10دلیل برای کم‌ وزن بودن نوزاد هنگام تولد

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

به گزارش شبکه ایران، بالا بردن کیفیت مراقبت‌های دوران بارداری و بخصوص رعایت بهداشت و تغذیه مادر،‌ پیشگیری از زایمان زودرس،‌ طرح و اجرای برنامه‌های آموزشی برای گروه‌های پرخطر بویژه مادران جوان و مادران با تحصیلات کم،‌ نقش مؤثری در پیشگیری از کم وزنی نوزاد هنگام تولد دارد. وزن کم نوزاد ارتباطی قوی با کمبود دریافت ویتامین‌های بدن مادر در دوران بارداری دارد.

مراقبت‌های مادر در دوران جنینی

دکتر بدری اسلامی، متخصص زنان و زایمان در رابطه با اهمیت تغذیه‌ای مادر در دوران بارداری می‌گوید: زنانی که در طول دوران بارداری ویتامین و مواد کمتری استفاده می‌کنند،‌ نسبت به زنانی که فقط قرص‌های آهن و فولیک اسید استفاده می‌کنند، احتمال متولد شدن نوزاد با وزن 2 کیلو و 500 گرم در آنها کمتر است. در زنان باردار کمبود وزن یا افزایش وزن مادر خصوصاً در سه ماهه دوم بارداری، با کاهش وزن کودک هنگام تولد ارتباط تنگاتنگی دارد. محدودیت دریافت تغذیه کافی و مورد نیاز مادر هنگام تولد، میزان مرگ و میر جنین را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهد. 

عوامل کمبود وزن نوزاد 

دکتر اسلامی در مورد عوامل کمبود وزن نوزاد هنگام تولد می‌گوید: عواملی همچون رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب مادر در طول مدت بارداری،‌ جثه بدنی والدین، استرس روانی،‌ عوامل شغلی و وضعیت معیشتی خانواده،‌ مصرف سیگار و همچنین عوامل دیگر مانند: عفونت‌های مایع آمینوتیک و واژینوز باکتری، موجب نارس متولد شدن نوزاد با وزن کم می‌شود. وزن بالای نوزاد موقع تولد (ماکروزمی) به وزن بیش از 4 کیلوگرم یا 4 کیلو و 500 گرم گفته می‌شود. در مادران دیابتی نوزاد معمولاً با وزن بالا به دنیا می‌آید. علل وزن بالای نوزاد هنگام تولد را می‌توان چاقی مادر و بیماری دیابت در او ذکر کرد. از دیگر عوامل بزرگ بودن جنین پسر،‌ زایمان‌های متعدد،‌ بارداری طولانی مدت، سابقه نژادی یا همان عامل وراثتی زایمان در خانواده و به دنیا آوردن نوزاد با وزن بالای چهار کیلوگرم است که در مادران دیابتی اگر نوزاد بیش از 4 کیلو و 500 گرم وزن داشته باشد،‌ باید عمل سزارین انجام شود تا از خطر آسیب فلج دائمی شبکه بازویی نوزاد به سبب گیر کردن شانه نوزاد موقع تولد و شکستن استخوان ترقوه و سفال هماتوم،‌ از مرگ او جلوگیری شود. 

شرایط رشد جنین و عوامل خطرسازی که او را تهدید می‌کند، از مهم‌ترین عواملی است که باید به آن توجه داشت. دکتر فاطمه کیمیایی اسدی، متخصص زنان و زایمان در این زمینه می‌گوید: رشد جنین وابسته به فراهم بودن مواد غذایی است. کاهش یا افزایش مصرف گلوکز از سوی زن باردار، رشد جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور کلی وزن جنین در سه ماهه اول بارداری تعیین می‌شود. 

رشد غیرمطلوب سه ماهه اول همراه با محدودیت رشد در ادامه بارداری و زایمان زودرس در 23 الی 24 هفتگی است. 25 الی 60 درصد کمبود وزن با توجه به نژاد و وزن و قد مادر طبیعی است. عوامل خطرساز در اثر کمبود وزن جنین به سبب عواملی همچون بیماری مادر در طول دوران بارداری مانند سرخجه،‌ سیتومگالو ویروس و برخی ناهنجاری‌های رحمی مادر است. 

یکی دیگر از علل کم وزنی جنین، وجود اوره یا پروتئین در ادرار مادر است. 

میزان مرده‌زایی آخرین ماه بارداری با چاقی مادر ارتباط مستقیم دارد که این پدیده در مادران دیابتی تقریباً دو برابر است، همین عامل سبب وزن زیاد نوزاد می‌شود. بیماری‌های مزمن یا ناهنجاری‌های مادرزادی سبب تأخیر در رشد و نمو می‌شود. عوامل مربوط به غدد درون‌ریز،‌ کم‌کاری بعضی غدد مترشحه درون‌ریز مثل تیروئید و هیپوفیز، سبب تأخیر رشد می‌شود. عوامل روانی هم سبب کم‌اشتهایی و به دنبال آن موجب تأخیر در رشد می‌شود. 

سن بارداری مادر با وزن جنین ارتباط مستقیم دارد و اگر نوزاد نارس باشد، به مراتب مراقبت و نگهداری او توسط مادر مشکل‌تر می‌شود. 

دکتر محمدرضا درخشان، عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان و متخصص اطفال در این باره می‌گوید: از زمان تشکیل نطفه در رحم مادر تا زمان زایمان، وزن مادر و عواملی که ممکن است در این دوران برای مادر و جنین حادث شود، از علت‌های کم وزنی و یا وزن بالای نوزاد است. چنانچه تولد نوزاد کمتر از 6 ماه اتفاق افتد، سقط محسوب شده و نگه داشتن جنین در چنین شرایطی غیرممکن است. اگر تولد نوزاد بعد از 6 ماهگی دوران بارداری مادر صورت بگیرد، زایمان زودرس است. هر چه به پایان 9 ماهگی بارداری مادر نزدیک شود، نوزاد در آستانه متولد شدن و رسیده‌تر شدن است و سیر طبیعی رشد خود را دارد. بعداز 9 ماه کامل اگر نوزاد دیرتر از موعد متولد شود، وزنش کاهش می‌یابد زیرا نیاز‌های تغذیه‌ای او از طریق جفت تأمین نمی‌شود. وزن کم، ‌چروک پوست و ناخن‌های بلند، از نشانه‌های دیر متولد شدن نوزاد است. ارتباط کمبود وزن جنین با سن مادر برای اولین رتبه بارداری بین 20 الی 30 سالگی است. اگر چنانچه مادر خارج از این محدوده سنی نوزاد خود را به دنیا بیاورد، شانس کم وزنی نوزاد بیشتر خواهد شد. رعایت نکردن رتبه تولد در نوزاد اول با نوزاد سوم و یا چهارم فرق دارد. مسلماً در اولین بارداری نوزاد وزن کمتری دارد اما در رتبه‌های بعد وزن نوزاد بیشتر می‌شود. 

نشانه‌های تأخیر در رشد کودک تأخیر در نشانه‌های رشد کودک بعد از متولد شدن علل مختلفی دارد. دکتر درخشان، متخصص اطفال در این رابطه می‌گوید: وزن طبیعی کودک هنگام تولد بین 2 کیلو و 700 الی  4 کیلو و 200 گرم است. معمولاً برای نوزادان ایرانی این وزن طبیعی است. هر چه وزن کودک از این معیار در نظر گرفته شده فاصله بیشتری داشته باشد، مسلماً خطر بیشتری کودک را تهدید می‌کند. در این معیار کم وزنی مترادف با نارس بودن است. هرچه نوزاد وزن کمتری داشته باشد، نارس‌تر است. خطرات نارس بودن نوزاد عمدتاً ریه نوزاد و اکسیژن‌رسانی به بدن و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همین عامل سبب عقب‌ماندگی مغزی نوزاد می‌شود و احتمال مرگ او را افزایش می‌دهد. 

در بین این دو محدوده وزنی تعیین شده به طور طبیعی اگر هنگام زایمان مادر مشکلی به وجود نیاید، نوزاد می‌تواند سیر طبیعی زندگی خود را داشته باشد. آنچه اهمیت دارد، میزان مراقبت مادر، ‌اهمیت تغذیه و توان جسمی او در پرورش نوزاد است. چنانچه اضافه وزن ناشی از بیماری مادر نباشد، خطر خاصی از نظر بیماری کودک را تهدید نمی‌کند و اضافه وزن نوزاد با مراقبت‌های صحیح مادر بعد از مدتی به حالت طبیعی برمی‌گردد. 

نوزاد نارس نیاز بیشتری به مراقبت دارد، در بسیاری از موارد با نوزادانی مواجه هستیم که کمبود وزن آنها جبران شده و به وزن طبیعی رسیده‌اند. کمبود وزن نوزاد در سن دو سالگی باید به حالت نرمال رسیده باشد. نوزادی که با وزن یک کیلو و 900 گرم متولد شده، با وزن شایع هنگام دوسالگی باید به وزنی در حدود 3 کیلوگرم رسانده شود. 

اهمیت منحنی رشد 

اقدامات مربوط به ارتقای ‌رشد کودک با وزن کردن و سپس ثبت وزن روی منحنی شروع می‌شود،‌ ولی این امر به تنهایی باعث ارتقای رشد کودک نمی‌شود. مشاوره تغذیه‌ای با مادر درخصوص تأخیر در رشد کودک، ‌‌بخش بسیار مهمی در این برنامه‌ها به شمار می‌رود. در کودکان خردسال وزن (در مقایسه با قد و دور بازو) شاخص بسیار حساس‌تری برای اطمینان از وضعیت سلامت و کفایت در دریافت مواد مورد نیاز بدن است. در واقع هدف اصلی از بکارگیری منحنی رشد، پی‌بردن به روند رشد کودک است که در آن از وزن به عنوان شاخص حساسی برای تعیین زودرس مشکل تغذیه‌ای و شروع اقدامات بموقع به منظور پیشگیری از آن استفاده می‌شود. 

دکتر درخشان با اشاره به سنجش قد و وزن کودکی که هنگام تولد با موقعیت طبیعی متولد شده در مقایسه با دوران بلوغ می‌گوید در منحنی رشد اندازه قد و وزن کودک با دوران بلوغ او رابطه ندارد، به طور کلی عوامل ژنتیکی و وراثت در قد نهایی او اثرگذار است. هرچه والدین قد و قامت بلندتری داشته باشند، مسلماً کودک تحت تاًثیر عامل ژنتیک بلندقد خواهد شد. گاهی ممکن است قد نهایی فرزند یک خانواده از پدر و یا مادر بلندتر یا کوتاه‌تر باشد که این گونه موارد تابع قانون قاعده و استثنا است. 

این متخصص کودک در ارتباط با تأثیر روانشناختی نارس بودن کودک متولد شده می‌گوید: اگر خدمات درمانی و بیمارستانی مناسب برای کودک نارس انجام شده باشد، همچنین مراقبت‌های خانواده و بخصوص مادر هیچ مشکلی را از نظر جسمی و روانی برای او به‌وجود نیاورد، کودک به رشد طبیعی خود می‌رسد اما اگر شرایط مناسب از ارائه خدمات درمانی و بهداشتی برخوردار نباشد، احتمال بروز آسیب‌ها و اختلال رفتاری در آینده بیشتر می‌شود. 

مهمترین نابهنجاری‌های رفتاری در این کودکان بیش فعالی است و برای جلوگیری از این مورد بخصوص مراقبت یک مادر آگاه از بروز این مشکل جلوگیری خواهد کرد. 

طبق توصیه‌های بین‌المللی،‌‌کودکان زیر ۳ سال باید همه ماهه وزن شوند و در صورتی که طی ۲ ماه متوالی افزایش وزن مشاهده نشود،‌ رشد کودک دچار مشکل شده است. در ایران توصیه می‌شود کودکان زیر یک سال هر ماه وزن شده،‌ کودکان زیر دو سال هر دو ماه یک بار وزن شوند همچنین کودکان زیر 

3 سال هر سه ماه یک بار وزن‌شان کنترل شود. دکتر درخشان با اشاره مجدد به وزن می‌گوید: اگر وزن کودک هر ماه اضافه شده باشد و منحنی رشد سیر صعودی داشته باشد، نشانگر وضعیت مطلوب رشد و تغذیه کودک است ولی اگر وزن کودک در چند مرحله، ثابت و منحنی رشد به صورت افقی باشد، این یک علامت هشداردهنده است و باید به این امر مهم توجه شود. 

اگر وزن کودک کاهش پیدا کرده و منحنی رشد سیر نزولی داشته باشد، وضعیت خطرناک است و باید حتماً به پزشک مراجع شود. 

تغذیه نامناسب کودک،‌ بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی،‌ اسهال و استفراغ‌ و بی‌توجهی به کودکان مهم‌ترین عوامل ثابت ماندن و یا سیر نزولی منحنی رشد است.

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها

ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد

ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت

ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر

ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی

چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟

چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟

ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟