این یادداشت، اشاره ای دارد به برخی از مهم ترین گیاهان دارویی با خواص کاهش دهندگی قند خون که گزارش های بالینی و آزمایشگاهی معتبر مبنی بر موثر بودن آن ها موجود است و همچنین نگاهی می اندازد به گیاهان دارویی که در طب سنتی ایران در درمان بیماری دیابت تجویز می شوند.
1- پیاز و سیر
سیر از سبزی هایی است که تاریخی بسیار کهن دارد. این گیاه حداقل 3 هزار سال در طب چین کاربرد داشته است.
پیاز نیز یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی است که از هزاران سال قبل به عنوان طعم دهنده غذاها و همچنین دارو از آن استفاده می شود. ترکیبات فعال گوگردی مانند آلیل پروپیل دی سولفید موجود در پیاز و اکسیدآلیل دی سولفید موجود در سیر نقش اصلی را در کاهش قندخون دارند.
پیاز و سیر باعث افزایش میزان انسولین در خون می شوند. هر چقدر مصرف این مواد بیشتر باشد، قند خون بیشتر کاهش می یابد. مصرف قرص های سیر به میزان 2400 میلی گرم در روز به مدت 3 ماه، قند خون را مختصرا کاهش می دهد.
گیاهان دارویی توسط بیماران دیابتی تحت هیچ شرایطی نباید بدون نظر تیم پزشکی مصرف شوند.
2- خیار تلخ
این میوه شبیه کدوی زگیل دار است و در نواحی گرمسیر مانند آمازون، آفریقای شرقی و آسیا رشد می کند و در آمریکای جنوبی به عنوان غذا و دارو کشت می شود. میوه تازه آن به رنگ سبز است که با رسیدن به رنگ نارنجی- زرد تبدیل می شود.
تمام قسمت های این میوه بسیار تلخ است. میوه خیار تلخ حاوی ماده ای شبیه انسولین است و مصرف روزانه حدود 60 گرم شیره این گیاه به کاهش مختصر قندخون منجر می شود.
3- شنبلیله
این گیاه بومی ایران است و در بیشتر نواحی ایران می روید و به عنوان سبزی خوراکی کاشته شده و مصرف می شود.
تجویز 15 تا 50 گرم پودر دانه شنبلیله خیسانده در آب موجب کاهش قندخون ناشتا و بعد از غذا می شود. پودر دانه شنبلیله علاوه بر کاهش مختصر قندخون باعث کاهش چربی های خون نیز می شود.
4- سیاه گیله
در ایران تنها یک گونه از قره قات وجود دارد که آن هم در جنگل های تالش و نواحی مرطوب رشد می کند که در زبان محلی به آن سیاه گیله می گویند. میوه آن را می توان هم به صورت تازه و هم خشک شده مصرف کرد یا در تهیه انواع مرباها و دسرها به کار برد. برگ های این گیاه در طب سنتی در درمان بیماری دیابت استفاده می شود.
اثر ضددیابت یک بار مصرف عصاره این گیاه که اثری مشابه انسولین دارد، تا چند هفته در بدن باقی می ماند. به علاوه این گیاه دارویی در پیشگیری از عوارض بلندمدت دیابت مانند عوارض قلبی- عروقی، عصبی، کلیوی و چشمی تا حدی موثر است. عصاره آن به مقدار80 تا 160 میلی گرم 3 بار در روز برای بیماران مبتلا به دیابت توصیه می شود.
5- خار مریم
خار مریم اصالتا بومی منطقه مدیترانه است. این گیاه امروزه در سراسر نقاط دنیا از اروپا تا آسیا و از آفریقا تا آمریکای شمالی گسترده شده است. این گیاه دارویی موجب افزایش حساسیت سلول ها به انسولین و کاهش قندخون می شود. ماده موثر آن سیلی مارین نام دارد که تجویز آن به مقدار 200 میلی گرم 3 بار در روز موجب کاهش مختصر قندخون ناشتا و هموگلوبین HbA1C و چربی های خون می شود.
6- هندوانه ابوجهل
هندوانه ابوجهل یا خربزه روباه یکی از گیاهان دارویی متعلق به خانواده خیارها و کدوها است. این گیاه بومی ایران بوده و در نواحی جنوبی کشور و مناطقی مانند جنوب استان خراسان یافت می شود. میوه این گیاه دارای گلوکوزید قابل تبلوری با طعم بسیارتلخ به نام کولوسنتین است. این گلوکوزید که به حالت متبلور و خالص به رنگ زرد است، در آب به نسبت 20 درصد حل می شود و اگر هیدرولیز شود، گلوکز و ماده ای به نام کولوسنتتین می دهد.
در طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران تجویز میوه این گیاه جهت کاهش قند خون متداول است. میوه این گیاه بسیار سمی است و مصرف مقدار زیاد آن باعث اسهال خونی و درنهایت مرگ می شود.
تجویز مقدار 100 میلی گرم 3 بار در روز ماده موثر هندوانه ابوجهل به مدت 2 ماه در بیماران دیابتی نوع دوم، موجب کاهش مختصر میزان هموگلوبین HbA1C و قندخون ناشتا می شود. تجویز این مقدار به مدت 2 ماه در این بیماران بدون هیچ گونه عوارض جانبی گوارشی، کبدی و کلیوی است.
7- پسیلیوم یا اسفرزه
پسیلیوم یا اسفرزه، گیاهی از خانواده پلانتاجیناسه آ و یک داروی ملین گیاهی است که از طریق جذب آب باعث حجیم شدن محتویات روده شده و با افزایش حرکات دودی شکل باعث تخلیه مدفوع می شود. مصرف پودر پسیلیوم به مقدار 10 گرم در روز و به مدت 8 هفته هموگلوبین HbA1C را مختصرا کاهش می دهد.
8- عدس الملک
این گیاه بومی ایران است و در طب سنتی جهت کاهش قندخون بیماران دیابتی تجویز می شود. با این حال مصرف روزانه پودر بذر گیاه به مقدار 1500 میلی گرم در روز به مدت 2 ماه اثر مفیدی بر قندخون نشان نداده است و فعلا اطلاعات علمی کافی در مورد اثرات این گیاه در دسترس نیست.
9- چای سبز
بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده ای به نام کاتچین است که فعالیت آنتی اکسیدانی آن بسیار بالا است. مصرف روزانه 5/1 گرم پودر چای سبز خشک موجب کاهش مختصر قندخون در بیماران دیابتی می شود. مقدار توصیه شده برای بیماران دیابتی مصرف 2 فنجان چای دم کرده در روز است.
10- دم کرده گزنه
ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده است که در صورت لمس کردن ساقه به دست می چسبد و پوست را می گزد و تولید خارش و سوزش می کند و شاید به همین دلیل آن را گزنه نامیده اند. تخم آن نرم، ریز و تیره رنگ و مانند تخم کتان است. قسمت مورد استفاده این گیاه برگ های تازه، ریشه، شیره و دانه آن است.
گزنه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی کاهنده گلوکز خون معرفی شده است. عصاره برگ گزنه می تواند یک نقش حفاظتی در برابر افزایش میزان قندخون و تخریب سلول های پانکراس داشته باشد.
11 - کلپوره همدانی، مریم نخودی همدانی
استفاده از این گیاه به طوری که در کتب دارویی قدیمی آمده است به زمان های دور نسبت داده می شود. بقراط، دیوسکورید، پلین و جالینوس از این گیاه در آثار خود نام برده اند. عصاره این گیاه محتوی مواد موثره زیره است. مصرف عصاره این گیاه به مقدار 125 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت 6 هفته قندخون را مختصرا کاهش می دهد.
حرف آخر
در مجموع، مصرف گیاهان دارویی توسط بیماران دیابتی تحت هیچ شرایطی نباید بدون نظر تیم پزشکی انجام شود. این گیاهان دارویی نباید جایگزین داروهای ضددیابت یا انسولین در بیماران دیابتی شود چرا که اولا اثر این گیاهان بر کاهش قندخون خفیف است و ثانیا از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و ثالثا ممکن است با دیگر داروهای مورد استفاده بیماران تداخل داشته باشند. همچنین عوارض و اثرات مصرف طولانی مدت این گیاهان ناشناخته است. در حال حاضرهیچ گونه توصیه ای علمی در ارتباط با مصرف آن ها وجود ندارد.
منبع:chamranhospital.ir
ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد کدامند؟
چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟
ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت
کودک چاق، به ویژه در فرهنگ ایرانی بسیار دوست داشتنی و زیبا تلقی می شود. مادران باردار با دیدن عکس کودکان چاق آرزو می کنند چنین کودکی داشته باشند اما آیا این باور درستی است؟ حقیقت این است که خطرات زیادی سلامتی کودکان چاق را تهدید می کند. دلیل افزایش چشمگیر چاقی کودکان، غذا خوردن بیشتر نیست. تحقیقات نشان می دهد میزان انرژی مصرفی کودکان طی ۲۰ سال گذشته، تغییر چندانی نداشته و دلیل افزایش وزن کودکان، کم تحرکی آن هاست. زندگی در خانه های آپارتمانی و کوچک، مجال دویدن و بازی کردن را از کودکان گرفته است. آن ها بیشتر وقت خود را پای تلویزیون یا کامپیوتر صرف می کنند از این رو یا خیلی کم اشتها و کم خوراک می شوند یا پرخور و چاق. تبلیغات تلویزیونی، در دسترس بودن شیرینی، تنقلات و علاقه شدید به خوردن نوشیدنی های گازدار و پر کالری از شمار دلایل مهم برای چاقی کودکان است. چربی زیاد، فشار خون بالا و بالا رفتن میزان قند خون همه از عوارض چاقی در سنین کم و ادامه این مشکلات تا سنین بالاتر است. از عواقب دیگر، گوشه گیر شدن کودک است. او احساس می کند با دیگران فرق و تصویر نادرستی از وضعیتش در ذهن دارد. کودکان دیگر نیز بعضاً او را در جمعشان راه نمی دهند و در مجموع اعتماد به نفسشان بسیار پایین خواهد بود. ● راه درمان چاقی: درمان این عارضه را از چند جنبه مورد بررسی قرار می دهیم: ▪ تغییر عادت و رفتار: کودکان آن چه را که می بینند اجرا می کنند پس اگر به فکر سلامت کودکمان هستیم ابتدا باید از خود شروع کنیم. باید به او بیاموزیم که کدام غذاها مفیدترند و باید بیشتر خورده شوند، این که غذا خوردن زمان خاصی دارد و خوردن زیاد شکلات و شیرینی مضر است و غیره. ▪ تامین نیازهای غذای کودک و رژیم درمانی: واضح است که نیاز کودک با افزایش سن تغییر می کند و یک کودک پیش دبستانی رشد کند و آرامی دارد و نیاز او نسبت به دوران بلوغ بسیار کم است. میانه روی و رعایت تنوع غذایی، اصول تغذیه کودکان است، او باید از همه گروه های غذایی تغذیه کند. برای رژیم درمانی کودکان چاق در صورتی که کمتر از هفت سال داشته باشند، نیازی به اجرای رژیم غذایی لاغری نیست بلکه باید بکوشیم وزن کودک را برای مدتی طولانی ثابت نگه داریم زیرا با افزایش قد، خود به خود وزن کودک طبیعی خواهد شد. برای رژیم کودکان بالاتر از هفت سال بهتر است قندهای ساده، چربی و کربوهیدرات های بیش از اندازه، محدود شوند. بهترین سرعت کاهش وزن در کودکان، هر ماه ۵۰۰ گرم است در این صورت کودک هیچ گونه لطمه ای نخواهد دید. ▪ تحرک و فعالیت: سعی در کاهش کارهای نشستنی و تشویق کودک به فعالیت بیشتر و بازی با همسالانش به سوخت بیشتر انرژی در بدن او کمک خواهد کرد. بهتر است او را به پارک و خیابان ببریم، تشویق به دوچرخه سواری کنیم و زمینه های فعالیت را برایش فراهم آوریم. ▪ رفع مشکلات روحی: والدین باید با توجیه کودک و فراهم کردن شرایط مناسب روحی برای او به بهبود روند درمان کمک کنند. ●نگذاریم کودکان چاق شوند: ▪ اشتهای کودک را در نظر بگیریم؛ نیازی نیست حتماً غذایش را تا آخر بخورد سپس به زور به او چیزی نخورانیم. ▪ خوراکی ها و شیرینی های پرکالری را برایش نخریم و از دسترس او دور نگه داریم. ▪ چربی غذای کودک باید در حد طبیعی، یعنی ۳۰ درصد کالری مصرفی یا کمتر باشد. ▪ سبزیجات تازه و میوه ها را در اختیارش بگذاریم و دقت کنیم که حداقلی را که نیاز دارد، مصرف کند. ▪ با او بازی کنیم؛ راه برویم و بدویم تا از بودن در کنار خانواده و فعالیت کردن لذت ببرد. هم چنین او را به شرکت در بازی های کودکانه و فعالیت های گروهی تشویق کنیم. ▪ شکلات و شیرینی را از فهرست جایزه های خود به کودکتان خارج کنید. |
منبع : روزنامه ایرانمطالب پیشنهادیسرطان سینه و تمامی گفتنی های آننقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
|