راههای کاهش درد نزدیکی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

درد در هنگام مقاربت زیاد است واز هر 4 نفر 3 نفر از زنان در هنگام مقاربت درد زیادی را متحمل می شوند و در طول زمان این درد را خواهند داشت.

برای برخی از زنان، درد تنها یک مشکل موقتی و برای برخی دیگر یک مشکل طولانی مدت خواهد بود.

چه چیزی باعث درد در حین مقاربت جنسی است؟

1) درد در هنگام رابطه جنسی ممکن است علامتی از یک مشکل زنانگی مانند اندومتریوز یا کیست تخمدان باشد.

2) درد در هنگام رابطه جنسی نیزممکن است ناشی از مشکلات با پاسخ های جنسی مانند فقدان میل به رابطه جنسی و یا عدم انگیختگی (تغییرات جسمی و روحی که در بدن به عنوان یک نتیجه تحریک جنسی رخ می دهد) باشد.

درد در هنگام رابطه جنسی کجا احساس می شود؟

شما ممکن است درد را در فرج خود را احساس کنید، در منطقه اطراف مهبل (واژن) خود به نام هشتی و یا در داخل واژن . همچنین شما می توانید درد خود را در کمر، لگن ورحم یا مثانه احساس کنید.

آناتومی لگن زن شامل : لوله های فالوپ، لب اصلی،رحم،،گردنه ،تخمدان ،مجرای خروجی مثانه ،میاندوراه، لب کوچک ،چوچوله،هشتی ،مهبل ،مقعد می باشد.

چه زمانی باید مراقبت های بهداشتی در مورد رابطه جنسی دردناک ارائه شود؟

اگر شما درد مکرر و شدید در طی رابطه جنسی دارید، باید یک پزشک را ملاقات کنید. هم می توانید راه حلی برای درد خود پیدا کنید وهم اگر دارای مشکلات جنسی هستید ،انها را هم حل کنید.

چه چیزی باعث پاسخ های جنسی مشکل زا می شود؟

شایع ترین دلایل در میان افراد موارد زیر می باشند : 

•  شرایط ذهنی واحساسات شما مانند: ترس، گناه، شرم، خجالت، یا ناراحتی در مورد داشتن رابطه جنسی .هنگامی که شما نمی توانید عضلات پای خود راشل کنید،نه انگیختگی لازم را دارید ویا برای شما دشوار است در نتیجه ممکن است دچار درد شوید. استرس و خستگی نیز می تواند تمایلات جنسی شما را در یک رابطه جنسی تحت تاثیر قرار دهد.

• مشکلات و مسائل ارتباطی با شریک زندگی خود،ممکن است با پاسخ جنسی شما تداخل ایجاد کند. عدم تطابق ،میل به رابطه جنسی را کاهش می دهد.

• بسیاری از داروها از جمله قرص های کنترل بارداری وداروهای ضد دردهم می توانند میل جنسی را کاهش دهند.

• شرایط پزشکی و جراحی به طور غیر مستقیم می توانند برپاسخ های جنسی تاثیر گذارند. این شرایط شامل : آرتریت، دیابت، سرطان و شرایط تیروئیدی می باشد. برخی از زنان که عمل جراحی بر روی بدنشان انجام گرفته است با توجه به تصویر نامناسبی که از بدن خود دارند تمایلی برای رابطه جنسی ندارند.

•  اگر شما یا شریک زندگی شما دارای یک مشکل جنسی باشید می تواند در ایجاد رابطه جنسی ،اضطراب ایجاد کند. اگر شریک زندگی شما برای اختلال نعوظ خود ازمواد مخدر

استفاده می کند ممکن است در ارگاسمش تاخیر ایجاد شود وهمین امر منجر به طولانی شدن مدت مقاربت  شود و مقاربت دردناک خواهد شد.

انواع شرایط زنان که می تواند هنگام رابطه جنسی، درد را به همراه داشته باشد عبارتند از:

درد در طی مقاربت جنسی می تواند یک علامت هشدار دهنده ای از شرایط زنان باشد. برخی از این شرایط  اگر درمان نشود می تواند منجربه مشکلات دیگری شود:

• برخی از اختلالات پوستی ،که در نتیجه یک زخم یا شکاف هنگام مقاربت ایجاد شود. درماتیت ،تماس پوستی شایعی است که بر فرج ایجاد می شود. این واکنش نسبت به یک ماده تحریک کننده است مانند صابون های معطر که ممکن است با خارش، سوزش و درد همراه شود. درمان اختلالات پوستی بستگی به نوع اختلال است.

• ولوودینیا ،یک اختلال درد بر فرج است. وقتی درد در منطقه هشتی (در اطراف منطقه باز کردن واژن) قرار دارد و آن به عنوان سندرم وستیبولیتیس فرج (VVS) شناخته شده است. درمان های بسیاری وجود دارد.از جمله اقدامات مراقبت از خود :دارو یا در صورت نیازعمل جراحی انجام می شود.

• تغییرات هورمونی در طول یائسگی که میزان کاهش هورمون زنانه استروژن را به دنبال دارد که باعث خشکی واژن می  شود وهورمون درمانی یک گزینه درمانی است ویا با استفاده از روان کننده در هنگام رابطه جنسی و یا یک مرطوب کننده واژن می توان درد را کاهش داد.

• التهاب واژن، واژینیت یا التهاب مهبل، می تواند توسط  نوعی قارچ یا عفونت باکتریایی ایجاد شود. نشانه های آن ، ترشحات و خارش و سوزش در واژن و فرج می باشد. واژینیت می تواند با دارو درمان می شوند.

• واژینیسموس: واژینیسموس انقباض (سفت کردن) ورفلکس عضلات مهبل (واژن) است.درد هنگام واژینیسموس ممکن است شما سعی کنیداز مقاربت جنسی اجتناب کنید. واژینیسموس می تواند با اشکال مختلف درمان شود.

• زایمان زنانی که اپی زیاتومی یا اشک در کف لگن هنگام زایمان داشته اند درد را در هنگام رابطه جنسی  باعث شود که ممکن است برای چندین ماه به طول بی انجامد. درمان شامل درمان فیزیکی، داروها یا جراحی است.

• دیگر علل درد: لگن، اندومتریوز و چسبندگی است که با درد در هنگام رابطه جنسی همراه است.

تاریخچه پزشکی و جنسی شما، علائم و نشانه ها و یافته های معاینه فیزیکی عوامل مهم در تعیین علت درد شما هستند. گاهی اوقات، آزمایشات لازم برای پیدا کردن علت درد انجام می گیرد. معاینه یا سونوگرافی لگن اغلب سرنخی را در مورد علل برخی از انواع درد در اختیار قررار می دهد. علاوه بر این، گاهی اوقات روش لاپاراسکوپی هم لازم است انجام گردد.

همچنین شما می توانید در مورد داروهایی که مصرف می کردید یا می کنید و حوادث گذشته ممکن است رابطه جنسی شما را تحت تاثیر قرار داده باشد مانند :سوء استفاده جنسی و... همه عوامل را مورد بررسی قرار دهید.

درد در هنگام رابطه جنسی:

• استفاده از روان کننده ها مانند : گریس محلول در آب یک انتخاب خوب می باشد، اگر شما تجربه سوزش واژن یا حساسیت دارید از مواد سیلیکونی یا کاندوم آغشته به مواد لغزنده می توانید استفاده کنید.

• زمانی را برای رابطه جنسی انتخاب کنید که  نه شما و نه شریک زندگی تان خسته  یا مضطرب نباشید.

• در مورد احساسات ودرد ها ویا نقاط لذت خود با شریک جنسیتان صحبت کنید.

• سعی کنید فعالیت های جنسی که می تواند باعث درد شود را انجام ندهید. به عنوان مثال، اگر مقاربت دردناکی دارید  بهتر است شما و همسرتان بررابط جنسی غیر دردناک تمرکز کنید.

• سعی کنید فقط دخول نداشته باشید واز فعالیت هایی از قبیل ماساژ استفاده کنید.

• سعی کنید قبل ازرابطه جنسی موارد زیر را رعایت کنید: مثانه خالی، یک حمام آب گرم و استفاده ازمسکن برای کاهش درد

• برای تسکین سوزش بعد از مقاربت، یخ یا ژل منجمد را به صورت بسته بندی شده در یک حوله کوچک در محل فرج قرار دهید.

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

درد حین مقاربت و قرص فرفولیک

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

یکی از دوستان طی سوالی خواسته اند بدانند درد حین مقاربت به خاطر تنگی دهانه رحم است یا تنگی سوراخ واژن؟ همچنین در مورد قرص فرفولیک سوال کرده اند که آیا مصرف روزانه آن در زنان مشکلی دارد یا نه؟

درد حین مقاربت به خاطر تنگی دهانه ورودی واژن می باشد و سوراخ دهانه رحم نقشی در مقاربت و درد آن ندارد. البته این درد در همه وجود ندارد. برخی از زنان دارای پرده بکارت از نوع حلقوی هستند با خاصیت ارتجاعی که در حین مقاربت پاره نمی شود. در برخی از این زنان بسته به میزان ارتجاع ممکن است حین مقاربت درد ایجاد شود. همچنین گاهی اوقات مجرای واژن تنگ می باشد و اگر آلت تناسلی مرد کمی کلفت باشد هنگام مقاربت درد ایجاد می شود. گاهی اوقات پارگی پرده بکارت به گونه ای است که هنگام مقاربت باعث کشیدگی و ایجاد درد می شود. در این موارد لازم است که از مواد لغزنده کننده ای مثل ژل لوبریکانت استفاده شود و عمل دخول به آرامی و با طمانینه صورت گیرد. اگر باز هم مشکل وجود داشت لازم است مداخله جراحی صورت گیرد و پزشک بعد از معاینه می تواند با انجام برش کمک کند تا درد حین مقاربت از بین برود. البته در برخی از زنان هنگام مقاربت واژن دچار انقباض شدید می شود که باعث می شود یا آلت تناسلی مرد نتواند داخل شود یا هنگام دخول درد شدیدی ایجاد نماید. در مطلبی مفصل به این مورد خواهم پرداخت.

اما در مورد بخش دوم سوال در زنان مصرف روزانه قرص فرفولیک ایرادی ندارد. این قرص ترکیبی از آهن و اسید فولیک می باشد. به نامهای مختلفی مثل فرفولیک، ایروفول، ففول و ... در بازار وجود دارد. با توجه به عادت ماهانه در زنان مصرف این قبیل قرصها بصورت یک عدد روزانه هیچ مشکلی در خانمها ایجاد نمی کند. توصیه من به خانمها مصرف روزانه 2 عدد ففول یا فرفولیک در دوره عادت ماهانه و سپس قطع آن تا دوره بعدی عادت می باشد.

ارتباط بین فعالیت فیزیکی و کاهش بیماریها

ورزش های ضد استرس برای بهتر شدن وضعیت روانی و احساسی افراد

ورزش های مخصوص افراد مبتلا به بیماران قلبی و دیابت

ورزش های مفید برای بیماران مبتلا به آلزایمر

ورزش و بیماری های قلبی و استخوانی

چطور میزان فعالیت فیزیکی خود را ارتقاء دهیم؟

چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟

ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟

درد در حین نزدیکی

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

برخی از خانمها موقع برقراری ارتباط جنسی احساس درد میکنند ما  امروز برای شما آموزشهایی داریم که  از درد شما کم میکند چون ارتباط جنسی نباید موجب آزار و اذیت شود ابتدا باید بدنبال چرایی آن باشد یعنی چه عوملی باعث میشود که این درد را داشته باشیم در این پست ما توصیه هایی برای کاهش درد هم برای خانمها و هم برای آقایان داریم  که بسیار موثر و کمک کننده است

آیا موقع برقراری ارتباط جنسی احساس درد می کنید؟ اگر اینطور است، پس احتمالاً یک خانم هستید. گرچه در آخر مقاله توصیه هایی نیز برای مردانی ارائه میکنیم که ارتباط جنسی برایشان دردناک است.

احساس درد حین ارتباط جنسی لذت مورد نظر را از بین خواهد برد. از این گذشته، رابطه جنسی باید تجربه ای لذت بخش و خوشایند باشد نه دردناک.

خوشبختانه، اگر مردان وقت بیشتری را برای عشق بازی و ناز و نوازش خانمشان صرف کنند تا دستگاه تناسلی زن استراحت کند و روان کننده طبیعی آن راه بیفتد، و اگر زن و مرد از یکی از جدیدترین روان کننده های آمیزشی استفاده کنند، این مشکل برطرف خواهد شد.

چه زمان کمک بگیرید؟

اگر این درد فقط در یک قسمت از رابطه جنسی برایتان اتفاق بیفتد، می توانید به راحتی آن را نادیده بگیرید. اما اگر این درد پیوسته ادامه یابد دیگر نمی توانید اعتنا نکنید. برای بهتر کردن اوضاع باید کاری کنید.

اما چطور؟ اگر می دانید که پزشک خانوادگیتان در این زمینه مهارت کافی دارد میتوانید مشکل را با او در میان بگذارید اما واقعیت این است که بیشتر پزشک های داخلی به اندازه کافی برای مقابله با اینگونه دردها آموزش ندیده و مهارت ندارند.

متاسفانه، کلینیک های تنظیم خانواده مملو از بیمار است و متخصصین آن وقت کافی برای رسیدگی به مشکلات خانم هایی که در ارتباط جنسی دارای مشکل هستند، ندارند.

یک راه دیگر این است که به یک متخصص زنان مراجعه کنید و از او بخواهید که به شما برای حل مشکلتان کمک کند.

عامل احساسی

بد نیست نگاهی به این مشکل بیندازیم و ببینیم علت دردناک بودن رابطه جنسی چه می تواند باشد. اما خوب است به خاطر داشته باشید که همیشه کمی از عناصر احساسی نیز در این قبیل مشکلات دیده می شود.

اگر شما هم هنگام برقراری ارتباط جنسی دچار درد می شوید، مطمئناً این مسئله باعث نگرانی و ناراحتی شما شده است. این نگرانی و ناراحتی به کلی شهوت جنسی شما را خاموش می کند و همین مسئله باعث می شود دفعه بعد درد بیشتری را تجربه کنید.

متاسفانه، مقاربت دردناک در اکثر موارد می تواند تاثیرات احساسی بسیار مخربی بر یک رابطه داشته باشد. گاهی اوقات حتی پیش می آید که زوج هایی به خاطر این مشکل از هم جدا می شوند. با در نظر گرفتن این مسائل دیگر واضح است که باید سریعاً به دنبال راه چاره ای برای مشکل خود باشید.

علت آن چیست؟

عوامل مختلفی می توانند در بروز مقاربت دردناک تاثیرگذار باشند که خیلی از آنها چندان جدی نیستند. اما برخی از این عوامل کاملاً جدی هستند.

درواقع، این ارزیابی باید توسط پزشک شما صورت گیرد که متخصص در آزمایش دستگاه تناسلی است. یکی از اولین چیزهایی که باید مشخص شود این است که آیا این درد عمقی است یا نزدیک به خارج است؟

پاسخ به این سوال شاید چندان ساده هم نباشد. گاهی اوقات این درد هم سطحی و هم عمقی است. اما تشخیص اینکه درد از کدام ناحیه است می تواند به تشخیص مشکل کمک کند.

- گرفتگی عضلات واژن

گرفتگی عضلات واژن می تواند هم درد سطحی و هم عمقی ایجاد کند و یکی از متداولترین عوامل بروز درد حین رابطه جنسی است. این اسپاسم و گرفتگی عضلات آن ناحیه از بدن است که معمولاً به خاطر ترس از آسیب دیدن اتفاق می افتد.

این گرفتگی معمولاً آنقدر دردناک است که ادامه ارتباط غیرممکن می شود—گاهی اوقات حتی برای سال ها.

برخی از خانم ها که دچار گرفتگی عضلات واژن می شوند، دیگر هیچوقت نتوانسته اند یک رابطه جنسی کامل داشته باشند یا حتی از نواربهداشتی استفاده کنند. این دسته از خانمها حتی نسبت به آزمایش های واژن نیز ترس دارند به همین علت هیچوقت برای معاینه نزد پزشک و متخصص نمی روند.

گرفتگی عضلات واژن درد بسیار زیادی ایجاد می کند و خانم هایی که دچار آن می شوند معمولاً تا حد زیادی از دست همسرشان، پزشکشان و حتی خودشان، عصبانی می شوند. اما این وضعیت تقصیر هیچ کس نیست.

دلایل متداول این مشکل عبارتند از:

تربیت و پرورش محدود و سخت گیرانه که زن طوری بار آمده باشد که به رابطه جنسی به عنوان کاری زشت و ناپسند نگاه کند.

تربیتی که در آن به زن این باور غلط داده شده که مهبل خیلی تنگ است به همین دلیل رابطه جنسی خیلی دردناک می شود.

در گذشته به فرد تجاوز شده باشد یا مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته باشد. تجربیاتی مثل این ممکن است باعث شود فرد از رابطه جنسی ترس داشته باشد.

عفونت های دردناک مهبل

عدم راحتی با والدین—در سطح ناخودآگاه.

این باور غلط وجود دارد که خانم هایی که دچار گرفتگی عضلات مهبل هستند به طور کل از رابطه جنسی و برقراری رابطه جنسی بدشان می آید. درواقع، خیلی از خانم هایی که دچار این وضعیت هستند بسیار علاقه مند به نزدیکی با همسرشان هستند.

خیلی از آنها از عشق بازی و ناز و نوازش های همسر لذت می برند و حتی برخی از آنها می توانند به همین ترتیب به ارگاسم برسند. اما به محض اینکه همسرشان به برقرار ارتباط مبادرت ورزد، این لذت از بین می رود.

عوامل دیگر درد عمقی حین رابطه جنسی

مشکل گردنه رحم: آلت تناسلی مرد، با شدت به گردنه رحم برخورد می کند. درنتیجه عفونت های گردنه رحم و نواحی حساس روی آن می تواند موقع ارتباط جنسی ایجاد درد کند.

مشکل رحم: اختلالات مختلف رحم می تواند درد عمقی حین رابطه جنسی ایجاد کند.

تورم درونی رحم: این اختلال که بسیار هم متداول است معمولاً رحم و بافت های اطراف آن را تحت تاثیر قرار می دهد. این مشکل باعث می شود این نواحی بسیار حساس شوند مخصوصاً وقتی نزدیک به عادت ماهیانه فرد می شود. فشار آلت جنسی مرد روی ناحیه ای که دچار این مشکل است، دردی شدید و عمقی ایجاد می کند.

مشکل تخمدان: کیست های تخمدان هم ممکن است درد ایجاد کنند. این درد همچنین اگر نوک آلت جنسی مرد به تخمدانی که در جای عادی خود قرار ندارد برخورد کند، ایجاد می شود.

بیماری التهابی لگن: این مشکل با عفونت ایجاد می شود و اخیراً به خاطر ویروسی به نام کلامیدیا متداولتر شده است. اگر این ویروس درمان نشود، تا حد زیادی احتمال بروز این بیماری وجود دارد. در این مشکل، بافت های عمقی درونی به طرز بدی ملتهب می شوند و درنتیجه فشار رابطه جنسی منجر به ایجاد درد می شود.

بارداری خارج از رحم: ایجاد فشار روی آن می تواند دردناک باشد.

عوامل دیگر درد سطحی حین رابطه جنسی

نبود مایع روان ساز: این مسئله می تواند به خاطر استرس، وقفه افتادن در رابطه جنسی، راحت نبودن بدن پدید آید. بی مهارت مرد در مقدمه رابطه جنسی هم می تواند یکی از متداول ترین دلایل بروز این مسئله باشد.

بزرگ بودن آلت جنسی مرد: بعضی از خانم ها شکایت دارند که آلت تناسلی همسرشان بیش از اندازه بزرگ است. درواقع، وقتی زن تحریک می شود و راحت هم باشد، واژن تا چند سانتیمتر باز می شود بنابراین هر زنی باید بتواند هر نوع آلت تناسلی را تحمل کند.

اما اگر فرد به آلت تناسلی بزرگ عادت نداشته باشد یا مشکلات قبلی عفونت های ادراری یا تورم درونی رحم داشته باشد می تواند حین رابطه جنسی برای او استرس و اضطراب ایجاد کند.

یک اختراع جدید می تواند در این مورد به درد بخور باشد. این اختراع مثل یک حلقه بالشتکی است که مرد ته آلت تناسلی خود می اندازد. این باعث می شود طول آلت تناسلی که وارد وازن می شود کوتاهتر شود.

خشکی یائسگی یا پس از یائسگی: این مسئله معمولاً به خاطر افت هورمون های جنسی در خانم هاست. درمان با قرص های مخصوص یا کرم هورمونی معمولاً مشکل را برطرف می کند. روان سازهای معمولی مخصوص رابطه جنسی هم می تواند کمک کند.

عفونت واژن: این عفونت ها بسیار متداول است. یک نوع عفونت که تعداد زیادی از خانم ها را گرفتار می کند، برفک است. تاول یا تبخال روی وازن هم می تواند دردناک باشد.

آسیبدیدگی: آسیبدیدگی فرج یا واژن ممکن است در تجاوز های جنسی اتفاق بیفتد و بعدها مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. انواع متداولتر آسیب ها با پارگی های موقع وضع حمل اتفاق می افتد.

زگیل روی دستگاه تناسلی: این مشکلات در افرادی که از نظر جنسی بی بند و بار هستند به وفور دیده می شود. معمولاً این زکیل ها می تواند درد ایجاد کند، به خصوص اگر عفونی شوند.

تورم فرج یا مادگی: فرج یا مادگی به دهانه وازن اطلاق می شود. این مشکل می تواند به خاطر عوامل مختلفی باشد از جمله مواد شیمیایی موجود در ماده های شوینده بدن و صابون ها.

ورم خونی چوچوله: این مشکل کبودی یا خون مردگی است که روی چوچوله ایجاد می شود که به خاطر سایش بیش از حد می تواند باشد. این مشکل معمولاً طی چند هفته بهبود می یابد.

اجسام خارجی در واژن: متداولترین این اجسام، تکه پنبه ای از نوار بهداشتی است که جا مانده است. این مسئله معمولاً ایجاد درد می کند به خصوص اگر آن پنبه منجر به عفونت شده باشد.

حساسیت اندام های جنسی خارجی: این مشکلی بسیار ماندگار و دردناک است که در آن ناحیه خارجی اندام های جنسی بسیار حساس میشود و فقط لمس کردن آن درد شگرفی ایجاد می کند. دلیل این مشکل هنوز شناخته شده نیست اما معمولاً می توان آن را با موفقیت درمان کرد.

سرطان: سرطان معمولاً به ندرت منجر به درد در رابطه جنسی می شود اما برای خانمی که تا قبل از ۴۰ سالگی با چنین مشکلی مواجه نبوده است می تواند یک علامت اخطار باشد.

آیا مردها هم ممکن است حین رابطه جنسی دچار درد شوند؟

گاهی اوقات مردها نیز حین ارتباط جنسی دچار درد می شوند. دلایل متداول این مشکل می تواند شامل اختلالات پوستی روی آلت جنسی مثل اگزما یا پسوریازیس باشد. همچنین ممکن است به این علت باشد که وازن زن برای آلت تناسلی مرد خیلی کوچک است. یک روان ساز خوب مخصوص رابطه جنسی می تواند در این زمینه کمک کند.

عوامل معمول درد مردها حین رابطه جنسی عبارتند از:

برفک که در این مورد زن هم مبتلا به این مشکل خواهد بود.

بخیه ای که پس از وضع حمل در واژن زن جا مانده باشد.

نخ آئودی یا آئودی که به خوبی در واژن جاسازی نشده باشد.

بیماری پیرونی (Peyronie’s disease)—اختلالی مردانه که موجب خم شدن آلت تناسلی می شود.

مطالب پیشنهادی

ایجاد تعادل در بیماران مبتلا به ام اس

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان