بررسی عوامل موثر(شخصیتی) در زوج­های سازگار و ناسازگار

عوامل موثر(شخصیتی) در زوج­های سازگار و ناسازگار

                                                 در جهان امروز، آموزش کلید رشد و توسعة کشورها به شمار می‌آید.

http://maktoobshop.com/

 بررسی عوامل موثر(شخصیتی) در زوج­های سازگار و ناسازگار

نگاهی اجمالی به تاریخ تمدن بشری نشان می دهد که با وجود اختلافهای بسیار در آداب و رسوم جوامع مختلف و تغییرات چشمگیر آنها ، در بستر زمان ازدواج یکی از رسمی ترین مراسم منحصر به فردی است که همواره با بشر همراه بوده (ویل دورانت).

در تمام ادیان الهی نیز بر اهمیت خانواده به چگونگی تشکیل آن و رفتار و وظایف هر یک از زوجین تأکید شده است . چرا که آموزش خانواده جایگاه محبت ، صمیمیت رشد و شکوفایی انسانها است . قرآن می گوید:(... و از نشانه های خداوند است که برای شما از جنس خودتان همسرانی بیافرید تا کنار آنها آرام بگیرید و در میان شما محبت ،رحمت قرار داد . همانا که در این موضوع برای اندیشمندان نشانه هایی است. (سورة روم آیة 21)

در کشور ما طی دو دهة گذشته ساخت خانواده و روابط بین اعضاء آن دچار تغییرات زیادی شده است و بیشتر تحقیقاتی که توسط متخصصین علوم اجـتـماعی در زمـینه علـل سـست شـدن پیوندهای زناشویی و طلاق در ایران دانسته اند (مدنی1379). بسیاری از زوج ها ، در خانواده ای زندگی می کنند که طلاق روانی بر آن حکم فرماست بدین معنی که هیچ گونه رابطة عاطفی و جسمانی بین زن و شوهر وجود ندارد و زندگی بصورت اجباری و با حداقل تعامل به پیش می رود . در طلاق روانی موضوع عشق ترک شده و هر زوج به دلیل گسستگی رابطة خود دچار واکنش سوگ می شود .(کاپلان1992)

در بررسیهای انجام شده مهمترین عامل طلاق در بین زوجین عدم تفاهم بویژه در5 سال اول زندگی است . این عدم تفاهم برخاسته از عدم تناسب و ناهمانندی در ویژگی های شخصیتی است. امروزه انتخاب همسر معمولاً بر اساس معیارهایی صورت می گیرد که بسیار سطحی است برای مثال : وضعیت اقتصادی ، وضعیت ظاهری ، تحصیلات و وضعیت خانواده . با توجه به اینکه تمامی این ویژگیها از طریق مشاهده و پرس و جو از دیگران انجام می شود . و بطور عمیق بررسی نمی شود ممکن است مشکلاتی را در تداوم ازدواج جوانان ایجاد کند . در صورتی که یکی از مهمترین عوامل که می تواند به همسران در حفظ بقای خانواده کمک کند ، زیر بنای شخصیتی و هماهنگ در این زمینه است . با توجه به افزایش رشد طلاق ضرورت ایجاب می کند که تحقیقات گسترده ای در زمینة سبب شناسی اختلافات زناشویی انجام گیرد تا بتوان سلامت روانی_اجتماعی نسل حاضر را تضمین کند .(احمدی 1378).

شاید مهمترین عاملی که باعث افزایش میزان طلاق در قرن 20 بیستم ، شده است کاهش نگرشهای منفی ، نسبت به طلاق و پذیرش اجتماعی روز افزون رخداد آن باشد . یافته های این پژوهش نشان می دهد که سن ازدواج در زمانی که در شرف طلاق می باشند در مقایسه با بقیه افراد بطور معناداری کمتر است . به بیان دیگر هر چه سن ازدواج پائین تر باشد احتمال از هم گسیختگی خانواده بیشتر می شود زیرا در سنین پائین افراد از قابلیتهای لازم برای ایفای نقش همسری بی بهره اند در عین حال ازدواج در سنین بسیار بالا نیز خطر طلاق را افزایش می دهد . (بوس واد واردز 1985 به نقل از دکتر نوذر نخعی و امروری)

بطور کلی موفقیت و سازگاری در ازدواج به عوامل زیادی از قبیل میزان آمادگی برای ازدواج ، تحصیلات ، زمینه قبلی خانوادگی ، بحرانهای تجربه شده و شخصیت فرد بستگی دارد . شاملو(1369) اظهار می دارد که یک رابطة زناشویی موفق بستگی به عوامل زیر دارد :

1- رشد عاطفی_فکری                   4- تشابه تحصیلاتی و طبقاتی

2- تشابه علایق و طرز فکر            5- تشابه و علاقه به زندگی و سرعت عمل در کارها

3- تشابه مذهبی                     6- تشابه طرز فکر مثبت به امور جنسی

7- رابطه با خانواده همسر

جدیدترین دستاوردهای علمی در روانشناسی ازدواج و خانواده ، سازگاری زناشویی و استواری پیوند بین همسران را به عوامل زیر وابسته می داند .   (کاظمی حقیقی1378)

1- آمادگی برای ازدواج :

مقصود از آمادگی ، وجود زمینه ها و شرایطی است که جوانان را برای ازدواج و تشکیل پیوند زناشویی مهیا می کند . وجود برخی از خصایص و ویژگیها به آمادگی هر چه بیشتر یک فرد برای ازدواج کمک می کند .

الف ) سلامت روانی :

ب) وظیفه شناسی :

ج‌) حمایت اطرافیان از ازدواج :

د) تجربه پذیری :

2- همسر پذیری :

پذیرش همسر ، مرحله ای پس از آمادگی برای ازدواج است که از شرایط اساسی سازگاری زناشویی محسوب می شود . عوامل مختلفی به تحقق اصل همسر پذیری یاری می دهد . از جمله : آگاهی درباره همسر آینده و ارزشگذاری .

الف ) آگاهی دربار همسر آینده :

ب) ارزشگذاری :

طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه عوامل مؤثر بر رضامندی زناشویی عبارتند از :

زنجیره های تعاملی بین همسران بهترین پیش بینی کننده رضایت تجربه شده توسط زوج از ازدواجشان است . در طی تحقیقی نشان داده شده که نزدیکی عاطفی ، کلامی و جسمانی می تواند تا حد زیادی شاخص رضامندی بوده و همچنین رفتارهای تعیین کننده بالقوه برای طلاق را پیش بینی کنند .(تولسلدت و استاکس1983) به نقل از مهدویان) . شام (به نقل از مهدویان) در بررسی افشاسازی خود ، به این نتیجه رسید که به ویژه در رابطه با زنان ، ترکیباتی از کیفیت و کمیت پائین افشاسازی خود اثرات زیان بخش زیادی بر رضامندی زناشویی خواهد داشت . به نظر بک (1371) در زمینه رضایت از زندگی زناشویی ، برداشت زن یا شوهر از رفتار دیگران بیش از خود رفتار حائز اهمیت است .

سلیمانیان (1373) در بررسـی تأثیر تـفکرات غیر منطقی بر نارضایتی زناشویی به این نتیجه رسید که میزان نارضایتی زناشویی در زنان بیشتر از مردان است . یافته های مازلو نیز نشان می دهد که زنها همیشه در سطح رضامندی زناشویی پائین تر از مردان هستند .

ساچر و فاین در تحقیقاتشان به این نتیجه رسیدند که از آنجا که زنان تعهد و حساسیت بیشتری نسبت به رابطه در زندگی مشترک دارند ، تلاش بیشتری برای حفظ و نگهداری از رابطه می کنند و این می تواند یکی از دلایل احتمالی برای بالا بودن میزان رضامندی از زندگی زناشویی در مردان باشد .(مهدویان1376) . استرس شغلی ، تعارض نقشها و رضایت زناشویی از عوامل پیش بینی کننده قوی فوران ناگهانی خشم و عصبانیهای شدید زنان محسوب می شود . (کلاس 1991 به نقل از ملازاده ، 1372) .  نتایج نشان می دهند که بین رضایت زناشویی و سلامت روانی رابطه وجود دارد و فشارهای زناشویی با آسیب های روان شنـاختی خـصـوصـاً افسردگی،  اختلال اضطرابی ، و بیماریهای جسمی مرتبط است .(کسلر 1982 ، چملینگ و جکوبسون 1989 ، ویزمن 1987 کارستنسون وگاتمن 1993، به نقل از میر خشتی 1375) .

هندرسون و وروف (1994 ، به نقل از منتظری 1378) طی تحقیقات متعدد به این نتیجه دست یافتند که بین رضایت از رابطه جنسی همسران در سال اول زندگی زناشویی و رضایت از زندگی رابطه مستقیم وجود دارد .

عوامل مؤثر بر سازگاری زناشویی :

1) ابراز محبت :

2) برقراری روابط اجتماعی :

3) احترام به همسر:

4) علایق و طرز تفکر :

5) شخصیت :

6) ارتباط با اقوام و خویشاوندان :

7) مسائل مالی و اقتصادی:

8) سن :

در مطالعه ای که بر روی 107 زوج 17 تا 24 ساله آمریکایی صورت پذیرفت مشخص گردید که سه دسته از عوامل می توانند با عث ناپایداری زناشویی شوند:

الف: عوامل شخصیتی مانند وجدان ضعیف از لحاظ اخلاقی، حالتهای خود شیفتگی شدید و وجود زمینه های روان پریشی

ب: زمینه‌های مربوط به روابط زناشویی مانند نارضایتی جنسی، تعادل و اختلاف

ج: نا همسانی در ارزشگذاری متقابل میان زن و مرد

نتایج این پژوهش نشان میدهد که هر یک از عوامل مذکور می توانند حتی در نخستین سال زندگی مشترک سبب فروپاشی آن شوند .(بوس و تود 1997).

پژوهشهای انجام شده در رابطه با میان خصوصیات شخصیتی و سازگاری زناشویی نشان داد که سطح سازگاری زناشویی افراد وابسته به میزان تجربه پذیری آنهاست علاوه بر آن برونگرایی، با میزان سازگاری زناشویی بستگی دارد و همچنین در تحقیق دیگری که 124 زوج کاتولیک کلیسای روم از اهالی مرکزی در منطقه واشنکتن مقیاسی از نوع مایرز - برگ، مقیاس سازگاری دیادیک ، آرمون سازگاری زناشویی لاک والس و پرسشنامه دموگرافیک را تکمیل نمودند که مربوط به اثرات نوع شخصیت بر روی رضایتمندی زناشویی بود. نوع مایرز-برگ نشان داد که نوع شخصیت و خصیصه های وابسته به آن تاثیر مهمی در نوع روابط است. زوجهایی که در آنها هردو درون گرا بودند راضی و احساس رضایتمندی می کردند همچنین زوجهایی که در آنها، مردها درون گرا ولی زنها برون گرا بودند تقریباً کمترین میزان رضایت از ازدواج را به خود اختصاص داده بودند.

 زوجهایی که در آنها شوهر بعد شهودی را ترجیح داده بودند نسبت به زوجهایی که در آنها مردها بعد احساسی را ترجیح داده بودند، دارای رضایت زناشویی بیشتری بودند (بری، 1993 به نقل از ملکی 1373).

تحقیق که لول کلی (1987) در خصوص عوامل پیش بینی کننده آینده ، روابط زناشویی انجام داد به این نتیجه رسید که روابط نقش عمده ای ایفا می کنند از میان آنها پنج متغیر اصلی، که عبارتند از :

صفات شخصیتی ، محیط اجتماعی اولیه، نگرش نسبت به ازدواج، سابقه روابط جنسی و وقایع استرس‌زای زندگی که از عوامل مهمی در پیش بینی آینده روابط زناشویی است. (ملکی ، 1373).

به نظر می رسد که در دنیای امروز و حتی کشور ما، تصور سنتی از خانه و خانواده به عنوان آشیانة کوچک عشق، امنیت و سعادت بی پایان، به شدت آسیب دیده است (منتظری و معین 1378). به بیان دیگر طی بررسی تحقیقات انجام شده از سال 1350 تاکنون عوامل گوناگونی به عنوان عوامل زمینه‌ساز بروز مشکلات زناشویی و احیاناً طلاق در کشور ما به چشم می خورد. برخی از مهمترین عوامل عبارتند از:

·        عدم توافق اخلاقی

·        ازدواج در سنین پائین (به ویژه در زنان)

·        مسائل اقتصادی و فقر

·        تفاوت سنی زن و شوهر

·        اعتیاد

·        روابط نامشروع (به ویژه در مردان)

·        بدرفتاری زن یا شوهر

·        عدم رضایت جنسی

در این مطالعه به این نتیجه رسیدیم که بیماری روانی، مشکلات عاطفی، عدم رضایت زناشویی، خصایص شخصیتی همسران، اعتیاد به مواد مخدر و الکل، خشونت فیزیکی و روان شناختی ، سلطه جویی، ناپختگی، فقرمالی و بیکاری می تواند منجر به بروز طلاق یا ناسازگاری زناشویی گردد.

مطالب پیشنهادی

ظروف یک ‌بار مصرف ومشکلات آن بر سلامت
اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت افراد
کنترل آلاینده ها از طریق فن اوری نانو تکنولوژی