بچه‌های بدغذا

آفرین پسرم! بیا همین یک قاشق را هم بخور. اگر این قاشق را هم بخوری یک شکلات به تو می‌دهم، ای بابا، چرا گوشتش را جدا می‌کنی؟ حتما این جمله‌ها به گوش شما هم خورده است، شاید هم، شما جزء‌ آن دسته از مادرانی هستید که هر روز موقع غذا باید با هزار جور ادا و اطوار و التماس، یک لقمه بیشتر به بچه غذا بدهید و البته بعد از اینکه غذا دادن به بچه‌ تمام می‌شود، انگار که کوه کنده باشید، خسته‌اید و به بچه، خودتان و زمین و زمان بد و بیراه می‌گویید. در این مواقع بهتر است یک تشکر حسابی از مادر خودتان و مادر همسرتان بکنید، چون احتمالا شما هم وقتی بچه بودید، همین قدر بد غذا بود‌ه‌اید.  نتایج آخرین تحقیقات حاکی از آن است که علاقه کودکان به بعضی از غذاها مثل گوشت و ماهی، ارثی است.در این تحقیق که نتایج آن در مجله فیزیولوژی و رفتار به چاپ رسیده ذائقه‌ غذایی دوقلوهای همسان و غیرهمسان مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه فهرستی از چندین غذای مختلف در اختیار مادران دوقلوهای همسان و غیرهمسان ۴ و ۵ ساله قرار گرفته و از مادران خواسته شده تا میزان علاقه فرزندانشان به انواع غذاها را مشخص کنند. حتما می‌دانید که دوقلوهای همسان ژن‌های نظیر هم دارند، اما در مورد دوقلوهای غیرهمسان این‌طور نیست. با مقایسه علایق غذایی دو قلوها، نقش ژن‌ها در این زمینه مشخص و معلوم شد که ژن‌ها بیشترین تاثیر را بر روی علاقه کودک نسبت به گوشت و ماهی دارند در حالی که تمایل افراد به خوردن میوه و سبزی یا دسرها بیشتر تحت تاثیر محیط است و احتمالا کودکان با مشاهده رغبت یا بی‌میلی والدین به برخی سبزی‌ها، همان رفتار را در پیش می‌گیرند. با اینکه نقش وراثت در ذائقه بچه‌ها ثابت شده، اما دلیلی وجود ندارد که اگر پدر بچه‌ای گوشت دوست نداشت، بچه هم تا آخر عمرش به گوشت لب نزند، بلکه نوع رفتار والدین، مهم‌ترین تاثیر را در شکل‌گیری عادت‌های غذایی آنها دارد.  ● فقط ماکارونی می‌خواهم  اغلب بچه‌های نوپا، استقلال خودشان را از طریق غذا خوردن یا نخوردن نشان می‌دهند. در واقع می‌شود گفت که همه بچه‌ها در این سن و سال موقع غذا خوردن، هزار جور ادا درمی‌آورند. اما در این دوران طرز رفتار و عکس‌العمل‌های والدین، عادت‌های خوب یا بد بچه‌ها را حین غذا خوردن شکل می‌دهد و باعث تقویت یا تضعیف‌ آنها می‌شود. فرض کنید که کودک شما به یک نوع غذا چسبیده و مثلا هر روز ماکارونی می‌خواهد و دیگر هیچ. در این حالت شما چه کار می‌کنید؟ هر روز برایش در کنار غذای خانواده، ماکارونی هم درست می‌کنید؟ در این صورت بعد از چند روز که کودک از ماکارونی هم خسته شد، چه کار خواهید کرد؟  باید گفت که همیشه این شما هستید که مهم‌ترین نقش را در انتخاب غذایی که در بشقاب کودکتان هست، دارید. شما مجبور نیستید که هر روز برایش ماکارونی درست کنید، چون اگر این کار را کردید، فرصت آشنا شدن کودک را با سایر غذاها از او گرفته‌اید و در ضمن کم‌کم به علت تکراری شدن، علاقه کودک هم نسبت به آن غذای خاص کم می‌شود. مطمئن باشید که حتی اگر کودک شما یک وعده اصلا غذا نخورد، دچار سوء‌تغذیه و قحطی نخواهد شد ولی به این ترتیب کم‌کم انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌کند تا گرسنه نماند. سعی کنید غذاهایی که در هفته برای کودکتان در نظر می‌گیرید، هم شامل غذاهای جدید باشد و هم غذاهایی که مورد علاقه اوست. بعد از گذشت مدتی، یک روز از اینکه می‌بینید فرزندتان همه غذاها را دوست دارد و می‌خورد، حتما متعجب خواهید شد.  ● من پیاز نمی‌خورم اولین باری که بچه شما پیاز را در غذا می‌بیند و آن را جدا می‌کند و نمی‌خورد، شما چه کار می‌کنید؟ پیاز از غذای بچه و حتی خانواده حذف می‌شود؟ یا اینکه برای او مثلا سالاد را بدون پیاز درست می‌کنید و یا برای آش‌ رشته او پیاز داغ نمی‌ریزید! باید گفت که همه این کارها کاملا اشتباه است . وقتی بچه یکی از مواد غذایی را دوست نداشت نباید آن را به طور کامل از غذاهایش حذف کنید. بیشتر بچه‌ها وقتی با طعم‌ها و غذاهای جدید رو‌به‌رو می‌شوند، با سرعتی بسیار آهسته آن را قبول می‌کنند و با آن کنار می‌آیند.  در این موارد گاهی لازم است غذاهای جدید، ۱۰ تا ۱۵ بار با مقادیر کم به بچه داده شوند تا کم‌کم کودک به مزه آنها عادت کند. در این موارد حتما باید یک نمونه عملی بسیار خوب هم جلوی بچه باشد تا کودک بتواند از آن الگوبرداری کند. وقتی خودتان هم پیاز داغ دوست ندارید و نمی‌خورید، نمی‌توانید کودک را مجبور کنید که بخورد. بهتر است غذاهای مقوی که حاوی مواد مختلف است و خودتان هم آنها را دوست دارید، درست کنید و با اشتها جلوی کودکتان آنها را بخورید، به این ترتیب کودک به خوردن این مواد غذایی ترغیب خواهد شد.  ● الان گشنه‌ام نیست  بیشتر بچه‌ها به ویژه در سنین پایین در روز به ۶ وعده غذا احتیاج دارند. سه وعده غذای اصلی و سه میان وعده؛ ولی همیشه باید به خاطر داشته باشید که در این ۶ زمان، باید غذا را فقط در دسترس کودک قرار دهید و هرگز او را مجبور نکنید که حتما آن را بخورد. اینکه بعضی وقت‌ها به بچه اجازه بدهیم که مثلا ناهار نخورد، برای اکثر افراد، کار سختی است و بیشتر بزرگ‌ترها فکر می‌کنند که حتما باید تا ته بشقاب غذا خورده شود تا اسراف نشود. اما باید بچه‌ها را آزاد گذاشت تا بر اساس میزان گرسنگی‌شان غذا بخورند و در نهایت وزن متناسبی داشته باشند. این یعنی اینکه غذا خوردن فقط در هنگام گرسنگی باشد و اگر بچه در موقع ناهار یا شام احساس گرسنگی نمی‌کند، او را مجبور به غذا خوردن نکنید.  البته برای اینکه بتوانید به احساس سیری یا گرسنگی کودک اعتماد کنید، باید سعی کنید که ساعت‌های غذا خوردن بچه منظم باشد و مثلا نیم ساعت قبل از ناهار، شیر یا آب میوه به او ندهید، چون این کار اشتهای او را کور خواهد کرد و کودکی که سر سفره گرسنه نباشد بهانه‌گیری کرده و آن طور که شما دوست دارید، غذا نخواهد خورد.

دکتر پریساشبانی

منبع : روزنامه سلامت