وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
http://maktoobshop.com/
موجودات زنده همگی قابلیت تولید مثل دارند و همین موضوع عامل بقای نسل آنهاست. دستگاه تناسلی به همین منظور در بدن موجودات زنده تعبیه شده است. دستگاه تناسلی تنها دستگاهی از بدن است که برای زندگی خود فرد حیاتی نیست امّا برای بقای نسل لازم است.
اسپرم توسط دستگاه تناسلی مردانه و تخمک توسط دستگاه تناسلی زنانه تولید می شوند. اسپرم در حین فعالیت جنسی در اثر انزال از طریق آلت مردانه وارد دستگاه تناسلی زنانه می شود. اسپرم در داخل واژن(یکی از اجزای دستگاه تناسلی زنان) شنا کرده و وارد رحم می شود و خود را به لوله های فالوپ یا لوله های رحمی می رساند. تخمک نیز از تخمدان زن آزاد می شود و وارد لوله های رحمی (فالوپ) می شود. اسپرم و تخمک در این محل با یکدیگر برخورد می کنند. اسپرم وارد تخمک می شود و آنرا بارور می کند و لقاح حاصل می شود که نتیجه آن تشکیل سلول تخم است که می تواند به یک نوزاد تبدیل شود. بنابراین همکاری مرد و زن برای تشکیل تخم و در نتیجه حامله شدن زن لازم است. زن با وجود اینکه سلول تخم را تا بزرگ شدن و تبدیل شدن به یک نوزاد کامل در درون رحم نگه می دارد ولی همانطور که گفته شد برای باردار شدن نیازمند اسپرم مردانه است.
اجزاء دستگاه تناسلی زنان و کارکرد هر یک
بر خلاف دستگاه تناسلی مردان، تمام اجزاء دستگاه تناسلی زنان در درون بدن در محوطه لگن قرار گرفته است.دستگاه تناسلی زن از دو بخش عمده خارجی و داخلی تشکیل شده است.
اجزاء دستگاه تناسلی خارجی زنان
دستگاه تناسلی خارجی زنان شامل فرج (ولو)، مهبل (واژن) و پرده بکارت (هایمن) است.فرج قسمت کاملا خارجی دستگاه تناسلی زنان است که از بیرون بدن قابل رؤیت است و به صورت یک ناحیه لوزی شکل در بین دو پا و در پایین شرمگاهی (محل رویش موهای زهار) قرار گرفته است. فرج از بیرون توسط لب های بزرگ و کوچک فرج پوشیده شده است. این لب ها هر یک به صورت دو چین نیمه مدور هلالی شکل در دو طرف فرج بوده و در حالت عادی روی هم خوابیده و دهانه فرج را می بندند.لب های بزرگ فرج از دو لایة پوستی تشکیل شده اند. در زیر لب های بزرگ، لب های کوچک قرار دارند که از دو لایه مخاطی تشکیل شده اند.
لب های کوچک دستگاه تناسلی زنان در هدایت صحیح ادرار نقش دارند. این دو لبه از بالا و پایین به هم متصل هستند.در محل اتصال این دو لایه در بالا عضو کوچک حساسی به نام کلیتوریس وجود دارد که در اثر تحریک و دستکاری، سفت و کمی بزرگ می شود و در احساس لذت جنسی نقش دارد. در میان لب های فرج فضایی بوجود می آید که خروجی پیشابراه (مسیری که ادرار را از مثانه به خارج بدن می رساند- محل ادرار کردن) در قسمت بالایی آن است و در پایین آن خروجی واژن (مهبل) قرار دارد.
- در دخترانی که هنوز رابطة جنسی نداشته اند اکثر قسمت های خروجی واژن با لایه ای نازک به نام پردة بکارت پوشیده شده است. پرده بکارت به صورت یک ورقه نازک (به ضخامت ۱ یا ۲ میلی متر) درست در پشت لب های کوچک فرج قرار دارد و دهانه مهبل را می پوشاند. در پرده بکارت منافذی برای خروج خون قاعدگی وجود دارد. منفذ پرده بکارت در افراد مختلف، اندازه و شکل متفاوتی دارد و از خصوصیات و ویژگی های آن برای تشخیص باکره بودن یا نبودن شخص استفاده می گردد. در اکثر موارد با اولین ورود آلت مردانه به داخل واژن این پرده پاره می شود و برای همیشه از خروجی واژن کنار می رود.
- در پوست بالای لبه ها در پایین شکم ناحیة برجستگی عانه وجود دارد که در حین بلوغ با تجمع چربی زیرپوستی، حالت برجسته پیدا می کند و در روی آن و نیز در روی لب های فرج، موهای تناسلی شروع به رویش می کنند.
اجزاء دستگاه تناسلی داخلی زنان
دستگاه تناسلی داخلی از واژن، رحم، لوله های فالوپ (لوله های رحمی) و تخمدانها تشکیل شده است.
واژن یکی از اجزای دستگاه تناسلی زنان- واژن لوله ای عضلانی است که از فرج در بیرون بدن تا رحم در داخل بدن امتداد دارد.طول واژن ۱۲-۸ سانتی متر در زنان بالغ است. از آنجا که این عضو دارای دیوارة عضلانی است می تواند منقبض یا منبسط شود. همین خصوصیت باعث می شود که واژن بتواند یک جسم به باریکی تامپون تا یک نوزاد هنگام تولد را در درون خود جای دهد. واژن چند عملکرد مختلف دارد. واژن محل قرار گرفتن آلت مردانه در حین رابطة جنسی است و با اعصاب موجود در آن لذت جنسی در حین رابطه جنسی را برای زن بوجود می آورد. واژن همچنین راهی از رحم به بیرون برای خارج کردن نوزاد در زمان تولد است. همچنین خونهای قاعدگی از این طریق از رحم به بیرون بدن می آید. لایة نازک بافتی به نام پردة بکارت که در خود یک یا چند سوراخ دارد خروجی واژن را به طور نسبی می پوشاند.
واژن در سمت داخل بدن به رحم متصل می شود. این اتصال از طریق دهانة رحم که دیواره ای قوی و ضخیم دارد و خروجی آن بسیار کوچک است انجام می شود. در طی زایمان خروجی دهانة رحم مقداری گشاد می شود و به نوزاد اجازه می دهد از رحم خارج شود.
رحم یکی دیگر از اجزای دستگاه تناسلی زنان- رحم مانند یک گلابی وارونه در محوطه لگن قرار دارد که کارکرد اصلی آن نگهداری و تغذیه جنین در حال رشد در طی حاملگی است. همچنین در هنگام فعالیت جنسی، اسپرم درون مایع منی مرد دستگاه تناسلی مردانه پس از ورود به واژن، شنا کرده و از طریق رحم و سپس لوله های رحمی خود را به تخمک می رساند که در صورت حضور تخمک، بارور شدن آن امکانپذیر می گردد.
رحم دیواره های ضخیم عضلانی دارد. در حقیقت این عضلات، قوی ترین عضلات بدن یک زن هستند. انقباض همین عضلات است که در هنگام زایمان بسیار شدید می شود و باعث خروج نوزاد و نیز درد زایمان می گردد. وقتیکه زنی حامله نیست رحم تنها حدود ۵/۷ سانتی متر طول و ۵ سانتی متر عرض دارد.سطح داخلی رحم از بافتی فعال به نام آندومتر پوشیده شده است.این بافت حساس به تغییرات هورمونی است و پس از بلوغ تا پیش از یائسگی در هر دوره قاعدگی ، ریزش می کند و خونریزی (عادت) ماهیانه را شکل می دهد. پس از پایان خونریزی، این بافت مجددا تشکیل می شود. تغییرات بافتی آندومتر، فضای رحم را برای پذیرش جنین (در صورت حاملگی) و لانه گزینی آن مهیا می کند.
لوله های فالوپ یا لوله های رحمی از اجزای دیگر دستگاه تناسلی زنان-در دو گوشة بالایی رحم لوله های فالوپ یا لوله های رحمی قرار دارند که رحم را به تخمدانها متصل می کنند. لوله های فالوپ که در دو سمت رحم هستند حدود ۱۰ سانتی متر طول دارند و عرض آنها از عرض یک رشتة ماکارونی بیشتر نیست.در سمت دیگر، یعنی سمتی که نزدیک تخمدانهاست، لوله های فالوپ قیفی شکل هستند و دور تخمدان را می پوشاند ولی کاملاً به آن متصل نیستند. سمت قیفی شکل با حرکات خود هنگام تخمک گذاری، تخمک خارج شده از تخمدان را به داخل لولة فالوپ هدایت می کند و با حرکات دیوارة عضلانی خود تخمک را به سمت رحم می راند.
آشنایی با دستگاه تناسلی زنان
دستگاه تناسلی زنان
تخمدان ها از اجزای دیگر دستگاه تناسلی زنان- تخمدانها دو عدد هستند که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ قرار می گیرند. تخمدانها تخم مرغی شکل هستند و حاوی هزاران تخمک هستند که بعد از بلوغ و شروع قاعدگی، هر ماه یک تخمک آزاد می کنند. این تخمک از طریق لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. در صورتیکه در این مسیر با اسپرم مردانه برخورد کند تخم تشکیل می شود که می تواند باعث حاملگی و تولید جنین شود، در غیر اینصورت تخمک به همراه بافتهای رحمی در هنگام خونریزی قاعدگی از بدن خارج می شود.تخمدانها در زمان بلوغ معمولاً ۵-۴ سانتی متر طول دارند. تخمدانها علاوه بر منبع تأمین تخمک، به عنوان غدد درون ریز بدن زن نیز عمل می کنند و استروژن و پروژسترون که هورمونهای زنانه هستند تولید می کنند.
نقش دستگاه تناسلی زنان
دستگاه تناسلی زنان این قابلیت را به یک زن می دهد که بتواند:
- تخمک تولید کند (لازمة بارداری)
- رابطة جنسی برقرار نماید
- از تخمک بارور شده محافظت کند و به آن غذا برساند تا رشد کرده و نوزاد را به وجود آورد
- زایمان کند.
تخمک گذاری: در زمان تولد یک نوزاد دختر، تخمدانهای او حاوی صدها هزار تخمک است که تا زمان بلوغ غیر فعال می ماند. با شروع بلوغ، هورمونهایی از غدة هیپوفیز که در پایین مغز قرار گرفته است آزاد می شود. این هورمونها که نوعی مادة شیمیایی هستند از طریق خون به تخمدانها می رسند و تخمدانها را به تولید هورمونهای جنسی زنانه مانند استروژن وادار می کنند. تولید این هورمونهای جنسی بدن یک دختر بچه را تبدیل به بدن یک دختر و زن بالغ می کند. هورمونهای هیپوفیز علاوه بر این باعث می شوند که مدتی بعد تخمک گذاری – خارج شدن تخمک از تخمدان- آغاز شود. با شروع تخمک گذاری در زمان بلوغ، ماهانه یک تخمک آزاد می شود و دورة قاعدگی دختر آغاز می شود.
هر دورة قاعدگی با حدود ۵-۳ روز خونریزی آغاز می شود و حدود ۳۵-۲۱ روز طول می کشد تا خونریزی بعدی اتفاق بیفتد که به این فاصلة زمانی یک دورة قاعدگی می گویند. در ابتدای بلوغ معمولاً دوره های قاعدگی نامنظمند و تعداد روزهای آن از یک دوره به دورة بعد فرق می کند ولی اکثر دختران بعد از حدود ۲ سال از شروع قاعدگی، دوره های منظم پیدا می کنند. تخمک گذاری معمولاً حدود وسط هر دورة قاعدگی اتفاق می افتد. اگر در حوالی این زمان مرد و زن با هم رابطه جنسی داشته باشند و از این طریق اسپرم مرد وارد دستگاه تناسلی زن شود، اسپرم به اصطلاح شنا می کند و خود را تا بالای رحم می رساند و از آنجا به داخل لوله های فالوپ (لوله های رحمی) می رود و خود را به تخمک می رساند و آنرا باردار می کند و در نتیجه حاملگی اتفاق می افتد.