نکات تخصصی در استفاده از مایکروویو

و قتی غذا با مایکروویو درست می‌کنید غذای خوب و جا افتاده‌ای نمی‌شود؟ مایکروویو منزل کثیف شده و نمی‌دانید چطور تمیزش کنید؟ هنوز این دستگاه را ندارید و نمی‌دانید با مایکروفر چه فرقی دارد یا نام درست آن چیست و ماکروویو باید تلفظش کنید یا مایکروویو؟ 

اول از همه باید بدانید مایکروویو با ماکروویو تفاوت دارد. مایکرو پسوندی برای ریز و کوچک بودن است و ماکرو بر عکس آن: پسوندی برای بزرگ بودن. مایکروویو یعنی امواج ریزی که دارای فرکانس بالا و طول موج کم است، در حالی که ماکروویو عکس آن است. از سوی دیگر، مایکروفر هم با مایکروویو متفاوت است. مایکروفر در واقع اجاقی است که در آن از امواج مغناطیسی خبری نیست و برای گرم شدن و پخت مواد غذایی مستقیما از حرارت استفاده می‌شود نه از امواج. پس در این زمینهٔ خاص، استفاده از کلمات مایکرو، مایکروفر و مایکروویو کلماتی درست است و همچنین نمی‌توان به جای مایکروویو گفت مایکروفر، یا بالعکس.

تمرکز کنیم بر موضوع این نوشته: مایکروویو! امواج آن الکترومغناطیسی است؛ امواجی رادیویی با فرکانس بسیار بالا که هر چه فرکانس تشعشع بالا‌تر رود، طول موج آن کمتر می‌شود و به همین علت به آن «مایکروویو» یعنی امواج کوتاه می‌گویند. اشعه مادون قرمز و ماوراء بنفش و X هم از امواج الکترومغناطیسی هستند اما طول موج آن‌ها حتی از امواج مایکروویو هم کوتاه‌تر است. این امواج ممکن است در برخورد با یک ماده، منعکس، منتشر یا جذب شود. مواد فلزی این امواج را کاملا منعکس می‌کنند. اغلب مواد غیرفلزی مثل شیشه و پلاستیک امواج را از خود عبور می‌دهند و موادی که جاری آب هستند مانند غذا‌ها و حتی انسان، انرژی این امواج را جذب می‌کنند. اگر سرعت جذب انرژی یک ماده بیش از سرعت از دست دادن آن باشد، دمای آن ماده بالا می‌رود.

اما گر غذایتان خوب نمی‌شود مشکل از مایکروویو نیست بلکه مشکل از نکته‌هایی است که نمی‌دانید. لازمهٔ آشپزی خوب با مایکروویو و استفاده و تمیز کردن آن، دانستن همین نکته‌هاست. برخی از این نکات را بخوانید:

- با توجه به اینکه قطعات نازک سریع‌تر از قطعات ضخیم می‌پزند، توصیه می‌شود قطعات ناهمگون به نحوی در مایکرویو قرار گیرند که بخش ضخیم قطعه به سمت خارج سینی گردان و بخش نازک به سمت داخل باشد. بدین ترتیب، انرژی امواج مایکروویو، بیشتر روی کناره‌های محفظه پخت متمرکز می‌شود. به طور مثال ران‌های مرغ را به نحوی قرار دهید که قسمت نازک آن به سمت داخل سینی گردان و قسمت ضخیم آن به سمت خارج باشد.

- با توجه به اینکه مواد غذایی به طور طبیعی برای گرم کردن یا طبخ آب کافی دارند تنها مقدار کمی آب اضافه کنید. این امر زمان پخت را کاهش داده، ویتامین‌ها و مواد معدنی مواد غذایی را حفظ می‌کند.

- برای یخزدایی مواد غذایی نگهداری شده در فریزر، از قابلیت یخ زدایی اتوماتیک مایکروویو خود استفاده کنید. اگر مواد غذایی در یک یخچال برفکدار منجمد شده‌اند ابتدا برفک رویه خارجی را با یک برس پاک کنید. برای ترکیب اصلی غذا (مثل گوشت و ماهی) در دو مرحله عمل کنید. به طور مثال اگر می‌خواهید عمل یخزدایی را در ۶ دقیقه انجام دهید، مایکروویو را ابتدا برای ۳ دقیقه برنامه ریزی کنید و بعد از زیر و رو کردن قطعه دوباره روند یخزدایی را پی بگیرید کنید.

- برای یخزدایی نان، شیرینی و همبرگر بهتر است آن‌ها را داخل ظرف قابل استفاده در مایکروویو گذاشته و روی آن را بپوشانید. مواد غذایی یخزدایی شده باید در کمترین مدت طبخ شوند.

- مایکروویو وسیله‌ای ایده آل برای نرم کردن نان بیات است. البته بهتر است از قطعات کوچک نان استفاده کرده و بلافاصله آن را مصرف کنید زیرا به محض سرد شدن دوباره سفت می‌شود.

- برای گرم کردن شیرینی و نان بهتر است پس از گذاشتن آن‌ها در ظرف قابل استفاده در مایکروویو، روی آن را بپوشانید.

- برای اینکه چیپس ترد شود آن را داخل ظرف قابل استفاده در مایکرویو ریخته، دستگاه را روی قدرت ۱۰۰ درصد برای ۴۵ تا ۶۰ ثانیه تنظیم نموده، بعد از خاتمه ۵ دقیقه صبر کنید.

- از پرکردن ظروف کوچک تا لبه آن خودداری کنید.

- برای گرم کردن کنسرو اگر قوطی‌ها آهنی هستند آن‌ها را باز کرده و محتوی آن‌ها را در یک ظرف قابل استفاده در مایکروویو خالی کنید (یادتان باشد برای جلوگیری از خطراتی چون اشتعال، انفجار و... هیچ جسم فلزی نباید در مایکروویو استفاده شود). اگر قوطی‌ها شیشه‌ای هستند فقط پوشش و درب آن‌ها را جدا کنید.

- اگرچه غذاهای متعددی را می‌توان با مایکرویو تهیه کرد، اما اکثریت ما از مایکروویو فقط برای گرم کردن دوباره مواد غذایی استفاده می‌کنیم. رمز موفقیت در احیای مواد غذایی در مایکروویو، رطوبت است. یک دستمال کاغذی نمناک و بهداشتی راهی بسیار آسان برای کمک به حفظ محتوای آب داخلی مواد غذایی است. یک عدد از آن‌ها را روی کرواسان، برگر یا بوریتوی مانده خود بگذارید تا ببینید چقدر طعم بهتری پیدا می‌کنند.

- نحوه گرم کردن بدون شک به نوع غذایی که میل می‌کنید بستگی دارد. در مورد پیتزا سعی کنید قسمت خشک نان دور آنرا زیر شیر آب آشپزخانه بگیرید، یا با استفاده از یک ظرف مخصوص مایکروویو، پیتزا را روی دسته کوتاهی از دستمال‌های کاغذی بهداشتی بگذارید. البته در این صورت برش پیتزای شما چنان که مد نظرتان است ترد نخواهد شد؟ اما دیگر طعم مقوا نخواهد داد. این روش برای ساندویچ‌ها هم بسیار موثر است. چند قطره آب می‌تواند یک ساندویچ یا برش نان را که در حالت معمولی لهیده می‌شد، بخوبی پف دار کند.

- غذاهای مکزیکی و یا چینی می‌توانند کار را کمی دشوار کنند. یک نکته مفید این است که برنج را جداگانه گرم کنیم و پیش از قرار دادن آن در مایکروویو، کمی آب به آن اضافه نماییم. اما در مورد غذاهای تهیه شده با گوشت مرغ مانند مرغ کانگ پائو و یا آروز کان پولو، بهتر است مراقب آن‌ها باشید و هر یکی دو دقیقه یک بار غذا را هم بزنید.

- حتی قهوه را می‌توان با آب در مایکرویو تازه ساخت. اگر برای مدتی در دمای اتاق مانده باشد، احتمالاً تلخ خواهد بود. کمی آب برای حذف تلخی اضافه کنید و در مایکروویو قرار دهید (فقط مراقب باشید که نجوشد).

- یک قاعده کلی بسیار خوب برای اینکه از پخته شدن بیش از حد مواد غذایی مانده جلوگیری کنیم، قاعده «نصف و نصف» است: نصف توان و نصف زمان. دما را روی نصف تنظیم کنید؛ و در نصف مدت زمان پخت، غذا را برگردانید، هم بزنید و یا چیدمان آنرا تغییر دهید تا با یکنواختی بیشتری بپزد.

- اگر غذا را در ظرفی برای شما آورده‌اند، بدین معنی نیست که می‌توانید آن را در مایکروویو قرار دهید. هرگز غذاهای پیچیده شده در فویلهای فلزی یا آلومینیومی را به‌‌ همان شکل درون مایکروویو نگذارید و با‌‌ همان ظروف گرم نکنید، همچنین تحقیقات سلامتی انجام شده وصیه می‌کنند که از گرم کردن مواد غذایی در ظروف پلاستیکی یا در داخل لفاف پلاستیکی باید خودداری شود. یک بشقاب شیشه‌ای همیشه انتخابی مطمئن و سالم برای تهیه یا گرم کردن غذا‌ها به وسیلهٔ مایکروویو است؛ بشقاب شیشه‌ای مزهٔ آن را نیز تغییر نمی‌دهد.

- در سیستم مایکرو برای کار با کلید micro دو مطلب را باید بخوبی تشخیص داد: اینکه چه قدرتی و چه زمانی را باید برای دستگاه مشخص کنیم. با استفاده از سیستم مایکرو غذا فقط پخته می‌شود و برشتگی ندارد. در این مرحله چه برای پخت و چه برای گرم کردن غذا درپوش ظرف را باید بگذاریم.

- سیستم گریل یا برشته کردن با دکمه grill به کار می‌افتد. اگر بخواهیم مواد غذایی فقط برشته شوند از این کلید استفاده می‌کنیم. گریل قدرت پخت ندارد و فقط میزان برشتگی سطح مواد غذایی را مشخص می‌کند. البته در استفاده از امکان گریل ظرف باید بدون درپوش و روی سه پایهٔ بلند باشد.

- کلید ترکیبی combi در مایکروویو هم برای زمانی کاربرد دارد که بخواهیم مواد غذایی به طور همزمان هم پخته و هم برشته شوند. بدین منظور نیز از ظرف بدون درپوش روی سه پایه بلند یا کوتاه دستگاه استفاده می‌شود.

- غذاهایی که زود‌تر پخته می‌شوند، قدرت کمتری نیاز دارند مثلا جوجه کباب ۱۸۰ وات، مرغ کامل درسته ۵۴۰ وات، ماهی شکم گرفته ۳۶۰ وات (ماهی تکه شده هم با‌‌ همان قدرت پخته می‌شود ولی به زمان کمتری نیاز دارد) پس وقتی ماهی ضخیم‌تر و بزرگ‌تر باشد باید زمان پخت را بیشتر کرد نه قدرت آن را. برای مواد همخانوادهٔ ماهی هم ۱۸۰ وات قدرت مناسبی است. می‌گو، سوسیس و قارچ هم به ۳۶۰ وات نیاز دارند.

- مواد غذایی سرد که از داخل یخچال بیرون آورده شده، نسبت به موادی با دمای محیط، زمان بیشتری برای گرم شدن نیاز دارند.

-مواد دارای پوسته مانند سوسیس و گوجه فرنگی و سیب زمینی را با جسم نوک تیز قبلا سوراخ کنید بعد داخل دستگاه بگذارید تا نترکند.

- برای ضد عفونی کردن اسکاچ ظرفشویی، اسکاچ یا اسفنج را در ظرف آبلیمو خیس کنید و یک دقیقه در ماکروویو بگذارید. البته حواستان باشد منظورمان اسکاچهایی است که در آن‌ها از فلز استفاده نشده.

- برای تمیز کردن مایکروویو و جلوگیری از صرف وقت و تلاش برای سائیدن لکه‌ها، فقط کافی است که یک چهارم فنجان سرکه و یک فنجان آب را مخلوط کرده، به مدت یک یا دو دقیقه درون مایکروویو قرار دهید و بگذارید تا مخلوط به نقطه جوش برسد. سرکه پاک کردن لکه‌های غذایی را که داخل مایکروویو چسبیده‌اند، آسان می‌کند و شما می‌توانید با استفاده از یک اسفنج یا تکه‌ای پارچهٔ نرم لکه‌ها را از بین ببرید.

- هنگام گرم کردن مایعات در لیوان یا فنجان مراقب باشید مایع سرریز نشود و بعد از داغ شدن هم صبر کنید تا ۳۰ ثانیه بگذرد بعد لیوان را بردارید.

- زمان پخت برخی اغذیه حتما باید کوتاه باشد تا غذا خشک نشود یا نسوزد. درب ظرف را هم محکم نبندید چون ذرات بخار نمی‌توانند خارج شوند و در نیتجه ممکن است در اثر فشار بخار و جنبش ذرات ظرف شما بترکد. البته عامل مهمی در تعیین طول مدت عمل گرم کردن یا طبخ موثرند. کم بودن و زیاد بودن مواد در زود و دیر گرم شدنشان اثرگذارند. ظروف کوچک‌تر و گرد هم زود‌تر گرم می‌شوند تا ظروف بزرگ و زاویه دار.

- گرم کردن روغن در ماکروویو ممنوع است. از داغ کردنش بتنهایی (بدون مواد دیگر مثل پیاز) باید خودداری کرد زیرا ممکن است آتش بگیرد، با این حال، از این دستگاه می‌توان برای آب کردن کره، شکلات و ژلاتین استفاده کرد (زمان باید خیلی کوتاه باشد و به مرحله داغ شدن نرسد).

«فر مایکروویو» به خاطر وجود امواجی که برای پخت غذا ساطع می‌کند، به ظروف خاصی نیاز دارد. احتمالاً همه‌ی شما که از این نوع فر استفاده می‌کنید می‌دانید که ممنوعیت بزرگ برای این ظرف‌ها «فلزی بودن» است. شاید هم گاهی اشتباه کرده باشید و با گذاشتن ظرف فلزی در مایکروویو جرقه‌هایی شبیه رعد و برق را در آن دیده باشید.

این رعد و برق‌های کوچک دشمن اصلی فر مایکروویو شما هستند. با این حال استفاده از ورق‌های آلومینیومی که برای پوشش روی غذا به کار می‌روند، در برخی از مایکروفرها بلامانع است.

برای پی‌بردن به بی‌خطربودن یک ظرف، می‌توانید از این راه استفاده کنید: یک فنجان آب در ظرف بریزید و برای مدت یک دقیقه آن را با درجه‌ی بالا در فر قرار دهید. اگر آب درون ظرف گرم شد و ظرف سرد باقی ماند، ظرف مناسبی را انتخاب کرده‌اید.

پیش از استفاده از کاغذ آلومینیومی در مایکروفر حتماً دفترچه‌ی راهنمای دستگاه خود را بار دیگر بخوانید، چون دستورالعمل استفاده از این نوع ورق، برای هر دستگاه متفاوت است.

اگر دفترچه ‌راهنمای فر خود را در اختیار ندارید، این موارد کلی را رعایت کنید: ورق‌های آلومینیومی تنها باید بر روی ظرف قرار بگیرند و به دیواره، سقف و کف محفظه‌ی داخلی برخورد نکنند. مطمئن باشید که ظرف شما با پوشش آلومینیوم دقیقاً روی صفحه‌ی گردان مایکرویو قرار گرفته‌ است.

یادتان نرود که منظور از ظروف ممنوعه تنها کاسه‌ها و تابه‌های فلزی نیستند، هر گونه کاسه یا فنجان که در آنها طلا یا نقره به کار رفته باشد، دماسنج مخصوص پخت گوشت و سیخ کباب در مایکروفر ممنوع است.

ظروف سرامیکی و شیشه‌یی بهترین انتخا‌ب‌ها برای فر مایکروویو هستند اما به خاطر داشته باشید که ظروف سرامیکی یا چینی نباید لب‌پریدگی داشته باشند.

موادغذایی چرب به طور کلی با ظروف پلاستیکی واکنش نشان می‌دهند و این واکنش مواد شیمیایی مضری را وارد غذا می‌کند. بنابراین افزون بر استفاده‌ای که از این ظروف در مایکروویو انجام می‌دهید، در استفاده از آنها در یخچال و فریزر نیز دقت کنید.

برای استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروفر نمادهایی وجود دارد که باید بر روی ظروف حک شده باشد. ظروف ترموپلاستیکی به طور کلی برای استفاده در مایکروویو ساخته می‌شوند و نمادهایی که در تصویر زیر می‌بینید همگی نشان می‌دهند که می‌توان از آنها در برابر امواج مایکرو استفاده کرد.

این نمادها بر روی ظروف نشان‌دهنده‌ی مناسب بودن آنها برای استفاده در مایکروویو است

حتی اگر ظرف پلاستیکی شما برای استفاده در مایکرویو ساخته شده باشد، باید به تاریخ مصرف آن دقت کنید. این ظروف محدودیت زمان استفاده دارند.

 بسیاری از افراد به نمادهای حک شده بر روی شیشه‌شیر و ظرف غذای پلاستیکی مخصوص کودک اعتماد نمی‌کنند. خوب پیشنهاد ما نیز این است که برای گرم‌کردن شیر و غذای کودکان، تنها از ظروف شیشه‌یی در مایکروفر استفاده کنید.

از مایکروفر انتظار گرم کردن تمام غذاهای خود را نداشته باشید، این موضوع همیشه به ظرفی که انتخاب می‌کنید مربوط نیست. اگر یک غذای پر از روغن زیتون را در مایکروفر می‌گذارید، امواج مایکرو قادر به گرم کردن آن نخواهند بود چون این روغن مولکول‌های دوقطبی ندارد.

ظروف مخصوص مایکروویو

کدام یک برای مایکروویو مناسب ترند؟شیشه ای یا پلاستیکی؟

درباره ظروف مناسب برای استفاده در مایکروویو  می توان خاطر نشان کرد : ظرف‌هایی که برای استفاده در مایکروویو انتخاب می‌شود، باید قابلیت عبور اشعه را داشته باشد تا این اشعه بتواند به غذا نفوذ کند بنابراین ظرف‌های فلزی یا دارای روکش فلزی و نیز فویل‌های آلومینیومی که اشعه‌ مایکروویو را منعکس می‌کند، نباید در مایکروویو استفاده شود.

بهتر است برای پخت غذا در مایکروویو از ظروف شیشه‌ای و پلاستیکی مخصوص استفاده شود که در این میان ظروف شیشه‌ای بهتر و مناسب‌تر است. البته فراموش نکنید که ظروف پلاستیکی معمولی به هیچ‌وجه برای استفاده در مایکروویو مناسب نیست، چون در اثر حرارت زیاد، ساختار شیمیایی آنها تغییر می‌کند و مواد سمی وارد غذا می‌شود.

تنها ظروف پلاستیکی مخصوص مایکروویو که روی آنها نیز ایمنی استفاده در مایکروویو ذکر شده، برای استفاده در این دستگاه مناسب است.

ظرفی که همراه غذا در مایکروویو خودش هم گرم می‌شود برای استفاده در این دستگاه مناسب نیست و ظروفی پیشنهاد می‌شود که حین گرم‌شدن غذا، سرد باقی بماند.

بنابراین برای این‌که ظرف مناسب را تشخیص دهید، بهتر است آن را به مدت یک دقیقه داخل مایکروویو قرار دهید و پس از آن حرارت ظرف را کنترل کنید؛ اگر ظرف گرم بود، اصلاً مناسب استفاده نیست، اگر ولرم شد برای دوباره گرم کردن غذا می‌توانید از آن استفاده کنید و اگر سرد باقی مانده بود برای پخت غذا هم مناسب است.

استفاده از ظروف گرد یا بیضی شکل بهتر از ظروف مربع است، چون در این ظروف تمام قسمت‌های غذا به طور یکنواخت حرارت می‌بیند، اما در ظروف مربعی شکل، کناره‌های غذا بیشتر می‌سوزد. ظروف گود هم به علت این‌که سطح تماس بیشتری ایجاد می‌کند برای گرم کردن غذا در مایکروویو مناسب‌تر است.

 مایکروفر می‌تواند در کسری از ثانیه مواد غذایی را گرم کند، اما گاهی اوقات هم باعث انفجار مواد غذایی می‌شود. مایکروفر قادر است کارهای زیادی را برای انجام دهد. برای نمونه می‌تواند در چند دقیقه سیب‌زمینی پخته شده به ما تحویل دهد یا کیک‌ها را به سرعت آماده کند. با این حال، حواستان باشد که هر چیزی را نباید در مایکروفر بگذارید، چرا که ممکن است دست به خرابکاری بزرگی زده باشید. در ادامه با وسایلی که ورودشان به مایکروفر ممنوع است آشنا خواهید شد.

جعبه‌های بیرون بر

بسیاری از افراد این اشتباه را مرتکب شده‌اند و وقتی این موضوع را می‌فهمند که دیر شده است. بنابراین حواستان باشد که جعبه‌های بیرون بر کاغذی را داخل مایکروفر نگذارید. علاوه بر کاغذ، فلز را نیز از مایکروفر دور نگه دارید، چرا که می‌تواند آتش ساز باشد. به طور کلی، جعبه‌ها و کیسه‌های پلاستیکی، کاغذی و آهنی را داخل مایکروفر نگذارید. روزنامه را هم درون مایکروفر قرار ندهید، چرا که به سرعت آتش می‌گیرد. در مورد کیسه‌های پلاستیکی باید گفت که ممکن است گاز سمی متصاعد کند.

تخم‌مرغ

گول صحبت‌های دیگران را نخورید. اگر هوس کردید که تخم‌مرغ را در مایکروفر بگذارید تا به سرعت حاضر شود، باید به شما بگوییم که این کار را نکنید. دلیلش نیز این است که در نهایت باید داخل مایکروفر را تمیز کنید. حرارت بالای مایکروفر جذب تخم‌مرغ شده و تخم‌مرغ نیز چاره‌ای جز متلاشی شدن ندارد!

ظروف یکبار مصرف

ظروف «استایروفوم» یا همان یونولیتی هم اجازه ورود به مایکروفر را ندارند، زیرا استایروفوم نیز نوعی پلاستیک است. در تهیه این ظروف از مواد شیمیایی استفاده شده که می‌تواند در مایکروفر دردسرساز شود.

میوه

تعداد کمی از میوه‌ها توان مقاومت در برابر حرارت مایکروفر را دارند و بیشتر آن‌ها می‌ترکند. انگور جزو میوه‌هایی است که می‌ترکد و کشمش هم دود خواهد کرد. به طور کلی توصیه می‌شود هیچ نوع میوه‌ای درون مایکروفر نگذارید.

ظروفی که با فلز تزئین شده‌اند

فراموش نکنید که فلز اجازه ورود به مایکروفر را ندارد. در تزئین برخی از ظرف‌ها از فلز استفاده شده که می‌تواند در مایکروفر مشکل‌ساز شود. بنابراین آن‌ها را هم داخل مایکروفر نگذارید.

سس گوجه فرنگی

اگر یادتان رفته که سس گوجه فرنگی را از قبل تهیه کنید و می‌خواهید با عجله آن را در مایکروفر بگذارید، حواستان باشد که درب ظرف را بگذارید!

ظروف پلاستیکی

این دسته از ظروف پلاستیکی به دلیل نشکن بودن از محبوبیت بالایی برخوردار است. ما قبلا در مورد اینکه نباید ظروف پلاستیکی را در مایکروفر بگذاریم، حرف زده‌ایم. با این حال، ظروف پلاستیکیِ مشابهی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را درون مایکروفر گذاشت. کافی است قبل از هر چیزی آن را چک کنید.

فویل آلومینیومی

برخی عادت دارند که روی ظرف غذای اضافی را با فویل آلومینیومی بپوشانند. حالا ما می‌خواهیم بفهمیم که آیا شما منظور ما را فهمیده‌اید، چرا که ما قبلا گفتیم که نباید هیچ فلزی را داخل مایکروفر بگذارید و فویل آلومینیومی نیز شامل آن است. این احتمال وجود دارد که فویل آتش بگیرد.

هیچ چیز

اگر ما هیچ چیزی داخل مایکروفر نگذارید و آن را روشن کنید، باز هم به مشکل بر خواهید خورد. دلیلش این است که چیزی داخل مایکروفر وجود ندارد که گرمای آن را جذب کند. در این صورت، مایکروفر خودش گرما را جذب کرده و به احتمال فراوان خراب خواهد شد.