مؤسس نخستین مرکز غذای سالم دلایل گسترش ناباروری در ایران را تشریح کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم, برای نابودی یک ملت و یک فرهنگ لشگرکشی لازم نیست، فقط کافیست الگوی غذایی آنها را تغییر داد. غذا یا سوخت در بدن نقش بنزین را در اتومبیل ایفا میکند.
اما فرق ماشین با بدن، وجود روح یا گوهر متافیزیکی است که انسان را با دیگر موجودات متمایز ساخته است. انسان قسمتی از مواد و مصالح موجود در طبیعت و جغرافیایی است که والدینش در آن منطقه زندگی و مواد غذایی در بدن آنها بهصورت خون و نطفه درآمده و خلق شدن جنین آغاز و ایجاد میشود.
پس جسم انسان چیزی نیست مگر تغییر شکل یافته «غذا» که در بدن ادوار تکامل را طی کرده است، اسلام به همین دلیل بیشترین تأکید را در انتخاب «غذای سالم و طاهر» کرده است. سراسر فرهنگ آداب و رسوم غذایی ایران از علت و حکمت طبی برخوردار بوده است.
ابراهیم ایراندوست مؤسس نخستین مرکز غذای سالم و محقق طب سنتی ــ اسلامی درباره علل گسترش ناباروری به خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم, میگوید: متأسفانه مثل بسیاری از عادات بینظیر و منحصر به نسل و نژاد ایرانی ــ اسلامی از منشأ درمانی و روحانی برخوردار بوده، با نقشهای ماهرانه به فراموشی سپرده شده و یا به مردم القاء شده که پایبندی به آن آداب و عادات کهن، نشانه واپسگرایی و تحجر است و باید تمامی آنها را دور ریخت و با تقلید کورکورانه از عادات غذایی غربی، الگوها و روشهای غذایی آنها را دستور العمل زندگی ساخت و متأسفانه با ورود این فرهنگ غذایی، شاهد بیمار شدن افراد و حتی کودکان هستیم.
در این راستا فقط کافیست به آمار مصرف 760 میلیون عدد قرص استامینوفن در هشتماهه سال 1385 در ایران توجه کرد که مصرف این مقدار داروی مُسکن از کل مصرف قاره اروپا بیشتر بوده است.
علل پسرزایی و دخترزایی مطلق در برخی از مناطق کشور چیست؟
ایراندوست: هر انسان ایرانی در یکی از چهار گوشه جغرافیایی خاص ایران به دنیا آمده است، معمولاً تعداد «دخترزایی زنان ساکن در شمال غرب کشور (اردبیل، سرد و خشک) بیشتر از تعداد «پسرزایی» زنان ساکن در جنوب شرقی ایران (کرمان، سیستان گرم و خشک) است که بهعلت جغرافیایی دمای بالای 40 درجه تجربه و غذاهای گرم مثل خرما را همواره در سفره غذایی خود مصرف میکنند، خود بهترین دلیل و گویای این دخترزایی و پسرزایی است.
غیر از انسان که تابعی از متغیر جغرافیایی محل زندگی خود است، حیوانات ساکن در هر محیط جغرافیایی خارج از این قاعده نیست، مثلاً مارهای موجود در جغرافیای سرد و مرطوب گیلان و مازندران در مقایسه با مارهای موجود در منطقه حاره و گرم کویر و یزد از نظر گرمی و قدرت و وجود سم بسیار باارزش ذخیره شده در بدن آنها قابل قیاس نیست، در این مصداق و مثال، سایر موجودات در هر دو اقلیم نیز خارج از این دایره و مستثنی نیست.
چرا در گذشته مردم نسبت به امروز سالمتر بودند؟
ایراندوست: در دو نسل گذشته که مردم وقت و دقت کافی در انتخاب غذا و برنامه غذایی خود داشتند؛ زنان شغل مقدس و بسیار خطیر جامعهساز یعنی «خانهداری» را بهعهده داشتند و با برنامه ریزی و تهیه غذاهای بسیار غنی در فصول مختلف با توجه به جغرافیای محل زندگی خود، غذاهای فصل و متناسب با مزاج و طبع و سن خود را مصرف میکردند و اغلب غذاهای مصرفی مردم با طبع گرم و قوتساز بود.
و افراد هر روز مواد غذایی تازه و گوشت داغ سالم غیرهورمونی و غیرفریزری که سوداساز نبود, مصرف میکردند و از همه نوع مواد آلی، معدنی، انواع برگه خشک میوهها، کشک و سبزیجات تازه و سرشار از سلولز و فیبر در غذاها وجود داشت و یبوست که مادر همه بیماریهاست کمتر به چشم میخورد.
چرا امروزه مردم بیشتر بیمار میشوند؟
ایراندوست: در حالی که امروزه با حذف مواد آلی و آهنی اغلب مردم بهخصوص زنان و کودکان دچار فقر آهن، کمخونی، عدم اجابت مزاج هستند و با حذف سبوس و پوست غلات و گندم و مصرف آردهای سفید و نانهای باگت، قندهای صنعتی، روغنهای مضر با پایه پارافین شیمیایی، آلودگی هوای مراکز شهرها، امواج مضر و ... همه ساکنین در این شهرها در معرض خطر قرار گرفتهاند.
پس نتیجه میگیریم که با تغییر فرهنگ تغذیه و حذف غذاهای طبع گرم مثل آبگوشت، آش، کالجوش، نرگسی، تاسکباب، اشکنه و ... از سفره ایرانی و حذف گوشتهایی با طبیعت گرم مثل گوسفند، شتر، خروس و مرغ رنگی ایرانی جایگزین گوشتهایی با طبع سرد مثل گاو و گوساله، افزایش بیرویه استفاده از سموم دفع آفات و رسوب فلزات سنگین موجود در کودهای شیمیایی در محصولات زراعی که از طریق میوه و سبزی به بدن منتقل میشوند، و حذف نوشابههای شفابخش مثل سکنجبین، سرکهشیره، آبزرشک، دوغ، آبآلبالو و شاتوت جایگزین نوشابههای 100درصد مضر غربی و الگوگیری صنایع نوشابهساز از الگوهای کاملاً مضر و نامبارکی بود که ثمره آن چربی خون، چاقی، کلسترول، دیابت، فشار خون، یبوست، کمخونی، اضطراب، نگرانی، ایجاد کیست و تومور، گرفتگی عروق، ناباروری، ناتوانی جنسی در زن و مرد ایرانی بود و متأسفانه همه در خواب بودیم.
عامل اصلی که موجب افزایش ناباروری ایرانیان شده است؟
ایراندوست: طبق آمار فعلی حدود 12 تا 15 درصد جامعه ایرانی در معرض ناباروری قرار دارند که علتش چیزی نیست مگر تغییر در فرهنگ تغذیه مردم ایرانزمین است.
از دیدگاه طب سنتی چه عاملی موجب افزایش ناباروری ایرانیان شده است؟
ایراندوست: برنج و پلو با طبیعت فوق العاده سرد و مرطوبی که دارد، قوت و غذای اصلی در نهار و شام مردم شد که بههمراه سایر مواد سرد و سوداساز مثل ماست، سرکه، سسهای صنعتی همگی عامل افزایش رطوبت و سردی در معده، روده، استخوان، رحم، دستگاه اورولوژی، مغز و در کل بدن شد.
شخصی میگفت: "شغل پدر من قصاب بود و غالباً گوشت شتر را به منزل میآورد و ما فقط 13 اولاد پسر هستیم و خواهر نداریم". آری غذاهای با طبع گرم که اسلام به مصرف آنها سفارش کرده و متقابلاً به پرهیز از غذاهای سرد مثل سرکه و ترشیجات را توصیه کرده، همگی، دلالت بر آن دارد که با افزایش اسید خون و نامنظم شدن ترشحات هورمونی و اختلال در تنظیم غدد درونریز و متابولیسم بدن، نظام سلامت جسم و روح به هم خواهد ریخت و نهتنها ناباروری در زن و مرد ایرانی افزایش خواهد یافت بلکه زمینه و استعداد ظهور انواع بیماریهای اماس، انواع سرطانها، دیسک، سیاتیک، بیماریهای روحی و روانی روز به روز در جامعه ایرانی بیشتر میشود و در نتیجه مصرف داروهای شیمیایی با عوارض جانبی در کشور افزایش خواهد یافت و با صرف بنیه مالی جامعه نهتنها باعث افزایش فقر اقتصادی بیشتر مردم خواهد شد، بلکه مردم نیز بهخاطر درگیری با بیماری از داشتن فکر سالم محروم خواهند شد، چرا که فکر سالم در بدن سالم خواهد بود.
ایراندوست: برای درمان ناباروری ابتدا بر اساس مزاج و طبع زوجین باید اقدام به پاکسازی و سمزدایی کرد و سپس با مصرف داروهای گیاهی، جوانهها و غذاهای مفید و اصلاح الگوی تغذیه، بهاذن خدا صاحب فرزند سالم و صالح شوند.
صحبت پایانی؟
ایراندوست: مادران بهجای سپردن بچههای خردسال به مهدهای کودک که ایجاد خلأ عاطفی دوری فرزند از مادر میشود، با رسیدگی مستقیم مادر به فرزند جبران خواهد شد و با «بازگشت زنان و مادران به محیط مقدس خانواده» موجب افزایش گرمی و محبت بیشتر شده و از همه مهمتر با «اصلاح شدن الگوی تغذیه» و ایجاد فرصت مناسب برای تهیه غذایی لذیذ، جاافتاده و مطبوع، بچهها را به مصرف غذای سالم و طاهر و تهیهشده در خانه عادت میدهند و بر اثر زدگی از مصرف غذاهای مانده و فریزری که مادر از روی ناچاری و اشتغال به کار در بیرون از خانه باید غذای یک هفته را یکجا درست و در فریزر و یخچال انبار کند، بچهها هر روز غذایی تازه و نان داغی که میتوان خمیر آماده و غنیشده آن را کدبانوی خانه خود درست کند و با ساج چدنی کوچک که روی گازهای خانگی، برای هر وعده غذایی، نانی لذیذ و معطر درست کرد و با بوی لذتبخش نان گندم فضای خانه را عطرآگین ساخت و کیک و شیرینیهای متنوع خانگی را بهعنوان دسری سالم و ارزانقیمت، در هر روز یک نوع آن را پخت و بچهها که از مدرسه به خانه میآیند با استشمام بوی دلانگیز شیرینی طبیعی آن را نوش جان کرده و میتوان فرزندان را بیشتر و بهتر جذب خانه کرد.
و از همه مهمتر فرزندان را از مصرف غذاهای 100درصد مضر فستفودی که نخستین عامل ایجاد بیماری خواهد بود دور ساخت. از اینجاست که خانواده که نهادی مقدس در ایجاد کشوری مستقل است شکل گرفته و ساخته خواهد شد چرا که زیربنای استقلال هر کشوری از «نهاد خانواده سالم» برمیخیزد.
به طور کلی در روش میکرواینجکشن (ICSI)، یک اسپرم در محیط آزمایشگاه داخل یک تخمک تزریق می شود که به دنبال آن لقاح و تقسیم سلولی صورت می گیرد و جنین تشکیل می شود. میکرواینجکشن نیز مانند IVF شامل چند مرحله تحریک تخمدان، تخمک گیری، تزریق اسپرم داخل تخمک و لقاح و انتقال جنین است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، در مرحله اول برای تحریک تخمدانها، از داروهای هورمونی استفاده می شود. تزریق عضلانی آمپول HMG تخمدانها را برای رشد فولیکول تحریک می کند و تزریق عضلانی آمپول HCG باعث بلوغ تخمک ها و انجام تخمک گذاری می شود.
در مرحله دوم عمل تخمک گیری با یکی از دو روش لاپاراسکوپی یا با مشاهدات سونوگرافی از طریق واژینال امکان پذیر است که در پژوهشکده رویان این کار با استفاده از روش دوم انجام می گیرد.
در روش دوم نیازی به بیهوشی نیست و با یک بیهوشی کوتاه مدت یا بی حسی موضعی قابل انجام است. با استفاده از دستگاه سونوگرافی پزشک فولیکول ها را مشاهده می کند و با سوزن های مخصوص مایع فولیکولی همراه با تخمک کشیده می شودکه به این عمل اصطلاحا پانکچر می گویند.
در مرحله سوم ابتدا سلولهای دور تخمک به کمک آنزیم جدا می شود سپس اسپرم به داخل تخمک تزریق می شود. در عمل میکرواینجکشن نیز برای افزایش درصد موفقیت چندین تخمک لقاح می یابد لذا تعداد جنین های تشکیل یافته زیاد است که اگر این جنین ها کیفیت مطلوبی داشته باشند تعدادی از آنها با صلاحدید زوج منجمد و نگهداری می شوند تا در صورت نیاز برای بارداری های بعدی از این جنین ها استفاده شود.
در مرحله چهارم و پایانی نیز نیازی بیهوشی عمومی نیست. جنین به وسیله یک کاتتر به داخل رحم منتقل می شود و یکی دو ساعت بعد از انتقال جنین بیمار مرخص می شود.
حدود ۱۰-۱۵ درصد زوجها نابارور هستند و در اغلب موارد نیاز است از روشهای کمک باروری -که در اصطلاح علمی به آنها (Assisted Reproductive Techniques)ART میگویند- استفاده شود. روشهای کمک باروری انواع بسیار زیاد دارند که از بسیار ساده شروع و به بسیار پیچیده ختم میشوند. باید دانست که هر زوجی نیازهای مخصوص به خودشان را دارند و باید روش مناسب همان زوج را به آنها پیشنهاد کرد.
میکرواینجکشن ( ICSI ) مانند IVF و IUI یکی از روشهای کمک باروری (ART) است. برخلاف آی یو آی (IUI) که در آن اسپرمهای مرد توسط لولهای وارد رحم خانم میشوند، در IVF و ICSI، تخمک خانم با اسپرم مرد در خارج از بدن، در محیط آزمایشگاه باهم ترکیب میشوند و پس از لقاح، جنین حاصله در داخل رحم خانم گذاشته میشود. تفاوت IVF و ICSI در نحوه لقاح یافتن تخمک است.
در IVF اسپرم در معرض تخمک قرار داده میشود تا خودش وارد تخمک شود درحالیکه در ICSI اسپرم با سوزن مخصوص به داخل تخمک وارد میشود. ICSI مخفف کلمه Intra Cytoplasmic Sperm Injection است که ترجمه فارسی آن تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم میشود.
این تکنیک برای اولین بار در بلژیک در سال 1992 برای درمان ناباروری مردان استفاده شد و موفقیت ناشی از آن تحول عمدهای در درمان ناباروری با علت مردانه ایجاد نمود.
خصوصاً در مواردی که امکان انجام تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) و لقاح خارج رحمی (IVF) وجود نداشته و یا نتایج لقاح در سیکلهای IVF قبلی منفی بوده باشد؛ استفاده از این روش میتواند امیدهای تازهای در زوجین برای موفقیت ایجاد نماید. معمولاً این روش در بیمارانی که اسپرم آنها از نظر تعداد و شکل دارای کیفیت پایینی است، مورد استفاده قرار میگیرد.
در تمام مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند بسته بودن لولههای رحمی، چسبندگیهای حفره لگنی، تعداد کم اسپرم و تحرک پایین اسپرم از روش ICSI استفاده میشود. میزان موفقیت این روش برای هر انتقال جنین در مراکز درمان ناباروری، بر اساس شرایط آزمایشگاه جنین شناسی و دقت متخصصین زنان در روند درمان، همچنین وضعیت اسپرم و تخمک و سن زن مورد ارزیابی قرار میگیرد. با توجه به شرایط گوناگون، میزان موفقیت در هر بار انجام عمل انتقال جنین متفاوت است و معمولاً بین ۳۰-۴۰ درصد میباشد.
IVF شامل چه مراحلی است؟
در روز عمل، تخمک تحت یک بیهوشی کوتاه و موقت از زن گرفته میشود. نمونه اسپرم از مرد گرفتهشده و در آزمایشگاه آندرولوژی شسته شده آماده استفاده برای انجام ICSI میگردد.
اسپرم پس از آماده سازی، توسط جنین شناس به داخل تخمک تزریق میشود و سپس تخمکهای تزریقشده با اسپرم همسر، در آزمایشگاه جنین شناسی درون دستگاه ״انکوباتور״ که محیطی مشابه رحم مادر را فراهم میسازد در دمای سی و هفت درجه و در محیط کشت مناسب، به مدت ۴۸-۷۲ ساعت قرار میگیرد.
به تخمک لقاح یافته، جنین گفته میشود. جنین تک سلولی شروع به تقسیم میکند و یک جنین چند سلولی ایجاد میشود. معمولاً جنین پس از ۴۸ تا ۷۲ ساعت هنگامی که به مرحله۴-۸ سلولی رسید به رحم زن منتقل میشود تا در آنجا لانه گزینی کند و بارداری انجام شود.
جهت افزایش شانس بارداری ٬ بیش از یک جنین درون رحم قرار داده میشود که این رویکرد گاه منجر به چندقلوزایی میگردد.
بروز چندقلوزایی به سن مادر (در زنان جوان تر احتمال چندقلوزایی بیشتر است) و تعداد جنینهای انتقالیافته بستگی دارد. در یک خانم ۲۰ تا ۲۹ ساله، با سه جنین انتقالیافته، احتمال چندقلوزایی ۴۶ ٪ است.
به طور کلی میتوان مراحل انجام عمل ICSI را به پنج مرحله تقسیم کرد: مرحله اول:
تحریک تخمکگذاری
مرحله دوم: جمعآوری تخمکها
مرحله سوم: تهیه و آماده سازی اسپرم
مرحله چهارم: لقاح و رشد جنین در محیط آزمایشگاه
مرحله پنجم: انتقال جنین به داخل رحم
تحریک تخمکگذاری:
با تجویز داروهای محرک تخمکگذاری در تخمدانهای بیمار، تعداد زیادی فولیکول حاوی تخمک رشد میکنند. در حالت طبیعی در هر سیکل قاعدگی تعدادی از فولیکولهای تخمدان شروع به رشد کرده ولی در مسیر رشد تنها یکی از فولیکولها به مرحله بلوغ کامل رسیده و در فرآیند تخمکگذاری از تخمدان رها میشود و بقیه در این مسیر تحلیل رفته و از بین می روند.
ولی با تجویز داروهای باروری تعداد بیشتری از فولیکولهای تخمدان رشد یافته و به بلوغ نهایی میرسند و زمینه برای جمعآوری تعداد تخمک بیشتر فراهم میآید.
با افزایش تعداد تخمکهای جمعآوری شده تعداد جنینهای حاصل افزایشیافته و در نهایت شانس باروری افزایش مییابد. برای تحریک تخمدانها از هورمونهای مختلفی به صورت دارو استفاده میشود تا چندین فولیکول در تخمدان بالغ شوند. فولیکولها کیسههای پر از مایعی در تخمدان هستند که تخمک در آن رشد میکند و بالغ میشود.
تحریک تخمدان با استفاده از هورمون تحریککننده فولیکولی (FSH) انجام میشود که به صورت خوراکی و یا تزریقی به بیمار داده میشود. داروهای تحریک تخمکگذاری در پروتکلهای مختلفی به بیماران داده میشود که این پروتکلها بر اساس سن و وضعیت بیمار متفاوت است این داروها ممکن است به تنهایی یا در ترکیب باهم استفاده گردند.
در اغلب اوقات داروهای تحریک تخمکگذاری در طی یک دوره ۱۰ روزه داده میشود. داروهایی که جهت تخمکگذاری استفاده میگردد شامل سوپرفکت، گنادوتردپین انسانی (HMG)، هورمون محرک فولیکول (FSH)، هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) و گنادوتروپین جفتی انسان (HCG) میباشد. این داروها ممکن است به تنهایی یا در ترکیب باهم استفاده گردد.
داروهای تحریک تخمکگذاری معمولاً از روز دوم یا سوم سیکل قاعدگی بر اساس برنامه درمانی شروع میشود و از روز هشتم با استفاده از سونوگرافی سریال و آزمایش خون روزانه، فولیکولهای بالغ شناسایی میشوند.
در نهایت برای رسیدگی کامل تخمک و آزاد شدن آنها، هورمون HCG تزریق میشود. حدود ۳۶-۳۸ ساعت بعد از تزریق HCG، تخمکگذاری رخ خواهد داد. این امر به تیم تخصصی IVF اجازه میدهد که زمان مناسب کشیدن یا آسپیراسیون تخمک (عمل پانکچر) را تعیین کنند.
جمعآوری تخمکها:
مرحله بعدی پس از هورمون درمانی، گرفتن تخمک (عمل پانکچر) است. با تحریک تخمکگذاری تخمدانها به اندازه پرتقال متوسط بزرگشده و معمولاً در نزدیکی دیواره واژن قرار میگیرند این امر کمک میکند که پزشک تحت بیهوشی عمومی یا موضعی از طریق دیواره واژن تخمکها را از تخمدان جمعآوری نماید.
عمل پانکچر غالباً با کمک مشاهدات سونوگرافی از طریق واژن (مهبل) انجام میشود. در این روش از مسیر واژینال با سوراخ کردن فولیکولها، محتوای آنها که تخمک و مایع فولیکولی است خارج میگردد. پزشک درحالیکه وضعیت تخمدان را در صفحه تلویزیونی سونوگرافی تحت نظر دارد یک سوزن بلند را از طریق واژن وارد تخمدان نموده و تخمکهای بالغ را به وسیله پمپ مکش جمعآوری مینماید.
در بعضی موارد استخراج تخمک از طریق لاپاراسکوپی انجام میگیرد. لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که معمولاً نیاز به بیهوشی عمومی دارد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ قادر به مشاهده تخمدانها و لولههای رحمی میشود و مستقیماً از تخمدان، با استفاده از دستگاه مکنده، فولیکولها را تخلیه مینماید.
تهیه و آماده سازی اسپرم:
صبح روز جمعآوری تخمکها، مایع منی از همسر بیمار تهیه و پس از شستشو و آماده سازی، اسپرمهای سالم و بسیار فعال جدا میشوند.
لقاح و رشد جنین در محیط آزمایشگاه:
در این مرحله ابتدا سلولهای دور تخمک به کمک آنزیم جدا میشود سپس اسپرم با سوزن مخصوص با کمک میکروسکوپهای بسیار پیشرفته به داخل تخمک تزریق میشود.
صبح روز بعد، جنین شناس تخمکهای تزریقشده با اسپرم را بررسی میکند و در صورت لقاح برای مدت ۲۴ ساعت دیگر جنینها داخل انکوباتور قرار میگیرند تا به مرحله ۴تا ۸سلولی برسند و آماده انتقال به رحم مادر گردند. تشکیل شدن جنین و تعداد و کیفیت آنها بستگی به تعداد و کیفیت تخمک و اسپرم دارد.
انتقال جنین به داخل رحم این مرحله روش پیچیدهای نیست و بدون بیهوشی هم انجام میشود. در این روش جنینها در یک وسیله لولهای شکل نازک قرار میگیرند و از مسیر واژینال به رحم منتقل میشوند.
در موارد خاصی که انتقال جنین از راه واژینال مقدور نیست یا به صلاحدید پزشک انتقال جنین ممکن است با کمک لاپاراسکوپی انجام یابد که به این روش ZIFT گفته میشود. بسته به شرایط رحم، سن زن و کیفیت جنینها، تعداد مناسبی از آنها (حداکثر تا ۴ جنین) به داخل رحم زن انتقال داده میشوند.
معمولاً فرد دو ساعت بعد از انتقال جنین از مراکز درمانی مرخص میشود در بیشتر مراکز به افراد توصیه میشود سه روز در منزل استراحت مطلق داشته باشند به طوری که بیشتر روز را استراحت کرده و ترجیحاً از توالت فرنگی استفاده نمایند. پس از گذشت ۱۲ تا ۱۴ روز از انتقال جنین، مقدار هورمون HCG موجود در خون بیمار اندازهگیری میشود، افزایش این هورمون اولین نشانهی بارداری است.
چه موقع جنینها فریز میشوند؟
در صورتی که تعداد جنینهای تشکیل یافته زیاد باشد، (و یا در موارد خاص همچون خطر تحریک بیش از حد تخمدان، خونریزی واژینال در هنگام انتقال یا قبل از آن و یا وجود ضایعاتی چون پولیپ و میوم در رحم که عمل انتقال را دچار مشکل نماید) به تشخیص جنین شناس و متخصص زنان، تعدادی از جنینها در صورت رضایت زوجین فریز میشوند و چنانچه برای بار دیگر نیاز به تکرار سیکل درمانی وجود داشته باشد، تعدادی از جنینهای منجمد شده از حالت انجماد خارجشده و به رحم مادر منتقل میگردند و در دورههای بعدی درمان، پروسهی تحریک تخمدان و جمعآوری تخمکها حذف خواهد شد.
مصرف دارو بعد از انجام انتقال جنین
هورمون پروژسترون نقش مهمی در لانه گزینی جنین در رحم و تداوم بارداری دارد. این هورمون از طرفی باعث استحکام لایههای رحم شده و از سوی دیگر انقباضات رحمی را کاهش میدهد. لذا تزریق پروژسترون و استفاده از شیاف واژینال آن باید به طور منظم، با دستور پزشک در طول بارداری ادامه یابد. پس از انجام دومین آزمون بارداری در صورت اطمینان کامل از عدم وقوع حاملگی لازم است مصرف آن با دستور پزشک قطع شود.
انجام عمل ICSI ممکن است چه عوارضی داشته باشد؟
– احساس درد در ناحیهی شکم پس از انجام عمل تخمک کشی (پانکچر) ممکن است وجود داشته باشد که چنانچه با مصرف مسکن برطرف نگردد باید با پزشک مشورت کرد. – ممکن است لکه بینی یا خونریزی خفیفی طی یک تا دو روز بعد از عمل تخمک کشی دیده شود. چنانچه خونریزی به رنگ قرمز روشن و یا شدید باشد باید سریعاً با پزشک مشورت نمود.
– تا ۲۴ ساعت پس از انجام عمل تخمک کشی ممکن است بیمار دچار تهوع یا سرگیجهی خفیف شود که معمولاً از عوارض داروهای بیهوشی است. اگر این حالت پایدار باشد باید با پزشک مشورت کرد.
– از آنجایی که در پارهای از موارد تحریک بیش از حد تخمدان (هیپراستیمولیشن OHSS) رخ میدهد، لازم است بیمار به علائم این پدیده توجه داشته باشد. این علائم میتواند شامل بزرگ شدن شدید تخمدان، درد زیر شکم، تهوع و استفراغ، اتساع شکم و افزایش وزن به دلیل ورم (اِدِم) باشد.
درصورت بروز این علائم، فرد باید حدود ۸ لیوان آب در روز بنوشد و بلافاصله با کارشناسان مرکز ناباروری تماس بگیرد. این پدیده گرچه بسیار نادر است ولی میتواند برای بیمار بسیار خطرناک باشد و با لخته شدن خون در عروق به مغز و ریهها آسیب برساند.
نشانگان تحریکپذیری بیش از اندازهی تخمدانها (OHSS) پی آمد پاسخ بیش از اندازهی تخمدانها به داروهای باروری است. به طور معمول به ۸ تا ۱۰ فولیکول نیاز هست، اما گاهی فولیکولهای بیشتری رشد میکنند. این وضعیت ممکن است فقط با اندکی ورم همراه باشد یا ناراحتیهای بیشتری پدید آورد و گاهی فرد را به بیمارستان بکشاند.
پزشکان در بررسیهای آغازین میکوشند آن دسته از زنانی را که ممکن است به چنین عارضهای دچار شوند، شناسایی کنند. مصرف دقیق داروهای باروری نیز میتواند از بروز آن پیشگیری کند. همچنین، در جریان مصرف داروها چند بار سونوگرافی انجام میشود تا پزشکان روند رشد فولیکولها را پی گیری کنند و اگر نشانههایی از بروز نشانگان تحریکپذیری بیش از اندازهی تخمدانها، دیدند، از مقدار مصرف داروها بکاهند.
– در روش ICSI مثل هر روش دیگر کمک باروری (ART) خطر حاملگی چند قلوبی وجود دارد. چندقلوزایی عاملی نامطلوب است زیرا خطر زایمان زودرس و مرگومیر را در جنینها افزایش میدهد.
– خطر بارداری در لولههای تخمک بر (لولههای فالوپ) به جای رحم نیز وجود دارد. این بارداری بیرون از رحم چنانچه تشخیص داده نشود، میتواند خطرهایی به همراه داشته باشد. از این رو، پس از مثبت شدن آزمون بارداری از مادر میخواهند که دو هفتهی دیگر به سونوگرافی برود تا از این راه از سلامت بارداری و این که جنین درون رحم یا بیرون از آن است، آگاه شوند.
بارداری پس از لقاح در لولهی آزمایش همانند بارداری معمولی پیش می رود. با وجود این، مادران ممکن است احساس نگرانی بیشتری داشته باشند. هر سال بیش از یک میلیون نوزاد در جهان به روش لقاح در لولهی آزمایش پدید میآیند و بررسیهای گوناگون نشان داده است که مادران آنها و خود آنها هیچ مشکل جدی ندارند.
این روش تا چه اندازه موفقیتآمیز است؟
همهی مراکز درمان ناباروری و نازایی امیدوارند که همهی زوجهایی که لقاح خارج رحمی انجام میدهند با موفقیت و سلامتی بچهدار شوند. با وجود این، میزان موفقیت این روش در پیشرفتهترین مراکز جهان نیز کمتر از 40 درصد است. میزان موفقیت در ایالاتمتحدهی آمریکا در هر بار لقاح خارج رحمی، به شرح زیر است:
۳۰ تا ۳۵ درصد برای زنان زیر ۳۵ سال
۲۵ درصد برای زنان ۳۵ تا ۳۷ سال
۱۵ تا ۲۰ درصد برای زنان ۳۸ تا ۴۰ سال
۶ تا ۱۰ درصد برای زنان بالای از ۴۰ سال
بر اساس نتایج اعلامشده در انجمن جنین شناسی و تولیدمثل اروپا (ESHRE) درصد موفقیت در حاملگی در سال ۲۰۱۰ با استفاده از روش میکرو اینجکشن ۳۲/۱درصد بوده است.
با وجود این، جای نگرانی نیست، چرا که کارشناسان میکوشند دلایل شکست را ریشهیابی کنند و با انجام دوبارهی روند لقاح در آزمایشگاهی سرانجام شادکامی را برای زوجها به ارمغان آورند.
مزایا و محدودیت های این عمل
یکی از مزایای میکرواینجکشن این است که حتی اگر یک اسپرم سالم از مرد وجود داشته باشد این عمل قابل انجام است. مزیت دیگر میکرواینجکشن این است که اگر بیمار فاقد لوله های رحمی باشد نیز مشکلی در انجام این عمل به وجود نمی آید. اما محدودیت میکرواینجکشن آن است که میزان بارداری در زنان بالای 40 سال به علت پایین بودن کیفیت تخمک های زن کاهش می یابد.
مطالب پیشنهادی:
استرس ناشی از بیکاری، سبب تشدید ناباروری مردان میشود
اطلاعاتتان در خصوص اسپرم چقدر است؟
افزایش میل جنسی زنان در دوره میانسالی
خوراکی های موثر در درمان ناباروری مردان
رابطه نا باروری و پوشیدن لباس های تنگ در مردان
مصرف تنباکو بر باروری و عملکرد جنسی مردان اثر مخرب دارد
آیا می دانید چه خوراکی هایی موثر هستند؟
یک متخصص تغذیه ناباروری مصرف استروژنهای گیاهی را در پایین آوردن میزان استروژن در مردان و درمان ناباروری موثر دانست و گفت: استفاده از مواد غذایی مانند لوبیا سبز، باقلا و سویا در درمان ناباروری مردان بسیار موثر است.
زهره خدایی در مورد نقش تغذیه در ناباروری مردان اظهار داشت: ناباروری مردان دو جنبه کمبود تستسترون و کمبود اسپرم بررسی میشود و باز مشکلات ناشی از اسپرم هم میتواند به دلیل اختلالات در حرکت اسپرم، شکل یا تعداد آن باشد.
وی با اشاره به علت اصلی اشکال در میزان هورمون تستسترون تشریح کرد: هورمونهای موجود در مواد غذایی مربوط به دام و مصرف بیرویه کودهایی است که برای تقویت گیاهان به کار برده میشود، در واقع باقیمانده استروژنی که در مواد غذایی هست وارد بدن میشود و هورمونهای مردانه تأثیرات مضری را بر روی هورمونهای مردانه میگذارد.
خدایی افزود: از طرفی برخی مرغداریها برای اینکه مرغها زودتر گوشتی و پروار شوند به مرغها هورمون تزریق میکنند که در نهایت اینها وارد بدن شده و موجب اختلالات هورمونی میشود.
این متخصص تغذیه طب ناباروری اظهار داشت: برای خنثیکردن این هورمونها که در ناباروری مردان هم مؤثر است از فیتو استروژنهای گیاهی استفاده میکنیم که ممکن است در ابتدای امر عجیب به نظر برسد که برای درمان میزان استروژن دوباره از استروژن استفاده میکنیم ولی با استروژن گیاهی در واقع میزان استروژن را به روش علمی در بدن پائین میآوریم.
خدایی اظهار داشت: مواد غذایی که لگوم دارند مانند باقلا، لوبیا سبز و سویا که جزو این گروه هستند استروژن گیاهی دارند که در پائین آوردن میزان هورمون استروژن بسیار موثرند.
منبع : Farsnews.com
مطالب پیشنهادی:
اختلالات و ناتوانی در عملکرد جنسی مردان
خطرات احساسی رابطه جنسی پیش از ازدواج
چه چیزهایی میل جنسی را بالا می برد؟
عوامل موثر بر باروری مردان/عوامل موثر بر باروری زنان در مقالات و منابع علمی بسیاری ذکر شده است. اما در این یادداشت کوتاه سعی داریم به عوامل موثر در باروری مردان که یکی از مسائل مهم در برابر باروری زنان است، اشاره کنیم. دانستن این عوامل میتواند راهنمای خوبی باشد. همانطور که میدانید همه روزه به تعداد زوجهای نابارور در جهان و همچنین در کشور ما اضافه میشود و نقش مردان در باروری کمتر از زنان نیست. از عوامل موثر بر باروری مردان میتوان به عوامل مهم زیر اشاره کرد.
تغذیه
سوءتغذیه و مصرف ناکافی غذاهای ضروری سبب اختلال در تولید و کار اسپرم مردان میشود. مواد حاوی ویتامین E که شامل زیتون، ذرت، بادام، آجیل تازه، اسفناج و مواد حاوی ویتامین C که در سبزی و میوهجات به وفور یافت میشود و همچنین آنتی اکسیدان ها در میزان باروری مردان بسیار موثرند. همچنین اسید آمینه ای به نام (ال آرژنین) در باروری مردان بسیار موثر است که در خوراکیهایی مانند شکلات تلخ، جوی دو سر و مغزهای خوراکی به ویژه بادام وجود دارند.
سن
با افزایش سن، کیفیت، اسپرم مردان تغییر یافته و قدرت باروری مردان کم میشود. اگرچه کم شدن به معنی بارور نشدن نیست اما آقایان باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که در فرزند پدران مسن یک سری بیماریها بیشتر دیده میشود.
اضافه وزن
در مردان مبتلا به چاقیهای شکمی کیفیت و تحرک نطفه تحت تاثیر قرار میگیرد. مردانی که شاخص توده بدنی آنها بالای 25 یا کمتر از 5/18 باشد در معرض دیر باروری هستند.
سبک زندگی
ورزش متعادل میتواند راه خوبی برای تقویت باروری در مردان باشد. بهترین ورزشها برای این کار ورزشهای هوازی سبک مثل پیادهروی و شنا است. از سایر عوامل موثر بر باروری مردان میتوان به مصرف دخانیات، الکل، تماس با مواد سمی در حین کار مثل مواد اشعه رادیو اکتیو، آلودگی هوا و میزان سرب موجود در هوای تنفسی اشاره کرد. نتایج مطالعاتی از این دست تاکید دوباره ای بر اهمیت و نقش سبک زندگی سالم است. اگرچه سبک زندگی امروزی، مشاغل، تفریحات و سرگرمیها این گونه ایجاب میکند که به سمت مصرف خوراکیهای ناسالم و کمتحرکی پیش برویم. اما مهم این است که بخواهیم و هوشیار باشیم که تن دادن به این شرایط چه تبعاتی برایمان در بر خواهد داشت و باید برای مقابله با آن برنامهریزی کنیم.
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
دسترسی به تمامی این مطالب در سایت
وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
بیش از 15 درصد از زنان در برهه از زندگی خود با مشکل باروری مواجه می شوند.ناباروری اصطلاحی است که زمانی که حاملگی بعد از یک سال تلاش اتفاق نیافتد ، مطرح می شود.
به گزارش گروه ترجمه سلامت نیوز،جالب است بدانید که سبک زندگی و نوع رژیم غذایی تاثیر قابل ملاحظه ای بر این توانایی دارد. یک سوم علت ناباروری مربوط به مردان، یک سوم مربوط به زنان و یک سوم مربوط به هر دو نفر می باشد و یا اصلا علت آن مشخص نیست.علت ناباروری در مردان معمولا مربوط به عدم تولید اسپرم سالم و کافی است.ولی علت ناباروری در زنان متفاوت است. مشکلات ساختاری رحم، انسداد مجاری فالوپ یا لوله رحم و در اغلب موارد عدم تولید تخمک سالم از جمله علت های ناباروری در زنان است.علاوه بر موارد گفته شده باید اعتراف کرد که سبک زندگی و نوع رژیم غذایی نیز در این بین موثر است. مواردی نظیر:
1- وزن
وزن زنان بر قدرت بارورری آنها تاثیر می گذارد.مشکلات وزن در واقع 12 درصد از علت های ناباروری را تشکیل می دهد.توده بدنی کم و یا لاغری مفرط باعث کاهش سطح استروژن می شود . استروژن در چرخه تولید مثل نقش موثر دارد و کمبود آن باعث خاموش شدن چرخه می شود.وزن اضافه و یا چاقی نیز باعث افزایش مفرط سطح استروژن شده و درست مثل قرص ضد بارداری عمل می کند و مانع از آزاد شدن تخمک می شود.حتی درمان ناباروری با وجود چاقی غیر ممکن است. چاقی در مردان باعث کاهش مایع منی و افزایش تولید اسپرم ناسالم می شود.بعضی از تحقیقات نشان می دهد که مصرف میوه جات و سبزیجات به اندازه کافی مانع از آسیب اسپرم می شود.
تاثیر رژیم غذایی و سبک زندگی بر قدرت باروری
2- سندرم رحم چند کیستی
این سندرم نوعی اختلال غدد درون ریز است که شایع ترین عامل ناباروری زنان می باشد(به دلیل عدم تخمک گذاری). در زنان مبتلا به این اختلال ، سطح انسولین و هورمون های تولید مثل نا متعادل می باشد و تولید تخمک و چرخه قاعدگی اغلب متوقف می شود. تاثیر این اختلال تنها ناباروری نیست، بلکه احتمال ابتلا به دیابت ، بیماری های قلبی و بروز بعضی سرطان ها نیز افزایش می یابد. خوشبختانه کاهش وزن متعادل، تمرینات بدنی منظم و رژیم غذایی سرشار از فیبر و غلات برای درمان این عوارض نقش موثری دارد.
3- آنمی
سلولهای قرمز خونی کم باعث ناباروی می شود. آنمی بدلیل فقدان آهن و ویتامین B12 یا اسید فولیک بروز می کند. خوشبختانه رعایت رژیم غذایی مناسب مانع از بروز این مشکل و حتی کمک به درمان آن می شود.مصرف کافی سبزیجات و میوه جات، لوبیا و غلات ، عدم مصرف تولیدات حیوانی نظیر لبنیات باعث دریافت کافی ویتامین B12 از غذاها و مکمل ها می شود.
4- رژیم
مطالعات نشان می دهد که زنانی که از یک رژیم غذایی سالم و مقوی بهره مند هستند، 66 % کمتر از بقیه دچار ناباروری می شوند. زنان دارای رژیم غذایی سالم از چربی های اشباع شده منفرد(مثل روغن زیتون و آجیل) استفاده می کنند. چربی های ترانس در رژیم غذایی آنها نیست و بعلاوه از سبزیجات ، پروتئین و غلات به اندازه کافی استفاده می کنند.این عادت غذایی باعث ارتقای سطح انسولین نرمال و فراهم شدن آنتی اکسیدان های موثر در داشتن حاملگی سالم می شود.
5- دخانیات
دخانیات قدرت باروری مردان و زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. مصرف سیگار توسط زنان باعث تولید تخمک هایی با مشکلات ژنتیکی و در مردان باعث تولید اسپرم غیر نرمال می شود و حرکت اسپرم را مختل می کند. نیکوتین باعث کاهش استروژن می شود.
وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
نوشیدن فراوان آب علاوه بر کمک به عملکرد بهتر اندامهای تناسلی و زایشی، سبب تأمین بیشتر مایع طبیعی لازم برای حرکت بهتر اسپرم به سمت دهانه رحم میشود، بنابراین نوشیدن آب تصفیه شده یا آب معدنی به میزان کافی را فراموش نکنید.
برگهای سبز سبزیجات به خصوص اسفناج سرشار از آنتیاکسیدان، آهن و اسیدفولیک میباشند که همگی برای حفظ سلامت اندامهای زایشی و تناسلی لازم هستند. اسیدفولیک موجود در اسفناج نه تنها باعث تشکیل تخمکهای قابل رشد و افزایش قدرت باروری میشود، بلکه مانع از ایجاد نقص در نوزادان خواهد شد.
بخشی از رژیم غذایی خود را به سبزیجات نارنجی و زردرنگ اختصاص دهید، چرا که منبع خوبی از آنتیاکسیدان و بتاکاروتن هستند. بتاکاروتن در تنظیم هورمونها نقش مهمی دارد و احتمال سقط را کاهش میدهد.
اگر مبتلا به اندومتریوز هستید، کلم بروکلی و انواع دیگر کلم را زیاد مصرف کنید. این گروه از سبزیجات خواص زیادی دارند. مواد مغذی گیاهی آن به متابولیسم استروژن کمک میکنند.
اگر قاعدگی نامنظم دارید، مصرف سیبزمینی شیرین، هویج و نخودفرنگی را فراموش نکنید. بتاکاروتن موجود در این سبزیجات، در تنظیم قاعدگی موثر است و امکان باروری بهتر را در پی خواهد داشت.
از آنجایی که مرکبات سرشار از ویتامین C هستند، آنها را حتماً در رژیم غذایی خود بگنجانید. زغال اخته، پاپایا(خربزه درختی)، پرتقال، نارنگی، کیوی و توت فرنگی مواد مغذی زیادی دارند و مصرف آنها برای خانمهایی که تصمیم به مادر شدن گرفته اند خیلی مفید است.
فرآوردههای لبنی و پروتئینهای حیوانی مانند ماهی غنی از اسیدآمینه هستند که به تشکیل هورمونهای زایشی (FSH) و (LH) کمک میکنند، بنابراین این مواد را در برنامه غذایی خود بیاورید تا هر چه سریعتر به آرزوی مادرشدنتان برسید.
از نانهایی که با آرد گندم کامل درست میشوند استفاده کنید، زیرا منبع خوبی از آهن و ویتامین B میباشند و موجب افزایش هورمونهای باروری میشوند.
برای باردار شدن باید از چربیهای خوب استفاده شود، لذا مصرف مغزهایی مانند بادام یا گردو که منبع غنی از اسیدهای چرب امگا‑۳ میباشند توصیه میگردد.
در آخر، پروتئینهای گیاهی (مخصوصا سویا) را به اندازه متوسط مصرف کنید تا به شما در رسیدن به وزن مناسب برای حامله شدن کمک کند.
مصرف غذا (بهخصوص آنهایی که زیاد استفاده میکنید) تأثیر مستقیمی بر روی باروری شما دارد. در نتیجه، سعی کنید تا وعدههای غذایی سرشار از میوه و سبزیجات، لبنیات و پروتئینهای گیاهی داشته باشید که منابع خوبی از ویتامین C، بتاکاروتن، آنتیاکسیدان، اسیدفولیک و آهن هستند و همگی امکان باروری را افزایش میدهند.
مواد غذایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد:
_ مصرف مواد فرآوریشده (مانند شیرینیجات و تنقلات) را به حداقل برسانید، زیرا آنها فاقد هرگونه مواد مغذی برای تشکیل نطفه و رشد جنین میباشند.
_ زنانی که در سنین بالا باردار شدهاند و نیز مبتلا به دیابت حاملگی هستند، با مصرف بیش از اندازه تنقلات، سطح قند خونشان بالا رفته و مجبور هستند تا سزارین شوند، زیرا نوزادانی که از مادران دیابتی به دنیا میآیند، سایزشان از دیگر نوزادان بزرگتر است.
در آخر، لازم به ذکر است سلامت نوزاد تا حد زیادی بستگی به مادر و غذاهای مصرفی او دارد، بنابراین خوردن غذاهای سالم و مفید تنها راه سادهای است که منجر به سلامت شما و کودکتان میشود.
ماهنامه دنیای تغذیه
منبع:زیباشو
ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح
دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری
حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی
ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس
بیشتر بدانیم....
ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟
چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟
ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟
چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟
تکنیک های توان بخشی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم
ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح
دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری
حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی
ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس
سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن
نقش نانو تکنولوژی در پزشکی وسلامت عمومی
نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا
ظروف یک بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
اثر شنهای روان یا غبار غلیظ بر سلامت انسان
آثار جانبی تشعشع لامپ های کم مصرف بر چشم و پوست
پیامدها و راهکارهای جلوگیری از تخلفات موتورسواران
بیشتر بدانیم....
ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟
چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟
ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟
چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟
تکنیک های توان بخشی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم
ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح
دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری
حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی
ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس
سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن
نقش نانو تکنولوژی در پزشکی وسلامت عمومی
نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا
ظروف یک بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
اثر شنهای روان یا غبار غلیظ بر سلامت انسان
آثار جانبی تشعشع لامپ های کم مصرف بر چشم و پوست
پیامدها و راهکارهای جلوگیری از تخلفات موتورسواران
بیشتر بدانیم....
ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر
ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟
چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟
ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟
چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟
تکنیک های توان بخشی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم
ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح
دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری
حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی
ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس
سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن
نقش نانو تکنولوژی در پزشکی وسلامت عمومی
نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان
بررسی اثرات کافئین بر بدن
عوارض شیرین کنندههای بدون کالری
فست فود زیر ذره بین کارشناسان حوزه سلامت
ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا
ظروف یک بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی
اثر شنهای روان یا غبار غلیظ بر سلامت انسان
آثار جانبی تشعشع لامپ های کم مصرف بر چشم و پوست
پیامدها و راهکارهای جلوگیری از تخلفات موتورسواران