از هر کلیه یک حالب خارج و به مثانه مرتبط میشود. مثانه عضوی عضلانی است که در جلوی رحم قرار گرفته ادرار از داخل مثانه از راه مجرای ادرار خارج میشود. به دلیل کوتاهی مجرای ادراری در زنان و نزدیکی آن با واژن و مقعد احتمال ابتلای آنان به عفونتهای ادراری بیشتر است.
تغییرات دستگاه ادراری در همگان بارداری:
حاملگی روی عملکرد و ساختمان دستگاه ادراری تأثیر میگذارد. یکی از تغییرات، گشاد شدن مجاری ادرار است که این امر موجب
باقی ماندن ادرار در مجرا میشود و فرد را برای ابتلا به بیماری مستعد میکند.
در اوایل بارداری به علت تغییرات هورمونی و در اواخر بارداری به دلیل بزرگ شدن رحم و فشار روی مثانه، دفعات ادرار کردن بیشتر میشود که اگر با علائم دیگری مانند سوزش ادرار همراه نباشد طبیعی است.
علائم بیماری:
عفونت ادراری در مثانه و کلیه دیده میشود.
در عفونت مثانه بیمار از سوزش ادرار، درد هنگام ادرار کردن، درد زیر دل، تکرر ادرار، احساس سریع دفع ادرار بطوری که فرد به محض احساس دفع ادرار نمیتواند از خروج آن بطور ارادی جلوگیری کند.
در عفونت کلیه علاوه بر علائم فوق بیمار از درد پهلوها، تب، لرز، تهوع، استفراغ نیز شکایت دارد.
عفونت اداراری در دوران بارداری و پس از زایمان برای مادر خطرناک است. از عوارض آن در بارداری ایجاد دردهای زودرس زایمانی و تولد نوزاد کم وزن است. در عفونت کلیه، مادر نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بنابراین در صورت بروز هریک از علامتها، پرسنل بهداشتی باید سریعاً مادر را به پزشک مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهد.
راه تشخیص بیماری:
راه تشخیص بیماری آزمایش تجزیه و کشت ادرار است که به طور معمول دوبار در بارداری (در اولین ملاقات یکی از هفتههای 6 تا 10 حاملگی و تکرار آن در یکی از هفتههای 26 تا 30 حاملگی) انجام میشود. وجود بیش از حد میکروب در ادرار نشانه عفونت است. در برخی افراد با وجود علائمی مانند سوزش ادرار، کشت ادرار منفی است که این زنان نیز بایستی حتماً توسط پزشک و ماما بیشتر بررسی گردند.
توصیههای بهداشتی:
رعایت موارد زیر برای پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری ضروری است:
•ناحیه تناسلی را از جلو به عقب بطور مرتب با آب شسته و با حوله یا دستمال خشک کنید.
•به منظور تخلیه کامل ادرار از مثانه بهتر است که در هنگام ادرار کردن، طرف جلو خم شوید.
•لباس زیر باید از جنس نخ باشد و روزانه تعویض شود.
•از پوشیدن لباس زیر تنگ و نایلونی که منجر به افزایش رطوبت و گرما در ناحیه تناسلی میشود و زمینه را برای رشد میکروب فراهم میکند اجتناب کنید.
•ادرار را به طور مرتب تخلیه و از نگه داشتن طولانی مدت آن اجتناب کنید.
•برخی مادران به دلیل تکرر ادرار در بارداری، مصرف مایعات را محدود میکنند ولی این کار نادرست است و روزانه بایستی حداقل 2 تا 3 لیتر آب و مایعات (8 تا 12 لیوان) مصرف شود.
•حتماً قبل از خوابیدن ادرار کنید. قبل و بعد از نزدیکی نیز مثانه خود را خالی کنید.
•ماست و میوههای ترش مزه مانند لیمو مصرف کنید با اسیدی شدن ادرار امکان رشد میکروب کمتر میشود.
•پس از زایمان نیز لازم است مثانه را به طور مرتب خالی کنید و نواربهداشتی خود را به طور مرتب عوض کرده و روزانه نیز حمام کنید.
•ممکن است در خانمی که جهت انجام زایمان طبیعی از برش و بخیه برای وی استفاده شده است (اپی زیاتومی) در هنگام ادرار کردن در محل بخیهها احساس سوزش ادرار و ناراحتی وجود داشته باشد که به تدریج بهبود مییابد. ولی اگر پس از زایمان درد زیر دل و سوزش ادرار داشته باشید باید فوری به پزشک مراجعه نماید.
به زنان باردار توصیه میشود که علایم عفونت قارچی واژن را بشناسند و به محض مواجهه با آن، سریعاً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.
علایم عفونت قارچی واژن شامل موارد زیر میباشد :
1- ترشحات واژن: یکی از شایعترین علایم عفونت قارچی در طول دوران بارداری، ترشحات سفید رنگی است که از ناحیه واژن خارج میشود. هم چنین ممکن است به رنگ سبز یا زرد هم باشد. مقدار این ترشحات میتواند زیاد یا کم باشد.
2- خارش و سوزش: ناحیه تناسلی این بانوان معمولاً متورم میباشد و در طول بارداری احساس خارش و سوزش در این ناحیه دارند. سوزش این ناحیه ممکن است شدید شود و شدت سوزش در هنگام رابطه جنسی با همسر و ادرار کردن بسیار بدتر میشود.
3- بوی واژن: موقع عفونت قارچی، بوی نامطبوعی ایجاد میشود. البته بوی نامطبوع واژن و یا ترشحات واژن، در بیماریهایی نظیر واژینوباکتریال نیز دیده میشود. آزمایش ترشحات توسط پزشک متخصص، در تشخیص قطعی و دقیق بیماری به پزشک کمک میکند.
تذکر
ترشحات طبیعی واژن در زنان را نباید با عفونت قارچی اشتباه گرفت. ترشحات طبیعی شبیه ترشحات زنان قبل از قاعدگی میباشد. اگر در مورد طبیعی یا غیر طبیعی بودن این ترشحات شک دارید، با پزشک خود مشورت نمایید.
اگرچه امکان درمان طبیعی عفونت قارچی واژن در دوران بارداری وجود دارد، اما به دلیل اهمیت این دوران بهتر است مادران مبتلا تحت نظر پزشک متخصص زنان به درمان این بیماری بپردازند
پیشگیری از عفونت قارچی واژن در دوران بارداری
1- بانوان باید به خشک و تمیز بودن واژن خود در تمام طول زندگی، به ویژه در دوران بارداری توجه کافی داشته باشند.
2- برای خشک کردن ناحیه واژن، از دستمال تمیز استفاده کنید و از جلو به عقب خشک کنید تا میکروبهای ناحیه عقب به جلو وارد نشوند.
3- در دوران بارداری از لباس زیر نخی و شلوار گشاد استفاده کنید تا هوا به خوبی در این ناحیه جریان داشته باشد.
4- مصرف یک لیوان ماست برای کاهش ابتلا به عفونت قارچی بسیار مناسب است.
اهمیت درمان عفونت قارچی حین بارداری
اگرچه امکان درمان طبیعی عفونت قارچی واژن در دوران بارداری وجود دارد، اما به دلیل اهمیت این دوران بهتر است مادران مبتلا تحت نظر پزشک متخصص زنان به درمان این بیماری بپردازند و اگر مایل باشند راه های طبیعی درمان را هم در منزل انجام دهند.
درمان عفونت قارچی واژن در بارداری بسیار مهم است، زیرا سلامت جنین مطرح است و احتمال به دنیا آمدن نوزاد بیمار از مادر مبتلا بسیار بالاست. عفونت قارچی واژن در مادر، به صورت مشکلاتی در دهان و پوست نوزاد بروز میکند. بثورات پوستی در این نوزادان به سختی درمان میشود.
درمان عفونت قارچی در بارداری
- خوردن ماست به این دسته از بیماران توصیه میشود.
- همچنین میتوانید در ناحیه واژن خود کمی ماست بمالید. ماست حاوی موادی است که عفونتهای قارچی را از بین میبرد. روزانه چند قاشق ماست به این ناحیه بمالید و بگذارید تا خشک شود و سپس آن را بشویید و خشک کنید.
ماست استفاده شده باید از نوع ساده باشد و باید از مصرف ماست با طعمهای مختلف مثلاً ماست موسیر و ماست بادمجان پرهیز کرد.
- مصرف چند حبه سیر و یا قرص سیر بسیار مفید میباشد. سیر هم مانند ماست، عفونتهای قارچی واژن را از بین میبرد.
- خوردن زغال اخته و یا آب قرهقروت برای از بین بردن عفونت قارچی مناسب میباشد.
- مادران بارداری که به عفونت قارچی واژن مبتلا هستند، باید مصرف مواد غذایی شیرین و قند و شکر را کاهش دهند. مصرف قند و شیرینیها، رشد قارچها را سریعتر و بیشتر میکند.
- استفاده از کرمهای ضد قارچ با تجویز پزشک متخصص، برای از بین بردن عفونت قارچی مناسب است.
- چند قطره روغن درخت چای را در یک لیوان آب بریزید و سپس تامپون را به این مواد آغشته کنید و وارد ناحیه واژن کنید. اگر این کار را چند روز و روزی سه مرتبه انجام دهید، عفونت قارچی از بین خواهد رفت.
- استفاده از سرکه سیب : ناحیه واژن را با سرکه سیب شست و شو دهید.
- استفاده از عسل : مقداری عسل ار به مدت 15 تا 20 دقیقه به ناحیه واژن خود بمالید تا علایم بیماری تسکین یابد. سپس عسل را پاک کنید و واژن را به خوبی بشویید.
تذکر
- معمولاً در دوران بارداری از داروهای خوراکی برای از بین بردن عفونت قارچی استفاده نمیشود، مگر در شرایط خاص که پزشک تجویز کند، زیرا احتمال جذب و وارد شدن آن به بدن جنین و اثرات سوء آن بر جنین وجود دارد.
- حتی قبل از استعمال موضعی از مواد بالا مثل ماست و عسل و روغن درخت چای نیز با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا ضرری برای شما نداشته باشند.
- هنگام ابتلا به عفونت قارچی واژن و کمی پس از بهبودی، نباید برای تمیز کردن واژن از دوش واژینال استفاده کنید، زیرا استفاده از آن در دوران بارداری بسیار خطرناک است.
- هنگام ابتلا به عفونت قارچی واژن در بارداری از رابطه جنسی با همسر خود پرهیز کنید، زیرا وضعیت بیماریتان را بدتر میکند.
- هنگام استفاده از تامپون در بارداری دقت کنید و از پزشک خود اجازه لازم را کسب کنید. در ماه های ابتدایی بارداری و در برخی زنان، استفاده نادرست از تامپون، مشکلاتی از جمله خونریزی را ایجاد میکند.
منبع: تبیان
تغییرات فیزیولوژیک و آناتومیک دستگاه ادراری در دوران بارداری به گونهای است که عفونتهای ساده و خفیف بدون علامت میتواند عوارض شدید و پیچیدهای را برای مادر و جنین به وجود آورد.
دکتر نازلی فراهانچی برادران در گفتوگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» ایسنا واحد علوم پزشکی ایران، درمورد تحقیق خود گفت: عفونتهای ادراری یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری است که طیف وسیعی از علائم و نشانهها از پیلونفریت (عفونت کلیوی) در مادر و جنین یا وجود عفونت ادراری بدون علامت (باکتری اوری) را شامل میشود.
وی با تاکید بر درمان آنتی بیوتیکی عفونت ادراری توسط پزشک در این دوران افزود: چنانچه این عفونت درمان نشود باعث عفونت کلیوی، کم خونی، فشارخون بالا، عفونت رحمی بعد از زایمان و همچنین سقط جنین خواهد شد.
دکتر فراهانچی برادران با اشاره به این که عفونت ادراری مادر، کم وزنی شدید و کاهش رشد داخل رحمی در جنین را موجب میشود، تصریح کرد: در نتایج به دست آمده از تحقیق مذکور که بر روی 100 بیمار مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستانهای فیروزگر و اکبر آبادی انجام شد، 36 بیمار دارای باکتری اوری (نوع بدون علامت) بودند که در 33 درصد از آنها کشت ادرار مثبت گزارش شده بود.
وی لزوم انجام این تحقیق را نبودن آمار مناسب در زمینه عفونتهای ادراری در زنان باردار دانست و افزود: در حالی که تاکنون گفته میشد تنها 7 تا 10 درصد از مادران مبتلا به این عفونت میشوند، اما طبق مطالعات جدید رقمی معادل 36 درصد از زنان باردار دارای این باکتری هستند.
دکتر فراهانچی برادران، طول مجرای ادراری کوتاه در زنان، فشار ناشی از رحم به مثانه در هنگام حاملگی و بزرگ شدن حجم مثانه، دیرتر خارج شدن ادرار و همچنین مقاربت در این دوران را از علل اصلی بالا رفتن ریسک عفونت ادراری در زنان حامله دانست و افزود: بیماریهایی همچون دیابت، نقص سیستم ایمنی و ناهنجاری دستگاه ادراری نیز رابطه مستقیمی با عفونت ادراری دارند.
وی در پایان آزمایش ادرار بعد از تشخیص حاملگی را مهمترین فاکتور شناسایی و درمان عفونت ادراری در زنان باردارعنوان کرد و گفت: براساس نتایج حاصله، حاملگی در سن بالا و انجام سزارین در زایمان قبلی نیز احتمال ابتلا به این عفونت را افزایش میدهند.