. 6- استفاده از شنبلیله خام خصوصاً از ماه پنجم به بعد برای سلامت موی بدن نوزاد مؤثر است. 7- آب انگور، سیب، به و انار شیرین، سلامت جسمی، روحی و عقلی کودک را به همراه می آورد. 8- به طور کلی مادر نیازمند گروه های غذایی چهارگانه در روز به میزان مناسب می باشد. گروه نان و غلات – گروه میوه ها و سبزیجات – گروه قند های ساده و چربی.

بخش دوم : توصیه های پس از تولد:

الف – توصیه های عبادی : 1- پس از تولد بچه را غسل داده، در گوش راست او اذان، و در گوش چپ او اقامه بخوانید. و با تربت امام حسین (علیه السلام) که در آب فرات و یا آب شیرین حل شده، کام طفل را بگشایید. 2- سعی شود با وضو به طفل شیر داده شود. 3- از ماه های اول تولد، در مواقع مناسب، پدر و مادر با صدای بلند قرآن قرائت نمایند، و یا اینکه نوار های ترتیل با صدایی آرام و دلنشین برای نوزاد پخش شود. قابل توجه است که لازم نیست نوزاد بیدار باشد.

ب – توصیه های غذایی: 1- تغذیه مادر جهت افزایش شیر باید کاملا مورد توجه قرار گیرد. 2- تغذیه کودک با توجه به کارشناسی تغذیه باید مورد توجه قرار گیرد. "

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

حامله هستید؟ تغییراتی که اکنون لازمست در برنامه غذایی بدهید

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

شما حامله اید، مبارک است. بر اعصاب خودتان تسلط داشته باشید . اگر تغذیه سالم برایتان مهم نبوده میتوانید از این زمان  یک شیوه   تغذیه سالم را در خود و خانواده  وارد کنید. و چون نو روز نخست مهمترین مرحله تکامل کودک شماست همین حالا باید برنامه غذایی خود را تغییر بدهید و این کار را به فردا موکول نکنید. در این مقاله به نکاتی که باید در این دوره رعایت بکنید میپردازیم و شما با انجام این نکات دوران بارداری را تبدیل به دوره ای شاد و سالم برای خود و کودکتان میکنید.

fda tests 0 حامله  هستید؟ تغییراتی که اکنون لازمست در برنامه غذایی بدهید 

ویتامین دوره بارداری

هرچه زودتر این ویتامین ها را استفاده کنید بهتر است، چون مواد مغذی که در این ویتامین ها وجود دارد برای رشد بند ناف و اعصاب نخاعی کودک حیاتی است. در حقیقت پزشکان میگویند به محض اینکه احساس کردید باردار شده اید ویتامین ها را شروع کنید. اگر هم شروع نکرده اید میتوانید با مراجعه به داروخانه تهیه کنید. انواع مولتی ویتامین ها در داروخانه ها موجود است فقط توجه داشته باشید مشخصات مولتی ویتامین را بخوانید و مطمئن شوید 30 میلی گرم آهن و 600 تا 800 میکروگرم فولیک اسید داشته باشد.

روی فولیک اسید تمرکز کنید

فولیک اسید نیروگاهی از مواد مغذی است که در دوران بارداری تا حدود بسیاری از ریسک نقائص هنگام تولد میکاهد و به رشد تمام سلولهای بدن نوزاد کمک میکند. زنانی که بیشتر در خطر به دنیا آوردن کودک دارای نفائص هستند مثلا آنهایی که داروهای ضد تشنج استفاده میکنند باید نسخه ای بگیرند که در آن داروی مورد استفاده دارای مقادیر بالاتری فولیک اسید از حد معمول باشد.

touching baby bump حامله  هستید؟ تغییراتی که اکنون لازمست در برنامه غذایی بدهید 

احساس بد صبح را مدیریت کنید

حالت تهوع دوران بارداری احساسی بسیار بد است. کم کردن مقداری غذا و آب به کودک ضرری نمیزند. اگر حالت تهوع شما آنقدر زیاد است که نمیتوانید با این کار جلوی آن را بگیرید با پزشکی که زیر نظرش هستید صحبت کنید تا به شما داروی ضد تهوع بدهد. همچنین به پزشک خود بگویید از چه ویتامین هایی استفاده میکنید تا بیش از حد از یک ویتامین استفاده نکنید.

تقویت با فولات

فولیک اسید موجود در مولتی ویتامین ها در غذاهای سرشار از فولات نیز یافت میشود. ویتامین B به صورت طبیعی در بسیاری از غذاها نظیر عدس، لوبیا سفید، مارچوبه، اسفناج، مرکبات وآب میوه وجود دارد. دیگر غذاهای سرشار از فولات که خانمها برای داشتن بچه ای سالم باید بخورند شامل حبوبات و غلات ، نان و ماکارونی میشود. از نانها و یا ماکارونی های غنی شده استفاده کنید.

آهن بخورید

اگر گوشت بخورید کار را آسان کردید. در 6 اونس گوشت راسته 3.5 میلی گرم آهن وجود دارد و در 6 اونس سینه ی مرغ 2 میلی گرم. تخم مرغ دیگر منبع آهن برای گوشتخواران و گیاه خواران است. در این میان موارد دیگری نیز هستند که حاوی آهن هستند مانند اسفناج، برگ چغندر، لوبیا ، عدس و زرد آلو. اما آهن از گوشت بسیار راحت تر از موارد دیگر جذب میشود و گیاه خواران باید تلاش بیشتری برای جذب آهن کنند. برای اینکه بتوانید آهن بیشتری جذب کنید غذایی استفاده کنید که ویتامین C داشته باشد. ویتامین C کمک میکند آهن بیشتری جذب کنید. میتوانید روی غذای خود که حاوی آهن است ( مانند اسفناج یا گوشت ( یک عدد لیمو ترش فشار دهید و یا در کنار آن فطعاتی فلفل بگذارید و میل کنید. این کار میانبری ساده برای جذب آهن بیشتر است.

تبدیل به زن آهنی شوید

مقدار خونی که در بدن جریان دارد در طول دوره ی بارداری 40% افزایش پیدا میکند و برای تولید آن نیاز به آهن دارید. اما متاسفانه نیمی از خانمهای باردار به اندازه ی کافی آهن نمیگیرند. این مشکل میتواند باعث شود زن باردار مشکل کم خونی پیدا کند. کم خونی شدید میتواند باعث زایمان زودرس و وزن کم کودک هنگام تولد شود. نشانه های کم خونی شامل پوست رنگ پریده، ضربان قلب نامنظم، دست و پای یخ زده و سرگیجه است. بعلاوه همیشه احساس خستگی میکنید. پس با آن مقابله کنید هیچ زن بارداری نباید بیش از اندازه احساس خستگی کند. مطمئن شوید مولتی ویتامینی که استفاده میکنید حداقل 30 میلی گرم آهن داشته باشد.

مطالب پیشنهادی
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

بارداری و آمیزش جنسی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

البته که بله! معمولا در یک بارداری عادی مقاربت برای زن باردار سالم و همسرش ایرادی ندارد. برخی پزشکانآمیزش جنسی را در هفته آخر بارداری ممنوع می کنند، ولی همه پزشکان با این نظر موافق نیستند در این مورد می توانید نظر پزشک خود را جویا شوید... 

آمیزش جنسی هنگام بارداری

مراقبت دوران بارداری-آمیزش جنسی هنگام بارداری

فعالیت جنسی مکرر نباید در یک بارداری سالم، مشکلی ایجاد کند. معمولا زوجین می توانند فعالیت جنسی قبلی خود را ادامه دهند. البته اگر در معرض زایمان زودرس باشید یا یکی از مشکلات بارداری مانند کوتاهی یا اتساع دهانه رحم، نشت مایع آمنیوتیک، جفت سرراهی یا خونریزی داشته باشید و یا اینکه سابقه سقط ناشی از زایمان زودرس را داشته باشید احتمالا پزشک معالج شما را از انجام نزدیکی منع خواهد کرد.

آیا آمیزش جنسی در دوران بارداری به جنین آسیب می رساند ؟ 
بسیاری از مردان می خواهند بدانند که آیا فعالیت جنسی به جنین صدمه می رساند یا خیر. آمیزش جنسی و انزال، هیچ یک در بارداری کم خطر ایرادی ندارد. جنین در محفظه عضلانی رحم قرار دارد و از جنین بوسیله مایع آمنیوتیک و کیسه آمنیوتیک به خوبی محافظت می شود. یک پوشش مخاطی ضخیم دهانه رحم را می پوشاند و مانع از انتقال عفونت نیز می شود. ممکن است چندی بعد از اوج لذت جنسی جنین شما تکان بخورد! در این مورد نیز نگران نباشید چون این افزایش تحرک بدلیل افزایش جریان خون ناشی از افزایش ضربان قلب شماست نه بخاطر اینکه جنین احساس درد می کند یا از آنچه روی داده چیزی فهمیده است.

با این حال اگر هنوز نگرانید و پرسشی در این باره دارید، در یکی از جلسات مراقبت بارداری که هر دو حضور دارید آنرا مطرح کنید.

آیا میل جنسی در دوران بارداری تغییر می کند؟ 
عموما تمایل جنسی زنان باردار از یکی از دو الگوی زیر پیروی می کند:

کاهش میل جنسی در سه ماهه اول و سوم بارداری و افزایش آن در سه ماهه دوم 
کاهش تدریجی میل جنسی با پیشرفت بارداری 
طی سه ماهه اول ممکن است دچار تهوع و ضعف باشید. طی سه ماهه سوم ممکن است افزایش وزن، بزرگ شدن شکم و حساسیت سینه ها و سایر مشکلات باعث شوند کمتر میل به تماس جنسی داشته باشید. این حالت طبیعی است. در مورد حس خود با همسرتان صحبت کنید و سعی کنید راهی بیابید که برای هر دوی شما رضایت بخش باشد.

بارداری در بعضی زنان باعث افزایش میل جنسی می شود. فارغ شدن از نگرانی در مورد احتمال بارداری به برخی از زنان احساس رهایی می بخشد. در برخی موارد، یک زن در دوران بارداری است که برای اولین بار به اوج لذت جنسی می رسد و یا چند بار اوج لذت را تجربه می کند. این موضوع به دلیل افزایش فعالیت هومورنی و بیشتر شدن گردش خون لگن است.

برخی زنان فکر می کنند که بدلیل افزایش اندازه و تغییرات جسمانی ناشی از بارداری، جذابیت خود را از دست داده اند. ممکن است بعد از مقاربت احساس گرفتگی در شکم یا حساس شدن ناراحت کننده در سینه ها داشته باشند. در مورد این احساسات خود با همسرتان صحبت کنید، درک متقابل و محبت می تواند به هر دوی شما کمک کند.

آیا بارداری می تواند موجب تغییر در میل جنسی همسر شود؟ 
بله! بعضی از مردان خانم باردار خود را جذابتر از هر وقت دیگر می بینند و گروهی دیگر از شدت نگرانی برای سلامت مادر و جنین تمایلات جنسی خود را سرکوب کرده یا اصلا آنرا احساس نمی کنند. در هر صورت صحبت کردن می تواند باعث شود تا تغییر در رفتارها برای طرف مقابل قابل درک شود.

چه وضعیتهایی برای یک زوج باردار مناسب و راحت تر است؟ 
ممکن است با پیشرفت بارداری متوجه شوید که انتخاب وضعیت های جدید برای آمیزش جنسی ضروری است. ممکن است شکم شما باعث شود انتخاب برخی وضعیت ها برای شما ناراحت کننده باشد. به علاوه، توصیه می کنیم که حدود 16 هفتگی به پشت نخوابید چرا که وزن رحم بر روی عروق اصلی لگن ممکن است گردش خون این ناحیه را مختل کند. بهتر است برای آمیزش جنسی یا به پهلوی خود بخوابید و یا رو قرار گیرید.

چه زمانی باید از آمیزش جنسی اجتناب کرد؟ 
برخی وضعیت ها باید شما را نسبت به عدم انجام آمیزش آگاه سازد. اگر سابقه زایمان پیش از موعد دارید. ممکن است پزشک شما را آمیزش جنسی و یا رسیدن به اوج لذت جنسی باز دارد. اوج لذت جنسی باعث انقباض های خفیف رحمی می شود. مواد شمیایی موجود در ترشحات جنسی مرد ( منی ) نیز می توانند باعث تحریک انقباضات رحمی شوند. بنابراین شاید بهتر باشد که همسر یک زن باردار از تخلیه ترشحات جنسی خود داخل واژن اجتناب کند.

اگر سابقه سقط خود به خودی داشته باشید ممکن است پزشک شما را از رابطه جنسی و رسیدن به اوج لذت بر حذر دارد. با این حال هیچ رابطه ای بین آمیزش جنسی و سقط خود به خودی پیدا نشده است. در صورت وجود موارد زیر از فعالیت جنسی پرهیز کنید: جفت سه راهی یا پایین واقع شدن جفت در رحم، نارسایی دهانه رحم، آغاز پیش از موعد دردهای زایمانی، پاره شدن کیسه آب، درد به هنگام آمیزش جنسی، خونریزی بدون علت از واژن و یا ترشح از آن، وجود ضایعه بهبود نیافته هرپسی در همسر و یا آغاز زایمان.

مراقبت دوران بارداری - ninisite.com

مطالب پیشنهادی

ظروف یک ‌بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
اثر شن‌های روان یا غبار غلیظ بر سلامت انسان

آثار جانبی تشعشع لامپ های کم مصرف بر چشم و پوست

ماساژ بارداری

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

ممکن است تصور کنید که ماساژ یک جنبه تشریفاتی داشته و آن را یک خواسته تجملاتی و افراطی بپندارید. اما یکی از بهترین زمانها برای ماساژ، دوران بارداری است.

ماساژ بارداری چیست

ماساژهای بارداری معمولا در طول دوران باداری و پس از آن، به طور پی در پی انجام می شود. این نوع ماساژ معمولا 1 ساعت به طول می انجامد. بعضی از متخصصین این ماساژ برای انجام این کار از میز مخصوص ماساژ استفاده می کنند. این میز به گونه ای طراحی شده است که مناسب برای شکم خانمهای باردار است. بعضی دیگر از متخصصین از بالشهای مخصوص ماساژ خانمهای باردار استفاده می کنند. این بالشها در کنار و پهلو خانمهای باردار قرار می گیرد. دراز کشیدن به پهلو در بیشتر اوقات راحت ترین حالت است.

مزایای ماساژ بارداری

بر اساس تحقیقاتی که در دانشکده پزشکی میامی صورت گرفته است، ماساژ درمانی مزایای متعددی دارد که شامل این موارد هستند:

-کاهش استرس و دلهره

-کاهش درد پشت و پا

-بهبود در خواب

-رهایی از تنش ماهیچه و بهبود در سردرد

-کاهش ورم دست و پا

-کاهش سطح هورمونهای استرس

-بهبود در گردش خون

-افزایش سطح هورمونهای سروتونین و دوپامین که باعث ایجاد احساس های خوب در خانمها و جلوگیری از افسردگی می شود

-کاهش سطح کورتیزول، یکی از شاخصهای استرس

-به طور کلی بهبود در خلق و خوی

تکنیکهای مطمئن برای ماساژهای بارداری

کارشناسان ماساژ بارداری، تکنیکهای ماساژ را بر اساس تغییر و تحول بدن خانم باردار، تنظیم می کنند. بعنوان مثال: حجم خون، در طول دوره بارداری به طور چشمگیری (50 درصد) افزایش می یابد. جریان خون در ساق پاها اغلب به کندی صورت گرفته و حجم آنتاگونیست به طور طبیعی بالا می رود. این تغییرات در گردش خون، زن باردار را در خطر انعقاد خون در پایین ساق پاها قرار می دهد. بنابراین کارشناسان ماساژ بارداری، از انجام ماساژهای عمقی و وارد کردن فشارهای قوی در قسمت ساق پاها خودداری می کنند. استفاده از فشارهای قوی می تواند باعث بیرون راندن لخته های خون شود. به جای آن، آنها از ضربات بسیار آرام و سبک در ساق پاها استفاده می کنند. ضربات محکمی که در ساق پاها و مچ دست وارد می شود امکان دارد تا باعث تحریک ماهیچه های لگن و رحم شود. بنابراین ماساژهای بافتهای عمقیق، طب فشاری عمیق، شیاتسو و ضربه های زدنی در ساق پاها، ماساژهایی هستند که برای خانمهای باردار غیر مجاز است. تمام ضرباتی که در ساقها وارد می شود باید به سمت قلب حرکت کند. همچنین ماساژ در قسمت شکم باید بسیار آرام صورت گیرد اما در شرایطی ماساژهای شکمی انجام نمی شود.

یکی از انواع ماساژهایی که در طول بارداری توصیه می شود، ماساژ سوئدی نامیده می شود. این ماساژ باعث کاهش تنش ماهیچه شده و جریان خون در میان فشارهایی که به گروه ماهیچه ها وارد شده است را بهبود می بخشد. در حقیقت این نوع ماساژ مشکلات و ناراحتی های ناشی از تغییر گردش خون به علت تغییرهورمونهای بارداری و استخوان را کاهش می دهد.

آیا ماساژ بارداری بی خطر است

به دلیل اینکه ماساژهای بارداری دارای انواع گوناگون هستند، دکترهای متخصص در توصیه کردن آنها به خانمهای باردار مردد هستند. یکی دیگر از دلایل تردید پزشکان در خصوص انجام ماساژ بارداری، عدم گواهینامه استاندارد کشوری در خصوص ماساژ بارداری است.

بسیاری از ماساژهای بارداری در 3 ماه اول انجام نمی شود دلیل آن احتمال زیاد سقط جنین است. بعضی از کارشناسان ماساژ بارداری، بر این باورند که این نوع ماساژها سبب سقط جنین نمی شود اما تا کنون تحقیقاتی که ارتباط بین ماساژ و سقط جنین را نشان دهد صورت نگرفته است. به دلیل اینکه بیشتر سقط ها در 3 ماه اول بارداری انجام می شود، بعضی از دکتران متخصص و درمان شناسان برای جلوگیری از هرگونه مسئله ای که منجر به سقط می شود، انجام ماساژ در این دوره از بارداری را مجاز نمی دانند.

البته به تمام خانم های باردار توصیه می شود قبل از انجام ماساژهای بارداری، با پزشک متخصص خود مشورت کنند.

چه زمان ماساژهای بارداری غیر مجاز است

از آنجائیکه تحقیقا و پژوهش در زمینه ماساژهای بارداری اندک است، بسیاری از متخصصان غربی رویکردی محافظه کارانه به خانم های باردار توصیه کرده و حتی ممکن است که ماساژ را برای تمام خانم های باردار غیر مجاز کنند. از نظر علمی هیچ توافقی در رهنمودها وجود ندارد.قبل از انجام دادن هر نوع ماساژ، از رضایت پزشک متخصص خود اطمینان حاصل کنید بویژه اگر:

-چنانچه حالتهای تهوع یا استفراغ دارید

-اگر در خطر سقط جنین قرار دارید

-چنانچه بارداری خطرناک مثل قطع ناگهانی جفت و یا زایمانهای زود را تجربه کرده اید

-داشتن ورم دست یا پا، فشار خون بالا و سردردهای شدید

بعضی از مراکز ارائه ماساژ و ماساژ درمانی ها قبل از ارائه خدمات ماساژ، به گواهی رضایت پزشک و خانم باردار نیاز دارند.

گروه تحقیقاتی نی نی سایت

مطالب پیشنهادی

مشکلات نظام سلامت در کشور ایران

مصرف کالاهای خارجی و قاچاق و تاثیر آن بر اشتغال و تولید

نحوه ارائه خدمات بهداشتی درمانی در برخی کشورهای دنیا

نقش سازمانهای بیمه گر اجتماعی و خصوصی در اقتصاد سلامت

وظایف دولت در بهبود شاخصهای سلامتی و نابرابری های اجتماعی

پیامد های هدفمند کردن یارانه ها در حوزه سلامت