(marriage ideal ) ازدواج ایده آل
(معیارهای انتخاب همسر- مراسم عروسی-روابط زناشویی موفق- مهارتهای زندگی و....)(marriage ideal ) ازدواج ایده آل
(معیارهای انتخاب همسر- مراسم عروسی-روابط زناشویی موفق- مهارتهای زندگی و....)مهر یا مهریه
وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
شاید نوشتن و سخن گفتن در خصوص موضوع تکراری مهریه، هم چشم و هم ذهن را آزار دهد، ولی از آنجایی که در جامعه کنونی ما مهریه و در حقیقت پرداخت مهریه موجب شکستن قلوب و آزار دلها می شود، هرچقدر هم در این مورد نوشته و موارد لازم تذکر داده شود، خالی از لطف که نیست، به نظرم شاید در میان بسیاری از انسانها حد اقل تلنگری برای یک نفر باشد. به این جهت برآن شدیم به مواردی چند در خصوص این امر اسلامی که به جهت جهل و نادانی بسیاری از انسانها تبدیل به معضلی برای خانواده ها و برانداختن بنیاد خانواده شده است بپردازیم. باشد که چشمهای بینا ببینند و گوشهای شنوا بشنوند؛
مفهوم مهر:
مهر به معنای صداق یا صدقه یا هدیه ای از طرف زوج یا مرد به زوجه یا عروس می باشد برای ایجاد و افزایش محبت میان زوجین. اما معنی و مفهوم مصطلح مهر که همه جامعه هم این تصور و برداشت را از آن دارند عبارت است از مبلغی مادی که در زمان عقد ازدواج برای زوجه مقرر می گردد. در شرع اسلام و در قرآن کریم آیه 4 سوره مبارکه نساء از مهر به عنوان نحله یاد شده است. در حقیقت مهریه زن، هدیه و بخشش از سوی شوهر می باشد و همچنین مهر، عاملی برای جبران خسارت وارده به زن در مواقع جدایی و پشتوانه ای برای احترام به حقوق زن می باشد نه قیمت و بهای زن که متأسفانه عده ای بی خرد، مهریه را به عنوان بها و قیمت زن می پندارند و زن را مانند کالایی می دانند که قیمت آن را پرداخته اند! متأسفانه سنت حسنه پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) با عرف غلطی که از طرف عده ای در پیش گرفته شده و به سرعت هم رواج یافته، فراموش شده و جای آن را مهریه های بسیار سنگین گرفته است! همان طور که در قرآن هم آمده، مهریه، محبت است و نشانه عشق، در حالی که اکنون مهریه در دید زوجین جوان تبدیل به یک کابوس شده است. حتی خود دختران جوان قائل به مهریه بالا نیستند اما فشار خانواده ها و چشم و همچشمی آنچنان عرصه را بر آنان تنگ می کند که حاضرند علاقه و عشق خود را با مهریه بالا عوض کنند و مرد با تقبل مهریه، محبت زن را مشتری و خریدار می شود، اما اگر در معامله ای که طرفین آن عاشق و موضوع معامله هم عشق و محبت است، مادیات جایگزین شوند، جای عشق و محبت را هم همان مادیات و سکه های طلا می گیرد. وقتی که مرد عاشق با اجبار خانواده ها تن به مهریه بسیار بالا برای به دست آوردن محبوبش می دهد، احساس می کند که دیگر عشقش فقط به سبب مهریه بالا به او رسیده و ناخودآگاه علاقه اش کم و کمتر می شود. زن نیز می پندارد فقط از ترس به اجرا گذاشته شدن مهریه، شوهرش در کنار او مانده نه به خاطر عشق و علاقه ای که به زنش داشته است و آنها ادامه زندگی را نوعی اجبار می بینند و احساس می کنند در این معامله مغبون شده اند و مرد، همسرش را اکنون به عنوان کالایی می نگرد که به قیمت بسیار گزاف به وی فروخته اند اما اگر مهریه به قدر متعارف باشد و متوازن با شرایط و اوضاع و احوال زندگی هر دو نفر باشد، دیگر این گونه تفکرات به ذهن زوجین خطور نمی کند.
اگر ما مسلمان واقعی هستیم و قائل به سنت حسنه نبوی، خواهیم دید پیامبر اکرم (ص)، دخترش زهرای اطهر (س) را با 45 درهم (قیمت سپر حضرت علی علیه السلام) به زوجیت مولای متقیان (ع) در آورد و در همان روز عقد، کل مهر را پرداخت و با آن هدایای عروسی برای بانوی دو عالم خریداری شد. حضرت امیر (ع) می فرمایند اگر مرد، مهریه زن را ندهد و یا دادن مهریه را از ذهن خود نگذراند مانند این است که با زن خود مرتکب حرام می شود. آیا تمامی زوجهای ایرانی توان پرداخت مهریه زوجه خود را دارند؟ پاسخ قطعاً خیر می باشد. می خواهیم به آن خانواده های محترمی که در زمان ازدواج فرزندانشان بیشتر همّ و غمشان حول محور مهریه و میزان آن می گذرد، بگوییم که اگر به جای اینکه در فکر کم یا زیاد بودن مهریه باشید، در خصوص طرف مقابل، تحقیقات لازم را انجام دهید، فرزندانتان را به درستی راهنمایی کنید، اگر کسی را که می خواهید با او وصلت کنید، بشناسید و باور داشته باشید که می توانید دخترتان را به او بدهید یا برای پسرتان این دختر مناسب است، شک نکنید و به اینکه پولدار هست یا نه و دخترمان را نگه می دارد یا نه و یا پسرمان را خوشبخت می کند یا نه؟ فکر نکنید. فوراً اقدام کنید اما معیار اصلی و اساسی برای انتخاب مشترک زندگی فرزندتان، ایمان باشد. اگر مردی دیندار باشد حتی اگر فقیر و ناتوان هم باشد با توکل و تلاش، زندگی خود را رونق می دهد و هیچ گونه خیانتی در حق اهل و عیالش نمی کند چون اول خدا را می بیند. اگر زنی مؤمن باشد با تمام سختیها می سازد و در زمان مصائب، پشت شوهر را خالی نمی کند و با اتکا به حضرت حق و تلاش و کوشش در کنار شوهرش می ماند تا زندگی مشترک را بسازند. اما اگر برعکس، مردی پولدار و دارای همه امکانات باشد ولی ایمان نداشته باشد، به راههای ناصواب رفته و زن و زندگی را به تدریج فراموش می کند و همه چیزش پولش می باشد و زن را برده ای در اختیار خود می بیند و خود را محق در بهره مند شدن از هر چیزی حتی زن دوم و سوم می داند، چون امکاناتش را دارد و یا زن پولدار که شوهر را به دید یکی از کارگرهای پدرش می بیند و انتظار دارد مانند همه که به او احترام گذاشته و زیر دستش بوده اند، شوهر نیز در اختیار او باشد و به هیچ رفتار زنش اعتراض نکند و مطیع محض باشد که این هم با روحیه هیچ مردی حتی مردان بی تفاوت هم سازگار نیست.
غرض از بیان این نکات این نیست که مهریه را کنار بگذاریم و اصلاً مهریه ای در کار نباشد، چرا که مهریه همان طور که عرض شد، نوعی جبران خسارت احتمالی در زمان جدایی برای زن می باشد و ذکر این نکته که زن وشوهر، هر دو از زندگی مشترک به یک اندازه بهره می برند اما در زمان جدایی این زن است که خسارت بیشتری را متحمل می شود و مهریه تنها جبران کننده خسارات زن می باشد و علاوه بر آن اگر مرد از دنیا برود مهریه را می توان از اموالش برداشت نمود و زن در این صورت هم خسارت کمتری می بیند و از این نظر وجود مهریه تا میزان متعارف و قابل پرداخت، خوب هم هست و در جامعه کنونی ما که جوانان نه از سر عشق بلکه گاهی از روی هوس و عشقهای گذرا با هم ازدواج می کنند و بعد از مدت خیلی کوتاهی جدا می شوند، مهریه به عنوان سد و مانعی در مقابل شوهر قرار داده می شود تا عده ای با بوالهوسی موجبات بیچارگی دیگران را فراهم نکنند.
البته نباید این را تعمیم به کل جامعه داد، چرا که می توان حتی جوانانی را که از روی هوس ازدواج می کنند، هدایت و حمایت کرد و آنان را هم صاحب زندگی و خانواده نمود، چرا که وقتی زندگی مشترکی شکل می گیرد باید به دوام و استحکام آن کمک و یاری نمود نه اینکه پایه های آن را لرزاند و ویرانش کرد. جوانان دائماً در حال تغییر و تحول هستند و به کثرت در اشتباه و جهل و نادانی و این وظیفه بزرگان خانواده هاست که باید آنان را زیر لوای حمایت خود گرفته و راهنمایی شان نمایند و آنان را کمک کنند که زندگیشان از هم نپاشد. متأسفانه بسیار مشاهده می شود که قضیه برعکس است و این بزرگترها هستند که روابط مشترک زوجین جوان را تحت تأثیر قرار می دهند و به جای کمک، با دخالتهای بیجا و تعصبهای پوچ و توخالی، موجبات ویرانی زندگی جوانان را فراهم می کنند. کجایند آن ریش سفیدانی که با یک وساطت اهالی چندین روستا را آشتی می دادند؟ کجا هستند آن مادربزرگانی که مثل سنگ صبور عروسهای خود، تمام اشتباهات آنها را می پوشاندند و آنان را امیدوار به زندگی می کردند؟ اکنون این پدرها و مادرها هستند که به سنگ صبور نیاز پیدا کرده اند! جای بسی تأسف است. کاش کسی باشد که این حرفها را به گوش همه آنها برساند.
اما می خواهم بگویم در جامعه اسلامی ما اگر موازین شرعی دین مبین اسلام، آن گونه که شایسته هست رعایت شود و مردم به فرمایشات قرآن کریم و پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) عمل کنند و عرف غلط را جایگزین سنت رسول الله (ص) نکنند، کمتر شاهد این گونه جریانات خواهیم بود. اگر ایمان و اعتقاد قلبی به دین اسلام در جان و دل مردم نفوذ کند و مردم خود را مقید به فرمایشات دین اسلام بدانند دیگر شاهد مسائلی نخواهیم بود که شایسته جامعه اسلامی نمی باشد و به جرأت می گویم که این رفتارها، عادتها و عرفهای غلط که بعضاً هم به عنوان کلاس و فرهنگ تلقی می شود، منتسب به اسلام نیست ومتعلق به غرب و فرهنگ غربی است. اگر در غرب فقط کمی نظم را رعایت می کنند و آن هم این قدر در میان جامعه ما پسندیده است، نمی دانیم چرا این همه سفارشات بسیار ارزنده و ارزشمند دین اسلام که نظم یکی از آنهاست رعایت نمی شود؟
اما می خواهم بگویم در جامعه اسلامی ما اگر موازین شرعی دین مبین اسلام، آن گونه که شایسته هست رعایت شود و مردم به فرمایشات قرآن کریم و پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) عمل کنند و عرف غلط را جایگزین سنت رسول الله (ص) نکنند، کمتر شاهد این گونه جریانات خواهیم بود. اگر ایمان و اعتقاد قلبی به دین اسلام در جان و دل مردم نفوذ کند و مردم خود را مقید به فرمایشات دین اسلام بدانند دیگر شاهد مسائلی نخواهیم بود که شایسته جامعه اسلامی نمی باشد و به جرأت می گویم که این رفتارها، عادتها و عرفهای غلط که بعضاً هم به عنوان کلاس و فرهنگ تلقی می شود، منتسب به اسلام نیست ومتعلق به غرب و فرهنگ غربی است. اگر در غرب فقط کمی نظم را رعایت می کنند و آن هم این قدر در میان جامعه ما پسندیده است، نمی دانیم چرا این همه سفارشات بسیار ارزنده و ارزشمند دین اسلام که نظم یکی از آنهاست رعایت نمی شود؟
همانهایی که حتی غرب را ندیده اند اما شیفته فرهنگ آن هستند مگر چشمهایشان کور و گوشهایشان کر و زبانشان لال است که این همه سفارشات دین مبین اسلام را نه می بینند و نه می شنوند و نه می گویند؟ نام این گونه انسانها خودباخته فرهنگی است. از کسی که حتی نیم ساعت تلویزیون ایران را نگاه نمی کند و همیشه باید در کنار زن و دختر و پسرش انواع ابتذال و استهجان را در ماهواره ببیند چه انتظاری می توان داشت؟ کسی که حتی یک بار هم به مسجد نرفته و در صف نماز جماعت نایستاده، کسی که حتی یک قطره اشک در رثای امام حسین (ع) نریخته، کسی که حتی در مقابل خداوند خود سجده نکرده، چه انتظاری می توان از او داشت؟ کسی که در مقابل ایزد منان هم عناد می کند، در مقابل سایرین چه انتظاری می توان از او داشت؟ می خواهم به آنها بگویم شما هم روزی کارتان به خدا خواهد افتاد، شما هم روزی خود یا خانواده تان دچار بیماری ناعلاج خواهید شد، شما هم روزی تنگی و تاریکی قبر را خواهید چشید. پس کاری کنید که بتوانید از خداوند استمداد بطلبید، کاری کنید که بتوانید با روی سفید به درگاهش بروید و طلب بخشش و مغفرت نمایید. هر چند که خدا را به ما نیازی نیست، ماییم که محتاج او هستیم.
بحث حقوقی مهریه:
هر چند لازم است بحث حقوقی مهریه را پیش کشید، اما می خواهیم به زبانی بسیار ساده و عامیانه خصوصاً با جوانان صحبت کنیم تا هر خواننده ای مطلب را به سادگی دریابد. مهریه به چند صورت می باشد ولی آن مهری که مورد صحبت ماست، مهر المسمی یا مهریه توافقی می باشد. در واقع مهریه را زوجین به اتفاق هم توافق و انتخاب می کنند (که متأسفانه اکنون تنها کسانی که در انتخاب مهریه نقشی ندارند زوجین می باشند!) در قانون مدنی ما مهریه از لحاظ پرداخت، عندالمطالبه قید شده است به این معنی که به محض وقوع عقد نکاح، زوجه صاحب مهریه شده و زن می تواند از همان لحظه عقد، آن را از شوهر مطالبه کند. متأسفانه بعضی از زوجها به محض اینکه زوجه مهریه اش را طلب کند او را مطرود می پندارند و آن زندگی را عبث و بیهوده و البته این عرف را که در مورد درستی یا غلطی آن چندان ابراز نظر نمی کنیم در کل جامعه می توان مشاهده نمود و شاید گفت مطالبه مهریه از سوی زن شاید نوعی بی اعتمادی یا تمرد در مقابل مرد باشد و از آنجایی که زنان ابتدا طلب ننموده اند و فقط در زمان اختلاف اقدام به طلب مهریه نمود اند طلب حق مسلمشان موجبات بروز کدورت و اختلاف و سستی پایه های زندگی زنا شویی می شود اما اگر کمی قائل به حق و حقوق دیگران باشیم و سفارشات دین مبین اسلام را از نظر بگذرانیم خواهیم دید که دادن مهریه به زن یک تکلیف شرعی است و نباید کوتاهی کنیم. لذا مردان جامعه ما باید بدانند طلب مهریه از سوی زن، حق است و نباید در مقابل آن موضع گیری کنند. باید علت طلب مهریه را جویا و مطلع شوند. اگر مهریه به جهت اختلاف و ناراحتی زوجین مطالبه شده است باید مرد اول سعی در حل اختلاف و ناراحتی زنش نماید.
سپس تا اندازه ای که توان دارد مهریه را بدهد و اگر توان ندارد، قول پرداخت را به زن بدهد و مهلت تعیین کند و یا اگر زن به عنوان حقش مهریه را طلب نموده و اصلاً ناراحتی در میان نیست، مرد باید با صبر و خشوع اگر توان دارد مهریه را بدهد و اگر توان ندارد مهلت تعیین کند و قول پرداخت آن را به زن بدهد و به زبان خودمانی دل زن را به دست آورد. مطمئناً اگر زن از زندگی خود راضی باشد مهریه ارزشی ندارد و اصلاً مهریه را مطالبه نخواهد کرد. می خواهیم به زوجین جوان بگوییم اصلاً توجهی به میزان مهر نداشته باشند. خانمها در پی افزایش بی جهت مهریه نباشند. چرا که اصل مهر، محبت شوهر است و اگر آن نباشد مهریه به هر اندازه هم که باشد زندگی مشترک دوام نخواهد داشت و آقایانی که سعی دارند مهریه را به کمترین میزان خود تنزل دهند حتی در صورت رضایت خانم هم این عمل درست نیست. چرا که آن زن متعلق به آن زوج یا شوهر است و هر چقدر هم به او بها دهد ارزش دارد ولی نه به آن میزان که مرد توان پرداخت مهریه را نداشته باشد. محبت، کالایی نیست که قابل فروش و معامله باشد. محبت را فقط با خودش می توان جواب داد نه هیچ چیز دیگر؛
چه خوش بی مهربونی هر دو سر بی
که یک سر مهر بو نی دردسر بی
اگر مجنون دل شوریده ای داشت
دل لیلی از او شوریده تر بی
چند تذکر:
و تذکر به خانواده ها و بالاخص دختران جوان که می خواهند مهریه زیاد را اهرم فشاری برای ادامه زندگی مشترک زوجین بنمایند و مرد را از اینکه فکر طلاق به سرش بزند منصرف نمایند، اینکه محبت همان طور که قابل خرید و فروش نیست به زور هم نمی توان از کسی محبت، طلب کرد یا به کسی محبت نمود یا کسی را مجبور به محبت کرد. زوجین باید دلهایشان در کنار هم باشد، همدیگر را دوست داشته باشند و برای همدیگر جان بدهند. چه بسیار شوهرهای جوانی که حاضر به تحمل زندان شده اند ولی حاضر به تحمل زن خود و زندگی زیر یک سقف با او نشده اند و مهریه بالا نتوانسته مانع از جدایی زوجین شود.
یک پیشنهاد:
اما پیشنهاد حقوقی برای خانواده های نگران شوهران جوان، اینکه می توانند مهریه را عندالاستطاعه قرار دهند به این معنی که پرداخت مهریه مشروط به استطاعت مالی شوهر گردد و به زبان ساده یعنی هر زمان شوهر از لحاظ مالی بتواند مهریه را پرداخت نماید و قبل از آن زن حق مطالبه نداشته باشد. در این صورت کمی از تفکر اهرم فشار بودن مهریه کاسته می شود و اما اشکالی که در این امر وجود دارد طرح عند الاستطاعه بودن مهریه در زمان عقد می باشد، چرا که با توجه به فرهنگ عمومی جامعه در این مورد طرح این گونه مسائل در زمان عقد موجبات ناراحتی طرفین و بروز انواع فرضیه ها را موجب می شود. پس لازم است در این خصوص فرهنگ سازی شود.
نتیجه بحث اینکه اگر خانواده ها بر محور دین حرکت کنند و سنت را سنت رسول الله (ص) قرار دهند و عرفهای غلط را کنار گذارند بسیاری از مشکلات حل خواهد شد اما از آنجایی که عملاً این امر انجام نمی شود و یا انجام آن برایشان بسیار سخت است، خانواده ها باید به صورت متعارف، شرایط تشکیل زندگی آسان را برای جوانان فراهم نمایند و با تعیین مهریه های بسیار بالا مانع تشکیل زندگی جوانان نشوند و به جای تمرکز بر روی امر مهریه به تحقیق و تفحص در خصوص طرف مقابل ازدواج بپردازند و در هر حال از یاد خدا غافل نشوند و تمام تصمیمات را با توکل به خدا و بر مدار دین قرار دهند و مطمئن باشند که نتیجه مطلوب را مشاهده خواهند کرد.
نقد نیوز - اکبر تایوغ