تغذیه دوران شیر دهی: تغذیه مادردر دوران شیردهی

  

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

خوشبختانه امروزه در کشور ما ,اکثر مادران,نوزاد وکودک خود را با شیر خود تغذیه می کنند.این روند وتفکر افتخار آمیز مادران ,ناشی از عوامل زیر بوده است:

1-مادران قبل از حامله شدن و دردوران آبستنی ,درک کرده و اعتقاد پیدا نموده اندکه بهترین ماده غذایی برای کودکشان ,شیر خودشان می باشد.

2-پزشکان و متخصصان تغذیه به فواید این ماده غذایی یعنی شیر مادر که خداوند متعال بعد از زایمان در پستان مادر می آفریند,پی برده اند و تحقیقات و پژوهش ها هر روز ارزش بیشتر شیر مادر را آشکار می سازد.

3-در حال حاضر مراکز و بخش های زایمان تمام امکانات را براد شیر دادن مادر پس از زایمان را فراهم می نماید تا مادر بتواند به راحتی نوزاد خود را شیر دهد .

4-شوهر,اقوام و بستگان نیز در این زمینه از مادر حمایت می کنند تا او بتواند نوزاد را از شیر خود تغذیه کند.از طرف دیگر مواد غذایی کمکی نیز در سن 6 ماهگی به کودک شیر خوار داده می شود تا نیاز های تغذیه ای او را به طور کامل براورده سازد.

نیاز مادر شیر ده به مواد غذایی

جدول شماره 2 نیاز غذایی مادر شیر ده در 6 ماه اول ودوم دوران شیردهی نشان می دهد.

انرژی:

نیاز یک مادر شیر ده به انرژی ,500 کالری بیشتر از میزاند است که یک خانم در حالت عادی وباهمان قد و وزن نیاز دادرد.این نیاز ناشی از علل زیر است:

1-مادر شیر ده به طور متوسط750 میلی لیتر شیر در 24 ساعت تولید وترشح می کند (550تا1200 میلی لیتر) .برای تولید این مقدار شیر ,500 کیلو کالری انرژی لازم است.در هنگام بارداری پستان مادر رشد مد کندو سلولهای اختصاصی تولید شیر بوجود می آید ,ولی پس از تولد, تولید شیر وابسته به مکیده شدن پستان مادر بوسیله کودک است .هرچه نوزاد بیشتر مک بزند ,شیر بیشتری ترشح می گردد.خستگی ,اضطراب ونگرانی مادر موجب کم شدن تغذیه مادر شده و تولید شیر را کاهش می دهد.

2-در دوران بارداری چربی در بدن مادر تجمع می یابد.پس از زایمان برای سوزاندن چربی هایی که در بدن وپستان مادر ذخیره شده است ,مقداری انرژی لازم است تاچربی ها در هنگام شیر دادن سوخته شود.

محدودیت های غذایی بعد از تولد نوزاد,موجب کاهش ترشح شیر می شودوسلامت مادر را تهدید می کند.اگر مادر اضافه وزن داشته باشد,با وجود دریافت مواد غذایی کافی ,به تدریج وزن خود را از دست می دهد.این کاهش وزن مخصوصا" در ماههای اول شیردهی بیشتر است .به هر حال مادر شیر ده می تواند با کم کردن مقدار انرژی دریافتی ,وزن خود را کم می کندو شیر کافی نیز تولید می کند.اگر مادری لاغر اندام باشد ,و غذا وانرژی کمی به او برسد موجب کم شدن شیر می گردد.

پروتئین:

نیاز مادر شیرده به مواد پروتئینی در دوران شیر دهی حدود 65 گرم در 6 ماه اول و62 گرم در 6 ماه دوم شیر دهی می باشد.این مقدارحدود 15 تا20 گرم بیشتر از مقداری است که یک خانم در حالت عادی نیاز دارد (جدول شماره 2)تحقیقات نشان داده است که خوردن بیشتر از اندازه مواد پروتئینی مانند شیر و گوشت ,شیر مادر را زیاد تر نمی کند.

چربی:

مقدار چربی موجود در شیر مادر ,بستگی به میزان چربی غذایی مادر دارد.بنابراین تغییر مقدار و نوع چربی در رژیم غذایی مادر شیرده ,موجب تغییر چربی شیر مادر می گردد.اگر مادری در دوران شیر دهی چربی نخورد چربی های ذخیره شده در بدنش سوخته می شود.مقدار کلسترول شیر مادر در حدود 10 تا 20 میلی گرم در 100 میلی لیتر شیر می باشد ,بنابراین کودک در شبانه روزمقدار 100 میلی گرم کلسترول از شیر مادر دریافت می کند.مقدار کلسترول شیر مادر با رژیم غذایی او تغییر نمی کند ,ولی با ادامه شیر دادن به تدریج کاهش می یابد.   

کلسیم:

در دوران شیردهی نیازمادرشیرده به کلسیم مانند دوران آبستنی یعنی حدود 1200 میلی گرم در 24 ساعت است.این مقدار 400 میلی گرم بیشتر از مقدار مورد نیاز زنان در حالت عادی است.(جدول شماره 2)

شیر یکی از موادغذایی است که مادر شیر ده می تواند مصرف کند تا کلسیم کافی به بدن او برسد.(جدول شماره 3 نمونه غذایی مادر شیر ده)اگر مادر شیر ده نسبت به شیر الرژی وحساسیت دارد,یا حقیقتا"شیر را دوست ندارد,باید کلسیم رژیم غذایی او با خوردن 1000 میلی گرم کلسیم به صورت قرص یا شربت تامین گردد.

ملح آهن:

مادر شیر ده از راه شیر ,آهن زیادی دفع نمی کند,بنابراین نیاز مادر شیر ده به آهن مانند یک خانم جوان ,یعنی 15 میلی گرم در روز می باشد.در صورتد که در دوران آبستنی ,نیاز مادر باردار دو برابر,یعنی 30 میلی گرم در روز می باشد.

ملح روی:

نیاز مادر شیر ده به روی در دوران شیر دهی بیشتر از دوران آبستنی است,زیرا مقدار روی شیر مادر در خلال چند ماه اول به تدریج کاهش می یابد.اگر مادر خود دچار کمبود روی باشد,مقدار روی شیر او نیز کم است.بنابراین توصیه می شود مادر شیر ده روزانه 12تا14 میلی گرم روی از راه غذا دریافت کند.

آب:

در دوران شیر دهی ,مادر به حدود 2 لیتر مایع در شبانه روز نیاز دارد(8 لیوان) مادر باید هر نوبت که به نوزاد یا شیر خوار خود شیر می دهد ,یک لیوان مایعات(شیر یا آب میوه) مصرف کند تا دچار کم آبی بدن نگردد.بعضی از مردم نا آگاه تصور می کنند,اگر مادر آبستن بیشتر مایعات بخورد ,شیر او بهتر وبیشتر می شود,بعضی تصور می کنند اگر مایعات بیشتر بخورد,شیر او آبکی می گردد.این تصورات علمی نیست و حقیقت ندارد.میزان مصرف مادران شیرده باید برحسب میل ورغبت او نسبت به مایعات باشد.اگر مادر شیر ده مایعات کم بخورد,ادرار او کم می شود ولی شیر او کم نخواهد شد.               

         جدول شماره 2:میزان احتیاج خانم ها به مواد غذایی قبل از آبستنی,

دوران آبستنی و دوران شیر دهی

        دوران شیر دهی

 

6ماه اول             6ماه دوم

 

دوران آبستنی همه سنین 

 

     خانم 25 ساله که حامله

                نیست                  

   

       مواد غذایی اصلی

  

     2840           2710

2200 سه ماه اول    

2500 سه ماه دوم و سوم 

 

               2200 

 

  انرژی (کیلو کالری)در روز

 

      75                72   

 

60

 

                 50

 

      پروتئین(گرم در روز)

 

   1200            1200

 

  1200 سرتاسر دوره آبستنی

 

               800

 

   کلسیم (میلی گرم در روز)

 

 

       15              15

 

                 30 

 

                15

 

    آهن (میلی گرم در روز)

 

    1300            1200

 

  800 سرتاسر دوره آبستنی

 

               800                  

 

ویتامین( آ )میکروگرم درروز

 

     6/1               6/1

 

  5/1 سرتاسر دوره آبستنی

 

              1/1                      

       تیامین (ویتامین ب 1)

       (میلی گرم در روز)

 

     8/1               8/1

 

  6/1 سرتاسر دوره آبستنی

  

              3/1

   ریبو فلاوین(ویتامین ب 2)

       (میلی گرم در روز)

 

 

     20                20

 

   17 سرتاسر دوره آبستنی

 

              15

  نیاسین(ویتامین ضد پلاگر)

      (میلی گرم در روز)

 

 

    95                90

 

   70 سرتاسر دوره آبستنی

 

              60   

 

ویتامین(سی)میلی گرم درروز 

 

     10                 10

 

   10 سرتاسر دوره آبستنی

 

               5

ویتامین(دی)میکروگرم در روز

   یک میکرو گرم:40 واحد

 

رژیم غذایی مادر شیر ده

رژیم غذایی مادر شیر ده باید از نظر کالری و مواد اصلی غذایی و املاح و ویتامین ها کامل باشد تا شیر کافی تولید و کودک کاملا تغذیه شود.(شکل شماره14-1)

در دوران شیر دهی مادر می تواند هر نوع غذایی را که دوست دارد,بخورد و از انواع مایعات ,سبزی ها ومیوه ها مصرف کند.ار مادری در دوران شیر دهی ,رژیم غذایی متعادل و مناسب داشته باشد,وزن او اضافه نخواهد شد.زیرا قسمت زیادی از کالری مواد غذایی اضافی که مصرف کرده است از راه شیر دفع می گردد.سن مادر یا دفعات حاملگی مادر در تولید شیر موثر نیست ,آنچه مهم است ,روش صحیح شیر دادن است.تغذیه زیاد از حد مادرنیز در ازدیاد شیر تاثیری ندارد.

مادر شیر ده باید از تمام 5 گروه مواد غذایی زیر استفاده کند:

-گروه 1 :نان ,برنج وماکارونی

-گروه 2 :سبزی ها

-گروه 3 :میوه ها

-گروه 4 :شیر و لبنیات

-گروه 5 :گوشت ,تخم مرغ,ماهی ,مغز هاوحبوبات

-گروه 6 :چربی و شیرینی,مادر شیر ده بهتر است چربی و شیرینی کمتر مصرف کند,زیرا این مواد از گروههای دیگر غذایی به بدن او می رسد.

میان وعده های غذایی

مادر شیر ده علاوه بر سه نوبت غذای کافی و سالم,باید میان وعده های غذایی سالم را نیز مصرف کند,(میوه ها مثل سیب درختی ,موز ,انگور,مرکبات,یا غلاتو یا انواع ماست مخلوط با میوه ها)تا هم شیر کافی داشته باشد هم چاق نشود.تهیه غذاهای اصلی خوب و سالم و میان وعده های غذایی برای مادری که هم بایدبه کودک خود شیر دهد و هم کارهای خانه را انجام دهد ,ساده وآسان نیست.بنابراین اطرافیان مخصوصا" همسر باید به او کمک کند تا خسته نشود.(شکل شماره 15)

کم کردن وزن:

شیر دادن به کودک موجب می شود که وزن مادر کم شود.تحقیقات نشان داده است مادرانی که به کودک خود شیر می دهند,زود تر از مادرانی که به کودک خود شیر خشک می دهند,وزن قبل از آبستنی خود را بدست می آورند,زیرا تمام چربد هایی که در دوران آبستنی در بدن آنها جمع شده است ,در هنگام شیر دادن از دست می رودو حتی مقداری از چربی هایی که در قبل از حاملی داشته اند,در بدن آنها سوخته می شود.

پیروی از رژیم غذایی مخصوص برای کاهش وزن در مادر شیر ده,باعث می شود که او دچار سوء تغذیه شودو سرانجام شیر مادر کم و خشک گردد.بنابراین بهترین کار این است که مادر شیر ده با نخوردن غذای زیاد واستفاده از یک برنامه ورزشی ,وزن خود رابه تدریج کم کند.مصرف غذای سالم در دوران شیر دهی و خوردن آب در خلال شیر دادن,موجب می شود که مادر در هر هفته نیم کیلو گرم از وزن خود را کم کندو سرانجام در مدت یک سال ,وزن اضافی خود را از دست بدهد.

  جدول شماره 3:نمونه برنامه غذایی مادر شیر ده

صبحانه

     یک لیوان شیر,(در یک لیوان شیر 285 میلی گرم کلسیم وجود دارد)                              

   نصف لیوان آب پرتقال(در نصف لیوان آب پرتقال66میلی گرم ویتامین (سی) وجود دارد.)

       دو عدد تخم مرغ(دارای 12گرم پروتئین,یک میلی گرم آهن و 1180 واحد ویتامین (آ)می باشد)   

  نصف نان همراه پنیر یا کره ومربا 

ناهار

  حدود 100 گرم گوشت مرغ یا گوسفند (20 گرم پروتئین دارد.)

 حدود یک بشقاب برنج پخته شده(221 میلی گرم کلسیم دارد).  

  مقدار سبزی تازه مخصوصا" اسفناج (27 تا 30 میلی گرم ویتامین (آ)و 112 میلی گرم کلسیم                دارد).    

 دو عدد میوه تازه مانند سیب ,هلو ,زرد آلو,مرکبات و...

 

شام

  یک لیوان شیر (285 میلی گرم کلسیم دارد)

  نصف نان (7/6 میلی گرم آهن دارد.)

  حدود 100گرم گوشت مرغ یا گوسفند یا ماهی (20 گرم پروتئین دارد.)

ورزش در دوران شیر دهی

شیر دادن ممکن است باعث افسردگی در بعضی از مادران شیر ده شود.یکی از راههای موثر برای جلوگیری از افسردگی ,ورزش کردن است ,زیرا مغز و بدن انسان روی یکدیگر اثر می گذارد.ورزش کردن نه تنها شیر مادر را کم نمی کند ,بلکه به شیر دادن او نیز کمک می کند.

ورزش در همه حال و در هر سن و شرایط برای بدن موثر است.ورزش در هوای آزاد به مدت 20 تا30 دقیقه و 3 تا4 نوبت در هفته ,به مادر شیر ده احساس آرامش می دهدوظاهر او را نیز بهبود می بخشد.حرکاتی مانند نشستن و برخاستن و جمع کردن پاها بدن مادر را زود تر به حالت قبل از بارداری بر می گرداند.ورزش,سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد ,جریان خون بدن را زیاد تر و قوام عضلات بدن را بیشتر می کند و از افسردگی مادر جلوگیری می کند.

بعد از زایمان ,چه موقع ورزش را شروع کنیم؟برای شروع ورزش ,باید با پزشک خود مشورت کنید.اگر مادر شیر ده سزارین شده است یا دچار کشش عضلات شکم می باشد,باید با احتیاط ورزش کند,زیرا ممکن است مشکلاتی برای او به وجود آید.بعضی از پزشکان ورزش کردن را6 هفته بعد از زایمان توصیه می کنند,زیرا بدن مادر شیر ده بعد از زایمان و همچنین برای برقرار شدن جردان شیر به استراحت نیاز دارد.

ورزش رابا راه رفتن شروع کنیدو به تدریج زمان آن را افزایش دهید.سپس نشستن و برخاستن وبالا بردن پاها را انجام دهید.

-صبح هنگامی که از خواب بیدار می شوید,10 باربشینید وپا شویدو هر چند روز تعداد آن را افزایش دهید.

-کارهای خانه خود را انجام دهید.

-اتومبیل خود را دور از محلی که می خواهید بروید پارک کنیدو پیاده به محل مورد نظر بروید.

-کارهایی مانند باغبانی و نگهداری از گلها را خود انجام دهیدواز شوهرتان بخواهید کودک رانگه داری و پرستاری نماید.

ورزش کردن به بدن ومغز شما نیرو می بخشد.بنابراین اگر زمانی را برای ورزش اختصاص دهید در تندرستی خود وکودکانتان موثر می باشد.

چند حرکت ورزشی در دوران شیر دهی

برای قدرت بخشیدن به عضلات لگن وشکم می توانید ورزش های زیر را انجام دهید:

1-بالا بردن لگن:دست ها و زانوهای خود را روی زمین قرار دهیدوزانوها را به اندازه 30 سانتیمتر از هم دور نگه دارید. سپس عضلات لگن خود را منقبض کنید و بالا ببرید .به طور کلی پشت ولگن شما حالت کمان پیدا می کند.در این حالت چند ثانیه خود را نگه دارید.این حرکت را چندین بار تکرار کنید.

2-قدرت دادن به عضلات شکم:به پشت روی زمین بخوابیدوزانوهای خود را خم کنیدو کف دست های خود را روی زمین بگذارید.سپس نفس عمیق بکشیدو سر خود را به تدریج بالا ببریدو برای چند ثانیه نگه دارید,سپس بدن را شل کنید و به حالت معمولی بخوابید .این حرکت را چندین بار تکرار کنید.

 

3-خم شدن به جلو:پاهای خود را به فاصله 30 سانتیمتر از هم قرار دهیدو دست ها را پشت بدن قفلکنید.سپس از ناحیه لگن خم شوید و دستهای خود را به تدریج تا حدی که می توانید بالا ببریددر این حالت چند نفس عمیق بکشید و به تدریج کمر خود را راست کنیدو بایستید.این حرکت را چندین بار تکرار کنیداین حرکات را جلوی کودک انجام دهید.

تاثیر ورزش مادر شیر ده بر کودک

ورزش مادر,علاوه براثرات مفید در خود او ,موجب شادی و سرگرمی  کودک نیز می گردد.

-کودک را در درشکه اش بگذاریدو هرروز در پارک یا اطراف منزل راه بروید.

-کودک راروی صندلی اش بنشانید و حرکت بلند شدن و نشستن را انجام دهیدوبا او حرف بزنید.این حرکات و سخن ها موجب شادی کودک می شود.

-به پشت در کف اتاق بخوابیدو کودک را برالای سر خود ببرید .سپس کودک را مانند یک وزنه نزدیک صورت خود بیاورید و با او حرف بزنید و دوباره او را دور کنید.این حرکات وصداها موجب شادی کودک می شود و شما نیز ورزش خواهید.

آیا ورزش کردن مادر ,مزه شیر او را تغییر می دهد؟

تحقیقات محدودی در این مورد انجام گرفته و اظهار نظر شده است  که ورزش های شدید و سنگین موجب پیدایش اسید لاکتیک در بدن مادر می گردد که موجب تغییر مزه شیر می شود.و کودک ممکن است شیر مادر را نخورد.اگر این موضوع درست باشد,اسید لاکتیک بعد از ورزش های سنگین ایجاد می شود ,بنابراین اگر مادر شیر ده ورزش های سنگین انجام می دهد,ابتدا باید به کودک شیر دهد و بعد ورزش کند.

آیا خوردن بعضی از غذاها بو ومزه شیر مادر را تغییر میدهد؟

در بعضی از مادران شیرده,با مصرف غذاهایی مانند گوجه فرنگی,توت فرنگی,پیاز ,سیر ,سبزیجات خام ,انواع کلم,ادویه جات و چاشنی ها,مشکلات گوارشی یا شلی مدفوع,مخصوصا"در ماههای اول تولد در کودک ایجاد می کند و ممکن است شیر آنها بوی آن ماده غذایی را بدهد.اگر براد مادر و پزشک مشخص گرددکه چنین حالتی وجود دارد,مادر باید از خوردن آن ماده غذایی خودداری کند.

مصرف دارو در دوران شیر دهی:

مادر شیر ده نباید دارو مصرف کند,مگر حقیقتا"به آن نیاز داشته باشد.مصرف داروهایی مانند ضد تیروئید,داروهای ضد سرطان,ایزونیازید,ترکیبات تریاک و مشتقات آن در مادران شیر ده ممنوع است.اگر لازم باشدمادری داروهای تشخیصی که در رادیولوژی بکار برده می شود,یاداروهای کلر مفنیکل,مترونیدازول,سولفونامیدها وملین ها رامصرف کند,باید شیر دادن را به طور موقت کم کند.

یبوست در دوران شیر دهی:

اگر مادر در دوران شیر دهی دچار یبوست گردید,باید فیبرهای گیاهی ,(موادی که در روده جذب نمی شود)مانندسبزی,میوه پخته و نان سبوب داربه رژیم غذایی او افزوده  شود. همچنین باید مایعات به مقدار کافی مصرف نمایدتایبوست او بر طرف گردد.در چنین مواقعی بهتر است مادر شیر ده از داروهای ملین استفاده نکندوباغذا یبوست خود را برطرف سازد.

مادران در دوران شیر دادن چه غذاهایی رانباید بخورند؟

بعضی از کودکان که از شیر مادر تغذیه می شوند,ممکن است که   غذاهایی را که مادر مصرف نموده و از شیر دفع می شود,تحمل نکنند.به طور مثال مادر اگر سیر ,پیازیا حبوبات بخورد,شیر او ممکن است موجب قولنج یا دردهای شکمی شود.همچنین کلم وشلغم وحتی میوه هایی مانند زرد الو والو و خوردن بیش از حد بعضی میوه ها مانند هندوانه و هلو و بعضی از سبزی ها ممکن است باعث ایجاد گاز در روده ودردهای شکمی کودک گردد.بنابراین مادر باید در دوران شیر دهیدقت کند در صورتی که در خلال 24 ساعت بعد از خوردن یکی از مواد ذکر شده ,کودک او به شکم درددچار شد]و یا گاز در روده های او به وجود آمد,از خوردن آن مواد غذایی خودداری کند.به طور کلی مادر شیر ده هر غذایی را که میل دارد می تواند بخورد و هیچ غذایی رانباید برای او منع کرد,مگر آن که حس کند با خوردن آن غذا کودک دچار دردهای شکمی می شود.

آیا غذا یا دارویی وجود دارد که شیر مادرز را زیاد کند؟

اشتیاق و علاقه مادر در شیر دادن عامل بسیار مهمی در شیر دادن اوست.داروها یا هورمون هایی وجود داردکه اگر مادر مصرف نماید,ممکن است سبب افزایش ترشح پرولاکتین ودر نتیجه افزایش شیر او گردد.ولی عوارضی نیز به همراه دارد.دم کرده یا عصاره بعضی از گیاهان دارویی(شنبلیله,آنیسون,رازیانه,زیره سبز و...)نیز باعث افزایش شیر مادر می گردد.ولی اگر زیاد نوشیده شود,رفلکس سرازیر شدن شیر مادر را کم می کند.به طور کلی مهمترین عانلی که باعث افزایش شیر مادر می گردد,نه دارو ,نه هورمون نه غذای مخصوص است.بلکه علاقه مادر به شیر دادن ,تغذیه کامل و کافی,آرامش جسمی و روانی و بالاخره مکیدن پستان مادر توسط نوزاد است.

توصیه هایی به مادران شیر ده

1-استراحت و آرامش:غیر از تغذیه کافی و سالم ,مادری که فرزند خود شیر می دهد,باید از نظر جسمی استراحت نمایدوخود راخسته نکند.اطرافیان مخصوصا" شوهر باید کارهای روزمره مادر را انجام دهدتا مادر استراحت نماید و سیستم ترشح کننده  شیر به خوبی عمل کند تا شیر کافی در پستان مادر ترشح و کودک تغذیه گردد,زیرا آرامش روحی و روانی در شیر دادن موثر است.(شکل شماره 19)

2-رژیم غذایی:مادر باید از رژیم غذایی که باعث کاهش وزن می شود,اجتناب نماید.اگر مادری اضافه وزن پیدا کرده و می خواهد وزن خود را در دوران شیر دهی کم کند,حداکثر می تواند یک کیلو در ماه کم کند,در این صورت شیر او کم نخواهد شد.  چنین مادرانی نباید رژیم غذایی مخصوص داشته باشندیا داروهایی که اشتها را کم می کند مصرف کنند.فعالیت وورزش نیز در دوران شیر دهی توصیه می شود.

3-سیگار کشیدن:مادری که شیر می دهد نباید سیگار بکشد,زیرا سیگار نه فقط حخجم شیر را کم می کندبلکه سلامت او ونوزادش را هم نیز تهدید می نماید.

4-دفعات شیر دادن:تعداد دفعات شیر دادن در هفته های اول دوران شیر دهی بسیار اهمیت دارد.مادر می تواند 15 بار در روز به نوزادش شیر دهد.این دفعات را بعد از ماه اول می توان به 5 تا 12 بار تقلیل داد.

5-نرمی استخوان:چون نرمی استخوان(راشی تیسم) در کودکان شیر مادر خوار نیز وجود دارد ,بدین جهت کودکی که از شیر مادر تغذیه می کند,باید در معرض آفتاب قرار گیردو ویتامین (دی) خوراکی نیز به او داده شود,مخصوصا"کودکانی که در آپارتمان زندگی می کنندو از برخورد با آفتاب محروم هستند.

6-فلوراید:چون فلوراید شیر مادر کافی نیست و ممکن است کمبود آن موجب تخریب دندانهای کودک شودبدین جهت اگر مادر در محلی زندگی می کندکه آب آن محل فلوراید کافی ندارد.باید به کودک فلوراید داده شود.در چنین شرایطی حداقل باید 10میکرو گرم(در 6 ماه اول و ماههای بعد بیشتر)فلوراید به کودک داده شود.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه صحیح در دوران شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادراست. سختی ها و شیرینی هایش همه در ذهن مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره ای خوش این دوران را به پایان برساند ، باید بداند که چگونه نیازهایش را تامین کند.

چرا شیر مادر بهتر است ؟

پژوهش های انجام شده در 30 سال اخیر نشان داده ، بهترین و کامل ترین غذا برای کودک تا سن 4 تا 6 ماهگی فقط شیر مادر است . چرا؟

. چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر است.

. همیشه استریل است.

. بیش از300 نوع عامل ضد میکروبی در شیرمادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد . از این رو میزان شیوع اسهال در کودکانی که شیرمادرخوار هستند 3 تا 14 بار کمتر از کودکان شیرخشکی است و به دلیل وجود همین عوامل ضد میکروبی، نوزاد خیلی کمتر به عفونت تنفسی ، عفونت اداری و عفونت گوش میانی مبتلا می شود.

. شیرمادر کمتر ایجاد حساسیت می کند و در خانواده هایی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند، حتماً باید کودک با شیر مادر تغذیه شود.

. کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی  چاق و پفکی می شود و نه لاغرمی ماند. چون کلیه نیازهای کودک با شیر مادر تامین خواهد شد. مثلاً اگر نوزادی زودتر از موعد بدنیا آید شیر مادرش با شیر مادری که نوزاد و به موقع بدنیا آمده تفاوت زیادی دارد و نیازهای کودک را برای رشد بیشتر تامین خواهد کرد. یک نکته جالب در مورد شیرمادر این است که شیری که کودک  در دقایق اول می مکد، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتر است و با ادامه شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می شود. این مساله باعث می شود که کودک درزمان لازم احساس سیری کند و مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی، وزن گیری بهتری داشته باشد.

. مکیدن سینه باعث رشد فک و دندانهای کود ک می شود.

. تماس نزدیک مادر و نوزاد باعث افزایش مهر و محبت آنها می شود.

پس شیرمادر مناسب ترین  و طبیعی ترین روش تغذیه شیر خوار است.

نیازهای غذایی مادر در دوران شیردهی

در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخائر بدن مادر را مصرف می کند و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمانهای مکرر قوایش تحلیل می رود ، استخوانهایش پوک می شود ، ریزش مو پیدا می کند و گاهی ازترس اینکه این عوارض پیش آید آنقدر پرخوری می کند که وزنش بالا رفته و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد. پس بسیار اهمیت دارد مادر دقیقاً بداند چه میزان انرژی و مواد مغذی نیاز دارد.

* انرژی :

مادر برای تهیه شیر 500 کالری انرژی اضافه بر نیاز بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بار داری 2000 کالری انرژی در روز نیاز او را تامین می کرده، در شیردهی 2500 کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این 500 کالری مقداری انرژی هم از چربی های ذخیره شده در دوران بارداری تامین می شود که این مساله باعث می شود، اگر مادر براساس مقادیر خواسته شده در این دوران، غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر می شود ( چاقی دوران بارداری بر طرف خواهد شد). براساس میزان انرژی لازم در دوران شیردهی ، غذاهای تامین کننده آن داده می شوند.

* پروتئین :در دوران شیردهی نیاز مادر به پروتئین فقط 15گرم اضافه می شود. ازاین رو کل پروتئین مورد نیاز حدود 65 تا70 گرم در روز است . این میزان پروتئین با مصرف 3 لیوان شیر در روز، 1عدد تخم مرغ و 180 تا 300 گرم  گوشت و حبوبات تامین می شود.

* املاح :

بهترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگر مادر مشکل کم خونی داشته باشد و یا در معرض کم خونی باشد مصرف قرص فرو سولفات ضروری است. برای تامین کلسیم مادر باید در روز 3 تا 4 لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج ، نعناع ،جعفری ، کرفس و کلم و نیز مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند.پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته ای یک بار خورش کرفس بخورد و هرروز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند.

بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، هفته ای یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتماً 1عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل کنند. گردو نیز برای این مادران مفید است.

* ویتامین ها :

برای تامین ویتامین های لازم ، مادر حتماً به 5 تا 6 لیوان سبزیجات تازه بصورت سالاد، سبزی خوردن و یا پخته شده در غذا نیاز دارد و بایستی هر روز 4 تا 5 عدد میوه مصرف کند.

* چربی ها :

در شیرمادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید از طریق غذا تامین شوند. پس بهتر است مادر هفته ای یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.

* آب :

مادر در روز به 6 تا 8 لیوان آب یا آب میوه نیازدارد.

نمونه یک رژیم غذایی مناسب برای یک مادر شیرده

صبحانه	نان سبوس دار 3 برش + پنیر30گرم + کره 2قاشق مرباخوری + عسل یا مربا 2قاشق مرباخوری + شیرکم چربی 1لیوان
ساعت 10	میوه 1 عدد ، چای وکیک
نهار	لوبیا پلو با سالاد شیرازی؛ گوشت 120گرم ، کته 15 قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته یک دوم لیوان ، روغن مایع 2 قاشق مرباخوری ، ماست کم چربی 1 لیوان ، خیار 1عدد ، گوجه 1عدد، پیاز یک دوم عدد به همراه آبلیمو و روغن زیتون
عصرانه	میوه 2 عدد ، نان 2برش ، پنیر 30 گرم ، گردو 2 مغز کامل
شام	کوکوی سبزی با ماست؛ تخم مرغ 1 عدد ، سبزی خام 2 لیوان ، نان 2 برش ، روغن مایع2 قاشق غذاخوری ، ماست کم چربی 1 لیوان
پیش از خواب	شیرکم چربی 1 لیوان ، عسل 1 قاشق غذاخوری

این رژیم حاوی 2700 کالری انرژی ، 344 گرم کربوهیدرات ، 97 گرم پروتئین و 88 گرم چربی است.

تحقیقات اخیر نشان داده کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده اند، کمتر از کودکانی که با شیر گاو تغذیه شده اند، به بیماری دیابت نوجوانی( یا دیابت وابسته به انسولین) و بیماریMS مبتلا می شوند و این خبر اهمیت شیر مادر را نشان می دهد.

چه مواد غذایی برای مادران شیرده مجاز نیست ؟

1) دم کرده های گیاهی : گاهی دم کرده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر می شود و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر شده و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.2) کافئین: کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می شود. بنابراین توصیه می شود مادر شیرده کمتر از 2 لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کنند ، شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومید است که مانند کافئین محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود.

3) قند مصنوعی :اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود شود.

4) ادویه جات زیاد :مصرف زیاد ادویه طعم شیرمادر را عوض می کند که بهتر است در شیردهی کمتر ادویه مصرف شود.

جدول نیازهای تغذیه ای مادر در دوران شیردهی

دانستن نیازهای تغذیه ای یک مادر شیرده، برای مادرانی که ازمکمل های ویتامین واملاح استفاده می کنند، ضروری است تا از مصرف بیش از حد مکمل ها جلوگیری شود.

ماده مغذی	میزان مورد نیازدرروز
انرژی پروتئین ویتامینA ویتامینD ویتامینE ویتامین K ویتامینC ویتامینB1 رمیوفلاوینB2 نیاسینB3 ویتامینB6 فولات ویتامینB12 کلسیم فسفر منگنز آهن روی ید سلنیم	2700کالری 65 گرم 1300 میکروگرم 5 میکروگرم 12 میلی گرم 65 میکروگرم 95 میلی گرم 5/1 میلی گرم 6/1 میلی گرم 17 میلی گرم 5/1 میلی گرم 500 میکروگرم 8/2 میکروگرم 1000 میلی گرم 700 میلی گرم 310 میلی گرم 15 میلی گرم 19 میلی گرم 200 میکروگرم 75 میکروگرم

امیدواریم مطالعه این مطلب، موجب راهنمایی کافی و ارتقاء سلامت مادران ایرانی باشد .

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

تغذیه دوران شیر دهی: مادران شاغل و شیردهی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

یکی از مشکلات اساسی در تغذیه نوزاد با شیر مادر، مسئله اشتغال زنان است. کار بیرون از منزل، فرصت مادر را برای شیردهی و انجام سایر فعالیت های مراقبت از کودک محدود می کند. مطالعات نشان داده است که پس از زایمان، مقدار شیر در مادران شاغل مانند غیر شاغلین است، اما پس از گذشت چندین ماه این میزان در مادران شاغل کاهش چشمگیری می یابد.

چرا؟

کاهش شیر می تواند به دلیل اطلاعات کم مادر در مورد نحوه شیردهی، خستگی و کمبود وقت مادر، تبلیغات متعدد در مورد تغذیه با بطری، نگرانی در مورد بی قراری کودک و... باشد.

بررسی های مختلف نشان داده است با افزایش تغذیه انحصاری با شیر مادر( به معنی عدم استفاده از دم کرده یا هر نوشیدنی غیر از شیر مادر برای تغذیه نوزاد) در 6-4 ماه اول پس از تولد،هر ساله می توان زندگی بیش از هفت میلیون کودک را از مرگ ناشی از اسهال و عفونت های حاد تنفسی نجات داد.

این الگوی تغذیه ای، سلامت هر دو نفر یعنی مادر و کودک را حفظ می کند. مثلاً مادر می تواند با شیردهی منظم، مدت آمنوره ( عادت ماهیانه نشدن) را افزایش دهد ، در نتیجه احتمال باردار شدن مجدد خیلی کم می شود .

مادران شاغل در مدت شیردهی، به توجه خاص و حمایت خانواده و جامعه نیاز دارند. لازم است در محل کار زنان کارمند تسهیلاتی ایجاد شود تا شیردهی آنان در کنار کارشان  ادامه یابد. مثلاً افزایش مدت مرخصی زایمان ، تاسیس شیرخوارگاه در جوار محل کار مادران و ... . ولی اگر این امکانات را نداشتیم وخواستیم شیردهی را ادامه دهیم چه باید کنیم؟

اولین کار ،انتخاب روش مراقبت از کودک

با شروع کار، مادر باید تصمیم بگیرد که مراقبت و نگهداری از کودک توسط چه کسی انجام شود: مادربزرگ، پدر ( با تنظیم ساعات کارش با ساعت کار مادر)، پرستار بچه، مهد کودک و ... و روشی را انتخاب کند که در زمان دوری از کودک، هر دو احساس آرامش کنند. بهترین کار، گذاشتن کودک در شیرخوارگاه نزدیک محل کار مادر است که امکان تغذیه از سینه مادر هر دو ساعت یک بار وجود داشته باشد. اگر قرار شد فردی از کودک در منزل مراقبت کند، بهتر است مادر یک هفته قبل از برگشت به کار، با پرستار کودک آشنا شده و در طی آن هفته کودک را برای مدت کوتاهی به او بسپارد. بدین ترتیب کودک یک مرتبه با فرد و محیطی ناآشنا روبرو نمی شود و استرس مادر نیز در روزهای شروع کار کمتر خواهد بود. اگر مادر بایک کارشناس تغذیه یا یک ماما در مورد نحوه نگهداری و تغذیه کودک مشاوره کند، اطلاعات مفیدی به دست خواهد آورد و می تواند بهترین راه را انتخاب کند.

انتخاب روش تغذیه کودک

اگر سن کودک بالای شش ماه است می توان در زمان غیبت مادر با غذاهای کمکی و با استفاده از قاشق و فنجان به او غذا داد. چنانچه کودک از شیر مادر تغذیه می کند و سن او زیر شش ماه است و امکان بردن او به محل کار و استفاده از فرصت های مناسب شیردهی برای مادر وجود ندارد، بهتر است مادر شیر خود را بدوشد و پرستار کودک در عدم حضور مادر، شیر را به کودک بدهد.

توصیه های لازم برای حفظ تولید شیر کافی

 مادران شاغل معمولا نگران هستند مبادا شیرشان کم شود و نتوانند شیردهی را ادامه دهند . توصیه هایی که می تواند در این زمینه به این دسته از مادران کمک نماید، عبارتند از:

1- تغذیه انحصاری شیرخوار با شیر مادر یعنی مادر در 6-4 ماه اول بعد از تولد نوزاد، فقط شیر خودش را به کودک بدهد و با این فکر که نخواهد توانست درآینده به طور منظم به کودک شیر دهد، نبایستی در این دوران به تغذیه مصنوعی کودک بپردازد، زیرا در این صورت کودک به این نوع تغذیه عادت کرده و کمتر شیر مادر را خواهد خورد. توصیه می کنیم حتی برای تغذیه با شیر خشک،  2-1 روز قبل از شروع به کار، کودک را با شیر مادر تغذیه کنید، به ویژه در دو ماه اول بعد از تولد که بحرانی ترین مرحله زندگی کودک است.

2- هر موقع که مادر در خانه است( تعطیلات و شب ها) کودک را بیشتر با شیر خود تغذیه کند.

3-  زمانی که مادر در منزل است، می تواند با همکاری خانواده، زمان بیشتری به دوشیدن شیر اختصاص دهد و در محل کار نیز دو بار در یک مکان مناسب شیرش را بدوشد ودر یک ظرف پلاستیکی تمیز در جا یخی نگهداری کند تا پرستار کودک در زمان لازم آن را گرم کرده و به کودک بدهد.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

چگونگی برقراری رابطه جنسی پس از زایمان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

یکی از نکات مهم توجه به شرایط روانی زن پس از زایمان است. اغلب مادران پس از تولد نوزاد احساس خستگی و افسردگی می کنند، بنابراین حمایت عاطفی و درک وضعیت روحی زن نخستین گام برای بهبود روابط عاطفی است. اگرچه زن ممکن است در اوایل دوره پس از زایمان، از نظر فیزیولوژیک، توان لازم برای شروع روابط زناشویی را داشته باشد، ولی ممکن است از آمادگی روانی مناسبی برخوردار نباشد.

 

پس از زایمان، رحم و سایر بخش های دستگاه تناسلی در طی ۴ تا ۶ هفته به حالت عادی باز می گردند. بنابراین توصیه می شود که ارتباط جنسی را تا ۶ هفته پس از زایمان به تعویق بیندازید. مقاربت زودهنگام موجب آسیب به بخیه های مادر (هم در زایمان طبیعی و هم سزارین)  و بروز مشکلاتی برای او می شود. در این مدت خونریزی پس از زایمان نیز قطع شده و ترشحات سیستم تناسلی زن به حال طبیعی باز می گردد.

زوجین باید قبل از شروع روابط جنسی، روش پیشگیری از بارداری مناسبی را انتخاب نمایند. این کار استرس و نگرانی را کاهش داده و موجب بهبود روابط عاطفی و جنسی می شود.

توصیه می شود قبل از شروع روابط جنسی پس از زایمان، حتما با پزشک خود مشورت کنید. در صورت نیاز می توانید از مشاوره روانشناسی نیز کمک بگیرید. عدم آگاهی زوجین در این دوران موجب افسردگی و احساس گناه در زن و همچنین احساس سرخوردگی در مرد می شود.

 

علل کاهش فعالیت جنسی پس از زایمان و رفع آنها

احساس درد در هنگام  نزدیکی: درد در حین نزدیکی  که معمولا ناشی از بخیه محل زایمان است، حتی در صورت التیام نیز می‌تواند موجب کاهش فعالیت جنسی زنان شود. در این مرحله با مراجعه به پزشک و معاینه توسط او، وضعیت بخیه های زایمان مشخص شده و اضطراب و نگرانی زوجین به خصوص زن برطرف می شود.

توجه افراطی به نوزاد: برخی از مادران آن چنان گرفتار نوزاد و نگهداری از او می شوند که وظایف خود را به عنوان یک همسر فراموش می کنند. مدیریت خانواده و حفظ روابط از مواردی است که زنان باید در مورد آن آگاهی های لازم را کسب کنند.

نگرانی در مورد وضعیت جسمی: برخی از زنان پس از بارداری و زایمان به دلیل تغییرات جسمی زیاد و افزایش وزن احساس خجالت کرده و به دلیل نگرانی در مورد وضعیت ظاهری خود از رابطه جنسی سرباز می زنند. باید این اطمینان به زن داده شود که تغییرات جسمی او پس از زایمان طبیعی بوده و به مرور زمان به حالت اول باز می گردد.

 

خستگی: بارداری و زایمان موجب خستگی بسیار زیادی در زنان می‌شود. مسوولیت، نگهداری از نوزاد و بر هم خوردن نظم خواب نیز مادر را با مشکلاتی همراه می سازند. بنابراین تمایل او به ارتباط جنسی کاهش می یابد. در طول شبانه روز باید ساعاتی برای استراحت مادر در نظر گرفته شود تا خستگی مفرط  اختلالی در روابط عاطفی زوجین ایجاد نکند.

افسردگی پس از زایمان: بسیاری از زنان پس از زایمان، دوره ای از افسردگی را تجربه می کنند. این حالت به ویژه در زایمان اول شایع تر است. از دست دادن میل جنسی یکی از ویژگی‌های شاخص این بیماری است. این بیماران نیازمند حمایت و درمان مناسب هستند. برای حل این بحران از روانپزشک و روانشناس کمک بگیرید.

 

نکاتی درباره روابط جنسی پس از زایمان

بهترین زمان برای آغاز فعالیت جنسی در هر دو شیوه سزارین و زایمان طبیعی، ۶ هفته پس از تولد نوزاد است.

ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی در دوران شیردهی، مادر با خشکی واژن روبرو شود. برای حل این مشکل با تجویز پزشک می توان  از لوسیون ها و ژل های مناسب استفاده نمود.

 

بیشتر بدانیم....

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟
چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟
ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟

چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟
تکنیک های توان بخشی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم

ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح

دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش نانو تکنولوژی در پزشکی وسلامت عمومی

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

ظروف یک ‌بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
اثر شن‌های روان یا غبار غلیظ بر سلامت انسان

آثار جانبی تشعشع لامپ های کم مصرف بر چشم و پوست

پیامدها و راهکارهای جلوگیری از تخلفات موتورسواران

آمادگی سازمانهای غیر دولتی در حوادث و بلایا

آمادگی ملی و سازمانی در مقابله با زلزله و مدیریت بحران

آمادگی ملی در مقابله با زلزله

راهکارهای پیشگیری از پیامد های سیل

سلامت روان کودکان در بلایا طبیعی

http://maktoobshop.com/