سلولیت یا چربی مرده چیست؟

سلولیت یا چربی مرده چیست؟

گردآوری و ویرایش سامان خالصی، کارشناس ارشد تغذیه

تجمع بافت چربی در ناحیه ای از بدن را چاقی موضعی و یا به عبارت دیگر سلولیت(Sellulite) می نامند. سلولیت اصطلاحی است که برای مشخص کردن توده هایی از چربی که معمولا در باسن، ران و قسمت تحتانی بدن (به ویژه در زنان) می باشد، به کار برده می شود. چربی " سلولیت " از نظر فیزیولوژیک مشابه چربی طبیعی بدن است. این تجمع چربی معمولا به صورت فرورفتگی هایی روی پوست نواحی خاصی از بدن مانند بین زانو و استخوان مفصل ران و بین ران و کفل ظاهر می شود. سلولیت تنها درافرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند وجود ندارد ، بلکه افراد لاغر و یا آنهایی که از وزن ‌ایده‌آلی برخوردارند نیز ممکن است سلولیت داشته باشند. بین 85 تا 98 درصد خانم‌ها در سراسر دنیا با هر نژاد و رنگی از رسوب نا خواسته چربی‌ها شکایت دارند. 

این پدیده بدین صورت است که سلول های چربی در کیسه هایی، که در بین رشته های لایه های مختلف بافت پیوندی پوست نگه داشته می شوند، جمع می شوند. این رشته ها قابل گسترش نیستند، بنابراین به ویژه هنگامی که وزن افزایش می یابد و یا پوست فشرده می شود، گلبول های چربی از شکل طبیعی خود خارج شده و به داخل فشرده می شوند و توده های پرتقالی شکلی از چربی را تولید می کنند.

پدیده سلولیت در زنان رایج تر است و به نظر می آید که هورمون زنانه ی استروژن باعث می شود بیشتر چربی موجود در بدن زنان در اندام تحتانی (ران ها و باسن: جایی که " سلولیت " بیشترین بروز خود را دارد)، جمع شوند. اگر چه تئوری هایی مطرح می باشد که تاکید دارند عواملی از قبیل قابلیت ارتجاعی ضعیف پوست و ورزش نکردن در ایجاد سلولیت تاثیرداشته باشند ولی این موضوع به اثبات نرسیده است. سلولیت گر چه یک عارضه ی بالینی جدی محسوب نمی شود اما می تواند ظاهر نامطلوبی را ایجاد کند. همین ظاهر نامطلوب زمینه ارائه درمان های متفاوت را فراهم می کند . اگر چه درمان های زیادی مانند ماساژ یا کرم های بر طرف کننده ی سلولیت، برای رفع سلولیت ارائه شده اند اما متاسفانه بسیاری از این درمان ها به اندازه ای که ادعا می کنند موثر نیستند.

به ظاهر پوست پرتقالی اطراف ران و پهلوها سلولیت گفته می‌‌شود.سلولیت به طور عمده از چربی‌هایی تشکیل شده است که در بافت همبند زیر پوست ذخیره می‌‌شوند. سلولیت به علت اتصال وترهای ریشه ای به پوست که به هم متصل هستند و پوست را به لایه ماهیچه ای زیرش متصل می کند، ایجاد می شود. وتر، پوست را به بافت های عمیق تر متصل می کند(به همراه لایه هایی از چربی که در بین شان است). هنگامی که سلول های چربی تجمع پیدا می کنند در جهت خلاف پوست کشیده می شوند در حالی که وتر های بلند و محکم به جلو هل داده می شوند و این باعث ایجاد خلل و فرج می شود. ظاهر سلولیت به صورت فرورفتگی هایی در پوست یا پوستی با سطح ناهموار است که گاهی شبیه پوست پرتقال می شود. حیطه ی سلولیت بسیار گسترده است. موارد خفیف تر آن وقتی دیده می شود که اگر پوست را نیشگون بگیرید فرو رفتگی در پوستی که نیشگون گرفته اید ظاهر می شود. در موارد خیلی شدید، سلولیت ظاهر پوست را چروکیده می کند و روی آن، نواحی پُر از برآمدگی و فرورفتگی دیده می شود. سلولیت در نواحی بین زانو تا ران و کفل بسیار رایج است اما در نواحی دیگر مثل پستان ها، زیر شکم و بالای بازو هم وجود دارد . این چربی‌ها به صورت کیسه‌های کوچکی در زیر بافت همبند در کفل‌ها، ران‌ها، کشاله ران‌ها، پشت با زو‌ها و حتی در بعضی موارد در سینه‌ها به ‌صورت بد شکلی رسوب می‌‌کنند و‌این بافت را تحت فشار قرار می‌‌دهند و باعث می‌‌شوند که اندام‌تان ظا هر پوست پرتقالی پیدا کند. اغلب به همراه این چربی‌ها برخی از مواد سمی ‌‌هم رسوب می‌‌کنند. مرد‌ها به دلیل طرز قرار گرفتن فیبر‌های بافت همبند در زیر پوست‌شان وبه این دلیل‌ که پوست محکم‌تری دارند سلولیت کمتری دارند.‌این فیبر‌ها به جای‌اینکه به‌صورت متقاطع قرار گیرند،به‌صورت عمود بر پوست قرار گرفته‌اند و به همین دلیل تشکیل سلولیتی چربی در زیرپوست‌شان کمتر اتفاق می‌‌افتد.دلیل دیگر هورمون‌ها هستند.هورمون‌ها یکی از عوامل عمده در تنظیم و تعدیل سوخت وسازو ذخیره چربی‌ها در زیر پوست می‌باشند. زنان در دوران بلوغ، سندرم پیش ازقاعدگی،یائسگی و در ماه‌های اول استفاده از قرص‌های دبارداری دچار تغییرات هورمونی می‌شوند و به همین دلیل است که اغلب زنان لاغر و یا دارای وزن مناسب هم سلولیت دارند و فقط چاق‌ها و یا زنان دارای اضافه وزن از سلولیت شکایت ندارند.

از دیگر دلایل تشکیل سلولیت:

· جنسیت: زنان به مراتب بیش از مردان مستعد ابتلا به سلولیت هستند. شاید این بدان علت باشد که در زنان چربی به طور طبیعی در نواحی پایینی بدن( بین زانو و ران، کفل و ران) توزیع شده اند که نواحی رایج سلولیت هستند و قدرت ذخیره ی چربی در سلول های چربی مناطق مذکور چند برابر دیگر سلول های چربی است. · استرس · شیوه زندگی غیر فعال · استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی · تغییرات هورمونی در سنین مختلف زندگی زنان از قبیل بلوغ، بارداری، شیردهی و نیز یائسگی

· سن: با افزایش سن، سلولیت بیشتر می شود چرا که از الاستیسیته ی پوست کم می شود. · وزن : افزایش وزن و چاقی می تواند سبب افزایش شانس ابتلا به سلولیت شود.

· ژنتیک : این مشکل معمولا خانوادگی است بنابراین ژنتیک نقش مهمی در پیشرفت سلولیت دارد. توصیه‌هایی برای کاهش و یا ر‌هایی از سلولیت: از نوشیدنی‌های شیرین (محتوی شکر) بپرهیزید و به جای آن آب بنوشید.از خوردن غذا‌های آماده وسایر غذا‌های چرب اجتناب کنید و در عوض مقدار زیادی سبزی و میوه تازه مصرف کنید.از مصرف بیش از اندازه قهوه، شکلات و شیرینی پرهیز کنید و مطمئن شوید که رژیم غذایی شما از فیبرکافی(30گرم در روز) برخوردار است. برای اطلاعات بیشتردر این مورد با متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

ورزش‌های قلبی عروقی را به طور مرتب انجام دهید.ورزش‌های قلبی عروقی ورزش‌هایی هستند که ضربان قلب را به اندازه 65 تا 90 درصد بیشترین تعداد آن بالا می‌برند. از نمونه ‌این ورزش‌ها می‌توان به پیاده‌روی، دویدن، پیاده‌روی تند، شنا، دوچرخه‌سواری، اسکیت کردن، قایقرانی با پارو، طناب زدن، اسکی کردن و غیره اشاره کرد. هرگونه فعالیت ورزشی را با مشورت پزشکتان انجام دهید و طی یک دوره زمانی بر شدت و مدت ورزش خود بیفزایید. اگر نمی‌توانید برنامه ورزشی منظمی‌ ‌در داخل یا خارج از خانه داشته باشید، حداقل یک سری تمرینات تنفسی منظم را انجام دهید. مثل تنفس عمیق. بهترین زمان برای تنفس عمیق صبح‌ها بعد از بیدار شدن، شب‌ها قبل از خواب و یا حداقل یک‌بار در طول روز است. تنفس عمیق از استرس‌تان می‌‌کاهد، باعث می‌شود در طول روز انرژی بیشتری داشته باشید و احساس آرامش بیشتری بکنید. برای تنفس عمیق، به مدت پنج ثانیه ریه‌های خود را از هوای تازه پر کنید سپس به مدت 20 ثانیه نفس خود را نگه دارید و بعد نفس خود را به آرامی ‌‌در عرض مدت 10 ثانیه بیرون دهید. این کار را 15 بار تکرار کنید. سیگار را ترک کنید یا حداقل کمتر سیگار بکشید استرستان را کم کنید. از مصرف دارو‌های غیر ضروری اجتناب کنید به‌ویژه: قرص‌های کاهش وزن،Pills-PEP( قرص‌های انرژی زا)، قرص‌های دیورتیک(ادرار آور)، قرص‌های مسهل و قرص‌های خواب آور. می‌توانید از لوسیون‌ها و یا کرم‌هایی که برای درمان سلولیت مناسب‌اند استفاده کنید.قبل از استفاده اجزای تشکیل دهنده آنها را بخوانید و در صورتی که به آنها حساسیت ندارید از آنها استفاده کنید. مصرف نمک و غذا‌های شور را به حداقل برسانید.

• لیپوساکشن: بعضی افراد جهت درمان سلولیت به لیپوساکشن متوسل می شوند. در طول لیپوساکشن، پزشک جراح یک تیوپ نازک را از طریق یک برش کوچک زیر پوست شما وارد می کند و بعد چربی را بیرون می کشد. گر چه لیپوساکشن اندام را متناسب می کند اما سلولیت را خارج نمی کند و می تواند ظاهر سلولیت را بدتر کند.

• اندرمولوژی و یا ماساژ به همراه مکش: بعضی از درمان های سلولیت بر این پایه است که ماساژ با قدرت به همراه مکش سبب افزایش جریان خون می شود و نفوذ عروق خونی را در توده های کپسولی چربی امکان پذیر ساخته و بر این اساس باعث جابجایی سموم و کاهش حجم سلولیت می شود. در این روش منحصر به فرد که اندرمولوژی یا LPG نامیده می شود، از وسیله های دستی استفاده می کنند که پوست را بین غلتک قرار می دهد. شما بعد از مدتی متوجه تغییرات کمی در پوست می شوید. آن چه در این روش مهم است آن که مانند رادیوفرکوئنسی و نیز لیزر ۲ بار درهفته در یک دوره ی ۱۰ جلسه ای باید انجام شود تا نتایج آن ظاهر گردد. اندرمولوژی یکی از روش های جدید و پیشرفته در درمان سلولیت است که مزیت آن چنین است که اثربخشی آن مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا(FDA) قرار گرفته است. در این روش سیستم ماساژ با مکش ترکیب شده است و در واقع این روش نوعی از تکنیک ماساژ است. لازم به ذکر است که اندرمولوژی در کنار دیگر روش های درمانی از جمله اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی، بسیار مفید واقع می شود. به طور طبیعی پس از ۶ جلسه از شروع درمان، نتایج این فرآیند مشاهده می شود و هر چه که این درمان را ادامه دهید متوجه بهبو زیادی در سلولیت تان خواهید شد.

• مزوتراپی: این روند شامل تزریق محلولی شامل ترکیبی از آمینوفیلین، هورمون، آنزیم، عصاره های گیاهی و ویتامین و مینرال زیر پوست است. این درمان می تواند عوارض نا خواسته زیادی داشته باشد که شامل عفونت و جوش و سطح ناهموار روی پوست می شود.

• لیزر و فرکانس های رادیویی: یکی از راه های درمانی ارئه شده، لیزر و استفاده از سیستم فرکانس های رادیویی باشد. معمولا گفته می شود که هر دوی این سیستم ها سبب بهبود سلولیت بعد از دوره های درمانی ۲ بار در هفته می شود و نتایج تا ۶ ماه دوام دارد. اما این روش ها در طی سال های اخیر ارائه شده و معمولا دارای استاندارد جهانی نبوده و فقط در بعضی از کشورها استفاده می گردند.

کرم های سلولیت: کرم ها که شامل ترکیبات مختلفی از جمله ویتامین ها، مینرال ها، عصاره های گیاهی و آنتی اکسیدان ها و کافئین هستند، به عنوان درمان های سلولیت مشخص شده اند این کرم ها ممکن است سبب بهبودی گردند ولی در بعضی از موارد مواد موجود در این محصولات ممکن است باعث جوش و واکنش های پوستی شود.