طبق آمار جهانی مشکلات ناباروری 8 تا ۱۰ درصد زوجها را در سراسر دنیا با مشکل مواجه کرده و حدود ۵۰ تا ۸۰ میلیون نفر از جهانیان از ناباروری رنج میبرند. توانایی تولید مثل یکی از اجزای اصلی سلامت است و نازایی میتواند سلامت روانی و اجتماعی و همچنین تندرستی زوجها را تهدید کند. طی دو دهه اخیر مشخص شده که عفونتها یکی از عوامل بزرگ نازایی هستند.
به این ترتیب مردان و زنان بسیاری در سنین باروری به دلیل این پدیده آزاردهنده قطع نسل میشوند. همین آمار جهانی میگوید که ۴۰درصد ناباروریها مربوط به مردان و ۵۰ درصد موارد مربوط به زنان است و در ۱۰ درصد موارد نیز دلیل اصلی ناباروری مشخص نیست.
تعریف ناباروری
بین کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه، فراوانی قابل توجهی در مورد تعداد و علل نازایی وجود دارد. در کشورهای آفریقایی بسته بودن لولههای رحمی ناشی از بیماریها ۴۲ درصد نازاییهای زنان را سبب میشود و در کشورهای پیشرفته ۱۱ درصد را تشکیل میدهد.پزشکان تعریف جالبی از این عارضه دارند و به زوجی که بدون جلوگیری از بارداری تا دو سال بچهدار نشوند، نازا میگویند.نازایی یا مادرزادی است یا اکتسابی و عفونتهای لگنی شایعترین دلیل نازایی اکتسابی است. این عفونتها قابل پیشگیری و ناشی از بیماریهای مقاربتی، سقط غیربهداشتی یا عفونتهای دوران زایمان و بعد از آن هستند.
نازایی از دوران کودکی
از جمله دلایل ناباروری در مردان میتوان به وجود بیضههای نزول نکرده و در داخل شکم مانده اشاره کرد. اگر درمان جراحی در حدود سن ۲۰ ماهگی چنین پسری انجام نشود، بعد از آن درمان مؤثر نخواهد بود و آن فرد نازا میشود. تعداد زیادی از کودکان به دلیل توجه نداشتن والدین به این وضعیت عقیم شدهاند اما در کسانی که فقط یک بیضه آنها در جای خود نبوده، باروری مشاهده شده است. البته فراوانی عفونت درمردان نابارور کم است اما سابقه بیماری مقاربتی در مرد باعث افزایش خطر نازایی همسر او میشود. پزشکان معتقدند یکی از دلایل مهم به تعویق افتادن یا عدم موفقیت در درمان زوجهای نازا، توجه نکردن به عفونت و سابقه بیماریهای مقاربتی در مردان است. همانطور که میدانید پیشگیری از درمان ارزانتر و مؤثرتر است بنابراین سابقه وجود عفونت در مردان باید به اطلاع پزشک متخصص برسد.
بررسی دلایل بیماری
پزشکان بررسی ناباروری مردان را آسانتر، ارزانتر و سریعتر ارزیابی میکنند اما درمان آنها بسیار مشکلتر است. بخش مهم و موثر دستگاه تناسلی در ناباروری آقایان، بیضه است که وظیفه ساختن اسپرم یا همان نطفه برای تولید مثل و ساختن هورمون مردانه برای ایجاد میل جنسی و حفظ قدرت مردانگی را برعهده دارد. در بیشتر موارد ممکن است کار اول بیضه که تولید اسپرم است، مختل شود اما سلولهای تولید کننده هورمون مردانه بسیار مقاوم هستند و کاهش میل جنسی به سادگی ایجاد نمیشود.
سن، شغل، اعتیاد و نوع آن، سابقه بیماری و سابقه فامیلی، نکاتی هستند که در بررسی ناباروری مردان اهمیت دارند. با وجود این آگاهی از مدت ازدواج، وضعیت ازدواجهای قبلی، وضعیت موهای سر و صورت، بررسی تیروئید، بزرگی پستانها، وضعیت رویش موهای بدن و بالاخره وضعیت دستگاه تناسلی یعنی اندازه بیضه، محل قرار گرفتن بیضهها، آلت، ترشحات مجرا و بهخصوص واریس بیضهها هم به پزشک کمک میکند تا روش موثر درمانی را بیابد.
دو دلیل عمده برای نازایی مطرح میشود؛ مورد نخست، انسداد راه خروج اسپرم است که ممکن است اکتسابی و در اثر عفونت باشد یا به طور مادرزادی راههای عبور منی وجود نداشته باشد و مورد دوم هم اختلال ژنتیکی در ژن تولید کننده اسپرم است.علاوه بر این، واریکوسل یا واریس بیضه یکی دیگر از علل ناباروری است که با مصرف دخانیات، اثرات سمیسیگار درمان این عارضهها با مشکل مواجه خواهد شد. حتی ممکن است مردانی که بچهدار بودهاند هم بعد از ابتلا به بیماریهای مقاربتی، تومورها،ضربه خوردن وعفونت بیضه و ضربههای مغزی نازا شوند.
تحقیقات چه میگویند؟
مطالعات گستردهای در این زمینه انجام شده است. به عنوان نمونه، تحقیقات کنگره تولید مثل آمریکا نشان میدهد که سیگار نقش موثری در ناباروری دارد. ۲۹۰ زوج سیگاری در این مطالعه شرکت داشتند که بیش از هفت سال و حداقل روزی ۳۰ نخ سیگار میکشیدند. نتایج به دست آمده نشان داد سیگار کشیدن ابتدا تولید هورمونهای جنسی را مختل و سپس تولید اسپرم را دچار مشکل میکند. در نهایت مواد سمیدخانیات در مایع منی هم وارد میشوند. همچنین مشخص شد که زوجهای سیگاری ۳۷ ماه زمان برای باروری نیاز داشتند اما افراد غیرسیگاری طی۳۰ ماه به بارداری رسیدند. میزان مقاربت افراد سیگاری حدود شش بار در ماه و در افراد غیرسیگاری ۱۲ بار ارزیابی شد. کیفیت اسپرم غیرسیگاریها در آزمایش منی، بهتر از افراد سیگاری بود. در نهایت، درمان زوجهای سیگاری فوقالعاده مشکل ارزیابی شد و آنها حتما باید سیگار کشیدن را ترک کنند تا درمان نتیجه بخش شود.
هر دردی را دوایی است وجود بیضههای کوچک با رشد ناکافی آن با استفاده از هورمون درمانی برطرف میشود. حداقل شش ماه و حداکثر سه سال برای بزرگ شدن بیضهها و تولید و تظاهر اسپرم فرصت لازم است اما این درمان در ۹۵ درصد موارد موفقیتآمیز است.واریکوسل یا واریس بیضه با انجام عمل جراحی برطرف میشود. بعد از جراحی یک تا سه سال فرصت برای نتیجه مطلوب لازم است. 50 تا ۶۰ درصد موارد نازایی به این ترتیب موفقیت آمیز هستند.نازاییهای انسدادی هم با عمل جراحی پیوند مجاری منی درمان میشوند. روشهایی مانند لقاح خارج از بدن، انتقال جنین به رحم یا تزریق اسپرم به داخل تخمک راههای درمان این نوع نازایی هستند.
به نقل از برترین ها