در یزد، به خصوص شهرهای کوچک و روستاهای این منطقه معمولا خواهر و مادر داماد براى دیدن دختر به خانه آنها مىروند؛ اگر دختر را پسندید هفته بعد با یک حلقه انگشتر، یک جفت کفش و یک جعبه شیرینى دوباره به خانه آنها رفته و دختر را خواستگارى مىکنند.
اگر همه چیز به خوبی و خوشی پیش رفت و خانواده ها همدیگر را پسندیدند، شبى را براى طى کردن مهریه، نزدیکان داماد با اطلاع قبلى به خانه عروس رفته و پس از توافق فرداى آن روز خانواده داماد با طبق های قند و نبات و چاى و نخود و کشمش و نقل و شیرینى و کفش و لباس براى عروس به خانه دختر می روند.
اقوام عروس همچنین از خانواده داماد هر کدام یک قواره پارچه برای کت و شلوار، پیراهن و چادر دریافت می کنند. این خریدها در طبق هایی که با شعرخوانی و نوای ساز همراهی می شوند، تا خانه عروس می رسند. گفته می شود کسانىکه این سینىها و طبقها را حمل مىکنند بهتر است سید باشند. این مراسم معمولا در آخر شب انجام مىگیرد و فرداى آن روز دوستان و بستگان براى حضور در مراسم عقد یا عروسى دعوت مىشوند.
شکل دعوت کردن هم در قدیم به این صورت بوده که می گفتند: «اگر سرتان مىگیرد بیائید خانه فلانی که پدرعروس است.» و میهمان در جواب مىگفت: «از سرمون هم زیاده؛ چشم به شما زحمت مىدهیم»!
سفره عقد یزدی ها
در سفره عقد یزدی ها بادام، گردو، فندوق، فلفل سیاه، زنجبیل، دارچین، نقل، نبات، عسل، روغن، نن، پنیر و سبزى خوردن، ماست و میوه پای ثابت هستند و با گل آرایی و استفاده از نمادهای سنتی سفر زینت داده می شود.
موقع قند ساییدن سر عروس، مىخوانند: مِسابم، مِسابم. دخترها و زنان مىپرسند؟ چىچى مِسابی؟ و کسی که قند می ساید جواب می دهد: مهر محبت مِسابم - براى کی؟ - براى عروس و دوماد. همین شعر خوانی ادامه پیدا می کند و این بار به جای اسم عروس و داماد، اسم زن و شوهرهای جوان دیگر که در مراسم حاضر هستند آورده می شود. بعد با نخ و سوزن پارچه سفیدى را مىدوزند و می خوانند:
چى چى مىدوزی؟
مهر و محبت مىدزوم
براى کى مىدوزی؟
براى عروس و داماد.
این مراسم پیش از آمدن داماد نزد عروس برگزار می شود و به آن ”روس کردن“ مىگویند. بعد از آن، داماد به مجلس می آید و کنار عروس روبهروى آئینه مىنشیند.
حلقه ای که مادرزن دست می کند
داماد براى دیدن عروس رونما مىدهد و مادرزن حلقه انگشتر را بهدست داماد مىکند و داماد هم به دست عروس حلقه مىگذارد. بعد از آن یکى از نزدیکان عروس، ظرف آبى آورده و داماد مشتى پول درون آب مىریزد. آب را درون راهرو ریخته و پول را بهعنوان شگون برمىدارند و جشن ادامه پیدا می کند.
زمان بردن عروس به خانه داماد سر هر کوچه از نزدیکان داماد یکى پیش مىآید و با خوشآمد گوئی، هدیه ای مثل یک قطعه طلا یا سفرهاى زیارتى مثل سفر حج یا مشهد مقدس را به عروس پیشکش مىکند.
در همان شب یا شب پیش از عقد هم هست که خانواده داماد سینی، مىبرند. سینی بردن به مراسمی گفته می شود که در آن برنج، روغن، قند، پارچه و دیگر لوازم را داخل سینىهاى بزرگ گذاشته و به خانه عروس مىبرند. البته این رسم امروزه بیشتر در روستاها برگزار مىشود.
دو روز بعد از این مراسم هم سایر اقوام عروس و داماد، ظرف و وسایل خانه را به رسم پیشکش به خانه داماد مىبرند. به این پیشکشها ”جاخالی“ مىگویند. در مرحله بعد خانواده عروس و داماد هر کدام به نوبت عروس و داماد را به خانه خود دعوت کرده و میهمانى مىدهند که به آن پاگشا مىگویند. رسمی که تقریبا در تمام کشور به صورت یکسان برگزار می شود.
وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است
انتخاب همسر براى پسر و دختر در میان بختیارىها بهعهده والدین و خویشاوندان پسر می باشدبه این ترتیب که پدر و مادر پسر، دختر را مىبینند و اگر او را مناسب دیدند با کسان خود مشورت مىکنند و چند تن از خویشان و بزرگان ده را به کدخدائى (خواستگاری) مىفرستند.
در صورت گرفتن پاسخ مثبت از طرف خانواده دختر، در نوبت بعدى همین افراد با یکدست لباس و یک انگشتر و یک کیسه حنا بهعنوان تحفه به خانه عروس مىروند. در ایام نامزدى پسر و دختر حق ندارند یکدیگر را ملاقات کنند و چه بسا که فقط در حجله در نخستینبار یکدیگر را از نزدیک ببینند
زنها دستمال بازى و مردها چوب بازى مىکنند. طى این مراسم، شیربهاء نیز تعیین مىگردد. شور در این مورد گاه منجر به دعوا و زد و خورد میان اقوام عروس و داماد مىشود. پس از تعیین شیربهاء، حاضران کف مىزنند و هوا را مىکشند و قباله نوشته مىشود و خطبه عقد توسط عاقد خوانده مىشود. براى بله گرفتن از عروس، داماد باید مبلغى بهعنوان زیززبانى به او بدهد
داماد بعد از قدرى تاخت و تاز و حرکت نرمشى و میدان آرائی، خود را به عروس مىرساند و با حرکتى سریع دستمال او را از صورت او مىرباید و فرار اختیار مىکند و سواران عروس به تعقیب او و سوارن او مىپردازند. سواران داماد راه را بر سواران عروس مىبندند تا داماد را فرار دهند که گرفتار سواران عروس نشود. زیرا در آن صورت دستمال را از او پس مىگیرند و او را پیش ایل و طایفه خود بىاعتبار مىکنند.
براى پیروزى داماد، بهترین اسب را براى او آماده مىکنند. وقتى عروس را به خانه داماد مىبرند، سواران پیشاپیش او به عملیات تحسینآمیز روى اسب، مشغول مىشوند و تیراندازى مىکنند. توشمالها در طول راه به خواندن و نواختن ادامه مىدهند. سایر مراسم عروسى از قبیل داماد سلام، پاگشا و غیره نیز از جمله مراسم بعد از عروسى است.