از هر کلیه یک حالب خارج و به مثانه مرتبط میشود. مثانه عضوی عضلانی است که در جلوی رحم قرار گرفته ادرار از داخل مثانه از راه مجرای ادرار خارج میشود. به دلیل کوتاهی مجرای ادراری در زنان و نزدیکی آن با واژن و مقعد احتمال ابتلای آنان به عفونتهای ادراری بیشتر است.
تغییرات دستگاه ادراری در همگان بارداری:
حاملگی روی عملکرد و ساختمان دستگاه ادراری تأثیر میگذارد. یکی از تغییرات، گشاد شدن مجاری ادرار است که این امر موجب
باقی ماندن ادرار در مجرا میشود و فرد را برای ابتلا به بیماری مستعد میکند.
در اوایل بارداری به علت تغییرات هورمونی و در اواخر بارداری به دلیل بزرگ شدن رحم و فشار روی مثانه، دفعات ادرار کردن بیشتر میشود که اگر با علائم دیگری مانند سوزش ادرار همراه نباشد طبیعی است.
علائم بیماری:
عفونت ادراری در مثانه و کلیه دیده میشود.
در عفونت مثانه بیمار از سوزش ادرار، درد هنگام ادرار کردن، درد زیر دل، تکرر ادرار، احساس سریع دفع ادرار بطوری که فرد به محض احساس دفع ادرار نمیتواند از خروج آن بطور ارادی جلوگیری کند.
در عفونت کلیه علاوه بر علائم فوق بیمار از درد پهلوها، تب، لرز، تهوع، استفراغ نیز شکایت دارد.
عفونت اداراری در دوران بارداری و پس از زایمان برای مادر خطرناک است. از عوارض آن در بارداری ایجاد دردهای زودرس زایمانی و تولد نوزاد کم وزن است. در عفونت کلیه، مادر نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بنابراین در صورت بروز هریک از علامتها، پرسنل بهداشتی باید سریعاً مادر را به پزشک مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهد.
راه تشخیص بیماری:
راه تشخیص بیماری آزمایش تجزیه و کشت ادرار است که به طور معمول دوبار در بارداری (در اولین ملاقات یکی از هفتههای 6 تا 10 حاملگی و تکرار آن در یکی از هفتههای 26 تا 30 حاملگی) انجام میشود. وجود بیش از حد میکروب در ادرار نشانه عفونت است. در برخی افراد با وجود علائمی مانند سوزش ادرار، کشت ادرار منفی است که این زنان نیز بایستی حتماً توسط پزشک و ماما بیشتر بررسی گردند.
توصیههای بهداشتی:
رعایت موارد زیر برای پیشگیری از ابتلا به عفونت ادراری ضروری است:
•ناحیه تناسلی را از جلو به عقب بطور مرتب با آب شسته و با حوله یا دستمال خشک کنید.
•به منظور تخلیه کامل ادرار از مثانه بهتر است که در هنگام ادرار کردن، طرف جلو خم شوید.
•لباس زیر باید از جنس نخ باشد و روزانه تعویض شود.
•از پوشیدن لباس زیر تنگ و نایلونی که منجر به افزایش رطوبت و گرما در ناحیه تناسلی میشود و زمینه را برای رشد میکروب فراهم میکند اجتناب کنید.
•ادرار را به طور مرتب تخلیه و از نگه داشتن طولانی مدت آن اجتناب کنید.
•برخی مادران به دلیل تکرر ادرار در بارداری، مصرف مایعات را محدود میکنند ولی این کار نادرست است و روزانه بایستی حداقل 2 تا 3 لیتر آب و مایعات (8 تا 12 لیوان) مصرف شود.
•حتماً قبل از خوابیدن ادرار کنید. قبل و بعد از نزدیکی نیز مثانه خود را خالی کنید.
•ماست و میوههای ترش مزه مانند لیمو مصرف کنید با اسیدی شدن ادرار امکان رشد میکروب کمتر میشود.
•پس از زایمان نیز لازم است مثانه را به طور مرتب خالی کنید و نواربهداشتی خود را به طور مرتب عوض کرده و روزانه نیز حمام کنید.
•ممکن است در خانمی که جهت انجام زایمان طبیعی از برش و بخیه برای وی استفاده شده است (اپی زیاتومی) در هنگام ادرار کردن در محل بخیهها احساس سوزش ادرار و ناراحتی وجود داشته باشد که به تدریج بهبود مییابد. ولی اگر پس از زایمان درد زیر دل و سوزش ادرار داشته باشید باید فوری به پزشک مراجعه نماید.
همشهری آنلاین: پژوهشگران با انجام مطالعاتی برروی موشها دریافتند اثر متقابل عفونت دوران بارداری و استرس در دوران بلوغ نقش مهمی را در بروز اسکیزوفرنی ایفا میکند
به گزارش مهر، حدود یک درصد جمعیت، دچار اسکیزوفرنی هستند که اختلال ذهنی غیرقابل درمان است.
روانشناسان و عصب شناسان مدتها عوامل محیطی مضر را در بروز این بیماری مقصر میدانستند.
عفونتهای دوران جنینی مانند عفونتهای انگلی یا آنفلوانزا، پیشینههای روانشناختی، استرس یا سابقه خانوادگی همگی میتواند عوامل خطر در نظر گرفته شوند.
تا کنون محققان نتوانسته بودند تاثیر متقابل عوامل فردی مرتبط با این بیماری ذهنی شدید را شناسایی کنند.
گروهی از محققان سوئیسی به پیشرفت مهمی در شناخت این بیماری رسیدهاند: برای نخستین بار آنها توانستند شواهد شفافی از ترکیب دو عامل محیطی مرتبط با بروز تغییرات مغزی مربوط به اسکیزوفرنی دست یابند.
آنها همچنین دریافتند در کدام مرخله از زندگی یک فرد باید از بروز این بیماری پیشگیری کرد.
دانش پژوهان یک مدل موشی خاص را ایجاد کردند و توانستند فرایندهای مغزی انسان را در این موجود شبیه سازی کنند.
نخستین تاثیر محیطی منفی که زمینه را برای بروز اسکیزوفرنی فراهم میکند عفونت ویروسی مادر در نیمه نخست دوران بارداری است.
اگر کودکی سابقه چنین عفونتی را در دوران جنینی داشته باشد و در دوران بلوغ تحت استرس شدید قرار بگیرد احتمال اینکه در آینده به اسکیزوفرنی مبتلا شود بسیار بالا میرود.
با این حال این اختلال ذهنی به ترکیب این دو تاثیر محیطی منفی برای بروز نیاز دارد و وجود یکی از این دو برای ایجاد این بیماری کافی نیست.
محققان میگویند عفونت مادر در دوران باداری برخی سلولهای ایمنی خاص را در سیستم اعصاب مرکزی در مغز جنین موسوم به سلولهای میکروگلیال فعال میکند. این سلولها سیتوتوکسین تولید میکنند که رشد مغز را در جنین تغییر میدهد.
اگر این فرد در دوران بلوغ تحت استرس زیاد قرار بگیرد این تغییرات مغزی مشکل ساز شده و زمینه برای بروز اسکیزوفرنی افزایش مییابد.
محققان میگویند با این یافتهها اکنون میتوان برای افراد پر خطر اقدامات پیشگیرانهای را در برابر این اختلال اندیشید.
محققان با تاکید بر اینکه مادران بادار نباید از نتایج این تحقیقات نگران شوند، میگویند عوامل متعددی باید دست به دست بدهد تا این بیماری بروز کند از جمله ژنتیک که البته در این مطالعه نادیده گرفته شده است.
تغییرات فیزیولوژیک و آناتومیک دستگاه ادراری در دوران بارداری به گونهای است که عفونتهای ساده و خفیف بدون علامت میتواند عوارض شدید و پیچیدهای را برای مادر و جنین به وجود آورد.
دکتر نازلی فراهانچی برادران در گفتوگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» ایسنا واحد علوم پزشکی ایران، درمورد تحقیق خود گفت: عفونتهای ادراری یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری است که طیف وسیعی از علائم و نشانهها از پیلونفریت (عفونت کلیوی) در مادر و جنین یا وجود عفونت ادراری بدون علامت (باکتری اوری) را شامل میشود.
وی با تاکید بر درمان آنتی بیوتیکی عفونت ادراری توسط پزشک در این دوران افزود: چنانچه این عفونت درمان نشود باعث عفونت کلیوی، کم خونی، فشارخون بالا، عفونت رحمی بعد از زایمان و همچنین سقط جنین خواهد شد.
دکتر فراهانچی برادران با اشاره به این که عفونت ادراری مادر، کم وزنی شدید و کاهش رشد داخل رحمی در جنین را موجب میشود، تصریح کرد: در نتایج به دست آمده از تحقیق مذکور که بر روی 100 بیمار مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستانهای فیروزگر و اکبر آبادی انجام شد، 36 بیمار دارای باکتری اوری (نوع بدون علامت) بودند که در 33 درصد از آنها کشت ادرار مثبت گزارش شده بود.
وی لزوم انجام این تحقیق را نبودن آمار مناسب در زمینه عفونتهای ادراری در زنان باردار دانست و افزود: در حالی که تاکنون گفته میشد تنها 7 تا 10 درصد از مادران مبتلا به این عفونت میشوند، اما طبق مطالعات جدید رقمی معادل 36 درصد از زنان باردار دارای این باکتری هستند.
دکتر فراهانچی برادران، طول مجرای ادراری کوتاه در زنان، فشار ناشی از رحم به مثانه در هنگام حاملگی و بزرگ شدن حجم مثانه، دیرتر خارج شدن ادرار و همچنین مقاربت در این دوران را از علل اصلی بالا رفتن ریسک عفونت ادراری در زنان حامله دانست و افزود: بیماریهایی همچون دیابت، نقص سیستم ایمنی و ناهنجاری دستگاه ادراری نیز رابطه مستقیمی با عفونت ادراری دارند.
وی در پایان آزمایش ادرار بعد از تشخیص حاملگی را مهمترین فاکتور شناسایی و درمان عفونت ادراری در زنان باردارعنوان کرد و گفت: براساس نتایج حاصله، حاملگی در سن بالا و انجام سزارین در زایمان قبلی نیز احتمال ابتلا به این عفونت را افزایش میدهند.
عفونت های واژن از بیماری های شایع در سنین بارداری و در زنان باردار است. به صورت طبیعی انواعی از باکتری ها و موجودات زنده دیگر مثل قارچ ها در واژن زندگی می کنند، اما در شرایط مساعد برخی از این موجودات زنده به طور غیرطبیعی رشد کرده و منجر به عفونت های واژن می شوند که نشانه بیشتر این عفونت ها ترشحات غیرطبیعی واژن است. در زمان بارداری ترشحات سفید رنگ در واژن به صورت طبیعی دیده می شود و از طرفی اغلب عفونت های واژن به جنین آسیبی نمی رسانند، پس توصیه می شود این بیماری ها زمانی درمان شوند که علائم واضح بیماری بروز کند و نیازی به آزمایش و بررسی های اولیه ( قبل از بروز علائم) در تمامی زنان باردار نیست.
از عفونت های شایع واژن در زمان بارداری، عفونت قارچی یا کاندیدیا است که علامت مهم آن خارش و سوزش ناحیه واژن است که می تواند همراه با ترشحات پنیری به رنگ سفید باشد. این بیماری به دلیل تغییر اسیدیته واژن درزمان بارداری شایع است و به رغم درمان، امکان عود و تکرار آن در ادامه بارداری وجود دارد. خوشبختانه این بیماری موجب هیچ مشکل خاصی در روند بارداری یا جنین نمی شود و درمان های معمول آن هم (مثل پماد کلوتریمازول) برای جنین بی خطرند.
از عفونت های دیگر شایع در زنان سنین باروری عفونت با باکتری هاست که علت آن مجموعه ای از انواع باکتری هاست و نشانه مهم آن ترشحاتی خاکستری با بوی بد ماهی است. این عفونت می تواند موجب زایمان زودرس شود، بنابراین قبل از شروع بارداری باید درمان شود و از داروهایی که برای درمان آن استفاده می شود می توان «مترونیدازول» را نام برد.
عفونت شایع دیگر تک سلولی ای به نام «تریکومونا» است که نشانه شایع آن خارش و سوزش واژن همراه با ترشحات کف آلود است. این عفونت می تواند از راه تماس جنسی منتقل شود، پس همسران این بیماران نیز باید درمان شوند. این عفونت هم آسیبی به جنین یا روند بارداری وارد نمی کند.از مشکلات دیگری که زنان جوان با آن روبه رو هستند و در دوران بارداری می تواند تشدید شود، زگیل ناحیه تناسلی است.
این بیماری که توسط انواعی از ویروس های خانواده اچ پی وی منتقل می شود، به صورت ضایعات نخ مانند یا پهن متعدد در ناحیه خارجی تناسلی بروز می کند که می تواند در ناحیه داخلی و روی دهانه رحم هم موجود باشد. این ضایعات در دوران بارداری تشدید شده و بزرگ تر و تعداد آنها زیادتر می شود. در مورد روش درمان بر اساس تعداد ضایعات و محل آنها تصمیم گیری می شود، اما از همه مهم تر این است که روش درمان به جنین آسیبی وارد نکند، چون برخی داروهایی که برای درمان به کار برده می شود در دوران بارداری نباید مورد استفاده قرار گیرد.
دکتر ثریا عالمی
جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان
تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان