نگهداری از نوزاد: بند ناف رابط جفت و جنین است

 

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بند ناف که رابط جفت و جنین است بلافاصله پس از تولد در زایشگاه‌ها بریده می‌شود.

بند ناف یک طناب عروقی متصل‌کننده است که جنین در حال رشد را به جفت متصل می‌کند. در حین رشد پیش از تولد، طناب نافی از همان تخم یا زیگوتی منشأ می‌گیرد که جنین از آن ساخته می‌شود.

بند ناف رابط جفت و جنین است

بارداری و زایمان علائم بارداری علائم زایمان - بند ناف رابط جفت و جنین است

بند ناف حاوی دو شریان (شریان‌های نافی) و یک ورید (ورید نافی) است که درون یک ماده ژلاتینی به نام «ژله وارتون» قرار گرفته‌اند. ورید نافی خون اکسیژن‌دار و غنی از مواد مغذی را از جفت به جنین می‌رساند. برعکس، شریان‌های نافی خون خالی از اکسیژن و مواد مغذی را از جنین باز می‌گردانند. بند ناف از کیسه زرد و آلانتوئیس (که باقی‌مانده‌های آنها در بند ناف دیده می‌شود) ساخته می‌شود و بنابراین از همان سلول تخم یا زیگوتی که جنین را می‌سازد، منشأ می‌گیرد. بند ناف در هفته پنجم رشد جنین شکل می‌گیرد و جایگزین کیسه زرده به‌عنوان منبع تغذیه‌کننده جنین می‌شود. بند ناف به‌طور مستقیم به دستگاه گردش خون مادر متصل نیست ولی به جفت متصل می‌شود و جفت اجازه تبادل مواد بین خون مادر و جنین را بدون مخلوط شدن مستقیم آنها می‌دهد. بند ناف در یک نوزاد رسیده حدود 50 سانتی‌متر درازا و حدود 2 سانتی‌متر قطر دارد. قطر بند ناف درون جفت به سرعت کاهش پیدا می‌کند.شریان نافی دارای دو لایه اصلی است: یک لایه بیرونی متشکل از سلول‌های عضلانی که به‌صورت حلقه‌ای مرتب شده‌اند و یک لایه درونی از سلول‌های با آرایش نامنظم که درون مقدار زیادی ماده زمینه‌ای که با متاکروماتیک رنگ می‌گیرد، قرار گرفته‌اند. سلول‌های عضلانی صاف این لایه خارجی به‌طور کامل تمایز پیدا نکرده‌اند و تنها حاوی چند میوفیلامنت (رشته عضلانی) ریز هستند و بنابراین نقش فعالی در بسته‌شدن رگ‌های بند ناف پس زایمان ندارند.

انسداد بند ناف پس از تولد نوزاد

بند ناف در صورت عدم مداخله خارجی، به‌طور فیزیولوژیک مدت کوتاهی پس از تولد نوزاد مسدود می‌شود. علت این پدیده تورم و روی هم خوابیدن ژله وارتون در پاسخ به کاهش درجه حرارت و تنگ شدن عروق خونی در نتیجه انقباض عضلات صاف است. در نتیجه یک گیره طبیعی ایجاد می‌شود که جریان خون را متوقف می‌کند. اگر پدیده به‌طور طبییعی پیشرفت کند، این انسداد فیزیولوژیک 5 تا حداکثر 20 دقیقه طول می‌کشد.

درون بدن کودک نیز ورید نافی و داکتوس ونوزوس بسته می‌‌شوند و به صورت باقی‌مانده‌های فیبری تحلیل می‌روند که به آنها به ترتیب رباط گرد کبدی و رباط ونوزوم می‌گویند.بخشی از هر شریان نافی بسته می‌شود (و به صورت رباط‌های نافی داخلی در می‌‌آید) و بخش‌های دیگری از آن به بخشی از دستگاه گردش خون بدل می‌شود.

بستن و بریدن بند ناف پس از زایمان

معمولا در هنگام زایمان در بیمارستان‌های عمومی در حدود یک دقیقه پس از تولد بند ناف با زدن گیره مسدود می‌شود. در زایشگاه‌ها ممکن است این زمان تا 5 دقیقه به تاخیر انداخته شود. بعد از زدن گیره، بند ناف بریده می‌شود. این عمل دردی ندارد زیرا بند ناف عصبی ندارد. با توجه به سفت بودن بند ناف برای بریدن آن باید از ابزار کاملا تیزی استفاده شود. با توجه به اینکه بریدن بند ناف پس از توقف نبض بند ناف (5 تا 20 دقیقه پس از تولد) انجام می‌شود، معمولا خون‌ریزی قابل‌توجهی رخ نمی‌دهد. پس از بریدن بند ناف، یک گیره پلاستیکی روی باقی‌مانده بند ناف قرار داده می‌شود تا زمانی که بند ناف خشک شده و کاملا بسته شود. 7 تا 10 روز ممکن است طول بکشد تا باقی‌مانده بند ناف خشک شود و بیفتد.

بند ناف از ژله وارتون تشکیل شده است. یک ماده ژلاتینی که عمدتا از موکوپلی‌ساکاریدها ساخته شده است. بند ناف حاوی یک ورید حامل خون اکسیژن‌دار و مواد مغذی به سوی جنین و دو شریان است که خون بدون اکسیژن و مواد مغذی را از جنین خارج می‌کنند. گاهی تنها یک ورید و یک شریان در بند ناف وجود دارد. این وضعیت ممکن است با برخی ناهنجاری‌های جنینی همراهی داشته باشد، اما همچنین ممکن است با مشکلی همراه نباشد.

بر خلاف بقیه بدن، ورید نافی خون اکسیژن‌دار و شریان نافی خون بدون اکسیژن را حمل می‌کند (تنها جای دیگر بدن که این گونه است وریدها و شریان‌های ریوی هستند که ریه‌ها را به قلب متصل می‌کنند) اما این نام‌گذاری ورید و شریان نافی تنها به این حقیقت مربوط می‌شود که ورید نافی خون را به سمت قلب جنین می‌آورد و شریان نافی خون را از آن خارج می‌کند.

بند ناف از راه شکم وارد بدن جنین می‌شود، جایی که بعد از جدا شدن بند ناف، به ناف بدل می‌شود. ورید نافی درون بدن جنین به سمت شیار عرضی کبد می‌رود و آن را به دو قسمت تقسیم می‌کند. یکی از شاخه‌های آن به ورید باب کبدی متصل می‌شود و خون را به درون کبد می‌برد. شاخه دوم (داکتوس ونوزوس) حدود 80 درصد خون ورودی را یا میانبر زدن کبد از راه ورید کبدی چپ درون ورید اجوف تحتانی می‌ریزد تا نهایتا به قلب برسد. دو شریان نافی از شریان‌های ایلیاک داخلی منشأ می‌‌گیرند در دو طرف مثانه حرکت می‌کنند و نهایتا وارد بند ناف می‌شوند.

ذخیره خون بند ناف

در سال‌های اخیر کشف شده است که خون بند ناف، یک منبع غنی و به راحتی قابل دسترسی از سلول‌های بنیادی تمایزنیافته است. این سلول‌های خونی بند ناف را می‌توان برای پیوند مغز استخوان مورد استفاده قرار داد.

برخی از والدین خون بند ناف نوزادشان (به‌طور میانگین 180 میلی‌لیتر) را در ابتدای تولد برای ذخیره درازمدت به‌صورت منجمد به یک بانک خون بند ناف می‌فرستند تا در صورتی که در آینده کودک نیاز به سلول‌های بنیادی بند ناف پیدا کرد(برای مثال پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان خون) از آنها استفاده شود. ذخیره کردن خون بند ناف برای استفاده شخصی با توجه به هزینه بالای آن تنها در موارد وجود یک بیماری مشخص یا سابقه خانوادگی آن معقول به نظر می‌‌رسد. جدا از اینکه اغلب بیماری‌هایی که نیاز به استفاده از سلول‌های بنیادی در آنها وجود دارد، از قبل در سلول‌های خون بند ناف هم وجود دارند و بنابراین نمی‌توان از این خون برای درمان فرد استفاده کرد.

در مقابل کارشناسان ایجاد بانک‌های عمومی خون بند ناف را توصیه می‌کنند. این بانک‌ها می‌توانند «سلول‌های بنیادی شبه رویانی مشتق از خون بند ناف» (CBE) را ذخیره کنند تا مانند پیدا کردن خون یا بافت پیوندی سازگار برای بیماران، از آنها برای پیوند به افراد سازگار استفاده شود. پژوهشگران همچنین از سلول‌های بنیادی خون بند ناف برای درمان‌ بیماری‌هایی به جز سرطان خون، مانند آسیب مغزی و نوع یک دیابت استفاه کرده‌اند. تحقیقات مقدماتی برای استفاده از این سلول‌ها در درمان سکته مغزی و ناشنوایی هم انجام شده است.

ذخیره‌سازی خون بندناف در دنیا در بانک‌های خصوصی و عمومی انجام می‌شود. در بانک خصوصی یا خانوادگی والدین با پرداخت هزینه نمونه خون بندناف نوزاد خود را برای استفاده احتمالی در آینده برای خودشان و یا سایر بیماران نیازمند ذخیره می‌کنند و نمونه در مالکیت آنان قرار دارد ولی در بانک عمومی که عمدتا توسط دولت یا موسسات خیریه اداره می‌شود، نمونه توسط والدین اهدا شده و در مالکیت بانک عمومی قرار می‌گیرد و هر فردی که به پیوند سلول‌های بنیادی نیاز داشته باشد می‌تواند از آن استفاده کند. در دنیا بیشترین نمونه‌ها مورد نیاز برای پیوند از بانک عمومی می‌باشد. در کشورمان بانک خون بندناف به صورت خصوصی و عمومی راه‌اندازی شده که در بانک عمومی به دلیل محدودیت بودجه تعداد نمونه ذخیره‌سازی شده جوابگوی بیماران نیازمند به پیوند نیست، ولیکن در بانک خصوصی به دلیل استقبال خانواده‌ها تاکنون بیش از 13 هزار نمونه جمع‌آوری شده است که در نوع خود ذخیره سلولی ارزشمندی است که می‌تواند در صورت اهدا توسط خانواده‌ها برای بیماران نیازمند پیوند مورد استفاده قرار گیرد. آنچه حایز اهمیت است اینکه با توجه به نیاز روزافزون بیماران و عدم کفایت ذخیره سلولی بانک عمومی باید خانواده‌هایی که در بانک خصوصی نسبت به ذخیره‌سازی نمونه خون فرزند خود اقدام کرده‌اند برای به اشتراک گذاشتن نمونه خود مورد تشویق قرار گیرند تا اینکه ذخیره ارزشمند بتواند برای نجات جان انسان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

نگهداری از نوزاد:چگونه از بند ناف نوزاد مراقبت کنیم؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

بعد از تولد نوزاد، بندناف او به تدریج خشک شده و می‌افتد. افتادن بند ناف دردی ندارد و معمولا طی دو هفته بعد از تولد رخ می دهد. مراقبت خوب و اصولی از بند ناف نوزاد بسیار مهم است.

عرش نیوز؛

جنین در داخل رحم، مواد غذایی و اکسیژن لازم را از طریق جفت که به دیواره داخلی رحم مادر متصل است دریافت می کند. جفت از طریق بند ناف به شکم جنین متصل می شود.

پس از تولد، بند ناف با گیره ای بسته شده و از نزدیک بدن نوزاد قطع می شود و به این ترتیب، تکه ای از آن متصل به ناف کودک باقی می ماند که به مرور می افتد.

چه موقع بند ناف می‌افتد؟

بند ناف معمولا طی 10 تا 21 روز بعد از تولد خشک شده و می افتد و جای آن بصورت زخم باقی می ماند که آن هم ظرف چند روز خوب می شود.

البته والدین نباید عجله ای برای افتادن بند ناف نوزاد داشته باشند، چراکه ممکن است روند افتادن بند ناف حتی تا 40 روز طول بکشد.

رنگ بند ناف در ابتدا سبز مایل به زرد است و در طی روند خشک شدن و افتادن، رنگ آن قهوه ای و بعد سیاه می شود.

اگر در طول این مدت مقدار کمی خون در محل ناف نوزاد مشاهده کردید، نگران نشوید. این خون، عادی و طبیعی است.

گاهی بعد از افتادن بند ناف، توده گوشتی کوچکی باقی می ماند که ممکن است خودش از بین برود و یا نیاز به درمان داشته باشد. این توده ها که "گرانولوم نافی" خوانده می شوند مشکلی جدی نبوده و در داخل آنها عصب وجود ندارد، بنابراین در صورتی که نیاز به درمان داشته باشند، درمان آنها دردناک نخواهد بود.

پوشک نوزاد را باید زیر بند ناف بست تا بند ناف در معرض هوا قرار داشته باشد و با ادرار تماس پیدا نکند

چرا بند ناف عفونت می کند؟

هنگام تولد، نوزادان با سطح بالایی از پادتن‌ها در بدن‌شان به دنیا می‌آیند، مثل پروتئین‌هایی به نام گلبول‌های ایمنی که برای حفظ نوزاد از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی مهم هستند. با افت سطح این پروتئین‌ها نوزاد مستعد ابتلا به عفونت می‌شود.

از سه ماهگی بدن نوزاد شروع به گسترش این پادتن‌ها می‌کند. البته این کار با سرعتی کند‌تر از بدن یک بزرگسال انجام می‌گیرد.

بنابراین نوزادان بسیار آسیب‌پذیر هستند و به همین دلیل مراقبت از بندناف و پیشگیری از بروز عفونت بسیار حائز اهمیت است.

علائم عفونت بند ناف چیست؟

یک بندناف سالم به طور معمول بدون بو و تمیز است. بند ناف حدود سه روز مرطوب باقی می‌ماند و سپس شروع به سیاه و خشک شدن می‌کند.

در صورتی که هر یک از علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید:

- تب یا بد حالی نوزاد

- ورم یا قرمزی ناف یا اطراف آن

- وجود چرک در محل ناف

- استشمام بویی بد از بند ناف

- خونریزی زیاد بندناف قبل از افتادن آن (خونریزی جزیی اغلب در زمان افتادن رخ می‌دهد)

بند ناف نیاز به الکل دارد یا نه؟

در اتاق زایمان، متخصص زنان یا ماما برای جلوگیری از عفونت، بند ناف را پس از قطع کردن با مواد ضدعفونی کننده تمیز می کند.

سال ها توصیه بر این بود که برای تمیز کردن بند ناف در روزهای بعد در خانه، از پنبه یا گاز استریل آغشته به الکل، یک یا دو بار در روز استفاده شود.

استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن بند ناف لازم نیست، چرا که ممکن است روند افتادن آن را به تعویق بیاندازد

بسیاری از متخصصین کودکان هنوز هم به این روش اعتقاد دارند، ولی امروزه بعضی دیگر معتقدند که بهتر است بند ناف را رها کرد تا خودش خشک شود و بیفتد.

دلیل این توصیه جدید، نتیجه مطالعه ای است که در سال 1998 در کانادا انجام شد. در این مطالعه معلوم شد، ترمیم بند ناف هایی که به حال خود رها شده بودند 8 روز طول کشید، در صورتی که این زمان برای بند ناف هایی که با الکل تمیز شده بودند، 10 روز بود. در هیچ یک از نوزادانی که این مطالعه بر روی آنها انجام شده بود، عفونت دیده نشد.

یکی از دلایلی که بعضی متخصصان اطفال هنوز هم روش تمیز کردن بند ناف با الکل را توصیه می کنند این است که بند ناف هایی که با الکل تمیز نمی شوند، گاهی ترشحات و بوی بدی دارند.

از سوی دیگر بسیاری از این متخصصین معتقدند که اختلاف دو روز در زمان ترمیم، اختلاف چندان قابل توجهی نیست (که در مطالعه بالا دیده شده بود).

مراقبت از بند ناف قبل از افتادن آن

- مهم ترین مسئله در نگهداری بند ناف قبل از افتادن آن، جلوگیری از عفونت است.

- بند ناف را باید خشک و تمیز نگه داشت.

- در هنگام تعویض پوشک نوزاد، لبه بالای آن را باید از زیر بند ناف تا کرد تا بند ناف در معرض هوا قرار داشته باشد و با ادرار تماس پیدا نکند، یعنی پوشک نوزاد را باید زیر بند ناف بست.

- اساس مراقبت از بندناف برای دختران و پسران یکسان است، ولی در مورد پسران باید اطمینان حاصل کرد که سر آلت درون پوشک قرار بگیرد تا از ریختن ادرار روی بندناف جلوگیری شود.

- زمانی که بند ناف می افتد، ممکن است پوشک کمی خونی شود که طبیعی است.

- در هوای گرم به نوزاد باید فقط پوشک و یک شورت و لباس نخی گشاد پوشاند تا جریان هوا زیر لباسش برقرار بوده و بند ناف سریع تر خشک شود.

هرگز سعی نکنید بند ناف را با دست جدا کنید، حتی اگر خیلی شل و نازک شده باشد

- از پوشاندن لباس های زیر دکمه دار تا زمانی که بند ناف نیفتاده است، باید خودداری کرد.

- هرگز سعی نکنید بند ناف را با دست جدا کنید، حتی اگر خیلی شل شده باشد و یا تنها با رشته ای نازک به شکم نوزاد متصل باشد.

- اگر بند ناف با ادرار یا چیز دیگری آلوده شد، از آب جوشیده ولرم برای تمیز کردن آن استفاده کنید. به این ترتیب که چند تکه پنبه را در این آب خیس کنید و تمام قسمت اطراف ناف را پاک کنید.

- هرگز از پنبه خشک برای تمیز کردن بند ناف نوزاد استفاده نکنید، چون ممکن است الیاف پنبه روی بند ناف باقی بماند و باعث ایجاد حساسیت و حتی عفونت شود.

- از نگهداری نوزاد در اتاق مرطوب و گرم خودداری کنید، زیرا بندناف باید خشک شود و بیفتد، ولی محیط گرم و مرطوب این کار را به تاخیر می‌اندازد.

- بندناف را مدتی در معرض هوا قرار دهید تا خشک شود.

- از تمیز کردن بیش از حد بندناف خودداری کنید. 

- اطمینان حاصل کنید بندناف به پوست نوزاد مالیده نمی‌شود. در این مدت از لباس‌های آزاد استفاده کنید تا بند ناف بیفتد.

- از گذاشتن هر گونه پوشش بر روی بندناف خودداری شود.

تا قبل از افتادن بند ناف از استحمام نوزاد بپرهیزید و با لیفی نرم، بدن او را تمیز کنید

- گاهی در محل اتصال بندناف به بدن نوزاد، ترشح شیری رنگ و بی بو و یا یکی دو قطره خون خارج می شود که اهمیتی ندارد.

- از پانسمان کردن و یا از قرار دادن پوشک بر روی بند ناف پرهیز کنید، چرا که این عمل ممکن است موجب رطوبت در آن ناحیه و عفونت شود.

- تا قبل از افتادن بند ناف از استحمام نوزاد بپرهیزید و یا حداقل او را کاملا درون آب (مثل وان یا لگن آب) قرار ندهید و با لیفی نرم، بدن او را تمیز کنید.

- استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن بند ناف لازم نیست، چرا که ممکن است روند افتادن آن را به تعویق بیاندازد.

- اگر در ناحیه ناف ترشح چرکی وجود داشت و یا لکه خونی دیده شد و دچار التهاب و قرمزی بود، حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و از مالیدن هر گونه پماد بدون تشخیص پزشک بر روی آن خودداری نمایید.

- از دستکاری و کشیدن بند ناف بپرهیزید.

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی