کیک های کاکائویی وشکلاتی آشنا، حاوی 3 الی 5 درصد کاکائو هستند. عطر و تلخی کاکائو در کنار شیرینی شکر، یکی از منحصر بفرد ترین طعمها ر ادر انواع کیکهای کاکائویی و شکلاتی ایجاد کرده است.
یکی از پر مصرف ترین کیکهای ایران کیک شکلاتی با مغزی شکلات آشنا (شوکو کیک شکلاتی) است.
این نوع از کیکهای آشنا ، علاوه بر طعمی شگفت انگیز با دارا بودن 3 الی 5 در صد کاکائو باعث می شود مصرف کننده از فواید مصرف کاکائو نیز بهره مند شود.
در ذیل خلاصهای از ارزش تغذیه ای کاکائو وشکلات را ذکر میکنیم:
شکلات ماده ای است که در تهیه انواع شیرینی جات در سراسر دنیا به کار می رود اغلب واژه کاکائو و شکلات را به جای هم به کار می برند اما باید بدانیم که کاکائو ماده ای تلخ مزه است که از درخت گرمسیری کاکائو به دست می آید و اصلاً به تنهایی استفاده نمی شود. دانه کاکائو از یک بخش جامد تشکیل شده است و همچنین شامل چربی می باشد. مخلوط این بخش جامد با چربی کاکائو و مواد دیگر شکلات را تشکیل می دهد. ترکیبات کاکائو شامل آب، پروتئین، چربی، هیدراتهای کربن،کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسم، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین،آلفاتیدیک هایدروکربن، استیگماسترول، تئوبرومین، کاکائورد،کافئین،آمیدون، تانن، سلولز، مواد ازته، مخلوطی از چند سینسترول، آراشیک اسید، اولئیک اسید، پالمتیک اسید، استه آریک اسید، ویتامین های A-C-D می باشد. شکلات ازمغذی ترین و مفیدترین غذاهاست که البته در صورت افراط ممکن است مضر واقع شود و برای افرادی که کبد سالم ندارند و یا زیاد چاق هستند مناسب نیست.به علت داشتن ویتامین D چربی شکلات برای کودکانی که دچار نرمی استخوان هستند مفید است.
انواع مختلف شکلات به این قرار است:
شکلات تیره، بدون شیر تهیه میشود. شکلات شیری، در تهیه آن شیر به کار رفته است. شکلات کم شیرین، مقدار شکر آن کم است. شکلات سفید، در تهیه آن فقط از چربی کاکائو استفاده می شود. شکلات هایی که در ترکیب آنها قهوه به کار رفته و انواع دیگر مثل شکلات هایی که به آن انواع مختلف اسانس برای طعم دادن اضافه می کنند، می باشد. در تهیه شکلات همچنین میتوان از مغز ها مثل گردو، فندق، بادام زمینی،..... و گاهی عسل،کارامل،کشمش، نارگیل ،.....) استفاده کرد.
بهترین دما برای نگهداری شکلات در دمای 15تا18 درجه می باشد. همچنین در ظرف در بسته بدور از تابش مستقیم نور و جای خشک نگهداری شود و از قرار دادن مواد غذایی با بوی تند در مجاورت شکلات خودداری شود زیرا شکلات جاذب می باشد .
شکلات حاوی 300 ماده شیمیایی است. شکلات تیره حاوی فلاونوئید و ترکیبات پایه گیاهی آنتی اکسیدان های حفاظتی نظیر آنچه در چای سبز موجود است می باشد و می تواند به کاهش فشار خون، بهبود گردش خون،کنترل سنتز نیتریک اسید و در نتیجه تنظیم جریان فشار خون و پیشگیری از مسدود شدن شریان ها کمک نماید و در نتیجه این عوامل سلامت قلب و عروق حاصل می گردد.
تئوبروماین ترکیبی است که به مقدار جزئی در شکلات موجود است و ترکیب آن با کافئین و احتمالاً دیگر مواد موجود در شکلات به ایجاد احساس نشاط در مصرف کنندگان شکلات منجر می شود .
فلاوانول یک ترکیب بسیار مفید در شکلات است که مزه تلخ شکلات هم ناشی از این ماده است هر چه مقدار این ماده در شکلات کمتر باشد مزه شکلات شیرین تر می شود این ماده همانند فلاونوئید یک آنتی اکسیدان است که خطر بروز بیماری های قلبی و سرطان را کاهش می دهد و میتواند از بروز دیابت و فشار خون و از زوال عقل جلوگیری کند.
اپی کاتچین، می تواند از ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی عروقی پیشگیری کند و میزان آن از اپی کاتچین موجود در چای چهار برابر بیشتر است.
بسیاری از خانم ها پیش از عادت ماهیانه میل عجیبی به خوردن شکلات دارند این مساله می تواند به دلیل وجود منیزیم در شکلات باشد.کمبود منیزیم باعث بروز ناراحتی هایی در دوران پیش از قاعگی می شود.
علاقه برخی از خانم ها به خوردن شکلات در دوران بارداری می تواند به دلیل کم خونی آنها باشد. شکلات حاوی آهن می باشد و برای کم خونی مفید است.
فنیل اتیل آمید، سبب ترشح دوپامین در بدن می شود و ضد افسردگی است.
تریپتوفان یک نوع اسید آمینه می باشد. مصرف آن موجب ترشح سروتونین در مغز می گردد و ایجاد سرخوشی، لذت و وجد می کند.
کاکائو محتوی مقدار زیادی از یک نوع ماده معدنی زیبایی دهنده به نام گوگرد می باشد. گوگرد به ساخته شدن مو و ناخنهای سالم تر و داشتن پوست زیبا کمک می کند و همچنین در سم زدایی کبد موثر است. سالم کارکردن لوزالمعده را حمایت می کند.
شکلات یک غذای سالم برای قلب و مغز می باشد و کاکائو یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان های گیاهی می باشد. پژوهش های جدید نشان می دهد بین کاکائو و سلامت رگ های قلب به دلیل کم کردن خطر لخته شدن خون و حمله های قلبی رابطه وجود دارد. شکلات می تواند خطر دیابت را در زنان کاهش دهد و این امر به دلیل وجود فلاونوئید در ترکیب آن می باشد.
پژوهشگران آمریکایی در پژوهشی روی زنان بارداری که شش ماه مرتب شکلات تیره مصرف کردند دریافتند نوزادان این مادران نسبت به نوزادان مادرانی که از ترس چاقی شکلات مصرف نمی کردند کودکان خندان و با نشاط تری هستند. این پژوهشگران توصیه می کنند مادران بارداری که دچار افسردگی و تنش هستند بهتر است شکلات بخورند . نتایج پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه جون تاون نشان داد نوعی ترکیب موجود در دانه های کاکائو موسوم بهGECGC می تواند سرعت رشد تومورهای سرطانی را در انسان کاهش داده و سرعت تخریب این تومور را شدت بخشد. بیشترین واکنش مربوط به دو نوع مختلف سرطان روده بزرگ بوده است. به طور کلی رشد تومورها تا 50درصد کاهش یافته و بیشتر سلولهای سرطانی تخریب شدند.
در نتایج تحقیقاتی که به وسیله دانشمندان دانشکده پزشکی پنسیلوانیا به انجام رسیده است ثابت شده است که خوردن شکلات یا نخوردن آن تاثیر مهمی در ایجاد آکنه و جوش ندارد. محققان در اسکاتلند و ایتالیا با انتشار مقاله ای در نشریه نیچر اظهار داشتند افزودن شیر به شکلات ممکن است خواص مفید آن را خنثی نماید. احتمالاً پروتئین شیر ضد اکسید های شکلات را به دام می اندازد و در نتیجه این مواد مثل زمانی که شکلات سیاه تنها مصرف می شد جذب بدن نمی شود و تاثیر محافظتی آن از دست می رود.
کاکائو می تواند جایگزین مناسبی برای افرادی که به آسپرین حساسیت دارند باشد.
شکلات های شیری از ابتلا به افسردگی جلوگیری می کند چرا که روغن کاکائو و ویتامین E موجود در آن به مغز جهت نو کردن و تجدید خود کمک می کند. مطالعه جدیدی در دانشگاه جان هاپکینز نشان داده است فقط خوردن چند قطعه کوچک از شکلات تیره احتمال حمله قلبی را کاهش می دهد چنین کاهشی نتیجه کاسته شدن تمایل پلاکت به تشکیل لخته است. شکلات هایی که در ترکیبات خود حاوی قهوه می باشند به دلیل وجود کافئین بالا در قهوه باعث می شوند قدرت و توانایی مغز افزایش یابد. کافئین باعث بهبود بخشیدن تنفس می شود و لوله های هوایی ریه ها گشاد و باز شده و باعث می شود تنفس بیماران مبتلا به آسم آسان گردد. همچنین با کاهش خستگی عضلات تنفسی باعث راحت شدن تنفس می شود. قهوه همچنین محرک و باز کننده کرفتگی عضلات است و عمل هضم را آسان می کند سردرد ها را تسکین می دهد و برای کسانی که خواب زیادتر از حالت طبیعی دارند مفید است و خواب آنها را متعادل می کند.
قهوه سلسله اعصاب سمپاتیک و دستگاه گوارش را تحریک می نماید و محرک است. اغلب دانشمندان و نویسندگان با استفاده از قهوه کار خود را آماده می کنند. اشخاص مبتلا به بیماری های قلبی و اشخاص عصبانی وآنهایی که فشار خون دارند با احتیاط مصرف نمایند. کاکائو و قهوه مفید و بر ضد فساد دندان اند. تحقیقات انجام شده در یکی از مراکز دندانپزشکی معلوم شده است به علت داشتن تانن می تواند در فعالیت میکروبی که منتهی به پوسیدگی و فساد دندان می شوند مداخله نموده و مانع از این ناراحتی گردد. استفاده از کاکائو و قهوه به علت تانن هایی که دارند می توانند از فعالیت پلاک های میکروبی که ایجاد پوسیدگی و حفره در دندان می کند جلوگیری کنند. باید به خاطر داشت شکلات همانند هر ماده غذایی دیگر مضراتی دارد و می تواند باعث افزایش کلسترول خون شود.
هرگاه بخواهیم شکلات را در برنامه غذایی خود وارد کنیم باید به همان میزان از مصرف چربی و قند در غذاهای دیگر کاسته شود تا شاهد عوارض منفی به خصوص در بیماران کلیوی و مبتلایان به فشار خون نباشیم. اگرچه شکلات قسمتی از راه حل بیماری قلبی است اما با افزایش موج چاقی توضیح عیوب قابل ملاحظه در رابطه با افراط در مصرف شکلات لازم به نظر می رسد اغلب شکلات های موجود در بازار حاوی کالری بالا و به طور میانگین شامل 30درصد چربی است. بنابراین نیاز است که تحقیقات در زمینه چگونگی رفتارهای مردم در مورد ارزش گذاری تغذیه ای نسبت به شکلات انجام گیرد. با توجه به مطالب اشاره شده در مورد ترکیبات حاوی شکلات، ضروری است تا مراکز استاندارد کنترل کیفیت غذایی در این زمینه بیشتر توجه نمایند.
خوردن شکلات تیره که که بیشتر در روزهای خاص مثل ولنتانین معروف است، به نظر میرسد که با کاهش خطر سکته و کاهش احتمال مرگ بعد از آن ارتباط داشته باشد. البته خوردن زیاد شکلات تیره نه تنها مفید نیست، بلکه برای سلامت قلب مضر است.
مطالعه مروری نشان میدهد که شکلات تیره دارای مزایای مفیدی است، بنابراین در انتخاب شکلاتها بهترین نوع آن شکلات تیره خواهد بود. در این مطالعه محققان انجمن علمی اعصاب آمریکا دریافتند ارتباط واضحی بین مصرف شکلات و خطر سکته یا مرگ در اثر سکته وجود ندارد اما میزان سکته در میان افرادی که شکلات تیره را یک بار در هفته مصرف میکنند 22 درصد کمتر است و حتی میزان مرگ در یک سوم از افرادی که از این شکلات استفاده میکنند تا 46 درصد در افرادی که در هفته یک بار 50 گرم از این شکلات استفاده میکنند، کمتر است.
مزایای شکلات تیره به دلیل وجود آنتیاکسیدانهای موجود در شکلات است که به نام فلاونید خوانده میشوند. در سالهای قبل تصور میشد که مصرف شکلات تیره به دلیل دارا بودن LDL یا کلسترول بد شیوع بیماریهای قلبی را افزایش میدهد اما امروزه مشخص شده است که همه شکلاتها شبیه به هم هستند.
به گفته محققان شاید سایر عوامل به غیر از خود شکلات سبب کاهش خطر سکته شوند، چرا که افرادی که شکلات تیره مصرف میکنند، احتمالا دارای وضعیت اقتصادی بهتری بوده و دسترسی بهتری به مراقبتهای بهداشتی دارند، بیشتر ورزش میکنند و به سلامت خود اهمیت بیشتری میدهند. مصرف مقدار کمی شکلات تیره میتواند به کاهش فشارخون کمک کرده و میزان خونرسانی به مغز و عروق مغزی را بهتر کند.