اعتیاد چیست؟معتاد کیست؟

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com

گسترش کشت وتجارت مواد مخدراثرات خوبی بر توسعه اقتصادی کشورهای تولید کننده داشته است براساس یافته های یک موسسه تحقبقات اقتصادی درکلمبیا بیشس از 80 درصد سود تجارعمده مواد مخدراین کشوردرخارج سرمایه گذاری می شود ودولت سالناه معادل یک میلیارد دلارصرف مبارزه با گروههای مسلح تولید کننده این مواد وحفاظت ازجان مقامات این کشورمی کنددرآمد حاصله ازتجارت غیر قانونی آن ازصادرات نفت بیشتر است وتنها ازدرآمد حاصل ازصادرات اسلحه درجهان کمتر است.

اعتیاد چیست؟

اعتیادرا به عادت کردن،خوگرفتن،خوگرشدن،وخودرا وقف عادتی نکوهیده کردن معنی کرده اند به عبارت دیگر ابتلای اسارت آمیز به ماده مخدر که ازنظر جسمی یا اجتماعی زیان آورشمرده شود اعتیاد نام دارد.

اصطلاح اعتیاد به سهولت قابل تعریف نیست اما عواقب آن بصورتهای مختلف نظیر کم شدن تحمل ووابستگی بدنی هویدا می شود درطب جدید به جای کلمه اعتیاد،وابستگی به دارو بکار می رود که دارای همان مفهومی دقیقتر وصحیح تراست مفهوم این کلمه آن است که انسان براثرکاربرد نوعی ماده شیمیایی ازنظرجسمی وروانی به آن وابستگی پیدا می کند بطوری که بر اثردستیابی ومصرف دارو احساس آرامش ولذت به اودست می دهد درحالی که نرسیدن دارو به خماری،دردهای جسمانی واحساس ناراحتی وعدم تامین دچارمی شود.

سازمان بهداشت جهانی ماده مخدر را اینگونه تعریف می کند ((هرماده ای که پس ازوارد شدن به درون ارگانیسم بتواند بریک یا چند عملکرد ازعملکردها تاثیربگذارد ماده مخدر است؟این طریق مصرف کنندگان را افرادی منحرف می دانند وبراساس آن مخدرهایی نظیر توتون ومشروبات الکلی غیرقانونی مانندهروئین وال.اس.دی را دربرمی گیرد.

درسال 1950 سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدرارائه کرد((اعتیاد به مواد مخدرعبارت است ازمسمومیت تدریجی یا حادی که به علت استعمال مداوم یک دارو واعم ازطبیعی یا ترکیبی ایجاد می شود وبه حال شخص واجتماع زیان آور باشد)).

معتاد کیست؟

معتاد کسی است که دراثرمصرف مکررومداوم متکی به مواد مخدر یا دارو شده باشد یا به عبارت دیگر قربانی هرنوع وابستگی دارویی یا روانی به مواد مخدرمعتاد شناخته می شود ازنظر آسیب شناسی هردارویی که پس ازمصرف چنان تغییراتی را درانسان به وجود آورد که ازنظراجتماعی قابل قبول وپذیرش نباشد واجتماع نسبت به آن حساسیت یا واکنش نشان دهد آن دارومخدراست وکسی که چنین موادی را مصرف می کند معتاد شناخته می شود بنابراین معتاد به کسی می گویند که درنتیجه استعمال متمادی دارو دربدن وی حالت مقاومت اکتسابی ایجاد شده به شیوه ای که استعمال مکررآن موجب کاسته شدن تدریجی اثرات آن می گردد ازاین رو پس ازمدتی شخص مقادیر بیشتری ازدارورا می تواند بدون بروز ناراحتی تحمل کند ودر صورتی که دارو به وی نرسد اختلات روانی وفیزیکی موسوم به سندرم محرومیت (عوارض وتظاهرات جسمانی وروانی درموقع نرسیدن مواد مخدربه بدن)دراوایجاد می شود.

انواع اعتیاد

با توجه به تعریف اعتیاد که دربالا به آن اشاره شد انواع اعتیاد را می توان به دوگروه تقسیم کرد.

اعتیاد مجاز: به وابستگی وتداوم موادی که به عنوان دارو شناخته شده وبطورطبیعی یا مصنوعی بدست وی آید اعتیاد مجازمی گویند ومعمولا شامل بسیاری ازمواد دارویی به ویژه آرام بخشها وخواب آورها می شود این مواد با تجویز پزشک یا اغلب خودسرانه مصرف می شود اعتیاد های مجاز به نوبه خود به دو گروه تقسیم می شوند:

الف)اعتیاد به مواد مخدرطبیعی ومصنوعی که به عنوان دارو شناخته می شوند.

ب) اعتاد به موادی مانند تنباکو،سیگارونظایر آن که تنها ازدیدگاه روانی عادت آور است وتداوم مصرف را ایجاد می کند.

2- اعتیاد غیر مجاز: به وابستگی فرد به مصرف همیشگی به مواد مخدر وبهره گیری از عواملی که بنا برقوانین کشوری یا بین المللی (شرعی ومدنی)غیرمجاز شناخته می شود اعتیادغیر مجازمی گویند این امر درنتیجه ناپسند بودن مظاهراعتیاد ازدیگاه پزشکی،بهداشتی،روانی وجتماعی غیرمجاز تلقی می شود.

فرایند اعتیاد

اعتیادبه هرشکلی که باشد معمولا طی یک فرایند سه مرحله ای انجام می گیرد این مراحل عبارتند از:

مرحله آشنایی:دراین مرحله شخص دراثر مسامحه یا تشویق دیگران یا میل به انجام کارتفریحی یا کنجکاوی یا علل دیگر مانند کسب لذت به مصرف مواد مخدر آشنا می شود.

مرحله میل به افزایش مواد: دراین مرحله بدن هرروز به مواد بیشتری نیاز پیدا می کند بعد ازمدتها استفاده نامرتب ازمواد مخدرشخص دچار شک وتردید شده برای رهایی ازآن با امیال خود دست به مبارزه می زند.

مرحله اعتیادد(بیماری): دراین مرحله بعد ازشک وتردید وشاید مدتی ترک اعتیاد شخص درانجام به مرحله اعتیاد واقعی می رسد که اگر مواد مخدر کم یا بدون رعایت ترتیبات لازم ناگهان قطع شود نشانه های سندرم محرومیت بروزمی کند .

شخصیت معتاد

شخصیت فرد به ساختار روانی او وابسته است شخصیت با توجه به برخی عوامل ساختاری ثابت که با پایان بحران بلوغ برای همیشه شکل می گیرد تعریف می شود وفردخواه بیمار باشد خواه سالم ساختاربنیادی شخصیتی اش هرگز تغییرنمی کند.

بین شخصیت واعتیاد رابطه ای متقابل وجود دارد یعنی فرد به علت وضع خاص شخصیتی ونیازها وشکستها ناتوانی رد برخورد با مسایل وناکامی درزندگی ،عدم ثبات عاطفی وناملایمات دیگر به اعتیاد روی می آورد واعتیاد نیز به نوبه خود موجب ازبین رفتن انسجام روانی وهیجانی شخص می شود.بدین ترتیب بین اعتیاد وشخصیت دور باطلی ایجاد می گردد که مبارزه با ان مستلزم تغییر شرایط بیرونی ودرونی یعنی ایجاد اراده  وروحیه قوی وآسیب ناپذیراست وبالاخره به دلیل فساد بافتهای مغزی که ازمصرف مواد مخدربه وجود می آید شخص کنترل حرکات خود را ازدست داده آمادگی آسیب رسانی بخود ودیگران را پیدا می کند ازاین رو به موازات افزایش معتادان ،سرقتها وانحرافات اجتماعی واخلاقی نیزروزافزون می شود بسیاری ازمحققان مسایل مربوط به اعتیاد وحتی برخی ازافراد عادی براین باورند که ساختار شخصیت برخی افراد برای پذیرش اعتیاد مساعدترازدیگران است اینان می پندارند که زمینه مساعد ذهنی افراد مزبور شرط اولیه برای ابتلاست وبدین ترتیب مسئله را بیش ازحد ساده می کنند تنها مزیت این کار آن است که به قضیه ظاهری روشن وآشکار می دهد.

شناخت شخصیت وویژگی های رفتاری معتادان به منظور مبارزه با اعتیاد ونیز پیشگیری ودرمان آن ازاهمیت ویژه ای برخوردار است اعتیاد دگرگونی های درخلق وخوی معتاد به وجود می آورد که ازاحوال ظاهری ا ش می توان بدانها پی برد.

تشخیص معتاد

معمولا خود معتاد اعتراف می کند که معتاد است ونیاز به ماده مخدر دارد با این حال برخی تغییرات روانی واجتماعی وخلق وخوی اومی تواند ما را درشناخت معتاد یاری دهد درزیر به چند مورد از این تغییرات اشاره می شود:

- معتاد دارای ظاهری ضعیف ،فرتوت وپژمرده رنگ ،چهره ای تیره وکدر،دندانهایی پوسیده زرد رنگ است.

- تنگ بودن مردمک چشم احتمال اعتیاد را می رساند ولی نشانه قطعی نیست.

- وجود دوره های بی قراری،تحریک پذیر وعصبانیت واضطراب که تقریبا بطور ناگهانی جای خود را به سرخوشی ورضایت آشکار وآرامش
می دهد.

- تمایل به کناره گیری ازبستگان به ویژه والدین،برادروخواهرواشتیاق به افزایش معاشرت با دوستان مشکوک وجدید.

- تغییر ساعات خواب،دیر خوابیدن درشب ودیر بیدار شدن درصبح.

- بالا رفتن هزینه های شخصی ودرخواست مکررپول ازوالدین ودیگران.

- بستن درب اتاق به روی خود برای مدتی طولانی تا آنکه تغییراحوالش بردیگران معلوم نشود.

- بی توجهی به ظاهر خود وداشتن موهای ژولیده ولباسهای کثیف وافزایش رفت وآمدهای ظاهرا بی مقصد ومشکوک.

- خواب آلوده وافسرده بودن همراه با شادابی بسیارزودگذر.

 - درتوالت ماندن بیش ازحد معمول.

-  پرگو ویاوه گوشدن،دروغ گویی ودادن وعده های بی اساس.

- استعمال داروهای ویژه اعصاب یا نیرو بخش وخواب آور وپیدا شدن وسایل مشکوک استعمال مواد مخدر درمحیط زندگی.

- بی توجه،بی علاقگی وبی تفاوتی نسبت بکاروگریزان بودن ازانجام کارهای بدنی به ویژه ورزش.

عوارض اعتیاد

ویژگیهای شخصیتی معتادان را که درواقع ازعوارض اعتیاد ناشی می شود می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:

عوارض جسمی

اگر مصرف روزانه معتاد متوقف گردد 10 تا 12 ساعت تجاوز کند به عوارض جسمی وناراحتی عصبی ،اضطراب ،بی قراری،عطسه،ریزش مکررآب ازبینی وچشم،ناراحتی عضلانی،فشارشدید درستون فقرات،دل درد ودل پیچه،بی اشتهایی،استفراق مکرر،لاغرشدن وکم وزن مبتلا
 می گردد اگربه چنین فردی بین دویا سه روز مواد مخدر نرسد اعتیادش ازبین می رود زیرا نرسیدن مواد به بدن عارضه دارد ولی مرگ ومیر ندارد مشروط برآنکه پس ازترک اعتیاد به مواد مخدر دسترسی نداشته باشد.

دربین باورهای مردم دراستفاده ازمواد مخدر به ویژه تریاک ومشتقات آن به باورهایی چون تریاک ازسن 50 به بالا نه تنها ضروری ندارد بلکه مفید هم هست تریاک برای کاهش فشار خون لازم است وبهترین داروبرای نوزدان است شایع شده که نگاهی به آثارزیان آورتریاک ومواد مخدر بطلان این باورها را اثبات می کند:

تریاک ومشتقات آن دندانها را کثیف وآسیب پذیر کرده مخاط دهان را ملتهب می سازد وموجب نقصان ترشحات غدد بزاق می گردد.

ورود مرفین یا هروئین به بدن کاردستگاه عصبی را درسطوح مختلف تغییر می دهد ودرصورت تداوم ان را به بدکاری مزمن ودایمی سوق
می دهد.

مواد افیونی موجب تنبل شدن کبد گردیده راه ریختن صفرا به روده را منقبض وتنگ می کند وچون ترشحات پانکراس بخوبی درروده ها
 نمی ریزد یرقان ایجاد می شود واثرات ناگواری بر دستگاه گوارش دارد.

کلیه ها دراثرمصرف مواد مخدر دچار ورم یا نفریت می گردد واین اثرات منجربه تکرار اداراازیک سوواشکال دردفع ادارا یا ادرارتوام با درد ازسوی دیگر می شود.

استعمال مواد مخدر سبب کم یا متوقف شدن میل جنسی می شود زنان معتاد خیلی زود نازا می شوند ودرزمان بارداری با احتمال سقط جنین مواجه خواهند بود.

مواد مخدر تارهای صوتی هنجره را تحریک کرده ه التهاب مزمن می انجامد ودرنتیجه آهنگ صوتی معتاد غیر طبیعی می شود بعلاوه گاه بیماری برونشیت مزمن وآسم را درپی داشته ریه ها به محیط سازگاری برای بروزسل تبدیل می شود.

چنانچه دود تریاک ریه را پرکرده باعث می شود که اکسیژن به خون نرسد تپش قلب،تنگی نفس ودوران سر ایجاد می شودازعوارض دیگر
 می توان خشکی پوست،قزمز شدن،بالا رفتن حرارت پوست درنقاط مختلف بدن وشکننده شدن ناخنها وبطور کلی ضعف عمومی را نام برد.

عوارض روانی

معتاد فاقد تعادل روانی است ولا ابالیگری،عدم توجه به اصول ومقررات جامعه،تسلیم شدن دربرابر پیشامدها،ضعف ارداه،بی توجهی به مسئولیتهای فردی واجتماعی ازخصوصیات رفتاری معتاد است.

معتادان ازلحاظ عاطفی نابالغ،عصیانگر،بی قرارودارای احساسات خصومت زا هستند همچنین اینان افرادی مضطربند که احساس بی کفایتی وتنهایی می کنند با توجه به این واکنشها است که می توان تمایلات روان نژندی وروان رنجوری را درآنها تشخیص داد.اصل اتکای روانی مقدم برتاثیراعتیاد برجسم است زیرا شخص معتاد پیش ازآنکه تعادل جسمانی خود را ازدست بدهد تعادل روانی خود را تا رسیدن به دارو ازدست می دهد غالب معتادان به ویژه آنهایی که به مصرف موادی چون حشیش ،ال.اس.دی وکوکائین والکل مبتلا هستند به بیماریهای روانی نیزدچارمی شوند.

عوارض اجتماعی

معتادان نه تنها مولد وسازنده نیستند بلکه مصرف کنندگانی هستند که غیراز ضرر اجتماعی هنری ندارندفرد معتاد نسبت به اعضای خانواده خود احساس مسئولیت نمی کند موقعیت اجتماعی او متزلزل است به دیگران اعتماد ندارد وبرآوردن نیازهای خود را مقدم بردیگران می داند روابط اجتماعی معتاد بسیار سطحی وتصنعی بوده به ندرت می تواند پیوندهای عاطفی ووفاداری وتعهد داشته باشد چنین فردی فقط برای کسی که بتواند برای او مواد مخدرتهیه کند اهمیت قائل است .

ارتکاب جرایم معتادان به علت ضعف روابط انسانی هرروز بیشتر می شود وبه همین دلیل اعتماد عمومی واهمیت اجتماعی به خطرمی افتد زیر اکثر معتادان ناگزیربرای تامین مواد مخدربه راههای نادرست نظیر تجاوزبه دیگران وآدم کشی روی می آورند.

نتیجه گیری:

سالهاست که اعتیاد به مواد مخدر بصورت تهدیدی جدی جامعه بشری وبه ویژه نسل جوان را درمعرض خطر قرارداده است بازرگانی پرسود مواد افیونی با پدید آوردن کهکشانی ازتباهی ومرگ که ازکشت گاههای تریاک تایلند تا هزارتوی مافیا درنیویورک دامن کشیده است هرسال برشمارقربانیان خود می افزاید به دام افتادگان بیشتر جوانان هستند که درگردنه بلوغ وگذرازهفتخوان پررمزورازشباب به صحرای افسونگر
پرمی کشند وذره ذره جان خود می کاهند تا به مرگی خاموش تن دردهند وقتی نظارت گروههای نخستین چون خانواده کاهش می یابد وبستگیهای اجتماعی سست می گردد فرهنگ حزن وانده به جای آن حاکم می شود باید دانست تا زمانی که مصرف کنندگان مواد مخدرداشته باشیم مواد مخدر از راههای مختلف به داخل کشور راه می یابد بنابراین همراه با اقدامات موثردربرخورد با قاچاقچیان مواد مخدر درداخل کشوردرمناطق مرزی باید زمینه برای تحقیقات وسیع علمی به منظورشناسایی دقیق علل روی آوری افراد به ویژه جوانان به اعتیاد مراکز پژوهشی فراهم شود تا زمینه رشد این بلای خانانسوزازمیان برود ودیوار نامرئی نیز دربرابراعتیادبه وجود آید دربسیاری ازکشورهای جهان کارشناسان پس ازسالها تجربه به این نتیجه رسیده اند که اصلی ترین راه مبارزه با مواد مخدر وخشکاندن ریشه اعتیاد برچیدن زمینه وانگیزه اعتیاد درنسل جوان است وقتی جامعه ای آگاهانه ازمصرف مواد مخدر واعتیاد رویگردان شود ویا برخورد هوشیارانه علیه شبکه های فروش وتوزیع مواد مخدردست به مبارزه وافشاگری بزند بازارمواد مخدر،مشتریان خود را ازدست می دهد وپدیده اعتیاد به عنوان یک ضد ارزش ازجامعه رخت بر می بنددآموزش عمومی وپیشگیری ازاعتیاد باید به عنوان یک فرهنگ درجامعه همگانی شود ومقدم برهمه با شناخت دقیق نیازهای جوانان که متاسفانه بیشترین شمارمعتادان را تشکیل می دهد به علل وریشه های اعتیاد پی بردوسایل ارتباط جمعی بخصوص صدا وسیما می تواند دراین زمینه نقش موثری داشته باشد زیرا برنامه های تلویزیونی جذاب وآموزنده زمینه ساز گرایش جوانان به زندگی سالم وبه دورازاعتیاد خواهد بود درتمام جهان بهداشت مقدم بر درمان است دراعتیاد نیزپیشگیری ازطریق آموزش وتشویق مردم بخصوص نسل جوان باید درصدر فعالیتهای ستاد مبارزه با مواد مخدر قراربگیرد وبا مبارزه قاطع وپی گیری با سودگران مرگ همراه شود.

پرواضح است که برای دورنگهداشتن جوانان ازاین بلای خانانسوز نهادهایی چون مدرسه ،موسسه های فرهنگی وورزشی،نیروهای انتظامی ،موسسه های مذهبی و... می توانند بسیار مفید وثمر بخش باشند اما اهمیت هیچ کدام ازآنها به پای خانواده نخواهد رسید خانواده به عنوان اساسی ترین واحد جامعه نقش بسزایی دردور نگه داشتن فرزندان ازمواد مخدررا دارد.  

منابع:

جامعه شناسی انحراف ومسائل جامعه تالیف دکتر داور شیخاوندی

آسیب شناسی اجتماعی تالیف هدایت الله ستوده

تهیه وتنظیم:

علی رحیمی نسب(مزرجی)

مطالب پیشنهادی

سرطان سینه و تمامی گفتنی های آن

نقش مردان در زمینه بهداشت باروری همسران
کاهش مرگ و میر زنان باردار با برنامه مادری ایمن
مادران شاغل و نگهداری کودکان

تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان

حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی