عوارض دیابت را می توان به دو نوع “عوارض زودرس” و “عوارض دیررس” تقسیم نمود.
عوارض زودرس :
عوارض زودرس دیابت شامل موارد زیر هستند:
هیپوگلیسمی (کاهش قند خون به 70 میلی گرم در دسی لیتر و کمتر)
هیپوگلیسمی ممکن است به علت مصرف زیاد انسولین یا قرص های پایین آورنده قند خون، کم خوردن یا حذف یک وعدۀ غذی اصلی و یا میان وعده و فعالیت بدنی زیاد ایجاد شود.
علائم هیپوگلیسمی شامل احساس ضعف یا گرسنگی، رنگ پریدگی، عرق سرد، طپش قلب، سرگیجه، گیجی، خواب آلودگی و در موارد شدید بیهوشی است.
اقدام لازم:
-اگر بیمار بیهوش نشده باشد باید به وی چند حبه قند یا یک مادۀ غذایی شیرین بدهید.
-اگر بیمار بیهوش باشد، باید وی را در وضعیتی قرار دهید که راه تنفسی او باز باشد . در حالت بیهوشی هیچ مادۀ غذایی نباید از طریق دهان داده شود و بلافاصله او را به اورژانس انتقال داده و یا از مرکز اورژانس کمک بخواهید.
هیپرگلیسمی (افزایش قند خون بیش از 130 میلی گرم در دسی لیتر در قبل از ناشتا وبیش از 180 میلی گرم، 2 ساعت بعد از غذاخوردن)
به دلیل پرخوری و یا مصرف ناکافی داروهای پایین آورندۀ قند خون ایجادمی شود.
عوارض دیررس :
عوارض دیررس دیابت بتدریج و در صورت عدم کنترل قند خون بالا بوجود می آیند. مهم ترین عوارض به شرح زیر است:
عوارض قلبی عروقی :
عوارض قلبی عروقی شامل افزایش فشارخون و افزایش احتمال سکتههای قلبی و مغزی است.
با کنترل مطلوب قند خون می توان از بروز مشکلات قلبی- عروقی پیشگیری کرد.
عوارض عصبی :
عوارض عصبی از عارضههای طولانیمدت دیابت است که معمولا نیمی از افراد دیابتی از این عارضه رنج میبرند. این عوارض به صورتهای مختلف بروز می کنند از جمله :
• مورمورشدن، درد، بیحسی یا ضعف در دست و پاها
• مشکلات گوارشی مانند احساس پری شکم، تهوع، استفراغ، اسهال و یبوست
• مشکلات ادراری
• مشکلات جنسی مانند بیمیلی جنسی
• سرگیجه و غشکردن
• ازدسترفتن حس درد به طوری که حتی در حملات قلبی فرد ممکن است درد را حس نکند.
• افزایش یا کاهش تعریق
• دوبینی و یا فلج یک طرف صورت
عوارض کلیوی :
در سیر بیماری دیابت و عدم کنترل مطلوب آن، احتمال آسیب به کلیهها زیاد است به طوری که قادر به تصفیه کامل خون نبوده و مواد زاید در بدن تجمع پیدا میکنند و در صورت عدم درمان مناسب، کلیهها به سمت نارسایی پیش میروند و حتی ممکن است نیاز به دیالیز و پیوند کلیه ایجاد شود.
میزان قند خون، ژنتیک و فشارخون در بروز این عارضه موثر هستند. بنابراین هرچه کنترل قند و فشار خون بهتر باشد، احتمال بروز این عارضه کم تر میشود. نشانهها و علایم این عارضه خیلی دیر خود را نشان میدهند و گاه خیلی هم اختصاصی نیستند؛ مانند ورم کردن پاها و زیر چشم ها، به اختلال شدید خواب، کماشتهایی، احساس ناراحتی در معده و ضعف و اختلال تمرکز.
مشکلات چشمی :
همانطور که گفته شد، دیابت به عروق صدمه میزند و عروق چشمی هم از این قاعده مستثنا نیستند. بنابراین ممکن است آبسیاه ( گلوکوم)، کدورت عدسی (آبمروارید) و اختلالات عروقی شبکیه (رتینوپاتی)؛ خونریزی در شبکیه چشم و حتی کم بینایی و نابینایی بروز کند.
مشکلات اندام تحتانی
مشکلات و عوارض ایجاد شده در پا به وسیله دیابت به حدی است که از این عارضه بهعنوان پای دیابتی یاد میشود. این عارضه معمولا وقتی ایجاد میشود که مشکلات عصبی در پا رخ داده باشد که به کاهش حس در پا منجر میشود، در واقع در اثر کاهش حس، فرد دیابتی متوجه بروز زخمها و ضربات وارده بر پاهای خود نمیشود و در صورت غفلت این زخم گسترش مییابد.
از طرفی آسیب عصبی موجب تغییر در ظاهر پاها و انگشتان فرد دیابتی میشود که این امر به افزایش در معرض آسیب قرارگرفتن پاها میانجامد. از طرفی دیابت موجب خشک شدن و ترکخوردگی پوست پا میشود: اگر زخمی در پا ایجاد شود دیرتر از زخم پای افراد سالم خوب میشود و دلیل آن هم کاهش و کندی جریان خون در افراد دیابتی است که بهبود زخم را به تاخیر میاندازد.
ایجاد زخم در پای بیماران دیابتی یکی از عوارض جدی و خطرناک عدم کنترل مطلوب دیابت است.
مطالب پیشنهادی:
11 گیاه دارویی پایین آورنده قند خون
گیاهان کاهش دهنده قندخون و روش مصرف
دیابتیها و مبتلایان به سنگ کلیه از آب کرفس غافل نشوند
همه چیز درباره رابطه جنسی بیماران دیابتی
بلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
نکات ضروری برای حفظ سلامت در بیماران دیابتی
===========================
بر اساس دستورات طب ایرانی انسان چه در حالت سلامت و چه در بیماری باید به 6 نکته اصلی توجه داشته باشد که عبارتند از آب و هوای محل زندگی، خوردنیها و آشامیدنی ها، خواب و بیداری، حرکت و سکون، حالات روحی و روانی، احتباس و استفراغ (یعنی آنچه باید از بدن دفع شود). در مورد بیماری دیابت نیز باید تمام این موارد را مد نظر داشت.
قطعا زندگی در مکان هایی با آب و هوای سالم از ایجاد بسیاری بیماری ها جلوگیری می کند اما در حال حاضر این امر برای همه ممکن نیست اما در موارد دیگر باید بیشتر دقت کرد به عنوان مثال خواب خوب که از ساعت 9 شب تا حداقل 2 صبح است بسیار ضروری است تا تمام دستگاهها و هورمون های بدن تنظیم شوند و مخصوصا بیماران دیابتی نیز باید به این موضوع توجه کنند.
همین طور استراحت به اندازه و ورزش به اندازه بسیار ضروری است ورزش باید در حدی باشد که پوست بدن کمی سرخ شده و تعریق ملایم ایجاد شود ولی نباید در حدی باشد که در فرد ایجاد ضعف و خستگی کند به ویژه در بیماران دیابتی که دارو مصرف می کنند این کار منجر به افت زیاد قند و گاهی عارضه های خطرناک نیز می شود. اما ورزش متعادل برای بیماران دیابتی برای دفع مواد زاید بدن بسیار ضروری است.
از دیگر موارد مهم حالات روانی بیماران است این افراد باید به شدت مراقب حالات روحی خود باشند در بسیاری موارد به دنبال استرس و عصبانیت تنظیم قند در بدن این افراد مختل می شود ایشان باید تا حد امکان با تمرینهای تنفسی و ذهنی خود را آرام نگاه دارند.
در مورد مواد دفعی ممکن است این افراد نیاز به پاکسازی های خاص داشته باشند در موارد ساده می توان این پاکسازی ها را با رژیم های غذایی مثل آشهای طبی چون آش آلو، آش آبغوره و ... انجام داد اما در برخی موارد نیاز به داروهای قوی است که باید تحت نظر متخصص طب سنتی انجام شود. نکته بسیار مهم در این رابطه داشتن دفع مناسب یعنی حداقل 1-2 بار در روز به طور کامل است.
در مورد خورنی ها و آشامیدنی ها نیز باز باید به مزاج بدن توجه داشت. به ویژه دو ارگان بسیار مهم که در دیابت مورد توجه هستند کبد و کلیه ها می باشند و افراد با توجه به مزاج بدن و این اعضا باید از خوردن مواد بسیار گرم یا بسیار سرد پرهیز کنند و در صورت لزوم تحت نظر متخصص داروهایی در جهت تقویت و رفع انسدادهای این اعضا مصرف کنند. همچنین این افراد باید از رابطه جنسی به مقدار زیاد و در حالت پری شکم که منجر به ضعف کلیه ها می شود بپرهیزند.
به طور کلی میوه هایی مثل سیب، گلابی، توت، تمرهندی تازه، شاتوت و به مقدار کمتر زردآلو و آلو می توانند در تنظیم قند خون موثر باشند.
این افراد به عنوان چای می توانند از دمنوش گزنه یا شنبلیله و به عنوان نوشیدنی خنک از خیسانده خاکشی، اسفرزه و تخم خرفه استفاده کنند. آبغوره و آب انار هم به ویژه در بیماری گرم مزاج به کار می رود. گیاهان دارویی دیگری نیز برای کاهش قند خون وجود دارند مثل کلپوره یا هندوانه ابوجهل اما معمولا به صورت داروی ترکیبی بوده و باید تحت نظر متخصص مصرف شوند. ترکیبی از گیاه قره قاط با گلاب نیز برای این منظور به کار می رود.
مصرف مقدار معتدل عسل به شرط آنکه از مرغوبیت خوبی برخوردار باشد قند را بالا نبرده و حتی منجر به تنظیم آن نیز می شود اما به هر حال مصرف آن هم بهتر است با کنترل قند باشد.
در رابطه با زخم پای دیابتی نیز تحت نظر متخصص و پس از انجام پاکسازی های اولیه می توان از روشهایی مثل زالو درمانی استفاده کرد.
نکته بسیار ضروری این است که به هیچ وجه به این بیماران توصیه نمی شود که داروهای شیمیایی خود را از ابتدا قطع کنند و تنها از داروهای گیاهی استفاده کنند بلکه با رعایت دستورات و تحت نظر پزشک طب ایرانی و متخصص طب نوین به تدریج و با کنترل قند میزان داروهای شیمیایی کم خواهد شد. همچنین این افراد باید بدانند اکثر مواد کارخانه ای که به عنوان بدون قند یا رژیمی معرفی می شوند از مواد شیرین کننده ای استفاده می کنند که می تواند عوارض خطرناک دیگری داشته باشد.
به گزارش تسنیم، دکتر مسعود سهیلیان ضمن هشدار نسبت به احتمال بالای بروز عوارض چشمی در بیمارانی که بیش از پنج سال سابقه ابتلاء به دیابت دارند، اظهار داشت: لازم است در صورت ابتلاء وضعیت بیمار به طور منظم کنترل شود تا بر حسب پیشرفت بیماری، بموقع تحت درمانهای دارویی، لیزر و یا روش جدیدتر تزریق داخل چشمی قرار بگیرد تا رتینوپاتی منجر به کوریاش نشود.
وی افزود: رتینوپاتی دیابتی (عوارض چشمی ناشی از دیابت) را یکی از علل اصلی کاهش دید دانست و بیان کرد: دیابت، یک بیماری پیشرونده است، یعنی اثرات خود را به تدریج بر جای میگذارد.
به گفته سهیلیان دیابت از جمله بیماریهایی است که در صورت عدم رسیدگی و درمان، باعث بروز عوارض شدیدی مانند آب مروارید، آب سیاه و مهمتر از همه صدمه به رگهای خونی داخل چشم میشود تا حدی که ممکن است کوری فرد را به همراه داشته باشد.
وی ادامه داد: رتینوپاتی دیابتی عارضه چشمی ناشی از دیابت است که به دلیل تغییرات ایجاد شده در رگهای خونی رخ میدهد و میتواند باعث تخریب شبکیه شده و در نتیجه تصویری که شبکیه به مغز میفرستد را تار کند.
این جراح و متخصص چشم ادامه داد: این بیماری همچنین میتواند روی شبکیه چشم اثر بگذارد و باعث جداشدن شبکیه و خونریزی داخل زجاجیه شود.
وی با بیان اینکه معمولاً کسانی که بیش از پنج سال سابقه ابتلای دیابت دارند ممکن است دچار رتینوپاتی شوند، هشدار داد: هر چه زمان ابتلا به بیماری دیابت بیشتر شود، امکان تاثیر این بیماری بر بافت شبکیه چشم بیشتر میشود.
سهیلیان اضافه کرد: اگر فرد دیابتی گرفتار رتینوپاتی شد، لازم است وضعیتاش به صورت منظم کنترل شود تا بموقع تحت درمانهای دارویی، لیزر، یا روشهای جدیدتری چون تزریقات داخل چشمی و به طور کلی برحسب پیشرفت بیماری مورد مراقبتهای خاص قرار بگیرد تا رتینوپاتی منجر به کوریاش نشود.
این فوق تخصص شبکیه؛ راههای درمان رتینوپاتی دیابتی را برشمرد و گفت: داروهایی که از بروز تورم روی شبکیه پیشگیری میکنند، داروهایی که از خونریزی شبکیه جلوگیری میکنند یا روشهای جراحی مانند جراحی ویترکتومی و لیزر بسته به مرحله پیشرفت بیماری برای درمان رتینوپاتی دیابتی بکار گرفته میشوند.
سهیلیان در ادامه به برگزاری بیست و سومین کنگره سالیانه چشم پزشکی ایران در روزهای ششم تا نهم آبان ماه در در محل مرکز همایشهای رازی اشاره کرد و گفت: این کنگره یک روز پیش از آغاز برنامه اصلی یعنی ششم آبان ماه را به گروههای فوق تخصصی اختصاص داده است که در این روز گروه فوق تخصصی شبکیه نیز سمپوزیومی را برگزار خواهد کرد که طی آن تکنیکهای جدید جراحی شبکیه به بحث گذاشته میشوند. بنده نیز در این سمپوزیوم درباره تکنیکهای نوین جراحی شبکیه با عنوان "روشهای جراحی ویترکتومی مدرن" سخنرانی خواهم داشت و جراحی توام ویترکتومی و کاتاراکت" نیز یکی دیگر از مباحثی است که در این کنگره مطرح میشود.
بیشتر بدانیم...
پیامدها و راهکارهای جلوگیری از تخلفات موتورسواران