طرز تهیه غذاهای کمکی برای کودکان بالای شش ماهه

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

حریرهٔ بادام:

مواد لازم
بادام شیرین ۵ عدد
آرد برنج یک قاشق مرباخوری سر صاف
شکر نصف قاشق مربا خوری سر صاف
شیر پاستوریزه cc ۱۲۰ معادل نصف لیوان معمولی

اول بادام ها را حدود چند ساعت در آب جوش خیس کرده ، پوست آنها را جدا نموده و نرم می کنند با رنده ای که درخانه وجود دارد رنده کنید تا مثل فرنی بشود
فرنی :
موادلازم
آرد برنج یک قاشق مرباخوری سرصاف
شکر نصف قاشق مربا خوی سرصاف
شیر، ترجیحاٌ ٌ شیر مادر cc ۱۲۰
طرز تهیه : آرد برنج باید اول با کمی آب وشکر ( به میزان فوق ) کاملاٌ پخته شود سپس ۵ آب وشکر و شیر اضافه گردد قوام فرنی باید کمی بیشتر از از قوام شیرمادر باشد اگر شیری به جز شیرمادر استفاده می شود حتماٌ باید قبلاٌ جوشانده شود
روش دیگر
مواد لازم
آرد برنج یک قاشق مرباخوری سرصاف
شکر نصف قاشق مربا خوری سر صاف
شیر پاستوریزه cc ۱۲۰ معادل نصف لیوان معمولی
پوره سیب زمینی:
یک سیب زمینی متوسط را بعد ازشستن کامل با پوست می پزند ، بعداز پخته شدن پوست آن را جدا می کنند سپس سیب زمینی را با یک قاشق مربا خوری کره یا روغن مایع نرم می کنند کم کم به آن شیر پاستوریزه که قبلاٌ جوشانده شده باشد اضافه می کنند تا به نرمی و غلظت دلخواه برسد
پوره هویج :
پوره هویج هم مثل پوره سیب زمینی تهیه می شود با این تفاوت که اول یک هویج متوسط را کاملاٌ شسته و پوست کنده و با کمی آب می پزند و بعد کره یا روغن و شیر را اضافه می کنند
سوپ:
مواد لازم
گوشت بدون چربی ، به اندازهٔ یک تکه خورشتی ( معمولاٌ به اندازه ی تخم مرغ متوسط ) .به ترتیب اولویت : معمولاٌ به اندازه یک تخم مرغ
برنج یک قاشق مربا خوری
یک سوم هویج متوسط
طرزتهیه : بعد از آنکه گوشت کمی پخته شد برنج وهویج اضافه میشود پس از پختن کامل باید همه مواد سوپ را مخلوط و نرم کرد تا به غلظت فرنی برسد
توجه:
هر سه روز یکبار یک نوع سبزی به سوپ اضافه می شود مانند جعفری – گشنیز – لوبیا سبز – دو سبز – رفس و کدو
به سوپ نمک ، شکر یا چاشنی نباید اضافه زد
بهتر است که دو لوبیا سبز را اول پخته و بعد به سوپ اضافه کنند
سبزیها باید در آخرین لحظات پخت سوپ اضافه شود . در ظرف را نیز می بند ند تا ویتامینها ی آن از بین نرود
اسفناج تا یکسالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود
سه نوع سوپ که تنوع مواد غذایی در محتوای آن رعایت شده است
گوشت مرغ ، هویج ، برنج ؛ جعفری و سیب زمینی
گوشت گوسفند ، لوبیا سبز ، برنج ، گشنیز و گوجه فرنگی بدون پوست
( گوشت گوساله ، کدو حلوایی ، جعفری ، سیب زمینی و گوجه فرنگی (بدون پوست
:مادر گرامی برای اینکه کودک شما از غذا خوردن لذت ببرد بهتر است که بدانید
غذا دادن مهم ترین رفتار رودرروی شما با طفل تان در اولین سال زندگی او است برای اینکه بتوانید کاملاً در این تجربه دونفری با او سهیم شوید باید به اندازه کافی از نظر جسمی و عاطفی آرامش داشته باشید وقتی مشغول غذا دادن به طفل تان هستید باید تمام توجهتان معطوف به این باشد که حتی الامکان رفتار آرام بخش و لذت بخش داشته و نباید با نگرانیهای نامربوط خود را آشفته سازید مثلاً نباید فکرتان مشغول آنچه که در آن روز اتفاق افتاده است باشد و یا اینکه وقتی غذا دادن به طفل تان را تمام کردید نباید نگران سرعت کار بعدیتان باشید
در مواقعی که کودک قادر به نشستن روی صندلی نیست هنگام غذا دادن او را بغل بگیرید ، شیر را در رختخواب به او ندهید و او را در صندلی بچه غذا ندهید او به تجربه در بغل گرفتن و تماس متقابل با شما تقریباً به همان اندازه غذا نیاز دارد

http://koodakan.akairan.com/

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راهنمایی‌هایی در رابطه با غذای کمکی کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بهترین و غنی‌ترین غذا برای نوزادان شیر مادر است؛ با این وجود در کنار شیر مادر، تغذیه کودک با غذاهای کمکی نیز از شش ماهگی توصیه می‌شود. زمان آغاز تغذیه کودک با این اغذیه تازه، به خود کودک بستگی دارد.

کودک باید بتواند تعادل کافی برای کنترل سرش را داشته باشد و به کمک والدین یا صندلی مخصوص نوزادان، قادر به نشستن باشد. همچنین توانایی جویدن و بیرون دادن غذاهای جامد نیز در این برهه را داشته باشد. در ادامه مطلب، به نکاتی درمورد غذاهای کمکی اشاره خواهیم داشت.

شروع غذاهای کمکی

همانطور که اشاره شد، بهترین زمان برای شروع غذای کمکی کودک، ۶ ماهگی است. البته این مساله برای همه کودکان یکسان نیست و برخی از کودکان، از ۴ ماهگی آمادگی خوردن غذاهای کمکی را دارند. آرد برنج مخلوط با شیر مادر و یا شیر خشک، بهترین غذای کمکی برای کودکان است. این فرنی بدلیل داشتن آهن فراوان گزینه مناسبی برای کودکان است. همچنین بدلیل تک دانه بودن، حساسیت غذایی ایجاد نمی‌کند.

ادامه دادن تغذیه با شیر مادر

کودکان معمولا حجم زیادی از غذای کمکی را نمی‌خورند. آنها شیر مادر را ترجیح می‌دهند. باید به خاطر داشت که غذای کمکی مکمل شیر مادر است و نباید کودک را مجبور به خوردن آن کرد. بهترین زمان برای دادن غذای کمکی زمانی است که کودک با شیر مادر تغذیه شده و اشتهای کمتری دارد. غذای کمکی نباید اشتهای کودک به شیر مادر را از بین ببرد.

به کودک خود فرصت دهید

غذاخوردن برای ما امری طبیعی است، اما برای کودک، غذاخوردن با قاشق پدیده جدیدی است که نیاز به آمادگی و تمرین دارد. کودک که تا کنون رژیم غذایی‌اش تنها در شیر مادر خلاصه میشده، اکنون باید به گرفتن قاشق و جویدن غذاهای جامد عادت کند. پس بدون شتابزدگی، به کودک خود فرصت دهید تا به این پدیده‌های جدید عادت کند. اگر کودکتان با سرسختی از خوردن غذاهای کمکی دوری می‌کند،‌ از روزی یک قاشق مرباخوری شروع کنید و در روزهای دیگر تعداد قاشق‌ها را بیشتر کنید.

حریره بادام، میوه‌ و سبزیجات

در ۷ ماهگی دادن حریره بادام به کودک را آغاز کنید. حریره بادام مخلوطی از بادام چرخ شده، آرد برنج، مقدار کمی شکر و آب است. حریره بادام را از یک قاشق در روز شروع و در پایان هفته به ۱۲ قاشق برسانید.

در هفته پایانی همین ماه، میوه، سبزیجات، غلات و گوشت بدون چربی را بصورت سوپ در وعده‌های غذایی‌ کودک بگنجانید. سوپ کودک باید بصورت میکس شده و بدون چاشنی باشد. هر چند روز یکبار سبزی مورد استفاده در سوپ  را تغییر دهید. بطورمثال یکروز جعفری، روز دیگر گشنیز و روزهای دیگر لوبیا سبز و کدو اضافه کنید. در ابتدا، صبح، ظهر و عصر به کودک حریره دهید و تنها در وعده ظهر، یک قاشق مرباخوری سوپ به کودک دهید. تعداد قاشق‌های سوپ را در روزهای آینده افزایش دهید. بنا به اشتهای کودک، در هر وعده غذایی ۳ تا ۶ قاشق سوپ بگنجانید. اگر کودکتان از خوردن سوپ امتناع کرد، نامید نشوید و بعدا دوباره سعی کنید. مطمئن شوید که کودکتان به هیچ یک از مواد غذایی موجود در سوپ حساسیت نداشته باشد. قاشق را پر نکنید و به کودک مهلت بلعیدن و نفس تازه کردن بدهید.

اجتناب از عسل و شیر گاو

اکثر متخصصان اطفال توصیه می‌کنند که تا یکسالگی از دادن عسل و شیر گاو به کودکان خودداری کنید. دلیل آن می‌تواند هضم مشکل و کامل نبودن دستگاه گوارشی کودک باشد. همچنین خوردن عسل توسط کودکان زیر یکسال، ریسک ابتلا به بیماریبتولیسم را افزایش می‌دهد.

زمان اتمام غذا

کودک، شما را با انجام حرکاتی متوجه سیر شدن خود می‌کند. ضربه زدن با قاشق، تکان دادن سر، بستن دهان، تف کردن غذا و یا گریه کردن، همه از عکس العمل‌های سیر شدن و میل نداشتن به غذا هستند. هرگز کودک را مجبور به خوردن نکنید، مطمئن باشید زمانیکه گرسنه باشد غذا را خواهد خورد. قطعا زیاد غذاخوردن کودک، تاثیر بسزایی در اضافه وزن وی در بزرگسالی خواهد داشت.

صبور باشید و اخم نکنید

اغلب کودکان نسبت به طعم‌ها و غذاهای جدید واکنش نشان می‌دهند، اما این بدان معنا نیست که تا آخر عمر از این غذا متنفر خواهند بود. صبور باشید،‌ دوباره و دوباره سعی کنید. اگر باز هم احتیاج بود، چند روز صبر کنید و مجدداً تلاش کنید. به یاد داشته باشید که شما الگوی کودک خود هستید، پس صبور بودن و تلاش مجدد را با رفتار خود به کودک‌تان آموزش دهید.

اجازه کثیف کاری دهید

کودک که بزرگتر شد، سعی می‌کند خودش غدا بخورد. او تنها زمانی غذا خوردن با قاشق را فرامی‌گیرد که خود آن را تجربه کند. کودک معمولا لباس، پیش‌بند، صورت، صندلی و موهای خود را آغشته به غذا می‌کند. هیچ وقت سعی نکنید لذت غذا خوردن با قاشق و البته کثیف کاری را از فرزندتان بگیرید.

در دسترس گذاشتن خوراکی‌های نرم و قابل جویدن

معمولا کودک در ۹ ماهگی، قابلیت برداشتن و دهان گذاشتن خوراکی‌ها را دارد. تکه‌های کوچک موز، هویج پخته شده، ماکارونی (به شرط خوب پخته شدن)، غلات و تخم مرغ از خوراکی‌های مناسب برای کودک هستند. از قرار دادن قطعات بزرگ و سفت مانند آب نبات، چیپس، سبزیجات خام، انگور و کشمش در دسترس کودک جدا خودداری کنید.

http://salemzi.com/

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

شروع تغذیه تکمیلی شیرخوار

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

در مطالب گذشته درمورد تغذیه دوران بارداری، دوران شیردهی و تغذیه 6 ماه اول زندگی کودک صحبت کردیم. شروع تغذیه کودک با غذاهای جامد یکی از مهمترین دغدغه های مادران شیرده است، تا زمانی که کودک تنها شیرمادر می خورد، اطمینان کامل وجود دارد که کلیه نیازهایش تامین می شود، ولی زمانی که باید مادر غذا دادن به کودک را شروع کند، همیشه نگران است که چه چیزی به کودک بدهد تاهمچنان خوب رشد کند.

دو سال اول زندگی که مشخصه آن رشد و تکامل سریع فیزیکی است، زمانی است که بسیاری از تغییرات، تحت تأثیر دریافت مواد مغذی می باشند. نوزادان سالمی که با کفایت بالای موادمغذی، تغذیه می شوند، انرژی کافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرک های محیط را دارند و همین امر سبب می شود تا والدین با آنها ارتباطی عاطفی تر داشته باشند.

همانطور که مشخص گردید، تغذیه انحصاری با شیرمادر در 6 ماه اول زندگی برای رشد و تکامل کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما از سن 6 ماهگی به بعد، شیرخوار علاوه بر شیرمادر به غذاهای سالم، مناسب، کم حجم و پرانرژی نیاز دارد. این غذاها در شروع، غلظتی کمی بیشتر از شیرمادر دارند و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آنها افزوده می شود. البته در این مدت هم هنوز غذای اصلی شیرخوار، شیرمادر است. اما فقط و به طور انحصاری شیرمادر غذای وی نمی باشد، بلکه با استفاده از یک روش صحیح می باید مصرف غذاهای کمکی را آغاز نمود.

زمان شروع غذای جامد

بهترین زمان شروع تغذیه تکمیلی نوزاد، زمانی است که کودک به خوردن غذای سر سفره علاقه نشان می دهد و بهترین زمان از 4 تا 6 ماهگی است. کودک دهان را به حالت جویدن تکان می دهد و حرکت زبانش تغییر می کند و در سن شش ماهگی دست دراز کرده و تمایل دارد که غذای والدین را بگیرد.

دلیل شروع غذای کمکی این است که از سن 6 تا 9 ماهگی کودک به منابع آهن احتیاج دارد و از سن 8 تا 9 ماهگی شیر مادر دیگر انرژی مورد نیاز کودک را تأمین نمی کند. اگر در فاصله 9 تا 12 ماهگی غذای جامد را شروع نکنید، در آینده کودک دچار مشکلات زیادی در زمینه قبول غذاهای جامد خواهد شد و اگر کمتر از 3 ماهگی به کودک غذای جامد بدهیم، خصوصاً اگر سابقه آلرژی در خانواده باشد، احتمال ایجاد آلرژی غذایی در کودک بسیار زیاد می شود.

حتی در بعضی موارد امکان دارد که غذای کمکی را از سن 3 ماهگی شروع کنیم، زمانی که کودک حتی پس از خوردن شیر هم گرسنه بنظر می رسد و یا رشد کودک با خوردن شیرمادر در حد کافی نیست. دراین زمان نباید سعی کنیم کودک را با شیر خشک سیر کنیم زیرا با خوردن شیرخشک کم کم علاقه اش را به خوردن شیرمادر از دست می دهد.

پس کلیه این مطالب بیان می دارد که بر اساس تمایل و علاقه نوزاد تغذیه تکمیلی را شروع کنیم، نه در زمان و ساعت مشخص.

اصول تغذیه تکمیلی

- حتماً از موادی استفاده شود که بعدها در سفره خانواده وجود دارد.

- بعد از تغذیه شیرخوار با شیرمادر، غذای کمکی به او داده شود و هرگز قبل و یا در فواصل تغذیه با شیرمادر از غذای کمکی استفاده نشود.

- از یک نوع ماده غذایی ساده شروع شود و کم کم به مخلوطی از چند نوع افزایش یابد.

- از یک قاشق مرباخوری شروع و به تدریج بر مقدار آن اضافه شود( به استثنای زرده تخم مرغ که به اندازه یک نخود شروع می شود).

- موادغذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار، باید به تدریج به غذای شیرخوار اضافه شود.

- بین اضافه کردن موادغذایی مختلف 5 تا 7  روز فاصله باشد تا شیرخوار اول به یک غذا عادت کند، بعد غذای جدیدی به او داده شود. این کار باعث می شود که اگر ناسازگاری به یک ماده غذایی وجود داشته باشد شناخته شود و دستگاه گوارش شیرخوار نیز فرصت می یابد که به موادغذایی عادت کند.

- در شروع، غذاها باید نسبتاً رقیق و غلظت آنها کمی بیشتر از شیرمادر باشد و به تدریج بر غلظت آنها افزوده گردد. این کار به یادگرفتن عمل جویدن کمک می کند.

- تنوع در غذاهای کمکی رعایت شود.

- غذاهای سرخ شده به کودک ندهد.

- اگر کودک تمایل داشت بجای سبزیجات میوه های شیرین را شروع کنید. البته بهتر است ترتیب دردادن مواد غذایی رعایت شود، ولیکن به علایق کودک اهمیت دهید.

- هیچ گاه کودک را با غذا تنها نگذارید، چون امکان دارد موجب خفگی او شود.

- به غذای شیرخوار شکر زیاد یا نمک اضافه نکنید، زیرا حساسیت نوزاد به طعم ها با بزرگسالان متفاوت است.

چگونه غذا دادن به کودک را شروع کنیم

بهتراست غذای کودک را با لعاب برنج شروع کنید. مزیت برنج این است که خیلی کم حساسیت زاست و تقریباً نشاسته خالص است، از این رو معده کودک براحتی آنرا هضم می کند. برای اولین بار، نیم تا یک ساعت پس از شیرخوردن، لعاب برنجی تهیه کنید که کمی غلیظ تر از شیر مادر باشد و با قاشق مناسب اندازه دهان کودک یک قاشق لعاب برنج به او بدهید. در روزهای بعد به مرور حجم و غلظت این غذا را اضافه کنید و براساس تمایل کودک به او غذا بدهید.

پس از دو هفته غذای دوم یعنی فرنی را شروع کنید. برای تهیه فرنی از شیر پاستوریزه و نشاسته استفاده کنید و غذای دوم فرنی است. از آخر ماه هفتم سوپ را شروع کنید.

باید توجه داشته باشید که غذای کمکی نوزاد باید، با حجم کم دارای بیشترین انرژی باشد یعنی غذای کودک نباید رقیق باشد، چون حجم معده کودک کم است و باید در کمترین حجم، بیشترین انرژی را داشته باشد. غذای او باید نرم باشد، ولی سعی کنید در مرحله شروع سوپ، فقط سبزیجات کاملاً پخته را با چنگال نرم کنید، چون اگر همیشه غذا له شده باشد کودک در یادگیری جویدن مشکل پیدا می کند. از مواد غذایی استفاده کنید که بطور معمول در غذای خانواده وجود دارد.

باید غذای کودک را یک بار در روز تهیه کنید و پس از رسیدن به حرارت مناسب و له کردن قطعه های درشت، به کودک بدهید. بقیه غذا را در یخچال نگهداری کنید و در زمان مناسب گرم کرده،  به او بدهید.

غذای کمکی با فرنی آرد برنج شروع می شود( حساسیت شیرخوار به برنج کمتر است تا گندم). سپس در هفته دوم می توان حریره بادام را به رژیم غذایی کودک افزود. در دو هفته آخر ماه هفتم می توان سوپ را به رژیم غذایی نوزاد افزود که این سوپ حاوی گوشت بدون چربی( که بترتیب اولویت و ارجحیت شامل گوشت گوسفند، مرغ و گوساله می باشد)، برنج و هویج است. سپس هر 3 روز یک بار، یک نوع سبزی به سوپ اضافه گردد؛ مانند جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، کدوسبز، کرفس و... . ولی باید توجه داشت که سبزی در آخرین لحظات پخت سوپ، اضافه شود و اسفناج هم تا یک سالگی به سوپ اضافه نگردد. نباید به سوپ نمک، شکر یا چاشنی افزود. در ماه هشتم زرده تخم مرغ به رژیم غذایی شیرخوار اضافه می شود. ( تا زیر یک سال از مصرف سفیده تخم مرغ توسط کودکان اجتناب شود) . در این زمان کم کم می توان از سبزی های نشاسته ای مثل سیب زمینی، کدو حلوایی و نخود فرنگی نیز در سوپ استفاده کرد( به فاصله هر 3 روز). در دو هفته دوم ماه هشتم، ماست نیز داده می شود. بعلاوه از پوره های سیب زمینی و هویج نیز می توان استفاده کرد. در ماه نهم در هفته اول می توان از حبوبات نیز در سوپ شیرخوار استفاده کرد . مصرف حبوبات از عدس و ماش که هضم آسان تری دارند، شروع می شود. در مورد لوبیا چیتی و لوبیا قرمز بهتر است از قبل آنها را خیس کرده، پوستشان را جدا نموده و بعد از پختن به سوپ اضافه نمود. اضافه کردن کره یا روغن مایع به سوپ برای شیرخوارانی که خوب وزن نمی گیرند، توصیه می شود. در دو هفته آخر ماه نهم، آب میوه را نیز می توان شروع کرد( کیوی، توت ها، خربزه، آلبالو و گیلاس به علت ایجاد حساسیت درشیرخوار، تا یک سالگی توصیه نمی شود). در دو هفته اول ماه دهم می توان از خود میوه استفاده نمود( پوست و هسته جدا شده و با پشت قاشق نرم گردد) و در دو هفته دوم ماه دهم، می توان از سبزی های سبز نیز در سوپ استفاده نمود ( هر بار یک نوع سبزی افزوده شود) . توجه نمایید که میوه ها و سبزی ها جزء غذاهایی هستند که در اواخر سال اول توصیه می شوند( بعد از دیگر گروه های غذایی)، چرا که کالری آنها نسبت به دیگر گروه های غذایی کمتر است. در دو ماه دیگر نیز با توجه به اشتهای کودک از انواع سوپ، کته و پوره می توان استفاده نمود.

به خاطر داشته باشید که در این 6 ماه دوم سال اول، تغذیه با شیرمادر به طور مکرر و برحسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام شبانه روز وقبل از هر وعده غذای کمکی باید مورد توجه قرار گیرد.

به طور کلی در کودکان زیر یک ساله از دادن غذاهای زیر اجتناب گردد:

شیرگاو- سفیده تخم مرغ- انواع توت ها- کیوی- گیلاس- آلبالو- بادام زمینی- پنیر- شکلات- میگو- فلفل- ادویه- ترشی- نمک- نوشابه های رنگی گازدار- لپه و نخود- عسل- اسفناج- کلم- قهوه و چای- آجیل- سوسیس- ذرت- دانه انگور- دانه کشمش.

عاتکه موسوی- کارشناس تغذیه تبیان

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

بهترین غذاهای تکمیلی برای کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شروع غذای کمکی باید با ساده‌ترین مواد غذایی باشد که در عین حال که انرژی لازم را دارد کمترین اثر آلرژنی را داشته باشد.

اگر در پایان 6 ماهگی غذای کمکی آغاز می‌شود بهتر است مادر مثلاً فرنی را با شیر خود درست کند و موادی که در آن استفاده می‌شود در درجه اول باید برنج باشد زیرا آلرژن بودن آن از هر ماده دیگری کمتر است.

دادن گندم را باید تا پایان 8 ماهگی به تأخیر انداخت. اگر شیر مادر کفاف ندهد می‌توان فرنی را با شیر پاستوریزه یا شیر گاو یا شیرهای مدت دار درست کرد.

بادام را نیز می‌توان آسیاب کرد تا دانه های آن قابل هضم باشد. می‌توان حریره بادام را از صافی رد کرد و شیره آن را به شیرخوار داد.

مواد را باید به قدری ریز کرد که خوردن آن برای شیرخوار راحت باشد. بهتر است خود مواد جامد را هم به شیرخوار داد زیرا شیره آن بیشتر روغن و مواد جامد آن حاوی پروتئین است.

بعد از فرنی و حریره نیز می‌توان به شیرخوار سوپ داد. در سوپ باید از ساده‌ترین مواد استفاده کنیم. به عنوان نمونه مقداری هویج، برنج و گوشت گوسفند را باید به حدی پخت که بتوان آن را له کرد تا قابل بلعیدن باشد.

بهتر است در ابتدا فرنی، حریره یا سوپ رقیق‌تر باشد و غلظت آن کمی از شیر مادر بیشتر باشد. به مرور می‌توان غلظت آن را بیشتر کرد و در ظرف مدت کوتاهی به غلظتی شبیه حلیم رساند که به آسانی از قاشق نریزد. هر چه غذا رقیق‌تر باشد کالری آن کمتر است.

به هر حال تمامی مواد غذایی را می‌توان به مرور به کودک داد و اولویت بر آن است که غذاهایی به شیرخوار داد که کمترین اثر آلرژی زایی و بیشترین میزان کالری و مواد مغذی را داشته باشد. پرسش و پاسخ های زیر به شما کمک می کند تا بهترین انتخاب ها را داشته باشید.

آقای دکتر! آیا غذایی وجود دارد که بتوان گفت از نظر علمی بهترین غذا برای شیرخوار است؟

بله، اولین غذای کمکی‌ای که به شیرخوار داده می‌شود، فرنی آرد برنج است که ساده، نرم و با کمترین امکان ایجاد آلرژی است. حریره بادام هم از اولین و مناسب‌ترین غذاهاست زیرا بیشتر بچه‌ها مزه آن را دوست دارند و بسیار ساده و زودهضم است. برای بعضی از شیرخواران که به نظر می‌رسد حریره بادام و فرنی دوست ندارند، می‌توان یک حلقه موز رسیده یا یک تکه سیب درختی را پوست کند و رنده کرد و به فرنی یا حریره بادام افزود. «به» هم میوه خوش‌طعمی است و یک تکه «به» پخته‌شده، می‌تواند طعم غذای کودک را دلپذیرتر کند.

خیلی از مادرها با آب گوشت یا سوپ تهیه‌شده از گوشت شروع می‌کنند. این کار درست نیست؟

بهتر است هفته اول با حریره بادام و فرنی شروع شود و ادامه یابد و از هفته‌های بعد، به مرور سوپ با استفاده از گوشت (در صورت دسترسی نداشتن به گوشت، می‌توان از زرده تخم‌مرغ استفاده کرد) تهیه شود. اضافه کردن گوشت به برنامه غذایی شیرخوار حتماً لازم است ولی استفاده از مغزها به خصوص استفاده از بادام با آن خواص عالی برای پختن اولین غذاها هم ضرورت دارد.

اولین غذای کمکی‌ای که به شیرخوار داده می‌شود، فرنی آرد برنج است که ساده، نرم و با کمترین امکان ایجاد آلرژی است

مادران باید مغزهای آسیاب و الک‌شده را همراه شیر و بیسکویت‌های ساده به عنوان میان‌وعده‌ای سرشار از مواد لازم برای رشد مغز و بدن در برنامه کودک بگنجانند. البته توصیه می‌کنیم به جز بادام که آلرژی‌زایی ندارد و در میان مغزها بیشترین کلسیم را داراست، استفاده از بقیه مغزها را به کمی بعدتر موکول کرد.

پس به نظر شما حذف حریره بادام و فرنی از برنامه غذایی کودک کار درستی نیست؟

همین طور است. حتی به مادرانی که مشغله زیادی دارند و فرصت آماده کردن حریره بادام را ندارند، توصیه می‌کنم از حریره بادام‌های آماده‌ای که در بازار است، استفاده کنند. این حریره بادام‌ها که در کارخانه‌های داخل کشور تولید می‌شوند قابل‌اعتماد است، ولی اگر مادر قبل از 6 ماهگی به بچه‌ها از این غذاهای کمکی یا هر غذای دیگری ندهد و کودک فقط شیر مادر بخورد، بهتر است.

برای تهیه سوپ چه نوع گوشتی بهتر است؟

گوشت می‌تواند ماهیچه گوسفند، سینه، ران مرغ یا گوشت چرخ‌کرده باشد. در خانواده‌هایی که به ماهی حساسیت ندارند، مصرف ماهی هم اشکال ندارد. از هفته سوم ماه هفتم هم می‌توان پوره انواع سبزی‌ها و ماست را برای کودک شروع کرد و همین‌طور با انواع سوپ‌ها و حلیم خانگی به غذاهایش تنوع داد.

غلظت غذاها باید چقدر باشد تا بچه‌ها بیشتر لذت ببرند؟

فرنی و سوپ باید با غلظت ماست باشد و هرچه سن بچه کمتر باشد و تازه خوردن غذا را آغاز کرده باشد، لازم است غذا رقیق‌تر باشد تا آن را به راحتی قورت بدهد. به مرور می‌توان غلظت سوپ یا فرنی را بیشتر و آن را سفت‌تر آماده کرد. سوپی که با مخلوطی از گوشت، برنج و هویج تهیه می‌شود، باید با پشت قاشق له و با کمی ماست رقیق شود. برای این کار نباید از مخلوط‌کن استفاده کرد.

از دادن برخی مواد غذایی تا قبل از یک سالگی به کودک خودداری کنید، این غذاها عبارتند از سفیده تخم‌مرغ، شیر گاو، کلم، اسفناج، مرکبات، کیوی، پنیرهای سخت، آناناس، بادام زمینی و عسل

به مرور باید سیب‌زمینی و به تدریج انواع سبزی‌ها (کرفس، کدو خورشی، کدو حلوایی، لوبیا سبز و جعفری) را به سوپ افزود. یک نکته مهم دیگر این است که مقدار آهن گوشت ران مرغ بیش از سینه آن است. در صورت دسترسی نداشتن به گوشت، می‌توان از حبوبات یا زرده تخم‌مرغ استفاده کرد. البته حبوباتی مانند عدس، ماش و لوبیا هم مانند زرده تخم‌مرغ می‌توانند جایگزین گوشت شوند اما ارزش غذایی‌شان به اندازه گوشت نیست.

یک نمونه از برنامه غذایی شیرخوار در ماه هفتم زندگی

هفته اول	صبح	ظهر	عصر
روز اول	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری	-
روز دوم	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری	-	فرنی 1 تا 2 قاشق مرباخوری
روز سوم	فرنی 2 تا 3 قاشق مرباخوری	-	فرنی 2 تا 3 قاشق مرباخوری
روز چهارم به بعد	فرنی یا حریره بادام 4 تا 5 قاشق مرباخوری	-	فرنی یا حریره بادام 4 تا 5 قاشق مرباخوری
هفته دوم	صبح	ظهر	عصر
روز اول	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار فرنی: بر حسب میل شیرخوار + 1 تا 2 قاشق مرباخوری سوپ	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار
روز دوم	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار فرنی: بر حسب میل شیرخوار + 2 تا 3 قاشق مرباخوری سوپ	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار
روز سوم به بعد	مقدار فرنی یا حریره بادام: بر حسب میل شیرخوار	مقدار سوپ: بر حسب میل شیرخوار	سوپ مقدار: بر حسب میل شیرخوار

اصولی که باید در تغذیه تکمیلی رعایت گردد:

* از دادن برخی مواد غذایی تا قبل از یک سالگی به کودک خودداری کنید، این غذاها عبارتند از سفیده تخم‌مرغ، شیر گاو، کلم، اسفناج، مرکبات، کیوی، پنیرهای سخت، آناناس، بادام زمینی و عسل.

* از دادن غذاهای کنسرو شده خانگی به کودک خودداری کنید، چرا که این مواد حاوی باکتری‌های مضر هستند.

* از اضافه کردن مواد غیرضروری مانند شکر، نمک، شربت‌ها، ادویه‌جات، خامه و سس به غذای کودک بپرهیزید.

* برای تهیه غذای کودک از مواد غذایی تازه و باکیفیت استفاده کنید.

* دست‌های خود و کودک را قبل از غذا بشویید و از ظروف تمیز استفاده کنید.

* از دادن تکه‌های سبزیجات پخته نشده و میوه‌جاتی که ممکن است باعث خفگی کودک شود، اجتناب کنید.

* در صورت استفاده از حبوبات کنسرو شده، آب‌نمک آن‌ها را جدا و قبل از پوره یا آسیاب کردن با آب تمیز آبکشی کنید.

* بعد از پخت گوشت‌ها، استخوان، پوست و چربی آن‌ها را جدا کنید و پس از پوره کردن با مخلوط‌کن، در صورت نیاز مقداری آب استریل یا آب‌گوشت به آن اضافه کنید.

برای حفظ بیشتر ویتامین‌ها و مواد مغذی، بهتر است سبزی و میوه‌جات را بخارپز کنید

غذاهای تازه پخته شده را می‌توانید به مدت دو روز و غذاهای گوشتی را به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری کنید. غذاهای پخته شده گوشتی و تخم‌مرغ را که بیش از 2 ساعت در دمای اتاق نگهداری شده و همچنین نیم‌خورده غذای کودک را دور بریزید. غذاهای پخته شده را می‌توانید به مدت یک ماه در فریزر قرار دهید و پس از خارج کردن از فریزر، حداکثر تا 48 ساعت در یخچال نگهداری کنید. همچنین غذاهای پخته شده کودک را جدا از مرغ، گوشت و ماهی خام و به گونه‌ای در یخچال قرار دهید که غذاهای نپخته در زیر غذاهای پخته قرار نگیرند تا ریختن قطراتی احتمالی از آن‌ها، موجب آلودگی غذای کودک نشود، همچنین مراقب انتشار آلودگی از غذاهای خام به پخته از طریق ظروف نیز باشید.

* برای حفظ بیشتر ویتامین‌ها و مواد مغذی، بهتر است سبزی و میوه‌جات را بخارپز کنید.

* از دادن غذای زیاد به کودک خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث افزایش گاز معده و درد آن و حتی استفراغ شود.

* با شروع تغذیه با غذاهای جامد، پس از خوردن شیر مادر یا شیر خشک، برای کودک مقداری آب جوشیده سرد شده (60 تا 120 سی سی در روز و نه بیشتر) بدهید.

منابع: سلامتیران

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

نحوه شروع غذای کمکی در نوزادان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

                                           http://maktoobshop.com             

آیا می دانید از چه زمانی باید کمک غذایی را برای نوزادتان آغاز کنید؟ در ابتدا با چه مواد غذایی باید شروع کرد؟

تغذیه کمکی در پایان 6 ماهگی (180 روزگی) شروع می شود، همزمان با شروع غذای کمکی تغذیه با شیر مادر باید همچنان مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار ادامه داشته و حتی دفعات تغذیه با شیر مادر افزایش می یابد. همچنین در این زمان باید بر اساس نیاز کودک به او آب جوشیده سرد شده داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در هفته اول ماه هفتم:

شروع غذای کمکی با فزنی آرد برنج است که روز اول از یک قاشق مرباخوری یک بار در روز (مثلا" ظهر) شروع شده و کم کم به مقدار و دفعات آن متناسب با اشتهای کودک اضافه می شود تا نهایتا" در پایان یک هفته مقدار آن به حدود 12 قاشق مرباخوری برسد. بخاطر بسپارید همچنان شیر مادر غذای اصلی شیرخوار شما است.

نحوه تغذیه تکمیلی در هفته دوم ماه هفتم:

در این هفته می توان حریره بادام را به رژیم غذایی کودک اضافه نمود. شروع آن نیز مانند فرنی از یک قاشق مرباخوری یک بار در روز است تا روز ششم و هفتم به 12 قاشق مرباخوری در روز برسد. فراموش نشود که در این هفته بتدریج که مقدار و دفعات تغذیه با حریره بادام افزایش می یابد مقدار و دفعات تغذیه با فرنی کم می شود بنابراین در هر وعده و یا در تمام دفعات می توان حریره بادام را جایگزین فرنی نمود، یا یک وعده فرنی و وعده بعد حریره بادام به شیرخوار داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته آخر ماه هفتم:

ضمن ادامه تغذیه با شیر مادر در این دو هفته شیرخوار با غذای جدیدی آشنا شده و سوپ به رژیم غذایی او اضافه می شود. بــــدین ترتیب که روز اول، صبح و عصر وشب از فرنی یا حریره بادام استفاده می کند و ظهر علاوه بر فرنی یا حریره بادام، یک قاشق مرباخوری سوپ هم می خورد. به این ترتیب، هر روز بر مقدار سوپ افزوده شده و از مقدار حریره بادام یا فرنی کم می شود تا بر حسب اشتهای کودک مقدار سوپ به 3 تا 6 قاشق مرباخوری در هر وعده برسد.

چند نکته مهم در تهیه سوپ برای کودک:

1-     در ابتدای شروع سوپ برای کودک آن را از گوشت بدون چربی (گوشت گوسفند، مرغ یا گوساله) به اندازه یک تکه خورشی، برنج و هویج تهیه کنید.

2-     هر سه روز یک بار یک نوع سبزی به سوپ اضافه کنید مانند جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، کدو سبز، کرفس، گوجه فرنگی، کدو حلوایی.

3-     به سوپ کودک نباید نمک، شکر یا چاشنی اضافه کرد.

4-     بهتر است کدو، کرفس، لوبیا سبز را اول پخته و بعد به سوپ کودک اضافه نمود.

5-     سبزی ها باید در آخــــرین لحظات پخت سوپ اضافه شود. در ظرف نیز باید بسته باشد تا ویتامین های آن از بین نرود.

6-     استفاده از اسفناج تا پایان یکسالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه هشتم:

در این دو هفته ضمن دادن سوپ، فرنی یا حریره بادام، زرده تخم مرغ هم به رژیم غذایی شیرخوار اضافه می شود. بنابراین در این سن باید به کودک 5 وعده غذا داده شود. بدین ترتیب که صبح زرده تخم مرغ، ساعت 10 صبح (بین صبحانه و ناهار) فرنی یا حریره بادام، ظهر سوپ، عصر مجددا" فرنی یا حریره بادام و در شب دوباره سوپ به کودک داده می شود. در این زمان می توانید کم کم از سبزیهای نشاسته ای مثل سیب زمینی، کدو حلوایی و نخود فرنگی (نخود سبز) به فاصله هر 3 روز به سوپ اضافه کنید. ضمنا" غلظت سوپ باید مانند حلیم باشد.

برای اضافه کردن سیب زمینی به سوپ ابتدا آن را بشویید و با پوست بپزید. سپس پوست آن را جدا کرده و سیب زمینی پخته شده را به سوپ کودک اضافه کنید دقت کنید اگر بعد از پوست کندن سیب زمینی، بخشی از آن سبز رنگ بود باید آنرا جدا کرده و دور بریزید.

در این زمان همراه با سوپ می توانید به کودک ماست بدهید. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا کودک با طعم ماست آشنا شود. ولی اگر کودک مخلوط ماست با سوپ را دوست دارد این کار بلامانع است.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه هشتم:

برای تنوع بخشیدن به غذای کودک باید هر چند روز یک بار مواد تشکیل دهنده سوپ را تغییر داد. هر سه روز یکبار می توان جو، بلغور گندم، رشته فرنگی را که قبلا" پخته و نرم شده است به اندازه یک قاشق مرباخوری به سوپ اضافه کرد. بعد از اضافه کردن جو، گندم و ............ بهتر است به اندازه یک قاشق مرباخوری کره یا روغن مایع به سوپ اضافه نمود. افزودن کره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی که رشد کافی ندارند به رشد آنان کمک می کند.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه نهم:

از 9 ماهگی می توان حبوبات را نیز به سوپ کودک اضافه کرد. معمولا" از عدس و ماش که هضم آسانتری دارند شروع کنید. در صورت امکان می توان از جوانه عدس یا ماش در تهیه سوپ استفاده کرد. در مورد سایر حبوبات مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و ..... بهتر است قبلا" آنها را خیس کرده و پوستشان را جدا نموده و بعد از پختن به سوپ کودک اضافه کرد. اگر از آرد حبوبات استفاده می شود یک قاشق مرباخوری سر صاف کافی است.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه نهم:

در این سن با استفاده از میوه های فصل آب میوه تازه تهیه کنید و به کودک بدهید. ابتدا از یک قاشق مرباخوری در روز همراه با یک قاشق مرباخوری آب جوشیده سرد شده شروع کنید تا کم کم به 6 قاشق مرباخوری آب میوه خالص برسد. آب میوه را می توان بعد از فرنی یا حریره ساعت 10 صبح داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه دهم:

از ماه دهم می توان به جای آب میوه، خود میوه را به کودک داد. برای این کار باید از یک قاشق مرباخوری میوه های فصل (هلو، سیب، موز، گلابی، ........) شروع نمود ومقدار آن را به سه قاشق مرباخوری رساند.

میوه مورد نظر باید کاملا" رسیده و شسته شده باشد و بعد از جدا کردن پوست و هسته آن، میوه را با پشت قاشق کاملا" نرم کرده و سپس به کودک بدهید. مقدار میوه را بتدریج زیاد کرده و به 5 تا 6 قاشق مرباخوری در روز برسانید. در این زمان کم کم بر حسب اشتهای کودک بر مقدار سوپ او به میزان حــداکثر 10-6 قاشق مرباخوری در ظهر و شب بیافزایید. همچنین کودک را با غذاهایی که خود می تواند به دهان ببرد مانند نان، بیسکوئیت ساده، ماکارونی پخته، تکه های سیب زمینی پخته، کوفته قلقلی و ................ آشنا کنید.

بخاطر داشته باشید نیاز کودک به میوه در این سن کم است اگرچه دادن میوه و آبمیوه لازم است ولی بیش از حد دادن آن سبب پرشدن معده کودک می شود در نتیجه وعده های اصلی غذایی را که برای رشد وی لازم است نمی خورد و این سبب کندی رشد کودک می شود.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه دهم:

در این زمان علاوه بر تنوع بخشیدن بر سوپ کودک می توان از کته نرم که در آب گوشت یا آب مرغ پخته می شود همراه با خود گوشت استفاده کرد. همچنین از گوشت ماهی که تیغ های آن کاملا" گرفته شده باشد و همراه با کته نرم و سبزی پخته شده باشد می توان به کودک داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در ماه یازدهم ودوازدهم:

تنوع غذای کودک را رعایت کنید با توجه به اشتهای کودک بر مقدار غذای هر وعده او اضافه نمایید همچنان برای کودک غذای جداگانه تهیه کنید و از دادن غذای سفره خانواده به کودک بدلیل داشتن نمک و چاشنی اجتناب نمایید.

یک نکته مهم در تغذیه کودک زیر یکسال:

از پایان 6 ماهگی و همزمان با شروع غذای کمکی تا پایان 12 ماهگی غذای اصلی شیرخوار هنوز شیرمادر است لذا به تغذیه با شیر مادر بطور مکرر و بر حسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام مدت شب و روز باید توجه شود. معده کوچک کودک را با غذاها پر نکنید. چه این امر سبب می شود که کودک برای مـــدت طولانی تر سیر بماند و در نتیجه کمتر پستان مادر را بمکد. در نتیجه هم شیر کمتر به او می رسد و هم حجم کلی شیری که مادر تولید می کند کاهش خواهد یافت.

در تغذیه کودکان زیر یکسال همواره به این نکات توجه کنید:

1- همزمان با شروع تغذیه تکمیلی نیاز کودک به آب افزایش می یابد و این نیاز با خوردن شیر مادر به تنهایی تامین نمی شود و باید بر حسب نیاز و تمایل کودک آب جوشیده سرد شده به او داده شود.

2- دادن آب میوه به مقدار زیاد و یا شیرینی قبل از غذا، سبب کم شدن اشتها می شود و رشد کودک را به خطر می اندازد. بنابراین آب میوه و یا میوه رسیده و نرم را که با پشت قاشق له کرده اید، دوبار در روز بعد از غذای وسط روز و با حجم کم به کودک بدهید، ویتامین های مورد نیاز کودک به ویژه ویتامین C از راه شیر مادر تامین می شوند.

3- از اضافه کردن نمک، شکر و ادویه به غذای کودک زیر یکسال جدا" خودداری کنید. زیرا ذائقه کودک در این زمان شکل می گیرد. در صورتی که کودک زیر یکسال دچار ایست یا افت وزنی است و غذای کاملا" بی نمک خود را نمی خورد هنگام طبخ غذا از مقدار بسیار کمی نمک یددار استفاده کنید.

4- برای بهتر کردن طعم غذای کودک به سوپ او آب لیموی تازه یا آب نارنج تازه اضافه نمائید.

5- همزمان با شروع تغذیه کمکی (از پایان ماه ششم زندگی) قطره آهن به میزان 10 تا 15 قطره بــرای کـــودک شـــروع کــنــید قطره آهن تا پایان 2 سالگی باید به کودک داده شود.

6- قطره مولتی ویتامین یا A+D را که از 15 روزگی برای کودک خود شروع کرده اید تا پایان یکسالگی ادامه دهید در صورت صلاحدید پزشک این قطره را نیز تا پایان 2 سالگی ادامه دهید.

به خاطر داشته باشید:

7- غذا خوردن کودک در سنین 12-6 ماهگی فقط به منظور تامین نیازهای غذایی او نیست بلکه برقراری یک ارتباط اجتماعی بین والدین و کودک است. کودک همیشه از این که چیز جدیدی را از فردی که دوستش دارد می گیرد، بسیار خوشحال می شود.

8- غذای کمکی علاوه بر اینکه بخشی از انرژی مورد نیاز کودک را تامین می کند راهی برای آشنایی او با مزه و قوام غذاها و فراگیری و تکامل او برای استفاده از غذاهای سفره خانواده است.

منبع :aftab.ir

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تغذیه شیرخواران از 6 تا 12 ماهگی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

تغذیه تکمیلی یعنی چه؟

تغذیه تکمیلی یعنی افزایش تدریجی طیف وسیعی از مواد غذایی علاوه بر شیرمادر به برنامه غذاییشیرخوار به نحوی که او هم، به تدریج بتواند حدود یک سالگی از همان غذیی که بقیه افراد خانواده می‌خورند استفاده نماید.

از پایان شس ماهگی اکثر شیرخواران علاوه بر شیر مادر، نیازمند دریافت مقداری انرژی اضافی و برخی مواد غذایی و ریزمغذی‌ها هستند. به این دسته از مواد غذایی، غذای کمکی و به این نوع تغذیه، تغذیه تکمیلی می‌گویند. گرچه ممکن است شیرمادر به تنهایی برای تغذیه شیرخوار پس از شش ماهگی هم کافی باشد ولی به منظور آموزش صحیح و به موقع تغذیه، توصیه می‌شود که تغذیه تکمیلی برای همه شیرخواران در پایان شش ماهگی (پایان 180 روزگی) شروع شود. با توجه به توانایی‌‌های تغذیه‌ای شیرخوار، غذای کمکی در شروع باید بسیار ساده و نرم و از موادی تهیه شود که هضم آن آسان باشد.

برای مثال می‌توان تغذیه تکمیلی را با مقدار کمی فرنی آرد برنج شروع کرد و رفته رفته بر غلظت آن افزود و به تدریج سایر مواد غذایی را هم به آن اضافه نمود تا کودک در ماه‌‌های آخر سال اول زندگی که مهارت‌‌های تغذیه‌ای او کامل‌تر می‌شود، بتواند از غذاهایی که سایر افراد خانواده می‌خورند استفاده نماید.

اکثر کودکان از پایان 10 ماهگی به بعد قادر به استفاده از غذاهای اصلی خانواده هستند و حتی ممکن است نیازی نباشد که برای آنان غذای جداگانه تهیه شود.

برای شروع غذای کمکی چه سنی مناسب است چرا؟

پایان شش ماهگی یعنی 180 روز بعد از تولد بهترین زمان برای شروع غذای کمکی است زیرا:

 از شش ماهگی به بعد به دلیل وزن مناسبی که کودک تاکنون گرفته است نیاز او به انرژی و برخی ریزمغذی‌ها افزایش می‌یابد و چون شیرمادر تمام نیازهای غذایی او را تامین نمی‌‌کند لازم است انرژی، پروتئین، آهن، روی و برخی ویتامین‌‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌‌های A و D علاوه بر شیرمادر از طریق غذای کمکی به کودک رسانده شود. به عنوان مثال:

 ذخیره آهن‌ شیرخواری که به موقع متولد شده است تقریباً حوالی شش ماهگی به حداقل می‌رسد بنابراین اگر آهن را از طریق غذاهای کمکی و قطره آهن (یا شربت آهن) دریافت نکند ممکن مبتلا به کم خونی شود.

در مورد نوزدانی که با وزن کمتر از 2500 گرم متولد می‌شوند گرچه تغذیه انحصاری آنان با شیرمادر باید تا پایان شش ماهگی ادامه داشته باشد ولی وقتی دو ماهه شدند لازم است قطره آهن هم شروع شود.

در مورد «روی»، نیازی به تجویز مکمل یاری نیست مگر در شرایط خاص که تجویز آن الزامی باشد.

شروع به موقع تغذیه تکمیلی مرحله مهمی در زندگی شیرخوار است که می‌تواند علاوه بر فراهم نمودن زمینه مساعد جهت کسب تجربیات جدید، بر رشد و نمو کودک نیز تأثیر زیادی بگذارد.

مخاطرات زود شروع کردن غذای کمکی چیست؟

اگر غذای کمکی زودتر از زمان توصیه شده شروع شود ممکن است برخی از مشکلات زیر ایجاد شود:

 با شروع غذای کمکی، رغبت شیرخوار به مکیدن پستان کمتر می‌شود در نتیجه تولید و ترشح شیرمادر کاهش می‌یابد و شیرخوار از مزایای تغذیه انحصاری و دریافت مقدار کافی شیرمادر محروم می‌ماند.

 به دلیل عدم آمادگی و تکامل دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن شیرخوار، سلامتی او بیشتر به خطر می‌افتد چون هر نوع عفونت یا اسهال در شیرخواران با سن کم، خطرناک‌تر است و احتمال دارد سبب کاهش وزن کودک نیز بشود بنابراین هر چه غذای کمکی زودتر شروع شده باشد مخاطرات آن هم بیشتر می‌شود.

احتمال بروز آلرژی (اگزما، خس خس سینه، کهیر و مشکلات گوارشی و ...) بیشتر است.

مخاطرات دیر شروع کردن غذای کمکی کدامند؟

اگر غذای کمکی خیلی دیرتر از زمان توصیه شده شروع شود آشنا شدن شیرخوار با مزه و قوام انواعغذاها به تاخیر می‌افتد و قبول مواد غذایی و بلعیدن غذا ممکن است با مشکلات بعدی همراه باشد. بسیاری از شیرخواران که دیرتر از پایان شش ماهگی با غذای کمکی آشنا می‌شوندو مدت طولانی‌‌تری فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند ممکن است نسبت به استفاده از غذاهای جامد تمایل کمتری داشته باشند که این امر می‌تواند از نظر پذیرش غذا و کاهش دریافت مواد معدنی مانند «روی» و «آهن»، مشکلاتی برایشان ایجاد نماید و در دراز مدت نیز بر رشد و تکامل آنان تاثیر نامطلوب بگذارد.

بعضی از شیرخواران در شروع یا در طی هفته‌‌های اول شروع تغذیه تکمیلی، به خوردن غذاهای کمکی تمایل نداشته و علاقه‌ای نشان نمی‌‌دهند. در این کودکان، مادامی که از طریق تغذیه با شیر مادر، خوب رشد می‌کنند و تکاملشان مناسب است جای نگرانی نیست. با این وجود توصیه می‌شود غذاهای موردنظر را تهیه و آنان را به خوردن غذا تشویق نمود ولی هرگز نباید به اصرار و اجبار متوسل شد

غذای کمکی مناسب چه خصوصیاتی دارد؟

غذای کمکی باید در حجم کم، دارای کالری مطلوب بوده و حاوی پروتئین و ریزمغذی‌‌های لازم باشد.

 با قوام مناسب ببرای سن شیرخوار تهیه شود، کاملاً پخته و نرم باشد تا کودک بتواند آن را به راحتی بلع کرده و هضم نماید.

 متناسب با عادات غذایی خانواده و مورد علاقه و میل کودک باشد.

 با استفاده از مواد غذایی تازه و قابل دسترس و به روش پاکیزه و بهداشتی تهیه شود.

 نمک‏، شکر و ادویه تند به آن اضافه نشود.

غذاهای کمکی که در خانه تهیه می‌شوند بهترند یا غذاهای آماده؟

غذاهای کمکی که در خانه تهیه می‌شوند بر ان چه که به صورت تجارتی و در بسته بندی‌‌های مختلف تهیه و در دسترس خانواده‌ها قرار می‌گیرند‏، ارجحیت دارند زیرا اگرچه غذاهای کمکی تجارتی آماده مصرف هستند ولی مضراتی هم دارند از جمله:

 خیلی گرانند و با هزینه غذای کمکی که در خانه تهیه می‌شود قابل مقایسه نیستند. (6 تا 10 برابر بیشتر)

 سلامت مواد اولیه آن‌ها مورد تردید است.

 طعم آن‌ها با طعم غذاهای خانواده متفاوت است و مانع تمایل کودک به خوردن غذای خانواده می‌شود.

 تداوم مصرف آن‌ها که به صورت پوره خیلی نرم هستند می‌تواند مهارت خوردن غذاهای دیگر را از کودک سلب نماید.

 اکثر اوقات برای نگهداری آن‌ها موادی اضافه می‌کنند که برای شیرخوارد مناسب نیست.

 به بعضی از این غذاها شیر خشک اضافه می‌کنند که باید با آب مخلوط شوند و بعضی هم فاقد شیر هستند که لازم است به آن‌ها شیر اضافه کرد. عدم توجه به این مطلب موجب به هم خوردن تعادل مواد غذای و آب و املاح می‌شود. از طرف دیگر امکان ایجاد آلرژی به پروتئین شیرگاو هم وجود دارد.

 چون عموماً مخلوطی از چند ماده غذایی هستند، اگر کودک به یکی از آن‌ها عدم تحمل داشته باشد معلوم نمی‌‌شود.

 به علت وجود فیتات در غذاهای آماده، جذب آهن موجود در آن‌ها ناچیز است و اگر حاوی سویا، باشد مقدار زیادی فیتواستروژن به شیرخوار می‌رسد.

 ممکن است کودک با سمومی از قبیل فلزات سنگین مانند ارسنیک، سرب، آلومینیوم، کادمیوم، جیوه و ... و یا آلودگی‌‌های میکروبی مواجه شود.

 گاهی اوقات خود غذا هم ممکن است آلوده باشد.

 نحوه جابجایی و نگهداری آن‌ها در کشتی‏ گمرک‏ انبار و مغازه‌ها نامعلوم است.

ضمناً ممکن است تاریخ مصرف آن‌ها گذشته باشد و خریدار به این موضوع توجه نکند. حتی اگر تاریخ مصرف هم نگذشته باشد باز هم غذای مانده محسوب می‌شوند و هرگز به تازگی و سلامت غذای خانگی نیستند. در برخی مناطق که غذاهای تجارتی را در آب نجوشیده حل می‌کنند اگر آب‏ آلوده باشد احتمال بروز بیماری بیشتر می‌شود.

توجه:

توصیه یا تجویز غذاهای آماده کودک قبل از 6 ماهگی حتی اگر به بهانه پیشگیری از کم خونی فقرآهن هم باشد صحیح نیست زیرا همان طور که گفته شد جذب آهن آن بسیار ناچیز است. اکثر کودکان دوست دارند مانند سایر افراد خانواده از غذاهای تهیه شده در منزل استفاده کنند و از خوردن این غذاها لذت ببرند.

اصول بهداشتی در تهیه و نگهداری غذای کمکی

 قبل از تهیه غذا‏ باید مادر دست هایش را با آب و صابون بشوید.

ظرف‌های مورد استفاده‏، وسایل تهیه مواد اولیه غذا مانند سطح میز، تخته گوشت خردکنی یا سبزی خردکنی باید شسته و تمیز باشند.

 ظرف غذای کودک باید مشخص و جدا باشد‏، از بشقاب دیگران غذا نخورد و بعد از هر بار استفاده‏، ظرف غذای او کاملاً با آب و مایع ظرفشویی شسته شود.

 قبل از غذا دادن به شیرخوار‏، مادر علاوه بر شستن دست‌‌های خود با آب و صابون، دست و صورت کودک را نیز بشوید.

 توصیه می‌شود غذای کمکی حتی‌الامکان به مقدار موردنیاز روزانه تهیه شود تا کودک از غذای تازه بهره‌مند گردد.

 اگر غذای تهیه شده بیشتر از مصرف هر وعده باشد برای نگهداری بقیه غذا باید بلافاصله آن را در ظرف‌‌های تمیز و کوچک که در آن کاملاً بسته می‌شود (هر ظرف برای یک وعده) ریخت و بعد از خنک شدن که معمولاً یکی دو ساعت طول می‌کشد در یخچال (5-4 درجه ساتنی‌گراد) گذاشت و نگهداری نمود.

 نگهداری غذای کمکی در یخچال 24 ساعت حداکثر تا 48 ساعت اشکالی ندارد.

 غذایی که در یخچال نگهداری شده باید به مقدار موردنیاز یک وعده‏ مجدداً داغ شود. غذا را هنگام داغ کردن باید کاملاً به هم زد تا همه اجزاء آن به طور یکنواخت داغ شود سپس با امتحان کردن و اطمینان یافتن از ولرم شدن آن‏، غذا را به کودک بدهند.

 غذای تهیه شده تا دو ساعت در دمای اتاق قابل نگهداری است و نیازی به داغ کردن مجدد ندارد. (غذاهای کمکی که با شیر تهیه می‌شود تا یک ساعت قابل نگهداری است).

 در موارد بسیار نادر که مادر به دلیل مشغله زیاد امکان تهیه غذای روزانه را ندارد می‌تواند غذا را به مقدار بیشتر و برای یک هفته تهیه کند‏، آن را به اندازه‌‌های یک وعده‌ای تقسیم نماید، در ظرف‌‌های کوچک و تمیز (که در آن کاملاً بسته می‌شود) بریزد و در فریزر نگهداری کند.

 غذای کمکی فریز شده را نباید در دمای اتاق ذوب کرد بلکه شب قبل باید در یخچال گذاشت. هنگام استفاده، در قابلمه کوچکی ریخته و دوباره داغ کرد. (در سطور بالا در نحوه داغ کردن مجدد غذا اشاره شده است).

روش‌‌های کاربردی در تغذیه تکمیلی مطلوب شیرخوار

منظور از تغذیه تکمیلی مطلوب، تنها توجه به نوع و مقدار غذا نیست بلکه شامل نحوه غذا دادن به شیرخوار نیز هست. یعنی چگونه؟ چه وقت؟ کجا؟ و چه کسی به او غذا می‌دهد؟

بنابراین با به کارگیری نکات زیر که در تغذیه صحیح شیرخوار اهمیت ویژه‌ای دارد می‌توان «تغذیه تکمیلی مطلوب» را برای او فراهم نمود.

1) شیرخوار هنگام غذا خوردن باید در محل امن و راحتی قرار گیرد و مشتاق غذا خوردن باشد و مادر یا مراقب، با خوش خلقی و تشویق او به خوردن غذا، این زمان را برایش لذت بخش کند.

2) هنگام غذا خوردن، بهتر است کودک راست بنشیند و مقابل مادر یا پدر باشد به این ترتیب کودکمی‌تواند آن چه را که در مورد غذا باید کشف کند انجام دهد و احتمال خفگی او هم به دلیل پرت شدن غذا به گلویش کمتر خواهد بود. در صورت امکان یک صندلی مخصوص غذا خوردن کودک برای این کار مناسب‌تر است.

3) غذا دادن باید با صبر و حوصله و همراه با نگاه کردن به چشمان کودک‏، لبخند زدن و گفتار خوب باشد.

4) نباید به شیرخواری که خواب آلوده یا در وضعیت دراز کشیده است غذا داد.

5) شیر خوار را باید به خوردن تشویق کرد ولی نباید به اجبار متوسل شد. در عین حال محیط او باید آرام باشد و حواس و توجهش به چیز دیگری جلب نشود.

6) گاهی مادران اجازه نمی‌‌دهند کودک مطابق میل و نیاز خود غذا طلب کند در حالی که بهتر است اشتیاق و اشتهای کودک حتماًً در نظر گرفته شود.

7) غذا باید با توجه به توانایی‌ها و مهارت‌‌های تغذیه‌ای کودک، تهیه و به او ارائه شود.

8) ضمن غذا دادن به شیرخوار، می‌توان به او هم اجازه داد که از انگشتانش استفاده کند و به غذا دست بزندو آن را به دهان ببرد.

9) شیرخواران بزرگ‌تر از 9 ماه اصرار دارند که با دست خودشان غذا را بردارند و بخورند. ضمن این که این اجازه باید به آنان داده می‌شود باید در غذا خوردن کمکشان کرد ولی نباید آن‌ها را تنها گذاشت.

10) چنانچه کودک از خوردن بعضی غذاها روگردان باشد می‌توان با تغییر در ظاهر و قوام غذا، رعایت تنوع و استفاده از برخی ادویه‌ها (زردچوبه) و چاشنی‌ها (آب لیموترش تازه، آب نارنج تازه، آب هویج) و سبزی‌‌های خوشبوی سائیده شده او را به خوردن غذا تشویق نمود.

11) در صورتی که شیرخوار غذای کمکی را نخورد، مادر نباید آن را به کلی از برنامه غذایی او حذف نماید بلکه بهتر است هر چند روز یک بار مجدداً آن را تهیه و به کودک ارائه کند زیرا اغلب شیرخواران پس از 7 یا 8 بار و گاهی هم ده یا پانزده بار ارائه همان غذا، نهایتاً آن را پذیرفته‌اند.

12) اگر شیرخوار بعضی روزها، کمتر از آن چه انتظار می‌رود غذا بخورد مهم نیست، چون مقدار غذایی که در طی یکی دو هفته می‌خورد اهمیت دارد.

13) با توجه به مراحل تکامل کودک، نباید انتظار داشت که شیرخوار هنگام غذا خوردن خیلی تمیز و مرتب بماند. با تمرین بیشتر، مرحله ریخت و پاش به تدریج کمتر می‌شود. برخی کارهای او مانند پرت کردن غذا، بازی کردن با غذا و ... را می‌توان با آرامش و ملایمت محدود کرد.

14) برای این که شیرخوار لباسش را کثیف نکند و در خوردن هم آزاد باشد می‌توان از پیش بند و سفره استفاده کرد.

15) وقتی شیرخوار بزرگ‌تر می‌شود و می‌تواند به تنهایی بنشیند بهتر است او را با سایر اعضاء خانواده سرمیز غذا یا سفره نشاند تا همزمان با غذا خوردن دیگران، او هم با کمک یکی از افراد خانواده غذایش را بخورد.

16) چون خانواده در برابر تغذیه کودک مسئولیت دارد لذا بهتر است پدر و سایر افراد خانواده، با میل و علاقه و رغبت در تغذیه کودک مشارکت نمایند ولی هرگز با زور به او غذا ندهند.

17) اگر شیرخوار غذایش را خوب می‌خورد باید او را تحسین کرد و اگر نمی‌‌خورد نباید ناراحت و مایوس شد.

18) بهترین راه تشویق شیرخواری که خوب غذا می‌خورد «آفرین گفتن» به او، «دست زدن» برای او و «به به» گفتن است مثلاً آفرین سارا جان که همه غذایت را خوردی، همه برای او دست بزنید.

19) هر ماده غذایی که به شیرخوار داده می‌شود، به خصوص اگر جدید باشد باید نام برده شود تا کودک علاوه بر طعم آن با اسمش هم آشنا شود مثلاً باید گفت الآن «مهسا کوچولوی ما سوپ می‌خورد، به به چه سوپ خوشمزه‌ای!»

20) اگر کودکان از غذا خوردن لذت ببرد زودتر یاد می‌گیرند که شخصاً غذا بخورند.

نکات اساسی در مورد تغذیه تکمیلی

‌ مهم‌ترین نکته آن است که در سن 6 تا 12 ماهگی، هنوز هم غذای اصلی کودک شیرمادر است و غذای کمکی بهتر است بعد از تغذیه با شیر مادر و نه با فاصله زیاد، داده شود. در صورتی که شیرخوار بعد از غذای کمکی باز هم تمایل داشت شیرمادر بخورد اشکالی ندارد.

 اگر غذا در فواصل تغذیه با شیر مادر داده شود ممکن است موجب کاهش ترشح شیرمادر و یا حتی جایگزین آن گردد.

 غذای کمکی هنگام شروع و در دفعات اول، باید کمی غلیظ‌تر از شیرمارد باشد. پس از چند روز، غلظت آن بیشتر و مانند ماست معمولی یعنی بسیار نرم و به تدریج ظرف چند روز دیگر با توجه به توان بلع شیرخوار بر غلظت آن افزوده می‌شود به طوری که هنگام کج کردن قاشق به راحتی از آن نریزد.

 روزهای اول، میتوان مقدار کمی از غذا را روی نوک قاشق گذاشت و به شیرخوار ارائه نمود همچنین مادر می‌تواند دست خود را بشوید و با انگشت خود غذا را در دهان شیرخوار بگذارد. به هیچ وجه نباید غذا را با بطری و یا سرپستانک به شیرخوار داد.

 دفعات تغذیه تکمیلی معمولاً دو تا چهار بار در روز است و نیازی نیست که شیرخوار بعد از هر بار تغذیه با شیرمادر، غذای کمکی دریافت کند.

 مقدار غذای کمکی در زمان شروع، حدود یک تا دو قاشق مرباخوری* است. در مورد زرده تخم‌مرغ استثنائاً در ابتدا به اندازه یک نخود است که با کمی شیر مادر یا فرنی مخلوط و نرم می‌شود.

 افزایش مقدار غذا بر حسب میل شیرخوار است ضمن این که نباید با تحمیل و اجبار خورانده شود از طرفی هم نباید آن قدر زیاد باشد که منجر به مشکلات گوارشی مثل استفراغ و یا کاهش دریافت شیرمادر و طولانی‌تر شدن فواصل شیرخوردن شود.

 مواد غذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار و تعداد وعده‌ها باید به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه شوند.

 بین اضافه کردن مواد غذایی جدید بهتر است 3 روز فاصله گذاشت تا اگر شیرخوار به ماده غذایی خاصی عدم تحمل و یا حساسیت نشان داد، نوع آن مشخص شود. به این ترتیب دستگاه گوارش کودک فرصت عادت کردن به مواد غذایی جدید را نیز پیدا می‌کند. در مورد سبزی‌هایی مانند سیب‌زمینی، هویج، گشنیز، جعفری و کدو که احتمال عدم تحمل و حساسیت آن‌ها کمتر است می‌توان هر روز یک نوع جدید را اضافه نمود.

 برای تهیه غذای کمکی لازم است به تدریج از همه گروه‌‌های غذایی مانند غلات و مواد نشاسته ای، گوشت و جانشین هیا آن (تخم‌مرغ، حبوبات، مغزها) لبنیات، سبزی‌ها و میوه‌ها به ویژه سبزی‌‌های سبز تیره و نارنجی و میوه‌‌های زرد و نارنجی استفاده شود و بخشی نیز به روغن‌ها یا چربی اختصاص داده شود.

 ضمن رعایت تنوع در تهیه غذای کمکی، توصیه می‌شود غذای کودک به‌‌گونه‌ای باشد که همه روزه یکی از مواد غذایی با منشاء حیوانی مانند گوشت قرمز، گوشت مرغ یا سایر پرندگان، ماهی، جگر همچنین تخم‌مرغ و لبنیات مورد استفاده قرار گیرند.

 گوشت را بهتر است به تکه‌‌های بسیار ریز یا قیمه ریزه تقسیم کرد یا از گوشتی که در منزل چرخ شده است استفاده نمود تا پختن آن سریع‌تر و نرم کردن آن راحت‌تر و خوردنش برای کودک آسان‌تر باشد.

در صورت لزوم برای اینکه انرژی غذاهای کمکی کودک مانند پوره، حریره. سوپ یا آش بیشتر شود می‌توان به غذا، یک قاشق غذاخوری روغن مایع (زیتون)‏ کره حیوانی یا خامه اضافه کرد.

 استفاده از کره های  نباتی (مارگارین) با ترانس پایین اشکالی ندارد.

 برای این که خوردن غذای کمکی برای کودک راحت‌تر باشد بهتر است غذا را با پشت قاشق، چنگال و یا گوشت کوب نرم نمود. استفاده از مخلوط کردن یا آسیاب برقی توصیه نمیشود زیرا مخلوط کن، غذا را بیش از حد نرم و یکنواخت می‌کند و اگر این امر ادامه یابد کودک مهارت جویدن را فرا نگرفته و در آینده از پذیرش غذاهای معمولی خودداری می‌نماید.

 به طور معمول هنگام تهیه غذای کمکی نباید از نمک استفاده شود (به علت احتمال ابتلا به فشارخون و عادت کودک به خوردن غذاهای شور) ولی اگر کودک نسبت به خوردن غذایش مثلاً سوپ، بی علاقه بود و آن را نخورد بهتر است اول از ادویه‌‌های ملایم و سالم یا چاشین‌هایی مانند آب لیموترش تازه یا آب نارنج تازه به مقدار خیلی کم در آخرین لحظه پخت سوپ استفاده کرد و اگر این کار موثر نبود اضافه کردن مقدار بسیار کمی از نمک اشکالی ندارد.

 از چشاندن غذای خانواده، چون نمک و ادویه دارد باید خودداری نمود زیرا با خوردن این غذاها، کوک غذای خود را نخواهد خورد.

 با شروع غذای کمکی، ضمن افزایش دفعات شیردهی لازم است به شیرخوار آب جوشیده خنک شده نیز داد تا ادرار کودک پر رنگ و مدفوع او سفت و سخت نشود.

 در طی شش ماه اول عمر، به منظور کاهش خطر بروز خس خس سینه و آلرژی غذایی، تجویز قطره ویتامین A+D بر مولتی ویتامین ارجح است.

 از شش ماهگی به بعد هر روز علاوه بر دادن یک سی‌سی از قطره ویتامین A+D یا مولتی ویتامین باید از قطره آهن به میزان 15 قطره (که معادل 15 میلی گرم عنصر آهن است) یا یک و نیم میلی لیتر از شربت آهن (سولفات فرو) استفاده نمود تا نیاز شیرخوار به آهن نیز تامین شود.

 در مورد شیرخوارانی که با وزن کم متولد شده‌اند (کمتر از 2500 گرم) شروع تجویز آهن ازپایان دو ماهگی آنها است.

 بعد از ریختن قطره آهن در عقب زبان یا دادن شربت آهن به شیرخوار، علاوه بر خوراندن کمی آب جوشیده خنک شده یا کمی آب میوه (از زمانی که دادن آب میوه مجاز باشد)، باید دندان‌‌های او را با مسواک نرم مخصوص شیرخوار و بدون استفاده از خمیر دندان، مسواک زد و یا دندان‌ها را با پارچه تمیز یا گوش پاک کن که کمی مرطوب شده باشد پاک نمود.

 مقدار مصرف روزانه قطره‌هایی که هم مولتی ویتامین و هم آهن دارند یک میلی‌لیتر است. ولی چون مقدار آهن این فرآورده‌ها کمتر از حد موردنیاز است‏، توصیه نمی‌‌شوند.

از دادن قطره یا شربت های مولتی ویتامین و آهن غیراستاندارد (عمدتاً خارجی که مقادیر ویتامین و آهن آن‌ها نامناسب و ناکافی و جذبشان هم کم است) جداً خودداری شود.

توصیه می‌شود در همه کودکان تجویز قطره آهن و قطره ویتامین A+D یا مولتی ویتامین تا دو سالگی ادامه داشته باشد و هرگز نباید به دلیل احتمال سیاه شدن دندان‌ها از مصرف قطره آهن صرف‌نظر نمود.

نکاتی چند در مورد مصرف مایعات آشامیدنی ها در شیرخواران 6 تا 12 ماهه

1ـ شیرمادر:

بعد از شش ماهگی، شیرمادر همچنان غذای اصلی شیرخوار از نظر دریافت انرژی، مواد مغذی و مایعات است و باید بر حسب میل و تقاضای شیرخوار و به دفعات زیاد ادامه داشته باشد.

2ـ آب:

از پایان شش ماهگی حتی زمانی که کودک به مقدار کافی از شیرخوار تغذیه می‌کند ممکن است به آب نیاز داشته باشد بنابراین باید هر روز به خصوص در فصل گرما و روزهای گرم، چند نوبت آب جوشیده خنک شده به او ارائه شود.

توجه:

آب لوله‌کشی از زمان به جوش آمدن، اگر یک دقیقه جوشانده شود قابل استفاده است ولی

آب رودخانه‌ها و امثال آن را باید 10 تا 15 دقیقه جوشاند تا تمام باکتری‌ها، لاروها، انگل‌ها و کیست‌‌های موجود در آن از بین بروند. حتی المقدور از دادن آب معدنی به شیرخواران خودداری شود چون املاح موجود در آن برای شیرخوار مناسب نیست.

3ـ شیر پاستوریزه:

 کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند معمولاً تا پایان سال دوم زندگی (24 ماهگی) نیازی به استفاده از شیر پاستوریزه ندارند (آن مقدار شیر پاستوریزه که در تهیه غذای کمکی به کار می‌رود اشکالی ندارد). حدود 23 ماهگی، برای آشنا شدن کودک به طعم شیر پاستوریزه می‌توان آن را بار اول به مقدار کم در حد 30 سی‌سی با فنجان یا لیوان به کودک ارائه و به تدریج بر مقدار آن اضافه نمود. به این ترتیب وقتی کودک کم‌کم از شیر مادر گرفته می‌شود می‌تواند از شیر پاستوریزه استفاده کند.

 در کودکانی که از شیرمادر محرومند و با شیر مصنوعی تغذیه می‌شوند مصرف شیرگاو (پاستوریزه یا استریلیزه پرچرب سه و نیم درصد) از پایان 12 ماهگی به بعد بلامانع است و بهتر است جایگزین شیر مصنوعی شود که آن را بعد از یک دقیقه جوشاندن و به مقدار حداکثر 500 میلی‌لیتر در شبانه روز با فنجان یا لیوان نشکن به کودک می‌دهند و سعی می‌کنند او را به تدریج از شیشه بگیرند.

معمولاً استفاده از شیرگاو قبل از پایان 12 ماهگی توصیه نمی‌‌شود.

4ـ چای، قهوه و کاکائو:

سبب کاهش جذب آهن غذای کمکی (به جز آهن گوشت) می‌شوند لذا بهتر است حتی المقدور استفادهنشوند.

5ـ نوشیدنی‌‌های حاوی شکر زیاد:

کودک را تشنه‌تر نموده و موجب چاقی او می‌شود.

6ـ نوشیدنی‌‌های گازدار:

(سودا و نوشابه های معمولی) برای کودکان ممنوع است زیرا علاوه بر مضراتی که دارند (بی‌قراری و چاقی کودک) سبب دریافت مقدار کمتر غذا یا شیر مادر می‌شوند.

7ـ آب میوه‌‌های طبیعی و خالص:

که از میوه های مجاز و به روش بهداشتی در منزل تهیه شده باشند، از اواسط ماه هشتم به بعد در حد 30 تا 60 سی سی در روز که با لیوان نشکن (و نه بطری) به کودک داده شود، بلامانع است. گرچه مصرف خود میوه نسبت به آب میوه ارجحیت دارد.

 استفاده شیرخوار از مقادیر زیاد آب میوه ممکن است سبب اسهال و یا کاهش اشتهای او به غذا و حتی شیر مادر شود.

 مصرف مکرر آب میوه حتی اگر رقیق هم شده باشد، خصوصاً اگر به جای فنجان توسط بطری و یا هنگام خواب به کودک داده شود، می‌تواند به مینای دندان کودک صدمه زده و نهایتاً پوسیدگی دندان ایجاد نماید.

 مصرف بیش از حد آب میوه به دلیل عدم دریافت مواد مغذی و پروتئین، سبب سوء تغذیه و کم خونی و حتی کوتاهی قد و در برخی موارد سبب چاقی می‌شود.

 آب میوه‌‌های تجارتی اکثراً حاوی سوربیتول و یا فروکتوز فراوان و مواد افزودنی هستند که می‌توانند سبب بی قراری و نفخ معده و مشکلات گوارشی شیرخواران شوند.

چند نکته مهم در مورد دفعات و مقدار غذا در کودکان 6 تا 12 ماهه

دفعات غذای کمکی در پایان 6 ماهگی از یک بار در روز شروع و کم کم به دو بار و سپس در اواخرماه هفتم و طی ماه هشتم به سه بار در روز می‌رسد. در صورت نیاز می‌توان یک یا دو میان وعده هم اضافه نمود. با افزایش سن کودک، دفعات تغذیه و مقدار غذای کمکی بیشتر می‌شود به طوری که در سنین 9 تا 12 ماهگی وعده‌‌های اصلی غذاهای کمکی 3 تا 4 وعده در روز و اگر کودک میل داشت با 1 تا 2 میان وعده هم همراه است. به این ترتیب شیرخوار به تدریج مهارت بیشتری در غذا خوردن پیدا می‌کند و از مزه‌‌های جدید هم لذت می‌برد.

مقدار غذای کمکی که کودک در 24 ساعت دریافت می‌کند به سه عامل مهم بستگی دارد:

 میل و اشتهای کودک (نه میل و اجبار اطرافیان)

 تراکم انرژی (انرژی دانسیتی) غذای کمکی

 میزان دریافت شیر مادر که غذای اصلی او است.

در مورد تراکم انرژی غذای کمکی شیرخوار لازم است یادآوری نمود که:

هر گرم غذا باید 8/0 تا یک کیلوکالری انرژی داشته باشد. در شرایطی که غذای کمکی غلظت کافی را نداشته و حاوی مواد مغذی کمتری باشد مثلاً تراکم انرژی آن 6/0 کیلوکالری باشد، یا باید مقدار غذای کمکی را بیشتر کرد و یا دفعات آن را افزایش داد.

بنابراین با در نظر گرفتن مقدار دریافت غذا، تراکم انرژی مطلوب غذا و براساس منحنی رشد شیرخوار، سه حالت ممکن است اتفاق بیفتد:

1ـ وزن شیرخوار بدون تناسب با قد او، بیش از حد انتظار است و به طرف اضافه وزن پیش می‌رود در این صورت ضمن مشورت با پزشک اقدامات زیر انجام شود:

 علت یابی رشد زیاد

 ادامه تغذیه با شیر مادر تا دو سال تمام و بیشتر

 ارائه غذاهای کمکی مغذی با همان اصول و دفعات تغذیه

 اجتناب از دادن غذاهای چرب و شیرین و عدم افزودن چربی و شکر به غذای کمکی شیرخوار

 عدم اصرار به خوردن غذای کمکی

توجه: در این کودکان به هیچ وجه نباید دریافت شیرمادر کم یا قطع شود.

2ـ منحنی رشد، مناسب است. در این صورت:

 تغذیه تکمیلی با همان مقادیر و دفعات توصیه شده شروع و ادامه می‌یابد.

3ـ منحنی رشد کند است. در این مورد اقدامات زیر ضروری است.

 علت یابی کندی رشد (مقدار غذا؟ دفعات تغذیه؟ توسط چه کسی و در چه شرایطی به کودک غذا داده می‌شود؟)

 تغذیه مکرر شیرخوار با شیر مادر و بر حسب میل او.

 تهیه غذاهای مغذی و با کالری بیشتر برای کودک (مثلاً به سوپ او، شیر یا کره و به فرنی، پودر گردو یا بادام اضافه شود).

 افزایش دفعات تغذیه یا مقدار غذا

 مراقبت، محبت و توجه بیشتر به کودک

 تشویق و ترغیب کودک به خوردن غذاهای کمکی (حتماً سالم و بهداشتی و در منزل تهیه شود تا احتمال بیمار شدن شیرخوار کمتر باشد).

نباید فراموش کرد همان قدر که کمبود وزن کودک باعث نگرانی است، چاقی هم می‌تواند نگران کننده و مشکل آفرین باشد (جهت اطلاعات بیشتر در مورد کنترل وزن، به قسمت چاقی مراجعه فرمایید).

 شروع غذای کمکی همراه با ادامه شیر مادر

شروع غذای کمکی از پایان 6 ماهگی همراه با ادامه شیرمادر سبب رشد مطلوب کودکان می‌شود.

غذای اصلی شیرخوار در سال اول زندگی شیر مادر است.

نحوه شروع و ادامه غذای کمکی

1ـ از پایان 6 ماهگی (180 روزگی) تا پایان 7 ماهگی:

در این زمان هدف اصلی آن است که شیرخوار با طعم و قوام غذا و سپس خوردن غذا به وسیله قاشق آشنا شود. بنابراین در چند روز اول شروع غذای کمکی، دادن یک یا دو قاشق مرباخوری غذا کافی است. در ابتدا می‌توان مقدار کمی از غذا را در نوک قاشق مرباخوری گذاشت و به شیرخوار ارائه کرد تا ظرف مدت کوتاهی او یاد بگیرد که چگونه با استفاده از لب‌ها و زبان خود غذا را ازقاشق برداشته و به قسمت عقب حق خود ببرد و آن را ببلعد. گاهی ممکن است شیرخوار با زبانش غذا را بیرون بدهد این اتفاق طبیعی است و الزاماً دلیل دوست نداشتن غذا نیست.

برنامه غذایی شیرخوار در ماه هفتم زندگی:

هفته اول: فرنی آرد برنج و بعد حریره بادام

هفته دوم: برنامه قبلی + سوپ با استفاده از گوشت

هفته سوم: برنامه قبلی + پوره انواع سبزی‌ها

هفته چهارم: برنامه قبلی همراه با تنوع در تهیه سوپ

هفته اول ماه هفتم:

اولین غذا:

* اولین غذای کمکی که به شیرخوار داده می‌شود باید نرم، ساده و با کمترین امکان ایجاد آلرژی باشد بههمین دلیل معمولاً از برنج استفاده می‌شود که آنرا به صورت فرنی آرد برنج تهیه می‌کنند.

تهیه فرنی با آرد گندم بهتر است بعد از 8 ماهگی باشد. (در صورت وجود سابقه آلرژی به گندم در افراد خانواده، مصرف گندم به بعد از 12 ماهگی موکول می‌گردد).

* حریره بادام غذای مناسبی است و اکثر کودکان مزه آن را دوست دارند. حساسیت به بادام درختی که حریره از آن تهیه می‌شود بسیار کم است و آن چه که بچه‌ها ممکن است به آن حساسیت داشته باشند بادام زمینی و بادام هندی است.

غذای کمکی در روز اول یک بار و با توجه به میل شیرخوار، یک تا دو قاشق مرباخوری از فرنی آرد برنج است که صبح بلافاصله پس از تغذیه با شیرمادر داده می‌شود.

مقدار غذای کمکی در روز دوم در صورت میل و در خواست شیرخوار به دوبار می‌رسد (یک تا دو قاشق مرباخوری صبح و یک دو قاشق مرباخوری ظهر) و از روز سوم تا هفتم به تدریج بر تعداد قاشق‌ها اضافه می‌شود تا به 5 تا 10 قاشق مرباخوری برسد.

* در مورد بعضی از شیرخواران که به نظر می‌رسد فرنی یا حریره بادام را دوست ندارند، می‌توان یک حلقه موز رسیده یا یک تکه سیب درختی را پس از جدا کردن پوست آن، رنده کرده و به فرنی یا حریره بادام اضافه نمود. «به» میوه خوش طعمی است و یک قاچ «به» پخته شده می‌تواند طعم غذای کودک را دلپذیرتر کند.

هفته دوم:

در این هفته گوشت به برناه غذایی شیرخوار اضافله می‌شود. نوع گوشت می‌تواند ماهیچه گوسفند، سینه یا ران مرغ یا بوقلمون و یا گوشت چرخ کرده بدون چربی گوسفند باشد. در خانواده‌هایی که به ماهی حساسیت ندارند مصرف ماهی هم اشکار ندارد.

بنابراین وعده‌‌های غذای کمکی شیرخوار در هفته دوم ماه هفتم دوبار در روز و غذای او علاوه بر فرنی یا حریره بادام سوپی است با غلظت ماست که مخلوطی از برنج و گوشت بوده و یکی دو روز بعد هویچ و سپس به تدریج یکی از انواع سبزی‌ها به آن اضافه می‌شود.

شروع سوپ هم با یک تا دو قاشق مرباخوری است که در وعده ظهر به کودک داده می‌شود و به تدریج مقدار آن بسته به میل شیرخوار افزایش می‌یابد تا جایگزین فرنی یا حریره بادام وعده ظهر او شود.

به این ترتیب کودک در اواخر هفته دوم، صبح‌ها از فرنی یا حریره بادام و ظهرها از سوپ استفاده می‌نماید.

برای تنوع بخشیدن به محتوای سوپ می‌توان به تدریج از انواع سبزی‌ها مانند جعفری، گشنیز، شوید، کرفس، کدو خورشتی، کدو حلوایی. لوبیا سبز و سیب‌زمینی استفاده کرد. سبزی‌هایی که نیاز به پختن بیشتر دارند مانند کرفس، لوبیا سبز، کدو حلوایی، کدو خورشتی و سیب‌زمینی را باید به صورت قطعات بسیار کوچک، خرد کرده و به گوشت اضافه نمود تا همراه گوشت پخته شوند ولی سبزی‌‌های لطیف‌تر مانند جعفری، گشنیز، شوید و امثال آن که ساطوری (ریز) شده‌اند در اواخر مرحله پخت اضافه می‌شود تا دو سه دقیقه با سوپ بجوشد. اگر در قابلمه سوپ بسته باشد، سبزی‌ها زودتر پخته می‌شوند.

* به سوپ نباید نمک یا شکر اضافه کرد.

 توجه:

1) مقدار آهن گوشت ران مرغ بیشتر از سینه آن ولی پروتئین سینه مرغ بیشتر از ران مرغ است.

2) برای تهیه گوشت چرخ کرده بهتر است پس از جدا کردن چربی گوشت، آن را شسته و در منزل دو بار چرخ نمود. سپس حدود 30 گرم گوشت چرخ کرده را در هر کیسه فریزر کوچک ریخته و در فریزر گذاشت.

3) در صورت عدم دسترسی به گوشت، می‌توان از حبوبات استفاده کرد. گرچه حبوبات (عدس، ماش، لوبیا) به عنوان جانشین‌‌های گوشت محسوب می‌شوند ولی ارزش غذایی این مواد به اندازه گوشت نیست بنابراین در درجه اول توصیه می‌شود در حد امکان مقداری گوشت همراه حبوبات پخته شود حتی اگر یک بال یا گردن مرغ باشد تا هم ارزش غذایی غذا و هم جذب آهن حبوبات افزایش یابد. در غیر این صورت بهتر است حبوبات با یک یا دو نوع از سبزی‌ها پخته شوند مثلاً لوبیا با سیب‌زمینی، عدس با نخود فرنگی، ماش با گشنیز و باقلا سبز با شیود.

4) بعداز تهیه غذای کمکی باید گوشت و سایر مواد غذایی آن را نرم و له کرد و به شیرخوار داد و هیچ غذایی را نباید صاف کرد زیرا آب سوپ یا سوپ صاف شده ارزش غذایی کمتری دارد.

5) همان طور که قبلاً ذکر شد محتویات غذای کمکی شیرخوار را باید با پشت قاشق یا چنگال یا گوشت کوب نرم و له کرد و نباید از مخلوط کن استفاده نمود.

هفته سوم:

تعداد وعده‌‌های غذا در هفته سوم به سه بار در روز افزایش می‌یابد و شیرخوار علاوه بر فرنی و سوپ، از پوره انواع سبزی‌ها مانند پوره سیب‌زمینی، هویج و غیره که در مبحث طرز تهیه غذاهای کمکی به آن اشاره شده است، استفاده می‌نماید.

برای نرم کردن پوره می‌توان ترجیحاً از شیرمادر یا شیر پاستوریزه، کره یا هر روغنی که در دسترس باشد یا کمی آب مرغ یا آب گوشت استفاده کرد.

به این ترتیب برنامه غذایی شیرخوار در هفته سوم ماه هفتم به شرح زیر است:

صبح	ظهر	عصر
فرنی یا حریره بادام	سوپ	پوره یکی از انواع سبزی‌ها

هفته چهارم:

این هفته زمان استفاده از انواع سبزی‌ها در تهیه سوپ کودک است. تعداد وعده‌‌های غذا سه بار در روز بوده و مانند هفته سوم می‌توان صبح‌ها فرنی، ظهرها سوپ‌‌های متنوع با انواع سبزی‌ها و عصر نیز پوره یکی از انواع سبزی‌ها را به کودک داد.

2ـ ماه هشتم زندگی (پایان 7 ماهگی تا پایان 8 ماهگی)

در این ماه برنامه غذایی شیرخوار متنوع‌تر و قوام غذاها بیشتر می‌شود. مثلاً می‌توان انواع سوپ‌‌های غلیظ‌تر از قبل را (به غلظت حلیم) با استفاده از گوشت و انواع سبزی‌‌های نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، کدو حلوایی، نخود فرنگی (نخود سبز) و نیز پوره انواع سبزی‌‌های گفته شده را تهیه کرد.

زرده تخم‌مرغ، جگر، ماست، پنیر پاستوریزه کم نمک، خرما، میوه یا آب میوه نیز در این ماه به برنامه غذایی شیرخوار اضافه می‌شود و او در اواخر 8 ماهگی می‌تواند از غذاهای انگشتی استفاده نماید.

دفعات تغذیه و مقدار غذا

دفعات تغذیه سه بار در روز است و اگر شیرخوار بیشتر میل داشت یک یا دو میان وعده نیز اضافه می‌شود مشروط بر این که از مقار و دفعات خودش شیر مادر کم نشود.

مقدار  غذا بستگی به میل شیرخوار دارد که معمولاً تا 10 قاشق مرباخوری در هر وعده است و تا پایان ماه هشتم می‌تواند به 15 قاشق مرباخوری برسد.

* برای کودکانی که خوب رشد نمی‌‌کنند می‌توان همزمان با افزایش دفعات تغذیه با شیر مادر، دفعات غذا خوردن و انرژی غذای کمکی را هم بیشتر کرد.

* کودانی که هم شیر مادر را خیلی خوب می‌خورند و هم اشتها و تقاضای بیشتری برای غذا خوردن دارند در صورتی که براساس منحنی رشد، چاق نباشند دادن غذای بیشتر حداکثر 20 قاشق مرباخوری در هر وعده اشکالی ندارد.

برنامه غذایی شیرخوار در ماه هشتم

هفته اول ماه هشتم:

ضمن ادامه برنامه قبل، زرده تخم‌مرغ پخته و سفت شده هم به برنامه غذایی شیرخوار اضافه می‌شود. بعد از پختن تخم‌مرغ، زرده سفت شده را از سفیده جدا کرده و روز اول به اندازه یک نخود از زرده تخم‌مرغ را برداشته با کمی شیر مادر یا آب جوشیده شده، نرم نموده و به شیرخوار می‌دهند.

هر روز صبح علاوه بر دادن فرنی یا حریره، مقدار زرده تخم‌مرغ به تدریج اضافه می‌شود تا ظرف ده روز به یک زرده کامل برسد. از آن به بعد، هر روز نصف زرده تخم‌مرغ به کودک داده می‌شود. در صورتی که رشد کودک کند باشد یا گوشت در برنامه غذایی او وجود نداشته و یا کودک به خوردن تخم‌مرغ مشتاق و به خوردن غذاهای دیگر اشتیاق زیادی نشان ندهد می‌توان هر روز یک زرده پخته شده تخم‌مرغ را همراه با فرنی یا حریره بادام یا پوره سبزی به کودک داد.

چنانچه کودک از خوردن زرده سفت شده تخم‌مرغ امتناع کند می‌توان آن را در سوپ وعده ظهر او رنده نمود یا زرده تخم‌مرغ پخته شده را در مقدار کمی شیر، رنده کرده و در کره یا روغن زیتون که داغ شده است ریخت و آنرا مرتب به هم زد.

تهیه زرده تخم‌مرغ به صورت نیمرو اشکالی ندارد به شرط این که زرده را اول کاملاً به هم بزنند و در روغنی که داغ شده است بریزند و تا زمانی که خود را می‌گیرد آنرا به هم بزنند.

دادن زرده تخم‌مرغ به شیرخوار به صورت عسلی توصیه نمی‌‌شود.

توجه:

تخم‌مرغ را پس از شستن باید در یک قابلمه کوچک و در آب معمولی قرار داد به طوری که آب روی آن را بپوشاند سپس روی اجاق گذاشت. پس از به جوش آمدن آب، بهتر است جوشیدن به مدت 15 دقیقه دیگر ادامه یابد تا زرده تخم‌مرغ کاملاً سفت شود و میکروب‌‌های بیماری زای آن از بین بروند.

هفته دوم ماه هشتم به بعد:

* توصیه می‌شود در تهیه سوپ کودک هفته‌ای یک بار به جای گوشت از جگر سالم گوسفند استفاده شود. (استفاده از جگر گوسفند به صورت کباب شده مجاز نیست).

* با اضافه کردن بلغور جو یا حبوبات (عدس و ماش که هضم آسان‌‌تری دارند) می‌توان تنوع و غلظت سوپ را می‌توان بیشتر کرد و برای کودک آش‌‌های خوشمزه تهیه نمود. هم چنین اضافه کردن عدس یا ماش جوانه زده به سوپ، پوره یا فرنی، ارزش غذایی آن را بیشتر می‌کند.

* از اواسط ماه هشتم به بعد علاوه بر پوره سبزی می‌توان میوه‌‌های رسیده و نرم مانند سیب، گلابی، هلو، زردآلو، انبه، گرمک، طالبی، آلو، هندوانه و موز سالم و رسیده را به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه نمود.

با شروع هر یک از مواد غذایی جدید باید مراقب بروز علائم حساسیت و یا عوارض آن بود.

آب میوه طبیعی از میوه‌‌های مجاز که در منزل و با رعایت اصول بهداشتی تهیه می‌شود به اندازه 6 تا 12 قاشق مرباخوری (30 تا 60 سی‌سی) در روز اشکالی ندارد که توصیه می‌شود یا لیوان یا فنجان نشکن داده شود.

* ماست ماده غذایی بسیار مفیدی است که اکثر شیرخواران آن را دوست دارند برای این که شیرخوار با طعم ماست آشنا شود بهتر است ماست را جدا از غذا به او داد ولی اگر کودک دوست دارد غذا را با ماست بخورد مانعی ندارد. شروع ماست نیز با یک قاشق مرباخوری است و مقدار آن را می‌توان به تدریج و برحسب تمایل کودک، اضافه نمود.

برای تنوع بیشتر و افزایش کیفیت غذایی سوپ، توصیه می‌شود پنیر پاستوریزه کم نمک* را ریز یا رنه کرده به سوپ کودک اضافه نمایند.

بعد از غذا، دادن یک یا دو خرما یا رطب که پوست و هسته آن گرفته شده باشد تنها یا همراه با ماست به عنوان دسر برای کودک بسیار مفید و لذت بخش است. 

غذاهای انگشتی:

همان طور که گفته شد از اواخر 8 ماهگی به بعد کودک قادر است مواد غذایی را با انگشت خود بردارد و به دهان ببرد. این کار که تغذیه با انگشت نام دارد سبب تشویق کودک به عمل جویدن و تغذیه توسط خود او می‌گردد.

تغذیه با انگشت خود کودک از هر دو جنبه، چه تکاملی چه تغذیه‌ای مهم بوده و باید سعی شود غذای کودک با غلظت درست و مناسب سن او تهیه و یا روش صحیح به او عرضه شود.

غذاهای انگشتی مورد استفاده در این ماه عبارتند از:

تکه‌‌های کوچک هویج، سیب‌زمینی، کرفس، نخودفرنگی و باقلا سبز، عدس، تکه‌‌های گوشت بدون چربی یا کوفته قلقلی که کاملاً پخته شده و با پشت قاشق له شده باشند. برای نرم کردن همه آن‌ها می‌توان از کمی کره یا خامه هم استفاده کرد.

تکه‌هایی از میوه‌‌های رسیده و سالم فصل مانند سیب، هلو، طالبی، گرمک، گلابی و موز هم مناسب هستند.

توصیه می‌شود هنگام خوردن غذاهای انگشتی، حتماً مادر یا مراقب شیرخوار حضور داشته باشد و خوردن کودک را زیر نظر بگیرد.

3ـ ماه‌‌های نهم و دهم زندگی

بیشتر شیرخواران از 9 ماهگی این مهارت را پیدا می‌کنند که با دست خودشان غذا بخورند و مایعات را با استفاده از هر دو دست خود از لیوان هیا دسته دار نشکن بنوشند (لیوان‌‌های لبه دار که به تازگی برای کودکان تهیه شده است مناسب نیستند زیرا سبب اختلال در گرفتن پستان مادر می‌شوند ضمن آن که تمیز کردن آنها هم مشکل است.)

در این سنین، کودکان می‌توانند از غذاهایی با غلظت بیشتر مثلاً حلیم و پلو استفاده نمایند و غذاهای انگشتی را با دست خود بردارند. این زمان از نظر ارائه غذاهای جامد نرم بسیار حیاتی است واگر این غذاها حدود ده ماهگی ارائه نشود خطر مشکلات تغذیه‌ای بعدی افزایش می‌یابد.

در این دو ماه علاوه بر برنامه غذایی ماه هشتم، نان، ذرت، ماکارونی، رشته فرنگی و سیار حبوبات (به جز نخود و لپه) به برنامه غذایی کودک اضافه می‌شود.

بنابراین می‌توان انواع سوپ‌ها، آش‌ها، حلیم‌ها و پلوهایی تهیه کرد که همراه با گندم، ذرت و یا حبوبات باشن. هر سه روز یک بار می‌توان یکی از حبوبات را به برنامه غذایی شیرخوار اضافه نمود.

لوبیاها (چیتی، قرمز، چشم بلبلی، سفید و ...) را قبل از پختن باید از شب قبل خیس کرد و پس از این که کاملاً پخته شدند به غذا اضافه نمود.

* نان ماده غذایی مفیدی است که بیشتر شیرخواران آن را دوست دارند. تکه‌هایی از نان (ترجیحاً نان سنگک) را می‌توان به دست کودک داد ولی باید او را تحت نظر گرفت.

ارائه غذاهای انگشتی نظیر آن چه که در هفته دوم ماه هشتم ذکر شد به علاوه ماکارونی پخته شده و نرم شده یا تکه‌‌های از نان یا بیسکوئیت‌‌های ساده نیز سبب افزایش مهارت‌‌های تغذیه‌ای و تکاملی شیرخوار می‌گردد.

دفعات تغذیه و مقدار غذا

دفعات تغذیه 3 تا 4 وعده در روز است و اگر شیرخوار میل داشته باشد یک تا دو میان وعده هم به آن اضافه شود. مقدار غذا بستگی به میل شیرخوار و میزان شیر دریافتی او دارد.

یک نمونه از برنامه غذایی شیرخوار در ماه‌‌های نهم و دهم زندگی:

شیرمادر به دفعات مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار و غذای کمکی به شرح زیر:

صبحانه	میان وعده صبح	ناهار	میان وعده عصر	شام
زرده تخم‌مرغ + نان + پنیر پاستوریزه کم نمک یا زرده تخم + نان و کره	پوره سبزی یا میوه رنده شده یا یکی از غذاهای انگشتی	سوپ یا آش یا حلیم یا پلو که با گوشت تهیه شده باشند + ماست + خرما	پوره سبزی یا میوه رنده شده یا یکی از غذاهای انگشتی	همان غذای وعده ناهار

4ـ ماه‌‌های یازدهم و دوازدهم زندگی

طی این دو ماه، افزایش تنوع، قوام و غلظت غذاها موجب می‌شود که مهارت جویدن کودک بیشتر شود. با آشکار شدن دندان‌ها و تکامل مهارت‌‌های حرکتی ظریف، شیرخوار می‌تواند تکه‌هایی از غذا را بکند، بجود، به عقب دهان ببرد و آن را ببلعد. شیرخواری که هنوز دندان در نیاورده است این کار را با لثه‌ها و آرواره‌‌های خود انجام می‌دهد لذا باید این مهارت‌ها را با ارائه غذاهایی که بتواند با دست خود بردارد و آن را بجود، تقویت کرد.

(هنگام غذاخوردن کودک، حضور و نظارت دقیق مادر یا جانشین وی الزامی است)

برنامه غذایی:

در این دو ماه می‌توان انواع کته‌ها، پلوها و خوراک‌ها را که دستور تهیه آن‌ها در صفحات ... آمده است، در برنامه غذایی شیرخوار گنجاند.

دفعات تغذیه کمکی مانند ماه‌‌های نهم و دهم، سه تا چهار وعده در روز است و در صورت تمایل شیرخوار، می‌تواند همراه با یک یا دو میان وعده باشد.

در تهیه غذای کودک باید از یکی از انواع گوشت‌‌های قرمز (گوسفند، گوساله، شتر، جگر) یا گوشت سفید مانند ماهی یا گوشت پرندگان (مرغ، اردک، غاز، کبک، بوقلمون)، همچنین تخم‌مرغ، پنیر، غلات، حبوبات و سبزی‌ها استفاده کرد.

مصرف چغندر، شلغم و اسفناج* از ماه یازدهم به بعد مجاز است.

* اضافه کردن گرد نعنا، جغفری، کرفس و چاشنی‌هایی مانند آب لیموترش تازه، آب نارنج تازه یا گرد لیمو عمانی در آخرین لحظات پخت غذا، غذای کودک را خوشمزه‌تر می‌کند.

* اضافه کردن نمک هنگام صرف غذا، هنوز توصیه نمی‌‌شود. اصولاً محدودیت مصرف نمک برای همه افراد خانواده مفید است.

به عنوان میان وعده می‌توان از تکه‌‌های کوچک میوه، عدسی، نان و خرما، مسقطی، شله زرد، انواع حلواهای خانگی (با آرد برنج یا گندم)، بیسکوئیت‌‌های ساده که بدون کرم و خامه باشند همچنین بستنی پاستوریزه ساده استفاده کرد. نان‌‌های برشته که بتوان روی آن کره یا ماست چکیده سالم قرار داد همچنین تکه‌‌های کرفس یا هویج یا سیب‌زمینی پخته شده همراه با کره نیز میان وعده‌‌های مفید و مناسبی هستند.

توجه:

از آغاز 11 ماهگی به بعد می‌توان به تدریج از غذاهای خانواده ولی قبل از اضافه کردن نمک و ادویه‌‌های تند برای تغذیه کودک استفاده نمود به شرطی که این غذاها انرژی و مواد مغذی لازم را داشته باشند و با پشت قاشق کاملاً نرم شوند لذا خانواده‌هایی که امکان تهیه غذای جداگانه را برای کودک خود دارند بهتر است طبق دستور این کتاب برای کودک خود جداگانه غذا تهیه کنند تا به این طریق از مقدار غذا و انرژی دریافتی او اطمینان حاصل نمایند ولی اگر برای خانواده‌ای این امکان وجود نداشته باشد توصیه می‌شود از همان غذایی که برای سایر افراد خانواده درست می‌کنند به کودک هم بدهند. مثلاً اگر غذای خانواده آبگوشت است، گوشت و سیب‌زمینی و چند عدد از حبوبات را با پشت قاشق و با کمی آب گوشت مخلوط نموده، به کودک بدهند. اگر غذای خانواده خورش قرمه سبزی و پلو است، چند قاشق پلو را با گوشت و لوبیا قرمز و سبزی و آب خورش کاملاً نرم و له کنند و به کودک بدهند.

مجدداً یادویتامینری می‌شود در این‌‌گونه موارد غذای موردنظر باید بدون نمک و با کمترین ادویه باشد و پس از جدا کردن غذای شیرخوار، به غذای خانواده نمک و ادویه دلخواه اضافه شود.

یک نمونه از برنامه غذایی شیرخوار در ماه‌‌های یازدهم و دوازدهم زندگی:

شیر مادر به دفعات مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار و غذای کمکی به شرح زیر:

صبحانه	میان وعده صبح	ناهار	میان وعده عصر	شام
نصف زرده تخم‌مرغ + نان و پنیر و پودر گردو یا نصف زرده تخم‌مرغ + نان و کره و مقدار کمی مربای «سیب» یا «به» یا «هویج»	میوه یا پوره سبزی یا مسقطی یا حلوا یا شله زرد یا نان و خرما	یک از انواع کته‌ها پلوها یا خوراک‌ها همراه با ماست یا غذای خانواده (بدون نمک و ادویه) که با پشت قاشق نرم و له شده باشد	میوه یا سبزی پخته شده با کره بستنی پاستوریزه حلوا مسقطی عدسی	همان غذای وعده ناهار

 توجه:

 از پایان 6 ماهگی که غذای کمکی شروع می‌شود تا پایان 12 ماهگی، غذای اصلی شیرخوار هنوز شیرمادر است لذا شیرخوار در طی شب و روز به طور مکرر و برحسب تقاضا و تمایل خود همچنین قبل از هر وعده غذای کمکی، با شیر مادر تغذیه شود تا بخش زیادی از انرژی و نیاز او به مواد مغذی و مایعات تامین گردد. مجدداً توصیه می‌شود غذای کمکی بعد از تغذیه با شیر مادر یا در فاصله تغذیه از دو پستان مادر باشد.

 ارائه آب سالم (جوشیده و خنک شده) چند بار در روز توصیه می‌شود.

 معمولاً زمان ارائه غذای کمکی به شیرخوار براساس برنامه خواب او تنظیم می‌شود مثلاً برای شیرخواری که حدود ساعت 10 صبح از خواب بیدار می‌شود می‌توان صبحانه را در آن زمان و سایر وعد‌ها را در طول روز ادامه داد در این صورت ممکن است آخرین وعده غذایی کمکی به شرطی که شیرخوار هنوز بیدار باشد به ساعات اولیه شب موکول گردد.

 اگر منحنی رشد کودک خوب است و شیر مادر را هم خوب می‌خورد ولی بعضی اوقات میل به خوردن وعده‌‌های اصلی غذا و میان وعده را ندارد، غذا خوردن در دفعاغت کمتر اشکالی ندارد ولی اگر این امر ادامه پیدا کند باید با پزشک مشورت شود.

 در صورتی که کودک صبحانه‌ای را که در برنامه غذایی او مثال زده شده است نخورد، می‌تواند از مواد غذایی مجاز که قبلاً به آن‌ها اشاره شده است استفاده نماید.

 منع مصرف برخی مواد غذایی در شیرخواران زیر یک سال:

* برای همه کودکان، مصرف مواد غذایی زیر حداقل تا پایان یک سالگی ممنوع است:

عسل، سفیده تخم‌مرغ، شکلات، بادام زمینی، خربزه، کیوی، آلبالو، گیلاس، انواع توت (توت فرنگی، توت سفید، شاه توت، تمشک)، نوشابه هیا صنعتی، آب میوه‌‌های صنعتی، قهوه، کاکائو، چیپس، پفک، سوسیس، کالباس و همبرگر.

*‌ مصرف شیرگاو تا پایان 12 ماهگی به عنوان نوشیدنی توصیه نمی‌‌شود ولی مقدار کمی از آن که در تهیه فرنی، حریره بادام، سوپ و ... مصرف می‌شود اشکالی ندارد.

 کدام مواد غذایی ممکن است سبب خفگی شیرخوار شود؟

آجیل‌ها (بادام زمینی، گردو، فندق، بادام، تخمه، پسته)، ذرت بو داده، سوسیس، استیک، تکه بزرگ گوشت سفت یا جگر، کرفس خام، دانه انگور، دانه غوره، دانه کشمش، نخودچی، ذرت، حبوبات نرم نشده، نقل، آب نبات، تکه‌‌های بزرگ شیرینی یا میوه‌‌های خام، میوه‌‌های خشک شده مثل برگه و خمیر وسط نان.

 چه اقداماتی می‌تواند از بروز خفگی با مواد غذایی در کودکان پیشگیری نماید؟

1) دو نیم کردن میوه‌‌های گرد و هسته دار مثل انگور و پختن میوه‌‌های سفت و سخت.

2) خارج کردن دانه یا هسته میوه‌هایی مانند هلو یا هندوانه و سپس نرم و له کردن آن ها.

3) خرد کردن انواع گوشت‌ها و جگر.

4) جدا کردن تکه‌‌های کوچک استخوان و غضروف از گوشت.

5) غذا خوردن کودک در حال نشسته و حضور و نظارت مادر یا شخص مراقب، هنگامی که او غذا می‌خورد یا مایعات را می‌نوشد.

 همچنین:

 وقتی کودک در حال غذا خوردن است او را به گریه یا خنده نیندازند.

 برای ساکت کردن گریه او، از غذا دادن استفاده نکنند.

 زمانی که در حال خنده یا گریه است غذا در دهانش نگذارند.

 موارد استثنایی در تغذیه شیرخواران

* اگر شیرخوار کوچک‌تر از 6 ماه مطابق منحنی رشد، وزن نگیرد آیا می‌توان غذای کمکی را زودتر شروع کرد؟

در مورد شیرخوار زیر دو ماه: باید به پزشک مراجعه شود.

در مورد شیرخوار دو تا چهار ماه:

اول باید اقدامات زیر انجام و سپس کودک بعد از 5 روز ویزیت شود.

1) مشاوره با پزشک و اطمینان از عدم بیمار بودن کودک

2) اطمینان مادر در مورد پستان گرفتن شیرخوار و نحوه درست دریافت شیر

3) فشردن پستان در حین مکیدن شیرخوار

4) تغذیه شیرخوار بر حسب میل او و دفعات بیشتر، 12 بار در 24 ساعت با تاکید بر شیردهی در شب

5) تخلیه کامل پستان در هر بار تغذیه

6) دوشیدن شیر پسین و تغذیه شیرخوار با این شیر با قاشق، فنجان یا SNS*

7) تاکید بر عدم استفاده از هیچ شیری به جز شیر مادر

8) استفاده مادر از شیرافزاهای گیاهی یا دارویی

عیلرغم توصیه‌‌های فوق اگر بعد از 5 روز بازهم شیرخوار، وزن اضافه نکرده باشد می‌توان از شیر دایه و یا شیر مصنوعی استفاده کرد که معمولاً بسته به سن شیرخوار دو تا چهار بار در روز و هر بار 30 تا 90 سی‌سی از شیر دایه یا شیر مصنوعی است که بعد از تغذیه با شیر مادر و از طریق قاشق، فنجان یا SNS به شیرخار داده می‌شود. به هیچ وجه از بطری و گول زنک استفاده نشود.

باید توجه داشت که تغذیه شیرخوار در شش ماه اول زندگی فقط شیر است خواه شیر مادر و یا شیر مصنوعی. مسلماً شیر مادر ارجح است لذا باید مادر را کمک و حمایت نمود تا بتواند شیر خوار را با شیر خودش تغذیه نماید.

شروع غذای کمکی قبل از چهار ماهگی برای همه شیرخواران، ممنوع است.

در مورد شیرخوار 4 تا 6 ماهه

بین 4 تا 6 ماهگی (120 تا 180 روزگی) اگر شیرخوار، علیرغم اقدامات ذکر شده در مرود شیرخوار 2 تا 4 ماه، بعد از 5 تا 7 روز همچنان دچار کمبود وزن بود چون غذای اصلی کودک زیر 6 ماه، شیر است می‌توان با نظر پزشک متخصص از شیر دایه یا از شیر مصنوعی به عنوان کمک شیر استفاده نمود و یا غذای کمکی را شروع کرد.

استفاده از شیر مصنوعی باید بعد از تغذیه مستقیم از پستان مادر و شیر دوشیده شده مادر باشد و با فنجان یا قاشق به شیرخوار داده شود و هرگز از بطری استفاده نکرد.

غذای کمکی توصیه شده برای این شیرخواران همان غذای ماه اول شیرخوارانی است که انحصاراً 6 ماه با شیر مادر تغذیه شده‌اند.

بنابراین در سن 4 تا 6 ماگی شروع غذای کمکی یا استفاده از شیر مصنوعی فقط با اثبات دریافت کم شیر مادر و عدم افزایش وزن مناسب کودک* است.

 تغذیه تکمیلی شیرخواری که از شیرمادر محروم است و با شیر مصنوعی تغذیه می‌شود، چگونه باید باشد؟

1) شروع تغذیه تکمیلی در این شیرخواران نیز پایان 6 ماهگی است.

2) به غذای آنان به هیچ وجه، نمک نباید اضافه شود.

3) به مرور که مقدار و دفعات غذا بیشتر می‌شود حجم شیر مصنوعی را باید محدودتر کرد.

4) شیرخوار باید آب و مایعات بیشتری دریافت کند.

 شروع غذای کمکی در کودکانی که دچار حساسیت غذایی هستند

تظاهرات ناخواسته به علت مصرف مواد غذایی ممکن است به صورت عدم تحمل غذا نظیر (کمبود لاکتاز) و یا به صورت حساسیت به غذا باشد. تقریباً 4 تا 6 درصد کودکان (یک نفر از هر 20 تا 25 کودک) دچار حساسیت غذایی هستند که حدود 90% این حساسیت‌ها مربوط به مصرف 6 ماده غذایی شامل شیر گاو، تخم‌مرغ، بادام زمینی، مغزها (مانند گردو، فندق)، سویا و گندم است. سایر مواد غذایی آلرژی زا عبارتند از گوشت خوک، ماهی، صدف، میگو، مرکبات، گوجه‌فرنگی، ذرت، شکلات و افزودنی‌‌های مواد غذایی.

پختن غذا معمولاً نمی‌‌تواند از واکنش‌‌های حساسیتی پیشگیری کند ولی ممکن است شدت حساسیت زایی آن را کاهش دهد.

در شیرخواران واکنش‌‌های موقتی و غیرآلرژی به بعضی از مواد غذایی خصوصاً میوه‌ها شایع است که می‌تواند به صورت بثورات و خشکی اطراف دهان (به علت آنزیم‌ها و اسیدهای طبیعی موجود در گوجه‌فرنگی، پرتقال و کیوی) یا اسهال (به دلیل قند زیاد در آب میوه و دیگر نوشیدنی‌ها) یا قرمزیاطراف دهان و یا بروز کهیر در سطح بدن، تظاهر نماید.

اکثر مادران با نشانه‌‌های آلرژی در کودکان خود آشنا هستند. علائم شایع حساسیت شامل تظاهرات تنفسی، گواشی یا پوستی است. بنابراین سرفه‌‌های خشک و پشت سرهم، گرفتگی بینی، عطسه‌‌های مکرر، آبریزش بینی، سرفه‌‌های مقاوم، خس خس سینه، وجود خون در مدفوع، اگزما و کهیر همچنین گریه و جمع کردن پاها به روی شکم، نفخ شکم، استفراغ و اسهال می‌توانند نشانه‌هایی از تظاهرات آلرژی به غ ذا باشد.

گاهی ممکن است علائم خطرناکی از قبیل تورم شدید صورت، حلق، گلو و یا انقباض شدید ناحیه حنجره، خس خس سینه و تنگی نفس شدید، کاهش فشارخون یا افت سطح هوشیاری در کودک بروز نماید (آنافیلاکسی) که یک حالت خطرناک و اورژانس بوده و باید سریعاً به بخش اورژانس مراجعه شود.

 نحوه شروع غذای کمکی

در این شیرخواران در ابتدا باید از غذاهایی استفاده کرد که امکان حساسیت زایی کمتری دارند و هر غذا نیز به صورت تک تک با فواصل یک هفته داده شود. در صورتی که علائم حساسیت در کودک بروز نکند و غذا را تحمل نماید به تدریج بر مقدار آن اضافه می‌شود. در کودکی که حساسیت واضحی به غذا از خود نشان می‌دهد ممکن است گاهی لازم باشد فاصله شروع ماده غذایی جدید به دو هفته و یا بیشتر هم برسد.

غذاهای مصرفی این کودکان باید در ابتدا از مواد خالص تهیه شده و ضمن پختن با آب تنها، با هیچ نوع ماده دیگری (به جز شیر مادر) مخلوط نشود مثلاً می‌توان در ابتدا از هویج، لوبیا سبز، کدو مسمی، سبی زیمین، سیب درختی زرد، گلابی و از گروه گوشت‌ها از بوقلمون و بره و از گروه غلات از برنج استفاده نمود. در مورد حبوبات و غلات نیز باید تک تک آن‌ها را مورد آزمایش قرار داد و اگر کودک حساسیت نشان نداد از مصرف مخلوط آن‌ها استفاده نمود.

از تجویز مواد غذایی که خاصیت حساسیت زایی زیادتری دارندباید حداقل تا 12 ماهگی خودداری نمود. مثلاً مصرف بادام زمینی، شکلات و کنجد تا دو سالگی ممنوع است و حتی بادام زمینی را بعد از سه سالگی توصیه می‌کنند.

توجه: با شروع غذاهای جدید برای حفاظت بیشتر کودک حتماً باید تغذیه با شیر مادر ادامه داشته باشد.

 روش ارائه غذای کمکی:

در ابتدا مقدار کمی از ماده غذایی جدید روی‌‌گونه کودک مالیده و محل آن پس از 20 دقیقه مشاهده می‌شود، اگر محل، قرمز شود نشانه حساسیت جدّی به آن ماده غذایی است و نباید آن را به کودک داد. بریا تجویز مجدد، باید دو ماه دیگر صبر نمود.

در صورتی که محل تماس غذا با‌‌گونه قرمز نشده باشد مقدار کمی از آن را روی کنار خارجی لب پائینی کودک گذاشته و باید 20 دقیقه صبر کرد اگر بعد از این مدت علائم آلرژی ظاهر نشد احتمال آلرژی به این ماده غذایی کم است و می‌توان آن را به طریق زیر به کودک داد:

روز اول:

صبح به عنوان صبحانه، نصف قاشق مرباخوری از غذای موردنظر به کودک ارائه می‌شود. اگر پس از 4 ساعت علائم حساسیت مشاهده نشد ظهر به عنوان ناهار، می‌توان یک قاشق مرباخوری از همان غذا را به کودک داد. پس از 4 ساعت اگر علائم حساسیت مشاهده نشد در نوبت بعدی غروب به عنوان شام، دو قاشق مرباخوری از همان غذا به کودک داده می‌شود ولی باز هم باید او را از نظر بروز واکنش‌‌های حساسیتی کنترل نمود. فراموش نشود که اگر در تغییری در الگوی خواب کودک از قبیل بی قراری، گریه و بی خوابی او پیش بیاید ممکن است به دلیل حساسیت به غذای فوق باشد.

روز دوم:

روز دوم، غذای فوق به کودک داده نمی‌‌شود بلکه او فقط از شیر مادر استفاده می‌کند. در طی این روز علائم حساسیت تاخیری به غذای خورده شده روز قبل در کودک کنترل می‌شود. علائم حساسیت تاخیری معمولاً 6 تا 8 ساعت و یا بیشتر پس از خوردن غذا ظاهر می‌شود و اغلب شامل مشکلات تنفسی مانند گرفتگی بینی، عطسه مکرر، سرفه مقاوم و خس خس یا واکنش‌‌های پوستی از قبیل اگزما و کهیر است.

روز سوم:

اگر طی روز دوم علائم حساسیت در کودک ظاهر نشد همان غذا با مقادیر بیشتر به او داده می‌شود. مثلاً صبح به عنوان صبحانه، سه قاشق مرباخوری و اگر علائم حساسیت ظاهر نشد در نوبت بعدی به عنوان ناهار، شش قاشق مرباخوری و باز هم اگر علاتم حساسیت وجود نداشت در نوبت بعدی به عنوان شام، همان غذا برحسب تقاضا و اشتهای کودک و حدکثر تا هشت قاشق مرباخوری داده می‌شود و باز هم از نظر برزو واکنش‌‌های حساسیتی کنترل می‌گردد.

روز چهارم:

روز چهارم باز غذای موردنظر حذف و فقط کودک از شیر مادر استفاده می‌کند تا در طی روز، علائم حساسیت تاخیری به غذای خورده شده روز قبل کودک جستجو شود. اگر علائم حساسیت مشاهده نشد غذای داده شده برای کودک بی خطر است و می‌توان آن را در برنامه غذایی او قرار داد.

هر زمان که کودک علائم حساسیت را نشان بدهد باید فوراً دادن غذا را قطع نمود و اگر آنافیلاکسی (وجود یک علامت پوستی به اضافه یک علامت عمومی مانند تنگی نفس) بروز کرد برای شروع مجدد آن والدین کودک باید با پزشک مشورت کنند.

مواد غذایی ممنوع در این شیرخواران:

شیرخوارانی که به برخی از مواد غذایی حساسیت نشان می‌دهند و یا از خانواده‌هایی هستند که زمینه آلرژی دارند استفاده از مواد غذایی زیر برایشان ممنوع و یا شروع برخی از آن‌ها باید با تاخیر انجام شود مانند: ذرت، محصولات دریایی (ماهی، میگو)، کیوی، خربزه، ادویه، آجیل، شیرگاو و گندم.

در این کودکان خربزه. انبه، خرما، گیلاس، انواع توت‌ها، انواع مرکبات، انجیر، ذرت، گندم، ماست، پنیر سفید، پنیر خیکی (Cottage)، ماهی و تخم‌مرغ به بعد از یک سالگی و بادام زمینی، مغزها (آجیل‌ها)، شکلات، کنجد و انواع تخمه‌ها به بعد از دو سالگی موکول می‌گردد.

انجمن آسم و آلرژی آمریکا پیشنهاد می‌کند به کودکان در معرض خطر، ارائه فرآورده‌‌های شیر تا 12 ماهگی، تخم‌مرغ تا 24 ماهگی، بادام زمینی، ماهی و سایر محصولات دریایی باید تا 3 سالگی به تاخیر بیفتد.

به مادران شیرخوارانی که از شیر مادر محرومند و به شیر گاو هم حساسیت دارند توصیه می‌شود که در درجه اول سعی کنند از پستان خود شیردهی را از سر بگیرند در غیر این صورت از شیر سایر مادران و اگر این امر هم امکان نداشت از شیر گوسفند، بز یا شیر خشک تهیه شده از سویا (برخی شیرخواران که به شیر گاو حساسیت دارند به شیر سویا و شیر گوسفند و بز هم حساسیت نشان می‌دهند) و یا شیر مصنوعی که کازئین آن هیدرولیز شده باشد استفاده نمایند بنابراین والدینی که به پزشک دسترسی دارند برای مشاوره و گرفتن دستورات لازم بهتر است با پزشک در تماس باشند.

توجه: برای پیشگیری از بروز آلرژی در کودکانی که خود سابقه آلرژی دارند و یا زمینه حساسیت در خانواده وجود دارد توصیه می‌شود تغذیه انحصاری با شیر مادر، حداقل تا پایان شش ماهگی ادامه داشته باشد و غذای کمکی به هیچ وجه زودتر از پایان شش ماهگی شروع نشود.

 روند شروع مواد غذایی بریا شیرخواران دچار حساسیت غذایی:

سن شیرخوار	غلات	سبزی‌ها (پخته شده) (*)	میوه‌ها (پخته شده) و آب میوه	گوشت (پخته شده)	شیر و فرآورده‌‌های آن	آجیل‌ها (مغزها) و سایر ...
6 تا 9 ماهگی	برنج آرد برنج	انواع سیب‌زمینی انواع کدوها، هویج، زردک، چغندر بروکلی، نخود فرنگی لوبیا سبز، کلم	گلابی سیب درختی موز، زرد آلود، هلو، شلیل، زغال اخته، ریواس	بره بوقلمون	تاکید بر استفاده از شیر مادر در صورت محرومیت از شیرمارد: شیر مصنوعی با کازئین هیدرولیز شده	هیچکدام
9 تا 12 ماهگی	جو جو دو سر جو چاودار	گل کلم بروکلی، کلم دکمه‌ای مارچوبه	گوجه‌ درختی آلو، آناناس، انگور، سیب، کشمش	جوجه گوساله گاو	ادامه تغذیه با شیر مادر در صورت محرومیت از شیر مادر:‌ شیر مصنوعی با کازئین هیدرولیز شده	هیچکدام
12 ماهگی تا 2 سالگی	ذرت گندم سایر غلات انواع لوبیا	نخود فرنگی، اسفناج، گوجه فرنگی، گرفس خیار، پیاز، هلو، سیر، سایر حبوبات (بنشن‌ها) سویا، باقلا، سبزی‌های خام	مرکبات توت‌فرنگی تمشک، خربزه انبه، انجیر، خرما، گیلاس هر میوه خام	ماهی تخم‌مرغ	ماست ساده شیر پر چرب پنیر سفید پنیر خیکی(Cattage)	دانه کتان (تخم بذرک) روغن: کافیشه (گل رنگ) کانولا، آفتاب‌گردان
بعد از 2 سالگی	همه	همه	همه	صدف	همه انواع فرآورده های شیر از جمله بستنی	کنجد، آجیل سایر تخمه‌ها، شکلات بادام زمینی

(*) پختن سبزی‌‌ها و میوه‌ها برای سنین 6 تا 9 ماهگی است.

دستور تهیه غذاهای کمکی مورد استفاده کودکان زیر یک سال

1ـ فرنی آرد برنج:

مواد لازم:

آرد برنج	دو قاشق مرباخوری* سرصاف (با استفاده از قاشق‌‌های اندازه‌گیری یا قاشق‌‌های شربت آنتی بیوتیک)
شکر	یک قاشق مرباخوری سرصاف
شیر پاستوریزه	120 میلی‌لیتر (سی‌سی) معادل نصف لیوان معمولی

طرز تهیه:

شیر پاستوریزه را پس از به جوش آمدن، یک دقیقه در حال جوش نگهدارید و بعد در جای خنک بگذارید تا سرد شود. (آرد برنج در آب یا شیر سرد به خوبی حل می‌شود).

بعد آرد برنج و شرک را به شیر اضافه کرده روی شعله ملایم قرار دهید و مرتب آن را هم بزنید تا کم کم به قوام مطلوب برسد یعنی از قاشق نریزد.

با مقادیر فوق حدود 12 تا 15 قاشق مرباخوری فرنی به دست می‌آید که هر گرم آن حدود یک سوم کیلوگالری، انرژی دارد. در صورت استفاده از نصف قاشق مرباخوری کره، هر گرم فرنی 2 کیلوکالری انرژی خواهد داشت.

توجه: در مورد کودکانی که افزایش وزن آنان مطلوب است نیازی نیست که به فرنی کره اضافه شود ولی برای شیرخوارانی که باید وزن بیشتری بگیرند می‌توان هنگام تهیه فرنی، نصف قاشق مرباخوری کره یا یک قاشق مرباخوری روغن زیتون و یا هر روغنی که در دسترس است اضافه کرد.

 * بعد از 8 ماهگی می‌توانید فرنی کودک را با آرد گندم و یا نشاسته هم درست کنید.

* اگر برای تهیه فرنی از شیرهای استریل یا با ماندگاری طولانی مدت استفاده می‌نمائید این شیرها نیازی به جوشاندن ندارند ولی باید دقت کنید که بعد از باز کردن در آن‌ها، در یخچال نگهداری شوند در این صورت تا 48 ساعت دیگر هم برای شیرخوار قابل استفاده هستند.

* اگر فرنی را با شیر مادر تهیه می‌کنید اول آرد برنج و شکر را با آب بپزید و با قوام سفت‌‌تری از روی اجاق بردارید تا بعد که با شیر مادر مخلوط و نرم می‌کنید به قوام مطلوب برسد. روزهای اول که شیرخوار یک یا دو قاشق مرباخوری فرنی می‌خورد بهتر است بقیه فرنی تهیه شده را که هنوز شیر مادر به آن اضافه نکرده اید در یخچال بگذارید و دفعات بعد، هر بار کمی از آن را گرم کرده سپس با شیر خود مخلوط نموده به کودک بدهید.

* برای اطمینان یافتن از سلامت شیر پاستوریزه، ابتدا یک قاشق شیر را روی شعله قرار دهید تا به جوش آید. اگر شیر دلمه شد دلیل فساد آن است.

 

توجه:

* چون از نحوه نگهداری شیرهای پاستوریزه کیسه‌ای یا شیشه‌ای در مغازه‌ها اطمینان کامل وجود ندارد بهتر است شیر پاستوریزه از زمان جوش به مدت یک دقیقه جوشانده شود.

* چون از سالم بودن دام‌ها هم ا طمینان کامل حاصل نیست لذا توصیه می‌شود حتی الامکان از مصرف شیر تازه خودداری شود مگر آن که به مدت یک دقیقه جوشاند شود. ضمناً هنگام جوشاندن شیر باید در ظرف را باز نگه داشت و مرتب شیر را به هم زد تا اصلاح آن ته‌نشین نشود.

2ـ حریره بادام:

مواد لازم:

مغز بادام شیرین با اندازه متوسط	پنج عدد
آرد برنج	دو قاشق مرباخوری سرصاف
شکر	نصف قاشق مرباخوری
شیرپاستوریزه	120 سی‌سی معادل نصف یک لیوان معمولی

 طرز تهیه:

مغز بادام‌ها را در آب جوش خیس کنید بعد از سه تا پنج ساعت پوست آن‌ها را بگیرید و با هر وسیله‌ای که در منزل دارید آن‌ها را کوبیده یا آسیاب نمائید تا نرم شوند. بعد آرد برنج و شکر و بادام کوبیده شده را به شیر پاستوریزه (به طریقی که در تهیه فرنی گفته شد) اضافه کرده روی حرارت ملایم بگذارید و مرتب هم بزنید تا به قوام مورد نظر برسد.

با مقادیر فوق حدود 17 قاشق مرباخوری حریره بادام درست می‌شود که هر گرم آن 1/5 کیلوکالری، انرژی دارد.

 3ـ پوره‌ها:

شامل پوره سیب‌زمینی، هویج، نخودفرنگی، لوبیا سبز، کدو حلوایی، کدو خورشتی و کرفس هستند. مخلوط این پوره‌ها نیز قابل استفاده است. پوره گوشت نیز بسیار مفید و مغذی است.

طرز تهیه همه پوره‌ها یکسان است و به یک نمونه از آن اشاره می‌شود:

 پوره سیب‌زمینی:

مواد لازم:

سیب‌زمینی	دو عدد با اندازه متوسط
شیر پاستوریزه	پنج قاشق غذاخوری (مقدار مورد نیاز برای متنساب کردن قوام پوره)
کره*	یک قاشق مرباخوری

برای تهیه پوره سیب‌زمینی، از سیب‌زمینی‌‌های زرد و سالم استفاده کنید (سیب‌زمینی‌هایی که سبز رنگ هستند می‌توانند باعث مسمومیت شوند)‌ ابتدا سیب‌زمینی را با پوست کاملاً بشوئید و با مقداری آب بپزید. بعداز پخته شدن وقتی که هنوز سیب‌زمینی گرم است پوست آن را جدا کنید و سیب‌زمینی را رنده نموده با کره و شیر مخلوط نمائید تا کاملاً نرم و یکنواخت شود. اگر سیب‌زمینی سرد شود ترکیب نشاسته آن تغییر و نشاسته مقاوم نامیده می‌شود که در روده کوچک غیرقابل هضم اما در روده بزرگ قابل تخمیر است. بنابراین باید پوره سیب‌زمینی را برای کودکان با سیب‌زمینی پخته شده که هنوز گرم است تهیه نمود.

توجه: برای شیرخوارانی که خوب وزن نمی‌‌گیرند می‌توان یک قاشق مرباخوری پودر بادام یا گردو یا فندق یا زرده تخم‌مرغ پخته شده به پوره اضافه کرد تا انرژی و مواد مغذی آن بیشتر شود.

  4ـ‌ سوپ‌ها:

مواد لازم:

گوشت گوسفند یا گوساله یا مرغ (تکه و خرد شده) یا گوشت چرخ کرده	به اندازه یک تخم‌مرغ متوسط یک قاشق غذاخوری پر
برنج یا آرد برنج	یک قاشق مرباخوری
پیاز	یک عدد (کوچک)
جعفری خرد شده	یک قاشق مرباخوری
سیب‌زمینی	یک عدد (متوسط)
هویج	یک عدد (متوسط)
گوجه‌فرنگی	یک عدد (متوسط)
کره	یک قاشق مرباخوری

 طرز تهیه:

ابتدا گوشت را با پیاز خرد شده کمی تفت بدهید سپس حدود دو لیوان آن به آن اضافه کنید و بگذارید بپزد بعد هویج و سیب‌زمینی بسیار خرد شده و برنج را اضافه کنید.

نیم ساعت بعد گوجه‌فرنگی رنده شده و کره را داخل سوپ بریزید. پس از آن که چند جوش زرد و به قوام مطلوب (مثل حلیم یا ماست) رسید از روی اجاق بردارید.

 سوپ کرفس:

طرز تهیه:

مشابه سوپ قبلی فقط به جای هویج از یک ساقه متوسط کرفس خرد شده استفاده کنید.

سوپ جو (بلغور یا جو پرک شده): (از 8 ماهگی به بعد)

مواد لازم: مشابه سوپ سبزی است منتهی می‌توانید به جای برنج یا آرد برنج از یک قاشق غذاخوری بلغور جو استفاده کنید.

 سوپ عدس (از 8 ماهگی به بعد):

مواد لازم:

گوشت گوسفند یا گوساله (به تکه‌‌های کوچک تقسیم شود) یا گوشت چرخ کرده	به اندازه یک تخم‌مرغ متوسط یک قاشق غذاخوری پر
آرد برنج	یک قاشق مرباخوری
عدس دال یا عدس معمولی	یک قاشق مرباخوری
پیاز	یک عدد متوسط
سبزی خرد شده مثلاً گشنیز یا جعفری	یک قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق مرباخوری

 طرز تهیه:

ابتدا گوشت و عدس و هویج خرد شده را با هم بپزید. آرد برنج را با کره کمی تفت داده به سوپ اضافه کنید. پس از آنکه همه مواد پخته شده بقیه کره و سبزی را داخل سوپ بریزید صبر کنید تا چند جوش بزند و کاملاً به غلظت لازم برسد.

 سوپ شنبلیله (اشکنه): برای خانواده‌هایی که به گوش دسترسی ندارند.

مواد لازم:

آرد برنج	یک قاشق غذاخوری
زرده تخم‌مرغ	یک عدد
شنبلیله (خرد شده)	یک قاشق مرباخوری
پیاز	یک عدد (کوچک)
گوجه‌فرنگی	یک عدد متوسط
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
کره	یک قاشق مرباخوری

 طرز تهیه:

ابتدا آرد را در کره تفت بدهید. سپس شنبلیله را که خیلی تمیز شسته و خرد کرده اید همراه با پیاز رنده شده و تکه‌‌های کوچک سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی رنده شده و یک لیوان آب به آن اضافه نمائید و صبر کنید تا بپزد. سوپ که جا افتاد و غلیظ شد زرده تخم‌مرغ را با چنگال به هم بزندی و کم کم به سوپ اضافه کنید تا چند جوش بزند.

 از 9 ماهگی به بعد سوپ‌‌های فوق را می‌توانید با رشته فرنگی، آرد گندم و یا آرد ذرت هم تهیه کنید.

 به همه سوپ‌ها می‌توانید چند قطره آب لیموترش تازه یا آب نارنج تازه اضافه کنید تا خوشمزه‌تر، شوند.

 5ـ آش‌ها:

آش حبوبات (ماش و عدس): (از هفته دوم ماه هشتم به بعد)

مواد لازم:

گوشت تکه‌ای	معادل یک عدد تخم‌مرغ
یا گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
ماش	یک قاشق مرباخوری
عدس	یک قاشق مرباخوری
برنج	یک قاشق مرباخوری
پیاز	یک عدد (کوچک)
سبزی آش (شوید، جعفری، گشنیز و تره)	یک قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق مرباخوری

طرز تهیه:
 عدس و ماش را جداگانه بپزید. گوشت را با کمی پیاز و آب، پخته سپس برنج را به آن اضافه کنید. کمی که جا افتاد سبزی و کره را داخل آش بریزید. بعد از چند دقیقه جوشیدن، حبوبات پخته شده را هم اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا همه مواد آن کاملاً مخلوط شوند.

 آش جو: (از هفته دوم ماه هشتم به بعد)

طرز تهیه:

مواد لازم و طرز تهیه آن مانند آش قبلی است فقط به جای ماش از بلغور جو یا جوپرک شده استفاده می‌شود.

 آش کلم: (از هفته دوم ماه هشتم به بعد)

مواد لازم و طرز تهیه آن مانند آش جو است. گوشت را با کمی پیاز و آب، بار کنید سپس هویج و کلم را که قبلاً به قطعات ریز خرد کرده اید همراه با جو (به صورت بلغور یا پرک شده) به آن اضافه نمایید. مواد آش که پخته شده سبزی و کره را داخل آن بریزید.

آش که کاملاً جا افتاد، یک قاشق غذاخوری کشک پاستوریزه کم نمک به آن اضافه نمائید. (اگر از گوشت چرخ کرده استفاده می‌کنید می‌توانید آنرا با کمی پیاز رنده شده به صورت کوفته قلقلی در آورید و وقتی سبزی و کره را به آش اضافه می‌کنید، کوفته قلقلی‌ها را هم داخل آش بریزید).

 آش گندم: (از 9 ماهگی به بعد)

مواد لازم و طرز تهیه این آش هم مانند آش جو است. ولی به جای جو از یک قاشق مرباخوری گندم پرک شده هم استفاده کنید. وقتی آش جا افتاد یک قاشق غذاخوری کشک پاستوریزه و کم نمک به آن اضافه نمائید تا حدود 5 دقیقه با آش بجوشد. کشک‌‌های دیگر را قبل از اضافه کردن به آش چند دقیقه بجوشانید. کشک طعم آش گندم و جو را دلپذیرتر و ارزش غذایی آن را بیشتر می‌کند.

 آش لوبیا و عدس: (از 9 ماهگی به بعد)

مواد لازم و طرز تهیه آن مانند آش حبوبات است فقط به جای ماش از انواع لوبیا (سفید، قرمز و یا چیتی) استفاده می‌شود. حبوبات آش باید آن قدر پخته شده باشند که با پشت قاشق کاملاً نرم و له شوند. اضافه کردن دو قاشق غذاخوری ماست یا چند قطره آب نارنج تازه یا آب لیموترش تازه، آش حبوبات و آش کلم را خوشمزه‌تر می‌کند.

 6ـ حلیم‌ها:

* حلیم گوشت و ماش

* حلیم گوشت و عدس

* حلیم گوشت و جو پرک شده

(از هفته دوم ماه هشتم به بعد)

طرز تهیه حلیم‌ها گوشت یکسان است به عنوان نمونه به حلیم گوشت و ماش اشاره می‌شود.

 حلیم گوشت و ماش

مواد لازم:

گوشت	به اندازه یک تخم‌مرغ
ماش	یک قاشق غذاخوری
پیاز	یک عدد کوچک
کره	یک قاشق مرباخوری

 طرز تهیه:

گوشت را بعد از تکه کردن با پیاز و آب بپزید. بعد از اینکه نمی‌‌پز شد عدس یا ماش یا جو پرک شده را اضافه کنید و بگذارید کاملاً بپزد. بعد از جا افتادن حلیم، کره را اضافه کرده آن را با پشت قاشق یا گوشت کوب کاملاً نرم و یکنواخت نمائید.

 * حلیم گوشت و لوبیا سفید

* حلیم گوشت و گندم

* حلیم گوشت و ذرت

(از 9 ماهیگ به بعد)

طرز تهیه حلیم‌‌های گوشت و لوبیا و گوشت و ذرت مانند حلیم گوشت و ماش است.

 حلیم گندم:

مواد لازم:

گندم نیمکوب یا پرک شده	دو قاشق غذاخوری سرصاف
گوشت	به اندازه یک تخم‌مرغ
سیب‌زمینی	یک عدد کوچک
پیاز	یک عدد کوچک
شکر	یک قاشق مرباخوری
کره	یک قاشق مرباخوری
دارچین	یک چهارم قاشق چایخوری

 طرز تهیه:

گندم و گوشت و پیاز را با مقداری آب بپزید بعد سیب‌زمینی خرد شده را به آن اضافه کنید و بگذارید چند چوش دیگر بزند تا همه محتویات حلیم کاملاً پخته و نرم شوند، سپس با پشت قاشق یا گوشت کوب آن را نرم و یکنواخت کنید. کره را آب کرده و همراه شکر به حلیم اضافه نمائید.

توجه: لوبیا سفید را بهتر است از شب قبل خیس کنید، ماش نیاز به خیساندن از شب قبل ندارد. ذرت اگر قبل از پختن یکی دو ساعت خیس بخورد کافی است.

  7ـ انواع کته‌ها و پلوها: (از آغاز 11 ماهگی به بعد)

  کته با ماهیچه:

مواد لازم:

ماهیچه	یک عدد کوچک
پیاز	یک عدد متوسط
برنج	چهار قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق غذاخوری

 طرز تهیه:

اول ماهیچه را با پیاز و کمی ادویه (زردچوبه) و آب بپزید به طوری که بعد از ریختن ماهیچه، هنوز مقداری آب برای پختن برنج به صورتی که کاملاً نرم و پخته شود، داشتهباشد. برنج و کره را در آب ماهیچه بریزید پخته که شد آن را دم کنید. موقع غذا دادن به شیرخوار، پلو و ماهیچه را با پشت قاشق کاملاً نرم و مخلوط نمائید.

  کته شوید با مرغ یا ماهیچه:

طرز تهیه آن مانند کته با ماهیچه است. ولی به جای ماهیچه می‌توانید از مرغ استفاده کنید. و همراه با اضافه کردن برنج یک قاشق غذاخوری شوید خرد شده هم بریزید.

  کته گوشت و لوبیا سبز: (لوبیا پلو)

گوشت را به قطعات ریز خرد کرده، با پیاز تفت بدهید و بگذارید با کمی آب بپزد. دو قاشق غذاخوری لوبیا سبز را که جداگانه پخته اید همراه با چهار قاشق غذاخوری برنج، کره و دو عدد گوجه‌فرنگی رنده شده به آب گوشت اضافه نمائید وقتی آب آن تمام شد پلو را دم کنید.

در تهیه این غذا از گوشت چرخ کرده هم که آن را با کمی پیاز تفت داده اید می‌توانید استفاده کنید و یا گوش چرخ کرده را به صورت قلقلی در آورید. پس از سرخ کردن در کمی روغن، هنگام دم کردن برنج آنها را لابلای برنج بگذارید.

  کته گوجه فرنگی با قلقلی: (استانبولی پلو)

یک قاشق غذاخوری پر گوشت چرخ کرده را همراه با یک پیاز کوچک رنده شده و مقدار کمی ادویه ملایم نظیر زردچوبه و امثال آن مخلوط کرده و به صورت قلقلی در آورید و دریک قاشق مرباخوری روغن مایع یا کره تفت بدهید و بگذارید به آرامی بپزد، آنگاه چهار قاشق غذخوری برنج را با آب و دو عدد گوجه فرنگی متوسط رنده شده و یک عدد سیب‌زمینی که قبلاً پوست کنده و خرد کرده اید و یک قاشق مرباخوری روغن، بپزید موقع دم کردن برنج، قلقلی‌ها را در داخل کته قرار دهید در تهیه کوفته قلقلی می‌توانید از یک قاشق مرباخوری (سرصاف) آرد نخودچی یا گندم و یک نوع سبزی هم استفاده نمائید.

(گوشت چرخ کرده + پیاز رنده شده + آرد + یک یا چند نوع سبزی معطر)

 شوید باقلا پلو با گوشت:

مواد لازم:

گوشت تکه‌ای	به اندازه یک تخم‌مرغ
یا گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
برنج	چهار قاشق غذاخوری
باقلا	یک قاشق غذاخوری
پیاز	یک عدد متوسط
شوید خرد شده	دو قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق غذاخوری

 طرز تهیه:

باقلا را جداگانه بپزید، گوشت تکه‌ای یا چرخ کرده را با پیاز تفت دهید و بگذارید بپزد. شوید را با آب و برنج به صورت کته در آورید. قبل از دم کردن برنج، باقلا و گوشت چرخ کرده یا گوشت تکه را داخل برنج بگذارید.

  سبزی پلو با ماهی:

مواد لازم:

برنج	چهار قاشق غذاخوری
سبزی پلو (خرد شده)	دو قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق غذاخوری
ماهی	یک تکه متوسط (بعد از پختن و گرفتن تیغ آن، حدود یک قاشق غذاخوری شود)

 طرز تهیه:

ماهی را با کمی زردچوبه و چند قطره آب نارنج تازه، بخار پز کنید. (ظرف حاوی ماهی را در داخل یک قابلمه که کمی آب دارد بگذارید و روی اجاق قرار دهید). با برنج، سبزی، کره و آب، کته نرمی درست کنید. تیغ‌‌های ماهی را جدا و گوشت ماهی را همراه با پلو به کودک بدهید.

 یک عدد خرما که پوست و هسته آن گرفته شده باشد یا مقداری حلوا بعد از سبزی پلو با ماهی برای کودک بسیار خوشایند و لذت‌بخش است و دریافت انرژی او را افزایش می‌دهد.

  ته چین مرغ:

مواد لازم:

برنج	4 قاشق غذاخوری
گوشت مرغ بدون استخوان	به اندازه یک تخم‌مرغ
زرده تخم‌مرغ	یک عدد
کره یا روغن	یک قاشق غذاخوری
ماست	دو قاشق غذاخوری

 طرز تهیه:

زرده تخم‌مرغ را بزنید و همراه با کمی زعفران حل شده در آب، در ماست بریزید و مخلوط کنید. در یک قابلمه، برنج را با آب و قسمتی از کره به صورت کته در آورید ولی نگذارید که همه آب آن تمام شود. در قابلمه کوچک دیگری بقیه کره یا روغن را بریزید، داغ که شد نصف مخلوط ماست و ... را کف قابلمه پهن کرده و حدود یک سوم کته را روی آن بریزید و تکه‌‌های پخته شده گوشت مرغ را روی آن بچینید. سپس بقیه کته را با بقیه مخلوط ماست و ... مخلوط نموده و روی گوشت‌ها قرار دهید و بگذارید غذا دم بکشد.

  کلم پلو:

مواد لازم:

گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
پیاز	یک عدد متوسط
گوجه‌فرنگی	2 عدد متوسط
برنج	4 قاشق غذاخوری
کلم برگ خرد شده و سرخ شده	2 قاشق غذاخوری
ریحان و ترخون یا شوید خرد شده	1 قاشق مرباخوری
کره	1 قاشق غذاخوری

 طرز تهیه:

کلم برگ را خرد کرده در کمی کره تفت بدهید و چند قطره آب لیمو یا سرکه به آن اضافه نموده بگذارید با حرارت ملایم بپزد. گوشت چرخ کرده را با پیاز خرد شده و کمی کره تفت دهید یک استکان آب گوجه فرنگی اضافه کنید و بگذارید آرام آرام بپزد. برنج را بصورت کته بپزید موقع دم کردن، گوشت چرخ کرده، ریحان و ترخون یا شوید خرد شده، کلم و بقیه کره را به آن اضافه کنید.

پلوهایی که می‌توان با گوشت یا بدون گوشت تهیه نمود

(اگر بدون گوشت است از زرده تخم‌مرغ استفاده کنید)

 هویج پلو:

مواد لازم:

برنج	چهار قاشق غذاخوری
هویج	دو عدد متوسط
کره	یک قاشق غذاخوری
زرده تخم‌مرغ	یک عدد

 طرز تهیه:

هویج را که رنده کرده و یا به قطعات بسیار کوچک ریز نموده اید با کمی کره تفت بدهید. برنج را که دم می‌کنید، هویج و بقیه کره را به آن اضافه نمائید. موقع غذا دادن به کودک یک زرده تخم‌مرغ سفت شده را روی غذا رنده کنید.

  لوبیا چشم بلبلی پلو:

مواد لازم این غذا مانند هویج پلو است. به جای هویج از یک قاشق مرباخوری لوبیا چشم بلبلی و یک قاشق غذاخوری شوید خرد شده استفاده کنید.

 طرز تهیه:

لوبیا چشم بلبلی را با آب بپزید. برنج را با کره و شوید بپزید و قبل از دم کردن، لوبیا چشم بلبلی را به آن اضافه نمائید. موقع غذا دادن زرده سفت شده تخم‌مرغ را روی غذا رنده کنید.

توجه: اگر برای ناهار از انواع کته‌‌های بدون گوشت یا بدون تخم‌مرغ استفاده کرده اید سعی کنید برای شام یک خوراک یا غذای گوشتی تهیه نمائید.

  عدس پلو با خرما یا کشمش:

مواد لازم:

برنج	چهار قاشق غذاخوری
عدس	یک قاشق غذاخوری
کره	یک قاشق غذاخوری
خرما	دو یا سه عدد
یا کشمش پلویی	یک قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

عدس را جداگانه بپزید و موقع دم کردن برنج، عدس و کره را به آن اضافه نمائید. پوست و هسته خرما را جدا کنید، در کمی کره یا روغن تفت دهید (یا کشمش را که قبلاً در کمی آب خیس کرده اید بشویید و در کمی روغن تفت دهید) و روی برنج که در حال دم کشیدن است بگذارید و هنگام غذا دادن به کودک، کشمش یا خرما را با عدس پلو کاملاً نرم و مخلوط نمائید.

8ـ خوراک‌ها:‌

 خوراک ماکارونی:

مواد لازم:

ماکارونی	10 رشته
گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
پیاز	یک عدد کوچک
هویچ	یک عدد متوسط
گوجه‌فرنگی	یک عدد متوسط
کره	دو قاشق مرباخوری

طرز تهیه:

گوشت چرخ کرده را با یک قاشق مرباخوری کره و پیاز و هویج بسیار خرد شده، تفت بدهید یک استکان آب و گوجه فرنگی رنده شده را به آن اضافه کنید تا چند جوش بزند و کاملاً جا بیفتد در ظرف دیگری آب را به جوش بیاورید و کمی نمک و ماکارونی را درون آن بریزید. پس از حدود 10 دقیقه ماکاروین را آبکش کرده و آب ولرم روی آن بریزید تا ماکارونی‌ها به هم نچسبند، بقیه کره را در قابلمه ریخته ماکارونی را در آن بریزید، سپس گوشت و هویج را داخل آن قرار دهید و بگذارید دم بکشد. (هنگام غذا دادن به کودک ماکارونی و گوشت را با پشت قاشق کاملاً نرم و له کنید).

توجه: به جای گوشت می‌توانید یک استکان کوچک شیر و پنیر و زرده تخم‌مرغ رنده شده را مخلوط کرده و لابلای ماکارونی بریزید و دم کنید. سبزی‌‌های خشک معطر، طعم خوراک ماکارونی را بهتر می‌کنند. استفاده از یک قاشق مرباخوری سس گوجه‌فرنگی هم بلامانع است.

  خوراک جگر:

مواد لازم:

جگر (گوساله یا گوسفند)	به اندازه یک تخم‌مرغ متوسط
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
گوجه‌فرنگی	یک عدد متوسط
پیاز	دو عدد متوسط
کره	یک قاشق مرباخوری
جعفری خرد شده	یک قاشق غذاخوری
لیموترش تازه یا آب نارنج	یک قاشق مرباخوری

 طرز تهیه:

جگر سالم گوسفند یا گوساله را که به قطعات ریز تقسیم کرده اید با یک پیاز بپزید بعد آن را با پشت قاشق له کنید (می توانید جگر را چرخ کنید و با یک پیاز و کره تفت بدهید). سپس یک سیب‌زمینی خرد شده و مقداری آب و گوجه‌فرنگی رنده شده را بریزید و بگذارید به آرامی بپزد. کمی قبل از کشیدن غذا، جعفری خرد شده و چند قطره آب لیمو ترش تازه به خوراک اضافه نمائید.

  خوراک لوبیا چیتی:

مواد لازم:

لوبیا چیتی	دو قاشق غذاخوری
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
گوجه فرنگی	دو عدد متوسط
پیاز	یک عدد متوسط
روغن زیتون	یک قاشق غذاخوری
نعنا خشک	نصف قاشق مرباخوری
یا نعنای تازه ریز شده	یک قاشق مرباخوری

طرز تهیه:

لوبیا چیتی را شب قبل خیس کنید. صبح آب آن را بیرون ریخته و لوبیاها را با آب و پیاز بپزید، تا کاملاً پخته شوند. سپس سیب‌زمینی خرد شده، گوجه فرنگی رنده شده و نعنای ریز شده را بریزید و بگذارید چند جوش بزند. وقتی آب آن تمام شد خوراک آماه است. موقع غذا دادن به کودک، روغن زیتون را اضافه کنید.

اگر از نعنا خشک استفاده می‌کنید آن را همراه با روغن زیتون روی غذا بریزید.

  خوراک گوشت و نخود سبز:

مواد لازم:

گوشت	به اندازه یک عدد تخم‌مرغ
یا گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
پیاز	یک عدد متوسط
نخود سبز	یک قاشق غذاخوری پر
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
گوجه فرنگی	دو عدد متوسط
کره	یک قاشق مرباخوری پر

طرز تهیه:

گوشت را به قطعات کوچک خرد نموده با کمی کره، پیاز و ادویه ملایم تفت داده و با مقداری آب بپزید. اگر از گوشت چرخ کرده استفاده می‌کنید آن را با پیاز رنده شده و کمی ا دویه به صورت قلقلی در آورید و یا فقط در کره تفت بدهید. نخود سبز و سیب‌زمینی را هم جداگانه بپزید و بعد همه مواد را با گوجه‌فرنگی رنده شده مخلوط نموده بگذارید چند جوش بزند تا کاملاً جا بیفتد. اضافه کردن کمی آب نارنج یا آب لیموترش تازه و کره، غذا را خوشمزه‌تر می‌کند.

9ـ سایر غذاها:

 کتلت:

مواد لازم:

گوشت چرخ کرده	یک قاشق غذاخوری پر
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
زرده تخم‌مرغ	یک عدد
پیاز	یک عدد متوسط
کره	یک قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

پیاز را روی گوشت چرخ کرده رنده کنید. سیب‌زمینی را کاملاً شسته و با پوست بپزید. سپس پوست بکنید و آن را هم رنده کنید. زرده تخم‌مرغ را به مایه کتلت اضافه نمائید. تکه‌هایی از آن را با دست به شکل بیضی در آورید و در کره یا روغن مخصوص سرخ کردن که داغ شده است سرخ نمائید.

 کوکوی سیب‌زمینی:

مواد لازم:

سیب‌زمینی	2 عدد متوسط
پیاز	یک عدد متوسط
زرده تخم‌مرغ	یک عدد
کره	دو قاشق غذاخوری
شیر	یک قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

سیب‌زمینی را مطابق آن چه که قبلاً اشاره شده بپزید و رنده کنید. پیاز رنده شده، شیر، کمی زردجوبه و یک زرده تخم‌مرغ به آن اضافه نمائید. بعد از این که روغن داغ شده قاشق قاشق از مایع در روغن بریزید و پشت و روی آن را سرخ کنید.

 کوکوی سبزی:

مواد لازم:

سبزی کوکوی خرد شده	3 قاشق غذاخوری
پیاز	یک عدد متوسط
زرده تخم‌مرغ	یک عدد
آرد گندم	یک قاشق چایخوری
کره	دو قاشق غذاخوری

 طرز تهیه:

پیاز را روی سبزی رنده کنید. زرده تخم‌مرغ، کمی زردچوبه و آرد را به آن اضافه کنید و مانند کوکوی سیب‌زمینی سرخ کنید.

  سالاد الویه:

مواد لازم:

گوشت سینه مرغ	یک چهارم سینه کامل
یا فیله مرغ	دو عدد
زرده سفت شده تخم‌مرغ	یک عدد
نخود فرنگی پخته شده	یک قاشق غذاخوری
سیب‌زمینی	یک عدد متوسط
هویج	یک عدد متوسط
ماست چکیده	دو قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

طرز تهیه آن مانند سالاد الیویه معمولی است یعنی بعد از پختن سینه یا فیله مرغ آن را به تکه‌‌های ریز تقسیم کنید. سیب‌زمینی را جدا بپزید و بعد از پوست کندن آن را رنده نمائید. نخودفرنگی و هویج را هم جداگانه بپزید و نخودفرنگی را به مایه سالاد اضافه کنید. زرده تخم‌مرغ و هویج پخته شده را هم رنده کرده و آخر کار ماست چکیده، کره و آب مرغ را به آن اضافه نمائید.

مواد غذایی با منشاء حیوانی:

1ـ گوشت‌ها: گوشت گوسفند، بره، گوساله، گاو، شتر و بز 2ـ جگر 3ـ گوشت پرندگان: مرغ، جوجه، اردک و غاز 4ـ انواع ماهی‌ها و میگو 5ـ تخم انواع پرندگان حلال گوشت (مرغ، غاز، اردک و کبوتر) 6ـ شیر و فرآورده‌‌های آن

منابع سرشار از مواد مغذی

منابع آهن:

1ـ منابع غذایی غنی از آهن با جذب خوب:

علاوه بر شیر مادر،

انواع جگر، دل و قلوه، گوشت قرمز، گوشت مرغ یا بوقلمون و سایر پرندگان به ویژه ران آن‌ها همچنین گوشت ماهی، غذاهای غنی شده با آهن مثل آرد یا ماکارونی.

2ـ منابع غذایی غنی از آهن با جذب کمتر:

زرده تخم‌مرغ، حبوبات، آرد نخودچی، سبزی‌‌های با برگ سبز تیره (اسفناج، جعفری، ...)، لوبیا سبز، سیب‌زمینی، قارچ، ریواس، چغندر، آلو و زردآلو.

این‌گونه مواد غذایی اگر همراه با مواد غذایی غنی از ویتامین C یا غذاهای دسته اول (غنی از آهن یا جذب خوب) خورده شوند جذب آهن آن‌ها افزایش می‌یابد.

منابع روی:

غلاوه بر شیر مارد (با مقدار روی کم ولی جذب بسیار خوب).

انواع جگر، دل و قلوه.

گوشت حیوانات خصوصاً گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی‌ها.

زرده تخم‌مرغ.

دانه‌‌های کامل غلات و حبوبات و انواغ مغزها.

ماست.

منابع ویتامین C :

میوه‌‌های تازه مانند پرتقال، لیمو، نارنگی (انواع مرکبات)، انبه، انگور، هلو، توت، هندوانه، خربزه، طالبی، آناناس، کیوی.

سبزی‌‌های تازه مثل گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای سبز، فلفل سبز شیرین و بامیه.

سبزی‌‌های سبز مانند اسفناج، جعفری، گشنیز، کاهو، کلم پیچ و بروکلی.

سبزی‌‌های ریشه‌ای نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی تازه و چغندر.

سیب‌زمینی خام حاوی ویتامین C فراوان و غنی از ویتامین 1B است. ویتامین C سیب‌زمینی با طول زمان ذخیره کردن آن ارتباط دارد. اگر سه ماه ذخیره شود یک سوم ویتامین C و اگر 6 یا 7 ماه ذخیره شود دو سوم ویتامین C آن از بین می‌رود.

منابع ویتامین A :

شیرمادر به ویژه آغوز

کره و روغن حیوانی (مواد لبنی).

انواع جگر، دل و قلوه، روغن کبد ماهی.

زرده تخم‌مرغ.

میوه‌‌های زرد و نارنجی مانند نارنگی، پرتقال، انبه، آلو، زرد آلو و طالبی.

سبزی‌‌های نارنجی رنگ مانند زردک، هویج، کدو حلوایی، کدو تنبل، فلفل دلمه‌ای قرمز و نارنجی سبزی‌‌های سبز تیره مانند اسفناج، جعفری، گشنیز، برگ کرفس، برگ تربچه، برگ چغندر، برگ شلغم، ساقه پیازچه، برگ‌‌های کدو تنبل، کم پیچ، کاهو، بروکلی، کلم قمری، بامیه، فلفل شیرین و فلفل دلمه‌ای.

برگ‌‌های سبز تیره‌تر و میوه‌‌های نارنجی‌تر ویتامین A بیشتری دارند.

آشنایی با انواع چربی‌ها و روغن‌ها

چربی‌ها (در درجه حرارت اتاق جامد هستند)	روغن‌ها (در درجه حرارت اتاق مایع هستند)
چربی گوشت روغن حیوانی جامد روغن نباتی جامد دنبه کره خامه	سویا آفتاب گردان  زیتون ذرت کنجد ماهی بادام زمینی  کانولا نخل قرمز هسته انگور

 

توجه: مناسب‌ترین روغن برای سرخ کردن و تهیه غذاهایی نظیر کتلت، روغن مخصوص سرخ کردن است. برای سایر مصارف می‌توان از روغن‌‌های مایع، ترجیحاً روغن زیتون استفاده نمود.

 حبوبات و غلات:

حبوبات کم چرب	حبوبات پر چرب	غلات
نخود	لوبیای سویا	ذرت
عدس		گندم
عدس دال		جو
لوبیا سفید		برنج
لوبیا چشم بلبلی
لوبیا چیتی
لوبیا قرمز
ماش

 دانه‌ها یا مغزهای پر چرب:

1ـ انواع تخمه‌ها (آفتاب گردان، کدو، کدو حلوایی، هندوانه، خربزه و طالبی)

2ـ آجیل‌ها: (پسته، بادام، گردو، فندق، بادام درختی، بادام هندی و بادام زمینی)

3ـ کنجد

میزان کالری و پروتئین انواع مغزها

مقدار	وزن	کالری	پروتئین
10 عدد مغز بادام درختی (خام)	10 گرم	58	2/2 گرم
20 عدد مغز بادام زمینی (خام)	13 گرم	89	1/2 گرم
10 عدد مغز پسته (بدون پوست)	7 گرم	38	1/4 گرم
24 عدد مغز تخم آفتاب گردان	10 گرم	56	2/2 گرم
20 عدد مغز فندق (بدون پوست)	19 گرم	46	0/66 گرم
1 عدد مغز گردو (1 عدد کامل)	4 گرم	24	حدود 1 گرم
10 عدد مغز تخم کدو (خام)	10 گرم	44	1/94 گرم
1 قاشق غذاخوری سرصاف آرد نخودچی (بو داده بدون نمک)	13 گرم	15	0/67 گرم

راه کارهای افزایش انرژی و مواد مغذی غذاها:

برای کودکانی که به علت کم غذایی، خوب وزن نمی‌‌گیرند می‌توان با اضافه کردن مواد زیر به غذای آنان، کالری و مواد مغذی غذا را افزایش داد.

 مخلوط آرد و شیر و کره یا روغن زیتون.

 آرد غلات یا حبوبات.

 غلات یا حبوبات جوانه زده.

 بادام، پسته، گردو، فندق (کوبیده یا آسیاب شده).

 کنجد، مغز تخم کدو، مغز تخم آفتاب گردان، مغز تخم هندوانه (که در هاون یا آسیاب کاملاً نرم شده باشد).

 خامه، کره، روغن، شیر، ماست، پنیر و زرده تخم‌مرغ.

توجه: برای افزایش انرژی و مواد مغذی غذای کودک از شکر هم استفاده می‌کنند ولی مصرف آن باید محدود باشد تا کودک به طعم شیرین عادت نکند. از طرف دیگر تراکم انرژی شکر مثل روغن نیست.

 حداکثر مجاز اضافه کردن روغن به غذا 5 میلی‌لیتر (یک قاشق مرباخوری) به 100 گرم از غذاست.

 گرچه اضافه کردن چربی حیوانی، روغن، کره و ... انرژی غذا را بیشتر می‌کنند ولی می‌توانند روی تراکم مواد مغذی (Nutrition Density) پروتئین و ریز مغذی‌‌های غذا تاثیر بگذارند. بنابراین بهتر است مواد حاوی نشاسته، طوری غنی شوند که تراکم مواد مغذی پروتئین و ریزمغذی غذا نه تنها حفظ، بلکه تشدید هم بشود. این هدف با اضافه کردن شیر (شیر مادر یا شیر پاستوریزه شده گاو) و یا محصولات تخمیر شده شیر مثل ماست و پنیر تحقق می‌یابد که هم کیفیت پروتئین غذا را بهتر می‌کند و هم تراکم مواد مغذی را افزایش می‌دهد.

 ماست و پنیر به دلیل PH پایین (اسیدی بودن)، جذب آهن غیرگوشت غذا را بیشتر می‌کنند.

 دریافت چربی را در کودکان زیر 3 سال نباید محدود کرد زیرا آنان در حال رشد هستند و بیش از 3% انرژی دریافتی روزانه آنها باید از چربی‌ها تامین شود. مقادیر بالاتر هنگامی تجویز می‌شود که کودک بی اشتها باشد یا به عفونت‌‌های مکرر مبتلا شود.

بنابراین برای کودکان زیر دو سال نباید از ماست یا پنیر کم چرب استفاده کرد. از دو تا سه سالگی به بعد استفاده از شیر گاو یا ماست با چربی 1/5 تا 2% اشکالی ندارد.

مصرف گندم:

در منابع جدید  علمی در مورد استفاده از گندم در رژیم غذایی کودک اختلاف نظر فراوان وجود دارد و حتی ذکر شده که شیر خورانی که انحصاراً با شیر مادر تغذیه می‌شوند می‌توانند از پایان 6 ماهگی ازنان و یا سایر فرآورده‌‌های گندم استفاده کنند ولی آنچه که مورد تائید اساتید انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر می‌باشد آن است که استفاده از گندم به بعد از پایان 8 ماهگی کودک موکول گردد.

شیر گاو:

از نظر عنصر آهن منبع بسیار ضعیفی است. کودکانی که در روز بیش از 500 میلی لیتر شیر گاو مصرف می‌کنند دچار کمبود آهن می‌شوند. مصرف زیاد شیر گاو نه تنها اشتهای کودک را برای خوردن سایر غذاها کمتر می‌کند بلکه موجب دفع خون غیرمحسوس از مدفوع هم می‌شود.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

خصوصیات پوشک مناسب برای نوزادان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

 چیزی که قرار است تا دو سه سال ۲۴ ساعته به بچه ات وصل باشد، حتما چیز مهمی است؛ حتی اگر اسمش پوشک باشد که آدم را یاد بوی بد و چیزهای تهوع آور بیندازد!

 یک پوشک مناسب، فقط قرار نیست حجم توده شلوار بچه را کم کند. یک پوشک نامناسب ممکن است موجب انحراف پاهای کودک، عفونت ادراری، حساسیت پوستی و بیماری های جدی تری شود، پس انتخاب پوشک را دست کم نگیرید. یادتان باشد مارک پوشکی ممکن است ایرادی داشته باشد، این را همه مادران باتجربه می دانند.

 یکی گران است، یکی پس می دهد، یکی گلوله می شود، یکی روی ران بچه خط می اندازد و یکی دیگر که هیچ کدام از این مشکلات را ندارد در شهر شما پیدا نمی شود! مهم این است پوشکی را انتخاب کنید که کمترین معایب و بیشترین فواید را داشته باشد. این دو صفحه هم یک راهنمایی است، برای انتخاب نمونه های آزمایشی. چند جور پوشک را آزمایش کنید، تا بهترینش دست تان بیاید؛ بهترین برای شما و کودک تان!

 ● یک پوشک خوب باید...

 ارزان باشد

 این فاکتور را دست کم نگیرید. با یک محاسبه سرانگشتی، شما برای هر ماه تقریبا دو بسته کامل پوشک لازم دارید و این ماجرا تا ۲ یا ۳ سالگی کودک تان ادامه دارد. شما که نمی خواهید همه پول هایتان را پای پوشک بدهید؟!

 ● یک پوشک خوب باید...

 بلند باشد

 به خصوص ۶ ماه اول که غذای کودک فقط شیر است، مدفوع آبکی او به احتمال زیاد از پشت بیرون می زند. برای این که مجبور نباشید هر بار تا گردن کودک را بشویید، یک پوشک با پشتی بلند انتخاب کنید. می توانید بعد از ۶ ماهگی نوع پوشک را عوض کنید.

 ● یک پوشک خوب باید...

 جذب خوبی داشته باشد

 پوشکی که خوب جذب نکند، پس می دهد یا گلوله گلوله می شود. پوشک های دارای لایه جاذب رطوبت در داخل و سطح پوشک، بهترین گزینه اند.

 ● یک پوشک خوب باید...

 ظریف باشد

 ظریف بودن پوشک فقط به این درد نمی خورد که حجم توده زیر شلوار را کم کند. یک پوشک بزرگ و پهن ممکن است پای کودک را کج کند و روی راه رفتن او هم اثر بگذارد. پوشک باید هم قطر کمی داشته باشد و هم فاصله ای بیشتر از ۴ انگشت بین دو پای کودک ایجاد نکند.

 ● یک پوشک خوب باید...

 لایه رویی اش کتان باشد

 پوشک هایی که لایه رویی آن ها پلاستیک است، امکان تبادل هوا با بیرون را ندارند و بنابراین پای کودک خیلی زود دچار سوختگی می شود. در بین مارک های ایرانی تنها چند تا کتان هستند، اما پوشک های خارجی همگی کتانی هستند.

 با کمی امتحان می توانید یک پوشک مناسب برای کودک تان پیدا کنید. هنگام آزمایش کردن پوشک های مختلف، حواس تان به این چیزها باشد. یک پوشک خوب نباید این نشانه ها را داشته باشد:

 ● یک پوشک خوب نباید...

 ▪ روی ران بچه جا بیندازد.

 ▪ گلوله شود یا پنبه هایش از هم باز شوند.

 ▪ از طرفین یا از پشت پس بدهد.

 ▪ با هر بار ادرار بوی ناجور بدهد.

 ▪ عطری و کرم دار باشد. (به خصوص برای دخترها)

 ▪ کریستال های رطوبت گیر آن از داخل پوشک بیرون بیاید و به پای کودک بچسبد.

▪ بین دو پای کودک بیشتر از ۴ انگشت فاصله بیندازد.

▪ پلاستیکی باشد.

 ▪ چسب هایش به راحتی کنده نشوند.

 منبع:سایت بیتوته

از پوشک گرفتن بچه و آموزش لگن (کی و چگونه؟)

شاید این مسئله دغدغه خاطر بسیاری از مادران عزیز باشه (برای من هم اینگونه بود)اما داشتن اطلاعات مفید در این زمینه  میتونه کمک بزرگی برامون باشه. 
در کتاب همه کودکان تیزهوشند اگر...مطلبی خواندم که عینا منتقل میکنم: 
"هیچ دو کودکی کنترل ادرار را در یک سن بدست نمی آورند.زمان واقعی آن هنگامی است که کودک آماده باشد.منظور از  آماده بودن زمانی ست که مغز,اعصاب و عضلات به اندازه کافی رشد کرده باشند.به ندرت ممکن است قبل از سن 15 تا 18 ماهگی اعصاب تکامل یافته باشند وعضلات به آنها پاسخ دهند.بنابراین به خاطر کودکتان قبل از این سن انتظار نتایج مهمی از نشستن روی لگن نداشته باشید. 
اگر مصمم باشید آموزش لگن را از سن پایین شروع کنید احتمال بروز مشکلات بیشتر است." 
به نی نی 9 ماهه زور نکنید!! 
کنترل مدفوع معمولا قبل از کنترل ادرار حاصل میشود ولی زمان بدست آوردن آن متغیرتر است.بعضی کودکان به خصوص پسرها ممکن است تا پس از دو سالگی هیچ نشانه ای از کنترل آن نشان ندهند.این موضوع نشان میدهد که محدوده طبیعی برای زمان بدست آوردن کنترل مدفوع چقدر وسیع است. 
بنابراین نقش شما این است که اجازه دهید کودکتان با سرعت خاص خودش رشد کند و هر وقت موفق شد تمیز بماند او را تحسین کنید و اگر خود را کثیف کرد جار و جنجال راه نیندازید.اگر آموزش رو شروع کردین,بهتره وقفه نندازید تا کودک سردرگم نشه.مهمه که روال آموزش منظم و پشت سر هم باشه.
در مواقعی مثل زمان بعد از غذا خوردن,بچه رو روی لگن بنشونید(کلا زمانهایی که احتمال موفقیت بیشتره) و از وسایلی مثل کتاب یا اسباب بازی برای تشویق به نشستن استفاده کنید
منم از این روش برای امیر مهدی استفاده کردم.البته یه هفته ای طول کشید و هر  ١٠ دقیقه دستشویی تا یاد بگیره.

.نکته بعدی اینه که احساس کنیم سن بچه برای این آموزش مناسیه...خواهش میکنم به حرفهای خاله جان و دختر عمه جان و همسایه و..اهمیت ندین...بچه ها کاملا با هم متفاوتن و سن مناسبشون برای هر نوع اموزشی هم متفاوت..ممکنه بچه شما از هر نظر با دختر خاله اش هم سو رشد کرده باشه ولی تو این مورد چند ماه دیرتر..این ابدا نگران کننده نیست و کاملا طبیعیه..

پس سن مناسب رو پیدا کنین..مثلا سنی مناسبه که بچه بتونه حدااقل دو سه ساعت خودش رو خشک نگه داره..یعنی بچه ای نباشه که  هر نیم ساعت یه بار نیاز به تعویض پوشک پیدا میکنه...یا اینکه تقریبا متوجه بشین که بچه تونسته یه نظمی به مجاری ادراری و روده اش بده...مثلا روزی فلان بار و تقریبا در این ساعتها اجابت مزاج میکنه...منظورم اینه که خیلی به هم ریخته و بی نظم نباشه..اینها نشون میدن بچه تقریبا اماده است برای این آموزش حساس...میگم حساس نه برای اینکه نگرانتون کنم..بلکه برای اینکه    بدونین این آموزش یکی از آموزشهای مهم زندگی بچه است..به استقلال و حس بزرگ شدنش کمک میکنه...باعث میشه والدین آرامش بیشتری توی زندگی داشته باشن و با انرژی بیشتری به فکر باقی آموزشهای بچه باشن و اینکه زیادی سخت گیری کردن یا برعکس آسون گیری توی این اموزش میتونه عواقب طولانی مدتی داشته باشه..

فروید معتقد بود:سن 2 سالگی تا 3-4 سالگی سن دوره مقعدیه...یعنی میگفت انرژی زندگی توی این قسمتها متمرکز میشه..بچه از نگه داشتن و ناگهانی دفع کردن  ادرار یا مدفوع خودش خیلی لذت میبره...اگه والیدن برای اینکار کودک رو رها کنن و بذارن هر کاری دلش خواست بکنه بچه ای در آینده شلخته..دمدمی مزاج و ریخت و پاشی در کارها و رفتارها و تصمیماتش خواهند داشت...و در صورتی که خیلی سخت گیری شدید کنن و مدام بچه رو برای اجابت مزاج تحت فشار بذارن..بچه ای وسواسی..خسیس..و خیلی سخت گیر و زیادی دقیق خواهند داشت...پس افراط و تفریط توی این دوران هر دو غلطن...
حالا اطلاعات دیگه که از سایت های مختلف جمع کردم.
آیا کودک برای از پوشک گرفتن آماده است؟
با بزرگ شدن کودکتان برای خیلی چیزها در مورد نوزادی و نوپا بودن او دلتنگ خواهید شد. اما مطمیناً عوض کردن پوشک یکی از آنها نخواهد بود. به طور متوسط اغلب کودکان در حدود 2 سالگی از لگن برای توالت کردن، استفاده می کنند. معمولاً دختران سریع تر از پسران از پوشک گرفته می شوند.به طور متوسط اغلب کودکان در حدود 2 سالگی از لگن برای توالت کردن، استفاده می کنند. البته آموزش توالت رفتن نیز مانند همه جوانب دیگر رشد و نمو کودک، در کودکان مختلف متفاوت می باشد. تا حدود 20 ماهگی مثانه کودک خیلی تند تند خالی می شود، بنابراین برای او مشکل است که ادرار خود را تا رسیدن به توالت نگه دارد.
بگذارید کودکتان خود به شما نشان دهد که برای استفاده از لگن آماده است. اگر دوست شما می گوید که بچه او از یک سالگی شروع به توالت کردن روی لگن کرد یا مادر شما می گوید فلان زمان برای گرفتن از پوشک مناسب است، تحت تأثیر قرار نگیرید. شما خود می دانید که کودکتان چه موقع آماده است. برخی از والدین ترجیح می دهند که این مرحله را در فصل گرم شروع کنند تا کودک بتواند با لباس سبک تری در خانه باشد و در موقع لزوم بتواند راحت تر به دستشویی برود.
.
نشانه های فیزیکی:
· در هنگام راه رفتن و یا حتی دویدن می تواند تعادل خود را حفظ کند.
· در هر بار ادرار کردن مقدار ملاحظه ای مایع دفع می کند.
· در ساعاتی مشخص از روز مدفوع می کند.
· حدود سه تا چهار ساعت در روز پوشکش را خشک نگه می دارد. که به این معنی است که عضلات مثانه اش به اندازه ای قوی هستند که بتوانند ادرارش را نگه دارند.
.
نشانه های رفتاری:
· در حدود 2 تا 5 دقیقه می تواند به آرامی در یک وضعیت بنشیند.
· قادر به بالا و پایین کشیدن شلوارش می باشد.
· بلافاصله پس از کثیف کردن پوشکش از شما می خواهد که او را عوض کنید.
· وقتی که شما همسرتان یا خواهر و برادرش به توالت می روید، کنجکاوی و علاقه نشان می دهد.
· برای مدفوع کردن عادات خاصی دارد. بعنوان مثال دو زانو می نشیند و یا صدای خاصی از خود در می آورد.
· تمایل دارد تا در کارهایش مستقل عمل کند.
· در صورت انجام یک کار جدید به خود افتخار می کند.
· نسبت به آموزش توالت کردن مقاومت و یا مخالفتی نشان نمی دهد.
.
نشانه های ادراکی:
· قادر به پیروی راهنمایی های ساده می باشد. مثلاً اگر به او بگویید آن توپ را به من بده، آنرا انجام می دهد.
· قادر به ادای کلماتی برای ادرار و مدفوع می باشد که شما متوجه آنها می شوید.
· می داند هر چیز باید سرجای خودش قرار گیرد.
· قادر است دستشویی اش را تا زمانیکه به لگن می رسد نگه دارد.

منبع :نی نی لند

و در اخر
برای فهماندن عمل توالت رفتن می توانید برای او عروسکهایی تهیه کنید که قادر به ادرار کردن می باشند. امروزه عروسکهایی وجود دارند که از شیشه شیرشان آب یا مایعی دیگر می نوشند و سپس با قرار گرفتن بر روی لگنشان آنرا دفع می کنند. برای کودکتان توضیح دهید که برای عروسک چه اتفاقی می افتد و به او بگویید که مایعاتی که او می خورد نیز نیاز دارند که از بدنش بیرون آیند. به این ترتیب او دید بهتری نسبت به آموزش توالت رفتن پیدا کرده و کمتر از این کار ترسیده و یا نسبت به آن نگرانی نشان می دهد. 
.
سعی کنید از توالت رفتن و نشستن روی لگن یک بازی درست کنید. به این ترتیباو حتماً سعی در همکاری خواهد کرد. به طور مثال می توانید از رنگهایخوراکی استفاده کرده و یک قطره رنگ خوراکی آبی را توی لگنش بریزید. سپس بهاو نشان دهید که با ادرار کردن توی لگنش آن قطره به رنگ سبز تبدیل می شود.همچنین می توانید در لگنش برای او نشانه ای برای هدف گیری قرار دهید.مثلاً یک تکه دستمال توالت توی لگنش بگذارید و از او بخواهید که با ادرارکردن روی آن، آنرا خیس کند.

ابزار دیگری که برای تشویق کودک برای توالت رفتن می توانید استفاده کنید،یک جدول به زیبایی طراحی شده و برچسبهای ستاره می باشد. بر روی یک کاغذطرح دار یا رنگی یک جدول برای او بکشید و هر بار که او برروی لگنش نشست یکستاره در یکی از خانه های جدول قرار دهید. کم کم تنها زمانی در جدولشستاره بچسبانید که او از لگن به جای پوشک استفاده کند و هر موقع که همهجدول او پر از ستاره شد برای او یک جایزه کوچک (می تواند خوراکی یا اسباببازی باشد) تهیه کنید. به یاد داشته باشید که خانه های جدولتان زیاد نباشدزیرا که صبر و حوصله کودکان در این سن کم است.

برای او کتابهایی راجع به آموزش توالت بخوانید و یا دی وی دی یا فیلم هاییدر ارتباط به این موضوع را به او نشان دهید. می توانید هنگامی که او رویلگن نشسته است نیز کتابها را در اختیارش قرار دهید تا عکسهایش را نگاه کند.
· پس از هر بار استفاده از لگن برای او دست زده و زباناً او را تشویق کنید و به او بگویید که چقدر بچه زرنگ و باهوش است.

منبع :  سایت نی نی  من

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

آموزش پوشک گرفتن کودک (سری دوم)

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شاید اولین باری که کودکتان را پوشک کردید همین دیروز به نظر برسد و الان مانده اید که آیا وقت مناسبی برای از پوشک گرفتنش هست یه نه؟! در واقع هیچ سن مخصوص و سحرآمیزی که در آن زمان بچه ها آماده یادگیری چگونگی استفاده از توالت باشند وجود ندارد، اما پیشرفت در برخی مهارت های فیزیکی و کلامی در فاصله 18 تا 24 ماهگی برای اینکار ضروری هست. بعضی از والدین تا 2.5 الی 3 سالگی که کنترل ادرار توسط بچه ها قابل اعتمادتر هست، آموزش توالت را آغاز نمیکنند. برخی بچه ها هم تا سن 3 یا حتی 4 سالگی علاقمند به استفاده از توالت نیستند.

اولین قدم محیط دستشویی را برای کوچولو‌ها جذاب کنید.بیشتر کودکان از دستشویی می‌ترسند، ابتدا باید محیط توالت را برایش جذاب کنید و با گذاشتن چند عروسک کوچک یا عکس و پوستر در دستشویی او را تشویق کنید.قدم بعدی تهیه یک لگن زیبا و خوش آب و رنگ است که بتواند کودک را هنگامی که روی لگن می‌نشیند، سرگرم کند. ابتدا با لگن‌های کوچک آغاز کنید تا کودک به احساس آرامش و امنیت برسد و نشستن روی لگن را یاد بگیرد.بهتر است لگنی را انتخاب کنید که مانند صندلی دسته داشته باشد تا کودک هنگام نشستن و برخاستن احساس راحتی کند و از دسته‌ها کمک بگیرد.از 18 ماهگی لگنی برای کودک تهیه کرده و به صورت آرام و پیوسته کودک را با روش استفاده از آن آشنا کنید. با رعایت تمام موارد، باز هم ممکن است کودک شما در مواردی کنترلش را از دست بدهد و خودش را خیس کند، عصبانی نشوید و هرگز او را تنبیه نکنید، در عوض با تشویق او را به استفاده از لگن ترغیب کنید. شرایط او را درک کنید. او تنها مدت کوتاهی است که استفاده از ماهیچه‌های بدنش را آموخته و کنترل دفع را به دست گرفته.کنار گذاشتن پوشک و آموختن استفاده از لگن فرآیندی زمان‌گیر است که صبر و حوصله زیادی می‌خواهد. برای جلوگیری از این اتفاقات ناگهانی لباس‌ها و شلوارهای گشاد تن کودک بکنید که درآوردن و پوشیدن‌شان راحت باشد. وقتی کودک‌تان به طور ناگهانی خودش را کثیف کرد، او را در دستشویی تمیز کرده و استفاده از لگن را یادآوری کنید و از او بخواهید دفعه بعد به دستشویی برود.

شورت آموزشی

زمانی‌که احساس کردید کودک دیگر با استفاده از لگن مشکلی ندارد و به راحتی با این موضوع کنار آمده پوشک را کنار بگذارید و از شورت‌های آموزشی استفاده کنید. این کار اجازه می‌دهد کودک اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند و پس از مدتی خودش شورت آموزشی را از پایش درآورد و روی لگن بنشیند، ولی همچنان پوشک را در برنامه شبانه و خواب کودک نگه دارید. اگر کودک‌تان به استفاده از شورت‌های آموزشی عادت کرد و پیش از انجام عمل دفع شما را مطلع کرده و به دنبال لگن بود، وقت آن رسیده از شورت‌های معمولی استفاده کنید، اما هنوز هم امکان خطا وجود دارد، پس یادآوری استفاده از لگن را فراموش نکنید.

 

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

آموزش پوشک گرفتن کودک (سری اول)

هیچ دو کودکی کنترل ادرار را در یک سن بدست نمی آورند.زمان واقعی آن هنگامی است که کودک آماده باشد.منظور از  آماده بودن زمانی ست که مغز,اعصاب و عضلات به اندازه کافی رشد کرده باشند.به ندرت ممکن است قبل از سن 15 تا 18 ماهگی اعصاب تکامل یافته باشند وعضلات به آنها پاسخ دهند.بنابراین به خاطر کودکتان قبل از این سن انتظار نتایج مهمی از نشستن روی لگن نداشته باشید. 

اگر مصمم باشید آموزش لگن را از سن پایین شروع کنید احتمال بروز مشکلات بیشتر است.

کنترل مدفوع معمولا قبل از کنترل ادرار حاصل میشود ولی زمان بدست آوردن آن متغیرتر است.بعضی کودکان به خصوص پسرها ممکن است تا پس از دو سالگی هیچ نشانه ای از کنترل آن نشان ندهند.این موضوع نشان میدهد که محدوده طبیعی برای زمان بدست آوردن کنترل مدفوع چقدر وسیع است. 

بنابراین نقش شما این است که اجازه دهید کودکتان با سرعت خاص خودش رشد کند و هر وقت موفق شد تمیز بماند او را تحسین کنید و اگر خود را کثیف کرد جار و جنجال راه نیندازید.اگر آموزش رو شروع کردین,بهتره وقفه نندازید تا کودک سردرگم نشه.مهمه که روال آموزش منظم و پشت سر هم باشه.

در مواقعی مثل زمان بعد از غذا خوردن,بچه رو روی لگن بنشونید(کلا زمانهایی که احتمال موفقیت بیشتره) و از وسایلی مثل کتاب یا اسباب بازی برای تشویق به نشستن استفاده کنید.

نکته بعدی اینه که احساس کنیم سن بچه برای این آموزش مناسبه. فروید معتقد بود:سن 2 سالگی تا 3-4 سالگی سن دوره مقعدیه...یعنی میگفت انرژی زندگی توی این قسمتها متمرکز میشه..بچه از نگه داشتن و ناگهانی دفع کردن  ادرار یا مدفوع خودش خیلی لذت میبره...اگه والیدن برای اینکار کودک رو رها کنن و بذارن هر کاری دلش خواست بکنه بچه ای در آینده شلخته..دمدمی مزاج و ریخت و پاشی در کارها و رفتارها و تصمیماتش خواهند داشت...و در صورتی که خیلی سخت گیری شدید کنن و مدام بچه رو برای اجابت مزاج تحت فشار بذارن..بچه ای وسواسی..خسیس..و خیلی سخت گیر و زیادی دقیق خواهند داشت...پس افراط و تفریط توی این دوران هر دو غلطن.

آیا کودک برای از پوشک گرفتن آماده است؟

با بزرگ شدن کودکتان برای خیلی چیزها در مورد نوزادی و نوپا بودن او دلتنگ خواهید شد. اما مطمیناً عوض کردن پوشک یکی از آنها نخواهد بود. به طور متوسط اغلب کودکان در حدود 2 سالگی از لگن برای توالت کردن، استفاده می کنند. معمولاً دختران سریع تر از پسران از پوشک گرفته می شوند.به طور متوسط اغلب کودکان در حدود 2 سالگی از لگن برای توالت کردن، استفاده می کنند. البته آموزش توالت رفتن نیز مانند همه جوانب دیگر رشد و نمو کودک، در کودکان مختلف متفاوت می باشد. تا حدود 20 ماهگی مثانه کودک خیلی تند تند خالی می شود، بنابراین برای او مشکل است که ادرار خود را تا رسیدن به توالت نگه دارد.

بگذارید کودکتان خود به شما نشان دهد که برای استفاده از لگن آماده است. اگر دوست شما می گوید که بچه او از یک سالگی شروع به توالت کردن روی لگن کرد یا مادر شما می گوید فلان زمان برای گرفتن از پوشک مناسب است، تحت تأثیر قرار نگیرید. شما خود می دانید که کودکتان چه موقع آماده است. برخی از والدین ترجیح می دهند که این مرحله را در فصل گرم شروع کنند تا کودک بتواند با لباس سبک تری در خانه باشد و در موقع لزوم بتواند راحت تر به دستشویی برود.

نشانه های فیزیکی:

· در هنگام راه رفتن و یا حتی دویدن می تواند تعادل خود را حفظ کند.

· در هر بار ادرار کردن مقدار ملاحظه ای مایع دفع می کند.

· در ساعاتی مشخص از روز مدفوع می کند.

· حدود سه تا چهار ساعت در روز پوشکش را خشک نگه می دارد. که به این معنی است که عضلات مثانه اش به اندازه ای قوی هستند که بتوانند ادرارش را نگه دارند.

نشانه های رفتاری:

· در حدود 2 تا 5 دقیقه می تواند به آرامی در یک وضعیت بنشیند.

· قادر به بالا و پایین کشیدن شلوارش می باشد.

· بلافاصله پس از کثیف کردن پوشکش از شما می خواهد که او را عوض کنید.

· وقتی که شما همسرتان یا خواهر و برادرش به توالت می روید، کنجکاوی و علاقه نشان می دهد.

· برای مدفوع کردن عادات خاصی دارد. بعنوان مثال دو زانو می نشیند و یا صدای خاصی از خود در می آورد.

· تمایل دارد تا در کارهایش مستقل عمل کند.

· در صورت انجام یک کار جدید به خود افتخار می کند.

· نسبت به آموزش توالت کردن مقاومت و یا مخالفتی نشان نمی دهد.

نشانه های ادراکی:

· قادر به پیروی راهنمایی های ساده می باشد. مثلاً اگر به او بگویید آن توپ را به من بده، آنرا انجام می دهد.

· قادر به ادای کلماتی برای ادرار و مدفوع می باشد که شما متوجه آنها می شوید.

· می داند هر چیز باید سرجای خودش قرار گیرد.

· قادر است دستشویی اش را تا زمانیکه به لگن می رسد نگه دارد.

و در اخر

برای فهماندن عمل توالت رفتن می توانید برای او عروسکهایی تهیه کنید که قادر به ادرار کردن می باشند. امروزه عروسکهایی وجود دارند که از شیشه شیرشان آب یا مایعی دیگر می نوشند و سپس با قرار گرفتن بر روی لگنشان آنرا دفع می کنند. برای کودکتان توضیح دهید که برای عروسک چه اتفاقی می افتد و به او بگویید که مایعاتی که او می خورد نیز نیاز دارند که از بدنش بیرون آیند. به این ترتیب او دید بهتری نسبت به آموزش توالت رفتن پیدا کرده و کمتر از این کار ترسیده و یا نسبت به آن نگرانی نشان می دهد. 

.

سعی کنید از توالت رفتن و نشستن روی لگن یک بازی درست کنید. به این ترتیباو حتماً سعی در همکاری خواهد کرد. به طور مثال می توانید از رنگهایخوراکی استفاده کرده و یک قطره رنگ خوراکی آبی را توی لگنش بریزید. سپس بهاو نشان دهید که با ادرار کردن توی لگنش آن قطره به رنگ سبز تبدیل می شود.همچنین می توانید در لگنش برای او نشانه ای برای هدف گیری قرار دهید.مثلاً یک تکه دستمال توالت توی لگنش بگذارید و از او بخواهید که با ادرارکردن روی آن، آنرا خیس کند.

ابزار دیگری که برای تشویق کودک برای توالت رفتن می توانید استفاده کنید،یک جدول به زیبایی طراحی شده و برچسبهای ستاره می باشد. بر روی یک کاغذطرح دار یا رنگی یک جدول برای او بکشید و هر بار که او برروی لگنش نشست یکستاره در یکی از خانه های جدول قرار دهید. کم کم تنها زمانی در جدولشستاره بچسبانید که او از لگن به جای پوشک استفاده کند و هر موقع که همهجدول او پر از ستاره شد برای او یک جایزه کوچک (می تواند خوراکی یا اسباببازی باشد) تهیه کنید. به یاد داشته باشید که خانه های جدولتان زیاد نباشدزیرا که صبر و حوصله کودکان در این سن کم است.

برای او کتابهایی راجع به آموزش توالت بخوانید و یا دی وی دی یا فیلم هاییدر ارتباط به این موضوع را به او نشان دهید. می توانید هنگامی که او رویلگن نشسته است نیز کتابها را در اختیارش قرار دهید تا عکسهایش را نگاه کند.

· پس از هر بار استفاده از لگن برای او دست زده و زباناً او را تشویق کنید و به او بگویید که چقدر بچه زرنگ و باهوش است.

توصیه‌های یک متخصص کودکان درباره پوشک کردن نوزادان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یک متخصص کودکان به بیان نکاتی درباره پوشک کردن نوزادان پرداخت و توصیه کرد: برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا کهیر ناشی از پوشک هم باید حتما از روغن یا پودربچه استفاده کنید.

دکتر خلیل فریور در گفت‌وگو با خبرنگار «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به مادران جوان یادآوری کرد: پیش از بچه‌دار شدن، این نکته را به یاد داشته باشید که نوزاد در روز حداقل ۱۰ بار نیاز به عوض کردن پوشک پیدا می‌کند و این یعنی ۷۰ بار در هفته!

وی افزود: پیش از عوض کردن پوشک اطمینان پیدا کنید که تمام لوازم مورد نیاز در دسترس است و لازم نیست تا برای تهیه چیزی نوزاد را تنها بگذارید.

این متخصص کودکان پوشک تمیز، روغن یا پودر بچه،‌ یک ظرف آب گرم برای شست شوی بچه، یک حوله تمیز و ظرف زباله را حداقل لوازم مورد نیاز تعویض پوشک دانست و گفت: پس از هر بار کار کردن شکم یا خیس شدن پوشک باید آن را تعویض کرد.

فریور اضافه کرد: نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشک آلوده را جدا کنید. با استفاده از آب ولرم و حوله تمیز به‌ آرامی نوزاد را تمیز کنید. وقتی که پوشک یک نوزاد پسر را تعویض می‌کنید، مراقب باشید چون تماس پوست لخت او با هوای سرد ممکن است موجب ادرار کردن نوزاد شود. موقع تمیز کردن نوزاد دختر دقت کنید حوله را از جلو به عقب بکشید تا مانع به وجود آمدن عفونت ادراری شوید.

وی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا کهیر ناشی از پوشک هم باید حتما از روغن یا پودر بچه استفاده کنید، درباره سوختگی پوشک یا کهیر اظهار کرد: سوختگی پوشک اغلب یک تورم قرمز رنگ و دردناک است که ظرف چند روز و پس از شستن با آب گرم و چرب کردن پوست و مدتی استفاده نکردن از پوشک از بین می‌رود، اما برای جلوگیری از به وجود آمدن آن، باید پوشک بچه را مرتب تعویض کنید و نگذارید پوشک آلوده زیاد دور بدن نوزاد باقی بماند.

این متخصص کودکان افزود: پس از عوض کردن پوشک با یک صابون لطیف و آب ولرم نوزاد را بشویید و یا یک حوله نرم پاک کنید و کرم بچه بزنید. اگر از پارچه‌های نرم به عنوان کهنه بچه استفاده می‌کنید برای استفاده مجدد، آنها را با مواد پاک‌ کننده ضد حساسیت و بدون رنگ بشویید.

فریور با بیان اینکه برای مدتی در روز هم که شده، نوزاد را بدون پوشک رها کنید تا پوست تنفس طبیعی داشته باشد، عنوان کرد: اگر سوختگی پوشک پس از سه روز مراقبت، خوب نشد و یا بدتر شد، حتما با پزشک تماس بگیرید.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تعویض پوشک در 60 ثانیه!

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

حتی اگر مادر با تجربه‌ای هستید و پیش از این هم بچه دیگری بزرگ کرده‌اید باز هم بد نیست یک بار دیگر آداب تعویض پوشک را با ما مرور کرده و نگاهی به وسایلی بیندازید که برای این کار لازم است

مجله شهرزاد: نوزاد جدیدی به خانه شما پا گذاشته و ناگهان زندگی‌تان زیر و رو و برنامه‌هایتان عوض می‌شود، دیگر به جای کارهای عادی یا فیلم دیدن و استراحت کردن و چرت‌های نیم روزی دوران بارداری، سیر کردن شکم این تازه وارد و تمیز کردن و رسیدگی به او به یکی از برنامه‌های عادی و روزمره‌تان تبدیل می‌شود. یکی از این روزمرگی‌های واجب، تعویض پوشک است. بله، کوچولوی شما نیاز به پوشک و تعویض آن دارد! پس از هر بار کار کردن شکم یا خیس شدن پوشک باید آن را عوض کنید و شاید اولین سوالی که به ذهن‌تان می‌رسد در مورد وسایلی باشد که برای این کار لازم دارید. حتی اگر مادر با تجربه‌ای هستید و پیش از این هم بچه دیگری بزرگ کرده‌اید باز هم بد نیست یک بار دیگر آداب تعویض پوشک را با ما مرور کرده و نگاهی به وسایلی بیندازید که برای این کار لازم است. برخی از این وسایل لازم و ضروری هستند و برخی دیگر اختیاری، انتخاب با شماست! ما سعی کرده‌ایم فهرستی کامل از وسایل لازم برای تعویض پوشک برای‌تان آماده کنیم. یادتان باشد تمام این وسایل را در یک سبد زیبا کنار هم قرار بدهید تا زمان تعویض پوشک همه چیز دم دست‌تان باشد و مجبور نباشید برای آوردن یک وسیله نوزاد را تنها گذاشته و با دست‌های آلوده کل خانه را زیرورو کنید.

پوشک یک بار مصرف

اول از همه به یاد داشته باشید که شیرخوار‌ان به طور تقریبی حدود ۱۰ بار در روز نیاز به تعویض پوشک دارند و این یعنی ۷۰ بار در هفته. پس بیش از هر چیز به پوشک نیاز دارید، آن هم به تعداد زیاد. این روز‌ها بیشتر از پوشک‌های یکبار مصرف و کامل استفاده می‌شود. برای 2 هفته اول بهتر است چیزی حدود ۱۵۰ عدد پوشک در خانه داشته باشید و بعد از آن‌که الگوی دفع فرزندتان به دست‌تان آمد تعداد بیشتر یا کمتری را تهیه کنید. 

کهنه نخی و محافظ کهنه

اگر خیال دارید به جای پوشک کامل از کهنه استفاده کنید، بعد از این‌که مطمئن شدید جنس کهنه خوب است، حدود ۲۴ عدد تهیه کنید تا برای یک روز تمام کافی باشد و روز بعد هم برای شستن و خشک کردن و اتو زدن آن‌ها وقت کافی داشته باشید. در این حالت بهتر است از محافظ کهنه هم استفاده کنید، این محافظ‌ها لایه‌های نازک پلاستیکی هستند که از پس دادن و بیرون‌ریزی جلوگیری می‌کنند. 

شورت چسبی، گره‌ای یا دکمه‌ای

اگر از پوشک کامل استفاده کنید نیازی به شورت ندارید، اما اگر می‌خواهید پوشک معمولی یا کهنه به کار ببرید به یکی از انواع شورت‌های چسبی، گره‌ای یا دکمه‌ای احتیاج خواهید داشت تا کهنه و پوشک را محکم سر جایش نگه دارد. بهتر است پنج، شش تایی از این شورت‌ها تهیه کنید تا در صورت کثیف شدن یکی باز هم شورت تمیز برای یک روز داشته باشید.

لوسیون

بعد از تمیز کردن نوزاد با دستمال یا آب می‌توانید با یک تکه پنبه کوچک مقداری لوسیون به پوست او و ناحیه پوشکش بزنید، لوسیون‌ها بدون الکل هستند و بوی خوبی هم دارند و پوست نوزاد را مرطوب نگه داشته و از خشک شدن آن جلوگیری می‌کنند.

تشکچه تعویض

تشکچه تعویض یکی از آن وسایلی است که حتما باید در فهرست سیسمونی خود قرار دهید. این تشک‌ها به خاطر بافت نرمی که دارند باعث می‌شوند نوزاد هنگام عوض کردن پوشک احساس راحتی بیشتری داشته باشد. به علاوه تشکچه‌های تعویض زمانی که بیرون از خانه هستید و نیاز به عوض کردن نوزاد دارید، به کارتان می‌آیند. این تشکچه‌ها معمولا روکش پلاستیکی و ضدآب دارند یا دستکم مرکز آن‌ها با پلاستیک پوشیده شده تا از نم پس دادن و انتشار آلودگی جلوگیری کنند. تشکچه تعویض باید قابل شست‌وشو باشد. بعضی از تشکچه‌ها لبه‌های برجسته‌ای در کناره‌ها دارند و بعضی‌ها هم یک قسمت ضخیم‌تر مانند بالشتک برای زیر سر بچه. بهتر است 2 عدد تشکچه داشته باشید، یکی با ضخامت بیشتر که نرم‌تر باشد و یکی هم نازک و سبک برای بیرون که همیشه داخل کیف وسایل نوزاد بگذارید.

میز تعویض
برای تعویض نوزاد به مکانی مناسب و مشخص و راحت نیاز دارید، میز‌های تعویض یکی از مهم‌ترین وسایل برای این کار هستند که تا حدی کار شما را آسان‌تر کرده و امکانات زیادی هم به شما می‌دهند. یک میز تعویض مناسب به خاطر ارتفاعی که دارد از کمردردهای مزمن ناشی از تعویض‌های پی‌درپی در طول روز پیشگیری می‌کند. با این میز‌ها مجبور نیستید روزی 10 بار دولا راست شوید. از طرفی جایی مشخص برای تعویض دارید و می‌توانید باقی وسایل مورد نیاز را اطراف میز قرار دهید تا ناچار به ترک نوزاد برای آوردن وسیله‌ها نباشید. بهتر است میزی را انتخاب کنید که کمی لبه داشته باشد تا در صورت غفلت یا تکان‌ها و دست و پا زدن‌های ناگهانی نوزاد مشکلی پیش نیاید. برخی از میزهای تعویض، کمربند ایمنی هم دارند.

پنبه و یک کاسه تمیز

پنبه و یک کاسه آب ولرم هم‌‌ همان کار دستمال مرطوب را انجام می‌دهند. می‌توانید در خانه به جای دستمال مرطوب با یک پنبه تمیز که در آب خیس کرده‌اید ناحیه پوشک را پاک کنید و برای هر قسمت یک پنبه تمیز بردارید تا آلودگی را روی پوست نوزاد پخش نکنید. بهتر است پنبه از نوع استریلیزه و گلوله‌ای باشد تا پرز پس ندهد. 

دستمال خشک کن

اگر می‌خواهید کودک را با آب بشویید، او را به آرامی بلند کنید و بدنش را با آب ولرم بشویید. حالا چیزی برای خشک کردنش نیاز دارید تا پوستش زیر پوشک لزج و نمور نشود. استفاده از حوله توصیه نمی‌شود چون حوله بافتی زبر دارد و ممکن است به پوست نوزاد آسیب برساند. دستمال‌های خشک کن برای این کار ایده‌آل هستند. این دستمال‌ها معمولا بافتی پنبه‌ای دارند و برای خشک کردن پوست لطیف نوزاد مناسبند. 

سطل بی‌بو

گاهی تعویض پوشک ممکن است به کاری ناخوشایند تبدیل شود و بوی نامطبوعی تمام خانه را فرا بگیرد. برای رهایی از دست این بو بهتر است یک سطل مخصوص زباله بی‌بو تهیه کنید یا یک سطل دردار کوچک را برای این کار اختصاص دهید. پوشک کثیف را به خوبی گلوله کرده و با چسب‌هایش ببندید و در سطل بیندازید. بعضی از این سطل‌ها که مخصوص این کار ساخته شده‌اند به صورت خودکار پوشک گلوله شده را بسته‌بندی کرده و درون کیسه می‌اندازند. سطل‌های بی‌بو هیچ‌گونه بوی نامطبوع یا آلودگی را به بیرون انتشار نمی‌دهند. البته یادتان نرود که سطل را زود به زود خالی کنید. اگر هم از کهنه استفاده می‌کنید نیازی به سطل ندارید تنها یک تشت برای شست‌وشوی کهنه‌ها اختصاص بدهید تا بتوانید کهنه‌ها را در آن خیس و ضدعفونی کرده و بعد جدا از سایر لباس‌ها دو بار بشویید. شاید بد نباشد یک خوشبو کننده هوا هم دم دست داشته باشید تا در صورت لزوم از آن استفاده کنید. 

کرم سوختگی
کرم سوختگی یکی از اصلی‌ترین وسایل در تعویض پوشک است، چرا که یکی از رایج‌ترین و شایع‌ترین دردسرهای دوران نوزادی سوختگی پای کودک است که بیشتر در ناحیه پوشک که پوست در تماس مداوم با رطوبت است، رخ می‌دهد. این سوختگی معمولا با قرمزی، التهاب، درد و سوزش پوست شروع شده و اگر درمان نشود موجب بروز ناراحتی‌ها و بیماری‌های عفونی و قارچی پوست نوزاد می‌شود. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کنترل و درمان سوختگی عوض کردن زود به زود نوزاد است، اما این راه به تنهایی جوابگو نیست و برای همین استفاده از کرم سوختگی یا کرم‌های چرب کننده بعد از هر بار تعویض توصیه می‌شود. این کرم‌ها با فرمول خاصی که دارند مقاومت پوست ناحیه پوشک را افزایش داده و موجب نرم شدن و تقویت پوست می‌شوند. کرم‌های سوختگی دو نوع هستند یکی کرم‌های چرب‌کننده عادی که یک لایه محافظ روی پوست پای نوزاد ایجاد می‌کنند و احتمال ابتلا به سوختگی و حساسیت را در این ناحیه به حداقل می‌رسانند و یکی برای سوختگی‌های شدید که با تغذیه مناسب سلول‌های پوستی موجب بازسازی و نوسازی سلول‌های آسیب دیده شده و تحریکات پوستی این ناحیه را التیام می‌دهند و سوزش و خارش پوست نوزاد را درمان می‌کنند. پس استفاده از کرم‌های سوختگی را بعد از هر بار تعویض فراموش نکنید.

دستمال مرطوب

دستمال مرطوب یکی از وسایل کاربردی برای تعویض پوشک است. در صورتی که به آب دسترسی نداشته باشید یا بیرون از خانه باشید می‌توانید با دستمال مرطوب ناحیه پوشک نوزاد را به خوبی پاک و تمیز کنید. بهتر است در ماه‌های اولیه تولد هم نوزاد را با این دستمال‌ها پاک کنید و او را مستقیم زیر شیر آب نبرید. در استفاده از دستمال مرطوب صرفه‌جویی نکنید و برای تمیز کردن هر ناحیه و هر یک از چین‌های پا و پشت ران‌ها از یک دستمال تمیز و نو استفاده کنید. بهتر است دستمال مرطوبی که استفاده می‌کنید مخصوص نوزاد و بدون الکل باشد تا پوستش خشک نشود. یادتان باشد برای پیشگیری از عفونت، ناحیه پوشک، دختربچه‌ها را همیشه از جهت جلو به عقب پاک کنید. 

پودر بچه و جعبه پودر

امروزه استفاده از پودر چندان رواج ندارد، اما هنوز هستند عده‌ای که شاید بخواهند از پودر بچه استفاده کنند. این پودر‌ها دارای ماده‌ای به نام تالک هستند یا پایه آن‌ها نشاسته ذرت است و رطوبت اضافی روی پوست را جذب می‌کنند و این باعث می‌شود تا پوست این ناحیه که در تماس مداوم با پوشک مرطوب است کمتر تحریک شود، همچنین استفاده از پودر بچه از عرق سوز شدن نواحی مانند کشاله ران یا چین‌های پوست که روی هم قرار می‌گیرند، جلوگیری می‌کند. پودر بچه به خودی خود خطرناک نیست، بلکه غباری که از آن بلند می‌شود برای ریه‌های نوزاد مضر است. اگر می‌خواهید برای جلوگیری از عرق سوز شدن یا پیشگیری از قرمزی و تورم پوست در نواحی مرطوب از پودر بچه استفاده کنید، بهتر است نوع مایع آن را بخرید که دیگر مشکل غبار را ندارد. اگر هم از پودر معمولی استفاده می‌کنید حتما یک جعبه پودر بخرید که یک اسفنج هم دارد و از پخش و پلا شدن پودر و غبار آن جلوگیری می‌کند.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

پایان پوشک در سه روز!

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

 مثل یک رویا یا حقه است، نه؟ فکر این که کودک شما بتواند بی‌دردسر از توالت استفاده کند، آن هم فقط در چند روز یا حتی در طول یک بعدازظهر، به نظر باور نکردنی می‌آید. اغلب مادرها دست کم چند ماه به این موضوع (و همه سختی‌های مربوط به فرش و شلوار و آب‌کشی) فکر می‌کنند و حتی نزدیک شدن به لگن بچه هم آن‌ها را دچار تپش قلب می‌کند!

در این صفحات ما روش آموزش سریع را برای 3 روز به صورت یک ساختار گام به گام توضیح می‌دهیم تا مطمئن باشید چیزی را جا نینداخته‌اید. یادتان باشد استفاده از این روش یا هر روش دیگری، به این معنا نیست که کودک پس از آن دیگر مثل آدم‌های بزرگ از توالت استفاده می‌کند. موفقیت در این روش، یعنی کودک شما استفاده از توالت را به پوشک ترجیح بدهد، اما همچنان ممکن است گاهی خراب‌کاری کند و شما باید کمکش کنید تا پیشرفت کند. کمک به کودک وقتی کامل می‌شود که امکان استفاده راحت از توالت برای کودک‌تان به صورت مستقل کاملا وجود داشته باشد. چیزهایی هم هست که باید یادش بدهید؛ مثلا این که چطوری شلوارش را پایین بکشد و دوباره پایش کند، لگن توالت را خالی کند و دست‌هایش را با صابون بشوید. این چیزها ممکن است چند ماه طول بکشد و شما مجبور باشید تا آن وقت خودتان همراهی‌اش کنید. برای همین است که بهتر است به این برنامه 3 روزه، به عنوان آخرین ضربه‌ای نگاه کنید که به توپ در حال پرواز به سمت دروازه می‌زنید. مهم‌ترین چیز این است که یادتان باشد هیچ روشی «درست و بی‌اشکال» نیست، مگر آن که برای خودتان و بچه‌تان درست از آب دربیاید!

خودتان برای آموزش توالت آماده‌اید؟!

تکنیک کودک بی‌پوشک یک روش «بدون پوشک» است. یعنی احتمال خرابکاری و آب‌کشی در این روش بیشتر از 100 درصد است! بنابراین باید از قبل خودتان را برای هر چیزی آماده کنید. اگر حوصله این طور کارها را ندارید، می‌توانید از شورت‌های آموزشی استفاده کنید، اما دیگر انتظار تمام شدن ماجرا در 3 روز را نداشته باشید. روش‌هایی که همراه با پوشک هستند و مثلا مادر در ساعات معینی بچه را به دستشویی می‌برد، ممکن است ماه‌ها طول بکشند. اما این یک روش تضمینی چند روزه است. اگر واقعا می‌خواهید این روش برای‌تان کار کند، باید بچه‌تان را لخت رها کنید! اگر این موضوع برای‌تان غیرقابل تحمل است، از یک روش دیگر استفاده کنید. در غیر این صورت، الان بهترین زمان برای شروع است. اگر از همین حالا خودتان را آماده کنید، می‌توانید تابستان را بدون پوشک سپری کنید! هورا!

آموزش توالت 

•  یک لگن آموزشی کودک که او خودش به تنهایی بتواند رویش بنشنید. اگر بتوانید برای هر جای خانه (مثلا اتاق خودش، هال، آشپزخانه، توالت و حمام) یکی تهیه کنید، فوق‌العاده است.
•  یک عالمه آب یا آبمیوه و مایعات دیگر برای نوشیدن جایزه برای هر بار استفاده مطلوب(!) از لگن (شکلات، چیپس یا هر چیز دیگری که کودک‌تان واقعا دوست داشته باشد و شما معمولا او را از خوردن‌اش محروم می‌کنید!)
•  شلنگ یا ظرف آب و یک عالمه دستمال و سطل و این طور چیزها برای پاک کردن رخدادهای تصادفی در وسط خانه.
•  چند دست شلوار یا شورت راحت که فوری پایین بیایند؛ برای وقت‌هایی که بیرون از خانه هستید.
•  چند دست زیرانداز جاذب آب یک بار مصرف (می‌توانید از داروخانه تهیه کنید) برای جاهای خاص که نمی‌خواهید احیانا کثیف شوند؛ مثلا روی صندلی ماشین یا مبلی که روی آن می‌نشینید. بهتر است آن را طوری پهن کنید که کودک‌تان متوجه آن نشود، مثلا زیر روکش اصلی صندلی.

یک ماه قبل از شروع

کنترل کنید که کودک‌تان برای شروع برنامه آموزش توالت آماده است یا نه. آمادگی، یعنی این که کودک‌تان بعد از هر بار دستشویی برای 2 ساعت یا بیشتر خشک می‌ماند، از شما می‌خواهد که به توالت برود، دوست ندارد پوشکش کنید و در زمان‌های نسبتا مشخصی در روز مدفوع می‌کند. اگر کودک شما 28 ماهگی را پشت سر گذاشته باشد، به احتمال زیاد این نشانه‌ها را خواهد داشت. هر چه سن بچه‌ها بیشتر از 28 ماه و نزدیک‌تر به 3 سالگی باشد، موفقیت این روش بیشتر تضمین می‌شود.

برنامه کاری‌تان را خالی کنید و 3 روز را دربست کنار بگذارید و روی آموزش توالت تمرکز کنید. یک نفر دیگر (پدر، مادربزرگ یا پرستار) را هم کنار دست‌تان داشته باشید تا حداقل در 2 روز اول کمک‌تان کند.

یک جور «سرود توالت» اختراع کنید! هدف این است که با رقص و سرود و خوشحالی کودک را به خاطر موفقیتش تشویق کنید و برای ادامه دادنش به او انگیزه بدهید. بنابراین این سرود می‌تواند یک آواز باشد، یک هورای دسته‌جمعی یا یک رقص 3 نفره با کودکی که توی هوا پرت می‌شود! به این فکر کنید که کودک‌تان چطوری‌اش را دوست دارد.

2 تا 5 هفته قبل از شروع آموزش، کودک‌تان را با لگنش آشنا کنید. وقت‌هایی که خودتان، همسرتان یا نزدیکان دیگری که با آن‌ها رودربایستی ندارید، می‌خواهید به توالت بروید، به او اطلاع بدهید که دارید برای چه کاری می‌روید! می‌توانید مراحل توالت را از پایین کشیدن شلوار تا سیفون و شستن دست‌ها برایش توضیح بدهید. حتی می‌توانید بعد از توالت، همراه با همسرتان برای خودتان سرود توالت را اجرا کنید! (اگر والدین این کار را برای خودشان بکنند، کودک حس می‌کند این یک تفریح خانوادگی است!) می‌توانید این کار را برای عروسک‌های کودک‌تان هم اجرا کنید و تمام مراحل توالت را به او نشان بدهید.

یک هفته قبل از شروع

یک بسته پوشک را به کودک‌تان نشان بدهید و بگویید که از چهارشنبه (یا هر روز دیگری که قرار است آغاز تعطیلات 3 روزه آموزش پوشک‌تان باشد) دیگر نیازی به این‌ها ندارید و او قرار است بی‌پوشک بگردد. این را به عنوان یک ماجرای مفرح و هیجان‌انگیز معرفی کنید. به او بگویید هر وقت این بسته پوشک تمام شود، دیگر نیازی نیست او پوشک به پا کند و آزاد است!

یکی از علت‌های کارآمدی این روش (و علت این که به آن روش «کودک، بی‌پوشک» می‌گویند) این است که بچه‌ها عاشق این هستند که بی‌لباس بگردند!

اولین روز آموزش

همراه با کودک‌تان از خواب بیدار شوید. پوشکش را باز کنید. بهتر است کودک‌تان لباسی داشته باشد که مزاحم نشستن او روی لگن نشود. یک دامن کوتاه (بدون شورت) برای دخترها عالی است. برای پسرها هم فقط یک شورت راحت‌تر است. از حالا به بعد شما و همسرتان باید چشم بدوزید به بچه‌تان تا اگر نشانه‌هایی از نیاز به دستشویی دیدید، او را فوری به نزدیک‌ترین لگن برسانید.

در طول روز همگی (یعنی خودتان، همسرتان و کودک‌تان) را مجبور کنید میوه و چیزهای آبکی بخورند و کلی آب و شربت دم دست بگذارید که چیزی برای توالت داشته باشید! هر وقت خودتان خواستید به توالت بروید، به کودک‌تان بگویید و مراحل را برایش توضیح دهید. جای دقیق لگن را به او نشان بدهید و بگویید که چه انتظاری از او دارید.

اگر کودک‌تان روی لگن نشست و کارش را انجام داد، موفقیتش را به او تبریک بگویید، حتی اگر بیشترش روی زمین ریخته بود و فقط یک قطره‌اش به لگن رسیده بود! اگر این طوری شد، سرود توالت را با هم اجرا کنید و حتی می‌توانید به او جایزه هم بدهید. بعد از 10 تا 12 بار، معمولا بچه‌ها یاد می‌گیرند به صورت مستقل از لگن استفاده کنند.

اگر یک اتفاق ناخوشایند رخ داد (مثلا مبل یا فرش کثیف شد) نگویید «چیزی نیست!». به جایش با یک لحن ملایم و کمی ناراحت بگویید «جیش (یا پی‌پی) توی لگن!» و به کودک‌تان کمک کنید تا فرش و مبل را تمیز کنید. به هیچ عنوان سرش داد نزنید و به خاطر اتفاقی که افتاده، شرمنده‌اش نکنید. اتفاق، حتما می‌افتد!

قبل از زمان خواب بعدازظهر و خواب شبانه، به کودک‌تان بگویید که وقت توالت است (از او نپرسید که می‌خواهد برود یا نه، چون جوابش نه خواهد بود!) و بعد پوشکش کنید، مگر این که مطمئن باشید خشک می‌ماند.

روز دوم آموزش

روش روز اول را ادامه بدهید. تنها تفاوت این است که در روز دوم می‌توانید یک ساعت در بعدازظهر بیرون بروید. صبر کنید تا او در لگن کارش را بکند و بعد سریع از خانه بیرون بزنید! این طوری به او می‌فهمانید که بین زمان بیرون رفتن از خانه و دستشویی کردن، ارتباطی وجود دارد. ضمنا با این کار کودک‌تان را با «توالت درخواستی» هم آشنا می‌کنید، یعنی قبل از بیرون رفتن از او بخواهید که توالت کند.

موقع بیرون رفتن پای کودک‌تان یک شلوار راحت بکنید و برایش پوشک یا شورت آموزشی نپوشانید. قرار است برای هر رخدادی، داخل خانه یا بیرون آن کودک را آزاد بگذارید. با این حال چند دست لباس با خودتان بردارید؛ شاید خیلی هم خوش شانس نبودید!

بهتر است برای بیرون رفتن یک جای نزدیک را انتخاب کنید تا پیاده (بدون ماشین) بروید. قدم زدن در محله (حتی اطراف ساختمان خودتان) یا رفتن تا پارک نزدیک خانه، این امکان را مهیا می‌کند که یک لگن کوچک را هم با خودتان ببرید. در این مرحله، انتظار نمی‌رود که کودک بتواند خودش را یک ساعت نگه دارد.

روز سوم آموزش

همان روش روز اول را ادامه بدهید، اما می‌توانید صبح و عصر برای یک ساعت بیرون بروید. هر بار قبل از رفتن از کودک‌تان بخواهید توالت کند و بعد بیرون بروید.

برای بیرون رفتن همان کارهای قبلی را بکنید؛ شلوار راحت، لگن کوچک همراه و لباس‌های اضافه.

بعـد از آمـوزش

بعد از این تعطیلات طولانی می‌توانید انتظار داشته باشید که کودک‌تان هر بار که لازم دارد، خودش را به لگن برساند یا به شما بگوید که کمکش کنید. اما برای رسیدن به نتیجه مطلوب، همچنان باید انتظار اتفاقاتی را داشته باشید.

برای 3 ماه آینده، به کودک‌تان اجازه بدهید با شورت یا با یک شلوار شل و ول در خانه بگردد. پوشک را فقط برای خواب شبانه استفاده کنید. بیرون از خانه هم شلوارهای راحت پای او کنید که پایین کشیدن‌شان ساده باشد.

شورت‌های آموزشی یا لباس‌های زیر تنگ برای بچه حس پوشک را دارند و استفاده از آن‌ها قبل از 3 ماه کودک‌تان را ترغیب می‌کند که توی همان‌ها کارش را انجام بدهد. بعد از 3 ماه بدون هیچ رخداد غیر منتظره، می‌توانید به او شورت بپوشانید.

وقتی بیرون می‌روید، لگن کوچک‌تان را همراه‌تان ببرید. در محیط‌های عمومی از آن در دستشویی‌های عمومی استفاده کنید یا از تبدیل‌های توالت فرنگی برای او استفاده کنید. حتما دست‌های خودتان و کودک‌تان را بعد از استفاده از توالت بشویید.

اگر آموزش 3 روزه جواب نداد

اگر کودک شما بعد از آموزش 3 روزه هیچ اشتیاقی برای استفاده از لگن نشان نداد، 6 تا 8 هفته وقفه ایجاد کنید و دوباره امتحان کنید. اگر کودک‌تان کمتر از 75درصد موفقیت نشان بدهد یا اصلا برایش اهمیتی نداشته باشد که زیر پایش خیس می‌شود، آموزش را متوقف کنید و به بعد موکول کنید.

مثبت و منفی‌های آموزش 3 روزه توالت

 چیزهای خوب

روش آموزش 3 روزه «کودک، بدون پوشک» یک روش آسان است که هر مادر و پدری می‌توانند آن را دنبال کنند. اگر به نظرتان آموزش توالت رفتن یک فرایند مخوف و پراضطراب است، یا فکر می‌کنید آموزش آن غیر ممکن است، این روش را انتخاب کنید!

این روش خیلی سریع جواب می‌دهد؛ در نتیجه برای مادرهای شاغل یا آن‌هایی که مجبورند در مدت مشخصی این ماجرا را تمام کنند (مثلا اگر انتظار فرزند دوم را می‌کشید یا یک سفر کاری در پیش دارید) مفید است. ضمنا کودک‌تان هم به خودش افتخار می‌کند و احساس استقلال به دست می‌آورد. علاوه بر این، شما می‌توانید پول‌هایی را که برای خریدن پوشک خرج می‌کرده‌اید، کنار بگذارید و به خاطر پوشک‌های کثیف‌تان هم کمتر به محیط زیست آسیب می‌زنید!

این روش به جایزه دادن متکی نیست و تشویق کودک در حد سرود توالت یا یک آواز تشویقی است. بنابراین لازم نیست نگران این باشید که کودک‌تان برای توالت به جایزه (مثلا شکلات) وابسته می‌شود. ضمنا با این روش شما توالت را به یک فعالیت مفرح و بامزه تبدیل می‌کنید و از تبدیل شدن کودک‌تان به یک موجود بیزار از توالت (که باید برای بردنش به دستشویی دنبالش بدوید و التماسش کنید) جلوگیری می‌کنید.

 چیزهای بد

این که 3 روز در خانه بمانید و چشم‌های‌تان را به کودک‌تان بدوزید تا متوجه کوچک‌ترین نشانه و تحرک از او برای نیاز به توالت شوید، کمی سخت است. البته این موضوع معمولا پس از روز اول و با یادگیری کودک راحت‌تر می‌شود. اگر هر دو (شما و همسرتان) شاغل باشید، این موضوع سخت‌تر هم می‌شود و شاید نیاز به یکی دو روز مرخصی داشته باشید.

این که کودک‌تان بخواهد 3 روز در خانه لخت بگردد، شاید برای‌تان خوشایند نباشد. ممکن است شما این کار را غیراخلاقی بدانید، در حالی که خانواده‌های دیگری مشکلی با این که کودک‌شان را با خودشان به توالت ببرند و مراحل کار را نشانش بدهند هم نداشته باشند. این به وضعیت فرهنگی خودتان مربوط است و شما باید روشی را که خودتان می‌پسندید، انتخاب کنید. اگر دوست ندارید کودک‌تان کاملا لخت باشد، می‌توانید یک دامن پای دخترتان کنید یا یک شورت شل و آویزان پای پسرتان. ضمنا، فصل سرما هم می‌تواند مانع اجرای این روش باشد. شاید لازم باشد دمای شوفاژهای خانه را کمی زیاد کنید یا برای اجرای برنامه تا تابستان صبر کنید.

چند تجربه واقعی برای اجرای برنامه «کودک بدون پوشک»

من این برنامه را در کمال ناامیدی شروع کردم! آن موقع کودک دومم را باردار بودم و ترجیح می‌دادم هر چه سریع‌تر این ماجرا تمام شود، اما امید نداشتم که واقعا این اتفاق رخ بدهد. روز اول بی‌نهایت تاسف‌بار و ناامید کننده بود. دخترم حتی متوجه نمی‌شد که دریاچه زیر پایش کاردستی خودش است! حتی تلاشی هم برای رسیدن به لگن نمی‌کرد. وقتی روز اول به شب رسید، مطمئن بودم که اشتباه کرده‌ام و زود اقدام کرده‌ام. تعداد شورت‌های شسته شده روی بند 12 تا بود و آن قدر خانه را آب کشیده بودیم که دیگر هیچ حوله و دستمال خشکی نداشتیم. من دچار کمردرد شده بودم و همسرم تمام روز داشت حوله می‌شست. روز دوم همه چیز خیلی بهتر بود. تعداد آب‌کشی‌ها به 3 بار رسید. دخترم سعی کرده بود خودش را به لگن برساند، اما در اغلب اوقات موفق نمی‌شد. با این حال انگار تازه دخترم فهمیده بود که قضیه از چه قرار است! روز سوم عالی بود. آبکشی تمام شد. ما موفق شده بودیم!

قاطع باشید. به خودتان بگویید: همین است؛ 3 روز دیگر همه چیز تمام شده است! چشم‌های‌تان را به روی سختی‌ها ببندید و شروع کنید.

از کلی وقت قبل به ماجرا فکر نکنید و خودتان را نترسانید. ماجرا واقعا ساده‌تر از چیزی که فکرش را می‌کنید، پیش می‌رود. خیلی از مادرها بعد از این که کودک‌شان را از پوشک گرفتند، می‌گویند اگر می‌دانستم این قدر ساده است، زودتر می‌گرفتم!

اگر برای فرش‌ها یا مبل‌های‌تان نگرانید، جمع‌شان کنید! فرش‌های گران قیمت‌تان را لوله کنید و روی مبل‌های‌تان روکش بکشید تا نخواهید تمام مدت به آن‌ها فکر کنید. به هر حال آب کشیدن یک متر سرامیک راحت‌تر از شستن فرش 9 متری است.

اگر نمی‌خواهید همه جای خانه‌تان را شلنگ بکشید، یک جا در خانه‌تان را که آب کشیدنش آسان‌تر است (مثلا آشپزخانه یا راهروی جلوی حمام یا دستشویی) برای کودک‌تان جذاب کنید. خودتان همان جا بپلکید و اسباب بازی‌های او را هم همان جا بیاورید. شاید بهتر باشد 3 روز خانوادگی در همین محل اطراق کنید!

می‌توانید به جای سرود توالت، از جایزه‌هایی مثل شکلات و چیپس استفاده کنید یا فقط قول یک سه‌چرخه را بدهید.

لگن را دم دست بگذارید! تجربه من نشان داد این که دخترم روز اول سراغ لگن نمی‌رفت، به خاطر دوری‌اش بود. عضلات بچه‌ها هنوز آن قدر سفت نیست که بتواند جلوی ریزش ادرار را تا رسیدن به لگن بگیرد. اگر لگن درست بغل دست بچه باشد، او می‌تواند فوری رویش بنشیند. اما رسیدن تا دستشویی، کار سختی است. بهترین کار این است که همان جا، وسط خانه یا اتاق یا آشپزخانه (هرجا که کودک بیشتر حضور دارد) یک زیرانداز ضدآب بیندازید و لگن را رویش بگذارید. این طوری احتمال موفقیت و در نتیجه اعتماد به نفس کودک را بیشتر می‌کنید. من این کار را روز دوم انجام دادم و فوری نتیجه‌اش را دیدم!

چطور همه جا را تمیز کنیم؟

•   احتمال این که مجبور شوید چند جا را آب بکشید، قطعی است. پس از قبل خودتان را آماده کنید.
•   برای آب کشیدن زمین، باید از آب جاری یا کر استفاده کنید. یک شلنگ که به شیر آب وصل شده، نجسی را تمیز می‌کند. اول عین نجاست (ادرار یا مدفوع) را با دستمال کاغذی خشک کنید. بعد روی آن آب بگیرید. اگر در آن محل آب‌رو (چاه) وجود داشته باشد(مثل دستشویی یا حمام یا آشپزخانه)، کارتان خیلی راحت است. آب بگیرید و سعی کنید بدون پخش و پلا شدن آب، وارد راه‌آب شود.
•   اگر آب‌رو ندارید (مثلا وسط هال یا پذیرایی یا اتاق نجس شده) بعد از تمیز کردن نجاست، دور تا دور محل نجاست را حوله یا دستمال بچینید؛ طوری که آب به بیرون محیط درز نکند. روی نجاست آب بریزید. آب را با حوله‌ها کاملا جمع کنید (مواظب باشید به بیرون محیط دایره حوله‌ها درز نکند) و حوله‌ها را در یک لگن بیندازید. اگر از آب شلنگ استفاده می‌کنید با یک بار آب ریختن و کاملا جمع کردن، محل پاک می‌شود. اما اگر به آب جاری دسترسی ندارید و مثلا با پارچ آب، آب می‌ریزید، باید این کار را 3 بار تکرار کنید. با 3 بار آب ریختن و خشک کردن، محل پاک می‌شود.
•   برای شستن لباس‌های بچه (و احیانا حوله‌هایی که برای پاک کردن زمین استفاده کرده‌اید) کافی است آن‌ها را زیر شیر آب بگیرید و چند بار خیس کنید و بچلانید تا مطمئن شوید که آب داخلش بیرون آمده و تمیز شده.
•   برای شستن خود بچه، یک بار آب ریختن با شلنگ کافی است. زیاد بچه را نشویید. اذیت می‌شود.
•   اگر وسیله‌ای مثل مبل و میز نجس شد، بهترین راه این است که آن را ببرید توی حمام و یک بار رویش آب شلنگ بگیرید. در غیر این صورت باید همان روش آب ریختن و خشک کردن را اجرا کنید.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

آموزش مناسب برای از پوشک گرفتن کودکان

برای آنکه کودک توالت‌رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

. به کودکتان فرصت دهید: برای آنکه کودک توالت‌رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست، کودک بدون اختیار ادرار می‌کند یعنی مثانه یا روده‌ها به محض پرشدن، خالی می‌شوند. تقریبا در تمام کودکان از ۲۸ ماهگی به بعد، مغز تکامل پیدا می‌کند و می‌توانند ادرارشان را کنترل کنند.

۲. از فصل تابستان استفاده کنید: فصل تابستان، بهترین زمان برای گرفتن کودک از پوشک است. کودک را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید. چند ساعت در روز او را باز بگذارید.

۳. به او آموزش دهید: برای کودکتان یک صندلی توالت کوچک بخرید و به او یاد دهید که هر زمان احساس نیاز کرد، روی آن بنشیند. می‌توانید این صندلی را در حمام، دستشویی یا اتاق خود کودک قرار دهید.

۴.مثل بزرگ‌ترها با او رفتار کنید: اگر فرزندتان به تکامل مغزی رسیده اما هنوز توالت رفتن را نیاموخته، او را همراه با خواهر یا برادرزاده‌هایتان به مسافرت ببرید. بودن در کنار کودکان بزرگ‌تر و دیدن آنها باعث می‌شود کودک شما نیز از رفتارهای آنها تقلید کند. فقط مراقب باشید رقابت ایجاد نشود یا اگر فرزندتان اختیار خود را از دست داد، مسخره‌اش نکنید.

۵.اجازه ندهید بیش از ۱۰دقیقه روی صندلی بنشیند: اگر از کودکتان خواستید روی صندلی توالت بنشیند، اما ۱۰دقیقه گذشت و او کاری نکرد، مجبورش نکنید تا همچنان روی صندلی بماند. صندلی توالت او را جمع کنید و ساعتی بعد دوباره از او بخواهید این کار را انجام دهد.

۶.به او اطمینان دهید: برخی کودکان از مدفوع یا ادرارکردن می‌ترسند چون هنوز نمی‌دانند بدن آنها مواد مضر را دفع می‌کند و فکر می‌کنند قسمتی از بدنشان را از دست می‌دهند. ماجرا را برای آنها توضیح دهید تا ترسشان از بین برود.

۷.لباس‌های راحت تن او کنید: وقتی توالت رفتن را به کودک آموزش می‌دهید لباس‌های راحت تن او کنید تا بتواند بلافاصله آنها را دربیاورد. فاصله زمانی بین حس کودک برای توالت رفتن و انجام این کار گاهی بسیار کوتاه است. در تابستان فقط یک شورتک پای او کنید تا بلافاصله بتواند آن را دربیاورد.

۸.تشویقش کنید: برای آموختن پاکیزگی باید کودک را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل «تو بزرگ‌شده‌ای» «مایه افتخار هستی» در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که کودکتان ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از هر ۱۰-۵ امتیاز برایش هدیه بخرید.

۹.پوشک‌های شورتی بخرید: در طول زمانی که قرار است پاکیزگی را به فرزندتان آموزش دهید، از پوشک‌های شورتی استفاده کنید تا هم مطمئن باشید همه‌جا را کثیف نمی‌کند هم بتواند در صورت تمایل فورا آن را درآورد.

۱۰.سرزنش نکنید: شاید کودک برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب توالت‌رفتن را به او یادآور شوید.

۱۱.ترس‌هایش را از بین ببرید: اگر کودکتان از ریختن آب بعد از اجابت‌مزاج می‌ترسد، به او آموزش دهید آب برای شستن و پاک‌کردن است و وقتی روی توالت نشسته آسیبی به او نخواهد زد.

۱۲.عصرها او را کنترل کنید: کودکان در ۳ سالگی تقریبا کنترل ادرار و مدفوع را می‌آموزند اما باز هم کنترل این مساله طی شب کار آسانی نیست و بیشتر کودکان یا آنقدر هوشیار نیستند که خود را کنترل کنند یا توانایی برخاستن از خواب را ندارند. شب‌ها کودکتان را پوشک کنید و برای چند ماه عصرها که او را می‌خوابانید، مراقب کنترل ادرارش باشید. اگر لباس‌های او هنگام بیدارشدن خشک بودند، یعنی شب‌ها هم می?شود خیالتان راحت باشد.

منبع: Enfant.fr

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

چگونه کودک را از پوشک بگیریم

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

http://maktoobshop.com/

چند نکته بسیار مهم : 

هدف اینه که روش گرفتن از پوشک روشی علمی باشه و آرامش مادر و فرزند رو به هم نزنه ودر نتیجه پوشک گرفتن ، مادر آرامش پیدا می کنه و بچه استقلال ، و در نتیجه استقلال ، کودک اعتماد به نفس بالا پیدامی کنه . کودکان استقلال طلب زودتر علایم را نشان می دهند . سن معمولی سن دو سالگی است ولی کودکی که علایم آمادگی را دارد در هرسنی که حتی زیر دو سال هم باشد باید شروع شود 

مهم ترین نکته اینه که آمادگی برای این کار از کودک شروع می شودنه دل خودمان . آمادگی هم جسمی باید باشد و هم روحی . 

هیچ عجله ای نباید در این کار صورت گیرد وتشویق درامر آموزش بسیار کمک می کند ولی تشویق در این امر استثناً باید به صورت مادی باشد مثل بستنی ، لواشک وخوراکی های مورد علاقه فرزندتان که البته سالم و بهداشتی هم باشد .البته در امر تشویق خاموش سازی داریم یعنی اول با تشویق زیاد شروع می کنیم و یواش یواش آن تشویق مادی را کم و سپس حذف می کنیم تا کودک شرطی نشود و ضمنا به وظایفش آگاه شود ،. 

عصبانیت و تنبیه کار را خیلی خیلی سخت می کند و آفت این قضیه عصبانی شدن و دادن زدن سر کودک و همچنین وسواس شدید است . 

مادران حساس یا وسواس به تمیزی یامسایل شرعی باید کاملا خود را اماده این مساله کنند ، بهتر است برای مدتی فرشهایتان را لوله کنید و گوشه اتاق بگذارید ( برای آرامش خود و فرزندتان قید دکور خانه را برای مدتی بزنید ) و با خود بگویید مثلا بعدا ز دوماه که آموزش به پایان رسید ، من تمام خانه را تمیز می کنم . 

ممکن است کودک دو سه روز یا شاید یه هفته اول را به خوبی همکاری کند ولی دوباره برگردد ، در چنین مواقعی بهتر اس به اوو فرصت بدهیم و دو هفته استراحت را در نظر بگیریم . 

شرایط آمادگی : http://maktoobshop.com/
شرایط جسمی : 

کودک از 18 ماهگی ( تقریباً ) توانایی کنترل ادرار را پیدا می کند ( به دلیل ارادی شدن دریچه های مثانه و دو برابر شدن حجم مثانه ) . این سن تقریبی است ولی با دو سه ماه تفاوت در سایر بچه ها بروز می کند . ولی این توانایی کنترل ادرار نیاز به آموزش دار د . و همچنین نیاز به داشتن شرایط جسمی و روحی مناسب کودک . 
بعضی از این علایم اگر در کودک شما بروز پیدا کرد نشان دهنده آمادگی اوست ( اما شرایط دیگری که گفته خواهد شد نیزباید کننار این علایم باشد تا شرایط مناسب جهت اموزش فراهم شود) 
الف – کودک از پوشک کردن فرار می کند 
ب _ هنگام پوشک کردن گریه و مقاومت می کند یا اینکه پوشک خودش را باز می کند 
ج_ به دستشویی کردن والدین علاقه و توجه نشان می دهد 
ه_ توانایی درک اینکه بتوانیم به او دو کار را بگوییم را داشته باشد 
ق_ حداقل 5 دقیقه بنشیند 
ث_ شلوارش را بتواند در بیاورد 
خ_وقتی که کودک را سر پا می گیریم دستشویی می کند ( این یعنی اسفنگترهایش ارادی شده اند ) 


موارد زیر را باید بداینم : 

کودک در هنگام شروع آموزش : 
ییوست و اسهال نداشته باشد 
پسرها دیرتر از دخترها آموزش می بینند 
پوشک شب گاهی تا سه سال و نیم ادامه دارد 
به هیچ عنوان نباید مایعات در هنگام آموزش کم شود با هدف ادرار کودک چون ایجاد یبوست می کند و یبوست به علت دردی که دارد کودک را از لگن بیزار می کند چون گمان می کند علت درد او نشستن بر سر لگن است . ضمن اینکه کمبود آب فرآیند آموزش رو کند می کند . 
شرایط روحی : 
آمادگی مادر : 

برنامه ریزی کنیم که سفر یا مهمانی که قرار است چند روز بماند یا موارد خاص نداشته باشیم . 
محیط خانه را آماده کنیم که اگر کودک کثبف کرد دعوایش نکنیم حتی در حد یک وای چون کودک به شد ت حساس سرخوردگی و گناه می کند و گمان می کند که دستشویی کردنش گناه و خطای بزرگی است که باید کنترلش کند . 
دستشویی را تمیز و کاملا روشن کنیم و با چند عکس کودکانه شاد در محلی که قرار است لگن گذاشته شود تزیین کنیم و چند تا اسباب بازی بگذاریم که تا آخر اموزش انجا باشد . 
چند تا لباس کهنه کودک را آماده کنبم که در صورت گثیف شدن مورد نداشته باشد . 


نکته : بهترین فصل برای این آموزش فصل گرماست . ولی به یاد داشته باشید تحت هیچ شرایطی دو آموزش را با هم انجام ندهیم مثلا گرفتن شیر یا جدا کردن محل خواب با پوشک گرفتن . 

مقدمات شروع آموزش : 
باید اطلاعات نسبی ازبرنامه دستشویی رفتن بچه ها داشته باشیم . یک هفته قبل از اموزش باید به طور مرتب برنامه دستشویی کودک کنترل و یادداشت شود . حتما هفت روز را بنویسید چون میانگین بهتری را به دست می آورید . مثلا کودک بعد از صبحانه مدفوع می کند و بعد از دو ساعت ادرار می کند ...... مهم ساعت ها نیستند مهم فاصله زمانی آنهاست چون خواب کودک متغیر است . 

لگن خوب بخریم . چند لگن خوب را انتخاب کنیم و به کودک اجازه انتخاب بین آن چند عدد را بدهیم اولین لگنی را که علاقه نشان داد و با آن بازی کرد را بخریم . چند روز لگن را در اتاق کودک یا در جلو تلویزیون بگداریم ( قبل از شروع استفاده )تا کودک به آن عادت کند و با آن بازی کند .سپس آن را به دستشویی بردهو در محل ثابتی قرار می دهیم و دیگر هرگزآن را خارج نمی کنیم . لگن حتما پشتی داشته باشد . 
اگر کودک را به منزل مادرتان می برید یک عدد لگن را هم برای آنجا تهیه کنید درست هم شکل و هم رنگ لگن منزل خودتان . 

در امر آموزش بسیار مهم است که کودک شما تحت آموزش یکسان قرار گیرد یعنی اگر که مادرتان هم از کودکتان مراقبت می کند او هم دقیقا همانند شما با کودک رفتار کند که کودک دچار دو گانگی نشود . 

حتی اگر دست کودک به هیچ چیز آلودهای در دستشویی نخورد شما دستهایش رو بشویید زیرا این هم بخش مهمی از آموزش است وآلت کودکان را با دستمال توالت خشک کنید . 


روش موثر این است که لگن و توالت را با هم آموزش دهید مثلا هم لگن هم توالت جالا چه فرنگی و چه ایرانی . 

روش شروع : 
وقتی کودک از خواب بیدار می شود بلافاصله اورار به سرلگن می نشانیم و می گوییم جیش کنو براش هم کتاب و اسباب بازی می بریم و چون مثانه اش پر است خود به خود تخلیه می شود . و بعد که جیش کرد اورا می بوسیم .و بیست دقیقه اورا باز می گذاریم . ودوباره پوشک می کنیم و دو ساعت بعد پوشک را باز می کنیم اگر خشک بود دوباره کودک را بر سر لگن می نشانیم و همان مراحل قبل ولی اگر خیس بود یعنی کودک زودتر از دو ساعت جیش می کند که با چند بار امتحان زمان آن دستمان می آید و همان زمان کودک را باز می کنیم و لگن می نشانیم ، برنامه یه هفته قبل از آموزش که ساعتها و وفواصل زمانی ادار و مدفوعهای کودک را یادداشت می کنید در هفته اول آموز ش بسیار برایتان کار آمد است . 
و اگر جیش کرد در لگن دو باره بیست دقیقه باز و دوباره پوشک و همینطور تا آخر شب .ولی هنگام بیرون رفتن از منزل نیاز ی به ادامه برنامه نیست مگر اینکه در جای مناسبی جهت تخلیه کودک از ادرار باشید . 
نکته مهم این بخش این است که کودک فواصل بین دو جیش را باید پوشک باشد . حتبی با علم به اینکه در این فاصله جیش نمی کند .زیرا باید نتیجه بگیریم که بعد از مدتی کودک در طول روز فقط وقتی که بازش می کنیم جیش می کند و پوشکش در طول روز خشک می ماند . و این زمان در بچه ها متفاوت است ممکن است یک هفته تا سه هفته طول بکشد ولی رسیدن به این مرحله بسیار مهم و ضروری است . 

اگر از دست کودک در رفت ، قشقرق به راه نیاندازیم و از خود کودک برای تمیز کردن آن محل کمک بگیریم . 
ما قرار است زمان دستشوییی کودک را کنترلکنیم نه خود کودک یا مثانه اش را . به همین دلیل باید انتظار از دست رفتن را داشته باشیم . 
بعد از دو یا سه هفته که زمان را کاملا کنترل کردیم دیگر فواصل بین دستشویی ها کودک را پوشک نمی کنیم . 



پوشک شب : 

آموزش این مرحله طولانی میباشد ، یکی از مسائلی که کار را سخت می کند شیر شب است . دو نوع کودک در ادرار شب داریم: یکی کودکی که 
علیرغم شیر شب ، تمام شب را خشک است ولی دم صبح ادرار میکند ( علامتش اینست که دم صبح به خودش می پیچه ) که در مورد این کودک باید زمان بذاریم و ساعت و بیدار شویم و سر لگن بشانیم که معمولا در مورد کودک زیر دو سال به علت اختلال در خواب و عدم همکاری توصیه نمی شود . 
و نوع دیگر کودکی است که شب تا صبح پوشکش خیس است که این کودک به هیچ وجه آماده از پوشک گرفتن نیست و گاه تا سه سالگی هم طول می کشد که این به هیچ وجه اسمش شب ادراری نیست. 

اگر کودک را از پوشک شب گرفتیم ولی بعد از مدتی یک یا دو شب دو باره ادرار می کند به احتمال خیلی قوی شرایط روحی کودک عوض شده مثلا مسافرت است یا از پدرش دور شده است و یا اینکه خیلی خسته است و یا اینکه مایعات زیادی راقبل از خواب مصرف کرده است . 


آداب شستشو : 
حتی اگر تا سن 4 یا 5 سالگی خودمان می خواهیم کودکمان را بشوییم ولی بهتر است از همان ابتدا ( در صورت تمایل کودک ) به او هم اجازه شستن خودش را بدهیم ولی با نظارت و همراه با توضیحات برای او . برای او چهار پایه ای مهیا کنید تا روی آن بایستد و با کمک شما دست هایش را بشوید و خشک کند . ضمنا خشک کردن کودک با دستمال توالت یکی از مهم ترین آموزشهایی است که مخصوصاً برای دختران توصیه می شود . 


شب ادراری : 
تا سن 4 سالگی چیزی به نام شب ادراری وجود ندارد 

در پسرها شب ادراری از دختران شایع تر می باشد . 
علت شب ادراری متفاوت است مثلا در پسران تغییرات هورمونی ، در دختران عفونت ادراری و مجموع مشکلات عاطفی در این امر موثر است . 
در بعضی از پسرها شب ادراری تا سن 15 سالگی ادامه دارد که بعد از سن بلوغ به دلیل ثبات تغییرات هورمونی برطرف می شود . 


چند نکته : 
اگر کودک شما در مقابل لگن مقاومت کرد حتی اگر سایر علایم را هم داشته باشد نباید آموزش را شروع کنید یک وقفه سه هفته ای لازم می باشد . 
ممکن است علت مقاومت کودک شما در مقابل لگن مناسب نبودن نور و محیط مناسب در مکان قرارگیری لگن باشد چون اغلب کودکان از مکان های کم نور وحشت دارند . 
یبوست یکی از عوامل مقاومت در مقابل لگن است زیرا کودک شما نسب به آن شرطی شده و درد ناشی از یبوست را به نشستن روی لگن ربط می دهد . 

علت هر چه باشد یک وقفه سه هفته ای کار شما را آسان تر می سازد . 

چیزهایی که کار آموزش را سخت می کند : 

نداشتن اطلاعات لازم و کافی 

عدم آرامش مادر 

سن کم کودک 

تذکر به کودک : از قبیل : جیش داری ؟؟ جیش داری ؟ من می دونم جیش داری ؟ خوب اگه جیش داری چرا نمی گی جیش دارم ؟ بریم لگن ؟ بریم ؟ من که می دونم داری خودت رو نگه می داری ؟ 

در مورد فوق این وظیفه مادر است که با کنترل زمان و نه کودک ساعت ادرار را بفهمد و اورا به توالت ببرد . 

هر وقت خودمان به دستشویی می رویم به او بگوییم که داریم می رویم دستشویی که جیش کنینم و سایر مراحل مثل دست شستن و خشک کردن را هم هنگامی که در حین انجام آن هستیم را توضیح دهیم . 

کتابهای معرفی شده : 

پوشک دیگه بسه 

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

جوش‌ها، کهیرها و التهاب‌هایی که بر اثر پوشک کردن نوزادان ایجاد می‌شوند،

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

طافت و زیبایی پوست در سنین اولیه عمر بخصوص دوران نوزادی و کودکی باعث می‌شود تا پوست بچه‌ها را به گل تشبیه کنند. طبیعی است که این پوست حساس در برابر محرک‌های محیطی سریع واکنش نشان می‌دهد. شایع‌ترین مشکلی که نوزادان با آن مواجه می‌شوند، جوش‌ها یا کهیرهای ریزی ‌است که در ناحیه باسن و ران و بر اثر پوشک کردن آنها ایجاد می‌شود. در این حالت، پوست نوزاد قرمز و ملتهب شده و باعث آزار و ناراحتی او و همچنین نگرانی و تشویش مادر می‌گردد. اما اصلاً نگران نباشید. با رعایت برخی نکات بهداشتی و دقت در نوع تغذیه خود و نوزادتان می‌توانید از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنید.

 

التهاب‌هایی که بر اثر پوشک کردن نوزاد ایجاد می‌شود، شامل هر گونه التهاب پوستی در ناحیه‌ای است که پوشک روی بدن نوزاد را می‌پوشاند. این نقاط معمولاً دچار التهاب و قرمزی شده و کمی متورم و گرم است. این التهاب‌ها ممکن است خفیف باشد که شامل نقاط قرمزرنگ و زبر هستند و یا شدید باشند که ممکن است به قسمت شکم و ران نوزاد هم کشیده شود.

التهاب‌های پوستی را بهتر بشناسید

جوش‌ها، کهیرها و التهاب‌هایی که بر اثر پوشک کردن نوزادان ایجاد می‌شوند، معمولاً علائم مشخص دارند.

به طور کلی پوست در ناحیه مورد نظر قرمز، متورم و حساس شده و ممکن است در نقاط باسن، ران‌ها و اندام‌های تناسلی نوزاد مشاهده شود. در این شرایط ممکن است احساس کنید که کودکتان نسبت به قبل ناآرام‌تر شده، بخصوص در زمان تعویض پوشک. معمولاً کودکی که دچار این مشکل شده، زمانی که به آن نواحی دست می‌زنید یا می‌شویید، شروع به گریه می‌کند. این حالت ممکن است به طور متناوب و در هر بار پوشک کردن کودک ایجاد شود ولی ‌در کودکانی که در 15 ماهه اول زندگی‌قرار دارند و به خصوص بین 8 تا 10 ماهگی شایع‌تر است و حدود 7 تا 35 درصد از کودکان در این سنین مبتلا به این التهاب پوستی می‌شوند.

علت پیدایش التهاب‌ها

این نوع التهاب پوستی به دلایل مختلف ممکن است پدید آیند که از شایع‌ترین عوامل می‌توان به این موارد اشاره کرد:

سوزش ناشی از ادرار و مدفوع:

تغذیه کودک:

سوزش ناشی از محصولات جدید پاک‌کننده:

اصطکاک ناشی از پوشک یا کهنه روی ‌بدن نوزاد نیز می‌تواند باعث بروز التهاب و جوش شود.

عفونت باکتریایی یا مخمری:

علاوه بر این، عدم رعایت بهداشت نوزادان توسط مادران و عدم تعویض مرتب پوشک در آنها نیز می‌تواند دلیل بروز این وضعیت باشد.

راه‌های درمانی

بهترین روشی که می‌توان به عنوان درمان این التهابات و جوش‌های پوستی در نوزادان اتخاذ کرد، جلوگیری از مواجهه کودک با عوامل مستعدکننده‌ای است که منجر به تحریک تماسی و عفونت ثانویه پوست می‌گردد.

بهترین کاری که می‌توانید در این خصوص انجام دهید این است که تا جایی که امکان دارد پوست کودک را خشک و تمیز نگه دارید و به طور مکرر پوشک او را تعویض نمایید.

در هر بار تعویض پوشک، محل پوشک را روی پوست کودکتان خوب بشویید. موقع خشک کردن پوست کودک، به آرامی این کار را انجام دهید و پارچه را روی پوست او نکشید.

استفاده از یک روغن یا پماد که یک لایه محافظتی روی پوست ایجاد کند، مانند وازلین یا زینک اکسید، پس از هر بار تعویض پوشک می‌تواند در رفع این التهاب‌ها کمک نماید. پزشکان استفاده از پودر تالک را برای رفع این مشکل مفید نمی‌دانند.

از کرم‌های حاوی استروئید تنها با تجویز پزشک استفاده کنید، چرا که استفاده مکرر از آنها می‌تواند منجر به بروز مشکلات گردد.

پوشک کودک را شل‌تر ببندید و یا از سایز بزرگ‌تری استفاده کنید تا گردش هوا در پاهای کودک راحت‌تر صورت گیرد.

از شستشوی کهنه‌های کودکتان با مواد شوینده معطر خودداری کنید.

در صورتی که کودک روزانه چندین ساعت را در محیط باز مشغول بازی می‌شود، پوشک او را خارج کنید تا بدن او در معرض هوای تازه قرار گیرد. این کار به بهبودی کودک خواهد کرد.

پس از تعویض کودک، حتماً برای جلوگیری از پخش شدن باکتری‌ها و مخمرها به سایر نقاط بدن کودک و سایر بچه‌ها، دست‌هایتان را خوب بشویید.

در صورتی که کودکتان به این مشکل مبتلا شده، اجازه دهید بدون پوشک بخوابد. در این حالت، زیر کودک لایه‌ای مشمایی بیندازید تا از پس دادن ادرار و مدفوع به تشک خودداری شود.

التهاب‌ها و جوش‌های پوستی کودک معمولاً چند روز زمان می‌برد تا بهبود یابند و ممکن است هفته‌ها به طول بینجامد. در صورت ادامه این حالت، باید طبق نظر پزشک او را به یک متخصص پوست نشان داد.

راهکارهایی که برای پیشگیری از بروز این التهاب‌ها و جوش‌های پوستی در کودکان به کار می‌رود دقیقاً همان راه‌هایی است که برای درمان اشاره شد. در واقع با انجام این موارد، هم مانع از بروز این مشکل می‌شوید و هم در صورت بروز مشکل، به بهبودی کمک خواهید کرد.

این نوع التهاب معمولاً نیازی به مراجعه به پزشک ندارد و با کمی تلاش و مراقبت بیشتر از کودکتان، طی 3 تا 4 روز بهبود می‌یابد.

ولی در صورت تشدید حالت و ملاحظه عفونی‌شدن این التهاب‌ها از قبیل بروز تاول، ایجاد یک لایه زردرنگ روی جوش‌ها، یا زخم‌های سر باز حتماً به پزشک مراجعه کنید.

شاید کودک شما به آنتی‌بیوتیک خوراکی یا موضعی نیاز داشته باشد.

چنانچه کودک شما دچار تب شد و یا پس از چند روز درمان خانگی بهبودی در وضع او حاصل نشد، حتماً با پزشک مشورت کنید، ولی به طور کلی در خصوص این التهاب، نگرانی وجود ندارد.

ندا اظهری

پوشک یا کهنه نوزاد به دلیل مرطوب بودن، محل مناسب رشد باکتری و مخمرهاست. بنابراین این باکتری‌ها در آنجا رشد و نمو کرده و بخصوص در چین‌ها و شکاف‌های پوستی، ایجاد التهاب و جوش پوستی می‌نماید. مواد شوینده، سفیدکننده یا نرم‌کننده‌هایی که در شستشوی کهنه بچه مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند پوست نازک کودک را تحریک کند. این مواد حساسیت‌زا برخی مواد ضدعفونی‌کننده، پودرها و روغن‌هایی را هم که برای‌ کودکان به کار می‌برند، در بر می‌گیرد. ‌با شروع تغذیه کودک با غذاهای جامد بین سنین 4 تا 12 ماهگی، محتویات مدفوع آنها تغییر کرده و احتمال ایجاد این التهاب‌ها و جوش‌ها بالا می‌رود. با تغییر در رژیم غذایی‌ کودک، تکرار دفع مدفوع نیز بیشتر می‌شود و این هم خود دلیل دیگری است. این واکنش التهابی ‌پوست ممکن است در نتیجه تأثیر ماده غذایی که مادر مصرف کرده و در شیر مادر مخلوط شده نیز ایجاد شود. در صورتی که دیر به دیر پوشک نوزاد را تعویض کنید و کودک مدت طولانی در مواجهه با ادرار و مدفوع قرار گیرد، این ترشحات باعث سوزش پوست حساس کودک می‌شود. در واقع زمانی که ادرار با باکتری‌های مدفوع نوزاد ترکیب می‌شود، تجزیه شده و تولید آمونیاک می‌کند که خشن بوده و پوست بچه را تحریک‌پذیر می‌کند.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

پوشک برای کودکان همیشه خوب نیست !!

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

برخی کودکان بیشتر در معرض جوش ها و تحریکات پوستی هستند و هر چقدر پوشک آن ها عوض شود و او را تمیز نگه دارید فایده ای ندارد. این نوع تحریکات پوستی در میان نوزادان و کودکان نوپا بسیار رایج است و معمولا در اثر رطوبت و خیسی مداوم و خشک کردن پوست های نازک و حساس به وجود می آید.

برخی عوامل محرک که منجر به تحریکات پوستی به هنگام بستن پوشک می شوند، عبارتند از:

- ادرار

- مدفوع

- باکتری های مربوط به ادرار و مدفوع

- پاک کننده ها و صابون های قوی

- مواد معطر

- مواد پلاستیکی دور پوشک

برخی از انواع تحریکات پوستی که در اثر بستن پوشک ایجاد می شوند و بسیار هم متداول هستند، عبارتند از:

- خراش هایی که در اثر بستن پوشک به وجود می آیند و آماس پوست

- خیس بودن پوشک نوزاد برای مدت طولانی یا حساسیت هایی که خود پوشک در برخی نوزادان ایجاد می کند.

- نواحی حساس بین پاها، خصوصاً بالای ران ها که خیلی سریع قرمز می شوند و ورم می کنند.


ابتلا به اگزما:

- در اثر مواد حساسیت زا، سوزش آور، عوامل محیطی و عوامل وراثتی ایجاد می شود.

- اغلب در نوزادان 6 تا 12 ماهه شایع است.

- ممکن است ابتدا در سایر قسمت های بدن به وجود آید و بعد پای نوزادان را نیز درگیر کند.

- با قرمز شدن پوست و زبر شدن و پوسته پوسته شدن آن در ناحیه کشاله ران ها همراه است.

- این بیماری را می توان به راحتی با برخی پمادهای دارویی بر طرف کرد.


عفونت مخمر:

- اغلب در دوران مصرف آنتی بیوتیک و یا پس از مصرف آن ایجاد می شود.

- این جوش ها بسیار ظریف و البته دردناک هستند و اغلب در نواحی اطراف اندام های تناسلی و ران ها ظاهر می شوند.

- با نقاط بسیار ریز قرمز شروع می شود و کم کم با افزایش تعداد نقاط، رنگ شان نیز روشن تر می شود.

- با کرم یا پماد دارویی که توسط پزشک تجویز می شود، کاملاً درمان می شود.


سوزش پوست و ایجاد جوش در اثر مدفوع:

- کودکان بسیاری از این نوع جوش ها اذیت می شوند؛ خصوصاً وقتی که کم کم مدفوع شان سفت تر می شود و رژیم غذایی شان مثل بزرگ ترها می شود.

- پوست نواحی اطراف مقعد معمولا کمی تیره تر و قرمزتر از قسمت های دیگر بدن می شود.


باکتری های میکروبی:

- در اثر باکتری های استرپتوکوکی و استافیلوکوکی به وجود می آیند.

- ممکن است به سایر قسمت های بدن نیز منتقل شوند؛ مثل: کپل ها، مقعد، ران ها و...

- اغلب به صورت زخم های پوسته پوسته شده به رنگ زرد و قهوه ای، جوش های چرکی و تاول هایی که اطراف شان قرمز است، خود را نشان می دهند.

- با بروز این نوع جوش ها، فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ چرا که احتمالاً باید آنتی بیوتیک مصرف کنید.

تحریکات پوستی که در اثر استفاده از پوشک ایجاد می شوند:

- وقتی که پوشک سفت و محکم بسته و سطح پوست بدن دچار سائیدگی می شود.

- پوست قرمز شده و دچار التهاب و سوزش می شود.

- در قسمت های چین خورده بالای ران ها ظاهر می شوند.

- در اثر گرما و رطوبت بیشتر تحریک شده و بدتر می شوند.

- معمولا در برخی از نواحی که پوست بیشتر تا می خورد، مثل کشاله ران ها و حتی زیر بغل ایجاد می شوند.

- معمولا با پودر و کرم های مخصوص به راحتی معالجه می شوند.

- با وجود رعایت تمام نکات بهداشتی، ممکن است کودک شما جزء آن دسته از کودکانی باشد که دچار تحریکات پوستی پوشک می شود.


برخی راهکارهای پیشگیری از ایجاد حساسیت ها عبارت هستند از:

- پوشک نوزاد خود را مرتب عوض کنید.

- از پمادهایی مثل دسیتین، اسرین، زینک اکساید استفاده کرده و آن ها را به میان کشاله ران ها و اطراف نواحی تناسلی بمالید.

- اجازه دهید که کودک تان زمان بیشتری را بدون پوشک بگذراند.

- گاهی اوقات برخی از انواع پوشک ها ایجاد تحریک پوستی می کنند. بهتر است نوع پوشک او را عوض کنید.

- مصرف مواد شوینده مثل صابون ها را محدود کنید و در هفته 2 تا 3 بار کودک خود را با صابون بشویید.

- اگر با رعایت تمام نکات فوق، بهبودی حاصل نشد، بهتر است او را نزد پزشک ببرید.

گردآوری : پایگاه اینترنتی تکناز

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

اگزمای پوشک

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

اگزماِی پوشک یک وضعیتِ بسیار رایج است که می‌تواند موجبِ زخم شدن، قرمز و حساس شدنِ پوستِ نوزاد شود. این جوش‌ها معمولاً به این دلیل به وجود می‌آیند که پوست، توسطِ پوشکِ کثیفِ نوزاد که برایِ مدت زیادی تعویض نشده است، تحریک می‌شود. عللِ دیگر می‌توانندِ سایشِ پوشک به پوست، یا اثرِ مواد پاک کننده، صابون‌ها و یا دستمال هایِ پاک کننده نوزاد بر پوستِ حساسِ او باشند. پلاستیکِ زیرِ پوشک نیز از رفت و آمد و جریانِ هوا جلوگیری می‌کند، در نتیجه محیطی گرم و مرطوب پدید می‌آید که جوش‌ها و قارچ‌ها در آن به خوبی رشد می‌کنند.

همچنین معرفیِ غذا‌های جدید به نوزاد، در محتویات و میزانِ مدفوعِ او تغییراتی را به وجود می‌آورند که می‌تواند گاهی اوقات به اگزمای پوشک منجر شود. اسهال نیز این مورد را تشدید می‌کند.
جوش‌هایی که با وجودِ تعویضِ مرتبِ پوشک، برایِ بیش از چند روز ادامه پیدا می‌کنند، ممکن است توسطِ قارچی به نامِ کاندیدا آلبیکنز، ایجاد شده باشند. این نوع از جوش‌ها معمولاً قرمز و تا حدودی متورم، هستند و برخی از جوش‌ها از ناحیه اصلی به اطراف گسترش یافته‌اند. این جوش‌ها معمولاً ابتدا در میانِ چین و چروک هایِ پوست ظاهر شده و سپس از ناحیه پشت و جلویِ کودک گسترش می‌یابند. دادنِ آنتی بیوتیک به نوزاد یا مادرانِ شیرده، موجبِ کشته شدنِ باکتری‌های مفیدِ بدنِ نوزاد و در پیِ آن توقفِ رشدِ این قارچ می‌شود.
پیشگیری از اگزمایِ پوشک
بهترین راه برایِ پیشگیری، خشک و تمیز نگه داشتنِ پوستِ نوزاد، به وسیله تعویضِ مرتبِ پوشک است؛ بدین ترتیب ادرار و مدفوع پوستِ او را تحریک نخواهند کرد.
برایِ پیشگیری:

• پوشکِ کثیف شده یا خیس شده کودکتان را هر چه زود‌تر تعویض کنید و آن ناحیه را به خوبی تمیز نمایید.
• در فواصلِ میانِ تعویضِ پوشک، پشتِ او را با آبِ گرمِ شیر بشویید.
• قبل از اینکه پوشکِ دیگری را برایِ نوزاد ببندید، اجازه دهید تا کاملاً خشک شود.
• با گذاشتن و برداشتنِ یک پارچه نرم و نخی پوستِ نوزاد را خشک کنید، مالاندنِ پارچه بر پوستِ نوزاد موجبِ تحریکِ پوستِ او می‌شود.
• پوشکِ کودک را سفت نبندید (آزاد باشد)، تا موجبِ اصطکاک و ساییدگیِ پوستِ او نشود.

اگر از پوشکِ پارچه‌ای یا کهنه استفاده می‌کنید، پس از شستن، آن‌ها را چندین مرتبه آبکشی کنید تا بقایایِ موادِ پاک کننده، صابون و... که ممکن است پوستِ کودکتان را تحریک کند، از آن پاک شود. از نرم کننده‌ها نیز استفاده نکنید چون ممکن است پوستِ نوزادتان را تحریک کنند.

برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که هر روز برایِ چند ساعت اجازه بدهید تا نوزادتان بدونِ پوشک باشد، تا پوستِ تحریک شده او فرصت خشک شدن پیدا کرده و نفس بکشد. برایِ این کار شما می‌توانید کودکتان را در گهواره‌اش قرار داده و زیرِ آن صفحات ضد آب قرار دهید و یا او را رویِ حوله‌ای بزرگ، بر رویِ زمین بگذارید.
برخی نوزادان که پوستِ حساسی دارند، ممکن است در هر بار تعویضِ پوشک به پماد نیاز داشته باشند، اما همه نوزادان به آن نیاز ندارند. برخی از نوزادان به دستمال هایِ پاک کننده مخصوص نوزاد حساسیت دارند، به این دلیل بهتر است آن‌ها را با دستمال‌های نخیِ نم دار تمییز کنید.
درمان اگزمای پوشک
این جوش‌ها معمولاً با چک کردن و تعویضِ به موقعِ پوشک هایِ خیس و کثیف از بین می‌روند. کرم‌ها و پماد‌هایی که دارایِ اکسیدِ زینک و یا وازلین هستند به نرم شدنِ پوستِ نوزاد و جلوگیری از خیس شدنِ آن کمک می‌کنند، البته این در صورتی است که با ضخامتِ زیادی بر پوست مالیده شوند. این مشکل معمولاً با ۳-۲ روز مراقبتِ خانگی رفع می‌شود، البته ممکن است بیشتر نیز طول بکشد.
چه زمانی باید با دکتر تماس بگیرید؟
اگر این جوش‌ها باقی ماندند، افزایش پیدا کرده و یا زخم شدند با پزشکِ خود تماس بگیرید. همچنین اگر این جوش‌ها با تب، یا ترشحِ چرک همراه بودند به پزشک اطلاع دهید.
بسته به اینکه نوزادتان به کدام نوع از این جوش‌ها مبتلا شده است، دکتر برایِ او کرم ضد قارچ، آنتی بیوتیک، و یا کرمِ استروئید ملایمی را برایِ چند روز تجویز می‌کند تا جوش‌ها رفع شوند.

انتخاب پوشک مناسب مانع می‌شود که کودک‌تان به عفونت‌های قارچی و برفک مبتلا شود.

مترجم: نغمه خالقی

منبع: www.kidshealth.org

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تعوض پوشک آموزش تصویری

http://www.ehow.com/video_4441748_tips-burping-newborn-baby.html?cp=1&wa_vlsrc=continuous&pid=1&wa_vrid=0602d177-7cca-41c5-983d-13482555a346

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

عوض کردن پوشک بچه توسط پدر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

عوض کردن پوشک بچه توسط پدر

http://www.aparat.com/v/6Olwv

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تعویض پوشک نوزاد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یکی از اولین وظایفی است که والدین یک نوزاد تازه متولد شده با آن درگیر می شوند( به طور متوسط 8 مرتبه در روز ).

v       در چند ماه اول زندگی، حرکات روده ای زیاد است و کودک باید به طور منظم جهت جلوگیری از هرگونه تحریک پوستی حاصله ار تماس مدفوع و ادرار، شسته و تمیز گردد.

v      در صورت تحریکات پوستی و یا هرگونه علایمی ناشی از مشکلات پوستی، با پزشک خود مشورت نمایید.

v      معمولا توصیه می شود، پوشک بچه ابتدا در صبح، قبل از خواب، بعد از هربار تغذیه و شیردهی، وقتی که کودک بیقرار است و نیز هروقت که مطمئن هستیدکه پوشک مرطوب و کثیف است، تعویض شود.

v      استفاده از پودر توصیه نمی شود.

v      مهم است که پوشکی برای بچه بخرید که کاملا اندازه او باشد.

v      از آنجائیکه دستگاه تناسلی پسر و دختر متفاوت است، روش شستشوی آنها نیز فرق دارد:

v      در دخترها، یک پارچه مرطوب باید از جلو به عقب کشیده شود تا از ورود باکتریهای گوارشی به داخل واژن و عفونتهای بعدی ممانعت به عمل آید.با خشک کردن کامل چینهای پوستی می توان مانع از تحریکات پوستی شد. هیچگونه پودری نباید به مناطق تناسلی زد.

v      در پسرها: باید چینهای باسن و دستگاه تناسلی از قاعده به سمت آلت به دقت شسته شوند. پوست آلت را به سمت عقب نکشید چون باعث آسیب می شود. مالیدن بیش از حد پوست نیز می تواندمنجر به تحریک پوستی شود.

v      از تعویض پوشک برای بازی و صحبت با کودک خود استفاده کنید و او را نوازش و قلقلک نمایید. این کار باعث می شود در بین کارهای روزمره و عادی، یک فاصله زمانی لذت بخش برای کودک و والدین بوجود آید.

v      همانطوریکه کودک بزرگتر می شود، آرام و ساکت نگه داشتن او برای تعویض پوشک سخت تر خواهد بود. جهت منحرف کردن حواس کودک، دادن اسباب بازیهایی در دست او ایده خوبی است (مثلا جغجغه و یا اسباب بازیهاسی نرم و یا ظروف خالی کرم ها که به خوبی تمیز شده اندو درب آنها محکم بسته یا سرپوش آنها برداشته شده است). توصیه می شود کودک را بر روی یک میز بلندکه سطح آن قابل شستشو باشدقرار دهید تا بعد از هر دفعه بتواند سطح آن را تمیز نمود.

v      در فصل زمستان، روی سطح پلاستیکی را با یک حوله بپوشانیدتا از سرماخوردگی کودک جلوگیری شود. بعد از اینکه مراحل شستشو و خشک کردن کامل کودک تمام شد به او اجازه دهید بدون پوشک برای دقایقی پاهایش را حرکت دهد و جنب و جوش داشته باشد.

v      لوازم اصلی:

ü       یک ظرف کوچک و تمیز همراه با آب گرمی که مقدار کمی صابون مایع با pH خنثی دراد.

ü       پوشک با سایز مناسب

ü       کرم محافظت کننده ( با مشورت پزشک ). الزامی نیست اما جهت جلوگیری از تحریکات پوستی مفید خواهد بود.

ü       یک میز بلند برای منزل و یک میز تاشو برای بیرون خانه

ü       یک حوله نرم، قابل جذب و به اندازه مناسب (نه بزرگ) .

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

توصیه‌های یک متخصص کودکان درباره پوشک کردن نوزادان

نوزاد در روز حداقل 10 بار نیاز به عوض کردن پوشک پیدا می‌کند و این یعنی 70 بار در هفته!

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یک متخصص کودکان به بیان نکاتی درباره پوشک کردن نوزادان پرداخت و توصیه کرد: برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا کهیر ناشی از پوشک باید حتما از روغن بچه استفاده کنید.

دکتر خلیل فریور به مادران جوان یادآوری کرد: پیش از بچه‌دار شدن، این نکته را به یاد داشته باشید که نوزاد در روز حداقل 10 بار نیاز به عوض کردن پوشک پیدا می‌کند و این یعنی 70 بار در هفته! وی افزود: پیش از عوض کردن پوشک اطمینان پیدا کنید که تمام لوازم مورد نیاز در دسترس است و لازم نیست تا برای تهیه چیزی نوزاد را تنها بگذارید.

این متخصص کودکان پوشک تمیز، روغن یا پودر بچه،‌ یک ظرف آب گرم برای شست شوی بچه، یک حوله تمیز و ظرف زباله را حداقل لوازم مورد نیاز تعویض پوشک دانست و گفت: پس از هر بار کار کردن شکم یا خیس شدن پوشک باید آن را تعویض کرد.

فریور اضافه کرد: نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشک آلوده را جدا کنید. با استفاده از آب ولرم و حوله تمیز به‌ آرامی نوزاد را تمیز کنید. وقتی که پوشک یک نوزاد پسر را تعویض می‌کنید، مراقب باشید چون تماس پوست لخت او با هوای سرد ممکن است موجب ادرار کردن نوزاد شود. موقع تمیز کردن نوزاد دختر دقت کنید حوله را از جلو به عقب بکشید تا مانع به وجود آمدن عفونت ادراری شوید.

وی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا کهیر ناشی از پوشک هم باید حتما از روغن بچه استفاده کنید، درباره سوختگی پوشک یا کهیر اظهار کرد: سوختگی پوشک اغلب یک تورم قرمز رنگ و دردناک است که ظرف چند روز و پس از شستن با آب گرم و چرب کردن پوست و مدتی استفاده نکردن از پوشک از بین می‌رود، اما برای جلوگیری از به وجود آمدن آن، باید پوشک بچه را مرتب تعویض کنید و نگذارید پوشک آلوده زیاد دور بدن نوزاد باقی بماند.

این متخصص کودکان افزود: پس از عوض کردن پوشک با یک صابون لطیف و آب ولرم نوزاد را بشویید و یا یک حوله نرم پاک کنید و کرم بچه بزنید. اگر از پارچه‌های نرم به عنوان کهنه بچه استفاده می‌کنید برای استفاده مجدد، آنها را با مواد پاک‌ کننده ضد حساسیت و بدون رنگ بشویید.

فریور با بیان اینکه برای مدتی در روز هم که شده، نوزاد را بدون پوشک رها کنید تا پوست تنفس طبیعی داشته باشد، عنوان کرد: اگر سوختگی پوشک پس از سه روز مراقبت، خوب نشد و یا بدتر شد، حتما با پزشک تماس بگیرید. 

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

سوختگی پوشک و قنداق کردن نوزاد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

بعد از کلی امید و آرزو و نذر و نیاز برای داشتن بچه‌ای سالم، حالا به آرزویتان رسیده‌اید و کودک سالمی دارید که خیلی خوب شیر می‌خورد و هیچ مشکل گوارشی هم ندارد. ولی حس می‌کنید که باید مهارت‌ بیشتری برای جمع‌آوری ماحصل فعالیت دستگاه گوارش کودک داشته باشید! بله، کوچولو پوشک می‌خواهد!

سوختگی پوشک و قنداق کردن نوزاد

مقالات پزشکی و بهداشتی - سوختگی پوشک و قنداق کردن نوزاد

پیش از بچه‌دار شدن، این نکته را به یاد داشته باشید که نوزاد در روز حداقل 10 بار نیاز به عوض کردن پوشک پیدا می‌کند و این یعنی 70 بار در هفته. پیش از عوض کردن پوشک اطمینان پیدا کنید که تمام لوازم مورد نیاز در دسترستان است و لازم نیست تا برای تهیه چیزی نوزاد را تنها بگذارید. پوشک تمیز، روغن یا پودر بچه،‌ یک ظرف آب گرم برای شستشوی بچه، یک حوله تمیز و ظرف زباله حداقل لوازم مورد نیاز تعویض پوشک است.

تعویض پوشک؛ چندوقت‌یک‌بار؟
پس از هر بار کار کردن شکم یا خیس شدن پوشک، باید آن را تعویض کرد. نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشک کثیف را جدا کنید. با استفاده از آب ولرم و حوله تمیز، به‌ آرامی نوزاد را تمیز کنید. وقتی که پوشک یک نوزاد پسر را تعویض می‌کنید، مراقب باشید چون تماس پوست لخت او با هوای سرد ممکن است موجب ادرار کردن نوزاد شود. موقع تمیز کردن نوزاد دختر دقت کنید حوله را از جلو به عقب بکشید تا از بروز عفونت ادراری جلوگیری کنید.

برای جلوگیری از به وجود آمدن سوختگی یا کهیر ناشی از پوشک هم باید حتما از روغن یا پودر بچه استفاده کنید.

سوختگی پوشک یعنی چه؟
سوختگی پوشک یا کهیر ناشی از آن اغلب یک تورم قرمزرنگ و دردناک است که ظرف چند روز و پس از شستن با آب گرم و چرب کردن پوست و مدتی استفاده نکردن از پوشک از بین می‌رود، اما برای جلوگیری از به وجود آمدن آن می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

پوشک بچه را مرتب تعویض کنید و نگذارید پوشک کثیف زیاد روی بدن نوزاد باقی بماند. پس از عوض کردن پوشک با یک صابون مخصوص بچه و آب ولرم نوزاد را بشویید و با یک حوله نرم پاک کنید و کرم بچه بزنید. اگر از پارچه‌های نرم به عنوان کهنه بچه استفاده می‌کنید، برای استفاده مجدد آنها را با مواد پاک کننده ضد حساسیت و بدون رنگ بشویید.

در روز مدتی نوزاد را بدون پوشک رها کنید تا پوست تنفس طبیعی داشته باشد. اگر سوختگی پوشک پس از سه روز مراقبت خوب نشد و یا بدتر شد، حتما با پزشک تماس بگیرید. استفاده از روغن بچه، بهترین روش برای نرم کردن قسمت‌هایی از پوست کودک است که با پوشک تماس دارد.

راهی برای نرم شدن پوست کودک
کرم بچه یکی دیگر از چرب کننده‌های خوب است. این کرم حاوی لانولین است که با پوست کودک بسیار سازگار است و از پوسته پوسته شدن سطح پوست و قسمت‌هایی از بدن که دارای چین و چروک است، جلوگیری می‌کند. همچنین برای پیشگیری از سوزش ناشی از ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وازلین نیز مانند کرم برای محافظت از پوست کودک و نرم کردن آن به کار می‌رود.

همچنین وازلین می‌تواند مانند سدی محافظ میان پوست و میکروب‌های مهاجم عمل کند. این ماده از التهاب و تحریک پوست که توسط پوشک ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کند و موجب نرمی و لطافت پوست در هوای سرد می‌شود.

برای نرم شدن پوست کودک، ایجاد رطوبت روی پوست و نیز پاک کردن پوست کودک در هر بار تعویض پوشک یا بعد از هر حمام، از ترکیبات نرم کننده استفاده می‌شود. نرم‌کننده‌‌ها معمولا به شکل لوسیون است. طریقه صحیح مصرف لوسیون به این شکل است که باید تکه‌ای پنبه را به این ماده آغشته کرد و به آرامی روی پوست کودک مالید.

از مزیت‌های لوسیون این است که از پوسته پوسته شدن پوست جلوگیری می‌کند. لوسیون ماده‌ای مناسب برای پاک کردن کودکان به جای شستن مکرر است.

نظرتان درباره قنداق چیست؟
آیا قنداق کردن نوزاد خطرناک است؟ اصلاً چه دلیلی دارد که عده‌ای از مادران و پدران برای نوزادان خود قنداق تهیه می‌کنند؟

سال‌ها بود که قنداق کردن نوزاد را خطرناک می‌دانستند، اما چندی است که محققان می‌گویند اولاً نوزادان را باید روی پشتشان خواباند و روی شکم قراردادن نوزادان خطرناک است. ثانیاً روش سنتی و قدیمی قنداق کردن (پیچیدن پارچه دور نوزاد برای محدودکردن حرکات نوزاد) می‌تواند جلوی "سندرم مرگ ناگهانی نوزاد" را بگیرد.

در واقع قنداق‌کردن نوزاد باعث محدودکردن حرکات او شده و هنگامی که کودک را به پشت می‌خوابانیم، احتمال برگشتن روی شکم کمتر و در نتیجه احتمال وقوع سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کم می‌شود.

با وجود تاکیدهای بسیار زیادی که دراین زمینه به عمل آمده، هنوز 20 درصد مردم آمریکا معتقدند اگر بچه را روی شکم بخوابانید، آروغ می زند و راحت تر می‌خوابد. اما محققان اصرار دارند بقبولانند، بچه‌هایی که قنداق می‌شوند، راحت‌تر و بهتر می‌خوابند. هنوز رسم قنداق کردن بچه در کشورهایی مانند ترکیه، افغانستان و آلبانی به چشم می‌خورد. محققان گمان می‌کنند که در قنداق، نوزاد احساس امنیت می‌کند و احتمال حرکات ناگهانی و خطرناک او کمتر می‌شود.

هنگام قنداق کردن نوزاد این نکته بسیار مهم را باید مد نظر داشت که نباید طوری نوزاد را محکم در پارچه‌ بپوشانیم که هیچ حرکتی در ناحیه لگن او وجود نداشته باشد و یا تنفس نوزاد دچار اختلال گردد. اگر بچه را قنداق کرده باشند، طول زمان حرکات چشم او کندتر می‌شود.

در هر حال نتایج تحقیقات جدید، ادله و اسناد کافی در اختیار گذاشته که بتوان از سنت دیرینه قنداق دفاع کرد. اما بازهم تاکید می‌شود که آزادی عمل و رشد نوزاد نباید با قنداق کردن نادرست دچار خدشه شود و بهتر است پارچه نازکی مورد استفاده قرار بگیرد، چون گرمای زیاد نیز موجب سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌شود، بنابراین پارچه مورد استفاده برای قنداق نوزاد باید نازک و نرم باشد.

دکتر مهدی تیموری

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تغییر شکل فک و کام با تداوم مکیدن انگشت

دکتر "فاطمه مهتا بصیر" فوق تخصص نوزادان با بیان این مطلب افزود: انگشت مکیدن نوزاد و کودک شیرخوار یک حرکت طبیعی، سالم و شایع است ولی تداوم یافتن آن ممکن است باعث تغییراتی در حالت فک و کام شود. 

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

وی گفت: تا سنین ۹ - ۶ ماهگی تمایل به مکیدن انگشت بدون احساس گرسنگی یک واکنش طبیعی و مهم محسوب میشود که اغلب شیرخواران گاه بدون احساس گرسنگی تمایل به مکیدن دارند. 

دکتر بصیر یادآورشد: در این زمان مکیدن دست برای شیرخوران آرامش بخش است.این عمل به نوزاد بدون نیاز به کمک دیگران، امکان تسکین اضطراب و تنش های درونی خود را میدهد و یک مرحله مهم در تکامل روانی او بحساب میآید. 

وی افزود:بعضی از شیرخواران از روشهای دیگری هم برای کاهش تنش درونی خود استفاده میکنند،نظیر بازی با لاله گوش یا کشیدن موی سر. 

وی گفت:در این سنین انگشت مکیدن به تنهایی معیار خوبی برای تشخیص گرسنگی و کمبود شیر نیست و عوامل دیگری مثل دفعات و مدت تغذیه،وزنگیری و دفعات دفع ادرار برای بررسی کمبود شیر باید در نظر گرفته شوند. 

فوق تخصص نوزادان تصریح کرد:حدود 30 تا 40 درصد کودکان یک تا پنج سال به انگشت مکیدن ادامه میدهند.در اینصورت مکیدن انگشت در زمانی انجام میشود که کودک نیاز به تسلی خود دارد مثلا قبل از خوابیدن و یا در طی روز هنگام ترس یا دلشکستگی. 

دکتر بصیر در خصوص درمان این عاضه گفت:این مساله معمولا خود بخود و تا سن ۵-۴ سالگی و قبل از سن رویش دندانهای دائمی، بدون نیاز به مداخله رفع میشود و در صورت تداوم این عادت بایستی به پزشک مراجعه کرد. 

وی تصریح کرد:اغلب والدین نگران این هستند که مکیدن انگشت به عنوان یک عادت بد و ماندگار باقی بماند ولی حقیقت این است که عادت مکیدن معمولا با منع مستقیم یا تنبیه به سادگی قابل رفع نیست. 

وی اضافه کرد: در این صورت شگردهای متعددی برای حل مساله وجود دارد و نکته مهم این است که این عادت معمولا زمانی ترک خواهد شد که خود کودک تمایل به همکاری بر رفع آن داشته باشد. 

وی گفت: از جمله نکات قابل توجه در رفع این مشکل این است که تا زمانی که کودک قادر به درک کلام نیست وی را از مکیدن انگشت منع مستقیم و تنبیه نکنید و بجای منع مستقیم و تنبیه کردن کودک، وی را وقتی که انگشت را نمی مکد تشویق کنید. 

وی افزود:زمان بیشتری را با کودک بگذرانید و او را تشویق به استفاده از دستها برای انجام کارهای دیگری مثل نقاشی و بازیهای مختلفی که دست را مشغول میدارد تشویق کنید. 

این فوق تخصص نوزادان تصریح کرد:در زمان خواب برای مشغول کردن دست و حل بعد عاطفی مسئله عادت به نگهداری از یک عروسک کوچک یا اسباب بازی عروسکی در رختخواب را جانشین مکیدن دست کنید. 

دکتر بصیر در پایان یادآور شد: مکیدن انگشت یک عادت طبیعی و قابل قبول برای نوزادان و شیرخواران است و معمولا به خودی خود بر طرف میشود ولی در صورت تداوم آن بعد از سن ۴ سالگی نیاز به مشورت با پزشک است. 

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

مکیدن انگشت در کودکان تا دوسالگی طبیعی و بعد از ‪ ۵‬سالگی مضر است

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شایع‌ترین عادت بد دهانی در کودکان مکیدن انگشت شست است که در برخی از جوامع ‪ ۷۵‬تا ‪ ۹۵‬درصد گزارش شده است.

البته مکیدن انگشت شست تا سن ‪ ۲‬سالگی جای هیچگونه نگرانی ندارد، بلکه برای حیات نوزاد امری طبیعی ، غریزی ، ضروری و اجتناب ناپذیر است.

درباره علل و عوامل و عوارض مکیدن انگشت و نحوه درمان این عادل بد دهانی خبرنگار گروه علمی با دکتر غلامحسین رمضانی متخصص دندانپزشکی کودکان و نوجوانان گفت و گویی انجام داده است که برای پدران و مادران خواندنی است.

مکیدن انگشت‌ها و شست،پستانک، جویدن لب‌ها و ناخن و تانگ تراست یا به عبارتی باقی ماندن بلع نوزادی در سنین بالاتر و دندان قروچه از عادت‌های بد دهانی است.

* علل و عوامل مکیدن انگشت:

دکتر رمضانی می‌گوید تحقیقات نشان داده است غریزه مکیدن که برای حیات نوزاد ضروری است و مکیدن انگشت در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر است در نتیجه زندگی در دنیای صنعتی امروز که در آن نوزادان کمتر از شیر مادر بهره می‌برند، یکی از دلایل مهم مکیدن انگشت است.

این متخصص دندانپزشکی کودکان می‌گوید: دلبستگی به مکیدن در نوزادان برای تکامل سیستم عصبی مرکزی لازم است و این مکیدن شست می‌تواند به نوزادان کمک کند که با دنیای جدید خود هماهنگ شوند.

وی افزود: لذا مکیدن در کودکان امری ضروری، غریزی و بعضا اکتسابی است اما اگر بعد از سن ‪ ۵‬سالگی ادامه یابد می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد و برای درمان آن اقدام شود.

* چرا مکیدن شدن در کودکان آغاز می‌شود؟

دکتر رمضانی می‌گوید: سازوکاری در سلول‌های عصبی مغز وجود دارد که وقتی این سلولها تحریک می‌شوند یا در معرض عوامل اضطرابی قرار می‌گیرند، مکیدن انگشتان به طور طبیعی اتفاق می‌افتد.

وی افزود: از طرفی سلول‌های مغز توانایی یکسری ترشحات مثل “آنکفالین” و “اندورفین” را دارند که با ترشح این مواد انتقال عصبی کاهش یافته و موجب آرامش و حس خوشحالی در کودکان می‌شود.

این متخصص دندانپزشکی کودکان خاطرنشان کرد که یکی از عواملی که موجب ترشح این دو مواد در سلول‌های مغز می‌شود مکیدن انگشت است.

وی افزود: خوردن غذاهای لذیذ مثل شیر مادر و حرکات ورزشی در کودکان بزرگتر مثل آهسته دویدن و سایر فعالیت‌های لذت‌بخش نیز از جمله مواردی است که موجب ترشح این دو مواد می‌شود لذا کودکانی که به موقع با شیر مادر تغذیه شوند و حرکات یاد شده را انجام دهند به مکیدن انگشت وی نمی‌آورند.

* علائم و عوارض مکیدن انگشت:

یکی از ناهنجاری‌های دندانی که با مکیدن انگشت ایجاد می‌شود باز ماندن دهان و فاصله افتادن میان فک بالا و پایین، بیرون زدن فک بالا و باقی ماندن بلع نوزادی در افراد است.

از دیگر عوارض این عادت بد دهانی اختلالات گفتاری مثل لکنت زبان است به طوری که فرد در بزرگسالی نمی‌تواند بعضی از حروف مثل اس و ش و ال‌و چ را تلفظ کند.

دکتر رمضانی می‌گوید ایجاد عادت‌های ثانویه مثل تاباندن موی سر و کندن موی صورت و جویدن لب از جمله این عوارض است.

پینه بستن و منحرف شدن انگشتان از دیگر عوارض مکیدن انگشت است.

* عادت مکیدن انگشت در کودکان را چگونه درمان کنیم؟

دکتر رمضانی معاون آموزشی دندانپزشکی دانشگاه آزاد در پاسخ به این سووال می‌گوید: همانطور که گفته شد مکیدن انگشت در کودکان کمتراز پنج سال و به خصوص در دو سال اول زندگی، جای نگرانی ندارد.

وی می‌گوید: اولین گام برای درمان این عادت دهانی درک تکامل احساسی کودک است و مادران باید بدانند که این عادت امری طبیعی است که برای شاداب و سالم بودن کودک ضروری است.

پس از این درک، ایجاد محیطی طبیعی، امن و آرام برای کودک و داشتن برنامه غذایی صحیح مهمترین عاملی است که موجب ترک این عادت می‌شود.

این متخصص دندانپزشکی کودکان می‌گوید: سن جادویی برای درمان این عادت در کودکان سن ‪ ۵‬سالگی است زیرا در این سن کودک می‌تواند درک کافی از محیط داشته باشد و مشکلات آتی این عادت را بفهمد.

وی می‌گوید درمان مداخله‌ای زمانی همراه با موفقیت است و توصیه می‌شود که کودک خود بخواهد این عادت را ترک کند و در صورت تحمیل جواب نمی‌دهد و نقش والدین در این زمینه بسیار مهم است.

* سه راه متفاوت برای درمان مکیدن انگشت:

‪ – ۱‬درمان یادآوری

دراین روش یک باند و یا نوار ضد آب روی انگشت جهت یاآوری گذاشت می‌شود که تا ترک عادت این باند و نوار روی انگشت باید باقی بماند.

ریختن فلفل و انجام کارهای تنبیهی در این روش از درمان نتیجه بخش نیست.

‪ – ۲‬سیستم پاداش

در این روش بین کودک و والدین و دندانپزشک قراردادی بسته می‌شود که طبق آن کودک اگر زمان مکیدن انگشت را کاهش دهد، جایزه می‌گیرد و این پاداش به تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که عادت ترک بشود.

‪ – ۳‬بهره‌گیری از دستگاه‌های ارتودنسی

در این روش دستگاه‌های مخصوص ارتودونسی توسط دندانپزشک روی دندان نصب می‌شود که هم بلع نوزادی را تصحیح می‌کند و هم از مکیدن انگشت جلوگیری می‌کند.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

روش های ترک مکیدن انگشت در کودک

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

سئوال)

مادری هستم که یک دختر 1 ساله دارم. اکثر اوقات دخترم عادت دارد که انگشت شست خود را به دهان بگیرد و من نمی‌توانم مانع از این عادت دخترم شوم. اطرافیان می ‌گویند که ممکن است دخترم بعد از بزرگ شدن، دندان‌هایش به شکل مرتب رشد نکنند و این موضوع باعث نگرانی من شده است.

لطفاً مرا راهنمایی فرمایید چه کار باید بکنم و آیا مکیدن انگشت باعث نامرتب رشد کردن دندان‌ها در آینده می ‌شود؟

پاسخگوی سئوالات زیر آقای دکتر آرش منتظری (دندان پزشک) می باشد.

1- لطفاً بفرمایید عادات دهانی در کودکان (مکیدن انگشت) به چه شکل است؟

عادات دهانی به دسته‌ای از رفتارهای ارادی کودک گفته می ‌شود که در صورت تداوم، باعث ایجاد ناهنجاری‌های دهانی و دندانی (ارتودنتیک) در سنین بالاتر خواهد شد. یکی از شایع‌ترین این عادات، عادت دهانی مکیدن انگشت شست (مکیدن غیر تغذیه‌ای) می ‌باشد .

مکیدن انگشت توسط کودک به ‌طور معمول تا سن 3 سالگی طبیعی در نظر گرفته می ‌شود و از 3 سالگی به بعد معمولاً این عادت توسط خود کودک ترک می ‌شود. ولی ادامه ی این عادت بعد از 3 سالگی،ممکن است باعث ایجاد ناهنجاری‌‌های دهانی- دندانی (ارتودنتیک) در سنین بالاتر شود.

2- دلیل به وجود آمدن عادات دهانی در کودکان کدام است؟

دلیل به وجود آمدن این عادت هنوز به خوبی روشن نیست، ولی دو فرضیه در این زمینه وجود دارد:

فرضیه ی اول که به نام تئوری PSYCHOANALYTIC شهرت دارد، بیان‌ گر این مطلب است که کودکانی که بالاتر از 3 سالگی به چنین عادتی ادامه می ‌دهند، دارای بعضی اختلالات روانی زمینه‌ای می ‌باشند.

فرضیه ی دوم یا تئوری LEARNING بر این نکته تأکید دارد که مکیدن غیر تغذیه‌ای، یک عادت آموخته شده می ‌باشد و صرفاً نمی ‌توان آن را جزو اختلالات روانی کودک تلقی کرد. آن چه مسلم است، این است که کودک با انجام این عادات به آرامش می ‌رسد.

3- مکیدن انگشت چه ناهنجاری‌ها و تغییراتی می‌تواند در رشد دندان‌ها به وجود آورد؟

تغییرات و ناهنجاری‌های دندانی که متعاقب مکیدن انگشت به وجود می‌ آید، بسیار متنوع بوده و بستگی به شدت، طول مدت و تکرار عادت دارد.

منظور از شدت همان نیرویی است که کودک هنگام مکیدن انگشت بر دندان‌های قدامی (پیشین) خود وارد می ‌کند. هرچه این نیرو بیشتر باشد، شدت ناهنجاری ثانویه بیشتر خواهد بود.

طول مدت هم بیان ‌گر مدت زمان وجود عادت می ‌باشد و منظور از تکرار، تعداد دفعات انجام عمل مکیدن انگشت در روز می ‌باشد.

طول مدت مکیدن انگشت، مهم ‌ترین نقش‌ را در به‌ وجود آمدن ناهنجاری دهان و دندان ایفا می ‌کند.

تعدادی از ناهنجاری‌های شایع متعاقب مکیدن طولانی مدت انگشت در کودکان عبارتند از:

1- ANTERIOR OPEN BITE: در این حالت، هنگامی که کودک دهان خود را بسته و دندان‌ها را به هم می ‌فشارد، دندان‌های جلو به یکدیگر نمی ‌رسند و از یکدیگر فاصله دارند.

2- تنگی قوس فک بالا: در این حالت قوس فک بالا تنگ می ‌شود، یعنی ردیف دندان‌های سمت راست و چپ فک بالا به یکدیگر نزدیک می ‌شوند که معمولاً همراه با اختلال تکلم و جویدن می ‌باشد.

3- افزایش فاصله ی افقی بین دندان‌های پیشین فک بالا و پایین: که اصطلاحاً به آن ناهنجاریCLASS II گفته می‌شود.

4- روش‌های درمان مکیدن انگشت در کودکان کدام است؟

درمان در این کودکان باید با استراتژی خاصی صورت گیرد. به کودک باید فرصت داد که عادتش را پیش از رویش دندان‌های دایمی متوقف کند. درمان اغلب بین سنین 6-4 سالگی انجام می‌ شود و تا کنون سه روش مختلف جهت درمان این عادت پیشنهاد شده است. انتخاب هر کدام از این روش‌های درمانی، بستگی به تمایل خود کودک برای متوقف ساختن عادتش دارد. این روش ها شامل موراد زیر است:

1- یادآوری: این روش درمان برای کودکانی که همکاری لازم را دارند و خودشان تمایل به ترک عادت مذکور را دارند، مناسب است. در این روش می ‌توان یک نوار چسب ضد آب روی انگشت شست کودک چسباند تا به کودک یاد‌آوری کند که انگشت خود را داخل دهان نبرد.

این نوار چسب باید تا زمانی که عادت به طور کامل از بین نرفته است، روی انگشت کودک باقی بماند و یا می ‌توان با مالیدن محلول‌ها یا کرم‌های بد طعم بر روی انگشت کودک از این عادت جلوگیری کرد. البته باید مراقب بود که این مورد، از نظر کودک به عنوان یک تنبیه تلقی نشود، زیرا در این صورت کودک اقدام به مقابله کرده و درمان، نتیجه‌ای در برنخواهد داشت.

2- پاداش: در این روش، بین کودک و والدین با دندان ‌پزشک، قراردادی بسته می ‌شود. قرارداد به این صورت است که به کودک گفته می ‌شود اگر برای مدتی این عادت را تکرار کند، در پایان مدت تعیین شده جایزه دریافت می ‌کند. ارزش بهای جایزه اهمیتی ندارد، ولی باید حتماً مورد علاقه ی کودک بوده و او را تحریک کند. این درمان به طور مداوم تکرار می‌ شود و هر بار که کودک قرارداد مربوطه را رعایت کرد، جایزه دریافت می‌ کند. باید در نظر داشت که در حین همکاری کودک جهت ترک عادت، او را به طور کلامی نیز مورد تشویق قرار داد.

3- استفاده از وسایل ترک عادت: اگر عادت کودک پس از دریافت پاداش هنوز برطرف نشده است ولی خود کودک حقیقتا تمایل به ترک عادت دارد، می ‌توان از روش کاربرد وسایل ضد عادت استفاده کرد.

در این روش وسیله‌ای در دهان کودک قرار داده می ‌شود که به‌ طور فیزیکی ادامه ی عادت را برای وی مشکل می‌سازد. در این روش، دندان پزشک حتماً باید کودک و والدینش را توجیه کند که این وسیله جنبه ی تنبیهی ندارد و صرفاً به عنوان یادآور می‌ باشد.

5- مدت استفاده از وسایل ترک عادت چه مدت می ‌باشد و در موقع استفاده از این وسایل رعایت چه نکاتی لازم است؟

از وسایل ترک عادت می‌توان به PALATAL CRIB, QUAD HELIX اشاره کرد. مارپیچ‌های این وسایل به کودک یادآوری می ‌کند انگشتش را در دهانش نگذارد. این وسایل معمولاً به مدت 6 ماه باید در داخل دهان کودک قرار گیرد. در اوایل کار، تحمل وسیله در داخل دهان برای کودک مشکل است، ولی حداکثر بعد از 2هفته، کودک به آن عادت می ‌کند.

نکته ی حایز اهمیت این است که به علت ‌گیر کردن غذا و مواد قندی چسبناک به سیم‌های به کار رفته در این وسایل، بهداشت دهان و دندان در طول مدت استفاده از این وسیله، باید به طور جدی توسط کودک و والدین او رعایت شود.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

عوارض و درمان مکیدن انگشت کودک

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

---

وقتی فرزند شما نوزاد است، انگشت مکیدن او برای شما بسیار جالب و جذاب است. اما حالا که به سن مهدکودک یا مدرسه رسیده، نگران شده‌اید که چرا انگشت او دایما در دهانش است. حدود 20 تا 40 درصد کودکان 2 تا 6 سال، انگشت شست خود را می‌مکند.

---

به ظاهر انگشت شست خوشمزه‌تر از سایر انگشتان است! اما احتمالا به این دلیل که این انگشت راحت‌تر از سایر انگشتان به دهان می‌رسد، اغلب کودکان شست خود را برای مکیدن انتخاب می‌کنند.

درباره علت این عادت در کودک، بحث‌های زیادی شده است، اما بیشتر متخصصان معتقدند که مکیدن انگشت به کودکان احساس آرامش و امنیت می‌دهد.

مکیدن انگشت شست تا سن 2 سالگی جای هیچگونه نگرانی ندارد، بلکه برای حیات نوزاد امری طبیعی، غریزی، ضروری و اجتناب ناپذیر است. در نوزادان تازه متولد شده، این عادت فقط برای رهایی از احساس گرسنگی است و در میان 90 درصد آنها دیده شده می‌شود. اما به طور معمول بعد از سن 6 ماهگی کم و سپس ناپدید می‌شود. اما عده‌ای از آنها همچنان به انگشت مکیدن خود ادامه می‌دهند.

در بعضی از این کودکان که بیش از 2 تا 3 سال سن دارند، مکیدن انگشت برای ایجاد احساس امنیت و آرامش است. آنها اغلب در هنگام نگرانی، ناراحتی و یا خستگی انگشت خود را می‌مکند. اما عده‌ای دیگر فقط به صورت یک عادت این کار را انجام می‌دهند.

مکیدن انگشت در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر است، در نتیجه زندگی در دنیای صنعتی امروز که در آن نوزادان کمتر از شیر مادر بهره می‌برند، یکی از دلایل مهم مکیدن انگشت است

اثرات مضر مکیدن انگشت پس از 3 سالگی

تغییر شکل استخوان های فک صورت

کج درآمدن دندان ها

نازک شدن دندان

ایجاد عفونت در اطراف ناخن ها و بیماری های عفونی

بیرون زدن فک بالا (دندان های فوقانی به سمت بیرون و دندان های پایین به سمت داخل رشد می کنند)

تاثیر روی رشد کام (سقف دهان)

نادرست قرار گرفتن زبان

افتادگی لوزه و در نتیجه خرخر کردن

باز ماندن دهان و فاصله افتادن میان فک بالا و پایین

باقی ماندن بلع نوزادی در افراد

اختلالات گفتاری مثل لکنت زبان

پینه بستن انگشت

منحرف شدن انگشت

راه های درمان

متخصصان معتقدند که نباید کودک را از مکیدن انگشت مکیدن منع کرد (حداقل تا زمانی که به سن آموزش نرسیده است).

سن جادویی برای درمان این عادت در کودکان سن 5 سالگی است، زیرا در این سن کودک می‌تواند درک کافی از محیط داشته باشد و مشکلات آتی این عادت را بفهمد.

نکته‌ای که همه درباره آن اتفاق نظر دارند این است که بهترین راه برای اینکه کودک به انگشت مکیدن ادامه ندهد، این است که به او بگویید این کار را بکند. به او بگویید که انصاف نیست که بقیه انگشت‌ها را نمی‌‌مکی! به او بگویید که مدتی هم بقیه انگشت‌ها را بمکد.

تقویمی روی یخچال بچسبانید. هر روز که او این کار را نکرد، برایش علامتی بگذارید و اگر تعداد این روزها زیاد شد، به او جایزه بدهید.

ماده بدمزه‌ای را نوک انگشت او بمالید.

دستان کودک را با وسیله یا اسباب‌بازی مشغول نگه‌ دارید.

بعضی وسایل دهانی مخصوص ساخته شده‌اند که روی سقف دهان قرار می‌گیرند. در این حالت لذت کودک از مکیدن انگشت کم می‌شود.

در مواردی که اضطراب و نگرانی، علت اصلی مکیدن انگشت است، باید مشکل اصلی یعنی علت اضطراب را رفع کرد. بر سر کودک داد نزنید. این کار فقط او را بیشتر عصبی و نگران خواهد کرد و مکیدن انگشت شدیدتر خواهد شد.

فرآوری : زهره لطیفی

بخش سلامت تبیان

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

مکیدن انگشت در کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مکیدن در کودکان یک رفلکس طبیعی است که از زمانی که در رحم مادر بوده اند ، شروع شده است و به صورت عادت به مکیدن ....

مکیدن انگشت یا پستانک در نوزادان و کودک کوچک یک واکنش طبیعی است :زیرا مکیدن در کودکان یک رفلکس طبیعی است که از زمانی که در رحم مادر بوده اند، شروع شده است و به صورت عادت به مکیدن از 3-4 ماهگی شکل می‌گیرد.

مکیدن شست یا انگشت یکی از اعمال سازشی اولیه است که کودک به وسیله‌ی آن خود را خوشحال می‌کند این عادت یک احساس عمیق امنیت به کودک می‌بخشد که او به آن احتیاج دارد.

 مکیدن و جویدن، یکی از روشهایی است که نوزادان و کودکان کوچک به وسیله ی آن می‌توانند محیط اطراف خود را لمس کنند. کودک در سنین شیر خوارگی اغلب بعد از غذا خوردن، انگشت خود را می‌مکد. برخی دیگر از کودکان به محض اینکه پستانک را از دهانشان بیرون بیاورند این کار را می‌کنند.

 اگر کودک نتواند در دوره ی شیر خوارگی غریزه ی مکیدن را از طریق مکیدن شیر و از پستان مادر و پستانک ارضاء کند، به شیوه هایی مانند مکیدن شست و غیره جبران می‌کند.

اگر نوزاد و یا بچه ی کوچک شما چیزی در دهان می‌کند و یا انگشت خود را می‌مکد، وادارش نکنید که از این کار خودداری کند زیرا اگر این کودکان در محیطهای طبیعی و شرایط عادی رشد کنند و محبت ها و توجه لازم والدین وجود داشته باشد موجب می‌شود که کودک به محیط اطراف توجه داشته باشد و با امکانات تازه ای که اورا با دنیای جدید پیوند می‌دهد آشنا شود و به تدریج کمتر به مکیدن انگشت روی می‌آورد و کم کم آن را به طور طبیعی تا قبل از 3-4 سالگی کنار می‌گذارد.

 اگرغریزه ی مکیدن پس از یک سالگی به تدریج کمرنگ تر نشد، علل مختلفی مانند:

 حسادت، افسردگی ،  تغییرات جدید ناخوشایند تولد یک بچه ی جدید، ترس از والدین و یا رفتن به کودکستان .

همین طور ممکن است کودک بدون علت و طبق عادتی که در او تقویت شده است این کار را انجام دهد. اگر مکیدن انگشت در سنین بالا مخصوصاً در سالهای قبل از مدرسه رفتن مشاهده شود،  اختلال است و باید این مسئله را جدی گرفت.

عوارض و مشکلاتی که مکیدن می‌تواند به بار آورد:

اگر این اختلال در سنین مدرسه وجود داشته باشد باعث می‌شود که کودک از طرف دیگر همسالان مورد تمسخر قرار گیرد و باعث کاهش اعتماد به نفس در وی می‌شود.

 از دیگر مشکلات این است که هنگامی‌که کودک انگشت خود را می‌مکد باعث می‌شود دهانش باز بماند و عادت کند همیشه از طریق دهان تنفس کند.همچنین مکیدن انگشت در بعضی مواقع باعث می‌شود کودک به علت اینکه زبانش در حالت عادی نمی‌ماند سرزبانی صحبت کند.

 همین طور مکیدن انگشت می‌تواند یک کودک را آنقدر آرام کند که دیگر توجه ای به اطراف نداشته باشد مثل مدرسه و معلم. کودک خیال پرداز شده و نمی‌تواند به چیزی توجه و تمرکز کند.

 توصیه می‌شود والدین این مشکل را در این مواقع جدی بگیرند:

1- کودکان از 3 سال به بالا که اکثر مواقع انگشت می‌مکند.

2- کودکانی که زبانشان را موقع صحبت به پشت دندانها می‌گذارند و تلفظ خوب انجام نمی‌دهند.

3- مواقعی که رشد دندانها آغاز شده و مکیدن انگشت می‌تواند تأثیری در رشد دندانها داشته باشد.

4- زمانی که کودک به درجه ی درک مسائل رسیده باشد و بتواند مفهوم حرفهای شما را درک کند.

مکیدن انگشت در سنین بالا، معمولاً شبها قبل از خواب، موقع گرسنگی، هنگام تماشای تلویزیون، بی خوابی و بیماری و استرس مشاهده می‌شود.

کودکان معمولاً با روشهای مختلفی با استرس برخورد می‌کنند یکی از روشهای برخورد کودکان با استرس به دست آوردن امنیت از طریق مکیدن انگشت می‌باشد.

 برای از بین بردن این عادت معمولاً بعد از دوران شیرخوارگی استفاده از تنبیه،  تلخ کردن یا بستن شست و یا سرزنش و بی حرکت کردن آرنج بی فایده است و حتی موجب تشدید می‌شود.

 به یاد داشته باشید:

برخورد نادرست باعث می‌شود این عادت در کودک گسترش پیدا کند.

اگر شما بخواهید کودکی که اختلال مکیدن انگشت دارد از این کار دست بردارد، باید اول جستجو کنید که چرا این عادت را ترک نمی‌کند؟

* با چه شرایط استرس زایی دست به گریبان است؟

* شرایط خانواده و فاکتورهای اجتماعی تأثیر زیادی روی شخصیت بچه های بزرگتر دارد. آیا در مدرسه و یا خانه استرس وجود دارد؟

اگر والدین به علت انگشت مکیدن کودکشان پی ببرند، اغلب می‌توانند با تغییر آن علت، عادت کودکشان را ترک دهند زیرا اگر آن مسئله که باعث به وجود آمدن استرس در کودک شده حل شود کودک راحت تر عادتش را ترک می‌کند. گاهی هم کودکان انگشت خود را می‌مکند که جلب توجه کنند . حتی اگر این توجه منفی باشد،  از سوی والدین به خاطر انگشت مکیدن سرزنش می‌شوند.

 توصیه هایی برای از بین بردن عادت مکیدن انگشت:

با بچه ها صحبت کنید و بگویید که چرا باید این عادت را ترک کنند این ترک عادت به یکباره برای کودک مشکل است.

در ابتدا سعی کنید قرارهائی برای کودک بگذارید. برای مثال فقط هنگام تلویزون انگشتش را به دهان نبرد و به مرور زمان موقعیتها و زمانها را زیادتر کنید.

 با کودک قرار اشاره ای بگذارید و در نزد دیگران با آن اشاره ها به او بفهمانید که این کار را نکند.

 مکیدن انگشت برای کودکان بیشتر در مواقعی پیش می‌آید که بی کار هستند و یا عدم اطمینان دارند در این مواقع وسیله ای به دست او دهید تا حواسش پرت شود. مثل اسباب بازی و یا خوراکی خوشمزه و یا کاری را که دوست دارید به او محول کنید و یا در بازی با او همراه شوید و سرگرمش کنید.

بهترین و مؤثرترین شیوه آن است که کودک را به طور غیرمستقیم به سمت اصلاح رفتار نامطلوب فوق هدایت کنیم و او را به کارهایی که مورد علاقه اش می‌باشد واداریم تا به تدریج این عادت از بین برود.

از بین رفتن این عادت یک روزه امکان پذیر نیست . حداقل روی 3 ماه وقت فکر کنید.

با کودکان مثبت برخورد کنید او را تنبیه نکنید. وقتی انگشت خود را می‌مکد به او بی محلی کنید و وقتی این کار را انجام نمی‌دهد با او مثبت برخورد کنید و توجه تان را به او بیشتر کنید.

 هر روزی که انگشتش را نمی‌مکد روی کارت ستاره ای بچسبانید و در ازاء تعداد معینی از ستاره ها به او هدیه دهید.

اگر کودک خودش مایل است برای یادآوری بصری یک نوار چسب به انگشتش بچسبانید این مسئله می‌تواند به او کمک و یادآوری کند.

 هنگامی‌که کودک خواب است و انگشتش در دهانش است دستش را از دهانش خارج کنید.

در بعضی مواقع یک دندانپزشک می‌تواند به این قضیه کمک کند به این صورت که برای کودکان توضیح دهید مکیدن انگشت چه عوارضی می‌تواند روی دندانها داشته باشد و حتی گاهی تصویری از دندانهای نامرتب را به آنها می‌توان نشان داد. البته باید کودکان به درجه ی درک مسائل رسیده باشند تا بتواند متوجه صحبتها شوند. در کل موارد ذکر شده با ترکیب واکنش های مثبت والدین نسبت به کودک می‌تواند به ترک عادت انگشت مکیدن کمک کند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

انگشت مکیدن کودکان را جدی بگیرید!

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تقریبا همه بچه های کوچک شست خود را می مکند. مکیدن انگشت باعث آرامش کودکان می شود. این عادت که می تواند از دوران جنینی شروع شود به هنگام احساس خواب آلودگی، گرسنگی، خستگی، خجالت، دندان درآوردن، تنهایی و بی حوصلگی تکرار می شود.

این عادت کودکان می تواند تاثیر سوئی روی رشد دندان بگذارد و احتمال مریض شدن آن ها را افزایش دهد و از طرفی کودک مورد تمسخر کودکان دیگر واقع شود. بعضی کودکان در ۲ و یا ۳ سالگی این عادت را ترک می کنند در حالی که بعضی ها تا ۶ سالگی شست خود را می مکند.

● تاثیرگذاری این عادت پس از ۳ سالگی

▪ در این سن که استخوان های فک هنوز نرم است مکیدن شست باعث تغییر شکل آن می شود.

▪ دندان ها کج درمی آیند.

▪ باعث باریک شدن دندان می شود.

▪ باعث ایجاد عفونت در اطراف ناخن ها و بیماری های عفونی می شود.

▪ دندان های فوقانی به سمت بیرون و دندان های پایین به سمت داخل رشد می کند.

▪ در رشد کام (سقف دهان) تاثیر می گذارد.

● شکل غیرطبیعی سقف دهان

▪ نادرست قرار گرفتن زبان

▪ ایجاد مشکل به هنگام جویدن در یادگیری روش صحیح قورت دادن با مشکل مواجه می شوند. زبان نقش مهمی در عمل قورت دادن ایفا می کند. در افراد عادی به هنگام قورت دادن، زبان پشت سقف دهان قرار می گیرد. اما در کودکانی که عادت مکیدن شست را دارند، هم زمان با قورت دادن، زبان در جلو و بین دندان های جلویی قرار می گیرد. این امر قورت دادن را سخت تر می کند.

▪ کودک با مشکل گفتاری روبه رو می شود.

▪ باعث افتادگی لوزه و در نتیجه خرخر کردن می شود.

▪ نقص اسکلتی می تواند مشکلات ویژه در کودک ایجاد کند.

● رعایت نکاتی برای ترک عادت

▪ به کودک فشار نیاورید زیرا که این امر باعث تشدید این عادت می شود.

▪ هنگامی که این عمل را انجام نمی دهد او را تحسین کنید.* در صورت لک شدن دندان با دندان پزشک مشورت کنید.

▪ نومیدی و خشم والدین، این عادت کودک را بدتر می کند.

▪ راهی برای از بین بردن علت این عادت پیدا کنید.

▪ به هنگام خواب یک اسباب بازی مانند توپ در دستان آن ها قرار دهید. درگیر بودن دست ها مانع مکیدن شست خواهد شد.

▪ اگر کودک شما کمی بزرگ تر شده است، درباره روش ترک این عادت با او مشورت کنید.

▪ به هنگام خواب دست های آن ها را با جوراب بپوشانید.

▪ مکیدن انگشت را در اتاق ها ممنوع کنید. به عنوان مثال ابتدا از اتاق خواب شروع کنید.

▪ دست های او را در دست خود بگیرید تا با احساس امنیت نیاز به مکیدن شست خود پیدا نکند.

▪ او را با خواندن و یا زدن آلات موسیقی و یا خوردن تنقلات سرگرم کنید.

▪ از او بخواهید به هنگام مکیدن انگشتان، شاهد قیافه خود در آینه باشد. این اقدام در برخی از کودکان موثر است.

منبع:روزنامه خراسان

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

علت مکیدن انگشت در کودکان چیست؟

                            وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

«مکیدن شست» یا انگشت، یکى از عادات رایج دوران کودکى است. این رفتار براى کودکانخردسال کاملاً طبیعى و عادى است، ولى اگر بعد از 6 سالگى باز هم کودک مبادرت به مکیدن شست کند، نیاز به درمان و رسیدگى دارد، زیرا موجب به هم ریختگى ردیف دندان ها، فک و آرواره مى شود.

پژوهش ها نشان مى دهند حدود 75 درصد کودکان خردسال (تا یک سالگى) مُشت یا انگشتان خود را در دهان مى گذارند و مى مکند. انجام این کار براى این گروه سنى از کودکان آرامش بخش، سرگرم کننده و لذت بخش است. به طور معمول، کودکان زمانى مبادرت به مکیدن انگشت خود مى کنند که یا خسته اند، یا ناراحت اند و یا حوصله شان سر رفته است.

علت مکیدن شست

انگشت مکیدن طبیعى ترین پاسخ کودک هنگام رویارویى با فشار روانى، اضطراب و مشکلات هیجانى - امنیتى است. روان شناسان معتقدند براى درمان این رفتار در کودکان زیر 6-5 سال نباید عجله کرد، زیرا بسیارى از این گونه عادت ها به تدریج و با افزایش سن کودک کاهش مى یابند و به کلى از بین مى روند.

اما اگر کودک 7 ساله اى نتواند این عادت خود را ترک کند، والدین و اطرافیان او باید درصدد درمان او برآیند، زیرا ترک چنین عاداتى در سال هاى بعد (نوجوانى) بسیار دشوارتر مى شود. در صورتى این عادت را در زمره اختلال بررسى مى کنند که تا سنین 16-12 ادامه داشته باشد. مطالعات نشان مى دهند که در حدود 15 درصد کودکانى که از 5 سالگى به بعد انگشت خود را مى مکند، دچار مشکلات عاطفى - هیجانى ناشى از ورود به مدرسه و دوره پیش دبستانى هستند. بیشتر این کودکان شدیداً به پدر و مادر و اطرافیان شان وابسته و متکى هستند.

زمانى که کودک سعى مى کند رفتار مکیدن انگشت خود را تغییر دهد، والدین و اطرافیان او باید از این تصمیم او استقبال کنند و با حمایت ها و تشویق هاى خود او را کمک و یارى نمایند. حمایت روانى براى کودک امنیت پدید مى آورد و باعث مى شود که کودک در ناملایمات و سختى ها از خود مقاومت بیشترى نشان دهد.

عوارض ناشى از مکیدن شست

مکیدن انگشت بعد از 6 سالگى مى تواند مشکلات جدى در زمینه دندان ها، لثه و آرواره به وجود آورد. مک زدن هاى با فشار کودک به شست یا انگشتش در طول روز و شب، موجب جلو آمدگى دندان ها و ناهنجارى هاى استخوان فک او مى شود. دندان هاى ردیف بالا به سمت بیرون کشیده مى شوند و دندان هاى ردیف پائین نیز به سمت داخل دهان کج مى شوند.

اما سؤال بسیارى از والدین این است که چگونه مکیدن یک انگشت کوچک مى تواند موجب ناهنجارى شدید آرواره شود؟

علت آن است که استخوان بندى کودک تا قبل از 8 سالگى بسیار نرم و شکل پذیر است. متأسفانه زمانى که کودک به مدت طولانى انگشتش را مى مکد، در شکل ظاهرى آرواره خود تغییر به وجود مى آورد. اگر کودکى نتواند عادت شست مکیدن خود را تا قبل از آن که دندان هاى دائمی ردیف جلویى او در نیامده ترک کند، ممکن است در مدت چند ماه فک و آرواره او آسیب جدى ببیند.

علاوه بر آن، مکیدن شست یا انگشت مى تواند موجب نارسایى هاى کلامى (تلفظ اشتباه حرف هاى «ف» و «و»)، اختلال در جویدن، نوک زبانى صحبت کردن، اختلالات گفتارى (مثل لکنت زبان ، مِن مِن کردن و...)، خرخر کردن و باز ماندن دهان کودک شود. از آن جایى که بعد از چند سال مکیدن انگشت ، حالت آرواره و صورت کودک دچار به هم ریختگى مى شود، بر خودپنداره او نیز تأثیرى منفى خواهد داشت.

شیوه هاى درمان

بهترین زمان براى ترک عادات و مشکلات رفتارى کودکان (و از جمله مکیدن انگشت) هنگامى است که خانواده (والدین کودک و اعضاى خانواده) تغییر و تحولى در پیش رو نداشته باشند و در آرامش خاطر به سر برند. مثلاً قصد تغییر منزل، تغییر مهد (یا مدرسه)، تولد نوزاد جدید، مسافرت، متارکه، فوت اقوام و... را نداشته باشند.

یکى از ساده ترین روش هاى رفتار درمانى که بیشتر پدر و مادر و مربیان نزدیک کودک مى توانند با استفاده از آن عادت مکیدن شست در کودکشان را کاهش دهند، آن است که ابتدا یک ماه درباره موضوع و علت قطع این عادت با کودک صحبت کنند. سپس نمودارى از پیشرفت کودک تهیه کنند و به وسیله چسباندن عکس هاى عروسکى، ستاره ها و کارت هاى آفرین بر روى آن، روند بهبودى کودک را نشان دهند. خوب است که این نمودار بر روى دیوارى در دسترس کودک قرار گیرد و والدین از خود او براى چسباندن برچسب ها کمک بگیرند. در مرحله بعد، سعى کنند پایان هر هفته پاداش و جایزه اى براى ترک این عادت به کودک بدهند. جایزه مى تواند رفتن به پارک، تماشاى فیلم مورد علاقه کودک، یا بازى کردن با کودک باشد. در نظر داشته باشید ترک عادت در صورتى که کودک با شما همکارى و همراهى نماید، بسیار آسان تر و راحت تر است. شما مى توانید از نظرات کودک در این ضمن استفاده کنید و به او اجازه دهید که برچسب ها، ستاره ها و یا حتى نوع جایزه اش را خودش انتخاب کند.

روش دیگرى که براى ترک مکیدن انگشت (شست) به کار مى رود آن است که در طول روز ماده اى تلخ (البته بهداشتى ) به نوک انگشت کودک مى مالند تا کودک از به دهان گذاشتن انگشتش امتناع ورزد، و در طول شب نیز دستکش یا جورابى تمیز به دست هاى کودک مى کنند، تا مانع از این کار کودک شوند.

زمانى که کودک سعى مى کند رفتار مکیدن انگشت خود را تغییر دهد، والدین و اطرافیان او باید از این تصمیم او استقبال کنند و با حمایت ها و تشویق هاى خود او را کمک و یارى نمایند. حمایت روانى براى کودک امنیت پدید مى آورد و باعث مى شود که کودک در ناملایمات و سختى ها از خود مقاومت بیشترى نشان دهد. مثلاً والدین مى توانند با کودک بازى کنند، براى او کتاب بخوانند، با یکدیگر کاردستى بسازند و... . در این زمینه پدر و مادر مى توانند با ذوق و خلاقیت خود فرآیند ترک عادت را براى کودکشان هرچه آسان تر و راحت تر کنند. گروهى از والدین سعى مى کنند با تذکرهاى پى در پى خود این عادت را از سر کودک بیندازند. در حالى که براى حذف عاداتى مثل مکیدن شست باید ابتدا علت اصلى این رفتار را پیدا کرد و آن گاه با از بین بردن آن درصدد بهبودى کودک برآمد. در موارد بسیارى، مکیدن انگشتان ناشى از نیاز کودک به آرامش و امنیت است. بدین منظور پدر و مادر و مربیان کودک مى توانند با استفاده از روش هاى زیر به کودک کمک نمایند تا بر این مشکل خود غلبه کند.

- هیچ گاه سعى نکنید براى ترک عادت کودک بر او فشار آورید، زیرا ممکن است موجب تقویت و تشدید عادت در او شود.

- به کودک کمک کنید تا روش هاى مقابله با تنش ها و فشارهاى روانى را یاد بگیرد، مثلاً با شما صحبت کند، به ورزش بپردازد، با دوستش صحبت کند و...

- سعى کنید دست هاى کودک را به نوعى مشغول نگه دارید. ( نقاشى بکشد، کاردستى بسازد، مجسمه هاى سفالى درست کند و....)

- شنیدن داستانى شیرین، ماجرایى افسانه اى و خاطره اى از دوران کودکى، موجب تسلى و آرامش خاطر کودک هنگام خواب مى شود.

- تماس بدنى (مثل نوازش کردن) موجب آرامش، امنیت و آسودگى کودک مى شود و او را از اضطراب و نگرانى رها مى سازد. سعى نکنید با مسخره کردن و شرمنده کردن کودک او را مجبور به ترک عادت کنید، زیرا این گونه رفتارها موجب خودکم بینى و احساس بى ارزشى در کودک مى شود.

- سعى کنید عواملى را که موجب آزار روحى کودک مى شود، از بین ببرید.

- زمانى که کودک انگشتش را مى مکد، با او بازى نکنید، او را بغل نگیرید و به او توجه نکنید. اما زمانى که انگشتش را از دهانش درآورد، به او توجه کنید و او را نوازش کنید.

- انگشت مکیدن رفتارى ناخودآگاه است. پدر و مادر مى توانند با اشاره اى کوچک، کودک را نسبت به این حرکت خود آگاه کنند.

- زمانى که کودک انگشتش را مى مکد، او را جلوى آیینه ببرید.

- سعى کنید هیچ گاه دچار احساس ناکامى و شکست نشوید، زیرا این رویه را به فرزندتان نیز منتقل خواهید کرد.

- روش هاى آرام سازى عضلانى را با کودک تمرین کنید: تمرین هاى یوگا (تمرین هاى تخلیه هیجانى و شیوه درست نفس کشیدن)، تمرین آرام سازى، تنفس هاى عمیق و تمرین هاى رهاسازى عضلات

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

چطور کودک‌مان را از مکیدن انگشت باز داریم؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

زمانی که کودکان هنوز چند ماهه هستند، مکیدن انگشتشان با مزه به نظر می‌رسد 
اما وقتی که به سن مهد کودک می‌رسند دیگر این کار اصلاً خوشایند نیست و تازه آن زمان است که نگران کودک‌مان می‌شویم. قیافه او در حالی که روی پاهای خودش ایستاده‌است و هنوز انگشتش را می‌مکد، برای‌مان عذاب‌آور است. 
نگران نباشید. دانشمندان تخمین زده‌اند که بیش از 18 درصد کودکانی که بین 2 تا 6 سال سن دارند انگشت خود ـ که غالباً انگشت شست آنهاست ـ را می‌مکند. 
اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ ثابت شده که مکیدن انگشت، باعث آرام شدن کودک می‌شود و به‌همین خاطر وی این رفتار را همچنان ادامه می‌دهد. 
تحقیقات همچنین حاکی از آن است که مکیدن انگشت اکثراً توسط کودکانی انجام می‌گیرد که در دوران نوپایی ساعات زیادی از روز را از مادرشان دور بوده‌اند. 
این اتفاق در بین کودکانی که ماه‌های اولیه زندگی خود را در آغوش مادرشان طی کرده و تماس فیزیکی با او داشته‌اند، بسیار بسیار کم دیده می‌شود. 
اکثر پزشکان توصیه می‌کنند تا زمانی که کودک خودش تصمیم به رها کردن این عمل نگرفته، والدین نباید وی را مجبور به این کار کنند.
به کودک اجازه دهید، خود به اشتباهش پی ببرد
ممکن است تذکر دادن به کودک در مورد مکیدن انگشتش کارساز باشد اما بهترین راه سپردن این مشکل به خود اوست. 
اگر دوستانش در مهد کودک یا مدرسه یک بار او را در این حالت ببینند و مورد تمسخر او را قرار دهند کودک نا خوداگاه نسبت به این عمل اکراه پیدا می‌کند.

اینکه کودک خودش به این نتیجه برسد، بسیار بهتر از آن است که شما وی را مجبور به این کار کنید.
برایش جایزه تعیین کنید
می‌توانید با او وارد بازی شوید. یک تقویم یک ماهه روی یخچال خود بگذارید و روزهایی که او را در حین این عمل ندیده‌اید را علامت‌گذاری کنید. در پایان ماه به‌خاطر پیشرفتش به او جایزه دهید.
روش معکوس/درمان با سختگیری
به کودک‌تان که در حال مکیدن انگشتانش است، بگویید که باید همه انگشتانش را بمکد و او را مجبور به این کار کنید و مطمئن باشید که او خیلی زود از این کار خسته می‌شود. 
از او بپرسید که چرا این کار را می‌کند و مجبورش کنید تا پاسخ دهد. تنها مشکل این کار این است که وی یک پیشنهاد نادرست را از زبان والدینش خواهد شنید.
به کودک‌تان بگویید که می‌تواند در خلوت به این کار ادامه دهد
اگر کودک‌تان دیگر جلوی شما انگشتش را نمی‌مکد، آن را یک پیشرفت بدانید. او زمانی را که باید در تنهایی برای این کار اختصاص دهد را کوتاه می‌کند و این مدت کوتاه برای او کمتر ضرر دارد.
با او منفی برخورد نکنید
اگر در انجام این کار از خودش پیشرفت کمی نشان داد، او را سرزنش نکنید. احساس ناتوانی در وی خود باعث ادامه دادن این کار می شود.
مایع یادآوری به انگشتش بزنید
گرچه اکثر پزشکان این کار را بی‌رحمانه توصیف می‌کنند، اما زدن محلول‌های بد مزه به انگشت می‌تواند به کودک یادآوری کند که نباید انگشتش را در دهان فرو ببرد. 
به یاد داشته باشید که این کار را برای تنبیه انجام ندهید و به او بگویید که این کار تنها برای فراموش کردن این عادت است. 
به دست کردن دستکش روی انگشت هم می‌تواند به او این موضوع را گوشزد کند.
با مراحل آسان شروع کنید
در ابتدا از او بخواهید که در جمع دست از این کار بردارد و سپس برای مراحل سخت‌تر همچون زمان خواب پاداش بهتری در نظر بگیرید.
سرش داد نزنید 
زمانی که متوجه شدید که او هنوز این کار را انجام می‌دهد، سرش داد نکشید. زیرا این کار او را بیشتر ناراحت می‌کند و این عمل در او تقویت می‌شود
صبر کنید
می‌دانید سر کودکانی که تا حتی 6 سالگی انگشت خود را می‌مکیده‌اند چه آمده‌است؟ آنها دیگر این کار را نمی‌کنند. 
به گفته والدین آنها، بچه‌ها هر سال که می‌گذشته، به این کار رغبت کمتری نشان داده‌اند و کم‌کم آن را رها کرده‌اند و یا تنها در زمان‌های خاصی همچون تماشای تلویزیون، آن را ادامه داده‌اند. 
هر چه سن بچه‌ها بالاتر می‌رود و در جمع دوستان خود قرار می‌گیرند، از ترس مسخره شدن توسط دوستان‌شان این کار را کمتر انجام می‌دهند تا کم‌کم از سر آنها می‌افتد.
مکیدن انگشت چقدر جدی است؟
مکیدن انگشت در کودکانی که سن بیشتری دارند، می‌تواند نشان استرس باشد. کودک ممکن است دچار ترس و یا ناراحتی بوده و این عمل را برای آرام کردن خود انجام دهد. 

اگر احساس می‌کنید توقف کودک‌تان در این حالت، اوضاع روحی او را بدتر می‌کند، بگردید و ببینید مشکل اصلی کودک‌تان که ترس یا ناراحتی‌است، از کجا نشأت می‌گیرد. 
اینکه پدر و مادرها با گذشتن سن کودک‌شان از مرز پنج سالگی، نگران این حرکت او می‌شوند، کاملاً طبیعی‌است. اجازه دهید تا کودک‌تان بفهمد که شما از این کار او ناراضی هستید. 
حال اگر تا بعد از پنج سالگی این کار را رها نکرد چه ؟
تحقیقات نشان داده‌است که مکیدن انگشت باعث کج در آمدن دندان‌ها و حتی تأخیر در این مسئله می‌شود.
این عمل همچنین ممکن است که باعث گشاد شدن دهان کودک شود و این احتمالات بستگی به ندارد که او چطور و از کدام جهت انگشتش را می‌مکد.
وقتی کودک به سن مدرسه رفتن رسید، این کار او در ملأ عام باعث مسخره‌شدنش می‌شود. بچه‌ها معمولاً تصور می‌کنند کودکانی که انگشت خود را می‌مکند، باهوش، خوشحال و زیبا نیستند و همین موضوع باعث می‌شود کودک‌تان این کار را جلوی دیگران انجام ندهد.
یکی دیگر از خطرات مکیدن انگشت احتمال چرکی شدن آن است. حتی ممکن است کودک‌تان پس از لمس کردن ماده‌ای سمی با فرو بردن انگشتش در دهان، آنررا خورده و مسموم شود.
برخی وسایل دندان پزشکی هم هستند که شما می‌توانید آنها را به کودکتان پیشنهاد کنید. اگر او آنها را بپذیرد، خیلی زود این عادت را فراموش می‌کند. 

به یاد داشته باشید که تنها اگر منشأ این رفتار کودک‌تان را کشف کنید، می‌توانید این عادت را از سر او بیندازید المیرا صدیقی: همشهری انلاین

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن کودکان: وقتی کودکتان دندان در می آورد چگونه به او کمک کنید؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

در این مقاله نکاتی برای کاهش درد دندان در آوردن کودک شما آورده شده است.

 

آیا کودکتان دندان در می آورد؟ آیا گریه های کودکتان شبها شما را بیدار می کند؟ برای اینکه متوجه شوید با لثه های دردناک کودکتان چکار کنید و چگونه از دندانهای تازه او مراقبت کنید این مطالب به شما کمک می کند.

آبریزش دهان ، بی قراری و گریه که در اثر دندان در آوردن ایجاد می شوند آغاز امتحان سختی برای والدین و خود کودک است. اما آیا می توان درد و ناراحتی هر دو طرف را کاهش داد؟

 

دندان در آوردن طبیعی چگونه است؟زمان دندان در آوردن خیلی متغیر است و در بچه های مختلف فرق می کند اما معمولا در حدود 6 ماهگی شروع می شود. معمولا اولین چیزی که رشد می کند دو برامدگی کوچک دندانی در لثه پایین است و بعد دو دندان بالایی رشد می کنند. 

 

علایم معمول دندان در آوردن شامل این موارد هستند:افزایش بزاق و آبریزش از دهان ممکن است دو ماه قبل از پیدا شدن اولین دندان شروع شود.

 

بی قراری و تحریک پذیری

 

تورم لثه ها 

 

سعی در گاز گرفتن و جویدن اجسام سفت

بسیاری از والدین اعتقاد دارند که دندان در آوردن موجب ایجاد تب و اسهال می شود ، اما محققان میگویند که این تصور درست نیست. دندان در آوردن می تواند علائمی را در دهان و لثه ها ایجاد کند اما در سایر نقاط بدن مشکلاتی ایجاد نمی کند. 

 

بهترین راه برای تسکین لثه ها ی ملتهب چیست؟اگر کودک شما ناراحت است این اقدامات ساده به شما کمک می کند.

 

1 - لثه کودک را به آرامی ماساژ دهید :از نوک انگشت تمیز و شسته شده ، گاز مرطوب یا پارچه ی تمیز و مرطوبی برای ماساژ دادن آرام لثه کودک استفاده کنید. کمی فشار ملایم می تواند ناراحتی کودک را کاهش دهد.

 

2- یک دندان گیر تهیه کنید:دندان گیر هایی که از لاستیک نرم ساخته شده اند بهتر هستند. انواعی که با مایع پر شده اند ممکن است در اثر فشار لثه کودک پاره شوند. اگر از شیشه کودک برای این منظور استفاده می کنید بهتر است آن را با آب پر کنید چون تماس مکرر با قند موجود در شیر و شیرخشک یا آبمیوه ممکن است منجر به پوسیدگی دندانها شود.

 

3- سرد کردن کمک می کند:یک تکه پارچه سرد و مرطوب یا دندان گیر خنک می تواند تسکین دهنده باشد. مراقب باشید تا یخ زده نباشد کمی خنکی کفایت می کند چون سرمای زیاد هم می تواند بیش از اینکه مفید باشد آسیب زننده باشد. اگر کودک شما غذاهای جامد و سفت می خورد از غذاهای سرد استفاده کنید. ماست خنک پیشنهاد خوبی است.

 

4- آب دهان را خشک کنید:افزایش بزاق و آبریزش دهان جزئی از فرایند دندان در آوردن است. یک دستمال تمیز در نظر بگیرید و دهان و چانه کودک را خشک نگه دارید تا از تحریک پوست پیشگیری کنید. هنگام خواب نیز پارچه مناسب و جاذبی زیر سر کودک قرار دهید.

 

5- از داروها کمک بگیرید:اگر کودک شما خیلی بی قرار ، تحریک پذیر و بدخو شده با پزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم استامینوفن یا ایبوپروفن را به میزان لازم تجویز کند. از دادن آسپیرین و داروهای خودسرانه به کودک خودداری کنید.

همچنین از استعمال داروهای موضعی و بی حس کننده بر روی لثه خودداری کنید زیرا این داروها به وسیله بزاق شسته شده و قبل از اینکه روی لثه تاثیر کنند موجب بی حسی گلوی کودک می شوند و در مکانیسمهای طبیعی بلع کودک تداخل ایجاد می کنند. 

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟دندان در آوردن معمولا با اقدامات خانگی معمول کنترل می شود. اما اگر ناراحتی و بی قراری شدید یا نخوردن شیر و غذا در کودک شما روی داد یا تب و یا علائم بیماریهای دیگری مانند تب و اسهال ایجاد شد به پزشک مراجعه کنید.

 

چگونه از دندانهای تازه کودک مراقبت کنید؟هر روز با دستمال تمیز و مرطوب لثه ی کودک را تمیز کنید. این کار موجب پیشگیری از رشد باکتریها در دهان کودک می شود. بعد از اینکه دندان کودک بیرون آمد می توانید روزی یک بار از یک مسواک مرطوب کوچک با پرزهای نرم و ظریف استفاده کنید و نیاز به استفاده از خمیر دندان یا مواد دیگر نیست. تا حوالی 2سالگی و زمانی که مطمئن شدید کودک قادر به بیرون ریختن آب از دهان شده است فقط باید از آب استفاده کنید. 

 

 باید به فکر معاینات دندانی کودک باشید: انجمن دندانپزشکی آمریکا و آکادمی دندانپزشکی اطفال توصیه می کنند که اولین ویزیت دندان پزشکی کودک شما قبل از یک سالگی و پس از بیرون آمدن اولین دندانها باشد. توجه داشته باشید که کنترل سلامت دندانها و لثه ها در کودک شما بنیان سلامت دندانها و لثه ها برای تمام عمر اوست.

تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ، دکتر حانیه ترکمان

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن کودکان:توجه به دندانهای شیری کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

دندانهای شیری حدود پنج تا شش ماهگی در دهان کودک ظاهر می شوند و تا حدود 12 سالگی یا حتی دیرتر باقی می مانند. این دندانها درست مثل دندان افراد بزرگسال نقش مهمی در سلامت کلی بدن دارند. کودک از همان اوایل برای جویدن غذا، تلفظ کلمات، حفظ زیبائی صورت و سلامت بافت هی لثه و استخوان به دندانهای سالم نیازمند است.

دندانهای شیری حدود پنج تا شش ماهگی در دهان کودک ظاهر می شوند و تا حدود 12 سالگی یا حتی دیرتر باقی می مانند. این دندانها درست مثل دندان افراد بزرگسال نقش مهمی در سلامت کلی بدن دارند. کودک از همان اویل برای جویدن غذا، تلفظ کلمات، حفظ زیبائی صورت و سلامت بافت های لثه و استخوان به دندانهای سالم نیازمند است.

تحقیقات نشان داده که کودکانی که دارای دندانهای شیری سالم تر ی هستند، بعدها نیز شانس بیشتری برای داشتن دندانهای زیباتر و سالم تر دائمی دارند.

دندانهای شیری از همان ماه های اولیه در آمدن، می توانند دچار پوسیدگی بشوند. یکی از موارد بسیار شایع پوسیدگی دندان در کودکان زیر سه سال در اثر استفاده مکرر از شیشه شیر یا لیوان های نی دار مخصوص بچه ها و یا حتی شیر مادر به خصوص قبل از خواب و یا هنگام خواب کودک است(Early Childhood Caries) . در هنگام خواب محیط دهان کودک بسیار خشک و به شدت آماده ا یجاد پوسیدگی دندان است.

تغذیه شیر مادر، استفاده از شیشه شیر حاوی شیر یا آب میوه و یا هر نوشابه دیگر غیر از آب بعد از یک سالگی باید بسیار محدود شود. هرگز بری ساکت و آرام کردن کودک خود از مواد غذایی به طور نا مناسب استفاده نکنید.

هر نوع تغذیه کودک( شیشه شیر یا شیر مادر) قبل از خواب باید پیان یافته و دندانها مسواک زده شوند تا کودک با دندانهای تمیز به خواب رود.

تمیز نگه داشتن دندان کودک شما

از همان ماههای اولیه، تمیز کردن دهان و زبان را آغاز کنید. بعد از هر بار تغذیه، دهان کودک خود را با آب ولرم و گاز استریل تمیز کنید. بعد از در آمدن دندانهای شیری از مسواک های کوچکی که روی انگشت سوار می شوند و پرزهای بسیار کوتاه دارند، می توانید استفاده کنید و به تدریج به مسواک های مخصوص کودکان برسید. در اویل فقط از آب گرم استفاده کنید اما از حدود دو سالگی مقدار بسیار کمی خمیر دندان هم می توان استفاده کرد.

اهمیت تغذیه در پیشگیری از پوسیدگی دندانها

تحقیقات در سالهی اخیر نشان داده که تعداد دفعاتی که هر نوع ماده غذائی بجز آب وارد دهان می شود، به اندازه مسواک زدن و بهداشت دهان حائز اهمیت می باشد.

افرادی که علاقمند به خوردن به مقدار کمتر اما دفعات بیشتر هستند، بیشتر دچار پوسیدگی دندان می شوند. اگر تعداد دفعات تغذیه را طوری تنظیم کنیم که حدود دو ساعت دهان در حال استراحت بوده و هیچ نوع ماده غذائی در اطراف دندانها نباشد، شانس کمتری برای یجاد پوسیدگی خواهد بود. همچنین مواد غذیی چسبنده، نظیر میوه هی خشک(کشمش، لواشک،....) مدت زیادتری در اطراف دندان می مانند و به خصوص در کودکان یجاد پوسیدگی بیشتری می کنند.

برای سالم نگه داشتن دندانهای کودک چه باید کرد؟

1- از ماه های اولیه تولد تمیز کردن دهان کودک را آغاز کنید.

2- از دادن شیر یا هر نوشابه دیگر بجز آب به طور مداوم خودداری کنید.

3- از دادن شیر یا هر نوع غذا به کودک در هنگام خواب بپرهیزید.

4- کودکان نیز مثل بزرگسالان باید با دندان های تمیز به خواب بروند.

5- حداقل دو ساعت بعد از هر غذا به دندانها استراحت داده از دادن غذا و نوشابه به کودک خود خودداری کنید. آب آشامیدنی همیشه مناسب است.

6- استفاده از مواد نشاسته ی و قندی را بجز در مواقع صبحانه،ناهار و شام محدود کنید.

7- برای تغذیه کودک خود برای زمان های بین غذا از سبزیجات و میوه های تازه، پسته، بادام، پنیر و گردو می توانید استفاده کنید.

چه زمانی باید کودک را به نزد دندانپزشک برد؟

از آنجایی که بسیاری از کودکان می توانند قبل از دو سالگی دچار پوسیدگی دندان شوند، انجمن دندانپزشکان اطفال در آمریکا پیشنهاد می کند،کودکان خود را حدود یک سالگی به نزد دندانپزشک اطفال ببرید و برای بهداشت دندانها کمک بگیرید.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن کودکان:وقتی کودکتان دندان در می آورد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

وقتی کودکتان دندان در می آورد چگونه به او کمک کنید؟

در این مقاله نکاتی برای کاهش درد دندان در آوردن کودک شما آورده شده است.

آیا کودکتان دندان در می آورد؟ آیا گریه های کودکتان شبها شما را بیدار می کند؟ برای اینکه متوجه شوید با لثه های دردناک کودکتان چکار کنید و چگونه از دندانهای تازه او مراقبت کنید این مطالب به شما کمک می کند.

آبریزش دهان ، بی قراری و گریه که در اثر دندان در آوردن ایجاد می شوند آغاز امتحان سختی برای والدین و خود کودک است. اما آیا می توان درد و ناراحتی هر دو طرف را کاهش داد؟

 دندان در آوردن طبیعی چگونه است؟

زمان دندان در آوردن خیلی متغیر است و در بچه های مختلف فرق می کند اما معمولا در حدود 6 ماهگی شروع می شود. معمولا اولین چیزی که رشد می کند دو برامدگی کوچک دندانی در لثه پایین است و بعد دو دندان بالایی رشد می کنند.

علایم معمول دندان در آوردن شامل این موارد هستند:

افزایش بزاق و آبریزش از دهان ممکن است دو ماه قبل از پیدا شدن اولین دندان شروع شود.

بی قراری و تحریک پذیری

تورم لثه ها

سعی در گاز گرفتن و جویدن اجسام سفت

بسیاری از والدین اعتقاد دارند که دندان در آوردن موجب ایجاد تب و اسهال می شود ، اما محققان میگویند که این تصور درست نیست. دندان در آوردن می تواند علائمی را در دهان و لثه ها ایجاد کند اما در سایر نقاط بدن مشکلاتی ایجاد نمی کند.

بهترین راه برای تسکین لثه ها ی ملتهب چیست؟

اگر کودک شما ناراحت است این اقدامات ساده به شما کمک می کند.

1 - لثه کودک را به آرامی ماساژ دهید :

از نوک انگشت تمیز و شسته شده ، گاز مرطوب یا پارچه ی تمیز و مرطوبی برای ماساژ دادن آرام لثه کودک استفاده کنید. کمی فشار ملایم می تواند ناراحتی کودک را کاهش دهد.

2- یک دندان گیر تهیه کنید:

دندان گیر هایی که از لاستیک نرم ساخته شده اند بهتر هستند. انواعی که با مایع پر شده اند ممکن است در اثر فشار لثه کودک پاره شوند. اگر از شیشه کودک برای این منظور استفاده می کنید بهتر است آن را با آب پر کنید چون تماس مکرر با قند موجود در شیر و شیرخشک یا آبمیوه ممکن است منجر به پوسیدگی دندانها شود.

3- سرد کردن کمک می کند:

یک تکه پارچه سرد و مرطوب یا دندان گیر خنک می تواند تسکین دهنده باشد. مراقب باشید تا یخ زده نباشد کمی خنکی کفایت می کند چون سرمای زیاد هم می تواند بیش از اینکه مفید باشد آسیب زننده باشد. اگر کودک شما غذاهای جامد و سفت می خورد از غذاهای سرد استفاده کنید. ماست خنک پیشنهاد خوبی است.

4- آب دهان را خشک کنید:

افزایش بزاق و آبریزش دهان جزئی از فرایند دندان در آوردن است. یک دستمال تمیز در نظر بگیرید و دهان و چانه کودک را خشک نگه دارید تا از تحریک پوست پیشگیری کنید. هنگام خواب نیز پارچه مناسب و جاذبی زیر سر کودک قرار دهید.

5- از داروها کمک بگیرید:

اگر کودک شما خیلی بی قرار ، تحریک پذیر و بدخو شده با پزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم استامینوفن یا ایبوپروفن را به میزان لازم تجویز کند. از دادن آسپیرین و داروهای خودسرانه به کودک خودداری کنید.

همچنین از استعمال داروهای موضعی و بی حس کننده بر روی لثه خودداری کنید زیرا این داروها به وسیله بزاق شسته شده و قبل از اینکه روی لثه تاثیر کنند موجب بی حسی گلوی کودک می شوند و در مکانیسمهای طبیعی بلع کودک تداخل ایجاد می کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

دندان در آوردن معمولا با اقدامات خانگی معمول کنترل می شود. اما اگر ناراحتی و بی قراری شدید یا نخوردن شیر و غذا در کودک شما روی داد یا تب و یا علائم بیماریهای دیگری مانند تب و اسهال ایجاد شد به پزشک مراجعه کنید.

چگونه از دندانهای تازه کودک مراقبت کنید؟هر روز با دستمال تمیز و مرطوب لثه ی کودک را تمیز کنید. این کار موجب پیشگیری از رشد باکتریها در دهان کودک می شود. بعد از اینکه دندان کودک بیرون آمد می توانید روزی یک بار از یک مسواک مرطوب کوچک با پرزهای نرم و ظریف استفاده کنید و نیاز به استفاده از خمیر دندان یا مواد دیگر نیست. تا حوالی 2سالگی و زمانی که مطمئن شدید کودک قادر به بیرون ریختن آب از دهان شده است فقط باید از آب استفاده کنید.

باید به فکر معاینات دندانی کودک باشید:

انجمن دندانپزشکی آمریکا و آکادمی دندانپزشکی اطفال توصیه می کنند که اولین ویزیت دندان پزشکی کودک شما قبل از یک سالگی و پس از بیرون آمدن اولین دندانها باشد. توجه داشته باشید که کنترل سلامت دندانها و لثه ها در کودک شما بنیان سلامت دندانها و لثه ها برای تمام عمر اوست.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن :مراحل مهم تکاملی در سال اول زندگی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

دندان درآوردن در همه کودکان در زمان یکسانی رخ نمی دهد. دندان درآوردن، مرحله ای است که تکمیل آن تا حدود سه سالگی کودک طول می کشد.

مقدمات دندان درآوردن در رحم مادر آغاز می شود. هنگامی که شما حامله بودید، جوانه دندانها در کودک شما شکل گرفت که شالوده دندانهای اولیه کودک (یعنی دندانهای شیری) است. این جوانه ها بین سه تا دوازده ماهگی، به تدریج از زیر سطح لثه کودک بیرون می آیند.

شما احتمالا اولین دندان کودک خود را (که یک نشانه محسوس از رشد او است) در حدود شش ماهگی مشاهده خواهید کرد، که معمولا در همین زمان، غذاهای معمولی نیز به رژیم غذایی کودک افزوده می شوند. در سه سالگی، دندانهای شیری او تکمیل می شوند و او می تواند با کمی کمک از جانب شما، خودش دندانهایش را بشوید که این کار، یک گام اساسی در مسیر یادگیری " مراقبت از خود" خواهد بود.

اولین دندان چه زمانی بیرون می زند؟

از هر 2000 کودک، یک کودک در هنگام تولد، یک یا دو دندان دارد! اما در اکثر کودکان، اولین دندان بین شش تا هفت ماهگی بیرون می زند. اولین دندانها در کودکی که به سرعت رشد می کند ممکن است (که معمولا دندانهای پیشین مرکزی در پایین هستند) در سه ماهگی بیرون بزند، در حالی که کودکی که کندتر رشد می کند ممکن است اولین دندانهای خود را در یک سالگی در بیاورد. آخرین دندانها (دندانهای آسیاب دوم در بالا و پائین عقب دهان)، معمولا در سال دوم در می آیند. در سه سالگی کودک شما باید مجموعه کاملی از 20 دندان شیری داشته باشد.

رشد و تکامل دندانها چگونه است؟

برای بسیاری از کودکان و والدین آنها درآمدن اولین دندان، بامزه و جالب نخواهد بود و ممکن است خیلی طول بکشد یا سخت باشد. نشانه های اولیه (مانند خروج بیش از حد آب دهان کودک یا کمی درد) معمولا یک تا دوماه زودتر از واقعه اصلی رخ می دهند. برای تسکین درد، کودک ممکن است گاز گرفتن را آغاز کند؛ اما این گاز گرفتن در اثر عصبانیت یا خصومت نیست. اگر به او چیزی بدهید که گاز بگیرد یا با انگشت لثه های او را به آرامی بمالید، ممکن است در تسکین درد او موثر باشد.

همچنین، هنگامی که کودک می خواهد دندان دربیاورد، ممکن است لثه های او متورم شوند، که در نتیجه لپهای کودک شما کمی پرتر و بادکرده به نظر خواهند آمد. هرچند برخی از والدین ادعا می کنند که نوزاد آنها در زمان دندان درآوردن دچار تب یا اسهال شده است، اکثر متخصصین اذعان می کنند که دندان درآوردن موجب بروز هیچگونه بیماری نمی شود. احتمال ابتلای کودک به یک سرماخوردگی، آنفولانزای مختصر و مشکلات گوارشی وجود دارد، پس او را برای معاینه به نزد پزشک ببرید.

برای برخی والدین خوش شانس، دندان درآوردن کودک بدون درد است. در این هفته کودک یک لثه خالی دارد و هفته بعد، لبه سفید یک دندان بر روی لثه او ظاهر شده است. درآمدن اولین دندان را جشن بگیرید: عکس بگیرید و تاریخ آن را در دفترچه خاطرات نوزاد خود ثبت کنید.

دندانها یکی پس از دیگری در می آیند: دندانهای جلو در پایین پیش از بقیه، سپس دندانهای پیشین بالا و نهایتا دندانهای عقبی. دندان درآوردن یک امر ارثی است، پس اگر شما خیلی زود دندان درآورده اید، ممکن است کودک شما هم خیلی زود دندان درآورد!

مرحله بعد چه خواهد بود؟

دندانهای شیری کودک، قبل از آنکه دندانهای دائمی او آماده روییدن باشند، نمی افتد؛ این اتفاق در حدود شش سالگی خواهد افتاد.

نقش شما چیست؟

شما نمی توانید در بیرون آمدن دندانها نقشی داشته باشید، اما در صورتی که با آغاز این مرحله کودک احساس درد کند، شما می توانید به او کمک کنید. اول از همه چیزی به کودک خود بدهید که آن را بجود: مثلا یک حلقه مخصوص دندان درآوردن کودک که در یخچال گذاشته اید. همچنین ممکن است خوردن غذاهای سرد مانند پوره سیب یا ماست نیز برای او مفید باشد. اگر مشکل کودک شما ناراحت کننده است، شما می توانید مقدار مناسبی از استامینوفن کودکان را به او بدهید. برخی از والدین نیز به استفاده از درمانهای هومیوپاتی اعتقاد دارند. اگر دمای بدن کودک بالا رفت یا درد او ساکت نشد به دکتر مراجعه کنید. ممکن است دچار عفونت گوش شده باشد.

وقتی اولین دندان کودک درآید، تمیز کردن آن بر عهده شما است. در سال اول لازم نیست دندانهای او را مانند یک بزرگسال بشویید، صرفا کافی است که روزی یکبار آنها را تمیز کنید، که این کار را می توانید قبل از خواب انجام دهید. ممکن است کودک شما اجازه ندهد دندانهای او را با مسواک بشویید، در این صورت می توانید از یک تکه پارچه تمیز برای این کار استفاده کنید. همچنین، هرگز نباید شیشه شیر کودک را در رختخواب در دسترس او قرار دهید. شیر خشک یا شیر مادر در هنگام شب ممکن است در دهان کودک جمع شده و باقی بمانند و نهایتا منجر به پوسیدگی دندانهای شیری شوند.

در 18 ماهگی، کودک شما ممکن است آمادگی لازم برای یادگیری شستن دندانهایش را داشته باشد. با این حال تا چند سال باید به او کمک کنید و بررسی کنید که آیا دندانهایش را به خوبی می شوید یا خیر؛ اما اینکه آنها را به این کار عادت دهید بسیار خوب است. به او نشان بدهید که چگونه مسواک را دور دندانهایش حرکت دهد. از یک مسواک نرم و کمی خمیر دندان استفاده کنید. کودک شما لازم نیست دندانهایش را در یک جهت خاص بشوید، او صرفا باید ذرات غذا را از دهان خارج کرده و سطح دندانها و لثه ها را تمیز کند.

اگر کودک شما از مزه خمیردندان خوشش نمی آید، یک مارک دیگر را امتحان کنید یا کلا خمیر دندان را کنار بگذارید. در واقع کودک شما به استفاده از خمیر دندان نیازی ندارد، مگر اینکه مقادیر زیادی از شکر و سایر غذاهای قندی در رژیم غذایی او باشد؛ که البته باید از اینگونه رژیمهای غذایی پرهیز کنید. در صورتی که کودک شما در مصرف شیرینی افراط کرد، مثلا در یک جشن تولد، باید فورا پس از خوردن شیرینی دندانهای خود را بشوید، یا اینکه از او بخواهید تا نهایتا یک غیر شیرین (مثلا یک خوراکی شور مانند یک تکه پنیر) بخورد. توصیه می شود که پس از درآمدن اولین دندان، بهتر است کودک توسط دندانپزشک معاینه شود تا اطمینان حاصل کنید که وضعیت دندانهای او طبیعی است. شما می توانید از دندان پزشک خود بپرسید که چه چیزی را برای کودک شما توصیه می کند. همچنین بهتر است در سه سالگی، هنگامی که همه دندانهای شیری او درآمده اند، او را برای معاینه نزد یک دندانپزشک ببرید.

چه وقت باید نگران شد؟

نوزادان نارس ممکن است اولین دندانهای خود را چند ماه دیرتر دربیاورند. اگر در پایان سال اول تولد نوزاد، هنوز هم هیچ اثری از دندان درآوردن در او نمی بینید، در معاینه بعدی این مطلب را با پزشک در میان بگذارید. در صورتی که همه نشانه های دندان درآوردن (خروج بیش از حد آب دهان و تورم لثه ها) در کودک شما ظاهر شده است، اما به نظر می رسد که درد شدیدی را هم تحمل می کند (که گریه بی امان کودک می تواند نشانه درد شدید او باشد)، با پزشک مشورت کنید. دندان درآوردن نباید یک کار سخت و مشقت بار برای کودک باشد.

منبع:ninisite.com



مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن کودکان:اگر کودک‌تان دارد دندان درمی‌آورد...

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

دست کودک‌تان مدام در دهانش و آب از کنار لبش سرازیر است؟ همیشه در حال مکیدن انگشت یا لبش است و با دهانش صداهای عجیب درمی‌آورد؟ خبر خوش: او در حال درآوردن دندان است. بهتر است در مورد این مرحله کلیدی زندگی او بیشتر بدانید.

اولین دندان چه موقع درمی‌آید؟

به طور کلی اولین دندان بین ۳ ماهگی تا یک سالگی و به طور میانگین در ۶ ماهگی درمی‌آید. البته استثناهایی هم وجود دارد و گاهی دیده شده که نوزادی با یک دندان به دنیا آمده باشد.  بهتر است بدانید:

۱- دندان چه زود درآید چه دیر به هر حال ارتباطی با رشد کودک شما ندارد.  ۲- دندان‌های شیری همیشه و مرتب رشد می‌کنند.  ۳- ابتدا ۲ دندان در فک پایین و سپس ۴ دندان در فک بالا و بالاخره ۲ دندان در انتهای فک پایین رشد می‌کند.  ۴- بعد از یک وقفه کوتاه، ‌ دندان‌های آسیا در یک سالگی درمی‌آید اما دندان‌های نیش حدود 1.5 سالگی بیرون می‌زنند.  ۵- در سال سوم زندگی دندان‌های آسیای انتهایی درمی‌آید و می‌توان گفت بین 2.5 تا ۳ سالگی کودک به راحتی می‌تواند با ۲۰ دندان یک سیب را به راحتی بخورد.

توجه: اگر تا 1.5 سالگی فرزند شما دندانی درنیاورد حتما با یک پزشک مشورت کنید. لازم است از فک بالا و پایین عکس گرفته شود. البته نگران نباشید چون تا به حال گزارش نشده که دندان‌های کودکی هرگز درنیاید!

دندان‌های شیری هم می‌پوسند

با خودتان نگویید دندان‌های شیری اهمیت ندارند و اگر خراب شوند و بیفتند مهم نیست. پوسیدگی دندان نه تنها دردناک است بلکه می‌تواند سبب عفونی شدن ریشه و آسیب رساندن به دندان‌های اصلی در آینده شود. مراقب‌ دندان‌های شیری کودک‌تان باشید. هرگز کودک را در حالی که شیشه شیر، آبمیوه یا حتی پستانک آغشته به عسل یا آب‌قند در دهان دارد نخوابانید. وقتی کودک شما بیدار است بزاق دهان، قند‌ها را خنثی می‌کند. اما هنگام خواب، بزاق زیادی ترشح نمی‌شود. اگر کودک‌تان عادت دارد چیزی مک بزند تا بخوابد در شیشه شیر او آب بریزید.

به همه نصایح مادربزرگ‌ها گوش ندهید

برخی مادربزرگ‌ها توصیه می‌کنند برای این‌که لثه نازک شود و دندان سریع‌تر درآید به لثه بچه قند بمالید. این کار نه تنها برای فرزند شما دردناک است بلکه ممکن است سبب التهاب و عفونت لثه شود. کشیدن هر چیز دیگر مانند گوشت کباب‌شده یا... نیز توصیه نمی‌شود. اما برای آرام کردن درد دندان راه‌حل‌هایی وجود دارد. می‌توانید از اسباب‌بازی‌های دندانی کمک بگیرد. انواعی که در یخچال قرار می‌گیرند بهترین هستند چون سرما خود نوعی ضدالتهاب طبیعی است. می‌توانید از داروخانه ژل‌های تسکین‌دهنده درد دندان‌ هم بخرید و با کمک مسواک‌های انگشتی به لثه کودک‌تان بمالید اما در ‌‌نهایت اگر ناراحتی او تسکین پیدا نکرد با پزشک مشورت کنید تا برای او دارو تجویز کند.

دندان‌ درآوردن با ناراحتی همراه است!

گرچه در برخی از نوزادان دندان درآوردن با ناراحتی چندانی همراه نیست اما در اکثر نوزادان این موضوع با بی‌قراری همراه می‌شود. درد، تب، کاهش اشتها و افزایش نق‌زدن‌ها، سرخ‌شدن گونه‌ها، اسهال و... از جمله نشانه‌های دندان درآوردن در نوزادان است. حتی در برخی کودکان هر بار که دندانی در حال درآمدن است، التهاب گوش نیز طبیعی است. دلیل این مسائل هنوز کاملا روشن نشده اما به نظر می‌رسد اصلاح سیستم ایمنی در این میان دخیل باشد.

توجه: اگر تب و درد بیش از ۲۴ ساعت طول کشید با یک پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید فرزند شما مشکل دیگری ندارد.

منبع:bibaknews

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

دندان در آوردن کودکان:دندان درآوردن کودکان و کاهش درد آن

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

                                  http://maktoobshop.com

از کمپرس سرد استفاده کنید
کمپرس سرد فقط برای رگ‌ به رگ شدن پا و کاهش تورم و درد مناسب نیست، بلکه می‌توان از آن برای کاهش دردهای دهان و دندان نیز استفاده کرد. یک تکه پارچه تمیز و خیس را داخل یک کیسه نایلونی بگذارید و به مدت یک ساعت داخل فریزر قرار دهید. برای نرم‌تر شدن آن می‌توانید پارچه را در ظرف حاوی چای بابونه غوطه‌ور کنید. چای بابونه هم به آرام شدن کودک کمک می‌کند و هم باعث می‌شود تا راحت‌تر بخوابد. وقتی که پارچه را از داخل کیسه درآوردید، کودک‌تان از جویدن آن و فشار دادنش در بین لثه‌ها لذت می‌برد، چرا که پارچه را به اطراف لثه‌هایش ماساژ می‌دهد و سردی آن باعث کرختی لثه و کاهش احساس درد می‌شود.
استفاده از دندان‌گیر
می‌‌توانید یک دندان‌گیر یا پستانک را نیز در یخچال بگذارید تا کاملاً خنک شود؛ اما دندان گیر را اصلا در فریزر نگذارید، چرا که به شدت سفت و سخت می‌شود و می‌تواند به دهان کودک آسیب برساند. اگر کودک‌تان شروع به خوردن مواد غذایی جامد نموده است، می‌‌توانید برخی میوه‌های فریز شده را به اشکال مختلف و متنوع درآورید و به دست کودک خود بدهید. مثلا یک تکه بزرگ هویج فریز شده انتخاب خوبی است، زیرا کودکتان هم می‌‌تواند به راحتی آن را در دست بگیرد و هم سردی هویج به کاهش درد لثه‌هایش کمک می‌کند.
فشار
کودکان خردسال و نوزادان به هنگام دندان در آوردن دوست دارند چیزی را روی لثه‌های‌شان فشار دهند. این کار باعث می‌شود ذهن‌شان مشغول احساس درد دندان درآوردن نشود. اگر کودک کوچک شما هیچ چیز سرد و خنکی را قبول نمی‌‌کند تا روی لثه‌اش بکشد، یک دندان‌گیر معمولی به او بدهید تا آن را بر روی لثه‌اش بکشد. دندان‌گیرها معمولا حالت موجی دارند. بهتر است یا این دندان‌گیرها را امتحان کنید یا آنکه دستان خود را بشویید و با انگشت تمیز روی لثه او بکشید. احساس فشار روی لثه‌اش به او حس خوشایندی می‌دهد و از صدایی که با کشیدن انگشت روی لثه‌اش به وجود می‌آید لذت می‌برد.
اغلب والدین سعی می‌کنند در اینگونه مواقع از داروهای بی‌حس کننده (ژل‌ بی‌حسی یا کرم بی‌حسی) استفاده کنند تا درد دندان درآوردن تقلیل یابد. هنگام خرید این داروها دقت کنید انواع بدون بنزوکائین را تهیه نمایید، زیرا وجود بنزوکائین در این محصولات بی‌حس کننده می‌تواند برای کودک خطرناک باشد. بنزوکائین باعث ایجاد شرایطی می‌شود که در آن میزان اکسیژن خون به شدت کاهش می‌یابد. بنزوکائین را نباید به هیچ‌وجه برای کودکان زیر دو سال استفاده کرد. یک خطر دیگر در مورد مصرف این نوع داروها این است که شما نمی‌توانید دارو را درست در محل مورد نظر بمالید و حتماً به سایر بخش‌ها نیز مالیده می‌شود. حتی نوزاد بخشی از آن را قورت می‌دهد (از طریق بزاق دهان) و از این راه گلوی او بی‌حس می‌شود و سخت‌تر می‌تواند شیر بنوشد، آب دهانش را قورت بدهد و حتی غذا بخورد.
مسکن‌ها
اگر هیچ یک از این موارد در مورد کودک شما کارساز نبود، نیاز به یک کاهش دهنده درد (مسکن) دارید. معمولاً پزشکان مصرف داروهایی مثل استامینوفن را توصیه می‌کنند، اما دقت داشته باشید که هیچ‌گاه به شیرخواران زیر سه ماه بدون تجویز پزشک هیچ دارویی ندهید. در مورد نوزادان شش ماهه، می‌توانید با نظر پزشک مسکن‌ دیگری استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که این داروها می‌‌توانند معده را تحریک کنند و مشکلاتی را به وجود آورد؛ مثل بالا آوردن غذا و شیری که نوزاد خورده است. آسپرین یکی دیگر از مسکن‌هاست، اما نباید کودکان، نوجوانان و جوانان زیر 19 سال به طور سرخود از آن استفاده کنند. آسپیرین را به کودک خود ندهید و آن را روی لثه‌اش نمالید، چرا که ممکن است باعث بروز یک بیماری خطرناک (سندرم ری) شود و زندگی‌اش را تهدید کند.
درمان‌های دارویی
برخی روش‌های درمانی خانگی تاثیر زیادی درکاهش التهاب و درد ناشی از دندان درآوردن در کودکان می‌شوند، اما بیشتر متخصصان معتقدند این روش‌های درمانی علاوه بر تمام مزایایی که دارند، گاهی اوقات خطراتی نیز خواهند داشت. این داروها باید در بسته‌بندی‌های سالم و مطمئن نگهداری شوند و کاملاً سالم و بی‌خطر باشند. قبل از آنکه مصرف دارو را شروع کنید، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
علائم و نشانه‌های دندان درآوردن
نوزادان و کودکان با علائم متفاوتی دندان درمی‌آورند. میزان درد دندان درآوردن نیز در آنها متفاوت است. این علائم چند روز ادامه دارند. برخی کودکان خوش‌شانس هستند که به هنگام دندان درآوردن رنج و عذاب زیادی متحمل نمی‌شوند. یک‌سوم از کودکان آب دهان‌شان سرازیر می‌شود، یک‌سوم دیگر از کودکان کج‌خلق و تندمزاج می‌شوند و یک‌سوم مابقی نیز دچار مشکلات مربوط به خواب می‌شوند.
برای آنکه کودک‌تان به راحتی دندان درآورد و دچار درد و ناراحتی نشود، بهتر است روش‌های زیر را امتحان کنید:
بیرون زدن نوک دندان از زیر لثه
تورم لثه
تلاش کودک برای جویدن و مکیدن هر چیزی که در دست دارد
سرازیر شدن آب دهان
کج‌خلقی
مالیدن صورت
مشکلات مربوط به خواب (بدخوابی)
امتناع از غذا خوردن
مالیدن گوش‌ها
اگر متوجه چند نشانه از نشان‌های فوق در کودک‌تان شدید، احتمالاً به زودی متوجه دندان درآوردن او نیز خواهید شد. اگر کودک‌تان طی این روزها دچار اسهال، تب و آبریزش بینی شده است، آن را نشانه خاص دندان درآوردن قلمداد نکنید؛‌ به‌خصوص اگر این موارد بیشتر از 24 ساعت ادامه یابد؛ ‌چرا که دندان درآوردن باعث اسهال و تب نمی‌شود. با این وجود اغلب والدین می‌گویند که دندان درآوردن کودک‌شان به صورت مستقیم با این نشانه همراه بوده است؛ ولی هنوز هیچ‌گونه دلیل علمی این ادعا را اثبات نکرده است. در صورت بروز این علائم، کودک خود را نزد پزشک ببرید.
چه زمانی دیر دندان درآوردن باید باعث نگرانی والدین شود؟
معمولاً نخستین دندان سفید و شیری کودک در 10-4 ماهگی بیرون می‌زند، اما اگر کمی هم دیرتر شد، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. اگر دندان‌های کودک‌تان بسیار کند و دیر به دیر ظاهر می‌شوند، اما رشد استخوانی، پوستی و موهای او کاملا طبیعی است، باز هم جای نگرانی نیست. اگر کودک‌تان تولد یکسالگی‌اش را پشت سر گذاشته اما هنوز دندانی درنیاورده است، او را نزد پزشک ببرید. حتی گاهی اوقات دندان‌های دائمی کودکان 9-8 ساله نیز می‌افتد. در چنین مواقعی بهترین کار این است که به یک متخصص دندانپزشک و یا یک اُرتودنتیست مراجعه کنید. دیر دندان درآوردن در کودکانی که سیر طبیعی رشد خود را سپری می‌کنند، نشانه خطر نیست. در ضمن دندان‌هایی که دیرتر درمی‌آیند، دیرتر پوسیده و خراب می‌شوند. بهترین کار مراجعه دندانپزشک از زمان رویش اولین دندان شیری یا یکسالگی است.
 نوشته دکتر سارا کاشانچی
منبع:ninipage.com

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:کاملترین نسخه برای زیادشدن شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تعدادی از گیاهان و مواد غذایی با مکانیسم‌های مختلف و از طریق تحریک غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران می‌شوند که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

مادرانی که به فرزندان خود شیر می‌دهند روزانه ۷۰۰ تا ۸۵۰ میلی‌لیتر شیر تولید می‌نمایند که محتوی ۳۳۰میلی‌گرم کلسیم به ازاء هر لیتر می‌باشد که برای تولید آن حداقل باید ۵۰۰ کالری علاوه بر نیاز معمول یک خانم میان‌سال انرژی مصرف نمایید. برای تأمین این مقدار کالری علاوه بر مصرف مواد غذایی مقوی شامل انواع چربی‌ ها و پروتئین، از چربی ‌های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می‌ شود و دریافت کالری ناکافی موجب کاهش تولید شیر می ‌شود. لذا تغذیه یکی از موضوعات بسیار مهمی است که یک مادر باید از آن آگاهی کامل داشته باشد، زیرا تغذیه مادر، بر روی تغذیه فرزند او چه در دوران جنینی و چه زمانی که فرزند وی به دنیا می‌آید تأثیر مهمی دارد. اغلب مادران از کم بودن شیر خود گله دارند و این امر یک مسأله جدی است، زیرا نوزاد تازه به دنیا آمده در چند ماهه اول زندگی به جز شیر مادر، از چیز دیگری نمی‌تواند تغذیه شود. ترشح شیر مادر با آنچه که شما در طول روز می‌خورید و می‌نوشید ارتباط مؤثر دارد. نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز و در دوران شیردهی لازم است، اما برخی از مواد غذایی از عوامل مؤثر در تولید و ازدیاد شیر مادر هستند. غذاهای لاکتوژن‌‌دار می‌توانند در زیاد شدن شیرمادر مؤثر باشند.

از نظر ویتامین‌ها، غذای مادر شیرده باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد. مقدار ویتامین موجود در شیر مادر عمدتاً انعکاسی از مقدار ویتامین مصرفی مادر است.

از نظر املاح معدنی، برخی از این مواد مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی بدون دخالت تغذیه مادر، از ذخایر بدن او در شیر وارد می‌شوند؛ اما مقدار برخی املاح همچون ید در شیر مادر ارتباط مستقیمی با تغذیه او دارد. توصیه می‌شود مادران شیرده همچون دوران بارداری از نمک یددار تصفیه‌شده به مقدار کافی و با شرایط نگهداری مناسب استفاده کنند یعنی با نگهداری نمک یددار در ظروف در بسته و دور از نور ید موجود در نمک را حفظ کنند. همچنین توصیه می‌شود جهت پایدار ماندن ید در غذاها، نمک در انتهای پخت به غذا اضافه شود.

از طرفی تأمین مواد معدنی مورد نیاز بدن و داشتن رژیم غذایی متعادل که دربرگیرنده تمامی مواد مغذی اعم از چربی‌ها می‌باشد می‌تواند به عملکرد بهتر سلول‌های عصبی و تولید و ترشح شیر کمک کند. در اینجا بهترین مواد غذایی مناسب و مواد گیاهی که سبب تحریک تولید شیرمادر می‌شوند را ذکر می‌کنیم:

سبزیجات برگ پهن و سبز: سبزیجات برگ پهن مانند اسفناج، کلم، کاهو و … از جمله مواد غذایی هستند که کارشناسان توصیه می‌کنند آنها را استفاده کنید زیرا مصرف آنها سبب ازدیاد شیرمادر می‌شود و منبع خوبی از انواع مواد معدنی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و فیتواستروژن‌ها می‌باشند که عمل شیرآوری را تقویت می‌‌کنند. ریحان نیز جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودکان است.

رازیـانـه: رازیانه یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان در تولید و افزایش شیر مادران می‌باشد. رازیانه‌ حاوی ترکیباتی می‌باشد که می‌توانند سبب تغییرات هورمونی شوند بنابراین این ترکیبات دارویی می‌توانند با تحریک تولید استروژن و پرولاکتین که در تولید شیر مؤثر هستند، سبب افزایش ترشح شیرمادر شوند. رازیانه را می‌توان به صورت خام و یا پخته شده مصرف کرد. همچنین می‌توان آن را بخارپز کرده و یا در کره تفت داد و مصرف نمود. رازیانه معطر خاصیت ضد نفخ نیز داشته و با ورود به شیر مادر از دل درد کودک جلوگیری می‌کنند.

سیاه‌دانه: نیز با خاصیت ضد درد، ضد سرطان، هضم‌کننده غذا، کاهش‌دهنده پرفشاری خون باعث افزایش شیر مادران می‌شود و مصرف روزانه ۲ گرم سیاه‌دانه بلامانع است که بهتر است دانه‌ها له تا اثر آن ها بیشتر شود. تاکنون عوارض جانبی از سیاه‌دانه مشاهده نشده و مصرف آن در دوران بارداری توصیه می‌شود.

سیب ‌زمینی: برای مادر مقوی و سالم است و مهم ترین اثر آن ضد درد، ضد میکروب، خواب آور، خلط آور و ادرارآور برای کودک است.

هویج و چغندر: این سبزیجات سرشار از بتاکاروتن می‌باشند و از طرفی در تولید شیر، این ماده به مقدار فراوان مورد نیاز می‌باشد. این سبزیجات همچنین حاوی روغن‌های فرار و فیتواستروژن بوده که در تولید شیر مادر موثرند. همچنین دم کرده‌ی تخم هویج به مقدار یک قاشق قهوه خوری برای یک فنجان آب جوش، شیر را زیاد می‌کند.

گرمک: خوردن گرمک برای ازدیاد شیر مادر بسیار مؤثر است.

ماءالشعیر: ماءالشعیر در تولید و افزایش شیرمادر مؤثر است.

نوشیـدنی‌ها: برخی از نوشیدنی‌ها مانند آب، آب هندوانه، برخی از دم کرده‌ها (بخصوص دم کرده‌ی شنبلیله یا گل بابونه) و چای‌ها که حاوی لاکتوژن می‌باشند به تولید شیر مادر کمک می‌کنند. مصرف آب خود را روزانه افزایش دهید (حدود یک لیتر روزانه) تا به حد ۵/۲ تا ۳ لیتر روزانه برسد. مادران شیرده در ساعاتی از روز زمان شیردهی احساس تشنگی بیشتری دارند چون آب مصرفی آن‌ها وارد شیر می‌شود. لازم به ذکر است تولید شیر مادر بستگی به مقدار مصرف مایعات ندارد به عبارت دیگر افزایش مصرف مایعات سبب افزایش تولید شیر نمی‌شود.

شوید: مصرف شوید و تخم شوید اثر آرام بخش در ناراحتی های عصبی داشته و افزاینده شیر بانوان است. جوشانده ی تخم شوید برای زیاد شدن شیر خانم ها توصیه می شود. مقدار3 گرم از آن را در یک فنجان آب بریزند و بجوشانند. دستور مصرف این است که در هر روز 1 تا 2 فنجان بیاشامند.

توجه: افرادی که به امراض کلیوی مبتلا باشند نباید به هیچ وجه از شوید استفاده کنند.

زردآلـو: کارشناسان توصیه می‌کنند مادران شیرده برای افزایش شیر خود، زردآلو را در رژیم غذایی روزانه خود وارد کنند؛ زردآلو حاوی ویتامین C و سایر ویتامین‌ها به مقدار زیاد می‌باشد و از طرفی برای نوزاد نیز مفید است.

جـو دوسـر: جو دو سر یکی از مغذی ترین مواد غذایی می‌باشد که حاوی پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر ترکیباتی است که سبب تغذیه سلول‌های عصبی، و همچنین کمک به سوخت و ساز چربی‌ها در بدن شده و روحیه افراد را نیز بالا می‌برد. بنابراین مصرف جو یکی از راه‌های افزایش شیرمادر می‌باشد. کارشناسان معتقدند جو به سبب داشتن آهن به تولید شیر مادر کمک می‌کند و همچنین حاوی ترکیبات گالاکتوژن (شیرآور) می‌باشد. جو دو سر مانند سایر موادی که حاوی این ماده هستند در رفع افسردگی مؤثر است و از طرفی تعریق بدن را افزایش می‌دهد و ضد اسپاسم نیز می‌باشد.

تخم ترب: خوردن تخم ترب به اندازه 2 گرم در شبانه روز باعث زیاد کردن شیر می شود.

جـوانه‌هـا: انواع جوانه‌ها به‌ ویژه جوانه جو در ازدیاد شیرمادر مؤثر بوده و علاوه بر این، سبب افزایش میزان چربی شیرمادر شده و در نتیجه شیرمادر چرب‌ تر و مغذی تر بوده و نوزاد احساس سیری بیشتری می‌کند.

ســیـر: سیر نیز از جمله موادی است که حاوی ترکیبات شیرافزا می‌باشد.

چربی‌ها و روغن‌ها: چربی‌های سالم، نقش مهمی در سوخت و ساز سلول‌های بدن و سلول‌های عصبی دارند. نوع چربی که مادر مصرف می‌کند در ترکیبات چربی شیر او تأثیر می‌گذارد، از این‌رو مادران شیرده باید سعی کنند از چربی‌های سالم مانند چربی‌های غیراشباع و اسیدهای چرب امگا-۳ استفاده نمایند و از مصرف چربی‌های ناسالم مانند چربی‌های اشباع و اسیدهای چرب ترانس و روغن‌های جامد خودداری کنند.

دانه‌های کنجد: دانه‌های کنجد سیاه و درشت در افزایش تولید شیر مؤثر می‌باشند و دانه‌های ریز و کمرنگ کنجد نیز علاوه بر شیرافزا بودن، هضم راحت‌ تری در دستگاه گوارش دارند.

زنـجفیل: زنجفیل برای راحت سرازیر شدن شیرمادر و روان شدن آن مؤثر است.

غلات و حبوبات: غلات و حبوبات نیز حاوی مواد شیرافزا می‌باشند. از معروف‌ترین آنها که پر مصرف نیز هست می‌توان برنج، جو و ارزن را نام برد. از حبوبات نیز می‌‌توان عدس، نخود، ماش، لوبیا را نام برد.

گندم را بو دهند با دانه های کنجد ، خشخاش و نبات قاووت نموده میل کنند.

آب گوشت تهیه نموده که دارای نخود و لوبیا باشد و مقدار 200 گرم سرکه شیره در آن مخلوط نموده میل کنند.

آب سیرابی و کله پاچه هم شیر خانم‌ها را زیاد و هم معده را قوی می کند.

مخـمر: این ماده علاوه بر کمک به تولید و افزایش شیر مادر، حاوی ترکیبات با ارزش مانند ویتامین‌های B و پروتئین بوده که این ترکیبات وارد شیر مادر شده و آن را مغذی می‌کنند. مخمر آبجو همچنین حاوی پروتئین بوده و از میزان بالای فیتواستروژن برخوردار می‌باشد.

در همدان از انگور چیزی درست می کنند به نام "شیره شیره" که در ازدیاد شیر بسیار نافع است.

انواع مغزها: از جمله مغزهایی که به تولید شیرمادر کمک می‌کنند، مغز بادام می‌باشد، البته مصرف انواع مغزها به صورت خام بهتر است و از تفت دادن و مصرف مغزهای شور بهتر است اجتناب شود.

فندق در زیاد شدن شیر سهم زیادی دارد. مخصوصا که شیر مادر را چرب می کند و شیرخوار زودتر احساس سیری می کند.

زردچوبه: زردچوبه حاوی ترکیبات شیرآور و شیرافزا بوده و از طرفی می‌تواند در پیشگیری از التهابات مؤثر باشد.

نکات مفید درباره افزایش شیر به مادران:

1- افزایش حجم شیر مادر با تکرر شیردهی: حجم شیر مادر رابطه ی مستقیمی با تکرر شیردهی دارد و تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر می ‌شود. همچنین با شروع مصرف غذاهای کمکی و کاهش دفعات شیردهی، حجم شیر تولید شده کاهش می ‌یابد و نیاز مادر به مواد مغذی نیز به تعادل می ‌رسد. مادر باید به نوزاد خود اجازه دهد که هر موقع از شبانه روز، شیر او را بمکد. عمل مکیدن سبب تولید شیر بیشتر در مادر می‌شود. مادر نباید خودش سینه را از دهان نوزاد بگیرد و به او شیر ندهد، بلکه باید به نوزاد فرصت دهد تا خودش شیر خوردن را رها کند. گرفتن سینه از دهان نوازد، روی محرک های طبیعی تولید شیر تاثیر منفی می گذارد.

2- مدت زمان شیردهی: در ابتدای هر بار شیردهی، شیر مادر آبکی تر است و به تدریج به مقدار چربی آن افزده می شود، طوری که در پایان هر مرحله شیردهی، مقدار چربی که برای رشد نوزاد ضروری است، بیشتر می شود. بنابراین هر چه مدت شیردهی طول بکشد، نوزاد از چربی بیشتری استفاده می کند و کاملا سیر می شود و در نتیجه فاصله بین دو مرحله شیردهی نیز بیشتر خواهد شد و افزایش وزن نوزاد طبق منحنی رشد، طبیعی خواهد بود.

3- تناسب اندام مادر شیرده: تناسب اندام در دوران شیردهی و مواد غذایی که مادران شیرده از خوردن آن بایستی اجتناب نمایند. کاهش وزن بعد از زایمان باید تدریجی صورت گیرد تا بر مقدار شیر مادر تأثیر نگذارد. لازم به ذکر است که شیردهی خود سبب کاهش تدریجی وزن مادر می‌شود، با این شرط که مواد مغذی لازم با مصرف مواد غذایی مناسب برای مادر تأمین شود. کاهش وزن در دوران شـیردهی باید بیشـتر متکی بر افزایش تحرک و انجام فعالیت‌های بدنی باشد تا کم خوری و محدود کردن رژیم غذایی. وزن گــیری مناسب شیرخوار در طول دوران شیرخوارگی به خصوص ۶ ماه اول نشان‌دهنده کافی بودن مقدار شیر مادر است و مادر با اطمینان از کافی بودن شیر خود می‌تواند کمتر از ۴۵۰ گرم در هفته کاهش وزن داشته باشد.

اگـر چـه ورزش مـنـظـم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده‌اند مانعی در برابر شیردهی نیست اما گاهی دیده‌شده پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده، به علت ورود اسیدلاکتیک به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می‌شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می‌کند؛ بنابراین ۵/۱ساعت پس از ورزش اقدام به شیردهی نمایید.

4- سوء تغذیه مادر: مادر شیرده حتی اگر مبتلا به سوءتغذیه باشد می‌تواند شیر تولید کند اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی ذخایر غذایی بدن مادر صرف تولید شیر می‌شود و در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی خود و احساس ضعف، خستگی و بی‌حوصلگی توان مراقبت از کودک را نخواهد داشت؛ بنابراین تغذیه مناسب مادر در دوره شیردهی برای پیشگیری از سوءتغذیه او که هم سلامت مادر را به خطر می‌اندازد و هم در مراقبت از کودک اختلال ایجاد می‌کند حائز اهمیت است.در صورت تغذیه نادرست و ناکافی در دوران شیردهی، مادر بیش از شیرخوار متضرر می‌شود و با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و …. مواجه خواهد شد.

5- غلیظ بودن شیر مادر: شیر مادر اگر غلیظ است آبلیمو بخورد تا رقیق شود.

6- غذاهایی که مادران در دوران شیر دادن نباید بخورند: در بعضی از مادران شیرده, با مصرف غذاهایی مانند گوجه‌فرنگی, توت‌فرنگی, پیاز, سیر, سبزیجات خام, انواع کلم, ادویه‌جات و چاشنی‌ها, مشکلات گوارشی یا شلی مدفوع, مخصوصاً در ماه‌های اول تولد در کودک ایجاد می‌کند و ممکن است شیر آن‌ها بوی آن ماده غذایی را بدهد. و حتی میوه‌هایی مانند زردآلو خوردن بیش از حد بعضی میوه‌ها مانند هندوانه و هلو ممکن است باعث ایجاد گاز در روده و دردهای شکمی کودک گردد. «آرتیشو» چون از ترشح شیر جلوگیری می کند، مادران شیرده نباید آن را بخورند.

7- اجتناب از استرس: قرار گرفتن کمتر مادر در محیط پر استرس یکی از ضروریات دوران شیردهی می باشد. متخصصان به مادران شیرده توصیه می کنند موقع استرس و یا عصبانیت، به نوزاد خود شیر ندهند، زیرا مواد سمی موجود در خون بالا رفته و وارد شیر مادر می شوند و نوزاد را تحت تاثیر قرار می دهند.

8- استراحت مادران شیرده: استراحت کردن به مقدار کافی به مادران شیرده توصیه می شود. بدن مادر پس از هر بار شیردهی، مقدار زیادی انرژی از دست می دهد. این انرژی از طریق تغذیه مناسب و استراحت کافی قابل برگشت به بدن خواهد بود.

9- اگر نوزاد ساعات طولانی می خوابد و برای شیر خوردن بیدار نمی شود، مادر باید او را به آرامی بیدار کند و شیر دهد. این کار علاوه بر افزایش رشد نوزاد، سبب تخلیه شیر از سینه مادر می شود و مادر کمتر دچار درد و ناراحتی در سینه می گردد.

10- مادران شاغل: به مادران شاغل توصیه می شود برای زمان هایی که در خانه نیستند، هر چند ساعت یک بار شیر خود را بدوشند و تحت شرایط مناسب نگهداری کنند. این کار علاوه بر تداوم تولید شیر در سینه مادر و جلوگیری از خشک شدن آن، می تواند منبع غذایی خوبی برای نوزاد در غیبت مادر باشد.

توصیه هایی برای افزایش چربی شیر مادر: به نوزاد خود اجازه دهید تا یک سینه را کاملا بمکد و سپس از سینه دیگر به او شیر دهید. در غیر این صورت، میزان چربی دریافتی او کم می شود و سرعت رشد او کاهش می یابد، زیرا همانطور که گفته شد شیر مادر در ابتدای شیردهی آبکی تر است و به تدریج به میزان چربی آن افزوده می‌شود.

اگر پزشک متخصص اطفال تشخیص دهد که میزان رشد کودک شما کندتر از حد طبیعی است و میزان چربی دریافتی او از شیر مادر کم است، می توانید به این طریق عمل کنید:

قبل از شیر دان به نوزاد خود، ابتدا چند دقیقه شیر سینه خود را بدوشید و سپس به کودک خود شیر دهید، زیرا شیر ابتدایی سینه ها حاوی مقادیر زیادی آب است و قسمت انتهایی آن حاوی مقادیر زیادی چربی می باشد. البته این روش شیر دادن برای مدت طولانی اصلا توصیه نمی شود و حتما باید با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

هشدار: برخی قرص ها و یا حتی گیاهانی که مدعی افزایش تولید شیر در مادر هستند، عوارض جانبی ایجاد می کنند. عارضه هایی مانند واکنش های آلرژیک و انقباضات و درد رحمی. بنابراین حتما قبل از مصرف هر گونه دارو و مکملی، با پزشک خود مشورت کنید.

منابع: تبیان، دکتر سلام، مجله پزشکی مادر

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

مصرف این خوراکی ها برای افزایش شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

دکتر محمد حسین صالحی سورمقی (داروساز و متخصص گیاهان دارویی) گفت: گیاه بادام زمینی شیر مادر را افزایش می دهد. این گیاه  30 تا 35 درصد روغن دارد، ولی خوشبختانه روغن آن کلسترول را بالا نمی‌برد.

وی افزود: روغن بادام چربی را تعدیل می‌کند و جزو روغن‌های سبک و بسیار مقـــوی است. البته در برخی موارد ممکن است به دلایل مختلف برای تعدادی از مادران محدودیت یا ممنوعیت مصرف داشته باشد.

این داروساز با بیان این که بعضی از خواص یا مزه گیاهان به شیر منتقل می‌شود، گفت: این امر می‌تواند بر کودک تاثیرات مثبت یا منفی بگذارد مثلا بعضی از گیاهان باعث نفخ می‌شوند و این اثر به شیر منتقل شده و می‌تواند در کودک ایجاد نفخ و ناراحتی (دل‌درد) کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت‌آمیز خود کمک می‌کند. تغذیه مناسب مادر در این دوران برای حفظ بنیه، سلامت و اعتماد به‌نفس او و همچنین تامین نیازهای تغذیه‌ای نوزاد ضروری است.

 وی ابراز داشت: توجه به تغذیه دوران شیردهی از جهت حفظ و نگهداری ذخایر بدن مادر نیز اهمیت زیادی دارد برخی از گیاهان با مکانیسم‌های مختلف و اکثرا از طریق تحریک غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شوند.

دکتر صالحی بیان کرد: از گیاهانی که شیر مادران را افزایش می‌دهند می توان به زیره سیاه، زیره سبز و رازیانه اشاره کرد که هر سه از خانواده جعفری است و رایحه خوبی نیز دارند. همچنین رازیانه خاصیت ضد نفخ نیز دارد. میزان مصرف این گیاهان یک قاشق مرباخوری است که اگر به صورت پودر شده باشد، تأثیر بیشتری خواهد داشت.

مطالب پیشنهادی

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟

راههای افزایش شیر مادر: تقویت شیر مادر با مواد غذایی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مادر شدن یک خوشبختی  یا به اصطلاح دیگر یک مسئولیت همیشگی  است! موهای شما با گذرعمر  سفید می‌شوند اما بچه هایتان  حتی اگر به چشم  دوروبری ها  بزرگ شده باشد برای شما هنوز‌‌ همان بچه کوچک است. مادر شدن شروع  یک مسافرت  بلند و خالصانه است و در این میان تغذیه نقش مهمی در مراقبت شما از نوزادتان ایفا می‌کند. تغذیه شما در دوران بارداری و حتی مرحله زایمان بر تغذیه نوزادتان تاثیر دارد. خانم‌ها اغلب از شیر کم خود شکایت دارند و این یک مشکل جدی است چون نوزاد شما در چند ماه اول پس از تولد باید فقط با شیر خودتان تغذیه شود.

تولید شیر در سینه مادر مستقیما به آنچه می‌خورد و می‌نوشد، بستگی دارد. نوشیدن آب فراوان ضروری است اما غذا عنصر حیاتی و مهم دیگری است. غذاهای شیرساز می‌توانند به تولید شیر در سینه مادر کمک کنند. دریافت کالری کافی و املاح  فراوان ممکن است موجب تولید شیر در سینه مادر شوند اما برخی غذا‌ها حاوی موادی هستند که در این فرآیند اختلال ایجاد کرده یا به آن کمک می‌کنند که شامل فیتواستروژن – یک مسکن گیاهی طبیعی – استرول‌های گیاهی، ساپونین و تریپتوفان هستند. به علاوه غذاهای سرشار از املاح و مواد معدنی و چربی‌های مفید موجب عملکرد بهینه سلول‌ها و اعصاب می‌شوند

. اگر می‌خواهید بدانید کدام خوراکی‌ها و گیاهان به تولید شیر در سینه مادر کمک می‌کنند، فهرست زیر را بخوانید:

رازیانه: این گیاه به عنوان تقویت‌کننده تولید شیر در بدن مادر شناخته شده است. بذر این گیاه از مواد قوی‌تری تشکیل شده و قرن‌هاست توسط خانم‌ها به عنوان ماده‌ای برای تولید شیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. رازیانه سرشار از ترکیباتی مانند آنتول، دیانتول و فوتوآنتول است که هورمون‌ها را تغییر می‌دهد. بر اساس مطالعات، این ترکیبات دارویی می‌توانند تولید استروژن و پرولاکتین را – که برای تولید شیر لازم است – تحریک کنند. رازیانه را می‌توانید به صورت خام یا پخته (مثلا بخارپز) مصرف کنید. به توصیه کارشناسان، رازیانه باید تنها ۲ بار در هفته یا یک هفته در میان مصرف شود.

شنبلیله: این گیاه یک مولد طبیعی شیر است که مجاری سینه را برای تولید شیر بیشتر باز می‌کند. براساس مطالعات، از شنبلیله برای تولید شیر در کوتاه مدت استفاده می‌شود. اما استفاده طولانی مدت از آن خطری ندارد. خانم‌ها ممکن است تا زمانی که شیر کافی داشته باشند، به مصرف شنبلیله ادامه دهند.

زردچوبه: زردچوبه نیز خاصیت تولید شیر دارد و می‌تواند به عنوان ماده ضدالتهاب نیز مورد استفاده قرار گیرد.

کنجد: دانه‌های درشت و تیره رنگ کنجد در کشورهای آسیایی برای افزایش شیردهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سبوس‌های رنگ روشن کنجد نیز بسیار موثر بوده و به آسانی هضم می‌شوند.

زردآلو: توصیه می‌شود برای تقویت تولید شیر، زردآلو را به برنامه غذایی خود اضافه کنید. زردآلو سرشار از ویتامین C و دیگر ویتامین‌های مفید برای نوزاد شماست.

هویج و چغندر: این سبزیجات قرمز رنگ سرشار از بتاکاروتن هستند که برای افزایش شیر سودمند است. هویج به عنوان یک سبزی شیرساز٬ حاوی روغن‌های فرار و فیتواستروژن است.

سبزیجات سبز: سبزیجاتی که به رنگ سبز تیره هستند از دیگر خوراکی‌های توصیه شده برای افزایش تولید شیر مادر هستند چون املاح٬ ویتامین ها٬ آنزیم‌ها و فیتواستروژن فراوانی دارند.

جعفری: گیاهی است که به تولید شیر کمک می‌کند.

سیر: سیر به خواص دارویی مشهور است و ید طولایی در تولید شیر دارد اما باید در حد تعادل مصرف شود چرا که عده‌ای از مردم تحمل اندکی نسبت به مصرف آن دارند. بر اساس مطالعات انجام شده٬ نوزادانی که مادران آن‌ها در دوران شیردهی سیر مصرف می‌کنند٬ درک بهتری دارند و با ولع بیشتری شیر می‌خورند.

زنجبیل: برای درمان شیردهی کم مادران سودمند است.

بنشن‌ها و غلات: این مواد سابقه طولانی در تولید شیر دارند. مشهور‌ترین غلات در این زمینه شامل جو دوسر٬ ارزن و برنج هستند. بنشن‌هایی که باید در رژیم غذایی مادر گنجانده شوند نیز شامل نخودچی و عدس هستند.

مغز‌ها: مغزهایی مانند بادام در تولید شیر نقش دارند. مغزهای خام بر انواع نمک سود شده یا بو داده اولویت دارند.

چربی‌ها و روغن‌ها: چربی‌های سالم نقش حیاتی در متابولیسم عصبی و سلولی ایفا می‌کنند. هر نوع چربی که مادر مصرف می‌کند بر محتوای چربی شیر او تاثیر می‌گذارد. مطمئن شوید چربی‌های مضر مانند روغن هیدروژنه سبزیجات و اسیدهای چرب ترانس را از برنامه غذایی خود حذف کرده‌اید.

جو دوسر: جو دوسر یکی از مغذی‌ترین خوراکی‌هایی است که حاوی پروتئین٬ ویتامین٬ مواد معدنی و عناصر دیگری است که اعصاب را تغذیه کرده و متابولیسم چربی را تقویت می‌کنند و روحیه را بالا می‌برند. مصرف جو دوسر نیز یکی دیگر از روش‌های بالقوه تقویت ذخیره شیر مادر است. به عقیده برخی کارشناسان٬ جو دوسر موجب افزایش شیر مادر می‌شود چون سرشار از آهن بوده و آرام‌بخش است و با بسیاری از خوراکی‌های شیرساز دیگر خواص مشترک دارد. جو دوسر نیز دارای خاصیت ضد افسردگی و ضد اسپاسم بوده و تعریق را افزایش می‌دهد.

نوشیدنی‌ها: از جمله نوشیدنی‌های شیرساز می‌توان به آب و قهوه‌های حاوی مالت اشاره کرد.

تغذیه شما بر تغذیه نوزادتان اثر می‌گذارد. به هر حال او بخشی از وجود شماست که به مرور زمان از شما جدا می‌شود. نوزاد بخش زنده‌ای از بدن شماست که به اندازه دیگر ارگان‌های بدن به حمایت و پشتیبانی شما نیاز دارد!

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

حجم شیر مادر و موادغذایی افزایش دهنده

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

حجم شیر مادر رابطه ی مستقیمی با تکرر شیردهی دارد و تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر موجب تولید شیر بیشتر می ‌شود.

نیاز مادر شیرده حدود 500 کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری افزایش پیدا می ‌کند. برای تأمین این مقدار کالری علاوه بر مصرف مواد غذایی مقوی شامل انواع چربی‌ ها و پروتئین، از چربی ‌های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می‌ شود و دریافت کالری ناکافی موجب کاهش تولید شیر می ‌شود.

تعدادی از گیاهان ومواد غذایی با مکانیسم ‌های مختلف و از طریق تحریک غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران می ‌شوند، که به شرح زیر می باشند:گیاهانی مانند ریحان، بادام زمینی، ترخون، زیره و رازیانه معطر خاصیت ضد نفخ داشته و با ورود به شیر مادر از دل درد کودک جلوگیری می‌ کنند.

ریحان جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودکان است و رازیانه نیز همانند ریحان دارای همان خاصیت به اضافه دارای هورمون ‌های گیاهی است که از طریق تحریک با غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌ شود.

سیاه دانه نیز با خاصیت ضد درد، ضد سرطان، هضم کننده غذا، کاهش دهنده پرفشاری خون باعث افزایش شیر مادران می ‌شود و مصرف روزانه 2 گرم سیاه دانه بلامانع است که بهتر است دانه‌ ها له تا اثر آن ها بیشتر شود. تاکنون عوارض جانبی از سیاه دانه مشاهده نشده و مصرف آن در دوران بارداری توصیه می ‌شود.

مجموعه مواد غذایی موجود در اسفناج برای زیاد کردن شیر بانوان کاملا موثر است.

مصرف دم کرده گل بابونه در ازدیاد شیر بانوان موثر است.

خوردن تخم ترب به اندازه 2 گرم در شبانه روز باعث زیاد کردن شیر می شود.

مصرف شوید و تخم شوید اثر آرام بخش در ناراحتی های عصبی داشته و افزاینده شیر بانوان است.

خوردن لوبیا پخته، به صورت های غذایی زیاد کننده ی شیر بانوان است.

آب هندوانه زیاد کننده شیر بانوان شیرده می باشد.

گندم را بو دهند با دانه های کنجد و نبات، قاووت نموده میل کنند.

آب گوشت تهیه نموده که دارای نخود و لوبیا باشد و مقدار 200 گرم سرکه شیره  در آن مخلوط نموده میل کنند.

خوردن کاهو با سرکه شیره در ازدیاد شیر نافع است.

خوردن گرمک موجب ازدیاد شیر است.

ماءالشعیر را با شربت نیلوفر میل نمایند.

خوردن سیب ترشی شیر مادران را زیاد می کند.

خوردن ماش پخته زیاد کننده ی شیر است.

خوردن آب هویج برای ازدیاد شیر مفید است.

قسمت دوم- تناسب اندام در دوران شیردهی ومواد غذایی که مادران شیرده از خوردن آن بایستی اجتناب نمایند

کاهش وزن بعد از زایمان باید تدریجی صورت گیرد تا بر مقدار شیر مادر تاثیر نگذارد .

لازم به ذکر است که شیردهی خود سبب کاهش تدریجی وزن مادر می شود، با این شرط که مواد مغذی لازم با مصرف مواد غذایی مناسب برای مادر تامین شود .

کاهش وزن در دوران شـیردهی باید بیشـتر متکی بر افزایش تحرک و انجام فعالیت های بدنی باشد تا کم خوری و محدود کردن رژیم غذایی.

 وزن گــیری مناسب شیرخوار در طول دوران شیرخوارگی بخصوص 6 ماه اول نشان دهنده کافی بودن مقدار شیر مادر می باشد و مادر با اطمینان از کافی بودن شیرخود می تواند کمتر از 450 گرم در هفته کاهش وزن داشته باشد.

مادر شیرده حتی اگر مبتلا به سوء تغذیه باشد می تواند شیر تولید کند اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی ذخایر غذایی بدن مادر صرف تولید شیر می شود و در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی خود و احساس ضعف ، خستگی و بی حوصلگی توان مراقبت از کودک را نخواهد داشت. بنابراین تغذیه مناسب مادر در دوره شیردهی برای پیشگیری از سوء تغذیه او که هم سلامت مادر را به خطر می اندازد و هم در مراقبت از کودک اختلال ایجاد می کند حائز اهمیت است

در صورت تغذیه نادرست و ناکافی در دوران شیردهی، مادر بیش از شیرخوار متضرر می شود و با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و ..... مواجه خواهد شد .

اگـر چـه ورزش مـنـظـم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده اند مانعی در برابر شیردهی نیست اما گاهی دیده شده پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده ، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند . بنابراین 5/1 ساعت پس از ورزش اقدام به شیردهی نمایید.

مادران در دوران شیر دادن چه غذاهایی رانباید بخورند؟

در بعضی از مادران شیرده,با مصرف غذاهایی مانند گوجه فرنگی,توت فرنگی,پیاز ,سیر ,سبزیجات خام ,انواع کلم,ادویه جات و چاشنی ها,مشکلات گوارشی یا شلی مدفوع,مخصوصا"در ماههای اول تولد در کودک ایجاد می کند و ممکن است شیر آنها بوی آن ماده غذایی را بدهد.وحتی میوه هایی مانند زرد الو والو و خوردن بیش از حد بعضی میوه ها مانند هندوانه و هلو ممکن است باعث ایجاد گاز در روده ودردهای شکمی کودک گردد.

قسمت سوم –  تغذیه صحیح در دوران شیردهی و میزان افزایش نیاز به موادغذایی در دوران شیردهی

مادرانی که به فرزندان خود شیر می دهند روزانه 700تا850 میلی لیتر شیر تولید می نما یند که محتوی330 میلی گرم کلسیم بازاء هر لیتر می باشد که برای تولید آن حداقل باید 500 کا لری علاوه بر نیاز معمول یک خانم میانسال انرژی مصرف نمایید . تغذیه مناسب برای مادر و فرزند وی اهمیت ویژه ای دارد .

مصرف آب خود را روزانه افزایش دهید ( حدود یک لیتر روزانه ) تا به حد 5/2 تا 3 لیتر روزانه برسد . مادران شیرده در ساعاتی از روز زمان شیردهی احساس تشنگی بیشتری دارند چون آب مصرفی آنها وارد شیر می شود . لازم به ذکر است تولید شیر مادر بستگی به مقدار مصرف مایعات ندارد به عبارت دیگر افزایش مصرف مایعات سبب افزایش تولید شیرنمی شود .

درطی دوران شیردهی نیاز به انرژی و مواد مغذی بیش از دوران بارداری و حدود 500 کیلو کالری می باشد .که با افزودن دو واحد از گروه غلات، دو واحد از گروه میوه جات، یک واحد لبنیات، یک واحد گوشت یا حبوبات، یک واحد سبزیجات به رژیم غذایی روزانه مادر می توان این افزایش نیاز را برآورد نمود. در این دوران نیاز به مایعات نیز افزایش می یابد ولی باید توجه نمود که مصرف بیش از اندازه مایعات سبب افزایش تولید شیر نخواهد شد.

از نظر ویتامینها، غذای مادر شیرده باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد. مقدار ویتامین موجود در شیر مادر عمدتا" انعکاسی از مقدار ویتامین مصرفی مادر است .

از نظر املاح معدنی، برخی از این مواد مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی بدون دخالت تغذیه مادر، از ذخایر بدن او در شیر وارد می شوند. اما مقدار برخی املاح همچون ید در شیرمادر ارتباط مستقیمی با تغذیه او دارد. توصیه می شود مادران شیرده همچون دوران بارداری از نمک یددار تصفیه شده به مقدار کافی و با شرایط نگهداری مناسب استفاده کنند یعنی با نگهداری نمک یددار در ظروف در بسته و دور از نور ید موجود در نمک را حفظ کنند . همچنین توصیه می شود جهت پایدار ماندن ید در غذاها، نمک در انتهای پخت به غذا اضافه شود .

تهیه وتنظیم : الهام عشوریون کارشناس  واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شماره 2 اصفهان

مطالب پیشنهادی

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟

راههای افزایش شیر مادر:تقویت نوزاد با افزایش شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

نوزاد پس از ترک زندگی داخل رحم با بریده شدن بند ناف پا به عرصه وجود گذاشته و از این مرحله به بعد به مدت تقریباً دو سال نیازمند یکی از مواهب اللهی یعنی” شیر مادر” است که این نوع تغذیه هم در جهت رشد و هم در جهت محافظت از انواع بیماری است که در این مقاله نگاهی گذرا به بخشهای مختلف تغذیه با شیر مادر خواهیم داشت.

اهمیت شیر مادر در ساعت های ابتدایی تولد : سلامت و تغذیه نوزاد تازه به دنیا آمده بیش از هر چیز ذهن پدر و مادر را مشغول می کند. مطمئناً اولین تغذیه نوزاد برای هم پدر و هم مادر مهم خواهد بود.”آغوز”یا اولین شیری که نوزاد از سینه مادر دریافت می کند کمی غلیظ و مانند خامه بوده که گاهی هنگام مکیدن نوزاد را دچار خستگی می کند اما مهمترین تغذیه نوزاد در ساعات اولیه تولد تغذیه از آغوز است این ماده حیاتی با دارا بودن انواع آنی بیوتیک طبیعی باعث پاک و ضد عفونی شدن دستگاه گوارش نوزاد شده و همچنین احتمال به بیماری نوزاد را کاهش می دهد مکیدن به اعمالی همچون تکامل دهان،دندانها و فک ها کمک می کند و نیز در دراز مدت باعث تکامل بدن می شود. توجه داشته باشید نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند کمتر دچار بیماری شده و در صورت بیمار شدن نیز به زودی بهبود می یابند.

اهمیت شیر دهی برای مادر

• توجه داشته باشید که همیشه نوزاد خود را در هر نوبت تغذیه با هر دو سینه تغذیه نمایید
• مکیدن سینه مادر به وسیله نوزاد موجب کوچک و رسیدن به اندازه طبیعی رحم خواهد شد .
• احتمال بارداری را کاهش می دهد البته باید توجه داشت که مانع از بارداری نمی شود .
• مادرانی که به نوزاد خود شیر داده اند، از بیماری پوکی استخوان، سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان در امان خواهند بود.
• شیر دهی باعث کاهش وزن و در نتیجه تناسب اندام خواهد شد.

راه های افزایش شیر مادر و تقویت نوزاد

اولین نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که شیر دادن نوعی جریان عرضه و تقاضاست. شیر در صورتی تولید می‌شود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که می‌خورد به بدن می‌فهماند که چه مقدار شیر نیاز دارد.هر شیشه شیر خشک و آب و‌ آبمیوه که کودک می‌گیرد باعث می‌شود که بدن شیر کمتری تولید کند.

قطع شیردهی به تولید شیر و میزان آن آسیب می‌رساند. همچنین باعث می‌شود که چربی موجود در شیر که موجب افزایش وزن کودک و پر انرژی ماندن او در بین فواصل شیردهی می‌شود به او نرسد.

شادابی و سلامتی مادر در افزایش شیر مادر خصوصا” در 4 تا 6 ماه اول شیردهی موثر بوده . مادر شیرده را نباید دچار تشویق و اظطراب باشد و باید در طول روز به اندازه کافی استراحت کند ، حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد. حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است .

آب : برای پیشگیری و همچنین درمان کم آبی بدن روزانه بین 6 تا 8 لیوان آب بنوشید

سوپ ، آش و آبگوشت : این سه ماده غذایی غنی از مایعات و همجنین املاح ، ویتامین ها ، پروتئین ها و… از بهترین تغذیه ها برای افزایش و همجنین تقویت شیر مادر و همچنین از بهترین مواد غذایی برای تقویت و رشد نوزادد هستند که در آینده باعث علاقه بیشتر کودک شما به مصرف این مواد خواهند شد پس هر چه در توان دارید برای غنی کردن بیشتر این سه ماده غذایی سرمایه گذاری کنید به این شکل که از هر ماده غذایی مانند حبوبات ، آرد برنج وهمچنین از سیب زمینی ، قارچ ، هویج و سبزیجات تازه استفاده کنید گاهی به سوپ و با آبگوشت خود مقداری ماهیچه یا قلم گاو اضافه کنید .

فرنی آرد برنج یا نشاسته ذزت  : مقدار 2 قاشق غذاخوری آرد برنج را ابتدا در آب حل کرده و مقداری نبات و یا شکر را به آن اضافه کنید و سپس روی حرارت قرار داده و پس از  قوام آوردن میل نمایید

فرنی آرد برنج(حریره آرد برنج) : مقدار 2 قاشق غذاخوری آرد برنج را با 1 لیوان شیر مخلوط کرده و مقداری نبات و 1 قاشق چایخوری زیره سبز آسیاب شده را اضافه کرده و و سپس روی حرارت قرار داده و پس از  قوام آوردن میل نمایید

شیر بادام : مقدار 50 گرم بادام را بعد از پوست گرفتن داخل مخلوط کن ریخته و به همراه دو قاشق مرباخوری عسل و 1 لیوان آب مخلوط کرده تا معجونی به رنگ سفید و مانند شیر بدست آمده و هر روز صبح قبل از شروع صبحانه میل کنید

زرده تخم مرغ : 2 عدد زرده تخم مرغ را از سفیده جدا کرده و به همراه 2 قاشق چایخوری عسل و کمی آب لیموترش(در صورت امکان لیموترش تازه) اضافه و با استفاده از همزن بزنید تا کمی به رنگ کرم تغییر رنگ دهد این معجون مقوی را قبل از شروع صبحانه میل کنید

آب انگور : اگر دسترسی به انگور تازه دارید یکی از بهترین راه های افزایش شیر مادر استفاده از آب انگور است که به صورت روزانه یک الی دو لیوان میل گردد در ضمن انگور دارای خواص شیر مادر بوده و نقش مهمی در تغذیه مادر شیرده دارد که می توان با استفاده از آبمیوه گیر یا  با فشردن انگور آب آن را گرفت.

آب کاهو :کاهو را با برگ و ساقه وسط با استفاده از دستگاه آبمبوه گیر آب گرفته مقداری سکنجبین اضافه کرده و روزانه یک لیوان میل نمایید.

سیب و هویج : مقداری سیب درختی و هویج را با هم با استفاده از دستگاه آبمبوه گیر آب گرفته و روزانه یک لیوان میل نمایید.

انواع ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت : ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت ﺑﺮگ ﭘﻬﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻔﻨﺎج، ﮐﻠﻢ، ﮐﺎﻫﻮ و … از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ که خوردن آنﻫﺎ ﺳﺒﺐ ازدﯾﺎد ﺷﯿﺮ ﻣﺎدر ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻮﺑﯽ از اﻧﻮاع ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ، وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ، و آﻧﺰﯾﻢﻫﺎ و ﻓﯿﺘﻮاﺳﺘﺮوژنﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺷﯿﺮآوری را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .

جوانه گندم : منبع سرشار ویتامین «ای» است و در ایجاد تعادل هورمونی و افزایش شیر مادر،نقش بسیاری دارد روزی یک الی دو قاشق مرباخوری از پودر خشک شده به همراه سالاد ، غذا و یا آب میوه . یا پنج الی شش قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه را خوب جوبده و قورت دهید .

مالت جو : مصرف مالت جو به این صورت که مقدار دو قاشق چایخوری پودر مالت را در یک لیوان شیر و یا آب گرم حل کرده و سپس با عسل شیرین و میل کنید

رازیانه : رازیانه یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان در تولید و افزایش شیر مادران می‌باشد. رازیانه‌ حاوی ترکیباتی می‌باشد که می‌توانند سبب تغییرات هورمونی شوند بنابراین این ترکیبات دارویی می‌توانند با تحریک تولید استروژن و پرولاکتین که در تولید شیر مؤثر هستند،رازیانه علاوه بر ایجاد تعادل هورمونی در مادر، محرک بسیار خوبی برای ترشح شیر است؛ اما می تواند خونریزی دوره پربود را تشدید کند بنابراین شروع مصرف آن باید پس از این دوره باشد. 50 گرم رازیانه را به همراه 100 گرم نیات آسیاب کرده و مانند قاووت به همراه مقداری آب گرم میل نمایید

عرق رازیانه : استفاده از عرق رازیانه به صورتی که قبل و یا بعد از هر وعده غذایی یک فنجان میل کردد باعث افزایش شیر خواهد شد .

گزانگبین : این ماده که دارای طعمی شیرین و طبع سرد است یکی از بهترین افزاینده های شیر مادر به ویژه اگر نوزاد دارای زردی(یرغان- هپاتیت) باشد مفید خواهد بود وهمچنین باعث درمان سریعتر بخیه ها و جراحات وارده مادر می شود.

زیره : گاهی مقداری زیره را به صورت آسیاب شده به غذای خود اضافه کنید با این کار هم به مقدار شیر شما اضافه شده و همچنین باعث از بین رفتن نفخ احتمالی نوزاد بعد از تغذیه از شیر می شود

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:تاثیر داروهای ازدیاد شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مسئولین بهداشت آمریکا اعلان نمودند که داروهای ازدیاد شیر مادر که توسط عده ای از مادران شیرده مصرف میشود مانند Domperidone خطرناک هستند و موجب ناراحتی هایی در مادر و کودک میشود. یکی از عوارض جانبی مهم این دارو بروز ناهنجاریها در معده خواهد بود. متاسفانه بعضی از مادران برای ازدیاد شیر خود بدون مشورت با پزشک به خرید و مصرف چنین داروهای شیمیایی مبادرت مینمایند که عملی است نادرست و خطرناک، مخصوصا که مقدار قابل توجهی از این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل میشود و علاوه بر عوارض جانبی آنی آن معلوم نیست در درازمدت چه عواقب ناجوری در کودک به وجود آورد. 
FDA آمریکا که نظارت کننده تمام داروها و غذاها برای سلامتی بهتر است میگوید که تا به حال حدود 2 هزار گزارش از 33 کشور دنیا درباره ضرر و زیان برخی از داروهای زیادکننده شیر مادر دریافت نموده و نشان میدهد که مصرف اینگونه داروها موجب مرگ ناگهانی، ازدیاد ضربان قلب، عوارض عصبی و صرع میشوند. 
با توجه به این اطلاعات و خبرهای علمی مادران جوان و شیرده هرگز نباید خودسرانه و بدون مشورت پزشک به خوردن داروهای زیادکننده شیر اقدام نمایند، بلکه با رژیم مخصوص غذایی میتوانند میزان شیر خود را افزایش دهند. 

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:افزایش شیر مادر با 5 گیاه دارویی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

---

تعدادی از گیاهان با مکانیسم‌های مختلف و اکثراً از طریق تحریک غدد تولید شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شوند.

---

بعضی گیاهان معطر خاصیت ضد نفخ داشته و با ورود به شیر مادر از دل درد کودک جلوگیری می‌کنند؛ مانند سبزیجات خوراکی، از جمله ریحان، ترخون، زیره، رازیانه و گشنیز.

از گیاهانی که در دسترس عموم قرار دارند و مصرف آن‌ها محدودیتی ندارد، می‌توان به چند گیاه زیر اشاره کرد:

1- بادام زمینی

قسمت مورد استفاده گیاه دانه‌های آن است که در بازار به صورت خام یا نمک زده و یا بود داده به فروش می‌رسد. این گیاه ضد چسبندگی پلاکت‌ها (که برای رقیق شدن خون موثر است)، ضد اکسیدان، افزایش‌دهنده قوای جنسی، ضد قارچ، مسکن دردهای سینه و شیر افزا می‌باشد. تاکنون عارضه‌ای از بادام زمینی گزارش نشده، ولی ممکن است بعضی افراد نسبت به آن حساسیت داشته باشند.

2- ریحان

ریحان از خانواده نعناع است. قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌های آن است. ریحان جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودک می‌باشد. این گیاه نیز شیرافزاست.

3- رازیانه

با توجه به اینکه دانه‌ها حاوی اسانس معطری می‌باشند. این گیاه خاصیت ضد نفخ دارد که می‌تواند برای مادر و کودک مفید باشد. رازیانه دارای هورمون‌های گیاهی است که از طریق تحریک غدد مترشحه شیر باعث افزایش شیر مادران شیرده می‌شود. میزان مصرف روزانه در حد 5 گرم یا یک قاشق مرباخوری از دانه است. برای تأثیر بیشتر، بهتر است دانه‌ها را پودر کرده و روی غذا ریخته و یا آن را با شیر یا آب مخلوط نمود. همچنین می‌توان آن را با ماست مخلوط و مصرف کرد. مصرف آن در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود.

ریحان از خانواده نعناع است. قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌های آن است.

ریحان جزء گیاهان معطر و دارای خاصیت ضد نفخ برای مادر و کودک می‌باشد.

این گیاه نیز شیرافزاست

4- سیاه‌دانه

قسمت مورد استفاده آن از دانه‌ها می‌باشند. سیاه‌دانه نیز از گیاهان معطر است و مصرف خوراکی آن باعث رفع نفخ در مادران شیرده و کودکان می‌شود. همچنین سیاه‌دانه، ضد درد، ضد سرطان، ضد حساسیت، هضم‌کننده غذا، ادرارآور، کاهش‌دهنده پرفشاری خون، کاهش‌دهنده اوره خون، محرک سیستم ایمنی بدن، مقوی معده و شیرافزاست. روزانه مصرف 2 گرم سیاه‌دانه بلامانع است، بهتر است دانه‌ها له شوند تا اثر آن‌ها بیشتر گردد. گرچه عوارض جانبی از سیاه‌دانه گزارش نشده است ولی توصیه می‌گردد این گیاه در دوران بارداری مصرف نشود.

5- سیب‌زمینی

قسمت مورد استفاده سیب‌زمینی در حقیقت ساقه‌های زیرزمینی متورم شده آن است که حاوی مقدار زیادی نشاسته می‌باشد. مهم‌ترین اثرات سیب‌زمینی شامل اثرات ضد درد، ضد میکرب، تقویت‌کننده قلب، ادرارآور، پایین آورنده پرفشاری خون، خواب‌آور، خلط‌آور، تقویت‌کننده عضلات، اشتهاآور و شیر افزا می‌باشد.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:کمبود شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

همه مادران در دوره‌ای این سؤال را می‌پرسند که آیا میزان شیرشان کافی‌ست یا خیر، به خصوص زمانی که شیردهی را آغاز می‌کنند.

بسیاری از زنان فکر می‌کنند شیرشان کم است، در حالی که اینطور نیست. این فکر ممکن است زمانی به سراغ‌تان بیاید که سینه‌تان حس پُری خود را از دست داده باشد یا شیر از نوک سینه به بیرون نشت نمی‌کند. اما اینها تنها نشانه‌های این هستند که بدن‌تان خود را با نیاز‌های تغذیه‌ای نوزاد تطبیق داده است و نشانه کم شدن شیرتان نیست. رشد ناگهانی نوزاد و جهش رشدی او باعث می‌شود شیر بیشتری بخورد و در نتیجه سینه‌های‌تان خالی‌تر از آنچه که در گذشته بودند احساس شوند، پس این هم دلیل کم شدن شیرتان نیست.

اما در برخی موارد که شیر مادر (با علائمی که در ادامه می‌گوییم) کم است ممکن است نوزاد در معرض سوء تغذیه قرار بگیرد. حال چگونه باید تشخیص دهید شیرتان کافی است و یا خیر؟

چه چیزی موجب کم بودن شیر مادر می‌شود؟

اگر مادر به دلایلی مانند درد نوک سینه، تنبلی یا بی‌حالی یا تکنیک غلط نگه داشتن نوزاد به هنگام شیردهی و... به نوزاد خود به میزان لازم و به طور مکرر شیر ندهد، ممکن است شیر او به طور موقت کم شود. قبل از هر چیز اصول شیردهی را مطالعه و رعایت کنید. بیماری‌ها و همچنین استفاده از قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن نیز می‌توانند بر تولید شیر تأثیر بگذارند.

در برخی از زنان یک وضعیت زیستی یا فیزیکی مانند اختلال هورمونی و یا جراحی سینه می‌تواند موجب کاهش میزان تولید شیر شود.

با این حال در اغلب زنان مشکل جریان یافتن شیر به بیرون و رسیدن به نوزاد است و نه تولید آن. آنها مقدار زیادی شیر تولید می‌کنند، اما به دلایلی برای مثال تکنیک غلط شیردهی به نوزاد، نوزاد به اندازه کافی شیر دریافت نمی‌کند.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:تصور ناکافی بودن شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تصور ناکافی بودن شیر مادر

  دودسته قابل توجه است:

دسته اول ، تصور ناکافی بودن شیر مادر

دسته دوم  ، ناکافی بودن واقعی شیر مادر 

نکته مهم  ، تلاش برای تشخیص به موقع علائم خطرمبنای تشخیص ناکافی بودن شیر مادر 

فقط تصور وبرداشت مادر واطرافیان است اکثریت موارد ناکافی بودن شیر مادر راهمین تصورغلط به خود اختصاص میدهد

  علل مختلفی سبب می شود که مادران این ذهنیت را پیدا کنند که شیرشان ناکافی است 

 بعضی از مادران انتظار دارند فرزندشان شبیه شیر خشک خوار هر 4ساعت شیر بخورد 

اما شیر مادر سهل الهضم است ونوزاد زود زود شیر میخورد که اشتباها تصور ناکافی بودن شکل می گیرد و احیانا رقیق ونامناسب بودن کیفیت شیر شان میگذارند

    گروهی قسمت اول شیر که آبکی به نظر میرسد به اشتباه شیر خود را نامناسب وناکافی تصور میکنند

برخی بیدار شدن های مکرر وتمایل به تغذیه ومکیدن مکرر پستان مادر به خصوص در شب دلیل ناکافی بودن تصور میکنند

عده ای از مادران گریه های مکرر وبیقراری را ناشی از کم بودن ویا ناسازگاربودن شیر خود تصور می نمایند

    بعضی احتقان وبزرگی پستان روزهای اول که پس از 48 ساعت برطرف میشود کوچک شدن پستان را ناشی از کمبود شیر تصور میکنند

گروهی مکیدن مکرر دست هایش را ناشی از گرسنگی وتصور ناکافی بودن شیر میدانند 

بعضی از مادران وقتی می بینند :

- شیرشان مثل سابق جاری نمی شود

-یا رگ کردن پستان های خود را احساس نمی کنند 

-یا همچون گذشته  پستان های خود را بدوشند

-یا به نظرشان میرسد پستان هایشان کوچک شده است 

     این ها را دلیل عدم کفایت شیر خود میدانند

در مورد این دسته از مادران باید :

شیرخوارشان را به طور منظم وزن نمود

ترسیم منحنی رشد 

در نتیجه مادر کافی بودن شیر وکیفیت آن مطمئن نمود

در غیر این صورت اضطراب ونگرانی بیش از حد مادر موجب رگ نکردن وکاهش شیر می شود 

    در نتیجه مادر از فرط نگرانی به شیر خشک متوسل میشود

ناکافی بودن واقعی شیر مادر

در این دسته ، واقعا شیر مادر کافی نیست 

دونوع می توان تقسیم نمود:

نوع اولیه 

نوع ثانویه

نوع اولیه ناکافی بودن واقعی شیر مادر

در نوع اولیه فقط 2-5 درصد کل موارد را تشکیل میدهد علل آن عبارت است از :

مشکلات تشریحی پستان آپلازی یا هیپوپلازی غدد شیرساز

جراحی های پستان

رادیوتراپی پستان

بیماریهای شدید مادر ، عفونت ،هیپرتانسیون ،سنندرم شیهان ،

      بعضی مادران به علل ناشناخته  در حوالی40 سالگی وبعد شیر کافی تولید نمیکنند

نوع ثانویه  ناکافی بودن واقعی شیر مادر

نوع ثانویه ناکافی بودن شیر مادر شایع تر است

در این نوع در آغاز شیر مادر زیاد است 

در اثر مشکلات مادر یا فرزند ، حجم شیر کاهش می یابد

میزان حجم شیر بستگی مستقیم به دفعات تخلیه پستان ها و کامل بودن بودن این تخلیه دارد

    هر چه دفعات تخلیه در شبانه روز بیشتر وتخلیه کامل تر باشد حجم شیر مادر بیشتر می شود

اگر فواصل تخلیه پستان های مادر طولانی تر شود 

یعنی دفعات تخلیه در طی شبانه روز کاهش یابد

یا تخلیه پستان های مادر به طور کامل صورت نگیرد

منجر به کاهش حجم شیر مادر می شود 

  در این صورت از طریق تخلیه مکرر می توان آنرا اصلاح نمود

علل نوع ثانویه 

علل نوع ثانویه را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

علل مربوط به مادر 

علل مربوط به شیرخوار 

علل مربوط به مادر

مهم ترین عامل تخلیه های مکرر است

اگر تخلیه مکرر انجام نشود سبب تولید ماده شیمیائی بازدارنده در شیر باقی مانده می شود

فشار فیزیکی حاصل از تجمع شیر در پستان مادر غدد شیر ساز دچار اتروفی شده تولید شیر کاهش می یابد

ممکن است ناکافی بودن حجم شیر مادر ناشی از :

جدائی مادر وفرزند باشد به علت 

اشتغال

تحصیل

بستری شدن

مسافرت

    همچنین بارداری ،عفونت پستان ،مصرف استروژن وکاهش کالری دریافتی مادر موجب کاهش تولید میشود

علل مربوط به شیرخوار

نارس بودن و وزن کم موقع تولد

نوزاد پستان مادر را مشکل به دهان می گیرد

زود خسته می شود وقادر به تخلیه پستان نمی باشد

در چنین موارد باید از شیردوش استفاده شود

دوقلوها هم اغلب نارس هستند چنین حالتی دارند

    افزایش بیلی روبین در روز های سوم به بعد نشانه شایع کم شیرخوردن نوزاد است

هیپوتونی ، هیپرتونی

آسفیکسی

     سنندرم   Down

بیماری های مادرزادی قلب

مشکلات تنفسی ، عفونت 

     مشکلات دهانی ، شکاف کام ، Micrognatia

 پستانک  و  خوردن شیر کمکی

خوابیدن 5-6 ساعت در شب

تلاش برای تشخیص به موقع علائم خطر

مراقبت نوزادان در روز های اول تولد AAP توصیه می کند

اگر نوزادی 48 اول تولد از بیمارستان مرخص شود :

بین روز های 2و4 دوباره معاینه شود

وزن شود، نحوه تغذیه مستقیما ارزیابی گردد

در مورد دفعات تغذیه ، مدت تغذیه ، دفعات دفع وادرار، استفاده پستانک ، زردی  ملاحظه گردد

اگر بیش از7%-10%وزن کم شود نیازمند بررسی است

     اگربیش از 12% وزن کم شود بررسی پاراکلینیک وهیپرناترمی ضرورت دارد

علائم خطر مربوط به مادر

سابقه ناکافی بودن شیر مادر

افزایش وزن ناکافی فرزند قبلی 

صاف یا فرورفته بودن نوک پستان

احتقان زیاد پستان

سابقه جراحی پستان ، ترک خوردن نوک پستان

خونریزی، هیپرتانسیون ، عفونت ادرار ، دیابت  

عارضه قلبی ، CF مادر ، جاری نشدن شیر تا 4 روز

    سن بالاتر از 37 سال

علائم خطر مربوط به شیر خوار

نارسی و وزن کم موقع تولد

جدائی 24 ساعت اول تولد از مادر

مشکلات دهانی نوزاد  ، اختلالات عصبی عضلانی

زردی نوزاد ، نیاز به فتوتراپی ،دوقلوئی 

بیماری سیستمیک ( قلبی ، نیاز به اکسیژن ،عفونت)

 خواب آلودگی ،مکیدن ضعیف ، پستانک

کاهش وزن بیش از 7%-10% وزن زمان تولد

    دفع کمتر از 6 بار ادراراز روز چهارم

پیشگیری علائم خطر مربوط به مادر وشیرخوار

آموزش مجدد مادر در دوشیدن شیر 

استفاده از شیردوش برقی تمام اتوماتیک

توزین شیرخوار

تاخیر در شروع استفاده از شیر کمکی

استفاده از شیر کمکی در پایان تغذیه با شیر مادر بدون تخلیه کامل پستان ها موجب کاهش شیر مادر می شود

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تغذیه دوران شیر دهی: باورهای نادرست در مورد تغذیه با شیرمادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بزرگترین موانع و مشکلاتی که بر سر راه تغذیه با شیر مادر وجود دارد،پیشنهادات وپند واندرزهایی است که از طرف اطرافیان در مورد نحوه تغذیه شیرخوار به مادر داده می شود که بعضا اشتباه و گیج کننده است.نیت دوستان و نزدیکان به اشتباه انداختن مادر نیست،بلکه ناشی از ناآگاهی و یا انتقال عادات و عقاید فرهنگی و سنتی از نسلهای گذشته است.

و اما شما مادر عزیز این شما هستید که باید اطلاعات درست را از نادرست تشخیص داده و آنچه را که بهترین است برای فرزتد خود انجام دهید.
امیدواریم بیان تعدادی از این باورهای نادرست ، علل ایجاد چنین اعتقادهای نادرست و اصلاح آنها ،بتواند کمکی برای شما باشد تا با اعتقاد و اعتماد هر چه بیشتر ،فرزند خود را حتی از یک قطره شیر مادر ،این مایه حیات و سلامتی که خداوند در وجودتان به ودیعه گذاشته است محروم نکنید.
۱-شیرم کافی نیست.
بعضی از مادران تصور می کنند شیر کافی برای تغذیه فرزند خود ندارند. نگرانی آنها به علت مشاهده موارد زیر است:
زیاد گریه کردن و بی قراری شیرخوار
برخی از شیرخواران ممکن است در ساعات مشخصی در طول روز بی قرار باشند .اکثر مردم تصور می کنند بی قراری شیرخوار به علت گرسنگی است در صورتی که علاوه بر گرسنگی دلایل دیگری مثل نیاز بیشترشیرخوار به آرامش ،نوازش ،محبت ودر آغوش گرفتن ،خیس بودن کهنه و یا سرما و گرما نیز باعث گریه و بیقراری شیرخوار می گردد.بعلاوه بعضی از شیرخواران در طول چند ماه اول زندگی هنگام عصر و شب گریه می کنند که آنرا گریه قولنجی می گویند.این حالت نیز ارتباطی به کمبود شیر مادر ندارد.
نرمی پستانها و مرطوب نشدن(نشت نکردن شیر)
با کاهش میزان هورمونها پس از تولد نوزاد ،پستانها نرمتر می شوند که اینخالت کاملا طبیعی است و حدود شش هفته پس از زایمان و یا حتی زودتر رخ می دهد .نشت نکردن پستانها نیز دلیل ناکافی بودن شیر مادر نیست و خروج خود به خود شیر از پستان فقط در چند هفته اول زایمان دیده می شود.
با دوشیدن پستانها مقدار کمی شیر خارج می شود .
برخی از مادران با وجود شیر کافی و تامین نیاز فرزندشان ،ممکن است هنگام دوشیدن بیش از چند قطره شیر مشاهده نکنند ولی با مکیدن شیرخوار شیر کافی جریان می یابد و جای هیچگونه نگرانی نیست.
زود به زود شیر خوردن و مکیدن انگشت 
یکی از مزایای شیر مادر زود هضم شدن آن است ،پس شیرمادرخواران زود به زود گرسنه می شوند ،بعلاوه بسیاری از شیرخواران نیاز به آرامش دارند که با مکیدن پستان مادر تامین میشود.در روند رشد شیرخواران دوره هائی از رشد سریع وجود دارد که حدود ۲ هفتگی ،۶ هفتگی و ۳ ماهگی است.در این دوره ها لازم است تغذیه مکرر او با شیر مادر صورت گیرد و این خود موجب افزایش شیر مادر می شود.
مطمئن باشید در شرایط زیر میزان شیر شما کافی است.
· افزایش وزن شیرخوار بر اساس منحنی رشد (بطور متوسط ۵۰۰ گرم در ماه)که با توزین ماهانه او و مراجعه به پزشک و مراکز بهداشتی-درمانی ویا خانه های بهداشت میسر می شود.
· حدود ۸-۶ بار دفع ادرار به صورت کاملا خیس در ۲۴ ساعت ،در صورتی که شیرخوار فقط با شیرمادر (بدون مصرف هیچگونه مایعات دیگر )تغذیه شود.
· ۵-۲ بار دفع مدفوع در روز ،البته با افزایش سن شیرخوار تعداد دفع مدفوع به روزی یک بار یا حتی۳ تا۴ روز یک بارکاهش می یابد.
· شادابی پوست ،هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار نیز از سایر نشانه های کافی بودن شیر مادر است.
۲-شیرم رقیق و آبکی است
در طول هر وعده شیردهی ترکیب شیر مادر تغییر می کند .بطوریکه در شروع رقیق و آبکی و میزان چربی آن کمتر است اما در انتهای هر وعده به مرور که شیرخوار به مکیدن ادامه می دهد ،شیر غلیظ تر و میزان چربی آن بیشتر می شود که همین امر به سیر شدن شیرخوار کمک می کند .بنابراین برای آنکه شیرخوار بتواند هر دو بخش شیر را دریافت کند باید اجازه دهیم هر قدرکه مایل است به مکیدن ادامه دهدوخود او پستان را رها کند.
۳. آغوز باعث زردی نوزاد می شود.یا اگر نوزاد زرد شد باید شیرمادر قطع شود. 
یرقان یا زردی نوزاد بر حسب زمان بروز آن علل مختلفی دارد.چنانچه زردی در ۲۴ اول تولد رخ دهد،غیرطبیعی بوده و باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید اما تغذیه با شیرمادر باید ادامه یابد.نوع دیگر زردی طبیعی بوده و معمولادر نیمی از نوزادان در هفته اول (بین روز سوم تا پنجم)پس از تولد مشاهده می گردد.در این حالت نیز تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد و درصورت ادامه زردی شیرخوار به کارکنان بهداشتی –درمانی مراجعه کنید. 
توجه :‌
دادن آب قند ، ترنجبین ، شیرخشت ، کره و ... برای درمان زردی نه تنها مفید نیست بلکه وضعیت زردی شیرخوار را بدتر می کند . 
نکته : 
یادآور می گردد با مشاهده بروز هر نوع زردی تغذیه با شیرمادر را ادامه دهید و به پزشک معالج مراجعه کنید . 
۴.چون سزارین شده ام ،نمی توانم به فرزندم شیربدهم
عمل سزارین مانع شیردهی نیست و تاثیری در ترشح شیرندارد .فقط مادر در ابتدا احتیاج بیشتری به کمک دارد .مادر باید نیم ساعت پس از بهوش آمدن نوزادش را با شیر خود تغذیه کند. بدین منظور باید اوراکمک کرد در وضعیتی که راحتتر است (معمولا خوابیده)قرار گرفته و نوزادش را شیربدهد.
۵.چون انتی بیوتیک مصرف می کنم نباید به فرزندم شیر بدهم
عده ای از مادران تصور می کنند چون دارو میخورند نمی توانند به فرزندشان شیر بدهندو می ترسند دارو وارد شیر شده و برای شیرخوار ضررداشته باشد ،در صورتی که مقدار عبور دارو از شیر بسیار کم بوده و اثر آن برای شیرخوار خیلی کم است .قطع شیردهی بسیار خطرناکتر از عوارض ورود مقدار جزئی داروها مثل آنتی بیوتیک های ترشح شده در شیر مادر است

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهیچگونه مطمئن شویم که شیر مادر برای کودک کافی است؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

سازمان جهانی بهداشت و یونیسف تغذیه انحصاری شیرخواران با شیر مادر را برای مدت 6 ماه توصیه میکنند. اما در سراسر جهان تعداد معدودی از شیر خواران برای بیش از چند هفته اول بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه میشوند . حتی در جوامعی که تغذیه با شیر مادر هنوز یک رفتار معمول محسوب میشود ، مادران اغلب مایعات یا غذاهای کمکی را در سنین پایین به کودکان خود عرضه میکنند . یکی از شایع ترین دلایلی که مادران در سراسر جهان برای توقف تغذیه با شیر مادر یا عرضه زودرس غذا های کمکی مطرح می کنند این است که فکر می کنند شیر شان کافی نیست یا کیفیت آن مناسب نیست . تقریبا تمامی مادران می توانند شیر کافی برای یک یا حتی دو شیر خوار تولید کنند که توسط مکیدن موثر شیر خوار و تغذیه مکرر بر حسب میل و تقا ضای او تامین میشود . مقدار شیری که پستان ها تولید می کنند بوسیله مقدار شیری که شیر خوار می خورد تعیین می شود یعنی وقتی بیشتر بمکد شیر بیشتری تولید میشود . حتی در جوامعی که ر‍‍‍‍‍‍‍زیم غذایی زنان مطلوب نیست و حداقل دریافت را ندارد اکثرا قادر به تولید شیر کافی برای رشد مطلوب شیر خوارشان هستند . مادرانی که فکر میکنند شیر کافی ندارند ، نیاز به کمک و حمایت فردی آگاه و ماهر دارند .

 آیا شیر خوار شیر کافی دریافت میکند یا خیر ؟

مادران در مورد اینکه (  چرا فکر می کنند شیرشان کافی نیست ) دلایل مختلفی را ارائه میدهند . دو نشانه معتبر وجود دارد که حاکی از نا کافی بودن دریافت شیر مادر توسط شیرخوار است که عبارتند از :

ا لف ) وزن گیری ناکافی  

منحنی رشد وسیله مفیدی برای پی بردن به وزنگیری مطلوب شیر خوار است . اما منحنی های رشد اگر در دسترس نباشد یک قاعده مفید و عملی عبارت است از اینکه : اگر وزن گیری شیر خوار کمتر از 500 گرم در ماه در طول 6 ماه اول عمر باشد یا اگر وزن او پس از 2 هفته کمتر از وزن تولدش باشد وزن گیری او ناکافی است . به منظور تصمیم گیری در مورد وزن گیری ناکافی ، لازم است حد اقل وزن شیر خوار در دو بار توزین با هم مقایسه شود . حد اقل فاصله مفید یک هفته است که شیر خوار باید 125 گرم یا بیشتر ظرف این مدت اضافه وزن پیدا کند .

ب)دفع مقادیر کم ادرار غلیظ 

اگر شیر خوار کمتر از 6 بار در روز ادرار کند و ادرار او زرد رنگ و بوی تند داشته باشد ، میتواند نشانگر دریافت ناکافی شیر مادر باشد . این نشانه برای پایش دریافت روزانه شیر مادر توسط شیر خوار وقتی که منتظر اطلاعاتی در مورد وزنگیری او هستید ، مفید است . راندمان ادرار باید به عنوان یک راهنما و نه به عنوان یک قاعده مورد استفاده قرار گیرد . زیرا هنگامیکه شیر خوار در اثر اسهال دچار کم آبی شده باشد و یا در کنار شیر مادر از سایر مایعات نیز استفاده کند ویا کهنه های غیر جاذب ادرار استفاده کند . نشانه خوبی نیست چون در شرایط فوق بر آورد راندمان ادرار مشکل خواهد بود .

 نشانه های دیگری وجود دارد که ممکن است حاکی از دریافت ناکافی شیر مادر توسط شیر خوار باشد که از آن به عنوان نشانه های احتمالی یاد می کنیم :

 الف) شیر خوار پس از تغذیه با شیر مادر راضی نیست

ب) شیر خوار اغلب گریه میکند

ج) به دفعات خیلی مکرر با شیر مادر تغذیه میشود

د ) خیلی طولانی مدت در هر وعده شیر میخورد

ه ) از گرفتن پستان امتناع می کند

و ) مدفوع او سفت و خشک و یا سبز است

ز ) نامکرر و کم مدفوع می کنند

ح) در هنگام دو شیدن پستان ، شیر مادر جریان نمیابد

ط ) پستان ها بزرگ نشده اند ( در طول بارداری )

ی ) شیر جریان نیافته است ( پس از زایمان )

  شیر خواری که پس از تغذیه با شیر مادر ، راضی بنظر نمی رسد و میل دارد که خیلی مکرر و یا برای مدت طولانی در هر وعده شیر بخورد ،پس باید بیشتر از آنچه که معمولا لازم است ، پستان را بمکد . گاهی شیر خواران ممکن است از روی عجز از تغذیه با شیر مادر امتناع کند . او ممکن است همچنین زیاد گریه کند . گریه کردن یک دلیل شایع است برای مادرانیکه تصور می کنند شیر کافی ندارند .باید توجه نمود که دلایل دیگری هم برای گریه شیر خوار وجود دارد . گاهی شیر خوار در اثر مصرف برخی غذاها توسط مادر ، آشفته میشود . برخی شیر خواران زیاد گریه میکنند چون از بقیه بیشتر نیاز به بغل کردن دارند . دلیل شایع دیگر برای گریه کردن ، کولیک است . یک شیر خوار کولیکی معمولا بطور پیوسته در برخی مواقع روز گریه میکند . او ممکن است پاهایش را جمع کند چون دل درد دارد . شیر خوار کولیکی بخوبی رشد میکند و گریه او معمولا پس از 3 ماهگی کمتر میشود. اگر شیر خوار مدفوع کمی دفع میکند ، ممکن است تمام شیری را که نیاز دارد ، دریافت نمیکند تکرر دفع مدفوع در شیر مادر خواران کاملا متغیر است . برخی شیرخواران برای چند روز دفع مدفوع ندارند ، در حالیکه برخی 8 بار یا بیشتر در روز مدفوع میکنند . به هر حال مدفوع یک کودک شیر مادر خوار معمولا زیاد ونیمه مایع است . بسیار نادر است که مادری قادر به تولید شیر کافی نباشد . به هر حال وقتی مادر تغییری در پستان هایش در طول بارداری یا بلافاصله پس از آن  مشاهده نمیکند ، یا اگر چند روز پس از زایمان نمی تواند مقداری از شیر خود را بدوشد ، فقط ممکن است نشانگر آن باشد که نمیتواند شیر کافی تولید کند ، اما قطعی نیست . بنابر این وقتی مادری یکی از این نشانه ها ی احتمالی را بیان میکند ، نباید مطمئن باشیم بلکه باید نشانه های معتبر را کنترل کنیم تا بتوان ادعا کرد که واقعا شیر مادر کافی نیست .

چرا شیر خوار شیر کافی دریافت نمیکند ؟

اگر برای ما ثابت شد که شیر خوار شیر کافی دریافت نمیکند ، علت آن را باید تعیین کنیم .

الف) فاکتور های تغذیه با شیر مادر :

معمولا مربوط به نحوه گرفتن پستان توسط شیر خوار یا مدت مکیدن اوست . گرفتن نادرست پستان دلیل شایعی است که خیلی زود تغذیه با شیر مادر را با مشکل روبرو می سازد و شیر خوار نمی تواند بطور موثر شیر دریافت نماید . این امر سبب دریافت ناکافی شیر توسط شیر خوار شده و منجر به تاخیر در وزن گیری میشود . یا ممکن است سبب نار ضایتی شیر خوار شود و اغلب گریه کند ، علیرغم آنکه به خاطر مکیدن مکرر یا طولانی مدت در هر وعده شیر کافی دریافت نماید . از سوی دیگر برای مادر مسئله ای میشود زیرا احتمال دارد که فکر کند شیر خوارش به تغذیه تکمیلی نیاز دارد . اگر شیر خوار به خوبی پستان را بگیرد ،باید به او اجازه داد تا هر چند بار و به هر مدت که مایل است ، ادامه دهد . باید ابتدا تغذیه از یک پستان راتمام کند وسپس پستان دیگر را به او عرضه کنند که ممکن است مایل به گرفتن باشد ویا نباشد . شیر خواری که بخوبی پستان را گرفته وبطور موثری می مکد ، مقدار کافی شیر دریافت میکند بطور یکه راضی میشود و دیگر تقاضا برای مکیدن در اغلب اوقات ندارد . مکیدن موثر ، تولید شیر مادر را تحریک میکند ، بطوریکه مکیدن بیشتر موجب  تولید شیر بیشتر میشود . تغذیه تکمیلی زودرس حتی آشامیدنیها گرسنگی وتشنگی شیر خوار را بر طرف نموده و موجب مکیدن کمتر پستان میشود . استفاده از شیشه شیر وپستانک میل مکیدن شیر خوار را کاهش میدهند . عکس العمل مادر به این امر نیز تولید شیر کمتر خواهد بود بطوریکه بنظر می رسد شیر او ناکافی است .

ب ) عوامل روحی روانی مادر :

مادران اغلب در باره توانایی خود برای تولید شیر کافی جهت تغذیه فرزندشان نگران هستند . آنها بر این باورند که اگر کودکشان سیر وراضی نشوند ، مقصر هستند . مادران جوانی که از طرف خانواده و دوستان حمایت نمیشوند ، یا تجربه بدی در شیردهی داشته اند بویزه احتمال دارد فاقد اعتماد به نفس باشند تبلیغ و ترویج شیر خشک ، تجویز بیمورد و ارائه رایگان آن مادران را دچار تردید نسبت به کفایت تولید شیر خود میکند . این شرایط متفاوت ممکن است منجر به استفاده زودرس از تغذیه تکمیلی شود . مادری که شیر دهی را دوست ندارد ، خسته است یا کودکش پستان او را نمیگیرد ،ممکن است دچار مشکل در تامین نیاز کودک شود . او ممکن است طفل را به قدر کافی به خود نزدیک نکند و در نتیجه او نتواند پستان را به خوبی بگیرد ، یا شیر خوار را به دفعات کم و یا کوتاه مدت شیر بدهد . استرس حاد میتواند کاهش موقت در جریان شیر مادر را سبب شود بطوریکه به نظر برسد که شیر مادر خشک شده است . به هر حال شواهدی وجود ندارد که استرس مزمن ، تولید شیر مادر را در مدت طولانی کاهش دهد وبا حمایت از مادر ، شیر دهی او میتواند تداوم یابد .

چگونه به مادری که فکر میکند شیر کافی ندارد کمک کنیم ؟

اگر مادر تصور کند که شیر کافی ندارد اما وزن گیری کودکش مطلوب است ، او نیاز به کمک برای اعتماد به نفس دارد . وضعیت او را درک کنید ، پی ببرید که چه چیزی میتواند اورا به این باور برساند که شیرش کافی است ، تغذیه شیر خوار را با شیر مادر ارزیابی کنید ، اعتماد به نفس او را تحکیم کنید و او را حمایت کنید . شرح دهید که چگونه تغذیه با شیر مادر عمل میکند و چگونه شیر خواران متفاوت رفتار میکنند .

ج ) شرایط جسمی مادر یا شیر خوار (اولیه – ثانویه )

این عوامل ، شیوع کمتری دارند . وقتی که دلیل شایعی مطرح نیست و اگر به مادر انواع کمک ها و حمایت های معمول ارائه میشود اما موفق نیست وشیر خوارش  شیر کافی دریافت نمیکند ، میتوان به این فاکتورها فکر کرد .

اولیه :

در نوع اولیه مادر از بدو امر شیر زیادی تولید نمیکند . این نوع ناکافی بودن شیر مادر فقط 2 تا 5 درصد از کل موارد واقعی رابه خود اختصاص میدهد و به دلایل زیر اتفاق می افتد .

-مشکلات ساختاری پستان

موارد بسیار نادری است که اصولا غدد شیر ساز در پستان مادر بوجود نیامده ویا تکامل نیافته وناکافی است . در این قبیل موارد معمولا پستان مادر در دوران بارداری بزرگ نشده و پس از زایمان هم احتقان چندانی پیدا نمیکند .

-جراحی های پستان

آن دسته از اعمال جراحی که به قصد کوچک کردن و یا بزرگ کردن پستان ها انجام می پذیرد و نیز هر برشی که به منظور شکافتن آبسه پستان وبا تکه برداری ، بخصوص از اطراف نوک پستان صورت گیرد . در صورتیکه با دقت زیاد توام نباشد به راحتی می تواند مجاری غدد شیر ساز را قطع کرده و شیر سازی و انتقال شیر را دچار مشکل جدی نماید .

-اشعه درمانی (رادیو تراپی )

اشعه درمانی نسج پستان که ممکن است در موارد ابتلا مادر به سرطان انجام شود .

-بیماریهای شدید مادر نظیر سندرم شیهان

- به دلایل ناشناخته

بعضی از مادران که سن آنها حوالی چهل سالگی و یا بیشتر است ، شیر کمتری تولید میکنند .

ثانویه:

این نوع ناکافی بودن شیر مادر به مراتب از نوع اولیه شایعتر است . در این نوع ، در آغاز حجم شیر مادر بیشتر است ولی در اثر مشکلات مربوط به مادر و یا کودک ، حجم شیر به سرعت کاهش می یابد . اصولا تنظیم حجم شیر مادر بستگی مستقیم به دفعات تخلیه پستان ها و کامل بودن این تخلیه دارد . یعنی هر قدر دفعات تخلیه در شبانه روز بیشتر و میزان تخلیه کامل تر باشد حجم شیر مادر بیشتر میشود . لذا اگر به هر دلیلی فواصل تغذیه از پستانهای مادر طولانی تر شود یعنی دفعات تخلیه در طی شبانه روز کاهش  یابد و یا تخلیه پستانهای مادر بطور کامل نباشد ، در هر دو صورت این امر منجر به کاهش حجم شیر میگردد . در صورت تشخیص زود هنگام این مشکل از طریق تحریک فوری و تخلیه مکرر پستان های مادر میتوان از نوع ثانویه ناکافی بودن شیر مادر پیشگیری نمود و یا آن را اصلاح کرد .

ثانویه ( مربوط به مادر ) :

مهم ترین عاملی که پس از تولد موجب افزایش شیر در پستان میشود ، تخلیه مکرر و موثر است . اگر شیر درپستان جمع ولی به هر دلیل تخلیه نشود ، به سبب تولید ماده شیمیایی باز دارنده در شیر باقیمانده در پستان و نیز فشار فیزیکی حاصل از تجمع شیر در پستان مادر ، غدد شیر ساز تحلیل رفته و میزان تولید شیر مادر کاهش می یابد . بعبارت دیگر اگر حجم زیادی شیر تولید شود ولی روش تغذیه شیرخوار صحیح نباشد بطوریکه پستانها به قدر کافی و موثر تخلیه نشوند ، این امر خود موجب کاهش سریع حجم شیر مادر می شود . مثلا اگر شیر خوار ، پستان مادر را درست به دهان نگیرد و فقط نوک پستان را بمکد ، تخلیه شیر به درستی صورت نمیگیرد . از طرف دیگر این نحوه مکیدن منجر به درد نوک پستان میشود که نتیجه آن کاهش دفعات وحتی مدت مکیدن وکاهش رفلکس جاری شدن شیر خواهد بود . اغلب اوقات ناکافی بودن حجم شیر مادر ناشی از جدایی مادر و فرزند است که به دلیل گرفتاریهای مادر نظیر :  اشتغال _ تحصیل _ بستری شدن _ مسافرت   پیش می آید  این موارد موجب کاهش دفعات تغذیه شیر خوار و در نتیجه تخلیه ناقص پستان های  مادر شده و بالاخره کاهش حجم شیرمادر را به دنبال خواهد داشت . همچنین بارداری ، عفونت پستان ، مصرف قرص های استرو‍‍زن دار جلوگیری از بارداری و کاهش قابل ملاحظه کالری دریافتی توسط مادر موجب کاهش تولید شیر مادر میشود .

ثانویه ( مربوط به شیر خوار ) :

نارس بودن و وزن کم زمان تولد ممکن است سبب شود تا نوزاد ، پستان مادر را مشکل به دهان بگیرد و زود خسته شود. در طی روز اول که حجم شیر مادر کم است بنظر میرسد که مکیدن این نوزادان خوب است ولی با افزایش حجم شیر ، نوزاد نارس و کم وزن چون زود خسته می شود و قادر به تخلیه پستان نیست ، در نتیجه حجم شیر مادر به سرعت کاهش می یابد . در چنین مواردی باید بااستفاده از شیر دوش ، پستان ها را تخلیه کرد و نوزاد را با شیر دوشیده شده تغذیه نمود . دوقلو ها چون اغلب نارس یا کم وزن هستند ، بیشتر دچار این قبیل مشکلات میشوند . افزایش زردی در روزهای بعد نشانه شایع کم شیر خوردن نوزاد است . افزایش زردی ، خود موجب خواب آلودگی و کمتر شیر خوردن میشود . شلی ویا سفتی عضلات ، حالت خفگی در زمان تولد ، بیماریهای مادرزادی قلب ، مشکلات تنفسی ، عفونت ، مشکلات دهان ( نظیر شکاف کام و کوچک بودن فک )   ، و یا بزرگ بودن زبان شیر خوار ، اشکال در گرفتن یک یا هر دو پستان ، فاصله طولانی بین نوبت های شیر خوردن ، مکیدن های ضعیف و غیر موثر ، مکیدن های کوتاه مدت ، زیاد مکیدن پستانک  و خوردن شیر مصنوعی کمکی  همه میتوانند منجر به کاهش حجم شیر مادر شوند . باید توجه داشت اگر شیر خوار 5 یا 6 ساعت متوالی در شب بخوابد یعنی در این فاصله پستان مادر را نمکد ، ممکن است از حجم شیر مادر کاسته شود . نکته مهم این که خواب آلودگی های پیش رونده این دسته از نوزادان را نباید به حساب رضایت آنان گذاشت و گریه کردن زیادشان را نباید به عنوان کولیک تلقی کرد . بلکه باید آنان را توزین نمود ه و از افزایش منظم ومناسب وزنشان مطمئن شد .

توجه:

نوزاد باید در طی روزهای اول به دقت تحت نظر بوده و پیگیری شود . توصیه میشود چنانچه نوزادی طی 48 ساعت اول تولد ، از بیمارستان مرخص می شود بین روزهای دوم وچهارم عمر دوباره معاینه شود . در موقع معاینه باید وضعیت سلامت نوزاد را  بررسی نمود . اورا وزن کرد و نحوه تغذیه او را با مشاهده مستقیم ارزیابی نمود . از مادر راجع به دفعات و مدت تغذیه نوزاد – دفعات دفع مدفوع و ادرار و نیز استفاده او از پستانک سوال کرد . همچنین آب بدن و زردی او را ارزیابی کرد . اگر وزن نوزاد بیش از 7 درصد وزن زمان تولد کم شده ویا ظرف 2 هفته اول عمر به وزن زمان تولد باز نگشته ویا اگر از روز پنجم تولد روزانه 28 گرم افزایش وزن نداشته باشد ، نیازمند بررسی بیشتر است . باید توجه داشت که در صورت تداوم مشکل تغذیه ، ممکن است افزایش مقدار سدیم خون هم اتفاق افتد که در این شرایط حتی اگر 15 درصد آب بدن هم از دست رفته باشد ، ممکن است با معاینه بالینی قابل تشخیص نباشد . بنابر این اگر وزن نوزاد بیش از 12 درصد از وزن زمان تولد کمتر شود ، انجام آزمایش خون هم توصیه میشود .

 علائم هشدار دهنده مربوط به مادر :

این علائم شامل  (   سابقه ناکافی بودن شیر مادر و یا افزایش وزن ناکافی فرزند قبلی ، صاف و یا فرو رفته بودن نوک پستان ، احتقان زیاد پستان ، سابقه جراحی پستان ، ترک خوردن نوک پستان ، خونریزی ، افزایش فشار خون ، عفونت مادر ، دیابت ، عارضه قلبی ، بیماری سیستمیک فایبروزیس  مادر ، جاری نشدن شیر تا 4 روز پس از تولد ، نداشتن سابقه شیر دهی و سن بالاتر از 37 سالگی مادر  ) است .

 علائم هشداردهنده مربوط به شیرخوار :

 این علائم عبارتند از  ( نارس بودن ، کم وزن بودن هنگام تولد ، جدا شدن از مادر در 24 ساعت اول عمر ، مشکلات دهانی ، اختلالات عصبی عضلانی ، زردی نوزاد ،‌ نیاز به فتو تراپی ، دوقلویی ، بیماری های عمومی نظیر عفونت ، بیماری قلبی ، نیاز به اکسیزن ، مشکل درد گرفتن پستان مادر ، خواب آلودگی ، مکیدن ضعیف ، بی قراری ، مکیدن پستانک ، کاهش وزن بیش از 7 درصد از وزن زمان تولد و عدم دفع مدفوع دانه دار زرد رنگ تا روز چهارم ، وجود بلورهای اوره به صورت لکه های صورتی در پوشک نوزاد بعد از روز سوم تولد ، نرسیدن به وزن زمان تولد تا روز 10 تا 14 عمر و عدم افزایش وزن 28 گرمی در روز از روز چهارم یا پنجم عمر به بعد ) .

 چه کمکی میتوان به مادر کرد ؟

هر گاه علائم هشدار دهنده مربوط به مادر و یا شیر خوار در بیمارستان ویا زمان کوتاهی پس از ترخیص مشاهده شود ، باید بلافاصله تلاش های فراوان صورت گیرد تا حجم شیر مادر و دریافت شیرخوار به حداکثر برسد و از استمرار کاهش وزن نوزاد جلوگیری گردد . اگر تردیدی در مورد کارایی شیر خوار در امر تخلیه پستان های مادر وجود دارد ، باید به مادر آموزش داد تا بادوشیدن پستان های خود در پایان هر نوبت شیر دادن ، شیر باقیمانده در پستان هایش را تخلیه کند .اگر دوشیدن و تخلیه کامل پستان ها از ابتدای تولد شروع شود ، حتی اگر نوزاد در تخلیه پستان ها خیلی هم موفق نباشد، موجب افزایش ونگه داری حجم خوبی از شیر مادر می شود . ولی اگر دوشیدن به نحوی که توصیه شد صورت نگیرد ، تولید شیر مادر به سرعت کاهش می یابد .

بدیهی است تا زمانی که شیر خوار نتواند کلیه نیاز های خود را با مکیدن مستقیم پستان های مادر به دست آورد ، باید از شیر دوشیده شده برای تغذیه وی استفاده نمود . مناسب ترین و موثر ترین شیوه دوشیدن مادر ، استفاده از شیردوش های برقی تمام اتوماتیک است که دوشیدن هر دو پستان  مادر را به طور همزمان انجام میدهد . شیر دوش بهتر از مکیدن های نامناسب شیرخوار ، پستان های مادر را تخلیه می کند □

شروع زود هنگام شیر مصنوعی موجب کاهش شیر مادر می شود . همچنین تغذیه با شیر مصنوعی در پایان تغذیه با شیر مادر بدون اینکه اول ، پستان ها دوشیده وتخلیه شوند حتما موجب کاهش شیر مادر میشود . بهتر است پستان ها ابتدا با شیر دوش برقی وبه طور همزمان برای مدت 10 تا 15 دقیقه دوشیده شده و شیر دوشیده شده به شیرخوار داده شود و آنگاه اگر باز هم شیر مادر ناکافی باشد ، میتوان از شیر مصنوعی کمکی استفاده کرد . در این صورت باید شیر خوار ابتدا ، اول از پستان مادر تغذیه کند سپس شیر دوشیده شده مادر به وی داده شود و بلافاصله پس از آن از شیر کمکی استفاده نماید . هر چه مدت کم بودن شیر مادر طولانی تر باشد ، افزایش تولید مجدد آن مشکل تر است و هر چه حجم شیر مادر بیشتر باشد ، یادگیری شیرخوار در امر پستان گرفتن و شیر خوردن آسان تر میشود . حجم شیر مصنوعی کمکی را باید به تدریج کاهش داد ولی دوشیدن پستان ها تازمانیکه شیرخوار بدون استفاده از شیر کمکی همچنان افزایش وزن دارد باید ادامه یابد سپس به تدریج کم شود .

نتیجه:

تغذیه با شیر مادر یک فرایند ذاتی آسیب پذیر است . مادران در هر جای دنیا نیاز به حمایت مستمر و مداوم برای تغذیه موفق شیرخوارشان با شیر مادر دارند . در برخی جوامع وابستگی های سنتی تاثیر عمده ای دارند . در مناطقی که این عوامل اثر کمتری دارند، لازم است که منابع حمایتی دیگری را برای مادران ایجاد کنیم . کارکنان بهداشتی می توانند نقش کلیدی در این زمینه داشته باشند . مشاوره تغذیه باشیر مادر میتواند به مادر برای برقراری و حفظ روش های مطلوب شیر دهی کمک کند .

با توجه به مطالبی که ارایه گردید ، گاهی لزوم استفاده از شیر مصنوعی غیر قابل اجتناب است . بنابر این پرسنل بهداشتی می بایست در زمینه نحوه توزیع شیر مصنوعی به کودکان واجد شرایط اطلاعات کامل داشته باشند . به همین منظور تعدادی از آخرین بخشنامه ها در همین خصوص ضمیمه می گردد . امید است مورد استفاده همکاران محترم قرار گیرد .    

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهیراهنمای نگهداری شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شیر دوشیده شده :

شیر دوشیده شده حاوی برخی باکتریهای پوست است که می تواند در شرایط نا مناسب ذخیره شیر ، تکثیر شده و شیر را فاسد نماید.

لذا شستشوی دستها و ظروف جمع آوری شیر با آب و مایع شستشو و جوشاندن ظروف به مدت 20-15 دقیقه ضروری است. ظروف پلاستیکی برای جمع آوری و ذخیره شیر بهتر از ظروف شیشه ای است زیرا لکوسیتهای شیر به دیواره شیشه می چسبد و خاصیت خود را از دست می دهند . ظرفی که برای فریزکردن شیر بکار می رود باید تا 4/3 پرشود که جای یخ زدن داشته باشد .

از قالبهای پلاستیکی تهیه یخ نیز می توان برای فریز نمودن شیر استفاده کرد و پس از فریز شدن مکعبهای یخ را در کیسه پلاستیکی خالی نموده و تاریخ را روی آن ثبت نمود . همیشه اول شیرهای قدیمی تر را باید مصرف نمود .

مدت نگهداری شیر دوشیده شده مادر:

قبل از افزودن شیر دوشیده شده تازه به شیر فریز قبلی آن را در یخچال سرد کنید. (مدت نگهداری نیم ساعت)

شیر ذوب شده اگر در یخچال نگهداری شود سالم است .(مدت نگهداری تا 24 ساعت)

شیر ذوب شده و یا شیر تازه می تواند در حرارت اتاق بماند .(مدت نگهداری 1 ساعت برای شیر تازه 4 تا 8 ساعت گزارش شده)

شیرذوب شده می تواند در یخچال نگهداری و سپس فریز شود.(مدت نگهداری تا 24 ساعت)

شیر تازه می تواند در یخچال نگهداری و سپس مصرف شود.(مدت نگهداری تا 48 ساعت )

شیر فریز شده در فریزرهایی که درب جدا ازیخچال دارند (18- درجه سانتی گراد ) می تواند نگهداری شود.(مدت نگهداری تا 3 ماه)

شیر فریز شده در قسمت بالای یخچال ( جا یخی ) قابل نگهداری است .(مدت نگهداری 2 الی 3 هفته)

شیر فریز شده در فریزرهایی که دمای 32- درجه سانتی گراد دارند نظیر فریزرهای صندوقی صنعتی قابل نگهداری است .(مدت نگهداری 6 ماه الی 1 سال)

خلاصه :

دوشیدن شیر مادر برای تغذیه نوزادان کم وزن در هنگام تولد و یا بیمار فقط تولید شیر در هنگام بیماری مادر یا شیرخوار تسکین و رفع احتقان پستان ، رفع نشت شیر از پستان و به ویژه برای تغذیه شیرخوار در هنگام اشتغال بکار مادر در خارج از منزل ضروری است .

دوشیدن شیر نیاز به تحریک رفلکس اکسی توسین دارد لذا باید مادر را بدین منظور کمک نموده و آموزش داد .

دوشیدن شیر با دست بهترین و راحت ترین طریق دوشیدن است که مادر می تواند بدون نیاز به وسیله خاصی در هر جا و هر زمان که نیاز دارد به انجام آن بپردازد.

تکنیک مارمت در دوشیدن شیر بسیار مفید است و مادرانی که قادر به دوشیدن مقدار زیادی شیر با دست نبوده اند نتایج خوبی با استفاده از این روش بدست آورده اند .

تعداد دفعات و طول دوره ای که باید شیر دوشیده شود بستگی به شرایط مادر و شیرخوار یا دلایل دوشیدن شیر دارد ، مثلا چنانچه شیر برای تغذیه نوزاد کم وزن دوشیده می شود ، باید تا زمانی انجام شود که نوزاد قادر به تغذیه مستقیم از پستان گردد و یا در هنگام احتقان پستان ،دوشیدن شیر تا رفع مشکل پستان مفید خواهد بود .

برای دوشیدن شیر دستها و ظروف جمع آوری شیر باید کاملا پاکیزه باشد ، بدین منظور پس از شستشوی ظروف با آب و مواد شوینده باید آنها را به مدت 20-25 دقیقه جوشاند . استفاده از ظروف پلاستیکی برای جمع آوری و ذخیره شیر بهتر از ظروف شیشه ای است . 

شیردوشیده شده در شرایط خوب به مدت طولانی تری نسبت به شیرگاو و به دلیل دارا بودن عوامل ضد عفونت ، قابل نگهداری است . میکروبها در شیر دوشیده شده برای حداقل 8 ساعت حتی در آب و هوای گرم و خارج از یخچال شروع به رشد نمی کنند .

برای گرم کردن شیر دوشیده شده که در یخچال نگهداری می شود باید بطری را زیر شیرآب گرم گرفته و یا در یک ظرف آب روی اجاق قرار داد. شیر فریزشده را باید زیر شیر آب سرد گرفته و به تدریج حرارت آن را افزایش داد تا گرم شود .

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: شیردادن مادر سرماخورده

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

با سرد شدن هوا، احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا وجود دارد. خیلی از مادرها نمی‌دانند در این شرایط شیردهی‌شان به ضرر بچه است یا به نفع او. وقتی مادری تب و سرماخوردگی دارد، بدنش سریعا آنتی‌بادی‌های مخصوصی می‌سازد که به شیرخوارش ایمنی می‌دهد.

سرماخوردگی و آنفلوآنزا در مادر شیر ده

شیردادن مادر سرماخورده

زمانی که مادر احساس بیماری می‌کند، شیرخوارش نیز در معرض بیماری است ولی با ادامه شیردهی، دریافت آنتی‌بادی‌ها از طریق شیرمادر موجب می‌شود که او یا بیمار نشود یا اگر هم بیمار شود بیماری او بسیار خفیف باشد.

بسیاری از مادران راحت‌تر هستند که استراحت کنند و انرژی خود را ذخیره کنند و کودک را که در کنارشان خوابیده است شیر بدهند. برای مادری که به تنهایی از بچه‌ای نگهداری می‌کند، تغذیه با شیرمادر راحت‌تر است. او مجبور نیست برای تهیه شیرخشک بیرون برود و از رختخواب خارج شود و شیشه شیر را بشوید و شیر درست کند. تب، مایعات بدن را کاهش و شانس یبوست و کم‌آبی را افزایش می‌دهد بنابراین ماردی که دچار تب و سرماخوردگی است به مایعات بیشتری نیاز دارد. از طرف دیگر مادر می‌تواند با رعایت بهداشت مناسب، احتمال بیمار شدن کودک را کاهش دهد.بیماری معمولا از طریق تماس پوستی و ترشحات بینی منتقل می‌شود، نه از طریق شیر. بنابراین شستن مرتب دست‌ها انتقال از طریق پوست را کم می‌کند. محدود کردن تماس‌های صورت به صورت نیز به مادر کمک می‌‌کند تا از تنفس قطرات آلوده ناشی از تنفس مادر توسط بچه جلوگیری شود. در مواردی که بیماری مادر بسیار مسری و جدی است هر وقت که مادر بچه را در آغوش می‌گیرد می‌تواند با استفاده از یک ماسک مانع انتقال بیماری از طریق تنفس، بینی و دهان خود به کودک شود. شیردهی حین بیماری و شرایط سخت، مادر را از نظر روحی حمایت می‌کند زیرا زمانی که مادر برخلاف تمایل‌اش نمی‌تواند زیاد به کودکش برسد و از او مراقبت کند شیر دادن یک راه بسیار خوب برقراری ارتباط است. مسمومیت غذایی بعد از سرماخوردگی از موارد شایعی است که شاید یک مادر شیرده آن را تجربه کند.در تمام مدتی که مادر علایم گوارشی ناشی از مسمومیت غذایی را دارد شیردهی بدون وقفه می‌تواند ادامه یابد. وقتی مادر غذایی می‌خورد که به توکسین یا باکتری خاصی آلوده است، ممکن است مسمومیت غذایی پیدا کند که علایم آن به‌صورت استفراغ، کرامپ‌های شکمی و اسهال است. در این صورت این عوامل در روده او هستند ولی به شیر انتقال پیدا نمی‌کنند. در موارد متعددی، این شرایط موقتی است و طی چند روز از بین می‌رود و مشکلات دیگری به وجود نمی‌آید و خطری هم برای شیرخوار ندارند، فقط مادران برای جلوگیری از کم‌آبی بدن باید از مایعات فراوان استفاده کنند. در موارد نادری مسمومیت غذایی سیستمیک می‌شود یعنی باکتری‌ها به جریان خون و شیر انتقال پیدا می‌کنند. مادر به شدت مریض است، اگر کشت خون عفونت سیستمیک را نشان بدهد، آنتی‌بیوتیک شروع و شیردهی به‌طور موقت تا منفی‌شدن کشت‌ها قطع می‌شود. در این شرایط جهت جلوگیری از احتقان پستان، باید شیر را دوشید و دور ریخت.

بارداری و زایمان علائم بارداری علائم زایمان - راسخون

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: نقش ورزش و تغذیه در دوران شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

چند حرکت ورزشی در دوران شیر دهی

برای قدرت بخشیدن به عضلات لگن وشکم می توانید ورزش های زیر را انجام دهید

بالا بردن لگن:دست ها و زانوهای خود را روی زمین قرار دهیدوزانوها را به اندازه 30 سانتیمتر از هم دور نگه دارید. سپس عضلات لگن خود را منقبض کنید و بالا ببرید .به طور کلی پشت ولگن شما حالت کمان پیدا می کند.در این حالت چند ثانیه خود را نگه دارید.این حرکت را چندین بار تکرار کنید

قدرت دادن به عضلات شکم:به پشت روی زمین بخوابیدوزانوهای خود را خم کنیدو کف دست های خود را روی زمین بگذارید.سپس نفس عمیق بکشیدو سر خود را به تدریج بالا ببریدو برای چند ثانیه نگه دارید,سپس بدن را شل کنید و به حالت معمولی بخوابید .این حرکت را چندین بار تکرار کنید

خم شدن به جلو:پاهای خود را به فاصله 30 سانتیمتر از هم قرار دهیدو دست ها را پشت بدن قفل کنید.سپس از ناحیه لگن خم شوید و دستهای خود را به تدریج تا حدی که می توانید بالا ببریددر این حالت چند نفس عمیق بکشید و به تدریج کمر خود را راست کنیدو بایستید.این حرکت را چندین بار تکرار کنیداین حرکات را جلوی کودک انجام دهید

تاثیر ورزش مادر شیر ده بر کودک

ورزش مادر,علاوه براثرات مفید در خود او ,موجب شادی و سرگرمی  کودک نیز می گردد

کودک را در کالاسکه اش  بگذاریدو هرروز در پارک یا اطراف منزل راه بروید

کودک راروی صندلی اش بنشانید و حرکت بلند شدن و نشستن را انجام دهیدوبا او حرف بزنید.این حرکات و سخن ها موجب شادی کودک می شود

به پشت در کف اتاق بخوابیدو کودک را برالای سر خود ببرید .سپس کودک را مانند یک وزنه نزدیک صورت خود بیاورید و با او حرف بزنید و دوباره او را دور کنید.این حرکات وصداها موجب شادی کودک می شود و شما نیز ورزش خواهید

آیا خوردن بعضی از غذاها بو ومزه شیر مادر را تغییر میدهد؟

در بعضی از مادران شیرده,با مصرف غذاهایی مانند گوجه فرنگی,توت فرنگی,پیاز ,سیر ,سبزیجات خام ,انواع کلم,ادویه جات و چاشنی ها,مشکلات گوارشی یا شلی مدفوع,مخصوصا"در ماههای اول تولد در کودک ایجاد می کند و ممکن است شیر آنها بوی آن ماده غذایی را بدهد.اگر برای مادر و پزشک مشخص گرددکه چنین حالتی وجود دارد,مادر باید از خوردن آن ماده غذایی خودداری کند

مصرف دارو در دوران شیر دهی

مادر شیر ده نباید دارو مصرف کند,مگر حقیقتا"به آن نیاز داشته باشد.مصرف داروهایی مانند ضد تیروئید,داروهای ضد سرطان,ایزونیازید,ترکیبات تریاک و مشتقات آن در مادران شیر ده ممنوع است.اگر لازم باشدمادری داروهای تشخیصی که در رادیولوژی بکار برده می شود,یاداروهای کلر امفنیکل,مترونیدازول,سولفونامیدها وملین ها رامصرف کند,باید شیر دادن را به طور موقت کم کند

یبوست در دوران شیر دهی

اگر مادر در دوران شیر دهی دچار یبوست گردید,باید فیبرهای گیاهی ,(موادی که در روده جذب نمی شود)مانندسبزی,میوه پخته و نان سبوب داربه رژیم غذایی او افزوده  شود. همچنین باید مایعات به مقدار کافی مصرف نمایدتایبوست او بر طرف گردد.در چنین مواقعی بهتر است مادر شیر ده از داروهای ملین استفاده نکندوباغذا یبوست خود را برطرف سازد

مادران در دوران شیر دادن چه غذاهایی رانباید بخورند؟

بعضی از کودکان که از شیر مادر تغذیه می شوند,ممکن است که   غذاهایی را که مادر مصرف نموده و از شیر دفع می شود,تحمل نکنند.به طور مثال مادر اگر سیر ,پیازیا حبوبات بخورد,شیر او ممکن است موجب قولنج یا دردهای شکمی شود.همچنین کلم وشلغم وحتی میوه هایی مانند زرد الو والو و خوردن بیش از حد بعضی میوه ها مانند هندوانه و هلو و بعضی از سبزی ها ممکن است باعث ایجاد گاز در روده ودردهای شکمی کودک گردد.بنابراین مادر باید در دوران شیر دهی دقت کند در صورتی که در خلال 24 ساعت بعد از خوردن یکی از مواد ذکر شده ,کودک او به شکم درددچار شد]و یا گاز در روده های او به وجود آمد,از خوردن آن مواد غذایی خودداری کند.به طور کلی مادر شیر ده هر غذایی را که میل دارد می تواند بخورد و هیچ غذایی رانباید برای او منع کرد,مگر آن که حس کند با خوردن آن غذا کودک دچار دردهای شکمی می شود.

آیا غذا یا دارویی وجود دارد که شیر مادرز را زیاد کند؟

اشتیاق و علاقه مادر در شیر دادن عامل بسیار مهمی در شیر دادن اوست.داروها یا هورمون هایی وجود داردکه اگر مادر مصرف نماید,ممکن است سبب افزایش ترشح پرولاکتین ودر نتیجه افزایش شیر او گردد.ولی عوارضی نیز به همراه دارد.دم کرده یا عصاره بعضی از گیاهان دارویی(شنبلیله,آنیسون,رازیانه,زیره سبز و...)نیز باعث افزایش شیر مادر می گردد.ولی اگر زیاد نوشیده شود,رفلکس سرازیر شدن شیر مادر را کم می کند.به طور کلی مهمترین عاملی که باعث افزایش شیر مادر می گردد,نه دارو ,نه هورمون نه غذای مخصوص است.بلکه علاقه مادر به شیر دادن ,تغذیه کامل و کافی,آرامش جسمی و روانی و بالاخره مکیدن پستان مادر توسط نوزاد است

توصیه هایی به مادران شیر ده

استراحت و آرامش:غیر از تغذیه کافی و سالم ,مادری که فرزند خود شیر می دهد,باید از نظر جسمی استراحت نمایدوخود راخسته نکند.اطرافیان مخصوصا" شوهر باید کارهای روزمره مادر را انجام دهدتا مادر استراحت نماید و سیستم ترشح کننده  شیر به خوبی عمل کند تا شیر کافی در پستان مادر ترشح و کودک تغذیه گردد,زیرا آرامش روحی و روانی در شیر دادن موثر است

رژیم غذایی:مادر باید از رژیم غذایی که باعث کاهش وزن می شود,اجتناب نماید.اگر مادری اضافه وزن پیدا کرده و می خواهد وزن خود را در دوران شیر دهی کم کند,حداکثر می تواند یک کیلو در ماه کم کند,در این صورت شیر او کم نخواهد شد.  چنین مادرانی نباید رژیم غذایی مخصوص داشته باشندیا داروهایی که اشتها را کم می کند مصرف کنند.فعالیت وورزش نیز در دوران شیر دهی توصیه می شود

سیگار کشیدن:مادری که شیر می دهد نباید سیگار بکشد,زیرا سیگار نه فقط حخجم شیر را کم می کندبلکه سلامت او ونوزادش را هم نیز تهدید می نماید

4-دفعات شیر دادن:تعداد دفعات شیر دادن در هفته های اول دوران شیر دهی بسیار اهمیت دارد.مادر می تواند 15 بار در روز به نوزادش شیر دهد.این دفعات را بعد از ماه اول می توان به 5 تا 12 بار تقلیل داد

نرمی استخوان:چون نرمی استخوان(راشی تیسم) در کودکان شیر مادر خوار نیز وجود دارد ,بدین جهت کودکی که از شیر مادر تغذیه می کند,باید در معرض آفتاب قرار گیردو ویتامین (دی) خوراکی نیز به او داده شود,مخصوصا"کودکانی که در آپارتمان زندگی می کنندو از برخورد با آفتاب محروم هستند

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی