راههای افزایش شیر مادر:کمبود شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

همه مادران در دوره‌ای این سؤال را می‌پرسند که آیا میزان شیرشان کافی‌ست یا خیر، به خصوص زمانی که شیردهی را آغاز می‌کنند.

بسیاری از زنان فکر می‌کنند شیرشان کم است، در حالی که اینطور نیست. این فکر ممکن است زمانی به سراغ‌تان بیاید که سینه‌تان حس پُری خود را از دست داده باشد یا شیر از نوک سینه به بیرون نشت نمی‌کند. اما اینها تنها نشانه‌های این هستند که بدن‌تان خود را با نیاز‌های تغذیه‌ای نوزاد تطبیق داده است و نشانه کم شدن شیرتان نیست. رشد ناگهانی نوزاد و جهش رشدی او باعث می‌شود شیر بیشتری بخورد و در نتیجه سینه‌های‌تان خالی‌تر از آنچه که در گذشته بودند احساس شوند، پس این هم دلیل کم شدن شیرتان نیست.

اما در برخی موارد که شیر مادر (با علائمی که در ادامه می‌گوییم) کم است ممکن است نوزاد در معرض سوء تغذیه قرار بگیرد. حال چگونه باید تشخیص دهید شیرتان کافی است و یا خیر؟

چه چیزی موجب کم بودن شیر مادر می‌شود؟

اگر مادر به دلایلی مانند درد نوک سینه، تنبلی یا بی‌حالی یا تکنیک غلط نگه داشتن نوزاد به هنگام شیردهی و... به نوزاد خود به میزان لازم و به طور مکرر شیر ندهد، ممکن است شیر او به طور موقت کم شود. قبل از هر چیز اصول شیردهی را مطالعه و رعایت کنید. بیماری‌ها و همچنین استفاده از قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن نیز می‌توانند بر تولید شیر تأثیر بگذارند.

در برخی از زنان یک وضعیت زیستی یا فیزیکی مانند اختلال هورمونی و یا جراحی سینه می‌تواند موجب کاهش میزان تولید شیر شود.

با این حال در اغلب زنان مشکل جریان یافتن شیر به بیرون و رسیدن به نوزاد است و نه تولید آن. آنها مقدار زیادی شیر تولید می‌کنند، اما به دلایلی برای مثال تکنیک غلط شیردهی به نوزاد، نوزاد به اندازه کافی شیر دریافت نمی‌کند.

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

راههای افزایش شیر مادر:تصور ناکافی بودن شیر مادر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تصور ناکافی بودن شیر مادر

  دودسته قابل توجه است:

دسته اول ، تصور ناکافی بودن شیر مادر

دسته دوم  ، ناکافی بودن واقعی شیر مادر 

نکته مهم  ، تلاش برای تشخیص به موقع علائم خطرمبنای تشخیص ناکافی بودن شیر مادر 

فقط تصور وبرداشت مادر واطرافیان است اکثریت موارد ناکافی بودن شیر مادر راهمین تصورغلط به خود اختصاص میدهد

  علل مختلفی سبب می شود که مادران این ذهنیت را پیدا کنند که شیرشان ناکافی است 

 بعضی از مادران انتظار دارند فرزندشان شبیه شیر خشک خوار هر 4ساعت شیر بخورد 

اما شیر مادر سهل الهضم است ونوزاد زود زود شیر میخورد که اشتباها تصور ناکافی بودن شکل می گیرد و احیانا رقیق ونامناسب بودن کیفیت شیر شان میگذارند

    گروهی قسمت اول شیر که آبکی به نظر میرسد به اشتباه شیر خود را نامناسب وناکافی تصور میکنند

برخی بیدار شدن های مکرر وتمایل به تغذیه ومکیدن مکرر پستان مادر به خصوص در شب دلیل ناکافی بودن تصور میکنند

عده ای از مادران گریه های مکرر وبیقراری را ناشی از کم بودن ویا ناسازگاربودن شیر خود تصور می نمایند

    بعضی احتقان وبزرگی پستان روزهای اول که پس از 48 ساعت برطرف میشود کوچک شدن پستان را ناشی از کمبود شیر تصور میکنند

گروهی مکیدن مکرر دست هایش را ناشی از گرسنگی وتصور ناکافی بودن شیر میدانند 

بعضی از مادران وقتی می بینند :

- شیرشان مثل سابق جاری نمی شود

-یا رگ کردن پستان های خود را احساس نمی کنند 

-یا همچون گذشته  پستان های خود را بدوشند

-یا به نظرشان میرسد پستان هایشان کوچک شده است 

     این ها را دلیل عدم کفایت شیر خود میدانند

در مورد این دسته از مادران باید :

شیرخوارشان را به طور منظم وزن نمود

ترسیم منحنی رشد 

در نتیجه مادر کافی بودن شیر وکیفیت آن مطمئن نمود

در غیر این صورت اضطراب ونگرانی بیش از حد مادر موجب رگ نکردن وکاهش شیر می شود 

    در نتیجه مادر از فرط نگرانی به شیر خشک متوسل میشود

ناکافی بودن واقعی شیر مادر

در این دسته ، واقعا شیر مادر کافی نیست 

دونوع می توان تقسیم نمود:

نوع اولیه 

نوع ثانویه

نوع اولیه ناکافی بودن واقعی شیر مادر

در نوع اولیه فقط 2-5 درصد کل موارد را تشکیل میدهد علل آن عبارت است از :

مشکلات تشریحی پستان آپلازی یا هیپوپلازی غدد شیرساز

جراحی های پستان

رادیوتراپی پستان

بیماریهای شدید مادر ، عفونت ،هیپرتانسیون ،سنندرم شیهان ،

      بعضی مادران به علل ناشناخته  در حوالی40 سالگی وبعد شیر کافی تولید نمیکنند

نوع ثانویه  ناکافی بودن واقعی شیر مادر

نوع ثانویه ناکافی بودن شیر مادر شایع تر است

در این نوع در آغاز شیر مادر زیاد است 

در اثر مشکلات مادر یا فرزند ، حجم شیر کاهش می یابد

میزان حجم شیر بستگی مستقیم به دفعات تخلیه پستان ها و کامل بودن بودن این تخلیه دارد

    هر چه دفعات تخلیه در شبانه روز بیشتر وتخلیه کامل تر باشد حجم شیر مادر بیشتر می شود

اگر فواصل تخلیه پستان های مادر طولانی تر شود 

یعنی دفعات تخلیه در طی شبانه روز کاهش یابد

یا تخلیه پستان های مادر به طور کامل صورت نگیرد

منجر به کاهش حجم شیر مادر می شود 

  در این صورت از طریق تخلیه مکرر می توان آنرا اصلاح نمود

علل نوع ثانویه 

علل نوع ثانویه را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

علل مربوط به مادر 

علل مربوط به شیرخوار 

علل مربوط به مادر

مهم ترین عامل تخلیه های مکرر است

اگر تخلیه مکرر انجام نشود سبب تولید ماده شیمیائی بازدارنده در شیر باقی مانده می شود

فشار فیزیکی حاصل از تجمع شیر در پستان مادر غدد شیر ساز دچار اتروفی شده تولید شیر کاهش می یابد

ممکن است ناکافی بودن حجم شیر مادر ناشی از :

جدائی مادر وفرزند باشد به علت 

اشتغال

تحصیل

بستری شدن

مسافرت

    همچنین بارداری ،عفونت پستان ،مصرف استروژن وکاهش کالری دریافتی مادر موجب کاهش تولید میشود

علل مربوط به شیرخوار

نارس بودن و وزن کم موقع تولد

نوزاد پستان مادر را مشکل به دهان می گیرد

زود خسته می شود وقادر به تخلیه پستان نمی باشد

در چنین موارد باید از شیردوش استفاده شود

دوقلوها هم اغلب نارس هستند چنین حالتی دارند

    افزایش بیلی روبین در روز های سوم به بعد نشانه شایع کم شیرخوردن نوزاد است

هیپوتونی ، هیپرتونی

آسفیکسی

     سنندرم   Down

بیماری های مادرزادی قلب

مشکلات تنفسی ، عفونت 

     مشکلات دهانی ، شکاف کام ، Micrognatia

 پستانک  و  خوردن شیر کمکی

خوابیدن 5-6 ساعت در شب

تلاش برای تشخیص به موقع علائم خطر

مراقبت نوزادان در روز های اول تولد AAP توصیه می کند

اگر نوزادی 48 اول تولد از بیمارستان مرخص شود :

بین روز های 2و4 دوباره معاینه شود

وزن شود، نحوه تغذیه مستقیما ارزیابی گردد

در مورد دفعات تغذیه ، مدت تغذیه ، دفعات دفع وادرار، استفاده پستانک ، زردی  ملاحظه گردد

اگر بیش از7%-10%وزن کم شود نیازمند بررسی است

     اگربیش از 12% وزن کم شود بررسی پاراکلینیک وهیپرناترمی ضرورت دارد

علائم خطر مربوط به مادر

سابقه ناکافی بودن شیر مادر

افزایش وزن ناکافی فرزند قبلی 

صاف یا فرورفته بودن نوک پستان

احتقان زیاد پستان

سابقه جراحی پستان ، ترک خوردن نوک پستان

خونریزی، هیپرتانسیون ، عفونت ادرار ، دیابت  

عارضه قلبی ، CF مادر ، جاری نشدن شیر تا 4 روز

    سن بالاتر از 37 سال

علائم خطر مربوط به شیر خوار

نارسی و وزن کم موقع تولد

جدائی 24 ساعت اول تولد از مادر

مشکلات دهانی نوزاد  ، اختلالات عصبی عضلانی

زردی نوزاد ، نیاز به فتوتراپی ،دوقلوئی 

بیماری سیستمیک ( قلبی ، نیاز به اکسیژن ،عفونت)

 خواب آلودگی ،مکیدن ضعیف ، پستانک

کاهش وزن بیش از 7%-10% وزن زمان تولد

    دفع کمتر از 6 بار ادراراز روز چهارم

پیشگیری علائم خطر مربوط به مادر وشیرخوار

آموزش مجدد مادر در دوشیدن شیر 

استفاده از شیردوش برقی تمام اتوماتیک

توزین شیرخوار

تاخیر در شروع استفاده از شیر کمکی

استفاده از شیر کمکی در پایان تغذیه با شیر مادر بدون تخلیه کامل پستان ها موجب کاهش شیر مادر می شود

مطالب پیشنهادی

بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

تغذیه دوران شیر دهی: تغذیه مادردر دوران شیردهی

  

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

خوشبختانه امروزه در کشور ما ,اکثر مادران,نوزاد وکودک خود را با شیر خود تغذیه می کنند.این روند وتفکر افتخار آمیز مادران ,ناشی از عوامل زیر بوده است:

1-مادران قبل از حامله شدن و دردوران آبستنی ,درک کرده و اعتقاد پیدا نموده اندکه بهترین ماده غذایی برای کودکشان ,شیر خودشان می باشد.

2-پزشکان و متخصصان تغذیه به فواید این ماده غذایی یعنی شیر مادر که خداوند متعال بعد از زایمان در پستان مادر می آفریند,پی برده اند و تحقیقات و پژوهش ها هر روز ارزش بیشتر شیر مادر را آشکار می سازد.

3-در حال حاضر مراکز و بخش های زایمان تمام امکانات را براد شیر دادن مادر پس از زایمان را فراهم می نماید تا مادر بتواند به راحتی نوزاد خود را شیر دهد .

4-شوهر,اقوام و بستگان نیز در این زمینه از مادر حمایت می کنند تا او بتواند نوزاد را از شیر خود تغذیه کند.از طرف دیگر مواد غذایی کمکی نیز در سن 6 ماهگی به کودک شیر خوار داده می شود تا نیاز های تغذیه ای او را به طور کامل براورده سازد.

نیاز مادر شیر ده به مواد غذایی

جدول شماره 2 نیاز غذایی مادر شیر ده در 6 ماه اول ودوم دوران شیردهی نشان می دهد.

انرژی:

نیاز یک مادر شیر ده به انرژی ,500 کالری بیشتر از میزاند است که یک خانم در حالت عادی وباهمان قد و وزن نیاز دادرد.این نیاز ناشی از علل زیر است:

1-مادر شیر ده به طور متوسط750 میلی لیتر شیر در 24 ساعت تولید وترشح می کند (550تا1200 میلی لیتر) .برای تولید این مقدار شیر ,500 کیلو کالری انرژی لازم است.در هنگام بارداری پستان مادر رشد مد کندو سلولهای اختصاصی تولید شیر بوجود می آید ,ولی پس از تولد, تولید شیر وابسته به مکیده شدن پستان مادر بوسیله کودک است .هرچه نوزاد بیشتر مک بزند ,شیر بیشتری ترشح می گردد.خستگی ,اضطراب ونگرانی مادر موجب کم شدن تغذیه مادر شده و تولید شیر را کاهش می دهد.

2-در دوران بارداری چربی در بدن مادر تجمع می یابد.پس از زایمان برای سوزاندن چربی هایی که در بدن وپستان مادر ذخیره شده است ,مقداری انرژی لازم است تاچربی ها در هنگام شیر دادن سوخته شود.

محدودیت های غذایی بعد از تولد نوزاد,موجب کاهش ترشح شیر می شودوسلامت مادر را تهدید می کند.اگر مادر اضافه وزن داشته باشد,با وجود دریافت مواد غذایی کافی ,به تدریج وزن خود را از دست می دهد.این کاهش وزن مخصوصا" در ماههای اول شیردهی بیشتر است .به هر حال مادر شیر ده می تواند با کم کردن مقدار انرژی دریافتی ,وزن خود را کم می کندو شیر کافی نیز تولید می کند.اگر مادری لاغر اندام باشد ,و غذا وانرژی کمی به او برسد موجب کم شدن شیر می گردد.

پروتئین:

نیاز مادر شیرده به مواد پروتئینی در دوران شیر دهی حدود 65 گرم در 6 ماه اول و62 گرم در 6 ماه دوم شیر دهی می باشد.این مقدارحدود 15 تا20 گرم بیشتر از مقداری است که یک خانم در حالت عادی نیاز دارد (جدول شماره 2)تحقیقات نشان داده است که خوردن بیشتر از اندازه مواد پروتئینی مانند شیر و گوشت ,شیر مادر را زیاد تر نمی کند.

چربی:

مقدار چربی موجود در شیر مادر ,بستگی به میزان چربی غذایی مادر دارد.بنابراین تغییر مقدار و نوع چربی در رژیم غذایی مادر شیرده ,موجب تغییر چربی شیر مادر می گردد.اگر مادری در دوران شیر دهی چربی نخورد چربی های ذخیره شده در بدنش سوخته می شود.مقدار کلسترول شیر مادر در حدود 10 تا 20 میلی گرم در 100 میلی لیتر شیر می باشد ,بنابراین کودک در شبانه روزمقدار 100 میلی گرم کلسترول از شیر مادر دریافت می کند.مقدار کلسترول شیر مادر با رژیم غذایی او تغییر نمی کند ,ولی با ادامه شیر دادن به تدریج کاهش می یابد.   

کلسیم:

در دوران شیردهی نیازمادرشیرده به کلسیم مانند دوران آبستنی یعنی حدود 1200 میلی گرم در 24 ساعت است.این مقدار 400 میلی گرم بیشتر از مقدار مورد نیاز زنان در حالت عادی است.(جدول شماره 2)

شیر یکی از موادغذایی است که مادر شیر ده می تواند مصرف کند تا کلسیم کافی به بدن او برسد.(جدول شماره 3 نمونه غذایی مادر شیر ده)اگر مادر شیر ده نسبت به شیر الرژی وحساسیت دارد,یا حقیقتا"شیر را دوست ندارد,باید کلسیم رژیم غذایی او با خوردن 1000 میلی گرم کلسیم به صورت قرص یا شربت تامین گردد.

ملح آهن:

مادر شیر ده از راه شیر ,آهن زیادی دفع نمی کند,بنابراین نیاز مادر شیر ده به آهن مانند یک خانم جوان ,یعنی 15 میلی گرم در روز می باشد.در صورتد که در دوران آبستنی ,نیاز مادر باردار دو برابر,یعنی 30 میلی گرم در روز می باشد.

ملح روی:

نیاز مادر شیر ده به روی در دوران شیر دهی بیشتر از دوران آبستنی است,زیرا مقدار روی شیر مادر در خلال چند ماه اول به تدریج کاهش می یابد.اگر مادر خود دچار کمبود روی باشد,مقدار روی شیر او نیز کم است.بنابراین توصیه می شود مادر شیر ده روزانه 12تا14 میلی گرم روی از راه غذا دریافت کند.

آب:

در دوران شیر دهی ,مادر به حدود 2 لیتر مایع در شبانه روز نیاز دارد(8 لیوان) مادر باید هر نوبت که به نوزاد یا شیر خوار خود شیر می دهد ,یک لیوان مایعات(شیر یا آب میوه) مصرف کند تا دچار کم آبی بدن نگردد.بعضی از مردم نا آگاه تصور می کنند,اگر مادر آبستن بیشتر مایعات بخورد ,شیر او بهتر وبیشتر می شود,بعضی تصور می کنند اگر مایعات بیشتر بخورد,شیر او آبکی می گردد.این تصورات علمی نیست و حقیقت ندارد.میزان مصرف مادران شیرده باید برحسب میل ورغبت او نسبت به مایعات باشد.اگر مادر شیر ده مایعات کم بخورد,ادرار او کم می شود ولی شیر او کم نخواهد شد.               

         جدول شماره 2:میزان احتیاج خانم ها به مواد غذایی قبل از آبستنی,

دوران آبستنی و دوران شیر دهی

        دوران شیر دهی

 

6ماه اول             6ماه دوم

 

دوران آبستنی همه سنین 

 

     خانم 25 ساله که حامله

                نیست                  

   

       مواد غذایی اصلی

  

     2840           2710

2200 سه ماه اول    

2500 سه ماه دوم و سوم 

 

               2200 

 

  انرژی (کیلو کالری)در روز

 

      75                72   

 

60

 

                 50

 

      پروتئین(گرم در روز)

 

   1200            1200

 

  1200 سرتاسر دوره آبستنی

 

               800

 

   کلسیم (میلی گرم در روز)

 

 

       15              15

 

                 30 

 

                15

 

    آهن (میلی گرم در روز)

 

    1300            1200

 

  800 سرتاسر دوره آبستنی

 

               800                  

 

ویتامین( آ )میکروگرم درروز

 

     6/1               6/1

 

  5/1 سرتاسر دوره آبستنی

 

              1/1                      

       تیامین (ویتامین ب 1)

       (میلی گرم در روز)

 

     8/1               8/1

 

  6/1 سرتاسر دوره آبستنی

  

              3/1

   ریبو فلاوین(ویتامین ب 2)

       (میلی گرم در روز)

 

 

     20                20

 

   17 سرتاسر دوره آبستنی

 

              15

  نیاسین(ویتامین ضد پلاگر)

      (میلی گرم در روز)

 

 

    95                90

 

   70 سرتاسر دوره آبستنی

 

              60   

 

ویتامین(سی)میلی گرم درروز 

 

     10                 10

 

   10 سرتاسر دوره آبستنی

 

               5

ویتامین(دی)میکروگرم در روز

   یک میکرو گرم:40 واحد

 

رژیم غذایی مادر شیر ده

رژیم غذایی مادر شیر ده باید از نظر کالری و مواد اصلی غذایی و املاح و ویتامین ها کامل باشد تا شیر کافی تولید و کودک کاملا تغذیه شود.(شکل شماره14-1)

در دوران شیر دهی مادر می تواند هر نوع غذایی را که دوست دارد,بخورد و از انواع مایعات ,سبزی ها ومیوه ها مصرف کند.ار مادری در دوران شیر دهی ,رژیم غذایی متعادل و مناسب داشته باشد,وزن او اضافه نخواهد شد.زیرا قسمت زیادی از کالری مواد غذایی اضافی که مصرف کرده است از راه شیر دفع می گردد.سن مادر یا دفعات حاملگی مادر در تولید شیر موثر نیست ,آنچه مهم است ,روش صحیح شیر دادن است.تغذیه زیاد از حد مادرنیز در ازدیاد شیر تاثیری ندارد.

مادر شیر ده باید از تمام 5 گروه مواد غذایی زیر استفاده کند:

-گروه 1 :نان ,برنج وماکارونی

-گروه 2 :سبزی ها

-گروه 3 :میوه ها

-گروه 4 :شیر و لبنیات

-گروه 5 :گوشت ,تخم مرغ,ماهی ,مغز هاوحبوبات

-گروه 6 :چربی و شیرینی,مادر شیر ده بهتر است چربی و شیرینی کمتر مصرف کند,زیرا این مواد از گروههای دیگر غذایی به بدن او می رسد.

میان وعده های غذایی

مادر شیر ده علاوه بر سه نوبت غذای کافی و سالم,باید میان وعده های غذایی سالم را نیز مصرف کند,(میوه ها مثل سیب درختی ,موز ,انگور,مرکبات,یا غلاتو یا انواع ماست مخلوط با میوه ها)تا هم شیر کافی داشته باشد هم چاق نشود.تهیه غذاهای اصلی خوب و سالم و میان وعده های غذایی برای مادری که هم بایدبه کودک خود شیر دهد و هم کارهای خانه را انجام دهد ,ساده وآسان نیست.بنابراین اطرافیان مخصوصا" همسر باید به او کمک کند تا خسته نشود.(شکل شماره 15)

کم کردن وزن:

شیر دادن به کودک موجب می شود که وزن مادر کم شود.تحقیقات نشان داده است مادرانی که به کودک خود شیر می دهند,زود تر از مادرانی که به کودک خود شیر خشک می دهند,وزن قبل از آبستنی خود را بدست می آورند,زیرا تمام چربد هایی که در دوران آبستنی در بدن آنها جمع شده است ,در هنگام شیر دادن از دست می رودو حتی مقداری از چربی هایی که در قبل از حاملی داشته اند,در بدن آنها سوخته می شود.

پیروی از رژیم غذایی مخصوص برای کاهش وزن در مادر شیر ده,باعث می شود که او دچار سوء تغذیه شودو سرانجام شیر مادر کم و خشک گردد.بنابراین بهترین کار این است که مادر شیر ده با نخوردن غذای زیاد واستفاده از یک برنامه ورزشی ,وزن خود رابه تدریج کم کند.مصرف غذای سالم در دوران شیر دهی و خوردن آب در خلال شیر دادن,موجب می شود که مادر در هر هفته نیم کیلو گرم از وزن خود را کم کندو سرانجام در مدت یک سال ,وزن اضافی خود را از دست بدهد.

  جدول شماره 3:نمونه برنامه غذایی مادر شیر ده

صبحانه

     یک لیوان شیر,(در یک لیوان شیر 285 میلی گرم کلسیم وجود دارد)                              

   نصف لیوان آب پرتقال(در نصف لیوان آب پرتقال66میلی گرم ویتامین (سی) وجود دارد.)

       دو عدد تخم مرغ(دارای 12گرم پروتئین,یک میلی گرم آهن و 1180 واحد ویتامین (آ)می باشد)   

  نصف نان همراه پنیر یا کره ومربا 

ناهار

  حدود 100 گرم گوشت مرغ یا گوسفند (20 گرم پروتئین دارد.)

 حدود یک بشقاب برنج پخته شده(221 میلی گرم کلسیم دارد).  

  مقدار سبزی تازه مخصوصا" اسفناج (27 تا 30 میلی گرم ویتامین (آ)و 112 میلی گرم کلسیم                دارد).    

 دو عدد میوه تازه مانند سیب ,هلو ,زرد آلو,مرکبات و...

 

شام

  یک لیوان شیر (285 میلی گرم کلسیم دارد)

  نصف نان (7/6 میلی گرم آهن دارد.)

  حدود 100گرم گوشت مرغ یا گوسفند یا ماهی (20 گرم پروتئین دارد.)

ورزش در دوران شیر دهی

شیر دادن ممکن است باعث افسردگی در بعضی از مادران شیر ده شود.یکی از راههای موثر برای جلوگیری از افسردگی ,ورزش کردن است ,زیرا مغز و بدن انسان روی یکدیگر اثر می گذارد.ورزش کردن نه تنها شیر مادر را کم نمی کند ,بلکه به شیر دادن او نیز کمک می کند.

ورزش در همه حال و در هر سن و شرایط برای بدن موثر است.ورزش در هوای آزاد به مدت 20 تا30 دقیقه و 3 تا4 نوبت در هفته ,به مادر شیر ده احساس آرامش می دهدوظاهر او را نیز بهبود می بخشد.حرکاتی مانند نشستن و برخاستن و جمع کردن پاها بدن مادر را زود تر به حالت قبل از بارداری بر می گرداند.ورزش,سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد ,جریان خون بدن را زیاد تر و قوام عضلات بدن را بیشتر می کند و از افسردگی مادر جلوگیری می کند.

بعد از زایمان ,چه موقع ورزش را شروع کنیم؟برای شروع ورزش ,باید با پزشک خود مشورت کنید.اگر مادر شیر ده سزارین شده است یا دچار کشش عضلات شکم می باشد,باید با احتیاط ورزش کند,زیرا ممکن است مشکلاتی برای او به وجود آید.بعضی از پزشکان ورزش کردن را6 هفته بعد از زایمان توصیه می کنند,زیرا بدن مادر شیر ده بعد از زایمان و همچنین برای برقرار شدن جردان شیر به استراحت نیاز دارد.

ورزش رابا راه رفتن شروع کنیدو به تدریج زمان آن را افزایش دهید.سپس نشستن و برخاستن وبالا بردن پاها را انجام دهید.

-صبح هنگامی که از خواب بیدار می شوید,10 باربشینید وپا شویدو هر چند روز تعداد آن را افزایش دهید.

-کارهای خانه خود را انجام دهید.

-اتومبیل خود را دور از محلی که می خواهید بروید پارک کنیدو پیاده به محل مورد نظر بروید.

-کارهایی مانند باغبانی و نگهداری از گلها را خود انجام دهیدواز شوهرتان بخواهید کودک رانگه داری و پرستاری نماید.

ورزش کردن به بدن ومغز شما نیرو می بخشد.بنابراین اگر زمانی را برای ورزش اختصاص دهید در تندرستی خود وکودکانتان موثر می باشد.

چند حرکت ورزشی در دوران شیر دهی

برای قدرت بخشیدن به عضلات لگن وشکم می توانید ورزش های زیر را انجام دهید:

1-بالا بردن لگن:دست ها و زانوهای خود را روی زمین قرار دهیدوزانوها را به اندازه 30 سانتیمتر از هم دور نگه دارید. سپس عضلات لگن خود را منقبض کنید و بالا ببرید .به طور کلی پشت ولگن شما حالت کمان پیدا می کند.در این حالت چند ثانیه خود را نگه دارید.این حرکت را چندین بار تکرار کنید.

2-قدرت دادن به عضلات شکم:به پشت روی زمین بخوابیدوزانوهای خود را خم کنیدو کف دست های خود را روی زمین بگذارید.سپس نفس عمیق بکشیدو سر خود را به تدریج بالا ببریدو برای چند ثانیه نگه دارید,سپس بدن را شل کنید و به حالت معمولی بخوابید .این حرکت را چندین بار تکرار کنید.

 

3-خم شدن به جلو:پاهای خود را به فاصله 30 سانتیمتر از هم قرار دهیدو دست ها را پشت بدن قفلکنید.سپس از ناحیه لگن خم شوید و دستهای خود را به تدریج تا حدی که می توانید بالا ببریددر این حالت چند نفس عمیق بکشید و به تدریج کمر خود را راست کنیدو بایستید.این حرکت را چندین بار تکرار کنیداین حرکات را جلوی کودک انجام دهید.

تاثیر ورزش مادر شیر ده بر کودک

ورزش مادر,علاوه براثرات مفید در خود او ,موجب شادی و سرگرمی  کودک نیز می گردد.

-کودک را در درشکه اش بگذاریدو هرروز در پارک یا اطراف منزل راه بروید.

-کودک راروی صندلی اش بنشانید و حرکت بلند شدن و نشستن را انجام دهیدوبا او حرف بزنید.این حرکات و سخن ها موجب شادی کودک می شود.

-به پشت در کف اتاق بخوابیدو کودک را برالای سر خود ببرید .سپس کودک را مانند یک وزنه نزدیک صورت خود بیاورید و با او حرف بزنید و دوباره او را دور کنید.این حرکات وصداها موجب شادی کودک می شود و شما نیز ورزش خواهید.

آیا ورزش کردن مادر ,مزه شیر او را تغییر می دهد؟

تحقیقات محدودی در این مورد انجام گرفته و اظهار نظر شده است  که ورزش های شدید و سنگین موجب پیدایش اسید لاکتیک در بدن مادر می گردد که موجب تغییر مزه شیر می شود.و کودک ممکن است شیر مادر را نخورد.اگر این موضوع درست باشد,اسید لاکتیک بعد از ورزش های سنگین ایجاد می شود ,بنابراین اگر مادر شیر ده ورزش های سنگین انجام می دهد,ابتدا باید به کودک شیر دهد و بعد ورزش کند.

آیا خوردن بعضی از غذاها بو ومزه شیر مادر را تغییر میدهد؟

در بعضی از مادران شیرده,با مصرف غذاهایی مانند گوجه فرنگی,توت فرنگی,پیاز ,سیر ,سبزیجات خام ,انواع کلم,ادویه جات و چاشنی ها,مشکلات گوارشی یا شلی مدفوع,مخصوصا"در ماههای اول تولد در کودک ایجاد می کند و ممکن است شیر آنها بوی آن ماده غذایی را بدهد.اگر براد مادر و پزشک مشخص گرددکه چنین حالتی وجود دارد,مادر باید از خوردن آن ماده غذایی خودداری کند.

مصرف دارو در دوران شیر دهی:

مادر شیر ده نباید دارو مصرف کند,مگر حقیقتا"به آن نیاز داشته باشد.مصرف داروهایی مانند ضد تیروئید,داروهای ضد سرطان,ایزونیازید,ترکیبات تریاک و مشتقات آن در مادران شیر ده ممنوع است.اگر لازم باشدمادری داروهای تشخیصی که در رادیولوژی بکار برده می شود,یاداروهای کلر مفنیکل,مترونیدازول,سولفونامیدها وملین ها رامصرف کند,باید شیر دادن را به طور موقت کم کند.

یبوست در دوران شیر دهی:

اگر مادر در دوران شیر دهی دچار یبوست گردید,باید فیبرهای گیاهی ,(موادی که در روده جذب نمی شود)مانندسبزی,میوه پخته و نان سبوب داربه رژیم غذایی او افزوده  شود. همچنین باید مایعات به مقدار کافی مصرف نمایدتایبوست او بر طرف گردد.در چنین مواقعی بهتر است مادر شیر ده از داروهای ملین استفاده نکندوباغذا یبوست خود را برطرف سازد.

مادران در دوران شیر دادن چه غذاهایی رانباید بخورند؟

بعضی از کودکان که از شیر مادر تغذیه می شوند,ممکن است که   غذاهایی را که مادر مصرف نموده و از شیر دفع می شود,تحمل نکنند.به طور مثال مادر اگر سیر ,پیازیا حبوبات بخورد,شیر او ممکن است موجب قولنج یا دردهای شکمی شود.همچنین کلم وشلغم وحتی میوه هایی مانند زرد الو والو و خوردن بیش از حد بعضی میوه ها مانند هندوانه و هلو و بعضی از سبزی ها ممکن است باعث ایجاد گاز در روده ودردهای شکمی کودک گردد.بنابراین مادر باید در دوران شیر دهیدقت کند در صورتی که در خلال 24 ساعت بعد از خوردن یکی از مواد ذکر شده ,کودک او به شکم درددچار شد]و یا گاز در روده های او به وجود آمد,از خوردن آن مواد غذایی خودداری کند.به طور کلی مادر شیر ده هر غذایی را که میل دارد می تواند بخورد و هیچ غذایی رانباید برای او منع کرد,مگر آن که حس کند با خوردن آن غذا کودک دچار دردهای شکمی می شود.

آیا غذا یا دارویی وجود دارد که شیر مادرز را زیاد کند؟

اشتیاق و علاقه مادر در شیر دادن عامل بسیار مهمی در شیر دادن اوست.داروها یا هورمون هایی وجود داردکه اگر مادر مصرف نماید,ممکن است سبب افزایش ترشح پرولاکتین ودر نتیجه افزایش شیر او گردد.ولی عوارضی نیز به همراه دارد.دم کرده یا عصاره بعضی از گیاهان دارویی(شنبلیله,آنیسون,رازیانه,زیره سبز و...)نیز باعث افزایش شیر مادر می گردد.ولی اگر زیاد نوشیده شود,رفلکس سرازیر شدن شیر مادر را کم می کند.به طور کلی مهمترین عانلی که باعث افزایش شیر مادر می گردد,نه دارو ,نه هورمون نه غذای مخصوص است.بلکه علاقه مادر به شیر دادن ,تغذیه کامل و کافی,آرامش جسمی و روانی و بالاخره مکیدن پستان مادر توسط نوزاد است.

توصیه هایی به مادران شیر ده

1-استراحت و آرامش:غیر از تغذیه کافی و سالم ,مادری که فرزند خود شیر می دهد,باید از نظر جسمی استراحت نمایدوخود راخسته نکند.اطرافیان مخصوصا" شوهر باید کارهای روزمره مادر را انجام دهدتا مادر استراحت نماید و سیستم ترشح کننده  شیر به خوبی عمل کند تا شیر کافی در پستان مادر ترشح و کودک تغذیه گردد,زیرا آرامش روحی و روانی در شیر دادن موثر است.(شکل شماره 19)

2-رژیم غذایی:مادر باید از رژیم غذایی که باعث کاهش وزن می شود,اجتناب نماید.اگر مادری اضافه وزن پیدا کرده و می خواهد وزن خود را در دوران شیر دهی کم کند,حداکثر می تواند یک کیلو در ماه کم کند,در این صورت شیر او کم نخواهد شد.  چنین مادرانی نباید رژیم غذایی مخصوص داشته باشندیا داروهایی که اشتها را کم می کند مصرف کنند.فعالیت وورزش نیز در دوران شیر دهی توصیه می شود.

3-سیگار کشیدن:مادری که شیر می دهد نباید سیگار بکشد,زیرا سیگار نه فقط حخجم شیر را کم می کندبلکه سلامت او ونوزادش را هم نیز تهدید می نماید.

4-دفعات شیر دادن:تعداد دفعات شیر دادن در هفته های اول دوران شیر دهی بسیار اهمیت دارد.مادر می تواند 15 بار در روز به نوزادش شیر دهد.این دفعات را بعد از ماه اول می توان به 5 تا 12 بار تقلیل داد.

5-نرمی استخوان:چون نرمی استخوان(راشی تیسم) در کودکان شیر مادر خوار نیز وجود دارد ,بدین جهت کودکی که از شیر مادر تغذیه می کند,باید در معرض آفتاب قرار گیردو ویتامین (دی) خوراکی نیز به او داده شود,مخصوصا"کودکانی که در آپارتمان زندگی می کنندو از برخورد با آفتاب محروم هستند.

6-فلوراید:چون فلوراید شیر مادر کافی نیست و ممکن است کمبود آن موجب تخریب دندانهای کودک شودبدین جهت اگر مادر در محلی زندگی می کندکه آب آن محل فلوراید کافی ندارد.باید به کودک فلوراید داده شود.در چنین شرایطی حداقل باید 10میکرو گرم(در 6 ماه اول و ماههای بعد بیشتر)فلوراید به کودک داده شود.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه صحیح در دوران شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادراست. سختی ها و شیرینی هایش همه در ذهن مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره ای خوش این دوران را به پایان برساند ، باید بداند که چگونه نیازهایش را تامین کند.

چرا شیر مادر بهتر است ؟

پژوهش های انجام شده در 30 سال اخیر نشان داده ، بهترین و کامل ترین غذا برای کودک تا سن 4 تا 6 ماهگی فقط شیر مادر است . چرا؟

. چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر است.

. همیشه استریل است.

. بیش از300 نوع عامل ضد میکروبی در شیرمادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد . از این رو میزان شیوع اسهال در کودکانی که شیرمادرخوار هستند 3 تا 14 بار کمتر از کودکان شیرخشکی است و به دلیل وجود همین عوامل ضد میکروبی، نوزاد خیلی کمتر به عفونت تنفسی ، عفونت اداری و عفونت گوش میانی مبتلا می شود.

. شیرمادر کمتر ایجاد حساسیت می کند و در خانواده هایی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند، حتماً باید کودک با شیر مادر تغذیه شود.

. کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی  چاق و پفکی می شود و نه لاغرمی ماند. چون کلیه نیازهای کودک با شیر مادر تامین خواهد شد. مثلاً اگر نوزادی زودتر از موعد بدنیا آید شیر مادرش با شیر مادری که نوزاد و به موقع بدنیا آمده تفاوت زیادی دارد و نیازهای کودک را برای رشد بیشتر تامین خواهد کرد. یک نکته جالب در مورد شیرمادر این است که شیری که کودک  در دقایق اول می مکد، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتر است و با ادامه شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می شود. این مساله باعث می شود که کودک درزمان لازم احساس سیری کند و مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی، وزن گیری بهتری داشته باشد.

. مکیدن سینه باعث رشد فک و دندانهای کود ک می شود.

. تماس نزدیک مادر و نوزاد باعث افزایش مهر و محبت آنها می شود.

پس شیرمادر مناسب ترین  و طبیعی ترین روش تغذیه شیر خوار است.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی

در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.

* انرژی :

مادر برای تهیه شیر 500 کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری 2000 کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی 2500 کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این 500 کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد). براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.

* پروتئین :در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط 15گرم اضافه می شود. ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود 65 تا70 گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم  گوشت و حبوبات تامین می شود.

* املاح :

بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.

بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.

* ویتامین ها :

برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف کند.

* چربی ها :

در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.

* آب :

مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.

نمونه یک رژیم غذایی مناسب برای یک مادر شیرده

صبحانه	نان سبوس دار 3 برش + پنیر30گرم + کره 2قاشق مرباخوری + عسل یا مربا 2قاشق مرباخوری + شیرکم چربی 1لیوان
ساعت 10	میوه 1 عدد ، چای وکیک
نهار	لوبیا پلو با سالاد شیرازی؛ گوشت 120گرم ، کته 15 قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته یک دوم لیوان ، روغن مایع 2 قاشق مرباخوری ، ماست کم چربی 1 لیوان ، خیار 1عدد ، گوجه 1عدد، پیاز یک دوم عدد به همراه آبلیمو و روغن زیتون
عصرانه	میوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنیر 30 گرم ، گردو 2 مغز کامل
شام	کوکوی سبزی با ماست؛ تخم مرغ 1 عدد ، سبزی خام 2 لیوان ، نان 2 برش ، روغن مایع2 قاشق غذاخوری ، ماست کم چربی 1 لیوان
پیش از خواب	شیرکم چربی 1 لیوان ، عسل 1 قاشق غذاخوری

این رژیم حاوی 2700 کالری انرژی ، 344 گرم کربوهیدرات ، 97 گرم پروتئین و 88 گرم چربی است.

تحقیقات اخیر نشان داده کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده اند، کمتر از کودکانی که با شیر گاو تغذیه شده اند، به بیماری دیابت نوجوانی( یا دیابت وابسته به انسولین) و بیماریMS مبتلا می شوند و این خبر اهمیت شیر مادر را نشان می دهد.

چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست ؟

1) دم کرده های گیاهی : گاهی دم کرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.2) کافئین: کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده کمتر از 2 لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کنند ، شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومید است که مانند کافئین محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود.

3) قند مصنوعی :اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.

4) ادویه جات زیاد :مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می کند که بهتر است در شیردهی کمتر ادویه مصرف شود.

جدول نیازهای تغذیه ای مادر در دوران شیردهی

دانستن نیازهای تغذیه ای یک مادر شیرده، برای مادرانی که ازمکمل های ویتامین واملاح استفاده می کنند، ضروری است تا از مصرف بیش از حد مکمل ها جلوگیری شود.

ماده مغذی	میزان مورد نیازدرروز
انرژی پروتئین ویتامینA ویتامینD ویتامینE ویتامین K ویتامینC ویتامینB1 رمیوفلاوینB2 نیاسینB3 ویتامینB6 فولات ویتامینB12 کلسیم فسفر منگنز آهن روی ید سلنیم	2700کالری 65 گرم 1300 میکروگرم 5 میکروگرم 12 میلی گرم 65 میکروگرم 95 میلی گرم 5/1 میلی گرم 6/1 میلی گرم 17 میلی گرم 5/1 میلی گرم 500 میکروگرم 8/2 میکروگرم 1000 میلی گرم 700 میلی گرم 310 میلی گرم 15 میلی گرم 19 میلی گرم 200 میکروگرم 75 میکروگرم

امیدواریم مطالعه این مطلب، موجب راهنمایی کافی و ارتقاء سلامت مادران ایرانی باشد .

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مزیت های شیر مادر بر شیر خشک

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شیر مادر از بزرگ ترین موهبت های الهی است. سیستم تولید شیر در بدن، جاری شدن آن از سینه مادر و تطابق آن با نیاز نوزاد آنقدر دقیق ، جالب و حساب شده است که ناخود آگاه می گوییم "جلّ الخالق". مثلا اگر کودکی پیش از موعد متولد شود، شیر مادر خود به خود متناسب با نیازهای کودک تغییر می کند. پروتئین آن بالاتر می رود و مواد ضد میکروبی آن به دلیل ضعف سیستم دفاعی بدن کودک بیشتر می شود.

روند رشد سینه ها در دوران بارداری، تولید شیر در سینه و جاری شدن شیر در اثر مکیدن نوزاد، آنقدر دقیق و پیچیده است که دانستن آن برای هر مادری لذت بخش خواهد بود. این که چگونه در اثر مکیدن نوزاد هورمون های خاصی در بدن مادر ترشح می شود و مغز فرمان جریان یافتن شیر را صادر می کند و همزمان تولید شیر در سینه بیشتر و بیشتر می شود.

در روزهای اول تولد، شیری بنام کلستروم یا آغوز ترشح می شود که آبکی و کم رنگ است. نکته بسیار جالب در مورد آغوز ،وجود پروتئین بسیار بالا در آن است که برای رشد بسیار سریع نوزاد در روزهای اول حیاتی است. به مرور شیر مادر به حالت رسیده و کامل در می آید که چربی آن بیشتر می شود و در این زمان کودک با انرژی ای که از چربی شیر به دست می آورد به سرعت وزن اضافه می کند.

شیر انسان به گونه ای تولید می شود که کلیه نیازهای کودک را تا 6 ماهگی تامین می کند و دقیقاً مطابق با سیستم بدنی نوزاد است.

لاکتوز یا قند شیر در شیر مادر بیشتر از شیر گاو است، چون آنزیم های هضم کننده لاکتوز در بدن نوزاد در حد بالغین است.

چربی شیر مادر نیز بیشتر است. علاوه بر آن شیر مادر حاوی چربی هایی به نام چربی های ضروری (اسید لینولئیک) است که در شیر گاو خیلی کمتر است و وجود این چربی برای رشد نوزاد بسیار حیاتی است.

پروتئین شیر انسان یک سوم شیر گاو است و این از مزیت های شیر انسان است، زیرا در ابتدای تولد، بدن نوزاد آنزیم های کافی برای هضم مقدار زیادی پروتئین را ندارد و کلیه ی او توان دفع مقدار زیادی مواد زائد ناشی از سوختن پروتئین  را ندارد؛ پس پروتئین زیاد شیر گاو برای یک نوزاد آزار دهنده است. در عین حال ترکیب اسیدهای آمینه (اجزای تشکیل دهنده پروتئین) در پروتئین شیر مادر به گونه خاصی است. مثلاً  در بدن نوزاد سیستم تولید اسید آمینه سیستئین از متیونین کامل نشده و شیر مادر این حالت را جبران می کند، چون شیر مادر نسبت به شیر گاو سیستئین بیشتر و متیونین کمتری دارد و یا اینکه نوع پروتئین شیر مادر به گونه ای است که به سرعت تبدیل به لخته های قابل هضم می شود تا سریعاً در بدن نوزاد هضم و جذب شود، ولی این خاصیت در شیر گاو کمتر است.

از نظر املاح، شیر مادر نسبت به شیر گاو حاوی آهن کمتری است. ولی نکته بسیار جالب این است که این آهن در یک پوشش پروتئینی قرار دارد که جذب آن را چند برابر می کند؛ در نتیجه هم آهن از دسترس باکتری های موذی که قصد استفاده آن را دارند خارج می شود و هم جذب آن چند برابر جذب آهن شیر گاو می شود.  از نظر املاح ، شیر مادر تامین کننده تمام نیازهای نوزاد تا 6 ماهگی است.

یکی از مزایای بسیار مهم شیر مادر وجود مواد ضد میکروبی فراوان است .

در شیر مادر موادی موجود است که از رشد میکروارگانسیم ها در روده نوزاد جلوگیری می کند و یا جذب بدن نوزاد شده و مقاومت بدن کودک را افزایش می دهد. از این رو کودکی که منحصراً با شیر مادر تغذیه شده ، به ندرت امکان دارد تا شروع تغذیه تکمیلی دچار اسهال یا دیگر بیماری های میکروبی شود.

این فاکتورها (مثل ایمونوگلوبولین ها) یا در شیر گاو خیلی کمتر از شیر مادر است و یا اصلاً وجود ندارد. از این رو شیر مادر هم از نظر غذایی برای کودک بهتر است و هم از نظر حفظ ایمنی بدن.

تماس نزدیک پوست بدن مادر با کودک که اصطلاحاً bonding نامیده می شود، محبت مادر و فرزند را بسیار افزایش می دهد و کودک با صدای لالایی پر از محبت قلب مادر به خواب می رود.

عاتکه موسوی-کارشناس تغذیه تبیان

 

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مادران شاغل و شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یکی از مشکلات اساسی در تغذیه نوزاد با شیر مادر، مسئله اشتغال زنان است. کار بیرون از منزل، فرصت مادر را برای شیردهی و انجام سایر فعالیت های مراقبت از کودک محدود می کند. مطالعات نشان داده است که پس از زایمان، مقدار شیر در مادران شاغل مانند غیر شاغلین است، اما پس از گذشت چندین ماه این میزان در مادران شاغل کاهش چشمگیری می یابد.

چرا؟

کاهش شیر می تواند به دلیل اطلاعات کم مادر در مورد نحوه شیردهی، خستگی و کمبود وقت مادر، تبلیغات متعدد در مورد تغذیه با بطری، نگرانی در مورد بی قراری کودک و... باشد.

بررسی های مختلف نشان داده است با افزایش تغذیه انحصاری با شیر مادر( به معنی عدم استفاده از دم کرده یا هر نوشیدنی غیر از شیر مادر برای تغذیه نوزاد) در 6-4 ماه اول پس از تولد،هر ساله می توان زندگی بیش از هفت میلیون کودک را از مرگ ناشی از اسهال و عفونت های حاد تنفسی نجات داد.

این الگوی تغذیه ای، سلامت هر دو نفر یعنی مادر و کودک را حفظ می کند. مثلاً مادر می تواند با شیردهی منظم، مدت آمنوره ( عادت ماهیانه نشدن) را افزایش دهد ، در نتیجه احتمال باردار شدن مجدد خیلی کم می شود .

مادران شاغل در مدت شیردهی، به توجه خاص و حمایت خانواده و جامعه نیاز دارند. لازم است در محل کار زنان کارمند تسهیلاتی ایجاد شود تا شیردهی آنان در کنار کارشان  ادامه یابد. مثلاً افزایش مدت مرخصی زایمان ، تاسیس شیرخوارگاه در جوار محل کار مادران و ... . ولی اگر این امکانات را نداشتیم وخواستیم شیردهی را ادامه دهیم چه باید کنیم؟

اولین کار ،انتخاب روش مراقبت از کودک

با شروع کار، مادر باید تصمیم بگیرد که مراقبت و نگهداری از کودک توسط چه کسی انجام شود: مادربزرگ، پدر ( با تنظیم ساعات کارش با ساعت کار مادر)، پرستار بچه، مهد کودک و ... و روشی را انتخاب کند که در زمان دوری از کودک، هر دو احساس آرامش کنند. بهترین کار، گذاشتن کودک در شیرخوارگاه نزدیک محل کار مادر است که امکان تغذیه از سینه مادر هر دو ساعت یک بار وجود داشته باشد. اگر قرار شد فردی از کودک در منزل مراقبت کند، بهتر است مادر یک هفته قبل از برگشت به کار، با پرستار کودک آشنا شده و در طی آن هفته کودک را برای مدت کوتاهی به او بسپارد. بدین ترتیب کودک یک مرتبه با فرد و محیطی ناآشنا روبرو نمی شود و استرس مادر نیز در روزهای شروع کار کمتر خواهد بود. اگر مادر بایک کارشناس تغذیه یا یک ماما در مورد نحوه نگهداری و تغذیه کودک مشاوره کند، اطلاعات مفیدی به دست خواهد آورد و می تواند بهترین راه را انتخاب کند.

انتخاب روش تغذیه کودک

اگر سن کودک بالای شش ماه است می توان در زمان غیبت مادر با غذاهای کمکی و با استفاده از قاشق و فنجان به او غذا داد. چنانچه کودک از شیر مادر تغذیه می کند و سن او زیر شش ماه است و امکان بردن او به محل کار و استفاده از فرصت های مناسب شیردهی برای مادر وجود ندارد، بهتر است مادر شیر خود را بدوشد و پرستار کودک در عدم حضور مادر، شیر را به کودک بدهد.

توصیه های لازم برای حفظ تولید شیر کافی

 مادران شاغل معمولا نگران هستند مبادا شیرشان کم شود و نتوانند شیردهی را ادامه دهند . توصیه هایی که می تواند در این زمینه به این دسته از مادران کمک نماید، عبارتند از:

1- تغذیه انحصاری شیرخوار با شیر مادر یعنی مادر در 6-4 ماه اول بعد از تولد نوزاد، فقط شیر خودش را به کودک بدهد و با این فکر که نخواهد توانست درآینده به طور منظم به کودک شیر دهد، نبایستی در این دوران به تغذیه مصنوعی کودک بپردازد، زیرا در این صورت کودک به این نوع تغذیه عادت کرده و کمتر شیر مادر را خواهد خورد. توصیه می کنیم حتی برای تغذیه با شیر خشک،  2-1 روز قبل از شروع به کار، کودک را با شیر مادر تغذیه کنید، به ویژه در دو ماه اول بعد از تولد که بحرانی ترین مرحله زندگی کودک است.

2- هر موقع که مادر در خانه است( تعطیلات و شب ها) کودک را بیشتر با شیر خود تغذیه کند.

3-  زمانی که مادر در منزل است، می تواند با همکاری خانواده، زمان بیشتری به دوشیدن شیر اختصاص دهد و در محل کار نیز دو بار در یک مکان مناسب شیرش را بدوشد ودر یک ظرف پلاستیکی تمیز در جا یخی نگهداری کند تا پرستار کودک در زمان لازم آن را گرم کرده و به کودک بدهد.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: شیر مادر از بروز دیابت دوران کودکی جلوگیری می کند

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

تحقیقات نشان داده که 

دیابت  جوانی* در کودکانی که در شش ماه اول  زندگی خود شیر گاو مصرف کرده اند، بیشتر رخ می دهد. وقتی که میکروبی وارد جریان خون می شود، سیستم ایمنی بدن پروتئین هایی بنام آنتی بادی می سازد که به این میکروب می چسبند و آن را از بین می برند.

به همین دلیل سیستم ایمنی بدن بر علیه تمام پروتئین هایی که وارد گردش خون می شوند، آنتی بادی می سازد. در بدن افراد بزرگسال بر علیه پروتئین های موجود در غذا، آنتی بادی تولید نمی شود زیرا ساختمان روده ی آنها کامل شده و نمی گذارد پروتئین های کامل موجود در غذا وارد خون شوند. ولی در ماه های اول زندگی ، به دلیل عدم تکامل ساختمان روده ی نوزاد ، سوراخ هایی در آن وجود دارد که پروتئین های غذا می توانند از آنها عبور کرده و وارد خون می شوند.

محققین نشان داده اند که شیر گاو حاوی انسولین است ، ولی کاملاً شبیه انسولین انسان نیست. بنابراین وقتی نوزاد در سه ماهه اول زندگی از شیر گاو استفاده کند، انسولین گاوی وارد جریان خونش شده و در آنهایی که مستعد ابتلا به 

دیابت  هستند باعث تولید آنتی بادی هایی می شود. این آنتی بادی ها به سلول های بتا لوزالمعده ( تولید کننده انسولین ) حمله می کنند و آنها را از بین می برند. در نتیجه باعث فقدان انسولین و بروز دیابت می شوند.

 نوزادانی  که در جریان خونشان بر علیه انسولین شیر گاو، آنتی بادی وجود دارد، خیلی بیشتر دچار دیابت می شوند.

نکاتی که باید به خاطر بسپارید :

- مادر گرامی اگر 

دیابت  در خانواده شما ارثی است، بایستی سعی کنید به نوزاد خود شیر گاو ندهید و با شیر خودتان او را تغذیه کنید.

- میزان شیوع دیابت در نوزادانی که دارای زمینه ارثی ابتلا به دیابت جوانی هستند و از شیر گاو هم استفاده می کنند خیلی بیشتر از آنهایی است که 

شیر مادرشان  را می خورند. حتی در بین نوزاد حیوانات نیز چنین مسئله ای مشاهده می شود.پی نوشت :

* دیابت جوانی : دیابت وابسته به انسولین است که معمولاً در سنین پایین اتفاق می افتد . نام دیگر آن " دیابت نوع یک" یا "IDDM ( INSULIN DEPENDENT DIABETES MELLITUS )" است.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: کاهش تغذیه با شیر مادر در ‌کشور

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

کاهش تغذیه با شیر مادر در ‌کشور

در حالی که به عقیده کارشناسان و بر اساس اصول اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، حدود 98 درصد مادران باید بتوانند نوزادان خود را تا 6 ماهگی فقط با شیر خودشان تغذیه کنند، آمارها نشان می‌دهد در میان همه کشورهایی که تغذیه با شیر مادر در آنها کمتر از میزان مطلوب است، کشور ما بدترین‌ وضعیت را دارد.

اگر چه طی روزهای گذشته، دکتر کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت از روند رو به بهبود تغذیه انحصاری با شیر مادر طی سال‌های گذشته خبر داد، اما نظر برخی کارشناسان این نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند تا 3-2 سال پیش حدود 50 درصد مادران، نوزادان خود را تا 6 ماهگی منحصرا با شیر خود تغذیه می‌کردند، اما این میزان طی سال‌های اخیر به‌ 22 درصد کاهش یافته است.

کاهش مداوم تغذیه با شیر مادر در کشور ما به عوامل مختلفی مربوط است:

«ضعف آموزش و عدم‌ حمایت از مادران در سیستم بهداشتی- درمانی از سوی گروه پزشکی و پرستاری چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی مهم‌ترین عامل مشهود در مراکز درمانی است.»

دکتر علیرضا مرندی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و رئیس انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر با بیان این مطلب، می‌گوید: بر اساس اصول تغذیه با شیر مادر، شیر دادن به نوزادان باید حداکثر نیم ساعت پس از زایمان شروع شود، اما آمارها نشان می‌دهد که در کشور ما این میزان تا 9 ساعت پس از زایمان به تاخیر می‌افتد که این امر آثار نامطلوبی بر سلامت نوزادان و همچنین مسائل عاطفی آنها به‌دنبال دارد.

دکتر مرندی معتقد است آمارهای جدید که در سال 88 اعلام خواهند شد، حتی از میزان 22 درصد اعلام شده فعلی نیز کمتر خواهند بود.

قانونی بدون ضمانت اجرایی‌

تغذیه انحصاری با شیر مادر مستلزم حضور دائمی مادر در کنار کودک است. در 6 ماه اول زندگی، فواصل شیردهی بسیار کوتاه است و حتی ممکن است زیر یک ساعت باشد. از سوی دیگر کارشناسان می‌گویند چون دوشیدن شیر مادر و نگهداری آن به‌علت میزان کم شیر و نیاز زیاد کودک، کمتر امکان دارد، افزایش مدت مرخصی زایمان به‌دلیل حضور بیشتر مادر در کنار فرزند می‌تواند نویدبخش افزایش مصرف شیر مادر باشد.

در سال 1374 ایران با تصویب ‌قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی به‌عنوان نخستین کشور در منطقه مدیترانه شرقی توانست در جهت تغذیه با شیر مادر قدم بردارد. اکنون نیز پس از گذشت حدود 13 سال و با اصلاح این قانون، مرخصی زایمان از 4 ماه به 6 ماه افزایش یافته است.

اما این قانون به چه صورت اجرا می‌شود؟

دکتر مرندی، در این خصوص می‌گوید: برآوردها حاکی از این است که تعدا کمی از ادارات و سازمان ها این قانون را به‌طور کامل اجرا می‌کنند و در بیش از 50 درصد محیط‌های کاری این اتفاق نمی‌افتد.

رئیس انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر خاطرنشان می‌کند: اکثریت مادران شاغل که فرزندانشان را در مهدکودک نگهداری می‌کنند، این امکان  را ندارند که در ساعتی از روز بتوانند فرزندشان را با شیر خودشان تغذیه کنند، به همین علت  مصرف شیر خشک روزبه‌روز در کشور افزایش می‌یابد.

به گفته دکتر مرندی بسیاری از کارفرمایان هم به بهانه‌های مختلفی از جمله نداشتن قرارداد و یا پیمانی بودن کارکنان از اجرا کردن 6 ماه مرخصی پس از زایمان طفره می‌روند.

تبلیغات سست‌کننده!

اگرچه به عقیده کارشناسان، قانون افزایش مدت مرخصی زایمان به درستی جای خود را در ادارات دولتی و خصوصی باز نکرده است، ولی مسئله نگران‌کننده‌تر این است که علاوه بر این نقض آشکار قانون، کارخانه‌های تولید شیر خشک نیز هر روز محصولات بیشتری را وارد بازار کرده و اعتماد به نفس مادران را برای ادامه روند شیردهی کاهش می‌دهند.

دکتر خلیل فریور، کارشناس اداره ترویج تغذیه با شیر مادر با اشاره به اینکه تا کنون مجموعه مدونی برای آموزش شیردهی به مادران باردار وجود نداشته است، به همشهری می‌گوید: حتی برای تغذیه ساعات اول نیز تا الان دستورالعملی نداشتیم، در حالی که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده تغذیه در ساعات اول، تا 22 ‌درصد مرگ نوزاد را کاهش می‌دهد، ضمن اینکه رسانه‌ها نیز هیچ تلاشی برای بالا بردن سطح آگاهی مادران و اطرافیان آنها نمی‌کنند. به عقیده وی تمام این ضعف‌ها به علاوه ی تبلیغات شیر خشک کارخانه‌های تولید‌کننده که هر روز بیشتر می‌شوند و حتی در داروخانه‌ها هم در معرض دید هستند، در کاهش تغذیه با شیر مادر نقش دارند.

برخی افراد، صحبت های کارشناسان، پزشکان و مراقبان بهداشتی را نیز بر افزایش این تبلیغات مؤثر می‌دانند.

دکتر فرید ایمان‌زاده فوق تخصص گوارش کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به همشهری می‌گوید: «درست است که میزان ناآگاهی مادران و تصور آنها مبنی بر اینکه اگر شیرشان کم شد باید به سراغ شیر خشک بروند، مصرف این محصولات بنجل را افزایش داده ولی همکاران ما هم به محض اینکه می‌بینند شیر مادر کم است، او را تشویق به استفاده از شیر خشک برای کودک می‌کنند، یا اگر مادر در اثر ابتلا به بیماری ناچار به استفاده از دارو باشد، او را از دادن شیر به کودک منع می‌کنند؛ ضمن اینکه معایب شیر خشک هم به درستی برای مادران توضیح داده نمی‌شود.»

دکتر فریور نیز با اشاره به اینکه سیاست‌های اجباری و در اختیار قرار ندادن شیر خشک به مردم کمکی به آنها نمی‌کند، خاطر‌نشان می‌کند: "شیر خشک باید در بازار باشد، ولی با ارتقای سطح آگاهی، مردم خودشان باید انتخاب کنند که محصولات مصنوعی برایشان کاربردی دارد یا نه، چون در غیر این صورت و با اجرای سیاست‌های اجباری، مسلما مردم به سمت واردات قاچاقی این اجناس کشیده‌ خواهند شد."

سمیه شرافتی

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت آمیز خود کمک می کند .

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

مصرف مواد مغذی به مقدار لازم و کافی در دوران شیردهی، مادر را در تداوم شیردهی موفقیت آمیز خود کمک می کند . 

به گزارش خبرگزاری زنان ایران "ایونا" ، تغذیه مناسب مادر در این دوران برای حفظ بنیه، سلامت و اعتماد به نفس مادر و همچنین تامین نیازهای تغذیه ای نوزاد ضروری می باشد. توجه به تغذیه دوران شیردهی از جهت حفظ و نگهداری ذخایر بدن مادر نیز اهمیت زیادی دارد .

از فواید شیردهی مادر می توان به نکات ذیل اشاره کرد :

1- افزایش سطح ایمنی بدن شیرخوار در برابر ابتلا به انواع عفونتهای حاد تنفسی و اسهال و تامین انواع املاح و ویتامین ها به مقدار لازم و کافی (در صورت تغذیه مناسب مادر) برای شیرخوار .

2- مصرف کالری در بدن مادر و بازگشت وزن او به وزن قبل از دوران بارداری حجم شیر مادر رابطه مستقیمی با تکرر شیردهی دارد. تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر سبب می شود شیر بیشتری تولید شود. با شروع مصرف غذاهای کمکی و کاهش خواه ناخواه دفعات شیـــردهی، حجم شیر تولید شده نیز کاهش می یابد و تبعا" نیاز افزایش یافته مادر به مواد مغذی نیز تعدیل می شود .

خستگی مادر شایعترین علت کاهش تولید شیر خصوصا" در 4 تا 6 ماه اول شیردهی می باشد. مادر شیرده را باید تشویق کرد تا در طول روز به اندازه کافی استراحت کند، حجم کارهای خود را کاهش دهد و از اطرافیان در کارهای خود کمک بگیرد. حمایت همسر در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است .

توجهات تغذیه ای خاص در دوران شیردهی:

هرم غذایی و سهم های توصیه شده در هر گروه از مواد غذایی در دوران شیردهی مشابه دوران بارداری می باشد .

به گزارش ایونا ، نیاز مادر شیرده به کالری حدود 500 کیلوکالری بیش از دوران قبل از بارداری است. برای تامین این مقدار کالری علاوه بر مواد غذایی مقوی (شامل انواع چربی ها و پروتئین، که لازم است در این دوران مصرف شود) از چربی های ذخیره شده در بدن مادر در دوران بارداری نیز استفاده می شود. 

دریافت کالری ناکافی سبب کاهش تولید شیر می شود .

مادران شیرده جهت پیشگیری از کم آبی بدن باید به اندازه کافی (حدود 10-8 لیوان در روز) مایعات شامل شیر، دوغ، چای، آب میوه و حتی مواد غذایی آب دار مانند انواع خورش ها بنوشند. به عنوان مثال نوشیدن یک لیوان شیر، آب میوه یا آب در هر وعده غذا وهر نوبت شیردهی توصیه می شود. 

لازم به ذکر است تولید شیر مادر بستگی به مقدار مصرف مایعات ندارد به عبارت دیگر افزایش مصرف مایعات سبب افزایش تولید شیرنمی شود . 

از طرف دیگر، مصرف نوشابه های کافئین دار اعم از چای غلیظ، قهوه، کوکاکولا و ..... باید کاهش یابد زیرا مصرف این مواد ممکن است سبب تحریک پذیری، بی اشتهایی و کم خوابی شیرخوار شود.همچنین از آشامیدن الکل نیز باید خودداری کرد .

از نظر ویتامینها، غذای مادر شیرده باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد. مقدار ویتامین موجود در شیر مادر عمدتا" انعکاسی از مقدار ویتامین مصرفی مادر است .

از نظر املاح معدنی، برخی از این مواد مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی بدون دخالت تغذیه مادر، از ذخایر بدن او در شیر وارد می شوند. اما مقدار برخی املاح همچون ید در شیرمادر ارتباط مستقیمی با تغذیه او دارد. توصیه می شود مادران شیرده همچون دوران بارداری از نمک یددار تصفیه شده به مقدار کافی و با شرایط نگهداری مناسب استفاده کنند یعنی با نگهداری نمک یددار در ظروف در بسته و دور از نور ید موجود در نمک را حفظ کنند . 

همچنین توصیه می شود جهت پایدار ماندن ید در غذاها، نمک در انتهای پخت به غذا اضافه شود .

بنابراین در هر حال تغذیه مناسب مادر شیرده جهت تامین انواع املاح ضروری مخصوصا" کلسیم، آهن و ید برای سلامتی مادر و شیرخوار ضروری است .

از نظر مکملها، لازم است مصرف قرص فروسولفات تا 3 ماه بعد از زایمان ادامه یابد .

مصرف برخی غذاها مانند سیـر، انواع کلـم، پـیاز، مارچوبه و تربچه و یا غذاهـای پرادویه و پـر چاشنی ممکن است روی طعم شیر اثر بگذارد و تغییر ناگهانی طعم شیر سبب تمایل نداشتن شیرخوار به شیرخوردن شود. با توجه به تاثیر برخی مواد غذایی بر طعم شیر، در صورتی که شیر خوار از شیر خوردن امتناع می کند بهتر است مادران از مصرف این مواد خودداری کرده یا مصرف آن را محدود کنند .

کاهش وزن بعد از زایمان باید تدریجی صورت گیرد تا بر مقدار شیر مادر تاثیر نگذارد .

لازم به ذکر است که شیردهی خود سبب کاهش تدریجی وزن مادر می شود، با این شرط که مواد مغذی لازم با مصرف مواد غذایی مناسب برای مادر تامین شود . 

کاهش وزن در دوران شـیردهی باید بیشـتر متکی بر افزایش تحرک و انجام فعالیت های بدنی باشد تا کم خوری و محدود کردن رژیم غذایی. وزن گــیری مناسب شیرخوار در طول دوران شیرخوارگی بخصوص 6 ماه اول نشان دهنده کافی بودن مقدار شیر مادر می باشد و مادر با اطمینان از کافی بودن شیرخود می تواند کمتر از 450 گرم در هفته کاهش وزن داشته باشد . 

تولید شیر در مادران مبتلا به سوء تغذیه شدید ممکن است از سایر مادران کمتر باشد. در این مورد و مواردی که BMI کمتر از 8/19 می باشد مادران باید انرژی دریافتی روزانه خود را (تا 750 کیلو کالری) افزیش دهند. در این خصوص استفاده از توصیه های تغذیه ای مناسب برای خانم های باردار لاغر (BMI کمتر از 8/19) در فصل سوم جهت بهبود وضعیت سلامت مادر شیرده و افزایش تولید شیر پیشنهاد می شود .

مادر شیرده حتی اگر مبتلا به سوء تغذیه باشد می تواند شیر تولید کند اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی ذخایر غذایی بدن مادر صرف تولید شیر می شود و در نتیجه مادر به دلیل تخلیه ذخایر بدنی خود و احساس ضعف ، خستگی و بی حوصلگی توان مراقبت از کودک را نخواهد داشت. بنابراین تغذیه مناسب مادر در دوره شیردهی برای پیشگیری از سوء تغذیه او که هم سلامت مادر را به خطر می اندازد و هم در مراقبت از کودک اختلال ایجاد می کند حائز اهمیت است .

پس از اتمام دوران شیردهی، نیازهای تغذیه ای مادر به وضعیت عادی باز می گردد .

در صورت تغذیه نادرست و ناکافی در دوران شیردهی، مادر بیش از شیرخوار متضرر می شود و با عوارضی همچون پوکی استخوان، مشکلات دندانی، کم خونی و ..... مواجه خواهد شد .

فعالیت بدنی:

فعالیت بدنی مناسب برای بهبود وضعیت جسمانی و روانی مادر شیرده مهم است .

به گزارش خبرگزاری زنان ایران "ایونا" ، اگـر چـه ورزش مـنـظـم و در حد متعادل در زنانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده اند مانعی در برابر شیردهی نیست اما گاهی دیده شده پس از فعالیت بدنی شدید و ورزش مادر شیرده ، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، طعم تلخ در شیر ایجاد می شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع می کند . 

در این مواقع لازم است مادر قبل از شیردادن، سینه خود را بشوید و اگر هنوزشیر خوار مایل به شیر خوردن نیست مقدار کمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار بدوشد و دور بریزد .

http://www.iwna.ir/shownews.aspx?newsid=13175

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: عوامل مؤثر در میزان شیر

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

در چند هفته اول، برخی کودکان غالبا می‌خوابند و خیلی کم تقاضای شیر می‌کنند.

حجم شیر دریافتی نوزاد: 

شیر دادن نوعی جریان عرضه و تقاضاست. شیر در صورتی تولید می‌شود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که می‌خورد به بدن می‌فهماند که چه مقدار شیر نیاز دارد. هر شیشه شیر خشک و آب و‌ آبمیوه که کودک می‌گیرد باعث می‌شود که بدن شیر کمتری تولید کند.

تغذیه با شیشه:

برای کودک، استخراج شیر از شیشه راحت تر از استخراج شیر از سینه مادر است و در نتیجه با شیشه شیر دادن به کودک هم باعث می‌شود که کودک نتواند سینه را بخوبی بگیرد و هم ترجیح بدهد که برای راحتی بیشتر با شیشه تغذیه کند.

پستانک: 

مکیدن پستانک باعث می شود که کودک با نحوه شیر خوردن از سینه مادر مشکل پیدا کند و همچنین باعث می‌شود مقدار زمانی که کودک با سینه مادر ارتباط برقرار می‌کند کمتر شود؛ در نتیجه، میزان شیر مادر کاهش می یابد.

محافظ نوک سینه:

این نیز ممکن است منجر به «مشکل با نوک سینه» شود. همچنین، باعث می‌شود که تحریک نوک سینه که در انتقال شیر نقش مهمی دارد کم شود و - در نتیجه - میزان تولید شیر کاهش یابد.

کودک خواب آلوده:

در چند هفته اول، برخی کودکان غالبا می‌خوابند و خیلی کم تقاضای شیر می‌کنند؛ اما شما در هر صورت هر دو ساعت یک بار در روز و هر 4 ساعت در شب به کودک شیر دهید تا میزان شیرتان کم نشود.

زمانبندی برای شیردهی:

نباید طبق زمانبندی خاصی به کودکتان شیر داد. اگر هر وقت که کودک احساس گرسنگی بکند و شما به او شیر دهید، باعث ازدیاد شیرتان می‌گردد؛ اما زمانبندی مشخص برای شیردهی به تولید و ازدیاد شیر لطمه وارد می‌کند.

قطع شیردهی مادر:

قطع شیردهی به تولید شیر و میزان آن آسیب می‌رساند. همچنین، باعث می‌شود که چربی موجود در شیر - که موجب وزن گرفتن کودک و پر انرژی ماندن او در بین فواصل شیردهی می‌شود - به او نرسد.

توجه: اگر تمایل دارید که شیر شما افزایش یابد، بگذارید کودک در هر وعده کامل از یک سینه تغذیه کند و سپس سینه دیگر را به او بدهید

http://teletext.irib.ir/UserPages/tabid/55/ContentId/6923/Default.aspx

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

21 فایده شیر مادر برای نوزاد

1- شیر مادر بر ضریب هوشی نوزاد اثر دارد.

2- شیر مادر باعث تقویت عملکرد ریه های نوزاد می گردد و از مشکلات تنفسی و تنگی نفس جلوگیری می کند.

شیر مادر

3- شیر مادر دارای اسیدهای چرب، قند لاکتوز، آب و اسید آمینه می باشد.

4- شیر مادر ضد بیماری می باشد، زیرا آنتی بادی های بدن مادر از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود.

5- شیر مادر از نوزاد در برابر پنومونی (ذات الریه)، مسمومیت غذایی، برونشیت، عفونت های میکروبی، آنفلوآنزا، عفونت گوش، آلرژی، جوش، اسهال و سرخجه محافظت می کند.

6- شیر مادر دارای حداقل 100 جزء می باشد که در شیرخشک یافت نمی شود.

7- مکیدن سینه مادر به رشد فک نوزاد کمک می کند و کودکی که دارای فک محکمی باشد، دندان های سالمی خواهد داشت.

8- شیر مادر دارای فواید روانشناسی نیز می باشد به این ترتیب که کودک به مادر وابسته می شود. در زمان تولد، نوزاد 30 تا 38 سانتی متری خود را می بیند و این فاصله ای است که بین صورت مادر و نوزاد وجود دارد.

9- از طرف دیگر نوزاد از گرمی سینه مادر خود لذت می برد و بیشتر شیر می خورد.

10- کودکانی که از شیر مادر خورده اند، تا سن 15 سالگی کمتر دچار دیابت نوع یک، بیماری MS، بیماری قلبی و سرطان می شوند.

11- کودکان شیر مادر خوار مشکلات روانشناختی، رفتاری و یادگیری کمتری دارند.

12- شیر مادر بهترین غذای نوزاد است. شیر مادر ترکیبی از پروتئین، چربی، کربوهیدرات و مایعاتی است که تمام این ها برای رشد مغز و بدن لازم می باشد.

13- شیرمادر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کم می کند.

14- شیرمادر از بسیاری از بیماری ها و مشکلات دوران بزرگسالی نیز جلوگیری می کند. این مشکلات و بیماری ها عبارتند از: چاقی و اضافه وزن، افزایش فشار خون، افزایش کلسترول خون، اگزما، دیابت، آسم و لوسمی (سرطان خون).

15- شیرمادر می تواند میزان استرس و خونریزی پس از زایمان را کم کند.

16- تغذیه نوزاد با شیر مادر در سال اول زندگی، میزان بیماری ها و مرگ و میر ها را کاهش می دهد.

17- شیر مادر دارای اسید چربی است که به رشد مغز نوزاد کمک می کند.

19- نوزادان شیر مادرخوار اضافه وزن نمی یابند، بلکه به وزن مناسب سن و قد می رسند.

20- نوزادان نارسی که شیر مادر می خورند، بهتر رشد می کنند و ضریب هوشی بالاتری نسبت به نوزدان نارسی که شیر خشک می خورند، دارند.

21- شیر مادر همیشه آماده است و احتیاج به گرم کردن و میکروب زدایی ندارد.

6 فایده شیرمادر برای مادر

شیر مادر

1- شیردهی احتمال بارداری مجدد را کاهش می دهد.

2- مادرانی که به نوزاد خود شیر داده اند، از بیماری پوکی استخوان، سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، دیابت نوع 2 و سلیاک (عدم تحمل گلوتن گندم) در امان می باشند.

3- شیردهی موجب کاهش وزن مادر می شود. مادر مقدار زیادی کالری را برای ساخت شیر از دست می دهد، در نتیجه افزایش وزن دوران بارداری اش کاهش می یابد.

4- مکیدن سینه مادر باعث ترشح هورمونی می شود که این هورمون، رحم را به سرعت به حالت اول خود برمی گرداند.

5- از نظر اقتصادی ارزان ترین شیر و مناسب ترین شیر برای نوزاد، شیر مادر است.

6- مادری که شیر خود را به کودک می دهد، از نظر روحی و جسمی رشد می کند، کمتر احساس خستگی و اضطراب و دلواپسی می کند و حسی قوی برای برقراری ارتباط با نوزاد خود دارد.

تفاوت شیرمادر با شیر خشک

* نوزاد، پروتئین و چربی شیر مادر را بهتر از شیر خشک هضم می کند.

* ترکیبات شیر خشک تا اندازه ای شبیه ترکیبات شیر مادر است، اما مقدار مواد مغذی آن برای همه نوزادان یکسان است. در حالی که شیر هر مادری متناسب با نوزاد خودش است.

* در نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می شوند، اسهال 3 تا 4 بار بیشتر رخ می دهد.

* تحقیقاتی که به تازگی انجام شده است، نشان می دهد کودکانی که از شیر مادر استفاده می کنند، در دوران کودکی دچار اضافه وزن نمی شوند. در حالی که نوزاد شیر خشک خوار در کودکی 20 تا 30 درصد احتمال اضافه وزن خواهد داشت.

* نوزادانی که در 3 ماه اول زندگی از شیر مادر استفاده می کنند، 34 درصد کمتر از نوزادان شیر خشک خوار احتمال ابتلا به دیابت وابسته به انسولین را خواهند داشت.

* نوزادان شیرمادر خوار نسبت به نوزادان شیرخشک خوار، در بزرگسالی کمتر دچار پرفشاری خون و بیماری های قلبی می شوند.

* نوزاد وقتی خسته شد، می تواند دیگر سینه مادر را مک نزند و مدتی صبر کند و بعد شروع به مک زدن کند، اما در تغذیه با شیشه شیر این امر ممکن نیست.

خواص موجود در شیرمادر

* در اولین روز تولد، کلستروم ( colostrum) که مایعی زرد رنگ و غنی از آنتی بادی است از سینه مادر خارج می شود. این مایع، سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت کرده و از او در مقابل بیماری ها محافظت می کند.

* هنگامی که نوزاد سینه مادر را مک می زند، در ابتدا، شیر آبکی و شیرین می باشد. بعد از مقداری مک زدن، شیر چرب تر و سفت می شود و احتیاجات نوزاد را برای رشد تامین می نماید.

شیرمادر

* شیر مادر بر اساس تغییرات آب و هوا تغییر می کند، مثلا در هوای گرم، نوزاد احتیاجی به آب ندارد، زیرا ترکیب شیر مادر تغییر می کند.

* شیر مادر دارای مواد مغذی، آنتی بادی، هورمون، آنتی اکسیدان و دیگر موادی است که نوزاد به آن احتیاج دارد.

* شیر مادر از مواد مغذی موجود در خون و ذخیره غذایی بدن مادر تامین می شود.

* یک مادر سالم روزانه 644 تا  756 گرم شیر تولید می کند. برای تولید این مقدار شیر، 500 کالری انرژی لازم است.

* شیر مادر دارای 330 میلی گرم کلسیم در هر لیتر است.

از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است؟

- نوزاد غالبا هر 8 تا 12 ساعت یک بار، شیر می خواهد.

- نوزاد 10 تا 15 دقیقه از هر سینه مادر شیر می خورد.

- نوزاد باید حداقل 6 عدد پوشک را در روز خیس کند.

- در ماه اول، نوزاد حداقل 3 بار در روز مدفوع می کند. مدفوع نوزاد زرد و نرم می باشد.

- نوزادان در ابتدا، وزن کم می کنند. اما در عرض 2 هفته تغذیه با شیر مادر، به وزن اولیه خود می رسند.

- نوزاد از ابتدای تولد تا 4 ماهگی، باید 113 تا 117 گرم در هفته، وزن زیاد کند.

مریم سجادپور – کارشناس تغذیه