نارضایتی از زندگی دلیل عمده بیمیلی جنسی است
در جهان امروز، آموزش کلید رشد و توسعة کشورها به شمار میآید.
کهولت و افزایش سن یکی از مهمترین فاکتورها در عملکرد جنسی افراد محسوب میشود. این دوره معمولا با تغییرات فیزیولوژیکی خاص و معینی همراه است. دوران کهنسالی برای هر یک از دو جنس دارای ویژگیهای خاصی از لحاظ رفتار و عملکرد جنسی است. تغییرات هورمونی، فیزیکی، افزایش آستانه تحریک، کاهش سطح انرژی، یائسگی در زنان و بسیاری عوامل دیگر در این سنین برای افراد رخ داده و تعیینکننده نوع رفتار و عملکرد جنسی آنهاست.
دکتر غلامحسین قائدی روانپزشک در گفتوگو با شفقنا زندگی در این باره اظهار داشت: «نتایج به دست آمده از سالها مطالعه در حوزه جنسی در نهایت ما را به یک نتیجهگیری کلی رسانده است و آن اینکه رفتار و عملکرد جنسی در زنان و مردان در کهنسالی متاثر از عوامل فیزیولوژیکی، روانشناختی و بین فردی است. با این حال نتایج مطالعات نشان داده رفتار و عملکرد جنسی در مردان عمدتا متاثر از عوامل فیزیولوژیکی است و در زنان عمدتا به عوامل روانشناختی و بین فردی مربوط میشود.»
او افزود: «آنچه که مسترز و جانسون به عنوان فرایند یک رابطه جنسی تعریف کرده بودهاند (فرایندی شامل ۴ مرحله تحریک، فلات، ارگاسم و فرونشانی) همگی در کهنسالی تغییر میکنند. همزمان با افزایش سن، میل جنسی الزاما در نتیجه تحریک و برانگیختگی جنسی حاصل نمیشود، تحریک و برانگیختگی جنسی نیز مستلزم تماس فیزیکی بیشتر و تحریک دستی خواهد بود. شدت خیالپردازیهای جنسی کاهش پیدا میکند. یک مرد نسبت به دوران جوانیاش خیلی دیرتر به نعوظ میرسد و انزال نیز مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید. در مردان پا به سن گذاشته با کاهش تستسترون، فعالیت سلولهای شبکهای لیدیگ کاهش مییابد (بعد از سنین ۵۰ سالگی، هر سال حدود 04/0 تا 08/0 درصد).»
۲۵ درصد افراد مسن داشتن رابطه جنسی در این سنین را نوعی گناه میدانند
وی در ادامه با اشاره به اینکه نگرشها و باورهای اجتماعی در ارتباط با رفتار جنسی در این سنین، نامناسب و متناقض است و نقش مهمی در کاهش فعالیت جنسی در دوران کهولت دارند، گفت: «کاهش فعالیت جنسی و کم شدن جذابیت و توانایی جنسی، مسالهای است که افراد مسن مشکلات زیادی در پذیرش و مواجه شدن با آن دارند. تقریبا بیشتر آنها نگرشهای منفی نسبت به رفتار جنسی خود پیدا میکنند. نتایج به دست آمده از مطالعات انجام شده، نشان میدهد تقریبا ۲۵ درصد افراد مسن داشتن رابطه جنسی در این سنین را نوعی گناه میدانند، بیش از ۵۰ درصد آنها فعالیت جنسی مناسب این سنین را ندارند و حدودا کمتر از ۱۵ درصد آنها آماده صحبت درباره روابط زناشویی در این سنین هستند.»
دانشیار دانشگاه شاهد و عضو گروه پژوهشی خانواده و سلامت جنسی با بیان اینکه داشتن فعالیت جنسی در این سنین، متاثر از برخی عوامل مهم و تاثیرگذار است، افزود: «سلامت جسمانی، در دسترس بودن همسر و یک الگوی فعالیت جنسی ثابت و منظم از جمله مهمترین عوامل در حفظ و نگهداری از فعالیت جنسی در کهنسالی است و عوامل دیگری مانند روابط آشفته، مشکلات روانشناختی نظیر اضطراب، افسردگی و سایر نگرانیها معمولا بر رفتار جنسی در این دوران تاثیر میگذارد.
به گفته این روانپزشک نتایج مطالعات نشان میدهد در زوجین بالای ۶۰ سال، فعالیت جنسی حدودا ۵۵ تا ۶۰ درصد و در زوجین بالای ۷۰ سال، به ۲۵درصد کاهش مییابد و معمولا شکایات جنسی زنان نیز در این سنین خیلی کمتر است و فقدان فعالیت جنسی در این دوران را راحتتر از سنین جوانی یا میانسالی میپذیرنداز سوی دیگر، نتایج مطالعهای که بارلو (۱۹۹۷) انجام داده نیز نشان میدهد بیش از ۷۳ درصد زنان در سنین ۵۵ تا ۸۵ فعالیت جنسی قابل توجهی ندارند و کمتر از ۱۱ درصد آنان واقعا از نظر جنسی فعال هستند. به طور کلی مردان مسنتر نسبت به زنان مسنتر تمایل بیشتری به داشتن رابطه دارند.
افرادی که از نظر جسمانی و روانی سالم هستند، مشکلات زناشویی چندانی ندارند
قائدی در ادامه با بیان اینکه یکی از عوامل مهم در حفظ فعالیت زناشویی در دوران کهنسالی سلامت جسمانی و روانی است، ادامه داد: «نتایج مطالعات نشان داده است افرادی که از نظر جسمانی و روانی سالم هستند، مشکلات زناشویی چندانی ندارند و به طور کلی وضعیت فردی و بینفردی خوبی دارند و حدودا کمتر از ۳۶ درصد آنها مشکلاتی در ارتباط با فعالیت زناشویی خود تجربه میکنند.»
این روانپزشک با اشاره به اینکه افزایش سن معمولا با کاهش فراوانی رابطه جنسی همراه است، تصریح کرد: «نتایج مطالعهای که روی ۳۱۹ مرد ۵۰ تا ۸۰ ساله انجام شد، نشان داد که با افزایش سن فراوانی رابطه جنسی به دلیل ناتوانی فیزیکی کاهش مییابد که در این مطالعه برای افراد گروه سنی ۵۰ تا ۶۰ سال حدودا ۵۱درصد و برای گروه سنی بالاتر تا ۸۰ سال بین ۵۶ تا ۹۷ درصد متغیر بود. برای افراد گروه سنی ۷۰ تا ۸۰ سالگی، ارگاسم فقط یکبار در ماه اتفاق میافتاد. عمده مطالعات انجام شده در این زمینه در آمریکا انجام شده است و اطلاعات خیلی کمتری در ارتباط با این مساله در افراد کهنسال در کشورهای دیگر وجود دارد. با این حال نتایج به طور کلی نشان میدهد که افزایش سن با کاهش فراوانی در رابطه جنسی و مشکلات فیزیکی همراه است که کیفیت روابط را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. این مسائل اگر با مشکلات روانشناختی و اجتماعی-روانی نیز همراه باشد به مراتب بیشتر خود را نشان میدهد. مرگ همسر، ازدواج فرزندان، بازنشستگی، بیماری پزشکی حاد، مشکلات روانشناختی و مسائل و مشکلات اقتصادی و... از جمل عوامل روانشناختی و اجتماعی مهمی هستند که در این زمینه تاثیرات عمیقی به همراه دارند.»
نتایج حاصل از مطالعات انجامشده نشان میدهد عمدهترین مشکلات جنسی در زنان، حدودا ۳۲ درصد دارای بی میلی جنسی و ۲۶ درصد مشکل در رسیدن به ارگاسم و ۱۶ درصد مشکل در لزج شدن واژن و اختلال درد را تجربه میکنند. در مردان نیز ۳۱ درصد مشکل انزال زودرس، ۱۸ درصد اضطراب عملکرد و ۱۸ درصد اختلال در عملکرد نعوظ دارند.
بیمیلی جنسی عمدتا به دلیل نارضایتی و ناخشنودی کلی از زندگی است
هیچ موضوعی به اندازه عملکرد جنسی را نمیتوان براساس دیدگاه روانشناختی/اجتماعی/ فیزیکی تحلیل و تبیین کرد بنابراین برای هرگونه مشکل در حیطه سلامت جنسی در هر سنی باید به دنبال عوامل روانشناختی، فیزیکی و اجتماعی و بین فردی بود. قائدی با اشاره به این موضوع افزود: « نتایج نشان میدهد بیمیلی جنسی عمدتا به دلیل نارضایتی و ناخشنودی کلی از زندگی میباشد و به طور کلی اختلالات جنسی صرفنظر از مشکلات فیزیکی مانند خستگی و کاهش انرژی، عمدتا متاثر از ناخشنودی و نارضایتی از روابط بینفردی است. علاوه بر اینها، مساله مهمی که باعث تشدید و افزایش مشکلات جنسی در این دوران میشود این است که افراد مسن کمتر به دنبال کمکهای تخصصی برای مشکلات جنسی خود هستند.»
او با بیان اینکه معمولا افزایش سن با افزایش میزان بیماریهای حاد پزشکی همراه است، اظهار داشت: «داروهای تجویزشده برای این بیماریها و در مواردی جراحیهای صورت گرفته برای درمان، عواقب روانشناختی و فیزیکی ناشی از مصرف داروها و جراحیهای صورت گرفته، از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار بر عملکرد جنسی افراد هستند. مشکلات قلبی- عروقی، فشار خون بالا، دیابت، مشکلات کلیوی، سرطان، آرتروز و سایر مشکلات فیزیولوژیکی از جمله این بیماریها هستند. در کنار بیماریها انجام عملهای جراحی خاص نظیر بیرون آوردن پروستات، بیرون آوردن رحم یا برداشتن قسمتی از پستان و... نیز بر عملکرد جنسی افراد کهنسال تاثیر میگذارند. البته باید عنوان داشت تمام این بیماریها ممکن است در سنین پایینتر نیز اتفاق بیفتند اما در سنین بالا شیوع بیشتری خواهند داشت. عمدهترین مشکلات مرتبط با سلامت روان نیز میتواند مربوط به افسردگی، اضطراب، زوال عقل و اختلالات هذیانی باشد. مطالعات نشان میدهد افسردگی و زوال عقل تاثیر عمیقی بر عملکرد جنسی در این سنین دارد. اختلالات هذیانی ممکن است با حسادت مرضی همراه باشد و منجر به ایجاد فشار روانی شدیدی شود که در نهایت بهزیستی و کیفیت زندگی وی را تحت تاثیر قرار میدهد.»
قائدی همچنین گفت: «هرچند مصرف موادی نظیر کوکائین و آمفتامینها در اثر تاثیراتی که بر خلق و انرژی میگذارد، ممکن است در ابتدا باعث افزایش میل و برانگیختگی جنسی گردد، اما به تدریج تاثیرات مخربی بر عملکرد جنسی خواهد داشت. علاوه بر این، یکی دیگر از مهمترین عوامل موثر بر عملکرد جنسی مصرف داروهایی است که برای بیماریهای پزشکی و روانپزشکی تجویز میشود. مطالعات مختلف نشان دادهاند که مصرف داروهای ضدافسردگی (شامل MOI، SSRIs و … ) باعث کاهش عملکرد جنسی بویژه در حوزه میل و برانگیختگی، ارگاسم و اختلال در نعوظ میشوند. مطالعات نشان داده است که نزدیک به ۵۰ درصد افرادی که از SSRIsها استفاده میکنند دارای نوعی اختلال هستند. علاوه بر داروهایی که مصارف روانپزشکی دارند، داروهای نظیر داروهای ضدتشنج، داروهای ضدفشارخون و… نیز بر این مساله تاثیرگذارند.
عضو گروه پژوهشی خانواده و سلامت جنسی در پایان با بیان اینکه گام اول در مدیریت و درمان این اختلالات، انجام یک ارزیابی جامع پزشکی، روانشناختی و اجتماعی است، گفت: «این ارزیابی شامل گردآوری تاریخچه زوجین است و روابط بینفردی آنها نیز باید بررسی شود. در این ارزیابی علاوه بر انجام مصاحبه و گردآودری اطلاعات کلی در مورد مشکل، لازم است ارزیابیهای دقیقتر و اختصاصیتر نیز به عمل آید. این مسائل شامل ارزیابی فیزیولوژیکی عملکرد جنسی، سلامت روان، کارکردهای شناختی جنسی (باورها و طرحوارههای شناختی)، روابط بینفردی و... در ارتباط با زوج است. انجام این ارزیابیها کمک شایانی به ارائه یک برنامه مشخص درمانی و آموزشی خواهد داشت.»
نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن