مهارت‌های فرزندپروری

 

پدر و مادر عزیز آیا برای تربیت فرزندانتان دانشی آموخته‌اید؟ یا مهارتی کسب نموده‌اید؟ برای تربیت سازنده فرزندان مهارت‌هایی وجود دارد که با استفاده ار آن‌ها در روند مراقبت از کودکانتان می‌توانید نقش اساسی در رشد آن‌ها داشته باشید.  

1) به رفتارهای کودک‌تان با دقت توجه کنید 

بسیاری از والدین توجه کمی به آنچه که در خانه اتفاق می‌افتد دارند و به همین دلیل ممکن است مشکلات را بیشتر و مهم‌تر و بالعکس کمتر و کم اهمیت‌تر از آنچه که هست ارزیابی کنند. برای مثال: کودکان گاه‌گاهی نق می‌زنند به‌ویژه، در زمان خستگی، بیماری و یا تغییرات محیط، اگر والدین خود خسته و ناراحت باشند ممکن است این مشکل را خیلی بزرگ جلوه دهند. گاهی بالعکس، کودکی که مرتباً با همسالانش دعوا می‌کند والدین بی‌توجهی کرده و آن را طبیعی می‌دانند و هیچ اقدامی نمی‌کنند. 

با توجه نمودن به رفتارها و یادداشت کردن آن‌ها و اینکه چند بار در روز اتفاق می‌افتد بهتر می‌توانید بفهمید که آیا کودک‌تان مشکل دارد و آیا نحوه برخورد شما برای حل مشکل مفید است یا نه؟

2) چگونه می‌شود رابطه بهتری با فرزندتان داشته باشید؟

اوقات خوبی را با فرزندتان بگذرانید 

معمولاً والدین زمان بسیار کمی را با فرزندشان می‌گذرانند و بیشتر مواقعی که به ظاهر با بچه‌ها هستند، اغلب به فعالیت دیگری مشغول هستند. بهتر است در طول روز و به‌طور مکرر زمان‌هایی را با کودک‌تان بگذرانید. زمان‌های کوتاه (برای مثال 1 تا 10 دقیقه) مفیدتر است. مثلاً وقتی که کودک به شما مراجعه می‌کند تا چیزی بپرسد و یا چیزی می‌خواهد، بهترین زمان برای توجه به کودک است.

با کودک‌تان صحبت کنید 

در مورد چیزهایی که فرزند شما به آن علاقه دارد صحبت کنید. صحبت با کودک به او کمک می‌کند که سخن گفتن را یاد بگیرد، مهارت‌های اجتماعی و گفتگو کردن را بیاموزد و اعتماد به نفسش افزایش می‌یابد.

احساسات خود را به کودک‌تان نشان بدهید 

فرزندتان را بغل کنید، لمس کنید، در آغوش بگیرید، ببوسید، ماساژ دهید، قلقلک بدهید. این کارها به کودکان کمک می‌کند که از مورد توجه بودن و مورد محبت واقع شدن احساس آرامش کنند و رابطه عاطفی آن‌ها محکم‌تر شود.

3) اگر مایلید فرزند شما رفتار مطلوبی انجام دهد،  مهارت‌های تشویق کردن را بیاموزید 

رفتار مطلوبی را که می‌خواهید کودک‌تان انجام دهد دقیقاً مشخص کنید (برای مثال «داشتن نظم» برای کودک مبهم است، به جای آن می‌توانید از کودک خود بخواهید مثلاً اسباب‌بازی‌ها را در محل خودش قرار دهد). 

در هر نوبت یک رفتار را انتخاب کنید و وقتی فرزند شما آن رفتار را به‌صورت خودکار انجام می‌داد روی رفتار دیگری تمرکز کنید. 

از روش‌های گوناگون تشویق کردن استفاده کنید. تشویق‌های شما می‌تواند کلامی باشد (برای مثال: آفرین دخترم من واقعاً از این که بعد از اتمام  بازی اسباب‌بازی‌هایت را مرتب کردی، خوشحالم) یا تشویق‌های غیر کلامی مثل لبخند زدن، چشمک زدن، بغل کردن، و ... که کودکان از آن لذت می‌برند. اگر از تشویق مادی (خرید یک وسیله) استفاده می‌کنید دقت کنید آن وسیله گران نباشد ولی مورد علاقه فرزندتان باشد. حتماً بعد از اینکه کودک‌تان رفتار مطلوب را انجام داد آن را تهیه کنید و  به وعده خود عمل کنید. 

اگر در تشویق کردن فرزندتان برای انجام یک رفتار مطلوب ناموفق هستید با متخصص مشورت کنید.

4) رفتار و مهارت‌های جدید را به کودکانتان آموزش دهید

برخی از والدین تصور می‌کنند کودکان با گذشت زمان و وقتی بزرگتر می‌شوند یاد می‌گیرند چگونه در هر موقعیتی رفتار کنند. در حالی‌که برای یادگیری هر مهارت جدید لازم است والدین آموزش دهند، با فرزندشان تمرین کنند، کودک خود را تشویق نمایند و خود الگوی خوبی در این زمینه باشند.

5) چگونگی برخورد با رفتار نامطلوب فرزند 

کودکان خواسته‌های زیادی دارند که انجام همه آن‌ها مقدور نیست و یا برخی از این خواسته‌ها پسندیده نیستند. بنابراین همه کودکان لازم است که حدود و قوانین را یاد بگیرند و ناکامی و ناراحتی خود را هنگامی که به خواسته‌هایشان نمی‌رسند کنترل کنند. مدیریت این رفتارها برای والدین ممکن است پردردسر باشد، اما روش‌های مثبت و موثری وجود دارد که به کودکان کمک می‌کند کنترل بر خویش (خویشتنداری) را یاد بگیرند. 

روش‌های مختلفی برای اداره مشکلات رفتاری کودکان وجود دارد. والدین با تمرین این شیوه‌ها فرصت خواهند یافت که در هر شرایطی روش مناسب را برگزینند.

6) چگونگی  مدیریت رفتارهای نامطلوب کودکان در خارج از خانه 

کودکان ممکن است در خانه مشکلی نداشته باشند ولی در موقعیت‌های دیگری مثل مهمانی، فروشگاه، مطب پزشک و یا مسافرت مشکلاتی را به‌وجود آورند. 

از قبل آماده باشید و چنین موقعیت‌هایی را در خانه و خارج از خانه تمرین کنید. 

انتظاراتی را که از کودک خود دارید از قبل مشخص کنید و برای او توضیح دهید (برای مثال امروز که می‌رویم فروشگاه می‌خواهم که دست منو بگیری و از من دور نشوی) 

فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای برای کودک در آن موقعیت خاص فراهم کنید (مثلاً بردن اسباب‌بازی مورد علاقه کودک).

7) تسلط بیشتر بر اوضاع 

والدین عزیز هر روز حوادث و مسائلی در زندگی شما پیش می‌آید که ممکن است تعادل شما را دچار اشکال کند. نمی‌توانیم از وقوع بعضی حوادث جلوگیری کنیم ولی می‌توانیم خود را برای مقابله با چنین حوادثی آماده کنیم. می‌توانیم فکر، احساس و رفتارمان را طوری تنظیم کنیم که آسیب کمتری ببینیم. ابتدا موقعیت‌های دشوار را مرور کنید و مهارت‌هایی که برای برخورد با آن‌ها لازم است تمرین کنید. توانایی‌ها و ضعف‌های خود را بشناسید. اگر مشکلاتی در زندگی شما هست همین امروز برای حل آن اقدام کنید.

8) دست‌یابی به روحیه بهتر 

هنگامی که یک اتفاق ناگوار برای شما می‌افتد، افکار منفی از ذهن‌تان می‌گذرد. این افکار ممکن است در همان موقع باورکردنی باشند اما اگر بعداً راجع به آن فکر کنید به نظرتان غیرواقعی، مبالغه‌آمیز و حتی خنده‌دار بیابند. اما در همان زمان این افکار باعث ناراحتی و نگرانی بیشتر شما می‌شود و موجب می‌شود که شما تصمیمات درستی نگیرید و حتی مشکل‌تان بدتر شود. افکار منفی را شناسایی کنید (مثل من همیشه خراب می‌کنم). در گفتگو با خود عبارت مثبت در جهت سازگاری بیشتر استفاده کنید. (مثل می‌توانم این مشکل را حل کنم) و با افکار منفی مبازره کنید (گاهی خراب می‌کنم ولی بیشتر اوقات خوب عمل کرده‌ام) یاد بگیرید که چگونه خودتان را در شرایط سخت آرام نگه دارید. برای موقعیت‌هایی که احتمال دارد مشکلی پیش بیاید برنامه‌ریزی کنید و آماده باشید.

9) تقسیم  مسئولیت‌ها 

پدر یا مادر بودن وظیفه دشواری است و اگر پدر یا مادر هر کدام بخواهند به تنهایی این مسئولیت را بپذیرند دچار خستگی و ناامیدی خواهند شد. یاد بگیرید از دیگران کمک بخواهید با همسرتان کارها را تقسیم کنید در مورد مشکلات پیش آمده حرف بزنید. اگر تا حالا چنین کاری نکرده‌اید ممکن است در ابتدا همسر و سایر اطرافیان به راحتی تقاضای شما را نپذیرند چون آنان عادت کرده‌اند که شما به تنهایی همه کارها را انجام دهید.

مهارت‌های فرزندپروری- دکتر مصطفی نجفی- فوق تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان

مطالب پیشنهادی:

بیمه های مکمل بر قشرهای آسیب پذیر چه تاثیری دارد؟

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها چیست؟
چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟

آمادگی سازمانهای غیر دولتی در حوادث و بلایا

http://maktoobshop.com

مهارت های فرزند پروری

مسئله فرزند پروری هیچ زمانی به اندازه امروز در موفقیت خانواده ها تاثیر نداشته است. نحوه تربیت فرزندان، رفتار نسل حاضر را شکل داده و عملکرد نسل آینده را نیز تعیین خواهد کرد و به این ترتیب بر دنیای پیرامون ما تاثیر خواهد گذاشت.

شما از صبح روز تعطیل آخر هفته وحشت دارید، هر هفته فرزندان دوازده تا هشت ساله در حین تماشای تلویزوین با هم بگو مگو و دعوا دارند. شما پیوسته به آنها اخطار می دهید که از دعوا و مشاجره بپرهیزند. اما در واقع هیچ ابزاری موثری برای پشتیبانی کردن از هشدارهای خود در اختیار ندارید.

رفتارهای خوب و بد هر دو به وسیله پاداش هایی شکل می گیرند که فرزند شما دریافت می کند. گاهی اوقات والدین به طور ناخواسته رفتار بد فرزند را پاداش می دهند. رفتار بد فرزند شما در صورت پاداش داده شدن از سوی شما یا دیگران، تقویت خواهد شد. رفتاری که پاداش داده نشده و یا تنبیه به دنبال داشته باشد، تضعیف شده و احتمال وقوع آن در اینده کمتر می شود.

سه قانون فرزند پروری

از سه قانون اساسی تربیت فرزند پیروی کنید . قوانین ساده به نظر می رسند!

1-      رفتار خوب را پاداش دهید (و این کار را بلافاصله و مکرر انجام دهید.

هنگامی که کودک شما برای انجام کاری خاص، پاداش دریافت می کند، آن رفتار تقویت می شود. این بدان معناست که احتمال وقوع آن رفتار در اینده افزایش پیدا می کند. بعضی پاداش هایی که کودکان دوست دارند: 

- پاداش اجتماعی : لبخند، بغل کردن ، دست زدن و ...

- پاداش فعالیتی : رفتن به پارک، کمک به مادر در پخت شیرینی و ....

- پاداش مادی : پول، توپ، یویو و ...

2-      ناخواسته رفتار بد را پاداش ندهید.

ممکن است فرزند شما یاد گرفته باشد که می تواند رفتن به رختخواب را با غرزدن، گریه کردنو ابزار ناراحتی به تاخیر بیاندازد. اگر در مقابل او تسلیم شده  و به او اجازه داده اید بیشتر بیدار بماند، ناخواسته او را برای گریه کردن و ابراز ناراحتی پاداش داده اید. این رفتارها به احتمال فراوان در آینده نیز تکرار خواهند شد.

3-      برای رفتارهای بد، تنبیه در نظر بگیرید. ( اما فقط از روش تنبیه ملایم استفاده کنید)

 شما گاهی اوقات نیاز دارید که از شیوه های تنبیهی ملایم برای کاهش یا حذف برخی از رفتارهای نامقبول یا خطرناک استفاده نمایید. بعضی از این شیوه ها عبارتند از : سرزنش کردن، پیامدهای طبیعی ، پیامدهای منطقی ، محروم سازی زمان مند و تنبیه رفتاری.

ارتباطات روشن به فرزند پروری موثر کمک می کند :

-         والدین باید در مورد اینکه کدام رفتارهای فرزندشان مطلوب و کدام رفتارها نامطلوب است، به توافق برسند. در غیر اینصورت فرزند آنها در مورد اینکه چه رفتاری از او انتظار می رود، دچار سردرگمی و در نتیجه رفتاری نامطلوب از خود نشان می دهد.

-         با فرزند خود ارتباط روشنی داشته باشید. شما و همسرتان باید با کمک یکدیگر قوانینی را که می خواهید فرزندتان به آنها عمل کند، تعیین نمایید. در صورت امکان کودک خود را برای مشارکت در تعیین و تعدیل قوانین تشویق کنید.

-         قادر باشید دستورات روشن و موثر به کودک خود بدهید. "لطفاً اسباب بازی هایت را بردار" یک درخواست ساده است. " غذا را روی زمین نیانداز" یا " بیا اینجا و کتت را از روی زمین بردار و آن را به چوب لباسی آویزان کن" دستور هستند. دستور باید روشن و صریح باشد نه مبهم و نامفهوم.

-         فرزند شما به انضباط دادن هم همانند عشق و محبت نیاز دارد. فرزند شما با دریافت عشق و انضباط از سوی شما، احترام به خود و خودکنترلی را یاد می گیرد. چنانچه مساله ای شما را از انضباط دادن به فرزندتان باز می دارد، ماهیت آن را مشخص کرده و در جهت اصلاح آن اقدام نمایید.

-          

راههای افزایش رفتار خوب

-         رفتار خوب فرزند خود را تشویق وتحسین نمایید.

-         نسبت به برخی از سوء رفتارهای فرزند، به طور فعال بی توجهی کنید.

-         پس از اینکه یک رفتار نامطلوب را به عنوان هدف در نظر گرفتید، رفتار خوب جایگزین آن را پاداش دهید.

-         فرزند خود را برای تمرین نمودن رفتاری که از او می خواهید یاد بگیرد، کمک نمایید.

-         والد منظمی باشید، قوانین خانوادگی روشن، امور روزمره قابل پیش بینی را وضع کرده و در فعالیتهای روزانه فرزند خود، ثبات ایجاد کنید.

-         برای فرزند خود، الگوی مناسبی باشید.

روش هایی برای متوقف ساختن رفتارهای بد فرزندان

تنبیه، یک پیامد ناخوشایند یا جریمه ای است که به دنبال یک  رفتار می اید، استفاده صحیح از تنبیه ملایم، به لحاظ هیجانی به فرزند شما صدمه نخواهد زد. این تنبیه اغلب برای بهبود رفتار ضرورت دارد. با این وجود، تنبیه شدید، طعنه و کنایه و تهدیدات خشن می توانند به عزت نفس و سلامت هیجانی او آسیب بزنند.

نکات عمده را به یاد داشته باشید :

-         پاداش دادن به رفتار خوب، آسان ترین و بهترین راه برای ایجاد رفتار مطلبو است.

-         تنبیه ملایم، به متوقف شدن رفتار بد فرزند شما کمک می کند.

-         در تنبیه کردن امساک به خرج دهید و تنها از تنبیه ملایم استفاده کنید.

-         در زمان تنبیه فرزند خود، یک الگوی منطقی و غیر پرخاشگر باشید.

-         موثرترین روشهای تنبیه ملایم عبارتند از : سرزنش، پیامدهای طبیعی، پیامدهای منطقی و جریمه رفتاری و محرومیت زمان بندی.

سرزنش : به هنگام سرزنش فرزندتان، آرامش خود را حفظ کرده و به طور مختصر دلیل آن را بیان کنید. برخی از فرزندان از سرزنش های طولانی و مشاهده ناراحتی و عصبانیت والدین خود، لذت می برند. آنها می خواهند که توجه بیشتری از والدین خود دریافت کنند. حتی اگر این توجه منفی باشد.

پیامدهای طبیعی : یک پیامد طبیعی ، رویدادی است که به طور معمول یا طبیعی ، به دنبال یک رفتار بد اتفاق می افند، مگر اینکه شما برای جلوگیری از وقوع آن پیامد، پا پیش بگذارید. به فرزند خود اجازه بدهید تا پیامد طبیعی رفتار خود را تجربه کند، مگر اینکه در این کار خطری، ایمنی او را تهدید نماید.

پیامدهای منطقی : گاهی اوقات شما نمی توانید اجازه بدهید که پیامدهای طبیعی اتفاق بیافتند، زیرا آنها برای فرزند شما خطرناک هستند. مثلاً پدر نمی تواند اجازه بدهد که علی سه ساله پیامدهای وارد شدن به سه چرخه به خیابان را تجربه کند. اما می تواند پیامدهای منطقی را به کار گیرد. پدر می تواند به سرعت سه چرخه را برداشته و علی را به مدت یک هفته از استفاده از آن محروم کند. به هنگام استفاده از پیامدهای منطقی ، شما در واقع تنبیهی را برای رفتار بد اعمال می کنید. مراقب باشید که تنبیه به لحاظ منطقی با ماهیت سوء رفتار، تناسب داشته باشد.

محرومیت زمان مند : محرومیت زمانمند بهترین روش تنبیه و مورد تائید روانشناسان است. محرومیت زمان مند، یعنی گذاشتن کودک در یک مکان کسل کننده و ملال آور، بلافاصله پس از اینکه رفتار بدی را از خود نشان می دهد. کودک تا زمانی که زنگ ساعت یا زمان سنج پایان زمان محرومیت او را نشان می دهد، باید در آنجا بماند. مدت زمان قرار گرفتن کودک در محرومیت زمان مند، یک دقیقه به ازای هر سال سن اوست. کودکان محرویمت زمان مند را دوست ندارند. زیرا هنگامی که در محرومیت زمان مند قرار می گیرند، توجه خانواده را از دست می دهند. آنها قدرت و کنترل و توانایی خشمگین ساختن و ناراحت کردن والدین خود را هم از دست می دهند. آنها آزادی برای بازی کردن با اسباب بازی ها و شرکت در فعالیت های جذاب را هم از دست رفته می بینند. محرومیت زمان مند، فوری وقاطع است. کودکان از امکان کمتری برای اجتناب کردن از آن برخورداند. معمولا فرزند شما در زمان فرستاده شدن به محرومیت زمان مند و در طول زمان محرومیت نسبت به شما برافروخته است. به طور معمول، این آزردگی پس از اتمام زمان محرومیت، به سرعت از بین می رود.

به یاد داشته باشید :

محرومیت زمان مند، به معنای محرویمت کودک از پاداش ها ، تقویت ها ، توجه و فعالیت های است که برایش جذابیت دارند.

-         محرویمت زمان مند در صورتی که به درستی مورد استفاده قرار گیرد، به لحاظ هیجانی به کودک صدمه نمی زند.

-         یک یا دو رفتار هدف ناخوشایند را برای کاهش انتخاب کنید. به این رفتارها، رفتارهای هدفمند می گویند، زیرا هدف شما تغییر دادن آنهاست. به صورت مداوم و مکرر، روش محرومیت زمان مند را در مورد این رفتارهای هدف، مور استفاده قرار دهید.

-         بعضی سوءرفتارهایی که مستحق محرویمت زمان مندند عبارتند از : کتک زدنریال قشقرق و کج خلقی، آزاد دیگران، گریه کردن به شیوه ای زننده و با صدای بلند ( به قصد) تبیه والدین، انجام کارهای خطرناک مانند وارد شدن به خیابان با سه چرخه، فحش دادن و قطع کردن مکرر صحبت های بزرگسالان پس از اینکه به او اخطار داده شده است.

مطالب پیشنهادی:

مشکلات نظام سلامت در کشور ایران

مشکلات موجود در سیستم واردات وصادرات

نحوه ارائه خدمات بهداشتی درمانی در برخی کشورهای دنیا

نقش سازمانهای بیمه گر اجتماعی و خصوصی در اقتصاد سلامت

دسترسی به تمامی این مطالب در سایت

http://maktoobshop.com