چگونه غذای کمکی را شروع کنیم و ادامه بدهیم؟

چگونه غذای کمکی را شروع کنیم و ادامه بدهیم؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

در شروع غذای کمکی برای کودک توجه به بعضی اصول می‌تواند موثر باشد. به عنوان نمونه قانون کلی در تغذیه تکمیلی داریم که حتماً بعد از تغذیه شیرخوار با شیر مادر، غذای کمکی به او داده شود و غذا را هرگز قبل یا در فواصل تغذیه با شیر مادر به کودک ندهند.

این نکات ظریف در شروع تغذیه تکمیلی باید به مادران آموزش داده شود تا در امر تغذیه کودک موفق شوند. بخشی از این قانون‌ها را با ذکر دلیل آورده‌ایم.

3 دلیل برای اینکه تغذیه تکمیلی کودک را از 6 ماهگی شروع کنیم

پایان 6 ماهگی بهترین زمان برای شروع غذای کمکی است زیرا:

* وزن شیرخوار حوالی 5 ماهگی 2 برابر وزن تولد می‌شود و شیر مادر بعد از 6 ماهگی به تنهایی نمی‌تواند نیازهای غذایی کودک را برطرف کند.

* آهن بدن شیرخوار که در 3 ماهه آخر جنینی، ذخیره کرده بوده است، در حوالی 6 ماهگی به حداقل می‌رسد.

* دستگاه گوارش شیرخوار، آمادگی لازم برای پذیرش غذای نیمه جامد را پیدا می‌کند. تکامل تغذیه‌ای، بخشی از تکامل عمومی بدن است و در نیمه دوم سال اول زندگی است که کودک توانایی گردن گرفتن و نشستن پیدا می‌کند، واکنش بیرون دادن غذا از دهان را از دست می‌دهد، دندان‌هایش شروع به رویش می‌کند و حرکات دست و انگشتانش هدف‌دار می‌شود. همه این‌ها شیرخوار را برای پذیرش غذای کمکی آماده می‌کنند.

3 دلیل برای اینکه زودتر غذای کمکی را شروع نکنیم

اگر زودتر از 6 ماهگی به کودک غذای کمکی بدهیم، وقایع نامطلوبی می‌تواند سلامت او را به خطر بیندازد. از جمله:

* احتمال ابتلا به اسهال زیاد می‌شود، زیرا دستگاه گوارش شیرخوار هنوز کاملاً تکامل نیافته است و ممکن است ماده غذایی آلوده باشد یا در تهیه و نگهداری آن دقت کافی نشده باشد.

از سن 6 ماهگی به بعد، شیرخوار علاوه بر شیر مادر، به غذاهای سالم و مناسب، کم‌حجم و پرانرژی نیاز دارد. غلظت این غذاها در شروع باید کمی بیشتر از شیرمادر باشد و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آن‌ها افزوده شود

* گنجایش معده شیرخوار کم است بنابراین غذای کمکی ممکن است جایگزین یک وعده شیر مادر شود و رغبت شیرخوار را به مکیدن پستان کم کند، در نتیجه هم شیر کمتری ترشح می‌شود و هم به دلیل اینکه انرژی مواد غذایی دریافتی در مقایسه با شیر مادر کمتر است، شیرخوار انرژی کمتری به دست می‌آورد که این خود باعث سوء تغذیه و رشد ناکافی او می‌شود.

* احتمال بروز آلرژی (حساسیت) بیشتر می‌شود.

3 نکته که باید پیش از آغاز تغذیه تکمیلی بدانید

* تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی برای رشد و تکامل کودک اهمیت زیادی دارد. در این زمان تغذیه او باید منحصراً با شیر مادر باشد و نیازی به استفاده از هیچ ماده غذایی دیگری، حتی آب، ندارد. برای شیرخوار فقط شیر مادر، آغوش مادر، استفاده از آفتاب، قطره (A و D) یا مولتی‌ویتامین و واکسیناسیون ضروری و تأمین‌کننده بخش عمده‌ای از نیازهای غذایی، جسمی، روانی و عاطفی اوست.

* از سن 6 ماهگی به بعد، شیرخوار علاوه بر شیر مادر، به غذاهای سالم و مناسب، کم‌حجم و پرانرژی نیاز دارد. غلظت این غذاها در شروع باید کمی بیشتر از شیر مادر باشد و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آن‌ها افزوده شود تا شیرخوار بتواند ضمن آشنا شدن با مزه و قوام غذاها، به جویدن هم عادت کند و استفاده از وسایل لازم برای غذا خوردن را بیاموزد تا کم‌کم بعد از یک سالگی بتواند از غذاهای سفره خانواده، بر اساس رشد و تکامل خود استفاده کند. از 6 تا 12 ماهگی، هنوز غذای اصلی شیرخوار شیر مادر است و غذاهای کمکی همراه با شیر مادر برای آماده‌سازی و تکامل روانی - اجتماعی وی نقش بسزایی دارد.

* امکان دارد در شروع تغذیه تکمیلی، با گریه کودک مواجه شوید یا هنگام غذا دادن سر خود را برگرداند. در این حالت بهتر است غذا دادن را بدون اصرار تا اطلاع ثانوی به تعویق بیندازید. اگر مقاومت کرد اصرار نکنید و 1 تا 2 هفته دیگر فقط به او شیر بدهید.

3 نکته که موفقیت شما را در تغذیه کودک تضمین می‌کند

* در ابتدا برای غذا دادن به کودک از قاشق چای‌خوری که کوچک‌تر است، استفاده و در هنگام غذا دادن با مهربانی با کودک صحبت کنید. او در ابتدا نمی‌داند غذا را چه کار کند، شاید آن را ببلعد ولی احتمال دارد آن را تف کند یا در دهان نگه دارد که این‌ها قابل درک هستند.

از 6 تا 12 ماهگی، هنوز غذای اصلی شیرخوار شیر مادر است و غذاهای کمکی همراه با شیر مادر برای آماده‌سازی و تکامل روانی - اجتماعی وی نقش بسزایی دارد

* اگر او اولین غذایش را که معمولاً فرنی است، با لذت نمی‌خورد، گاهی لازم است کمی شیر مادر را بدوشید و با قاشق به او بدهید. وقتی لذت شیر خوردن با قاشق را احساس کرد، با دادن 1 تا 2 قاشق فرنی و سپس شیر، وعده‌های نخستین غذا خوردن را برای او و خودتان لذت‌بخش کنید. احساس رضایت حاصل از شیر خوردن با قاشق می‌تواند کودک را به غذا و استفاده از قاشق ترغیب کند.

* بعد از این که کودک یک ماده غذایی را قبول کرد، باید به آهستگی مواد دیگر را به رژیم او افزود. حداقل 4 روز قبل از شروع غذای جدید صبر کنید تا در صورت بروز واکنش اسهال، استفراغ یا بثورات جلدی بتوانید آگاهانه به پزشک کمک کنید علت را بیابد.

3 توصیه تکمیلی برای تداوم تغذیه تکمیلی

* حدود 8 ماهگی، شیرخواران حدود 750 تا 900 کالری در روز نیاز دارند و معمولاً حدود 400 تا 500 کالری را از شیر دریافت می‌کنند (حدود 700 تا 750 میلی لیتر شیر در روز). اگر به نظر شما اشتهای او نسبت به 8 ماه اول کمتر است، تعجب نکنید چون علت آن کاهش سرعت رشد و فعالیت‌های جدید اوست.

* حدود 8 ماهگی که توانایی حرکات دست‌های شیرخوار افزایش می‌یابد، می‌توانید به او قاشق بدهید و بگذارید تا هنگام غذا خوردن بازی کند و از غذا لذت ببرد. او به مرور یاد می‌گیرد که چگونه قاشق را نگه دارد، آن را در غذا فرو ببرد و به دهان بگذارد. سعی نکنید قاشق را به زور از او بگیرید، چون به تمرین بیشتر نیاز دارد تا اعتماد به نفس لازم را به دست آورد. ابتدا برای کاهش ریخت و پاش، خودتان قاشق او را پر کنید، ولی نباید مانع از این شوید که خودش قاشق را بگیرد و به دهان ببرد.

از ماه هشتم می‌توانید زرده تخم‌مرغ را هم به غذای کودک اضافه و سوپ‌هایی که آماده می‌کنید را غلیظ‌تر از قبل و با انواع سبزی‌های نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، کدو حلوایی، نخودفرنگی (نخود سبز) تهیه کنید. دفعات تغذیه 3 تا 4 بار در روز و مقدار غذا با توجه به میل شیرخوار است که معمولاً 10 قاشق مرباخوری در هر وعده خواهد بود.

بعد از این که کودک یک ماده غذایی را قبول کرد، باید به آهستگی مواد دیگر را به

رژیم او افزود. حداقل 4 روز قبل از شروع غذای جدید صبر کنید تا در صورت بروز واکنش اسهال، استفراغ یا بثورات جلدی بتوانید آگاهانه به پزشک کمک کنید علت را بیابد

اگر بر اساس منحنی، رشد کودک شما رشد مناسب است و چاق نیست، دادن غذای بیشتر اشکال ندارد. در ماه‌های 10، 11 و 12 زندگی باید با افزایش تنوع، قوام و غلظت غذاها به مهارت جویدن در کودکان کمک کرد. هنگام غذا خوردن کودک حتی نباید برای یک لحظه او را تنها رها کنید. به مرور با رشد و تکمیل دندان‌ها او می‌آموزد حرکات ظریف جویدن و هدایت غذا به انتهای دهان و بلع را انجام دهد. از 10 ماهگی به بعد، انواع کته‌ها و خوراک‌ها را به شیرخوار بدهید. حلوا، تکه‌های کوچک میوه، بیسکویت‌های ساده‌ای که روی آن کره یا ماست مالیده‌اید می‌توانند به برنامه غذایی کودک افزوده شوند.

* کم‌کم او را به نوشیدن از فنجان عادت دهید. کافی است در این سن یک فنجان پلاستیکی کوچک را از آب پر کنید و هنگام غذا خوردن در اختیار کودک بگذارید و به او نشان دهید چگونه آن را بلند کند و به دهان ببرد. حتی اگر برای هفته‌ها از فنجان به عنوان اسباب‌بازی استفاده کرد، نباید نگران شوید. او نیاز دارد حمایتش کنید و صبور باشید تا بتواند بدون چکه چکه کردن از چانه، مایعات را بنوشد. یکی از فواید استفاده از فنجان، افزایش تطابق بین حرکات دست و دهان است.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

نحوه شروع غذای کمکی در نوزادان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

                                           http://maktoobshop.com             

آیا می دانید از چه زمانی باید کمک غذایی را برای نوزادتان آغاز کنید؟ در ابتدا با چه مواد غذایی باید شروع کرد؟

تغذیه کمکی در پایان 6 ماهگی (180 روزگی) شروع می شود، همزمان با شروع غذای کمکی تغذیه با شیر مادر باید همچنان مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار ادامه داشته و حتی دفعات تغذیه با شیر مادر افزایش می یابد. همچنین در این زمان باید بر اساس نیاز کودک به او آب جوشیده سرد شده داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در هفته اول ماه هفتم:

شروع غذای کمکی با فزنی آرد برنج است که روز اول از یک قاشق مرباخوری یک بار در روز (مثلا" ظهر) شروع شده و کم کم به مقدار و دفعات آن متناسب با اشتهای کودک اضافه می شود تا نهایتا" در پایان یک هفته مقدار آن به حدود 12 قاشق مرباخوری برسد. بخاطر بسپارید همچنان شیر مادر غذای اصلی شیرخوار شما است.

نحوه تغذیه تکمیلی در هفته دوم ماه هفتم:

در این هفته می توان حریره بادام را به رژیم غذایی کودک اضافه نمود. شروع آن نیز مانند فرنی از یک قاشق مرباخوری یک بار در روز است تا روز ششم و هفتم به 12 قاشق مرباخوری در روز برسد. فراموش نشود که در این هفته بتدریج که مقدار و دفعات تغذیه با حریره بادام افزایش می یابد مقدار و دفعات تغذیه با فرنی کم می شود بنابراین در هر وعده و یا در تمام دفعات می توان حریره بادام را جایگزین فرنی نمود، یا یک وعده فرنی و وعده بعد حریره بادام به شیرخوار داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته آخر ماه هفتم:

ضمن ادامه تغذیه با شیر مادر در این دو هفته شیرخوار با غذای جدیدی آشنا شده و سوپ به رژیم غذایی او اضافه می شود. بــــدین ترتیب که روز اول، صبح و عصر وشب از فرنی یا حریره بادام استفاده می کند و ظهر علاوه بر فرنی یا حریره بادام، یک قاشق مرباخوری سوپ هم می خورد. به این ترتیب، هر روز بر مقدار سوپ افزوده شده و از مقدار حریره بادام یا فرنی کم می شود تا بر حسب اشتهای کودک مقدار سوپ به 3 تا 6 قاشق مرباخوری در هر وعده برسد.

چند نکته مهم در تهیه سوپ برای کودک:

1-     در ابتدای شروع سوپ برای کودک آن را از گوشت بدون چربی (گوشت گوسفند، مرغ یا گوساله) به اندازه یک تکه خورشی، برنج و هویج تهیه کنید.

2-     هر سه روز یک بار یک نوع سبزی به سوپ اضافه کنید مانند جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، کدو سبز، کرفس، گوجه فرنگی، کدو حلوایی.

3-     به سوپ کودک نباید نمک، شکر یا چاشنی اضافه کرد.

4-     بهتر است کدو، کرفس، لوبیا سبز را اول پخته و بعد به سوپ کودک اضافه نمود.

5-     سبزی ها باید در آخــــرین لحظات پخت سوپ اضافه شود. در ظرف نیز باید بسته باشد تا ویتامین های آن از بین نرود.

6-     استفاده از اسفناج تا پایان یکسالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه هشتم:

در این دو هفته ضمن دادن سوپ، فرنی یا حریره بادام، زرده تخم مرغ هم به رژیم غذایی شیرخوار اضافه می شود. بنابراین در این سن باید به کودک 5 وعده غذا داده شود. بدین ترتیب که صبح زرده تخم مرغ، ساعت 10 صبح (بین صبحانه و ناهار) فرنی یا حریره بادام، ظهر سوپ، عصر مجددا" فرنی یا حریره بادام و در شب دوباره سوپ به کودک داده می شود. در این زمان می توانید کم کم از سبزیهای نشاسته ای مثل سیب زمینی، کدو حلوایی و نخود فرنگی (نخود سبز) به فاصله هر 3 روز به سوپ اضافه کنید. ضمنا" غلظت سوپ باید مانند حلیم باشد.

برای اضافه کردن سیب زمینی به سوپ ابتدا آن را بشویید و با پوست بپزید. سپس پوست آن را جدا کرده و سیب زمینی پخته شده را به سوپ کودک اضافه کنید دقت کنید اگر بعد از پوست کندن سیب زمینی، بخشی از آن سبز رنگ بود باید آنرا جدا کرده و دور بریزید.

در این زمان همراه با سوپ می توانید به کودک ماست بدهید. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا کودک با طعم ماست آشنا شود. ولی اگر کودک مخلوط ماست با سوپ را دوست دارد این کار بلامانع است.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه هشتم:

برای تنوع بخشیدن به غذای کودک باید هر چند روز یک بار مواد تشکیل دهنده سوپ را تغییر داد. هر سه روز یکبار می توان جو، بلغور گندم، رشته فرنگی را که قبلا" پخته و نرم شده است به اندازه یک قاشق مرباخوری به سوپ اضافه کرد. بعد از اضافه کردن جو، گندم و ............ بهتر است به اندازه یک قاشق مرباخوری کره یا روغن مایع به سوپ اضافه نمود. افزودن کره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی که رشد کافی ندارند به رشد آنان کمک می کند.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه نهم:

از 9 ماهگی می توان حبوبات را نیز به سوپ کودک اضافه کرد. معمولا" از عدس و ماش که هضم آسانتری دارند شروع کنید. در صورت امکان می توان از جوانه عدس یا ماش در تهیه سوپ استفاده کرد. در مورد سایر حبوبات مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و ..... بهتر است قبلا" آنها را خیس کرده و پوستشان را جدا نموده و بعد از پختن به سوپ کودک اضافه کرد. اگر از آرد حبوبات استفاده می شود یک قاشق مرباخوری سر صاف کافی است.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه نهم:

در این سن با استفاده از میوه های فصل آب میوه تازه تهیه کنید و به کودک بدهید. ابتدا از یک قاشق مرباخوری در روز همراه با یک قاشق مرباخوری آب جوشیده سرد شده شروع کنید تا کم کم به 6 قاشق مرباخوری آب میوه خالص برسد. آب میوه را می توان بعد از فرنی یا حریره ساعت 10 صبح داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته اول ماه دهم:

از ماه دهم می توان به جای آب میوه، خود میوه را به کودک داد. برای این کار باید از یک قاشق مرباخوری میوه های فصل (هلو، سیب، موز، گلابی، ........) شروع نمود ومقدار آن را به سه قاشق مرباخوری رساند.

میوه مورد نظر باید کاملا" رسیده و شسته شده باشد و بعد از جدا کردن پوست و هسته آن، میوه را با پشت قاشق کاملا" نرم کرده و سپس به کودک بدهید. مقدار میوه را بتدریج زیاد کرده و به 5 تا 6 قاشق مرباخوری در روز برسانید. در این زمان کم کم بر حسب اشتهای کودک بر مقدار سوپ او به میزان حــداکثر 10-6 قاشق مرباخوری در ظهر و شب بیافزایید. همچنین کودک را با غذاهایی که خود می تواند به دهان ببرد مانند نان، بیسکوئیت ساده، ماکارونی پخته، تکه های سیب زمینی پخته، کوفته قلقلی و ................ آشنا کنید.

بخاطر داشته باشید نیاز کودک به میوه در این سن کم است اگرچه دادن میوه و آبمیوه لازم است ولی بیش از حد دادن آن سبب پرشدن معده کودک می شود در نتیجه وعده های اصلی غذایی را که برای رشد وی لازم است نمی خورد و این سبب کندی رشد کودک می شود.

نحوه تغذیه تکمیلی در دو هفته دوم ماه دهم:

در این زمان علاوه بر تنوع بخشیدن بر سوپ کودک می توان از کته نرم که در آب گوشت یا آب مرغ پخته می شود همراه با خود گوشت استفاده کرد. همچنین از گوشت ماهی که تیغ های آن کاملا" گرفته شده باشد و همراه با کته نرم و سبزی پخته شده باشد می توان به کودک داد.

نحوه تغذیه تکمیلی در ماه یازدهم ودوازدهم:

تنوع غذای کودک را رعایت کنید با توجه به اشتهای کودک بر مقدار غذای هر وعده او اضافه نمایید همچنان برای کودک غذای جداگانه تهیه کنید و از دادن غذای سفره خانواده به کودک بدلیل داشتن نمک و چاشنی اجتناب نمایید.

یک نکته مهم در تغذیه کودک زیر یکسال:

از پایان 6 ماهگی و همزمان با شروع غذای کمکی تا پایان 12 ماهگی غذای اصلی شیرخوار هنوز شیرمادر است لذا به تغذیه با شیر مادر بطور مکرر و بر حسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام مدت شب و روز باید توجه شود. معده کوچک کودک را با غذاها پر نکنید. چه این امر سبب می شود که کودک برای مـــدت طولانی تر سیر بماند و در نتیجه کمتر پستان مادر را بمکد. در نتیجه هم شیر کمتر به او می رسد و هم حجم کلی شیری که مادر تولید می کند کاهش خواهد یافت.

در تغذیه کودکان زیر یکسال همواره به این نکات توجه کنید:

1- همزمان با شروع تغذیه تکمیلی نیاز کودک به آب افزایش می یابد و این نیاز با خوردن شیر مادر به تنهایی تامین نمی شود و باید بر حسب نیاز و تمایل کودک آب جوشیده سرد شده به او داده شود.

2- دادن آب میوه به مقدار زیاد و یا شیرینی قبل از غذا، سبب کم شدن اشتها می شود و رشد کودک را به خطر می اندازد. بنابراین آب میوه و یا میوه رسیده و نرم را که با پشت قاشق له کرده اید، دوبار در روز بعد از غذای وسط روز و با حجم کم به کودک بدهید، ویتامین های مورد نیاز کودک به ویژه ویتامین C از راه شیر مادر تامین می شوند.

3- از اضافه کردن نمک، شکر و ادویه به غذای کودک زیر یکسال جدا" خودداری کنید. زیرا ذائقه کودک در این زمان شکل می گیرد. در صورتی که کودک زیر یکسال دچار ایست یا افت وزنی است و غذای کاملا" بی نمک خود را نمی خورد هنگام طبخ غذا از مقدار بسیار کمی نمک یددار استفاده کنید.

4- برای بهتر کردن طعم غذای کودک به سوپ او آب لیموی تازه یا آب نارنج تازه اضافه نمائید.

5- همزمان با شروع تغذیه کمکی (از پایان ماه ششم زندگی) قطره آهن به میزان 10 تا 15 قطره بــرای کـــودک شـــروع کــنــید قطره آهن تا پایان 2 سالگی باید به کودک داده شود.

6- قطره مولتی ویتامین یا A+D را که از 15 روزگی برای کودک خود شروع کرده اید تا پایان یکسالگی ادامه دهید در صورت صلاحدید پزشک این قطره را نیز تا پایان 2 سالگی ادامه دهید.

به خاطر داشته باشید:

7- غذا خوردن کودک در سنین 12-6 ماهگی فقط به منظور تامین نیازهای غذایی او نیست بلکه برقراری یک ارتباط اجتماعی بین والدین و کودک است. کودک همیشه از این که چیز جدیدی را از فردی که دوستش دارد می گیرد، بسیار خوشحال می شود.

8- غذای کمکی علاوه بر اینکه بخشی از انرژی مورد نیاز کودک را تامین می کند راهی برای آشنایی او با مزه و قوام غذاها و فراگیری و تکامل او برای استفاده از غذاهای سفره خانواده است.

منبع :aftab.ir

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا