راههای بالا بردن یا افزایش فشار خون

فشار خون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره رگ ‌ها وارد شده و یکی از علایم اصلی حیات محسوب می‌ شود.

این فشار توسط عمل پمپ قلب ایجاد می ‌شود، به این‌ صورت که وقتی قلب منقبض می ‌شود فشار خون در رگ ‌ها بالا می ‌رود که آن را فشار سیستولیک (ماکزیمم) می ‌نامند و هنگامی که قلب منبسط شده و دوباره از خون پُر می ‌شود، فشار در رگ‌ ها پایین آمده و آن‌ را فشار دیاستولیک (مینیمم) می ‌نامند. گاهی این نظم به هم خورده و فشار بالا یا پایین می ‌رود.

بنابراین هنگامی که فشار خون را اندازه‌گیری می ‌کنند، هر دو فشار فوق را در نظر می ‌گیرند.

فشار خون پایین که هیپوتانسیون نیز نامیده می شود، با وجود اینکه در بیماران مبتلا به پرفشاری خون مناسب به نظر می رسد اما در برخی افراد می تواند باعث علایمی مانند سرگیجه و غش شود. در موارد شدید فشار خون پایین می تواند کشنده نیز باشد.

با وجود اینکه فشار خون طبیعی در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد، معمولاً فشار خون سیستولیک(عدد بالای فشار) 90 میلی متر جیوه یا کمتر و فشار خون دیاستولیک(عدد پایین فشار) 60 میلی متر جیوه یا کمتر، فشار خون پایین در نظر گرفته می شود.

علل فشار خون پایین می تواند محدوده وسیعی از دهیدراسیون( کم آبی و از دست دادن آب بدن) تا بیماری های خطرناک یا جراحی های مختلف را شامل گردد. فشار خون پایین قابل درمان است اما مهم این است که علت این افت فشار مشخص شده و درمان شود.

فشار خون پایین الزاما به معنای وجود بیماری نیست. با این وجود، اگر شما نشانه هایی از فشار خون پایین دارید، فقط پزشکتان می­تواند شرایط را بررسی و علت این موضوع را بیابد.

علائم

بیشتر افرادی که فشارخون پایینی دارند، علائمی نشان نمی‌دهند. در این افراد، بیماری نهفته‌ای وجود ندارد که باعث افت فشارخون شود و در نتیجه درمانی لازم نیست. با این حال، زمانی که افت فشارخون مانع رسیدن خون کافی به مغز و دیگر اندام‌های حیاتی می‌شود، بایستی تحت درمان قرار بگیرد. در چنین مواقعی، یک بیماری نهفته منجر به افت فشارخون می‌شود. علائم رایج افت فشارخون عبارت‌اند از:

سرگیجه

تاری دید

تپش قلب

خستگی شدید

تشنگی شدید

پوست رنگ‌پریده

ضعف

تنگی نفس

ضربان قلب نامنظم

سبکی سر

حمله

عدم رسیدن خون کافی به مغز در اثر فشارخون پایین منجر به سرگیجه، خستگی شدید و عدم تمرکز می‌شود. تغییر حالت مانند بلند شدن و ایستادن ممکن است باعث سرگیجه یا سبکی سر شود. زمانی که فردی در حالت ایستاده است، خون به سمت پایین بدن حرکت می‌کند و این امر باعث کاهش فشارخون می‌شود. از آنجا که فشارخون افراد مبتلا به فشارخون پایین در حالت عادی پایین است، ایستادن باعث کاهش بیشتر فشار می‌شود. در نتیجه علائمی همچون سبکی سر و سرگیجه بروز می‌کند.

دلایل

برخی بیماریها مثل کم آبی بدن ، مشکلات قلب و غدد ، عفونت ها جدی و واکنش های آلرژیک شدید ممکن است باعث افت فشار خون شوند . علاوه بر اینها از دست دادن خون زیاد و مصرف برخی داروها نیز باعث کاهش شدید فشار خون می شوند.

راههای تشخیص افت فشار خون

اندازه گیری فشار خون چه در حالت دراز کشیده و یا ایستاده، اولین قدم برای تشخیص افت فشار خون است. از طریق آزمایشات زیر نیز می توان به افت فشار خون پی برد:

شمارش کامل سلول های خونی : از این طریق می توان به کم خونی و یا افزایش سلول های سفید خون پی برد.

اندازه گیری الکترولیت های خون: از این طریق می توان به کم آبی بدن، دفع املاح بدن، نارسایی کلیه و یا اسیدوز (زیادی اسید در خون) پی برد.

اندازه گیری کورتیزول خون برای تشخیص بیماری غده آدرنال (فوق کلیه) و یا بیماری آدیسون

کشت خون و ادرار برای تشخیص عفونت خون و ادرار

عکسبرداری از قفسه سینه و شکم

سی تی اسکن برای تشخیص ذات الریه، نارسایی قلبی، وجود سنگ کیسه صفرا، پانکراتیت و دیورتیکولیت

الکتروکاردیوگرام برای تشخیص ضربان کند یا تند قلب، پریکاردیت (عفونت پرده قلب) و آسیب عضله قلبی

ثبت هولتر برای تشخیص ضربان غیرطبیعی قلب

اکوکاردیوگرام که ساختار و حرکت قلب را توسط امواج اولتراسوند نشان می دهد

برای جلوگیری از کاهش فشار خون، قبل از بیرون آمدن از رختخواب، برای چند دقیقه نفس عمیق بکشید و سپس به آرامی بنشینید و بعد بایستید

درمان

کسانی که افت فشار خون خفیف دارند اگر در وضعیت ایستاده طولانی قرار بگیرند، می‌توانند با تغییر وضعیت از حالت ایستاده به نشسته یا خوابیده و بالا آوردن پاها به طوری که بالاتر از سطح بدن قرار گیرد، سبب بازگشت خون بیشتر به قلب شوند و افت فشار خون را جبران کنند.

نوشیدن آب و جبران مایعات از دست رفته در ورزشکاران و افراد گرمازده یا دچار تب از افت فشار خون جلوگیری می‌کند. مصرف نمک به مقدار کم نیز همراه مایعات در بالا بردن فشار خون موثر است. همچنین اجتناب از تغییر وضعیت ناگهانی در کسانی که دچار علائم افت فشار می‌شوند نیز در پیشگیری از این عارضه موثر است.

در کسانی که به طور متوسط یا شدید دچار افت فشار خون شده‌اند درمان شامل برطرف کردن یا درمان علت اولیه و سپس جبران مایعات بدن به کمک تزریق سرم یا تزریق خون یا استفاده از داروهایی است که فشار خون را بالا می‌برند. فراموش نکنید افرادی که مکرر دچار افت فشار خون می‌شوند حتما برای پیدا کردن علت آن باید به پزشک خود مراجعه و آن را برطرف کنند.

درمان اورژانسی

زمانی که دچار افت ناگهانی فشار خون شده اید موارد ذیل جهت درمان اورژانسی توصیه می گردد:

مقداری چای دارچین میل نمایید تا به سرعت تاثیر آن را در بالا بردن فشار خونتان مشاهده نمایید برای این کار با توجه به این که تهیه دم نوش از چوب دارچین مقداری زمانبر است و در لحظه اورژانس ممکن است تهیه دم نوش از چوب دارچین موجب صرف زمان گردد، توصیه می شود از پودر دارچین استفاده نمایید و مقداری از پودر آن را داخل آب جوش ریخته، بعد از چند دقیقه که دم کشید با عسل شیرین کنید و میل نمایید.

مصرف نمک دریا باعث تعدیل در فشار خون می گردد، اگر دارچین دم دست نبود و امکان مصرف آن را نداشیتد، مصرف مقدار نمک دریا می تواند برای رفع افت فشار خون نافع باشد.

مصرف شربت زنجبیل و عسل نیز برای بالا بردن فشار خون مفید می باشد

لازم به ذکر است افرادی که دارای مشکل پایین بودن فشار خون می باشند (نه این که به صورت ناگهانی فشارشان افت کرده باشد)، باید مواد غذایی سرد را با مصلحاتشان میل نمایند و همچنین مصرف گوشت گنجشک در دراز مدت در رفع مشل افت فشار خون آنها مفید بوده و فشار خون را بالا می برد.

در بین گوشت ماکیان، گوشت کبوتر فشار را پایین می آورد، لذا برای افراد دارای فشار خون مصرف این گوشت توصیه می شود.

توصیه‌هایی برای افراد مبتلا به فشارخون پایین

برخورداری از یک رژیم غذایی سالم که از تمام گروه‌های غذایی بهره می‌برد، مواد مغذی موردنیاز بدن را تأمین خواهد کرد.

وعده‌هایی غذایی مکرر اما کوچک به جای دو وعده غذایی بزرگ به پیشگیری از افت فشارخون کمک می‌کند.

محدودسازی مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات مانند سیب‌زمینی، برنج، نان و پاستا به کنترل فشارخون کمک می‌کند.

نوشیدنی‌های حاوی کافئین به صورت موقت فشارخون را افزایش می‌دهند.

مصرف غذاهای سرشار از سدیم به بهبود سطح فشارخون کمک می‌کند. با این حال سدیم اضافی منجر به بروز مشکلات قلبی می‌شود.

نوشیدن آب کافی حجم خون را افزایش می‌دهد و از کمبود آب جلوگیری می‌کند.

مواد غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین ب کمپلکس و ویتامین سی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

از ایستادن یا قرار گرفتن در یک موقعیت برای مدت طولانی خودداری کنید.

از تغییر حالت ناگهانی بپرهیزید.

در محیط‌های گرم و خشک قرار نگیرید.

اگر دچار افت فشارخون شدید، بنشینید و پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.