ماه رمضان فرصتی برای کاهش یا افزایش وزن

در ماه ماه مبارک رمضان مشاهده می کنیم که چاق ها به امید کاهش وزن به استقبال این ماه پر برکت میروند که شاید بتوانند زیر سایه ی این ماه مبارک و هفده ساعت گرسنگی دنبه های ذخیره شده را ذوب کنند.

اما لاغرهای عزیز با امید اینکه میهمانی های افطار سفره های رنگین شیرینیجات زولوبیا وبامیه ها این ماه رؤیای افزایش وزن را برای آنان محقق کند.

ولی متاسفانه با فرارسیدن عید فطر هر دو قشر عزیز روی ترازو میروند که شاهد نتیجه فاجعه بار و متوجه می شوند که خواب هایی که برای این ماه دیده بودند تنها یک سراب بوده .

بله باید قبول کنیم که ماه مبارک رمضان خلاف توقعات عزیزان چاق ولاغر ماهی است که چاق هارا چاق تر ولاغرها را لاغرتر می کند.

متاسفانه با عادات غلط غذایی امروزه ما، نه تنها از وزن روزه‌داران طی ماه مبارک کاسته نمی‌شود بلکه افزوده هم می‌شود.

متاسفانه روزه داری مثل دیگر عباداتمان از مسیر حقیقی خود منحرف شده است. حقیقت تلخ موجود در تغذیه ی ماه مبارک رمضان این است که اکثریت روزه داران دچار بد خوری و یا پُرخوری شده و در تغذیه افراط و تفریط می کنند . چرا چاقها در این ماه مبارک چاقتر می شوند؟پنج علت را برای این سوُال می توان مطرح کرد .

مهمترین عادت غلط غذایی در ماه رمضان، تک وعده‌ای یا حداکثر دو وعده‌ای بودن تغذیه افراد است. بسیاری از افراد در ماه رمضان فقط وعده افطار را مصرف می‌کنند و به قول خودشان افطار به افطار غذا می‌خورند یا اینکه در نهایت یک وعده آخر شب را به جای سحری مصرف می‌کنند، ولی نمی‌دانند که چه ظلمی در حق خود و سیستم گوارشی و جسم و روح خود می‌کنند.

یکی دیگر از عادات غلط، مصرف بی‌رویه شیرینی‌ها به ویژه زولبیا و بامیه در ماه رمضان است. در متون علمی و مذهبی توصیه به مصرف شیرینی در زمان افطار می‌شود ولی نه به میزان زیاد. دیگر این‌که همراه غذا مقدار زیادی آب و مایعات به ویژه نوشابه‌های گازدار که کالری بسیار بالایی دارند و فقط چاق‌کننده هستند، مصرف می‌شود.

 از دیگر عادات غلط، مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ کرده است. اغلب افراد به ویژه نسل جوان تمایل زیادی به مصرف غذاهای آماده یا فست‌فودها دارند و حتی در ماه رمضان هم در مصرف این غذاها افراط می‌کنند، اگر هم بخواهند غذای خانگی تهیه و مصرف کنند باز بیشتر از غذاهای چرب و سرخ کرده استفاده می‌کنند.

در فاصله افطار تا سحر باید تعداد وعده‌های غذایی زیاد ولی با حجم کم داشته باشیم. داشتن یک وعده افطار مختصر شامل مایعات گرم و 2تا 3 عدد خرما یا سایر شیرینی‌های طبیعی، به فاصله نیم تا یک ساعت بعد شامی مشابه شام ایام معمولی سال، مصرف آب و مایعات حدود 8 تا 10 لیوان در فاصله شام تا سحر و نه همراه غذا توصیه می‌شود.

 برای تامین مایعات بدن مصرف آب، شربت خانگی کم‌شیرین تهیه شده از عرقیات گیاهی، دوغ کم‌نمک بدون گاز و آب‌میوه‌های تازه طبیعی توصیه می‌شود. در آخر شب نیز مصرف یک میان وعده شامل میوه‌ها به مقدار مناسب توصیه می‌شود.

اول : افزایش میهمانی ها در این ماه مبارک .

دوم : زولبیا ها وبامیه ها.

سوم :تجمیع وعده های غذا در یک یا دو وعده

چهارم : تغییر الگوی مصرف در ماه رمضان.

پنجم : کاهش کار وتحرک .وافزایش خواب واستراحت .

برای اینکه بتوانیم این اختلالات پنجگانه فوق را بر طرف کنیم باید به این پنج راه حل توجه کنیم :

نکته اول

حل مشکل اول مشکل میهمانی ها ومیزبانی ها: ما به هیچ وجه نمی گوییم که به میهمانی ها نروید یا در این ماه مبارک میزبان روزه داران نباشید بلکه می گوییم عزیزان در میهمانی ها سعی کنید مثل منزل خودتان رفتار کنید و همین که نیازتان را از سفره میزبان گرفتید فورا سفره را ترک کنید این کار بیشتر بردباری و والا بودن شخصیت را نشان می دهد .

نکته دوم

اما اگر میزبان بودید سعی کنید که غذا بیش از تعداد میهمانها آماده نکنید زیرا این کار از طرفی اسراف است واز طرف دیگر شمارا وادار می کند پس از رفتن میهمان ها که باقی مانده غذاهارا حلال کنید و شاید این یکی از عوامل افزایش وزن در این ماه مبارک باشد. ما میگوییم غذای اضافه آمده از میهمانی دست نخورده را برای خود میهمانها در ظرف یک بار مصرف بکشید که آن را همراه خود برای سحری ببرند یا آنها را به فقرا برسانید. زیرا اگر در یخچال بماند شما مجبور به خوردن آنها می شوید واضافه وزن پیدا می کنید . همچنین شیرینیجات زولبیا یا بامیه اضافه آمده از میهمانی ها را به فقرا بدهید. زیرا قطعا آنرا در مدت کوتاه حلال خواهید کرد و افزایش وزن خواهید داشت .

از طرف دیگر موضوع زولبیا وبامیه متاسفانه هر روغنی که برای سرخ کردن استفاده می شود نباید برای بیش از دو یا سه نوبت سرخ کردن استفاده شود. آن روغن را پس از چند ساعت باید دور ریخت و روغن جدید جایگزین کنید زیرا استفاده بیش از پنج شش ساعت تغییر فرمول میدهد وتبدیل به مواد ضرردار یا سرطان زا می شود .

همه عزیزان بدون استثنا میدانند پاتیل روغن زولبیا که شب اول ماه مبارک پر می کنند عادتا روز عید فطر خالی می شود و سلامتی شمارا به خطر می اندازند .

شاید بگویید :

بدون زولبیا وبامیه روزه ماه مبارک رمضان نمیچسبه

عزیزان آماده کردن زولبیا و بامیه سالم در منزل آنقدر آسان است که کمتر از ۱۰ دقیقه آن را می توانید آماده کنید .

نکته سوم

تجمیع وعده ها، عزیزان روزه دار بدانند که بیشتر افرادی که چاق می شوند در این ماه مبارک افرادی هستند که تنها یک وعده افطار تا افطار می خورند .زیرا تجمیع وعده ها به افزایش وزن منجر می شود . بنا براین بهتر است غذاهای داده شده در لیست غذایی را در سه وعده طبق رغبت خودت تقسیم کنید . در مقاله بعدی تقسیم وعد ه ها را تشریح خواهیم کرد ان شاء الله.

نکته چهارم

الگوی مصرف جامعه در ماه مبارک تغییر وافزایش پیدا می کند و مصرف غذاهای گوناگون در ماه مبارک افزایش پیدا می کند با یک نگاه به بازار خواربار فروشی وشیرینی فروشها وقصاب قبل و هنگام ماه مبارک رمضان افزایش فروش را شاهد خواهیم بود . یکی از فواید اجتماعی روزه این است با کم خوری انسانها در این ماه منجر می شود که متمولان جامعه به فکر فقرا بیفتند وبه آنان کمک کنند . ولی متاسفانه با تغییر حاصل در سفره ها تازه در روزگی به فکر افراد مرفه جامعه میفتیم که چه زندگی خوشی دارند .

نکته پنجم

کم تحرکی وافزایش خواب واستراحت ؛ کاهش فعالیت روزمره وافزایش مقدار تغذیه در ماه مبارک یکی از علل مهم افزایش وزن در این ماه است . قطعا تحرک و ورزش در گرمای تیرماه به افزایش تعرق و افزایش تشنگی منجر می شود . ولی پیاده روی وتحرک وشنا در فاصله افطار تا سحری بسیار مناسب است و برای کاهش وزن کمک میکند .

اما لاغرهای عزیز

بنده دو پیشنهاد برای شما دارم:

پیشنهاد اول

یکی از مهمترین عوامل افزایش وزن خوردن یک ماده شیرین بعد از وعده های سه گانه است زولبیا وبامیه ودیگر شیرینیهای ماه مبارک رمضان را بعد از وعده افطار فراموش نکنید حتی اگر میل ندارید من میگویم حتی اگر رغبت ندارید به زور بخورید خواستن توانستن است ونابرده رنج گنج میسر نمی شود

پیشنهاد دوم

لاغرها وقتی برای سحری بیدار می شوند خواب آلودگی وعدم رغبت به خوردن باعث می شود که سحری خوردنتان بی نتیجه باشد .پیشنهاد بنده این است که در روز بیشتر بخوابید که تا سحر بیدار بمانید که با رغبت بیشتر سحری بخورید و آخرین پییشنهادم این است که لیست میان وعده هایی که از بنده دریافت کردید حتما مصرف کنید.

سحری مثل ناهار 

وعده سحری بهتر است مثل وعده ناهار باشد و غذای اصلی در ‌این وعده صرف شود: انواع چلوخورش‌ها (البته کم‌چرب و سرخ نشده)، پلوهای مخلوط با حبوبات و سبزیجات (عدس پلو، لوبیا پلو و سبزی پلو) به همراه مرغ، ماهی یا گوشت به همراه سبزی خوردن یا سالاد و ماست برای ‌این وعده مناسب است. مصرف سالاد و یک واحد میوه تابستانی به کنترل تشنگی تا اواسط روز کمک می‌کند. از نوشیدن چای بلافاصله بعد از اتمام سحری اجتناب کنید، زیرا باعث افزایش دفع ادرار و از دست رفتن نمک‌های معدنی مورد نیاز بدن در طول روز می‌شود. 

توصیه می‌شود از مصرف قند و شکر مخصوصا در وعده سحر پرهیز کنید، زیرا باعث احساس گرسنگی زود هنگام می‌شود.لازم به ذکر است که روزه‌داری بدون صرف سحری برای تمام گروه‌های سنی به‌ویژه نوجوانان و جوانان می‌تواند با عوارض زیادی همراه باشد. گرچه در طی ماه رمضان و به‌ویژه روزهای اول ممکن است هیچ کدام از عوارض، شکایتی را در فرد ایجاد نکنند، اما قطعا عوارض بلندمدتی خواهند داشت، بنابراین اهمیت ویژه‌ای به وعده سحری بدهید. حتی اگر سال‌ها بدون سحری روزه می‌گرفتید از امسال این عادت مضر را اصلاح فرمایید. 

همزمان چند نوع غذا نخورید 

وعده شام بهتر است با فاصله یک ساعت بعد از افطار باشد. سوپ سبزیجات و مرغ، آش جو، حلیم بدون روغن، خوراک لوبیا با هویج، عدسی، خوراک سبزیجات، خوراک گوشت بدون چربی، ماهی کبابی با کمی‌نان (بهتر است از نان‌های سبوسدار مثل سنگک استفاده کنید) به همراه ماست و خیار یا دوغ پروبیوتیک و سبزی خوردن یا سالاد از انتخاب‌های مناسب برای این وعده هستند. از مصرف چای بلافاصله بعد از شام نیز خودداری کنید، چون جذب آهن منابع غیر گوشتی را کاهش می‌دهد. 

چند پیشنهاد برای وعده افطار 

به هنگام افطار ابتدا روزه خود را با چای یا شیر گرم و خرما یا کشمش باز کنید، سپس به‌طور متناوب در طی هفته می‌توانید مقداری نان و پنیر و سبزی و گردو یا شامی‌یا انواع کوکو یا چند قاشق فرنی یا شیربرنج به آرامی‌میل کنید. پیش از احساس سیری دست از خوردن بکشید، زیرا بعد از 20 دقیقه کاملا احساس سیری ایجاد می‌شود. 

شام تا سحر 

بهتر است به عنوان دسر بعد از شام از 3 تا 4 واحد میوه‌های تابستانی استفاده کنید. نوشیدن آب را در فاصله شام تا سحر (حداقل به میزان 3 لیوان) فراموش نفرمایید. 

پیشگیری از یبوست 

استفاده از غذاهای حاوی فیبر شامل انواع میوه و سبزی، نان سبوسدار، نخود سبز، کدومسمایی، بلغور، اسفناج و سایر گیاهان مثل برگ چغندر، میوه‌های خشک مخصوصاً گلابی، آلو، انجیر و بادام برای پیشگیری از یبوست و احساس دیرتر گرسنگی در طی روز توصیه می‌شود. 

بخورنخورهای افطار 

رطب یا خرما + آب:افطار کردن با خرما سنت و بهتر است تا شام چیز دیگری میل نشود. اما اگر خواستید چیز دیگری مصرف کنید بهتر است از شیرینی‌جات طبیعی مصرف کنید، مثل عسل به صورت شربت یا انگور و کشمش یا میوه‌های شیرین دیگر.آبی که هنگام افطار می‌نوشید بهتر است نه زیاد گرم باشد و نه زیاد سرد (معتدل).سعی شود افطار و شام با هم مصرف نشود، حداقل نیم ساعت بعد از افطار شام مصرف شود.در افطار لبنیات مثل دوغ و ماست مصرف نشود زیرا بسیار سرد است و برای مغز مضر بوده و چه بسا احساس کسالت به انسان دست دهد. 

بخورنخورهای شام 

حریره بادام با آرد برنج قهوه‌ای که با عسل یا شیره انگور یا شیره خرما شیرین شده باشد. نان + پنیر +سبزی + مغز گردو + چند عدد خرما یا مقداری انگور رسیده.اکتفا به یک نوع غذای ساده که بخار پز یا آب پز شده باشد مانند: انواع پلوها و خورش ها.می‌توان از غذاهای گوشتی یا غذاهای دریایی نیز در وعده شام استفاده کرد اما به مقدار کم (حداکثر 2 بار در هفته)می‌توان از آش جو با کشک مرغوب استفاده کرد. می‌توان از انواع سوپ‌ها نیز استفاده کرد. 

بخورنخورهای سحر 

بهتر است در سحری از غذاهای گیاهی پخته یا خام استفاده شود. مثلا: سالاد فصل + 2 قاشق غذا خوری جوانه گندم + لیمو ترش تازه و روغن زیتون و آن را خوب بجوید. سپس می‌توان مقدار کمی‌از غذاهای پخته گیاهی مانند پلو و خورش گیاهی استفاده کرد. به جای گوشت درسحری می‌توان از قارچ استفاده کرد.مقداری میوه و مغز بادام خام یا مغز گردو و پسته و فندق و تعدادی انجیر خشک، خوب جویده و بعد 2 لیوان آب خنک نیز میل شود. می‌توان در سحری چند دانه خرما یا انجیر یا میوه‌های دیگر نیز تناول کرد.غذاهای حاوی حبوبات، خرما، پنیر، نان گندم سبوسدار، شیر، ماست محلی، میوه و سبزیجات، نیز می‌توان مصرف کرد. 

توصیه‌های کلی 

در هنگام شام و سحری فقط از یک نوع غذا استفاده شود که شامل سه گروه غذایی باشد و از مصرف چند نوع غذا باهم خودداری شود. حتما سحری میل شود، زیرا به فرموده پیامبر (ص) درآن برکت است و نیاز تغذیه‌ای بدن را در طول روز تامین می‌کند و از کاهش قند خون و از بی‌حوصلگی و خستگی و کاهش یادگیری جلوگیری می‌کند.در سحری غذاهای کم حجم مصرف و سعی شود غذاهای فیبردار مصرف شود. مصرف سبزیجات و میوه جات هنگام سحری و شام بسیار مناسب است و کمک به دفع سموم می‌کند و تشنگی در طول روز را کاهش می‌دهد.در شام و سحر سعی شود از آرد سبوسدار استفاده شود.(نانی که با آرد سبوسدار پخت شده باشد مانند نان سنگک). 

در سحری از مصرف غذاهایی مثل: کوکو سبزی، کوکو سیب زمینی، کتلت، گوشت سرخ کرده، جوجه کباب، ماهی کباب، همچنین غذاهایی که ادویه زیاد دارند خودداری شود، زیرا این غذاها موجب تشنگی می‌شوند.از مصرف غذاهای شیرین و چرب مثل زولبیا و بامیه خودداری شود. مصرف غذاهای ساندویچی و سس مایونز نیز ضرر دارد و مناسب نیست.جهت احساس تشنگی کمتر، می‌توان در پایان سحری لیموترش استفاده کرد.در شام و سحری از مصرف غذاهای سنگین و سرخ کرده پرهیز شود.بعد از مصرف سحری بلا فاصله نخوابید.در هنگام سحری از نوشیدن چای خودداری شود زیرا دفع آب بدن را زیاد می‌کند و موجب تشنگی می‌شود.