کاکتوسها از جمله جذابترین و متنوعترین گیاهان خانگی هستند. اکثر انواع کاکتوس حتی در دست یک صاحب تازه کار، به راحتی رشد میکنند.
با آبیاری صحیح رشد کاکتوس ها سرعت پیدا می کند. درست است که کاکتوس ها به ابیاری کمی نسبت به دیگر گلهای خانه نیاز دارند اما توجه کنید اگر شما کاکتوس هایتان را خیلی کم ابی دهید انها رشد چندانی نخواهند داشت.و فقط زنده خواهند ماند و ممکن است ریشه هایشان خشک شود در این حالت پس از آبیاریریشه ها توانایی جذب اب را نخواهند داشت.
با این حال بزرگترینمشکل برای صاحبان کاکتوس، آبیاری بیش از حد است. اما این مشکل تنها با کمی دقت قابل حل است. آبیاری بیش از حد موجب پوسیدگی ساقه و ریشه گیاه میشود ومتاسفانه هنگامی که ریشه کاکتوس بپوسد یا حتی پوسیدگی در آن آغاز شود در بیشتر اوقات دیگر نمی توان گیاه را نجات داد.
درهنگامی که کاکتوس در دوره رشد خود قرار ندارد به اب بسیار کمی احتیاجدارد. ریشه کاکتوس وقتی که گیاه خواب است برای فاسد شدن مستعد است و درصورت اب دهی بیش از اندازه کاکتوس از بین خواهد رفت.درهنگامی که کاکتوس خواب است بعد از2 تا 3 هفته -اگر باران گلدان شما راابیاری نکرده باشد- پس از اینکه خاک کاملا خشک شد،ابیاری سبکی کفایت خواهد کرد.به میزانی گیاه را ابیاری کنید که ریشه انکمی مرطوب شود .
در کل کاکتوسهایی که در گلدانهای کوچک هستند نسبت به کاکتوس هایی که در گلدانهایی بزرگتر قرار دارند به ابیاری بیشتری احتیاج دارند.
فقط فراموش نکنید: کاکتوس را به اندازه آب دهید!
آفتهای کاکتوس : آفتهای کاکتوس به نسبه معدود هستند، اما هنگام خرید کاکتوس توجه کنید که حشره ای مشکوک روی آن لانه نکرده باشد. در صورتی که آفات کاکتوس به سراغ گیاه شما آمدند، با اندکی حشره کش میتوانید آنها را از بین ببرید.
گلدان مناسب برای کاکتوس عمودی:گلدان مناسب برای این نوع کاکتوس، ظرفی است که دهانه آن به اندازه نصف قد گیاه باشد و بهتر است به جای عریض بودن، عمیق باشد.
گلدان مناسب برایکاکتوس گرد:گلدان مناسب این کاکتوس تنها باید 4 تا 5 سانتیمتر عریضتر از کاکتوس باشد.
مطالب پیشنهادی:
گلدان کاکتوس زیر همان طور که مشاهده می کنید کاملا پر شده تا جایی که جوانه هایی که در کناره ی ان بیرون زده است قابل جدا کردن نیستند
گلدان را وارونه کرده ( از سطح زمین زیاد بالا نگیرید ) و چند ضربه به بدنه گلدان و ته گلدان بزنید تا کاکتوس همراه با خاک به صورت قالب از گلدان خارج شود
جوانه های رشد کرده را جدا کنید همچنین اگر در کف خاک گل احتمالا سنگ ریزه هایی وجود دارد انها را جدا کنیدو در کف گلدان جدید ابتدا مقداری سنگ ریزه و سپس مقداری خاک بریزید. ارتفاع خاک اولیه در گلدان جدید را به نحوی تنظیم کنید که با اندازه گیری ارتفاع گلدان و ارتفاع خاک همراه کاکتوس تان ، سطح خاک گلدان زیاد بالا نیاید.
توجه کنید لایه های خاک گلدان جدید به صورت زیر تنظیم شود.
لایه های خاک کاکتوس:
1- ریگ ریز
2-خاک گلدان + ماسه
3- خزه یا پوست برنج
4- ریگ یا خرده سفال
گلدان جدید همان طور که در شکل مشاهده می کنید با ید تنها چند سانتی متر از گلدان قبلی بزرگتر باشد ( 4 تا 8 ).
توجه داشته باشید که کف گلدان جدید دارای روزنه های مناسب برای خارج شدن اب اضافی باشد
برای اطمینان از اینکه زه های ( روزنه ویا سوراخ های کف گلدان ) گرفته نشوند می توانید مقداری سنگ ریز در کف گلدان - قبل از ریختن خاک - بریزید.
تعویض گلدان کاکنوس
کاکتوس را با احتیاط به طوری که به دست خود اسیب نزنید در وسط گلدان جدید بگذارید و اطراف گلدان را خاک نم دار بریزید.گلدان را در محل مناسب بگذارید و پس از انتقال کاکتوس برای ابیاری ان عجله نکنید تا فرصت ترمیم به ریشه های گیاه داده باشید . پس از چند روز به ابیاری گیاه بپردازید و سپس ابیاری را مثل قبل از سر بگیرید.
توجه داشته باشید شما نمی توانید گلدان گیاهان مختلف را با یک دستورالعمل تعویض کنید اما بیشتر گل ها را اگر بخواهند به ریشه ها ضربه ای وارد نشود و قصدشان تعویض خاک نباشد به این نحو گلدانشان را عوض می کنند.
مطالب پیشنهادی:
پیوند زدن:تنها شمار کوچکی از گونههای کاکتوس به سبب نداشتن طبقه زاینده اصلی و یا لایه رشد، قابل پیوند زدن نیستند.مناسبترین زمان پیوند از اواخر فصل بهار تا پایان فصل تابستانیعنی هنگام فعالیت رشد گیاه میباشد. در این زمان گیاهان قوی تر و دارای شیره کافی برای انجام پیوند و اتصال در همه قسمتها آمادگی دارند و پس از عمل، پیوند نیز در ظرف چند ماه بسته به نوع گونه رشد را آغاز و به گل خواهند نشست. کاکتوسها را میتوان در هر سنی روی هم پیوند ولی بهتر است که برای پیوندک از کاکتوسهای جوان که یک تا دوساله باشند و حتی از کاکتوسهای دانهزاد جوان، برای این کار بهره گرفت. گزینش پایه قوی خیلی بسیار مهم میباشد.سه روش پیوند در کاکتوس کاربرد دارد: سطحی، شکافی و مورب.
پیوند سطحی
در این نوع پیوند، دو سطح پایه و پیوندک باید کاملا صاف و مسطح باشد. با چاقوی تیز و باریکی برش افقی روی پایه ایجاد کرده، دو سطح پایه و پیوند را روی هم قرار داده و با نوار پلاستیکی، نخ و یا با استفاده از وزنههای فلزی آنها را روی هم استوار مینمایند.
پیوند شکافی
در این نوع، در وسط پایه شکافی به شکل V ایجاد کرده و پیوند را نیز به شکل مکمل شکاف، برش داده و داخل شکاف جای میدهیم. برای اتصال آنها، از نخ یا خلال دندان استفاده میکنیم.
پیوند مورب
این نوع پیوند، بیشتر برای پایههای بلند و باریک توصیه میشود. در این روش، پایه و پیوندک را به گونه اریب برش داده و دو قطعه را به وسیله نخ محکم میکنند. چند روز پس از انجام پیوند، گیاه را در سایه گذارده و باید دقت نمود که نخ یا نوار پلاستیکی خیلی خوب بسته شده باشد. پس از یک هفته، نیز چنانچه از خار یا چوب خلال استفاده شده، باید برای جلوگیری از بروز آلودگی و بیماریها، آنها را از پایه و پیوندک بیرون آورد.
روش دیگری در پیوند کاکتوس بهکار میرود که پیوند خواب نام دارد. در این روش، پایه بدون ریشه بوده و به صورت قطعهای از کاکتوسها میباشد. پیوندک را به یکی از روشهای ذکر شده، بر روی پایه بدون ریشه قرار داده و سپس، هر دو قسمت را بصورت پیوند شده در گلدان قرار میدهند تا قسمت پایه ریشهدار شود و نیز پیوند جوش بخورد. کشورهای صادر کننده کاکتوس پیوندی «ژیموکالیسیوم» بیشتر از این روی استفاده میکنند.
آنچه مسلم است سرئوسها یا کاکتوسهای مخروطی، پایههای بسیار خوبی برای بیشتر مامیلاریاها یا اوپنسیهها میباشند. بهترین پایه سرئوس، بهترین پیوندک مامیلاریا میباشد.
اهمیت ویژه پیوندزدن در کاکتوسها
یادآوری
در پیوند زدن کاکتوسها، هرگز از چسب باغبانی استفاده نشود زیرا این کار از یک سو مانع تغییر رطوبت اضافی پایه و پیوندک شده و از سوی دیگر محیط و جایگاه مناسبی برای گسترش و رشد قارچها باکتریهای زیانآور فراهم میآورد.
یکی دیگر از روشهای پیوند کاکتوسهای گرد و شیاردار روی کاکتوسهای ستونی، به کارگیری نخهای نازک میباشد که با نوارهای باریکی از شیارهای پیوندک و پیرامون گلدان رد میشود و از هر گونه لغزش پیوندک روی پایه جلوگیری میشود باید دقت داشت که فشار زیادی از اطراف نخ یا نوار روی جوانه انتهایی به پیوند وارد نشود.
درباره پیوند کاکتوسهای برگنما مانند اپیفیلوم یا کاکتوسهای کریسمس برروی کاکتوسهای ستونی نیز با پدید آوردن برش و شکاف در سطح پایه و آنگاه جای دادن برش پیوندک به درون آن و اتصال لازم لبههای شکاف، پایه میتواند پیوندک را به خوبی نگهداری نماید.
فروش زیباترین کاکتوسها با تصاویر زیبا برای ورود کلیک کنید
برای پیوند روشهای متعددی هست . ما در اینجا بعنوان نمونه ،روشی رو پیشنهاد میکنیم که شما میتوانید متناسب با هدف خود وفصل کار ،سایز پایه و پیوندک و نوع گیاه خود و ...ان را تغییر دهید .
ابتدا یک گیاه cladode (کاکتوسهای برگ نما مثل آپونتیا) سالم جوان را تهیه کنید .(حداکثر یکساله)
کاشت بذر کار زیاد سختی نیست و نگرانی خاصی ندارد من تا قبل از اینکه بذر را برای اولین بار بکارم انرا در ذهنم کار شاق و سختی میپنداشتم اما واقعا اینطور نیست حتی از کاشتن بذر سبزی هم راحت تراست پس زیاد نگران نباشید و جسارت بخرج دهید .
وسایل مورد نیاز:
1- خاک که خاک شامل:1- ماسه 2- ورمی کمپوست 3- خاک باغچه
2- سنگ ریزه
3- مقداری سنگ به اندازه نخود
4- بستر کشت(میتواند گلدان باشد یا ظرف یکبار مصرف)
5- پاکت وکیوم
6- قارچ کش (ترجیحا بنومیل
7- برچسب (لیبل مشخصات بذر)
اول از همه خاک:
از خاکی که برای سایر کاکتوسها استفاده میکنید تهیه میشود البته با ذکر این نکته که باید خاک کمی سنگین تر باشه تا بیشتر رطوبت را نگه دارد.پس ترکیب خاک من این بود:1 قسمت ماسه+ 1 قسمت ورمی کمپوست+1قسمت خاک باغچه+1قسمت سنگ ریزه. من از این ترکیب برای بذر کاکتوسهام استفاده کردم اما برای حفظ رطوبت بستر بذر بجای 1 پیمانه خاک باغچه 1/5 پیمانه خاک باغچه استفاده کردم.
در عکس شماره یک به ترتیب از پایین به بالا شامل: ورمی کمپوست- سنگ به اندازه یک نخود که صرفا برای زهکشی استفاده میشود-ماسه- سنگریزه به سایز 2میلیمتر که هم در ترکیب خاک استفاده میکنیم و هم انرا بر روی بستر بذر میریزیم تا بذرها پایین نروند در ادامه در این خصوص توضیحات کامل خواهم داد.
این ترکیب خاک را که اماده کردید باید بصورت جدا گانه همه انها را از یک الک (معمولا الک گچ که ریزهست) عبور دهید . حالا خاک را با هم ترکیب میکنیم.
بعد از ترکیب باید خاک بستر را ضد عفونی کنیم بهترین کار اینستکه در یک قابلمه خاک را با اب بمدت 1ساعت بجوشانیم (البته باید رضایت مادرتان را برای قرض گرفتن قابلمه جلب کنید!!!!!!) انگار که میخواهیم باقالی بپزیم .بعد از یکساعت خاک را درروی یک سفره یکبار مصرف تمیز پهن میکنیم و میگذاریم تا خشک شود در این فاصله سنگهایی که برای زهکشی بود انها را هم بمدت نیم ساعت میجوشانیم تا خوب ضد عفونی شود.بهتره در مرحله ضدعفونی خیلی دقیق باشید چون اگر این قسمت را خوب انجام ندین در اینده بستر بذر شما دچار کپک میشود.
حالا باید سراغ قارچ کش برویم اگر از بنومیل استفاده میکنید (که این قارچ کش توصیه میشود) مقدار یک قاشق غذا خوری در 15لیتر آب محلول کنید و خوب بهم بزنید حالا که بنومیل اماده شده سراغ بستر بذر میرویم ته انها را سوراخ میکنیم و مقداری سنگ که به اندازه یک نخود بود وقبلا جوشاندیم را برای زهکشی در ظرف میریزیم و ظرفها را در محلول بنومیل برای 5 دقیقه نگه میداریم بهتره ظرفها کاملا زیر محلول قرار بگیرد تا همه جای ان خوب ضد عفونی شود. پس ازضد عفونی ظرفها ،خاک بستر را که قبلا ضد عفونی و در جایی پهن کرده بودیم ،در ظرف میریزیم سپس روی خاک را مقداری سنگ ریزه (که قطر سنگریزه ها بیشتر از2 تا نهایتا 3میلیمتر نباشه ) میریزیم یادمون باشه سنگ ریزه ها نه زیاد باشند نه کم فکر کنم اگه لایه ای نیم سانتی باشه کفایت میکنه.الان بستر بذر ما اماده است. وقتی در این مرحله بستر را اماده کردید انها را در محلول بنومیل قرار دهید بگذارید بماند تا محلول از زیر به بالای سطح بستربرسد و روی سنگریزه ها را اب بگیرد (دقت کنید حتما از زیر محلول به روی بستر نفوذ کند) وقتی چنین شد بستر را به ارامی برداری و برای 1 دقیقه بگذارید تا بماند تا کمی ابش از زیر خارج شود حالا لیبل مشخصات بذرها را که حاوی اطلاعات بذر است و شامل : اسم بذر ،تاریخ کاشت بذر و ماخذی که بذر را خریدید را پس از ضد عفونی با محلول بنومیل در کنار بستر فرو کنید. اکنون با نام خدا بذرها را روی بستر بپاشد سعی کنید بصورت پراکنده بپاشد.حالا کیسه وکیوم را باز کنید بستر را در ان قرار دهید و در وکیوم را ببندید ومطمئن شویدکه کاملا در بسته شده و هوایی جریان ندارد.البته بجای وکیوم میتوانید یک کیسه فریزر را روی سر ظرف بذر قرار دهید و دورش را یک کش ببندید تا محکم شود و هوا نفوذ نکند.
ازین مرحله به بعد شما باید دیگر ازین کوچولوها مراقبت مادرانه بکنید !!! و مرتب به انها سر بزنید اما در وکیوم را فعلا باز نکنید.
نور:
برای نوردهی به بذرها برخی دوستان نور خورشید را ترجیح میدهند اما من شخصا از نور مصنوعی استفاده کردم که ریسک کمتری دارد به این ترتیب که بذرها را درون یک کارتن گذاشتم و بالای انرا یک لامپ کم مصرف 30 واتی روزانه بین 16تا 19 ساعت روشن گذاشتم .البته این لامپ در روز تقریبا 6 ساعت خاموش میکنم تا تفاوت طول روز وشب برای بذرها احساس شود.
دما:
دمای بذرها باید نهایتا بین 20 تا 25درجه باشد این بهترین دما برای رویش هست البته یکی دو درجه بالاتر زیاد توفیری ندارد اما بهتره برای کنترل دما یک دما ستج داشته باشید.
من با این روش حدود 6 بستر بذر کاشتم بذرها شامل : استرافیتوم خاص( چروک سه پر…)استرافیتومهای میکس – نوتو کاکتوس میکس – کوریفانتا میکس – لیتوپس میکس – فرو خار بلند – بذرهای من تقریبا از روز چهارم شروع به جوانه کرد. الان هم همشون خدارو شکر سالم وسرحال هستند فقط لیتوپسها کمی اذیت کردند که بعد از 40 روز سبز شدند.عکس 5و6 بستر بذرهای استرافیتوم هست که سبز شدند.
نکته ها:
1- هر وسیله ای که در کاشت بذر استفاده میکنید باید ضد عفونی بشه و اینکار را بنومیل برای شما انجام میدهد.
2- برخی بذر ها خیلی ریز هستند برای بذر پاشی چاره ای نیست مگر اینکه با دقت پاکت حاوی بذر را سوراخ کنید وبعد به ارامی انها را بر بستر بپاشید البته هنگام بذر پاشی مراقب باشید تا وزش باد بذرها را باخود نبرد البته من این تجربه تلخ را دارم پس بهتره که مواظب اینهم باشید.
4- برای مراقبت از بذرها نیازی نیست تا در وکیوم باز شود اصولا تا مورد مشکوکی در بستر بذر ندیدید در وکیوم را باز نکنید. از فردای روز کاشت باید مراقبت را انجام دهید روزی دوبار بستر را چک کنید تا مورد مشکوک به کپک نبینید.
5- ممکنه بعد از مدتی در بستر بذز ها و بر روی برخی بذرها چیزی شبیه تار عنکبوت ببینید این اتفاق برای من در روز هفتم افتاد اصلا نگران نباشید اگر چنین شد در وکیوم را باز کنید سپس با یک خلال دندان که با بنومیل ضد عفونی شده سعی کنید ان تارها را به ارامی بردارید بعد با یک اب پاش مقداری محلول بنومیل روی سطح بذر اسپری کنید.
6- بستر بذر تا مدتها رطوبت را نگه میدارد اما پس از جوانه زدن بذرها بهتره در روز چهلم شروع به هوادهی کنید برای هوادهی لازم نیست کل وکیوم را باز کنید چون در اینصورت جوانه ها با اختلاف دما تلف میشوند بهتره روری20دقیقه گوشه وکیوم را باز کنید تا هوا جریان داشته باشد البته اگر رطوبت بستر کم شده باشد ناگزیرهستید ابیاری کنید البته حتما حتما حتما با محلول بنومیل و از زیر به بسترها اب دهید.
7- برخی بذرها زودتر سبز میشوند مثل استرافیتوم و نوتو .البته برخی بذرها هم دیرتر مثل فرو و از همه دیرتر لیتوپسها.بستر لیتوپس من بعد از 40 روز سبز شدن.دوستانیکه برای اولین بار بذر میکارند بهتره از استرافیتومها شروع کنند.
8- بهتره یک دماسنج برای کنترل دما در کارتن بستر بذر بگذارید.
9- مقداری از محلول بنومیل را که اماده کرده بودید در یک اب پاش داشته باشید تا در مواقع لزوم استفاده کنید.
10- نکته خیلی مهم در باره بنومیل اینکه اولا در هر بار استفاده محلول را بهم بزنید چون بنومیل ته نشین میشه دوما بنومیل سمی است پس مواظب چشم و دستتان باشید.سوم اینکه در ترکیب دز بنومیل با اب نه خست بخرج دهید و نه سخاوت زیاد چون در هر دوصورت نتیجه مطلوب را ندارد همان ترکیبی که در متن گفتم مناسب است
11- اگر با دقت مراحل را طی کرده باشید بذرها تا روز چهلم که نیاز به هوا دهی دارند محتاج چیزی نخواهند بود .وقتی بذرها به اندازه یک فندق شدند میتوانید انها را مثل بقیه کاکتوسها در خاک بکارید.
12- بخشی از کاشت بذر بشما بستگی دارد و بخش دیگر به بذر بذرها را از جایی تهیه کنید که معتبر باشند و قوه نامیه بذرها مورد تایید باشد چون برخی بذرها کهنه و قدیمی هستند و اینطوری زحمات شما بر باد میرود. متاسفانه برخی سود جویان ازین مساله سو استفاده میکنند.
مطالب پیشنهادی:
|
کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیرهای از میخکسانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند. کاکتوس در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد میکرد اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده کاکتوس طی طوفانهای ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماههای خشکسالی به مصرف میرساند. کاکتوسیان در ایران گونهٔ بومی ندارند.
بیشتر کاکتوسها ریشههای عمیقی داشته و ساقه شبکه مانندی دارند که بهعنوان منبع ذخیره آب عمل میکنند ساقه کاکتوس توسط تیغهایی محافظت میشود کاکتوسها برگهای خیلی کوچکی داشته و یا اصلاً برگ ندارند.
کاکتوس ها در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد میکرند اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده اند. کاکتوس ها طی طوفانهای ناگهانی آب را ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماه های خشک سالی به مصرف میرسانند. بیشتر کاکتوسها ریشههای عمیقی داشته و ساقه شبکه مانندی دارند که بهعنوان منبع ذخیره آب عمل میکنند ساقه کاکتوس توسط تیغهایی محافظت میشود. معمولاً کاکتوسها برگهای خیلی کوچکی داشته و یا اصلاً برگ ندارند.
کاکتوسها از جمله جذابترین و متنوعترین گیاهان خانگی هستند. اکثر انواع کاکتوس حتی در دست یک صاحب تازه کار، به راحتی رشد میکنند. هرچند کاکتوسها در تمام مدت سال در گل فروشیها، فروشگاههای لوازم خانگی و حتی سوپرمارکتها به فروش میرسند، اما بهترین فصل تهیه آنها تابستان است.
کاکتوسkaktos از واژه یونانی آن به معنای گیاه خاردار یا سوزش دار گرفته شده است. کاکتوسها از گروه گیاهان گوشتی و از رده دوﻟﭘه ایهای جدا برگ که سر دسته تیره ویژه ای بنام Cactaceaes می باشند و با تیره های دیگر دوﻟﭘه ایها، تفاوتهای کلی دارندزیرا ساقه این گیاه بسیار ضخیم و از حالت استوانه خارج و برگها نیز شکل اصلی خود را از دست داده اند وبه صورت خارها و تیغ های کوچکی در نقاط گوناگون در آمده اند زادگاه و رویشگاه اصلی آنها قاره آمریکا است و ﭘس از رده ارکیده ها ، بزرگترین تیره گیاهان را ﭘدید آورده اند. این گیاهان در دشتهای بزرگ و جنگلهای آفریقای جنوبی ، استرالیا و همچنین کناره های اقیانوس اطلس و ﭘهنه های مدیترانه ای نیز یافت می شوند.
در بیابانهای قاره آمریکا بیش از ۱۰۰۰ گونه کاکتوس با ساختاری متفاوت و در شکل ، رنگ و اندازه های گوناگون از چند سانتیمتر تا ۱۵-۲۰ متر در حال رشد و نمو هستند. همگی این گیاهان دارای شیره هستند و از همین رو مقدار فراوانی رطوبت را در خود نگاه میدارند. و گاه همین ویژگی ، تشنگانی را که در بیابان ها و دشت های خشک و سوزان به دام افتاده اند از مرگ رهانیده اند تفاوت بزرگ و ﭘایه ای کاکتوس ها از سایر گیاهان ، توانایی و استواری شگفت انگیز آنها در برابردگرگونیها و شرایط سخت و نامساعد طبیعی است. کاکتوس ها حتی از اندکی رطوبت ، بیشترین استفاده را نموده و زمان زیادی را با کمترین مقدار آب و مواد غذایی زنده می مانند.
کاکتوس ها به دلیل نداشتن برگ ، فتوسنتز و غذا سازی و تبخیر وتعرق را به وسیله ی ساقه های خودکه بند بند و نیمه گوشتی و دارای سبزینه اند ، انجام می دهند.
روی ساقه ها با کوتیکول ﭘوشیده شده که دارای ماده مومی است.به مرور زمان و به سبب روند تکاملی برگ کاکتوس ها به خار و تیغ تبدیل شده است.خارها مسئولیت حفاظت گیاه را بر عهد دارند.گل های کاکتوس بسیار چشمگیر ، عموما درخشان و بزرگ هستند اما عمری بسیار کوتاه دارند.گل ها عموما منفرد ، منظم و کامل هستند. شمار کاسبرگ ها ، گلبرگ ها و ﭘرچم های آنها زیاد وروی هم رفته روی یک خط مار ﭘیچی جای دارند و در بیشتر موارد همگی مراحل تبدیل کاسبرگهابه گلبرگها در آنها به خوبی مشهود است. چهار تا هشت برچه دارند که بر روی هم تخمدانی یک خانهبا تخمک های فراوان با تمکن جانبی را ﭘدید می آورند.
گل ها در رنگ های گوناگون چون سرخ ، صورتی ، ارغوانی ، زرد طلایی ، زرد مایل به سبز وبیشتر در بهار و تابستان و برخی در ﭘاییز و زمستان نیز نمایان می شوند . در برخی گونه ها گلها تنها در شب شکفته می شوند.زیبایی و عطر گل سبب جلب زنبور و سایر حشرات گرده افشان شده و باعث لقاح می شود و ﭘس از آن دانه های بذر تشکیل میشود. ﮐﭘسول تخم بزرگ بوده و در برخی خوراکی می باشد. نکتار گل کم و بیش شیرین و شفاف است.
ریشه کاکتوس ها سطحی ولی تا اندازه ای نیرومند و گسترده اند. ﭘاره ای ریشه ها غده ای و برخی دارای ریشه عمیق هستند.ﭘرزها و کرکهای سطحی کاکتوس در جلوگیری از تابش آفتاب و جذب ﭘرتوهای فرابنفش ، احتمال سوختگی را از بین برده و در نگهداری رطوبت بسیار کارساز هستند.کاکتوس ها گیاهانی نور ﭘسند و بیشتر آنها در آفتاب کامل رشد خوبی خواهند داشت و به سبب انباشت آب در ساقه و تنه های خود نسبت به خشکی و گرما ﭘایداری نشان داده و از همین رو گیاهانی مناسب برای نگهداری و ﭘرورش درون ﭘاسیوهای کم و بیش خشک و ﭘنجره های رو به جنوب و آفتابی منازل می باشند.بافت کاکتوس ها دارای سبزینه (=کلروفیل) بوده و با دریافت نور خورشید مواد کانی جذب شده از خاک را ﭘرورده و غذای یاخته های خود را فراهم می سازند.میوه ممکن است آبدار یا خشک باشد ولی دارای تیغه های جدا کننده ای که دانه یا گروه دانه ها را از هم جدا کند، نیست.
در بین گیاهان بیشماری که در روی زمین میرویند ، گروهی به علت کم نیاز بودن و داشتن شکل ویژه و روش زندگی مخصوص بخود ، سادگی نگهداری و پرورش و در عین حال داشتن زیبائی خاص و گلهای بسیار دلفریب، لطیف و زیبا ، دارای امتیازات بسیار ارزنده ای میباشند . این گیاهان با ذخیره کردن آب و مواد غذائی بیشتر در بافتهای خود قابلیت بردباری و سازگاری زیاد داشته و مخصوصأ در برابر خشکی و کم آبی بسیار مقاوم هستند
اکثر این گیاهان را کاکتوس ها و یا دیگر گیاهان گوشتی تشکیل میدهند. این گیاهان در سرتاسرکره زمین از بیابانهای خشک آمریکا و آفریقا تا انتهای قاره آسیا به چشم میخورند و عجیب اینکه شکل جالب و گلهای لطیف و فوق العاده زیبا و رنگین این گیاهان بیش از حد دل انگیز و سحرآمیز است و نظر هر بیننده را بخودجلب می کند
رویشگاه های طبیعی اکثر این گیاهان در نقاطی از بیابان های خشک کره زمین قرار دارد که میزان بارندگی در آنها بسیار کم است و سالیان سال حتی قطره بارانی در آن نمیبارد ولی وجود این گیاهان گوشتی و برخی کاکتوس ها می توانند چنین شرایط سخت زیستی را با بردباری شگفت انگیز تحمل نمایند و زنده و زیبا بمانند .
نگهداری و پرورش ، مراقبت و تکثیر این گیاهان نیز بسیار آسان است واین خود باز هم امتیاز بزرگی برای آنها بشمار میرود . در قرن بیستم توجه مردم جهان به کسب اطلاعات هرچه بیشتر دربارهٔ این گیاهان بطور قابل ملاحظه ای بالاتر رفته است . بطوریکه با تشدید پدیده آپارتمان نشینی در جهان و کمبود فضای کشت و کار گیاهان برای شهرنشینان ، پرورش و نگهداری گیاهان کم نیاز جالب و زیبا اهمیت خاصی پیدا کرده است . تأسیس حرارت مرکزی ( شوفاژ ) در منازل و آپارتمان ها نیز محیط بسیار مساعدی در منازل و آپارتمان ها برای نگهداری و پرورش این قبیل گیاهان بوجود آورده است . تجربه نشان داده است که اکثر گیاه گوشتی و کاکتوس ها را میتوان در شرایط منزل و آپارتمان بخوبی نگاهداشته و وادار به گل دادن نمود .
گیاهان گوشتی و کاکتوس ها همه یک جور نیستند و هریک به جنس یا تیره ای از گیاهان تعلق داشته و دارای ویژگی خاصی است که دانستن آنها کار نگهداری و تکثیر گیاه را آسانتر مینماید. علاوه بر شکل ظاهری شیوه رویش ، زمان گل دادن ، میزان تولید گل و غیره در آنها با شرایط محیط زیست به شدت بستگی دارد . دانشمندان گیاه شناس هریک از گونه های این گیاهان را با نام علمی و ویژگیهای گیاهی می شناسند . ولی اشخاص با ذوق که به جمع آوری این گیاهان می پردازند ، آنها را غالبأ با مقایسه شکل ظاهری و از روی شباهتی که بهم دارند ، تمیز میدهند
در برخی از این گیاهان شکل ظاهری نیز در سنین جوانی و پیری متفاوت است و این پدیده مشکل بزرگی از نظر شناخت و تشخیص آنها بوجود می آورد . تکثیر غالب این گیاهان به وسیله کاشتن بذر است ولی میتوان گونه هائی از آنها را به وسیله قلمه زدن و پیوند نیز زیاد کرد . شکل ، اندازه و زمان گل دهی و شیوه ازدیاد کاکتوسها و گیاهان گوشتی در گلدان و در باغها با آنچه که در طبیعت و رویشگاه های طبیعی صورت میگیرد ، بسیار متفاوت است .
البته در رویشگاه های طبیعی ابعاد این گیاهان بزرگتر است و حتی آنها گاهی گیاهان غول آسائی را مانند درختان جنگلی تشکیل میدهند . مردم عادی همه گیاهان گوشتی راظاهرأ جزء کاکتوسها بشمار میآورند. ولی باید دانست که همه کاکتوسها گیاهان گوشتی هستند ، در صورتیکه همه گیاهان گوشتی جزء تیره کاکتوسها نیستند و برخی از آنها جزء تیره های دیگر گیاهی مانند : تیره سوسن ها ، آناناسها ، آماریلیسها ( نرگس ها ) و غیره میباشند
بهرحال از ویژگیهای همه این گیاهان این است که آنها روشنائی پسند هستند و شدت و مدت تابش نور خورشید در شیوه رویش و گلدهی آنها بسیار مؤثر است . برخی از آنها نیز از آفتاب شدید لطمه بسیار میبینند و سایه روشن را ترجیح می دهند . آبیاری فراوان و مداوم باعث رشد سریع و افزایش بافتهای گیاهی آنها شده و مانع گل دادن به موقع و منظم آنها میگردد .
مراقبت های لازم :
اکثر گیاهان گوشتی و کاکتوس ها پس از گذراندن استراحت زمستانی در فروردینماه فعالیت و رشد خودرا آغاز میکنند . بویژه این شروع رویش از نیمه دوم فروردین ماه به بعد شدیدتر میشود. بنابراین شایسته است که این مرحله از زندگی کاکتوسها و گیاهان گوشتی مورد توجه قرار گیرد . در این ماه که فصل زمستان را پشت سر گذاشته گیاه در گلدان بوده خاک آن مرتبأ شسته شده ، گلدان از ریشه گیاه پُر شده و عرصه زندگی برای دوره جدید رویش گیاه تنگ تر شده است . بنابراین باید آنرا از گلدان زمستانه بیرون آورد و به تناسب بزرگی بوته آن ، گلدان جدیدی را برای آن در نظر گرفته و گلدان را عوض کرد . با تعویض گلدان ، ریشه در مجاورت خود خاک جدید و غنی و حاصلخیز پیدا کرده و به راحتی رشد خود را آغاز می نماید و حاصل رشد آن گسترش قسمت های گیاه می باشد
برای کاشت این گیاهان گلدانهای سفالی معمولی با ابعاد متفاوت بهترین گلدانها هستند زیرا از جدار متخلخل آنها اولا رطوبت اضافی گلدان به بیرون نشت کرده سلامت ریشه گیاه را تأمین می کند و ثانیأ هوا میتواند وارد فاصله خاکدانه های گلدان شده و در اطراف ریشه تهویه کافی صورت گیرد . در برخی از کشورهای اروپایی و صنعتی که گلدانهای سفالی کم است کاکتوسها و گیاهان گوشتی را معمولا در ظروف و گلدانهای پلاستیکی میکارند ولی باید گفت که در این صورت رشد گیاه کاهش یافته و گیاه ضعیف و ناتوان می گردد و مدتهای مدیدی کوچک و بدون گسترش باقی میماند . از نظر خاک کاکتوسها به خاکهای آلی و کودهای حیوانی زیاد نیاز چندانی ندارند و در روی خاکهای معدنی نیز بخوبی می رویند و گل میدهند
بنابراین برای انتخاب خاک گلدان آنها مخلوطهای زیرین را پیشنهاد میکنیم که بر حسب در دسترس بودن میتوان از آنها استفاده نمود
۱) خاک باغچه یک قسمت ، ماسه رودخانه یک قسمت ، خاکروبه (پوسیده زباله یا کمپوست ) یک قسمت
۲) گاهی شرکتهای تولید گل و گیاه ، خاکهای مورد نیاز گلدانهای کاکتوسها و گیاهان گوشتی را از پیش آماده و در کیسه هایی به خریداران عرضه میکنند
ترکیب این خاکها معمولا عبارتست از خاک رس یک قسمت ، ماسه رودخانه یک قسمت ، خاک آوار یک قسمت ودر صورتیکه خاک رس در دسترس نباشد مقداری خاکستر چوب به آن اضافه می کنند . یاد آوری می کنیم که خاک رس و خاکستر چوب هریک دارای مقادیر کافی از مواد معدنی غذایی گیاهان مانند : سیلیس ، پتاسیم ، سدیم ، آهک ، فسفاتها وغیره در بر دارند که جذب این مواد توسط گیاهان در استقامت آنها و همچنین در خوش رنگ شدن گل و ازدیاد گلها و غیره اثرات رضایت بخشی دارند . ۳ ـ خاک زباله ( کمپوست ) پوسیده یک قسمت ، مقداری پیت (خاک مخصوص گلکاری که تا مدتی رطوبت متعادل را در خود نگهمیدارد ) و یک قسمت ماسه رودخانه
مقدار خاک رس باید فوق العاده کم باشد چون عده ای از گیاهان گروه کاکتوسها وگیاهان گوشتی از جمع شدن رطوبت در خاکهای رسی آسیب میبینند. بهرحال تعویض گلدان سبب می شود که کاکتوسها و گیاهان گوشتی بزودی گسترش یافته و بزودی گلدار شوند و گلهای زیبا و درخشان و فراوان تولید نمایند .ی لطیف و فوق العاده زیبا و رنگین این گیاهان بیش از حد دل انگیز و سحرآمیز است و نظر هر بیننده را بخودجلب می کند
شرایط نگهداری کاکتوس
این گیاه بسیار مقاوم و سازگار با هر شرایطی میباشد . کاکتوس ها با نور و آفتاب کامل از جذابیت و رشد بهتری برخوردار میباشد ولی در نور خیلی کم رشد چندانی نمیکنند. زمستانها مکانهای رو به سمت جنوب بهترین مکان برای کاکتوس است در زمستان آبیاری در یک یا دو هفته یکبار به مقدار یک سوم حجم گلدان در هر بار آبدهی است. در فصول بهار تابستان و پاییز براحتی میتوان کاکتوس را در فضای باز و آفتاب گیر نگهداری کرد. در فصلهای تابستان و بهار آبدهی کاکتوس هفته ای دو تا سه بار هر بار به مقدار یک سوم حجم گلدان است. کشت کاکتوس در باغچه های تزیینی-حیاط منازل-ادارات-پارکها و هتلها همچنین در گلدان جهت منازل و آپارتمان ها مناسب است بهترین فصل تهیه آنها تابستان است .