نگهداری از نوزاد:نکاتی درباره دندان‌های کودکان از شش ماه به بالا

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

۱-نیش زدن مرواریدهای نوزادی:

شاید اندکی پس از تولد، نیش زدن دندان ها، اولین مشکل جدی والدین باشد، چرا که نوزاد با تحولات رفتاری- جسمی چون تب، اسهال، آبریزش بینی و چشم، کج خلقی و... این خبر را به والدینش مژده می دهد! تشابه علایم سرماخوردگی با علایم روییدن دندان ها یکی دیگر از مشکلاتی است که والدین با آن روبه رو هستند و در بسیاری موارد نیز زمانی که والدین سرگرم درمان به اصطلاح سرماخوردگی نوزادشان هستند، به ناگاه مروارید کوچکی را در دهان فرزندشان می یابند. آن چه در پی می خوانید، نگاهی است به علایم روییدن دندان در نوزادان و نحوه مراقبت از دندان های شیری.

نیش زدن و مشکلات آن

بعضی از نوزادان با دندان متولد می شوند و در بعضی نیز اولین دندان شیری حدود 6 ماهگی نیش زده و در گروهی دیگر، تا حدود یک سالگی دندانی دیده نمی شود، که این تفاوت به مسایل مختلفی چون مسایل ژنتیکی، تغذیه مادر و... مرتبط است.

گرچه همان طور که گفتیم، سن نیش زدن دندان متفاوت است، اما در اغلب نوزادان حداکثر تا سن دو تا دو و نیم سالگی، دندان های شیری کامل شده و با ورود به سن 6 سالگی، اولین دندان دائمی، ظاهر می شود.

نیش زدن دندان با علایمی چون تب خفیف یا شدید، بدخلقی، بی اشتهایی ، گریه کردن ، بی خوابی و بیدار شدن های مکرر همراه با گریه، آبریزش بینی و آب دهان، اسهال و حالت هایی شبیه به سرما خوردگی و... همراه است. این علایم گاه چنان شبیه به سرما خوردگی است که والدین برای جلوگیری از شدت یافتن علایم، درمان دارویی را آغاز می کنند. اما با توجه به تشابه علایم نیش زدن دندان و سرماخوردگی، لازم است تا پیش از هر اقدامی با پزشک مشورت کرد، چرا که مصرف بعضی از داروها، به رشد دندان ها آسیب جدی وارد می کند.

علاوه بر علایمی که برشمردیم، قرمز شدن و تورم لثه ها عاملی جهت کلافگی نوزاد و شدت گرفتن ناآرامی ها و گریه کودک است.

یکی از علایمی که کودک به صورت ناخودآگاه از خود بروز می دهد، جویدن انگشتان است که این خود راهی برای آگاهی والدین از نیش زدن دندان های کودک است.

چگونه نوزاد را یاری دهیم؟

*  توجه کردن به نوزاد:

از آن جایی که نیش زدن دندان با علایمی ویژه و شبیه به سرماخوردگی همراه بوده و نوعی بیماری محسوب می شود، لازم است تا والدین توجه ویژه ای به تغذیه و استراحت نوزاد داشته باشند.

* استفاده از ژل های دندانی:

با مشورت پزشک می توانید از ژل های دندانی غیرشیرین(Suger-free) استفاده کنید. این ژل ها باعث بی حسی موضعی لثه ها و از بین رفتن حالت تورم، خارش و سوزش شده و تأثیر به سزایی در تخفیف درد دارد. توجه کنید این ژل ها نباید برای نوزادان پایین تر از 4 ماه استفاده شوند.

* مصرف دارو:

اگرچه مصرف دارو چندان توصیه نمی شود، اشاره کردیم که بعضی از داروها به دندان آسیب  وارد می کنند، اما برای مصرف دارو حتماً باید با پزشک مشورت کرد. این نکته به ویژه درباره نوزادانی که زودتر از موعد مقرر دندان در می آورند، مهم است.

* استفاده از حلقه های دندانی:

حلقه های دندانی(Teething ring)  الاستیک های دندانی، در اشکال مختلف ویژه نوزادان طراحی شده است تا با جویدن و دندان زدن نوزاد به این حلقه ها، خارش و سوزش لثه ها تخفیف پیدا کند. برای انتخاب این حلقه ها، اطمینان از کیفیت آنها بسیار مهم است. این حلقه های لاستیکی باید از جهت نوع مواد مصرفی و رنگ به کار رفته در رنگ آمیزی آنها مطمئن باشند.

استفاده از تکه های نان، هویج پوست کنده، سیب، کرفس و... نیز توصیه می شود. اما باید توجه داشت تا تکه های جدا شده از این خوراکی ها باعث خفگی نوزاد نشود.

مراقبت از دندان ها

دندان های شیری 20 عدد(10 دندان در فک بالا و 10 دندان در فک پایین) است. این دندان ها اگر چه دایمی نبوده و حداکثر 5 سال( فاصله بین یک تا ? سالگی) کارایی دارند، اما مراقبت از آنها ضروری است، چرا که پوسیدگی و شکستگی دندان ها نه تنها باعث اختلال در جویدن و هضم غذا می شوند، بلکه زمینه ساز خراب شدن دندان های دایمی نیز می شود.

اصولی ترین، مهم ترین و رایج ترین شیوه مراقبت از دندان ها مسواک زدن، حداقل 2 بار در طول شبانه روز، یک بار صبح و یک بار پیش از خوابیدن است. هر چند کودکان از مسواک زدن سرباز می زنند، اما والدین وظیفه دارند تا با نظارت دقیق و اتخاذ تدابیری مفید، این مشکل را برطرف کنند. برای این منظور:

1- برای کودک، مسواک ویژه  کودکان تهیه کنید. این مسواک ها نه تنها از جهت اندازه، جنس و کیفیت مطابق با سن کودک طراحی شده اند، بلکه باعث ترغیب کودک به مسواک زدن می شوند.

2- خمیر دندان نیز باید ویژه کودک خریداری شود. چرا که خمیر دندان کودکان از جهت طعم و بو متفاوت از خمیر دندان بزرگسالان بوده و به جهت تفاوت در رنگ و عطر و طعم کودک را به مسواک زدن تشویق می کند. در انتخاب نوع خمیر دندان به میزان "فلوراید" آن توجه کنید.

3- زمان مسواک زدن فرزندتان را با مسواک زدن خودتان تنظیم کنید. این کار او را به مسواک زدن ترغیب می کند.

4- تا پیش از زمانی که کودک خود بتواند مسواک بزند، دندان های او را مسواک بزنید.

نوع و شیوه تغذیه کودک از دوران جنینی و سپس مراقبت های دوران کودکی و بزرگسالی از مهم ترین عوامل حفظ سلامت دندان ها است...

5- در نوزادان پس از نوشیدن شیر، به ویژه پیش از درآمدن دندان ها، لثه های نوزاد را با پنبه آغشته به آب ولرم، شست وشو دهید.

6- به شیوه تغذیه کودک توجه کنید. مصرف شیر پس از یک سالگی باید با لیوان نه با شیشه صورت بگیرد، چرا که مکیدن شیر باعث بد فرم شدن دندان ها و متمایل شدن آنها به سمت جلو می شود.

7- به تغذیه کودک توجه داشته باشید. اگرچه نمی توان مصرف شیرینی، شکلات، نوشیدنی های شیرین و... را ممنوع کرد، اما می توان با اتخاذ تدابیری از مضرات مصرف این خوراکی ها کاست. مثلاً پس از خوردن شیرینی، خوردن سیب یا هویج را در برنامه غذایی کودک قرار بدهید تا با این شیوه ذرات باقی مانده شیرینی از سطح و بین دندان ها خارج شده و PH دهان نیز تغییر کند تا فعالیت باکتری های عامل پوسیدگی دندان متوقف و مختل شود.

8- عادات تغذیه ای کودک را به سوی مصرف مواد غذایی بی ضرر، میوه و سبزی و نوشیدنی های بدون قند چون دوغ و... سوق دهید. این مسأله نه تنها مانع از پوسیدگی دندان می شود بلکه از ابتلای کودک به اضافه وزن نیز جلوگیری می کند.

نوع و شیوه تغذیه کودک از دوران جنینی و سپس مراقبت های دوران کودکی و بزرگسالی از مهم ترین عوامل حفظ سلامت دندان ها است...

۲-نکاتی درباره دندان های شیری :

اگر شما دختر کوچولو یا پسرکوچولوی شیطانی داشته باشید، حتما دیده‌اید که گاهی دندان‌های شیری‌اش درد می‌گیرد و احتمالا یک عالمه سوال درباره دندان‌های شیری او در ذهن‌تان است و دنبال یک دندانپزشک خوب می‌گردید که این پرسش‌ها را از او بپرسید.

ما در اینجا 8 نکته مهم درباره دندان‌های شیری را برای شما جمع‌‌آوری کرده‌ایم. ببینید جواب سوال‌هایتان را پیدا می‌کنید یا نه.

هر 6 ماه یک بار فلوراید را فراموش نکنید:

فلوراید یکی از املاح معدنی است که با نفوذ به ساختمان دندان می‌تواند به استحکام آن کمک کرده و از پوسیدگی‌ آن جلوگیری کند.

فلوراید، می‌تواند به‌صورت خوراکی یا موضعی وارد ساختمان دندان شود.

فلورایدتراپی روشی است که به کمک آن، فلوراید روی دندان کودکان شما قرار گرفته و به استحکام آنها کمک می‌کند. این عمل از حدود 3 سالگی برای کودکان توصیه می‌شود.

شما می‌توانید برای این درمان، کوچولویتان را هر 6 ماه یک بار، نزد دندانپزشک ببرید.

برای زیر 2 ساله‌ها مسواک انگشتی بخرید:

دندان‌های شیری از هنگام رویش نیاز به مراقبت دارند. از زمانی که دندان‌های شیری در دهان کودک رشد می‌کنند، باید تمیز نگه داشته شوند تا امکان پوسیدگی آنها کاهش یابد.

برای کودکان زیر 2 سال امکان مسواک زدن به روش‌های معمول وجود ندارد.

دندان‌های کودک زیر 2 سال باید به کمک یک تکه گاز یا پارچه تمیز مرطوب، تمیز شود و یا از مسواک‌های مخصوصی به ‌نام مسواک انگشتی استفاده کرد که در انگشتان والدین قرار گرفته و به کمک موهای نرم آن، دندان‌های کودک تمیز می‌شود.

حواستان باشد کوچولوها با شیشه‌ حاوی شیر یا قند داغ نخوابند:

‌شیر،‌ چه به صورت شیرخشک یا شیر مادر یا شیر پاستوریزه، به‌خصوص اگر شیرین شده باشد، می‌تواند موجب پوسیدگی‌ دندان کودک شود، بنابراین مراقبت باشید که کوچولویتان با شیشه ی شیر یا قند داغ نخوابد، زیرا ماندن طولانی مدت شیر یا قند روی دندان‌های شیری، موجب پوسیدگی دندان می‌شود.

در صورت امکان بعد از آنکه کودکتان شیر نوشید، دندان‌هایش را تمیز کنید و یا برای پاک شدن بقایای شیر از روی دندان‌هایش به او مقداری آب بخورانید.

هرگز شیرکودکتان را با قند، شکر، نبات، عسل و یا موادی مانند این ها شیرین نکنید.

بعد از آنکه کودکتان شیر خورد، دقت کنید تا حتما آروغ بزند، زیرا برگشت شیر به همراه گاز معده به دهان در هنگام خواب و باقی ماندن شیر روی دندان‌های شیری، موجب پوسیدگی دندان‌ها خواهد شد.

از دادن آب میوه‌های شیرین به کودک هنگام خواب پرهیز کنید.

در صورت نیاز پستانک ارتودونتیک بخرید:

بی‌نظمی‌های دندانی در کودکانی که از شیشه‌ ی شیر یا پستانک استفاده می‌کنند، بیشتر است.

در صورتی که کودک شما ناچارا باید از شیشه یا پستانک استفاده کند،‌ بهتر است از نوعی سرشیشه‌های مخصوص به ‌نام سرشیشه‌های «ارتودونتیک» استفاده نمایید تا احتمال ایجاد مشکلات بی‌نظمی‌دندانی کاهش یابد.

مواظب باشید قطره آهن، دندان‌های شیری را سیاه نکند:

حتماً شما هم دیده‌اید که دندان‌های بعضی بچه‌ها به دلیل مصرف قطره آهن، بدرنگ و تیره شده است.

برای اینکه چنین اتفاقی برای دندان‌های فرزند شما پیش نیاید، از کودک بخواهید دهانش را کاملاً باز کند و قطره آهن را با قطره‌چکان در حلقش بچکانید تا با دندان‌هایش تماسی نداشته باشد.

همچنین پس از چکاندن قطره آهن در دهان کودک، با یک پارچه مرطوب و تمیز دندان‌های او را تمیز کنید.

وقتی دندان شیری را می‌کشید، فضای نگه‌دارنده را فراموش نکنید:

اگر کودکتان دندان شیری خود را زودتر از موعد از دست داد، او را نزد دندان‌پزشک ببرید تا در جای خالی دندان شیری او، وسیله‌ای به نام «فضانگه‌دار» قرار دهد.

این وسیله اجازه حرکت دندان‌های مجاور را به این فضا نمی‌دهد و فضا را برای رویش دندان دایمی زیر لثه حفظ می‌کند. در غیر این صورت دندان‌های شیری کناری به سمت فضای دندانی خم شده و جلوی رویش دندان دایمی را می‌گیرند و دندان‌های کودک شما نامنظم می‌شوند.

خداحافظی با دندان شیری؛ سلام به دندان دائمی:

هنگامی‌ که اولین دندان آسیای دایمی در سن 6 سالگی در دهان فرزندتان پیدا شد او را نزد دندانپزشک ببرید تا عمل فیشور سیلانت را برای دندان او انجام دهد.

فیشورسیلانت، ماده‌ای همرنگ دندان است که داخل شیارهای عمیق سطح دندان را پُر و مسدود می‌کند، بنابراین دیگر باقی‌مانده مواد غذایی در این شیارها گیر نخواهند کرد که ایجاد پوسیدگی کند.

این روش، مناسب‌ترین روش برای پیشگیری از پوسیدگی این دندان مهم است.

جدول زمانی رویش دندان‌های شیری را بدانید:

نخستین دندان کودک معمولاً در 6 ماهگی و آخرین دندان شیری او در 3 سالگی در می‌آید.

بعد از تولد نوزاد، دندان‌های شیری او به تدریج در فک فوقانی و تحتانی ظاهر می‌شوند. تعداد دندان های شیری 20 عدد است.

بیرون آمدن دندان‌های پیش اغلب با کمی درد همراه است، ولی دندان‌های نیش و آسیا برای کودک ناراحتی بیشتری ایجاد می‌نمایند.

اولین علامت دندان درآوردن، قرمزی تدریجی لثه در محل خروج دندان و قرمزی چانه است. در این حالت کودک احتمالاً بداخلاق شده و غذاخوردن او با مشکل همراه خواهد شد.

تعدادی از کودکان با گاز گرفتن اشیای سفت و سخت، مانند نان برشته یا حلقه‌های لاستیکی مخصوص، آرام‌ می‌شوند و این وسایل به بیرون آمدن دندان، کمک خواهند نمود.

قطره استامینوفن برای تسکین درد مفید است.

به خاطر داشته باشید که علایمی مانند اسهال و تب، نشانه دندان درآورن نیستند، زیرا هیچ دلیل علمی‌ برای آن وجود ندارد.

۳-راهنمای خرید خمیردندان کودک:

اگر سری به داروخانه‌ ها بزنید، انواع خمیردندان ‌های مخصوص کودکان را پیدا خواهید کرد که با تیوپ‌های رنگی و زیبا موجب جلب توجه کودکان می‌ شوند.

این خمیردندان‌ها با طعم ‌های مختلف توت ‌فرنگی، موز و حتی لیمو و ژله تهیه می‌ شوند تا بچه‌ ها به شوق خوردن یک خمیردندان خوشمزه هم که شده، شب ها دندان‌ های شان را مسواک بزنند.

ولی این بار که همراه کوچولو‌های تان به فروشگاه رفتید به جز طعم و شکل ظاهری خمیردندان، به نکات دیگری هم توجه کنید تا خرید سالم ‌تر و بهتری داشته باشید.

* قبل از دو سالگی، خمیردندان بدون فلوراید:

قبل از دو سالگی، کودک شما باید از خمیردندان بدون فلوراید استفاده کند. بنابراین برای خرید خمیردندان برای کودک زیر دو سال، حتما به نوشته‌ های روی تیوپ خمیردندان دقت کنید که خمیردندانی تهیه کنید که بدون فلوراید باشد.

کودکان قبل از دو سالگی معمولا نمی ‌توانند توصیه‌ های شما را برای قورت ندادن خمیردندان اجرا کنند و ناخواسته مقداری از خمیردندان را قورت می‌ دهند.

جذب خمیردندان و فلوراید آن در بدن می ‌تواند موجب مسمومیت کودک شود و یا سبب بد رنگ شدن دندان‌هایش شود که این عارضه "فلوئوروزیس" نام دارد.

* اندازه یک نخود خمیردندان: 

برای کودک لازم نیست خمیردندان‌هایی بخرید که تیوپ خیلی بزرگی دارند، چون هم نگهداری آن ها در دست کودک دشوار است و هم کودک در هر بار مسواک زدن نیاز چندانی به خمیردندان ندارد.

در هر بار مسواک زدن کافی است به اندازه یک نخود خمیردندان روی مسواک کودک ‌تان بگذارید و از او بخواهید پس از مسواک زدن باقی‌ مانده آن را به بیرون تف کند.

بنابراین خرید تیوپ‌های کوچک خمیردندان برای کودکان به صرفه ‌تر است که هم کودک از طعم و مزه آن خسته نمی‌ شود و هم خمیردندان مدت زیادی باقی نخواهد ماند تا محتویات آن فاسد شود.

شرکت ‌های تولید کننده خمیردندان کودک هم معمولا تیوپ ‌های خمیردندان را برای کودکان در اندازه‌ های کوچک می‌ سازند و به بازار ارائه می ‌کنند.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

نگهداری از نوزاد:بیرون آمدن دندان ها کودکان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

پروفسور محمد حسین سلطان زاده 

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

بیرون امدن دندان ها معمولا در سنین بین 5 تا 9 ماهگی می باشد و اولین دندانی که ظاهر می شود سنایای مرکزی تحتانی INCISOR است و متعاقب آن ثنایای فوقانی مرکزی و سپس ثنایای طرفی فوقانی و بعد ثنایای طرفی تحتانی بعد از اولین آسیای شیری نیش می زند و بعد به ترتیب انیاب و دومین آسیای شیری ظاهر می شود و در 1 سالگی غالبا شیرخوار 6-8 دندان دارد.

ترتیب رویش دندان های شیری

          دندان                            فک فوقانی                      فک تحتانی

ثنایای مرکزی                             8-6 ماه                          5-7 ماه

ثنایای طرفی                               8-11 ماه                        7-10 ماه

انیاب                                        16-20 ماه                      16-20 ماه

اولین آسیای شیری                       10-16 ماه                     10-16 ماه

دومین آسیای شیری                      20-30 ماه                      20-30 ماه

ترتیب رویش دندان های دائمی

        دندان                              فک فوقانی                      فک تحتانی

ثنایای مرکزی                             7-8 سال                         6-7 سال

ثنایای طرفی                             8-9 سال                          8-7 سال

انیاب                                      11-12 سال                       9-11 سال

اولین  آسیای کوچک                    11-10 سال                      12-10 سال

دومین آسیای کوچک                   12-10 سال                       11-13 سال

اولین آسیای بزرگ                       6-7 سال                           6-7 سال

دومین آسیای بزرک                     12-13 سال                       12-13 سال

سومین آسیای بزرگ                    17-22 سال                       17-22 سال

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی