مدهای ناهنجار و تاثیر آن بر جوانان

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

حس تنوع طلبی توام با گرایش به خودنمایی درمحیط اجتماعی، تغییرات چشمگیری درنوع پوشش، آرایش، الگو، رفتارواغلب گرایش های بشری را به همراه داشته است. گستردگی این دگرگونی ها به اندازه زندگی انسان امروزی بوده واشاعه هریک ازآنها درسطح جامعه پیامدهای خاص خود را به همراه دارد پدیده مد گریبانگیرجامعه مصرف محورامروزجهان است. گرایش به مد بیانگرنوعی تجدید نظرخواهی ودرواقع تلاش در جهت نوکردن وتغییردرمسائل مختلف ظاهری زندگی است. به عبارت دیگرگرایش وسیع به تغییر و تنوع ، بیانگر حرص ونیازشدید انسان برای ورود به قلمروهای جدید است، نیازی که جزئی ازفطرت انسان ها را تشکیل می دهد. میل به تغییرازیک نیاز فطری سرچشمه گرفته وقابل سرکوب کردن نیست. برای همین انسان همواره به دنبال تغییرقالب ها وفراراز کلیشه هاست. درهم آمیختگی اجتماعی باعث می شود که جامعه به سمت یک دست شدن درسبک پوشش، مدل آرایش، سلیقه رایج وطرزرفتاربرود. هرازچند گاهی شاهد تغییراتی دراین یکدستی می باشیم که نشانه مدرنیسم ومد است. با ظهورتب مدرنیته یا مدرنیزاسیون وجهانی شدن وتحول دربرخی مفاهیم ومعیارها ، فضای زندگی بشرتبدیل به فضایی مصرف زده ، سطحی وکاملا صوری سوق داده می شود.  دراین فضا انسان به دنبال این است که شکل ظاهری خود را تغییردهد وازآنجا که این تغییربزودی اورا دل زده می کند، به سرعت به دنبال اشکال ظاهری جدیدی می رود. چنانچه این ظواهرنوین به شکل صحیح ودرقالب فرهنگ ملی ومذهبی جامعه دراختیاروی قرارنگیرد، یا آنها را خلق می کند ویا ازدیگران تقلید می کند. براساس تحقیقات انجام شده، جوامعی که درقبال این رفتارجوانان ونوجوانان واکنش های تحقیرآمیزومقابله ای درپیش می گیرند، به نتایجی وخیم تردرمسئله بحران نسل ها رسیده وبخش مهمی ازنیروی کارآمد انسانی خود را مضمحل خواهند یافت .  ● تعریف:  بنا به تعریفی دیگر، باب روزیا مد)Fashion( تغییرات درپوشش، آداب، الگوهای رفتاری، سبک زندگی، هنر، ادبیات و حتی فلسفه بوده وبیشتر مبتنی برمیل به فرق داشتن وهمچشمی می باشد.  امروزه پیروی ازمد نه تنها در نوع پوشش جوانان ، بلکه در بخش های مختلف زندگی افراد تاثیرگذاراست. ازسبک لباس و آرایش های ظاهری گرفته (مد مو، مد لباس) تا وسایل منزل، حتی گرایش ها وعلایق خاصی که درقشری ازجامعه ناگهان بیش ازسایرعلایق مورد پسند واقع می شود ، فعالیت هایی مثل روی آوردن به ورزش یوگا، تقاضا برای جراحی های پلاستیک وسفربه دبی .  جامعه شناسان مد را نمادی ازشیوه زندگی و ابزاری نمایانگر ثروت ، رفاه و پایگاه طبقاتی که فرد به آن تعلق دارد ، تعریف می کنند. شاید به این دلیل که پایگاه طبقاتی خود را در پشت نقابی پنهان کنیم . به دامان مد پناه می بریم وازیک رفتار، قیافه یا طرزپوشش، بدون توجه به طبقه اجتماعی که به آن تعلق داریم پیروی می کنیم یا به شکل گسترده ای مبلغ آن می شویم. با این تعریف، مد به عنوان شکلی ازشیوه زندگی، محدوده وسیعی را دربرمی گیرد وتنها به لباس وآرایش محدود نمی شود ، هرچند که نمود عینی آن را درآرایش وپوشش افراد بویژه جوانان متجلی شده است. یک مد جدید مانند سیلی بزرگ جامعه را فراگرفته، جوانان را مسخ نموده وپس ازمدتی (کوتاه) تغییرمی کند. خیلی ازافراد مد ومدگرایی را یک امرکاملا شخصی و سلیقه ای می دانند ومعتقدند نمی توان افراد جامعه را مجبور کرد که برخلاف آنچه دوست دارند وانتخاب می کنند، عمل نمایند . ولی آیا انتخاب هر گونه لباس وآرایشی برای هرجامعه وفرهنگی مناسب است؟ واساسا این سئوال همیشه مطرح است که مدگرایی خوب است یا نه ؟  ● مسئله شناسی مد وجوانان :  دوره جوانی دوره گذرازبلوغ و شکل گیری حس استقلال طلبی فرد است. ازهمین رو جوان سعی دارد با روش های مختلف استقلال وهویت خود را به دیگران نشان دهد. مد ومدگرایی پدیده ای است که کمابیش درمیان همه اقشارجامعه وجود دارد ، اما دراین میان ، جوانان ونوجوانان بیش ازدیگران به مد اهمیت داده وبسیارمدگرا می باشند.  فزونی احساس تنوع طلبی به عنوان یک نیاز روحی ، روانی همراه با تمایل به خودنمایی در جوانان ، گسترش رسانه ها و اینترنت ، توسعه وسایل ارتباط جمعی و فناوری های جدید رایانه ای و در پی آن گسترش ارتباط بین جوامع با فرهنگ های گوناگون وهمچنین مشاهده تصاویر جذاب از هنرپیشگان ، خوانندگان ، ورزشکاران و چهره های محبوب با مدل های جدید پوششی ، آرایشی وغیره ، همچنین متنوع تر شدن تفریحات و تسهیلات زندگی ، موقعیت جدید درشناخت وفهم ارزش ها ، باورها وانتخاب ها ودرنتیجه ترویج ناگهانی آداب وعقایدی را در پی دارد که دربرخی موارد فراترازحد متعارف به ناهنجاری ورفتارهای متضاد با ارزش های جامعه تبدیل شده وخود را به عنوان یک مسئله اجتماعی نشان می دهد. اگرازجوانانی که عادت کرده اند پوشش، آرایش ورفتارشان را طبق آخرین مدهای رایج تنظیم کنند، پرسیده شود که به چه علت این کار را کرده اند، یا مثلا این آرم وکلمه روی لباس آنها چه کارکردی دارد، به سختی می توان پاسخ متقاعد کننده ای شنید ، جز آنکه: «خب، قشنگه !»، «برای اینکه مده .»! به نظربرخی جوانان، رعایت سبک پسندیده روزوپیروی ازمد روز، امری اجتناب ناپذیراست.  این پاسخ ها گرچه سطحی به نظرمی رسند، اما در یک تحلیل روان شناختی نشان دهنده نوعی از تعلق گروهی، نوجویی ، تنوع طلبی و گرایش جوانان به امروزی شدن است و یک پدیده طبیعی در جهت ارضای این نیازها محسوب می شود ؛ اما از آنجا که همراه آلامد (آنچه که مد شده است) ، الگوهای رفتاری ، هنجاری و ارزش های خاصی در بین جوانان و نوجوانان رونق وشیوع یافته ومد که نمایانگرارزش مسلط یک زمان در یک جامعه خاص است، عاملی برای انتقال هنجاروارزشی از جامعه ای به جامعه ای دیگر می شود ؛ بررسی زمینه ها وپیامدهای مدگرایی، یکی ازموضوعات مهم درجامعه ما محسوب می شود. ازآنجا که دراکثرمواقع چنین محصولاتی (کالاهای فرهنگی) که تولید داخل باشد را یافت نمی کند، به نوع تغییرشکل یافته وارداتی آن روی می آورد که همین مسئله باعث بروزبرخی مسائل اجتماعی از جمله بحران هویت، می گردد. این موضوع اهمیت ولزوم ارائه کالاهی فرهنگی متناسب با فرهنگ ملی ومذهبی وهمچنین متناسب با تغییرات روز(جهان) را می رساند.  ● مد درایران :  با نگاهی به تاریخ ایران، مشاهده می شود اززمان قاجارکه پای ایرانیان به فرنگ بازشد تا پایان عصرپهلوی، فصل متفاوتی درمدگرایی ایرانیان گشوده شد. آشنایی درباریان قاجاربا زندگی غربیان در پی مسافرت های پرهزینه به اروپا ، به نوعی نخستین گام درعرصه شناخت پوشش های غربی بود . ذکراین نکته ضروری است که ایران به لحاظ واقع شدن برسرراه ابریشم ومنطقه خاورمیانه همواره گذرگاه تردد اقوام مختلف بوده، ولی غنای اسلامی وایرانی فرهنگ این سرزمین مانع تقلیدپذیری ازبیگانگان بود. با ضعف پادشاهان ایرانی، بویژه درعصرقاجار، به دلیل کاهش اعتماد به نفس و خودباوری ، علائم غربزدگی آشکار گردید . متاسفانه امیرکبیرهم مجال نیافت تا الگوبرداری صحیح درعرصه فناوری را برای توسعه ملی کامل کند. ادامه تحصیل برخی ازایرانیان درفرنگ زمینه تغییردیدگاه نسبت به هویت مذهبی وملی را پدید آورد وانحراف در الگوبرداری ازمظاهرپیشرفت با آغازدوران پهلوی به اوج خود رسید.  نگاه پهلوی اول به مقوله توسعه یافتگی ومبارزه با عوامل عقب افتادگی همانند پترکبیربود. اوپس ازمسافرت به ترکیه وملاقات با آتاترک ومشاهده مظاهرغرب براین باورشد که حجاب سبب عقب افتادگی ایران زمین است ! به همین علت دستور کشف حجاب زنان ویکدست کردن لباس رسمی مردان ایرانی را صادرکرد. ازآن زمان که رضا پهلوی با سلطه برکشورشکل لباس پوشیدن مردم ایران را تغییرداد ونقطه تاریکی درتاریخ ایران رقم زد، تا کنون مدهای مختلفی درایران رایج گردیده که تقریبا دراغلب آنها عناصرمذهبی وملی رعایت نشده وبیشترالگوبرداری تقلیدی ازمدل های غربی بوده است. حکومت پهلوی وروشنفکران غرب زده براین باوربودند که باید فرهنگ ایران را اروپایی کنند تا بدین ترتیب ازضعف وعقب ماندگی رهایی یافته ، درردیف کشورهای پیشرفته قرارگیرند ! بنابراین مدگرایی و غرب گرایی درایران ، دریک بسترفکری و دوشادوش هم رشد کرده اند .  گرچه مدگرایی و غرب گرایی دو مفهوم جدا از هم و دارای تعریف متمایز از یکدیگرند ، اما سیر تحولات تاریخی و اجتماعی در ایران به گونه ای سرنوشت این دو مفهوم را با هم گره زده است که هرگاه سخن از مدگرایی به میان می آید ، مفهوم غرب گرایی نیز به ذهن متبادرمی شود. همین طور در ایران و کشورهایی نظیر آن ، رشد صنعتی در راس شعارها قرار گرفت و خیلی زودتر از آن ، طرز تفکر ، نحوه زندگی و آداب پوشش دچار تغییر شد . میل به «اروپایی زیستن» در جامعه ایرانی باعث شد که به جای بازسازی و نوسازی چارچوب اقتصادی و اجتماعی جامعه خود ، به ظواهر صنعتی شدن توجه شود . از آن زمان به بعد مهم ترین جلوه اروپایی شدن ، پوشیدن لباس های اروپایی و ترویج مدهای غربی به شمار می رفته است.  ● بررسی نظرات جامعه شناختی وروان شناختی ▪ سازگاری خودانگیخته:  «هربرت بولومر» یکی ازمهم ترین نظریه پردازان کنش متقابل، معتقد است که مدها بیانگر سازگاری خودانگیخته عظیمی از جمعیت کشورها با محیط آنهاست . این تطابق طی دو مرحله نوآوری و انتخاب صورت می گیرد . در مرحله نوآوری تمامی مدهای جدید با توجه به پذیرش اجتماعی به‌وجود می آید ، اما برخی از آنها نادیده گرفته می شود. درمرحله انتخاب، مد اشاعه می یابد. این فرآیند دارای سه کارکرد می باشد؛ اول انتخاب میان مدل های مختلف ، موجب انتخاب مدل های مناسب تر می شود و این امر موجب هم شکل شدن افراد می گردد . دوم مدل ها طی یک روند منظم از گذشته به آینده حرکت می کنند . سوم این احساس مشترک را پرورانده ، شکل داده و یک تجانس روحی به‌وجود آورده که آنها در مقابل مدهای گذشته قرار می دهد. طبیعت مد با ارتباط ذاتی دومفهوم بیان می شود : مد داروخارج از مد . بولومراشاره کرده که این واژه ها مشخص کننده یک الگوی مداوم تغییراست که گروه های خاص به طورموقتی آن را می پذیرند تا دوباره جایگزین شوند. هرچند که مد را در محدوده الگوهای زینتی قرار می دهند . اما تغییر مد در بسیاری ازجنبه های زندگی نسبتا مستقل بوده، تحت تاثیر آن قرار دارند و بدون آنکه به جنبه های دیگر زندگی تاثیر گذارند ، تغییر می یابند .  طبق گفته بولومر ، مدها به جنبه های دیگر زندگی تاثیر نمی گذارند ، ولی خود از آن تاثیر می پذیرند . این در حالی است که مشاهده می گردد که اگر یک پدیده برای فرد بیشتر از هر چیز اهمیت داشته باشد و فرصت های مناسبی در دستیابی به اهدافش بیابد ، در عمل مدگرا شده و سعی می کند گرایش بیشتری به آن پیدا کند . در این حالت زندگی را از منظر به روز بودن یا نبودن نگریسته و بدین سان تاثیر زیادی در زندگی اش باقی می گذارد . این مطالب از آنجا سرچشمه می گردد که هر ابزاری در کنار خود ایدئولوژی خود را هم به همراه می آورد .  ▪ ناهمنوایی:  هرجامعه در درون خود ارزش ها وهنجارهای خاصی را تعریف کرده که تخطی ازآن ناهنجاری محسوب می شود. به عقیده «تالکوت پارسونز» کجروی امری نسبی است، چرا که عملی که ممکن است ازنظر جامعه کجروی محسوب شود ، دسته ای آن را هنجاربدانند .  «رابرت مرتن» معتقد است که آدم ناهمنوا الزاما خطاکار نیست . وی بین ناهمنوایی و کجروی تمایز قائل شده است . بسیاری از افراد ناهمنوا ، نظیر منتقدین فرهنگی و اصلاح طلبان اجتماعی ، رفتار ناهمنوایانه خود ، یعنی عدم پذیرش اهداف یا راهکار از دیگران را پنهان نمی کنند و برای این امر توجیهات خاص خود را دارند . افراد دیگری را که می توان در دسته ناهمنوایان جای داد ، مدگرایان جوانی هستند که برای عمل خود دلایل خاص خود را دارند هرچند که این رفتارها با هنجار و فرهنگ حاکم در جامعه ناسازگار باشد . از جمله دلایل آنها تنوع طلبی است که می توان آن را پذیرفت زیرا از نظر روانی با ویژگی شخصیتی جوان سازگار است . می توان گفت که هر منحرفی ناهمنوا است ، ولی هر ناهمنوایی منحرف نیست . بر اساس نظریه مرتن ، مدگرایان ناهمنوا خوانده می شوند، اما نمی توان آنها را در حوزه انحراف اجتماعی قرار داد . حتی ممکن است اصول و روش های ناهمنوایان به علت تغییر در هنجارها و ارزش ها ، در زندگی مردم قرار گیرد و عدول از آن ناهمنوایی و انحراف تلقی شود. به نظر«آنتونی گیدنز» ، هنجارها درمیان فرهنگ های مختلف وحتی بین خرده فرهنگ های گوناگون درون یک جامعه فرق می کنند. مثلا هنجاری که درفرهنگی ، طبیعی قلمداد می شود، درفرهنگی دیگرانحراف به حساب می آید . کجروی را می توان ناهمنوایی با هنجار یا مجموعه هنجارهای معینی تعریف کرد که توسط تعداد قابل ملاحظه ای از مردم در اجتماع یا جامعه ای پذیرفته شده است .  هیچ جامعه ای را نمی توان به سادگی به کسانی که از هنجارهای منحرف می شوند و کسانی که با آنها همنوایی می کنند ، تقسیم کرد . از آنجا که همه کجروها در یک طبقه قرار نمی گیرند ، می توانند چندین دسته باشند با تخلف های متفاوت ، یعنی منحرفین درجه بندی شده به ترتیب تخلف های شان. همه هنجارهای اجتماعی با ضمانت های اجرایی همراه هستند که ازآنها درمقابل ناهمنوایی حمایت می کنند. ضمانت اجرایی هر واکنشی از سوی دیگران نسبت به رفتار یک فرد یا گروه است که هدفش تامین اطلاعات از هنجار معینی می باشد . ضمانت اجرایی ممکن است مثبت باشد (دادن پاداش برای همنوایی) یا منفی (تنبیه برای رفتاری که همنوایی نمی کند) ضمانت اجرایی به دوصورت رسمی (مانند نظام کیفری) وغیررسمی (مانند خانواده) می باشد. مدگرایی جوانان عملی نیست که نیازمند به ضمانت اجرایی رسمی داشته باشند، چرا که جوانان ذاتا تنوع طلب بوده واین عمل باعث ناهمنوایی آنان با هنجارهایی جامعه می شود. به همین منظورباید به جوانان طریقه درست همنوایی کردن با رعایت هنجارها را آموخت . ضمانت اجرایی غیر رسمی (مثل تائید نشدن این رفتارها ازطریق خانواده) نیزمی تواند نتایج خوبی داشته باشد .  ▪ رقابت بین طبقه بالا وپایین :  سبک هایی که به منظور تشخص پدید می آید ، توسط طبقات پایین تر ساختار اجتماعی مورد تقلید قرار گرفته که به نوبه خود طبقات بالا را به نوآوری و ابداع در مد تشویق می نماید . در این دیدگاه مدگرایی تنها یک رفتار نمی باشد ، بلکه کارکردی پویا میان طبقات بالا و پایین جامعه می باشد . به عبارت دیگرافراد طبقات پایین سعی می کنند که هر چه بیشتر شبیه افراد طبقات بالا باشند ، در سویی دیگر نیز افراد طبقه بالا وقتی بین خود و طبقات پایین تفاوتی نمی بینند ، سعی می کنند وضع گذشته را رها سازند و با خرید کالاها و لباس های گرانقیمت مانع ازرسیدن طبقات پایین به سطح آنان شوند . پس از مد نیزبرای برتری نشان دادن خود استفاده می شود . «گئورگ زیمل» جامعه شناس آلمانی ، مد و مدسازی را فرآیندی می داند که بر اثر کشمکش میان طبقات متضاد برسردستیابی به منابع بیشتربا تکیه برفراگرد تمایزحاصل می شود. به اعتقاد وی، مد صورتی از تقلید و بنابراین صورتی از تشخیص اجتماعی است . ولی در عین حال ضمن دگرگونی مستمر خود یک زمان را از زمان دیگرویک قشراجتماعی را ازیک قشردیگرمتمایز می کند . مواردی را که مربوط به یک طبقه اجتماعی است متحد کرده وآنها را ازدیگران منفک می کند. درنتیجه این انتخاب است که مد به وجود می آید و هنگامی که توده مردم در تلاش برای ازمیان بردن تفاوت های ظاهری مربوط وطبقه اجتماعی ازآن تقلید کنند، این مد را به خاطر یک شیوه مردم پسند جدید رها می سازند. خصوصیات واقعی مد ایجاب می کند که دریک موقع به وسیله بخشی ازیک گروه معین، یعنی اکثریت عظیمی که صرفا در مسیرپذیرش آنها هستند به مرحله اجرا درآید . به مجرد آن که یک نمونه از مد مورد قبول عام قرار گرفت ، دیگر از آن به صورت مد سخن نمی گوییم . هنگامی که مد گسترش یافته و عمومیت پیدا کند ، به تدریج به پایان خود نزدیک شده و نابود می گردد . «هربرت اسپنسر» خاطرنشان می سازد که مد یکی ازخصایص همرنگی با جماعت است که سعی می کند مردم را با همدیگر همرنگ نماید . او معتقد است مد برعکس تشریفات ، موجب شباهت به اشخاص طبقه بالاتر می شود ؛ در واقع نوعی تقلید ناشی از رقابت است در برابر تقلید ناشی از پسند و ستایش .  ▪ مدگرایی وگروه مرجع:  طبق نظر «مارکس» اگر خانه ای بزرگ یا کوچک، مشابه خانه های اطرافش باشد، نیاز اجتماعی سکونت را به راحتی مرتفع می کند؛ اما اگریک خانه بزرگ درکنار یک خانه کوچک باشد، اعضای خانه کوچک، خود را دریک کلبه تصورمی کنند. گروه مرجع به عنوان ابزاری که ما را در تصمیم گیری یاری می کند، می تواند نقش مهمی درزندگی ما ایفا کند. بدیهی است که عموما ما به مقایسه ابعاد مطلوب می پردازیم ؛ ازاین روتلاش می کنیم تا برای کسب پایگاه شبیه پایگاه مطلوبیت را درخود احیا کنیم و همیشه گروهی را به عنوان گروه مرجع درنظرداشته باشیم؛ این گروه مرجع معیارمقایسه ما می باشد . بسیاری از لباس هایی که ما می پوشیم در ابتدا توسط هنرپیشگان و ورزشکاران پوشیده شده ، سپس به بازار عرضه می گردد و چون همین طرح توسط آنها پوشیده شده ، مردم آنها را خریداری کرده و استفاده می کنند. «تورشتاین وبلن» مد را وسیله ای برای این که افراد نشان دهند ثروتمند وباشخصیت ویا دارای اندیشه های بخصوصی هستند، می داند ؛ لذا به محض اینکه مدی درجامعه گسترده شد، اشراف زادگان وثروتمندان به سراغ این مد جدید می روند ؛ چرا که مد قدیمی دیگر آنها را از طبقات دیگر جامعه متمایز نمی کند .  ▪ مد وموفقیت :  ما برای موفق شدن در زندگی نیازمند به راه های گوناگون هستیم و هر کدام از این راه ها ما را بیشتر به موفقیت برساند ، به دفعات مکرر از آن استفاده می کنیم . برای بررسی این موضوع از نظریه موفقیت و انگیزه «هومنز» استفاده می کنیم . وی معتقد است از میان اعمالی که شخص انجام می دهد ، اگر آن عمل بیشتر به پاداش منجر شود ، احتمال تکرار آن افزایش می یابد و قضیه انگیزه را چنین بیان می کند : اگر عملی که قبلا باعث موفقیت شده باشد ، همان موفقیت مجددا تکرار شود ، آن شخص ممکن است دست به همان رفتار بزند ، با توجه به همین قضایا می توان گفت که اگر چه شخص ممکن است با مدگرایی با خانواده خود درگیر شود ولی در میان همسالان خود مورد تشویق و تائید و اعتماد قرار می گیرد و حتی در ارتباط با جنس مخالف به موفقیت رسیده و ارزش و منزلت خود را بالاتر می برد ، چون این موفقیت ها در راستای مدگرایی او انجام گرفته ، این عمل بیشتر مورد تکرار قرار می گیرد .  ▪ مد و ارزش ومنزلت اجتماعی:  به طورکلی تمامی رفتارهای انسان درراستای برآورده کردن نیازهای اومی باشد وانسان سعی می کند درقالب رفتارها یا واکنش ها بتواند به نیازهای خود پاسخ دهد . مدگرایی نیز یکی از رفتارهایی می باشد که ما طی آن به طور ناخودآگاه به نیازهای خود پاسخ می دهیم . به اعتقاد «ابراهام مازلو» نیازهای انسان پنج دسته می باشد که عبارت اند از: نیازهای جسمانی (اساسی ترین نیازهای حیات، مثل غذا وآب) ، نیازهای امنیتی (محیط فیزیکی و احساسی مطمئن) ،نیازهای تعلق داشتن (برقراری دوستی و پذیرش از سوی دیگران)، نیازهای احترام (شناخت، توجه ونیازازسوی دیگران) ،نیازهای خودشکوفایی (پیشرفت، بالاترین دسته نیازها) به گفته مازلوارزش و منزلت یکی از نیازهای مهم انسان می باشد . جوانان نیز بر حسب مقتضیات سنی می خواهند از ارزش واحترام دیگران برخوردار باشند و برای رسیدن به این هدف از ابزارها و شیوه های مختلف استفاده می کنند ؛ برخی از طریق درس خواندن ، عده ای با ورزش و هنر و برخی نیز با تغییرات ظاهری باب روز اظهار وجود می نمایند . بنابراین از لحاظ روانی مد با خودنمایی و نیاز به جلب توجه دیگران به خود بستگی دارد .  ▪ ریشه یابی: همان طور که اشاره شد دلیل به وجود آمدن مد را می توان به حس تنوع طلبی و کشش افراد به سمت ابداع و تغییروتجربه این تغییرات دانست. سابقه این مسئله در اولین جوامع بشری نیز مشاهده می شود ، چرا که هر یک از قشرهای این جامعه دارای سلیقه و نوع پوشش متفاوتی بودند و این تنوع طلبی بشررا ازهمان بدو پایه گذاری جوامع بشری می توان ملاحظه نمود .  مردم وبخصوص نوجوانان وجوانان بنا برمیل ذاتی خویش، تنوع طلب وخواهان تغییروتحول هستند ولذا این علاقه وجود دارد که خود را به شکل افراد و گروه های محبوب اجتماعی و یا ستارگانی که پیرامون آنها تبلیغات حیرت آوری وجود دارد ، درآورند . در این میان با توجه به قدرت ، تنوع وگستردگی تبلیغات غربی می توان گفت که ستاره ها و مدل های آنها ، بسیار فراگیرتروتاثیرگذارتراز انواع داخلی هستند.مد ومدگرایی را می توان ازجهتی مولود مدرنیسم دانست . مدرنیسم نگاه نو به عالم وآدم است ، نگاه و شناختی که برخاسته از زیستن در حال و گسستن از گذشته بوده و صریحا با مفهوم سنت در تقابل می افتد. مدرنیته که شکل عینیت یافته فرهنگ مدرن است ، همراه و همزاد با گذرازگذشته به حال، نوآوری، تجدد ومد است. ازاین رومدرنیته همواره خود را در ستیز و چالش با کهنگی، رکود، قدمت وسنت وپیروی ازهنجارهای پایدار قرار می دهد و کشش و تمایل آن به سوی تجدد و نوآوری در فرهنگ و ارزش های اجتماعی است . بنابراین ، نوآوری در تفکر و رفتار به عنوان نماد اندیشه مدرنیسم قلمداد می شود و از آنجا که جوامع غربی موطن ومظهرمدرنیته بوده اند ، فرایند مدرنیزاسیون (مدرن سازی) و اشاعه طرح ها و مدهای نو ، رابطه مدگرایی و غرب گرایی را نشان می دهد . برای این که به چگونگی پذیرش مد در جوامع امروزی بپردازیم ، باید به قوانین مذهبی و عرفی ، فرهنگی و اجتماعی احاطه داشته باشیم . در جامعه ای مثل ایران ، مشاهده می کنیم که هیچ گاه قانون و عرف به مردم اجازه نمی دهد که مانند زنان ومردان غربی با پوشش نیمه برهنه درجامعه تردد کنند . پس هرگز مد شدن چنین پوشش هایی درجامعه ایران به وقوع نخواهد پیوست . می توان گفت خاستگاه اولیه مد دریک جامعه حالات روحی، روانی وعرف آن جامعه می باشد . دراینکه درجوامع امروزی تقریبا هرچند ماه یک باروبا تغییر فصل ، شاهد مد شدن و تغییرات بسیاری در انواع رفتارها هستیم ، جای هیچ شکی نیست که این سرعت تغییر مرهون پیشرفت صنعت است . (مدهای پوششی وابسته به صنایع نساجی ، مدهای آرایشی وابسته به صنایع شیمیایی و ...) حتی به جرات می توان گفت مدسازی خود یک صنعت به حساب می آید .  بسیاری ازصنایع خود را درصنعت مد شریک می کنند تا به بازارهای بیشتروخریداران ودرنهایت درآمد بالاتری برسند. صنایعی مثل رنگرزی، پوشاک، عطروحتی خودرو در این راه به درآمدهای زیاد رسیده اند. اگر بخواهیم به بررسی چگونگی پذیرش مد در دنیا بپردازیم ، می بینیم که مد بر اثر یک اتفاق یا رخداد حادث نمی شود. این طور نیست که یک فرد بدون هیج بررسی و هدفی به یک تغییر و تحول بپردازد و سپس از آن به عنوان مد یاد شود. بلکه مد حاصل یک بررسی و تحقیق در زمینه های گوناگون است . زمانی که یک شرکت تولید لباس تصمیم به ابداع یک مد جدید می گیرد ، به فرآیندی دقیق و منظم برای این کار نیاز دارد تا بتواند طرح مورد نظر خود را عرضه نماید .این فرآیند شامل شناخت صحیح و کامل جامعه هدف ، فرهنگ ، مذهب و قوانین ، نحوه استقبال از طرح های قبلی ، سلیقه و طبع جوانان، میزان تاثیرپذیری جوانان و دیگر افراد جامعه از طرح های ارائه شده ، نوع آب و هوای مناطق مورد نظر ، رنگ پوست، مو و چشم انسان های منطقه هدف ، نحوه انتخاب ، سلیقه و زمان بندی برای ارائه مد می باشد. تولیدکنندگان پوشاک، عطرولوازم آرایشی ، لوازم خانگی ، خودرو و ... که همگی در خلق مد موثرند ، با تغییر برخی شاخصه ها به تحقیق درآنها می پردازند و از نتایج این تحقیقات است که مثلا تولید کنندگان پوشاک به کارخانجات نساجی و رنگرزی سفارش پارچه با رنگ مد نظر را می دهند و با نظر طراحان مد به تولید و ارائه اجناس خود به عنوان یک طرح و مد جدید می پردازند. البته در جوامع پیشرفته چنین کارهایی صورت می پذیرد ودرکشورهای درحال توسعه یا عقب مانده فقط تقلید است که به رواج یک مد کمک می کند . چنانچه شاهد هستیم افراد با دیدن یک فیلم، سریال، خبر، عکس یک هنرپیشه یا ورزشکارمشهور به تقلید ازاوپرداخته وعده ای نیزبه تولید نوع پوشش وی می پردازند و آن را مد جلوه می دهند وبا گشاد وتنگ کردن ، یا کوتاه وبلند کردن مدل های قبلی ، سبک جدیدی ازمد را ارائه می دهند . حال به این پرسش می رسیم که چرا جامعه ما درحال حاضردچاراین تقلید شده وازاصالت وهویت مذهبی وملی دورشده است ؟ درپاسخ به این مسئله اشاره می کنیم که درحال حاضرفناوری وصنایع مرتبط با مدگرایی جوانان کمتربا فرهنگ مان تناسب دارند و این باعث شده که ما در جامعه مان رواج بی رویه لباس ، لوازم بهداشتی و آرایش ، رنگ ، خودرو خارجی ووارداتی از سایر کشورها باشیم . در این میان نگاه واردکنندگان نیزبیشتر مبتنی بر پایه سودآوری بیشتر از این کاراست که همین موضوع باعث ورود اجناس با کیفیت فرهنگی پایین می باشد.  ● انگیزه وزمینه های روانشناختی مدگرایی درجوانان :  علاوه برزیرساخت های تاریخی واجتماعی ، مدگرایی دربین جوانان از یک سری اصول وسازه های روان شناختی نیز تبعیت می کند وبا انگیزه ها ونیازهای چندی در ارتباط است . میل به دیده شدن توسط دیگران درتمام انسان ها به نسبت های مختلف وجود دارد . گاه این خصلت به صورت نوعی خودنمایی وتقلید چشم بسته از فرهنگ بیگانگان جلوه می کند واغلب نتیجه آن ترویج هویت های بیگانه است. جامعه شناسان معتقدند که رواج برخی مدها ، گاهی اوقات به معنای مخالفت جوانان یک نسل با محیط پیرامونشان است . به عبارتی هنگامی که جوانی قادر نباشد آزادانه دیدگاهش را بیان کند ، امکانی برای رشد اقتصادی خود فراهم نبیند ، راهی برای تفریح و ابراز شادی ها و هیجاناتش نیابد ، به ناچار برای رهایی از این فشارها و یا برای مهار کردن خشم خویش از جامعه ای که تصور می کند زندگی را بر او تنگ کرده است ، گاه به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه و برای شکستن ارزش های رسمی رایج اعلام می کند . او در این شرایط در سکوتی ظاهری و با به فاصله گرفتن از ارزش های جامعه می خواهد بگوید : «من هستم . مرا ببینید »!  ● ابرازوجود وجلب توجه دیگران:  افرادی هستند که با تعویض و تغییر هرروزلباس و آرایش خود وخرید لباس های گران قیمت و مد روز ، در صدد جلب توجه دیگران بر می آیند . استفاده از لباس های چسبناک وبراق ورنگارنگ ، جوراب های شبیه تور ماهیگیری ، کفش هایی با پاشنه های خیلی بلند، آرایش تندی با رنگ های غیر طبیعی و ... (که بیش از همه در بین جوانان و بخصوص دختران رایج است) ، باعث جلب توجه دیگران شده ، نگاه هایی را به خود معطوف می دارد. یکی ازدلایل گرایش جوانان به مد به خاطر مورد توجه قرار گرفتن (ابراز وجود و خودنمایی کردن) و پاسخگویی به نیازهای روانی آنهاست . جوانان به دلیل داشتن روحیه تاثیرپذیر آمادگی بیشتری برای پدیده های نو دارند . دلیل دیگر هم می تواند سرخوردگی ها و نداشتن اعتماد به نفس و چشم و همچشمی باشد که افراد را به سوی مدهای مختلف می کشاند . البته عده ای هم هستند که هیچ دلیل خاصی برای تبعیت از مد ندارند و فقط به خاطر اینکه این پدیده در جامعه رواج پیدا کرده از آن استقبال می کنند، می خواهند جای خود را درمیان اطرافیان وهم سن وسال های خود بازکنند وبابت آن هزینه های بسیاری را تقبل می کنند، حتی اگربرایشان مشکل باشد . در ادامه به تکمیل این بحث می پردازیم.

علی ترکاشوند  مطالب پیشنهادی ژن درمانی از درمان بیماری ها تا بهسازی نژادی و استفاده بعنوان یک سلاح نقش نانو تکنولوژی در پزشکی وسلامت عمومی دیابت از شناخت علائم تا درمان و راههای پیشگیری حقایقی در باره ایدز و لزوم آموش جنسی

مدهای جدید

وبلاگ زیر جهت دریافت مقالات علمی و افزایش اگاهی شما عزیزان ایجاد شده است

http://maktoobshop.com/

● تنوع طلبی ونوگرایی: جوانی ، فصل تازه ای در زندگی و سرآغاز ورود انسان به جهان پر شور و رنگارنگ است که غرایز طبیعی در شکل دهی آن ، نقش اصلی را بر عهده دارد . استقلال طلبی ، تنوع دوستی ، هیجان خواهی ، میل به نقد گذشته و نوگرایی از جمله ویژگی های دوران جوانی است که به شدت رفتارهای جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد . تمایل به امروزی شدن و نوگرایی به درجات مختلف در هر نوجوان وجود دارد و گواه نیاز وی به شکستن قالب های موجود ، فاصله گرفتن از هنجارهای پیشین و رسیدن به هویتی متمایز از کسانی که پیش از او بوده اند و همچنین گرایش به فاصله گرفتن از والدین است . این نیاز ، زمانی که نمود بیرونی به خود می گیرد و در رفتار جوان منعکس می شود ، به صورت مدگرایی ظاهر می گردد .  ● همانندسازی:  همانندسازی به فرایندی اطلاق می شود که فرد ، طی آن نگرش ها و الگوهای رفتاری شخص دیگری را برای خود سرمشق قرارمی دهد وبا تقلید از نگرش ها وویژگی رفتاری وی احساس می کند که مقداری ازقدرت وکفایت او را نیز به دست آورده است. منبع اصلی همانندسازی در دوران کودکی والدین هستند ؛ زیرا کودک ، اولین و بیشترین برخورد را در زندگی با والدین خود دارد ؛ اما در دوران نوجوانی که فرد از والدینش فاصله می گیرد ، الگوهایی را که خود را با آنها شبیه کرده است ، از دست می دهد و در درون او خلائی به وجود می آید . چنین خلائی می باید از طریق یافتن الگوهای دیگر ، یعنی از طریق همانندسازی های جدید با دیگری ، پر شود . به اعتقاد روان شناسان ، همین خلاء و احساس ناامنی ناشی از آن باعث می شود که نوجوان در مسیر خود به راه حل هایی متوسل شود که این راه حل ها از طریق همانندسازی با شخصیت هایی است که الگوی نوجوان قرار می گیرند . این شخصیت ها ممکن است چهره های محبوب و معروف یا گروه خاصی (مانند هیپی ها) باشند و جوان خود را از نظر ظاهری شبیه آنها ساخته ، در شیوه لباس پوشیدن و طرز رفتار با آنان همانندسازی کند ؛ به محض این که یک هنرمند یا ورزشکار لباسی را بپوشد و در صحنه ای ظاهر شود ، جوانان با وی همانندسازی نموده ، سعی می کنند به عنوان مد ، آن را در جامعه طرح کنند .  ● رقابت وچشم وهم چشمی با دیگران: انگیزه رقابت وچشم و هم چشمی با دیگران از دیگر عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان محسوب می شود . این انگیزه ، در همه افراد وجود دارد و به گونه های مختلف بروز می کند . رقابت اگر در زمینه های مثبت جهت داده شود ، باعث پیشرفت و رشد و تکامل معنوی فردی می شود ؛ اما اگر جهت گیری آن به سوی امور مادی و مدپرستی باشد و فرد سعی کند از لحاظ ظاهری (پوشش و آرایش) از دیگران عقب نماند ، سرانجام خوبی نخواهد داشت .  ● تاثیر همسالان ودوستان: یکی از عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان ، ترس و نگرانی از سرزنش ها از سوی دوستان است . در واقع تحقیر و تمسخر ، پوزخند زدن و متلک گفتن اطرافیان و ترس از آن باعث می شود که جوانان و نوجوانان از مدهای رایج پیروی کنند . از این گذشته تمایل شدید به همسان سازی با گروه های هم سال و الگوپذیری از دوستان در مدگرایی جوانان نقش اساسی دارد .  ● تشخص طلبی : برتری جویی وتشخص طلبی ازدیگرعوامل پیدایش مد دربین جوانان است. جوانان و نوجوانانی که خود را برترازدیگران و مربوط به قشرمرفه جامعه می دانند، سعی می کنند این برتری را درپوشش ، آرایش وحتی گویش خود نشان دهند ومدهای جدید را بکارببرند.  ● نقش تولیدکنندگان دراشاعه مد:  شرکت های تولیدی از طریق روان سنجی و شناخت روحیات افراد جامعه و با توجه به همین روحیه نوگرایی و میل به امروزی شدن در جوانان ، هر روز یک شلوار ، پیراهن ، کفش ، کلاه ، عینک ، ساعت ، گوشی تلفن و ... را عرضه می کنند واندک تغییری ازجانب آنها ، یک مد جدید می شود. حتی گاهی برای آنکه کالای تولیدی شان زودتر درجامعه مد می شود ، ازیک فرد مشهور (مثل یک هنرمند یا ورزشکار)، با اعطای مبلغ زیادی پول، می خواهند که برای یک بارهم که شده ، ازآن کالای جدید استفاده کند ودرفیلم یا صحنه تلویزیون، ظاهرشود. یکی از دلایل عمده ای که تولیدکنندگان و طراحان خارجی توانسته اند در سطح جهانی جایی برای خود باز کنند و مدآفرینی داشته باشند ، آشنایی آنها با مبانی روان شناختی «تاثیرگذاری» و بکارگیری روش ها و اصول فنی مناسب در کار است ، در حالی که تولیدکنندگان داخلی و محدود ، معمولا به الگوبرداری و تقلید از آنها پرداخته و به نوعی مدهای غربی را در جامعه ترویج می کنند .  ● رسانه ها وترویج مد: پیشرفت فناوری وبه وجود آمدن پدیده هایی مثل ماهواره واینترنت تاثیربسیار زیادی درزندگی مردم داشته است . هرچند توسعه فناوری ارتباطی افزایش رفاه عمومی را در پی داشته ، ولی متاسفانه سوء استفاده عده ای سودجو ، تبدیل به معضلی شده که امروزه شاهد آن هستیم . جوانان ساعت ها پای اینترنت و ماهواره می نشینند تا جدیدترین مدل ها را بیابند و خود را شبیه فلان خوانند یا هنرپیشه مورد علاقه شان نمایند . رسانه های گروهی به کمک تبلیغات و مدهای جدید نیازها و الگوهای جدیدی برای افراد ایجاد می کنند که بعضی از این الگوها با فرهنگ و ارزش های جامعه ما هیچ تناسبی ندارد و باعث مشکلات اجتماعی و خانوادگی می شود . تولیدکنندگان به سرعت از طریق رسانه ها نیازهای کاذبی را جایگزین نیازهای اساسی افراد می کنند. شبکه های تلویزیونی ، نشریات وپایگاه های فعال اینترنتی، انواع مدهای جدید را تبلیغ می کنند واز این طریق زمینه را برای گرایش جوانان و نوجوانان به سوی مدهای جدید مهیا می سازند .  ● کارکرد مد:  با توجه به اینکه بیشتر مدهای رایج در بین جوانان و نوجوانان برگرفته از الگوهای بیگانه و غیرخودی است ، می توان گفت که مدگرایی به معنای جدید آن ، نوعی از خودبیگانگی و تقلید از فرهنگ غربی را القا می کند ، تا آنجا که الان برخی از جوانان از نوک پا تا فرق سرشان غربی است و یا حتی از کلمه و یا جملاتی بر روی لباس ، ماشین یا در ورودی مغازه شان نوشته شده که کمتر ارتباطی با زندگی شخصی یا آرمان ها و علایق فردی آنها دارد و حتی گاه معنای آن را نیز به درستی نمی دانند و شاید اگر بدانند ، موجب شگفتی ، خنده یا ناراحتی شان بشود . این چیزی است که از مدگرایی یا مدپرستی جوانان امروز ما به چشم می آید . چیزی که شاید بتوان گفت تا حد زیادی ناشی از تقلید کورکورانه و غفلت از خویش است . چرا که کلمات و عبارات فوق شعارهای آخرین مدهای شخصیتی بوده که غرب به جوانان تقدیم نموده ، در حالی که جوان امروز ما نگاه خاص خودش ، شخصیت و حتی مشکلات خودش را دارد . تقلید هر روزه از آخرین مدهای رایج در جهان غرب به معنای از خودبیگانگی ، بحران هویت ، تزلزل شخصیت وابستگی اقتصادی ، احساس حقارت و از همه دردناک تر این است که بسیاری از رفتارها و هنجارهایی که امروزه به عنوان مد در جامعه ما مطرح بوده و از سوی عده ای تبلیغ می شود ، با اصول اخلاقی و ارزش های فرهنگی جامعه ما هیچ تناسبی ندارد . مدهایی که به اتلاف انرژی و وقت و قابلیت های فکری و سرمایه های مادی جوانان و خانواده می انجامد و شاید بتوان گفت که هیچ سهم و نقشی در نو شدن و امروزی شدن جوان و جامعه ندارد .  جامعه شناسان مد را یک پدیده اجتماعی می دانند که افراد را با یکدیگر همرنگ می کند . بسیاری از جوانان مد را عامل تعیین کننده ای در جهت مشخص شدن طبقه اجتماعی خود می دانند ، اما موضوعی که حائز اهمیت است ، تقلید از افراد و مدهایی است که هیچ گونه نسبتی با فرهنگ جامعه آن ندارد . این مسئله ای است که امروزه جوانان ما دچار آن هستند . تقلید نابجایی که می تواند اثرات منفی برای ارزش های اجتماعی داشته باشد و تقلید کورکورانه تا حد زیادی افراد را مجبور به هدر دادن وقت و پرداخت هزینه های زیاد می کند و در نتیجه آنها را از فعالیت های مثبت باز می دارد . متاسفانه هر وقت صحبت از مد و مدگرایی می شود ، اکثرا برداشت های نامناسب از آن دارند و آن را تخریب می کنند . در صورتی که پیروی از مد همیشه بد نیست و می تواند جوانان را از لحاظ روحی ارضاء کند وحتی در پیشرفت جامعه نیز مفید واقع گردد . مد مناسب می تواند بخشی از فرهنگ جامعه شود ، چرا که علاقه به مد درمیان جوانان به صورت عادت درآمده و بتدریج نمادی زیبا از فرهنگ جامعه به وجود می آورد . تقلید از مد همیشه اثرات منفی ندارد، بلکه می تواند نتایج مثبتی هم داشته باشد . شادی، نشاط ونوگرایی، شکوفایی خلاقیت ونوآوری ، زندگی انسان ها را از یکنواختی خارج می کند واحساس تازه شدن به آنها می دهد .  ● مدهای پوششی:  ازآنجا که مدگرایی عمدتا درپوشش و لباس جوانان و نوجوانان نمود عینی پیدا می کند ، به اجمال این موضوع را بررسی می نماییم . لباس به مثابه یک پرچم ، هویتی برای انسان است . همان طور که پرچم یک کشورهویت وسعت ، قدرت و حتی شخصیت یک کشوررا نمایان می کند ، لباس نیز شخصیت انسان را نشان می دهد . در خصوص پوشش و مد می توان گفت :  لباس پاسخگوی حداقل سه نیازانسان می باشد ؛ وی را ازسرما و گرما محفوظ می دارد ، در جهت حفظ عفت و حیا به او کمک می کند و در نهایت ، به فرد آراستگی و وقارمی بخشد. درهرجامعه ای نوع و کیفیت لباس زنان ومردان، علاوه بر آنکه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است ، تابع جهان بینی و ارزش های حاکم بر فرهنگ آن جامعه نیز هست . طرز تفکر و جهان بینی فرد در انتخاب لباس بسیارموثراست .انسان توسط لباس به خود آراستگی و زیبایی می بخشد . خودآرایی و زینت کردن نه تنها آثار مثبت روحی و روانی در دیگران داشته و موجب آرامش روحی می شود ، بلکه اثرات روانی مثبتی نیز در خود دارد . لذا علاوه بر آنکه نحوه لباس پوشیدن معرف شخصیت فرد می باشد ، بر تحول و شکل گیری شخصیتی وی نیز تاثیرگذاراست.  بعضی ازموارد ارتباط بین نحوه پوشش وشخصیت انسان بدین شرح می باشد: پوشیدن لباس آراسته و پرهیزازهرنوع آشفتگی وپریشانی . نشانه ای از وجود نظام فکری و ذوق سلیم در انسان است . لذا می توان گفت که آشفتگی برونی ، حکایت از آشفتگی درونی می کند . زیرا انسان اگر دارای شخصیت طبیعی و سالم باشد . از آشفتگی وبه هم ریختگی گریزان است ونظم وترتیب وتمیزی را برژولیدگی و پریشانی ترجیح می دهد . پرهیزاز خودآرایی وپذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس ، به جهت تعارضی که با خواسته های فطری انسان دارد ، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می گذارد . به طوری که به تدریج سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان ومنجر به اعتدال روانی می شود، تا آنجا که علایق انسان را به زندگی ومواهب موجود در آن ازحد اعتدال کاهش می دهد واورا به شخصی منزوی و گوشه گیر تبدیل می کند. آراستگی ظاهری ، اگر با خودآرایی درونی همراه شود ، تنها رمز موفقیت انسان در جلب محبت و راه یافتن در دل ها می باشد ، درحقیقت بدون برخورداری از شرایط ایده آل باطنی، انتظارمحبوبیت پیدا کردن تنها به خاطرظاهری مدرن، انتظاری نابجا خواهد بود. کیفیت وچگونگی لباس هم ازنظررنگ، مدل وهم ازنظرآراستگی وتمیزی نشانه نوع شخصیت انسان است وچه بسا افرادی که با پوشیدن نوع خاصی ازلباس ها، دچارمسخ شخصیتی شده وبه کلی رفتارواعمالشان تغییریابد. . فقط کافی است هنگام عبور از خیابان ها به ویترین مغازه ها با دقت بیشتری نگاه کنید ؛ متوجه خواهید شد که اکثرمدل های لباس مغازه ها مشابه هم هستند ؛ مدل هایی که مدتی مورد توجه جوانان قرار می گیرند و بعد از زمان کوتاهی جای خود را به مدل های تازه می دهند . بیشتر جوانان به سراغ لباس هایی می روند که مد روز است .  کثرت هدفمند این لباس ها در مراکز تجاری باعث رغبت بیشترجوانان به سمت لباس های مد روز می شوند . مد و سلیقه انسان ها برای انتخاب لباس هیچ گاه با مصوبه بوجود نمی آید ، اما می توان با اجرای قانون ساماندهی مد و لباس و عرضه و نمایش طرح های اسلامی - ایرانی به مردم نشان داد که چنین طرح هایی منافاتی با مد ندارد . حتی می توان چنین طرح هایی را به مد تبدیل کرد . بسیاری از مردم کشورمان نمی دانند لباس هایی با طرح های اسلامی - ایرانی (مثل چادر ملی که چندی پیش ارائه شد) وجود دارد .  ● اسلام، مدگرایی وامروزی شدن :  اسلام ، امروزی شدن و نوگرایی در سبک و شیوه لباس پوشیدن را ضمن رعایت پوشش شرعی و پرهیز از افراط و اسراف قبول دارد . آنچه اسلام با آن مخالف است ، پشت پا زدن به ارزش ها ، رعایت نکردن عفت و اخلاق اسلامی و همانندسازی با بیگانگان است . همچنین اگر پدیده های انحرافی در قالب مد به جوانان ارائه شود و میل فطری نوگرایی و نیاز به امروزی شدن به انحرافات سوق یابد ، اسلام با آن مخالف است . اسلام با نوگرایی که همسو با ارزش ها بوده و اصول و مبانی اعتقادی را محفوظ بدارد هیچ گاه مخالف نیست . در ادامه برخی از ویژگی های لباس را که با شخصیت انسان مرتبط است در روایات اسلامی یادآور می شویم : لباس زیبا ، باعث تقرب به خداست ؛ امام صادق (ع) فرمود : «خود را با لباس زیبا کنید زیرا خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد .» (وسایل الشیعه ، ج۳) وقتی انسان احساس کند خدا او را دوست دارد تاثیر مثبتی بر شخصیت او می گذارد . یکی از عوامل نشاط و شادابی روانی ، پوشیدن لباس تمیز است ؛ حضرت علی (ع) فرمود : «لباس تمیز ، غم و ناراحتی را برطرف می کند و برای نماز یک نوع پاکیزگی است .» (همان) لباس تمیز باعث ذلت و خواری دشمنان می شود و انسان را در مقابل آنان سربلند نگاه می دارد ؛ همان طور که امام صادق (ع) فرمود : «لباس پاکیزه دشمن را ذلیل می نماید .» (همان) لباس مناسب ، انسان را در میان مردم عزیز می دارد ؛ حضرت علی (ع) فرمود :  «به راستی نیکوترین لباس آن لباسی است که تو را با مردم همسان سازد و موجب آسایش تو در میان مردان شود و زبان های آنان را از بدگویی تو باز دارد .» (غررالحکم) لباس انسان ، باید معرف جنس او نیز باشد . برای همین باید بین لباس مردان و لباس زنان تفاوت وجود داشته باشد و هر کدام لباس مخصوص خود را بپوشند . پیامبر گرامی اسلام (ص) مردانی را که لباس زنان و زنانی را که لباس مردان را می پوشند ، از رحمت خدا به دور می خواند . لباس نباید غیر متعارف و به اصطلاح لباس شهرت باشد . گاهی انسان بر اساس خودخواهی و تکبر لباسی را انتخاب می کند که نظیرش در هیچ کس نبوده باشد . امام صادق (ع) فرمود : «برای انسان از نشانه های خفت و خواری همین بس که لباسی بپوشد که به آن مشهور شود .» (بحار الانوار ، ج۷۸) لباس شهرت ، نشانه شخصیت خودخواه و متکبر است . از سیره و زندگی پیامبر گرامی اسلام (ص) و سایر پیشوایان دینی چنین استنباط می شود که آنها با تجمل پرستی سخت مخالف بودند و از آنچه نشانه خودخواهی و تکبر داشت ، بر حذر بودند . استفاده از رنگ های شاد در لباس ، اثرات غیر مستقیمی در افزایش حرکت و فعالیت و پیشرفت کار افراد دارد و در سلامت روانی و شخصیتی افراد موثر خواهد بود . انسانی که از رنگ های روشن و شاد در لباس استفاده می کند ، از آرامش روانی بیشتر برخوردار است . پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود : «لباس سفید رنگ بپوشید که سبب آرامش و پاکیزگی شماست .» (همان)  ● جمع بندی مد چیزی فراتراز ارضای حس زیبا دوستی انسان است. وقتی خالق خود زیبا باشد ، مخلوق هم زیباست وهم دوستدارزیبایی . اما زیبایی را نباید در مدهای نامتعارف ، مضحک و جلف جستجو کنیم . زیبایی یعنی رهایی ازهرآنچه رنگ دگرگون به خود گرفته است وپیراستگی ازآنچه به جهل برما تحمیل کردند . به یاد داشته باشیم زیبایی به معنای ساختن صورتکی نقاشی شده از رنگ های عجیب و غریب برای سردرگم ساختن اندیشه های پریشان و بی برنامه ای که از تنهایی به ستوه آمده اند و از بیکاری به جان ، نیست . زیبایی صورت های گریم شده آغشته به انواع رایحه هایی که هوش از دل نیازمند به غریزه می رباید و آرامش وی را به غوغایی نافرجام تبدیل می کند ، نمی باشد . صورت هایی که جواز گرفتار آمدن در دام های بلای پنهان شده توسط دیگران است . از آنجا که تمام امیال و هیجانات در جوانان شدیدتر و پر رنگ تر از دیگر گروه های سنی است ، اگر جامعه نتواند به جوانان خود مسیرهای درست ابراز وجود و شیوه های درست تخلیه هیجانات را ارائه کند طبیعی است که او سردرگم و بی هدف ، در فضایی سرد و تهی از هر گونه تنوع و شادی و تفریح به حال خود رها شده و تبدیل به هدفی مطمئن برای صاحبان سرمایه در بازارهای جهانی می شود تا از طریق او رشد اقتصادی خود را تضمین کند . هنگامی که در یک لیوان خالی آب نریزیم ، دیگران آن را مطابق با سلیقه خود پر خواهند کرد .  ● فرهنگ خودی، اصلی ترین ضابطه مدگرایی وامروزی شدن :  فرهنگ وارزش های اجتماعی ازاساسی ترین عناصر یک نظام اجتماعی هستند که پایه ارزیابی ما را از پدیده های اطرافمان تشکیل می دهند و در واقع رفتار ما را نسبت به آنها تنظیم می کنند . لذا درپذیرش یا عدم پذیرش الگوها و مدهایی که در جامعه رواج می یابند ، ابتدا باید رابطه آنها را با نظام ارزشی حاکم برجامعه واصول ومبانی مورد قبول آن مردم، مورد ارزیابی قرار داد و میزان همگرایی یا واگرایی آنها را از یکدیگرسنجید . به عنوان نمونه مدهای لباس اگر در عین به روز بودن و جذابیت داشتن ، برگرفته از فرهنگ ملی و مذهبی باشد ، نشانه خلاقیت و نوآوری جوانان ما بوده ، هویت آنان را به نمایش می گذارند . بنابراین باید تدابیری سنجیده شود تا مدها و مدل ها هم نیاز به تنوع طلبی و نوجویی و میل به امروزی شدن جوانان را تامین کنند و هم جوانان ما از پیامدهای منفی مدگرایی در امان بمانند . در نتیجه اگر بتوانیم مدهای ملی را طرح و اشاعه دهیم ، دیگر جوانان به سمت الگوهای نامناسب غربی نمی روند . توسعه امکانات تفریحی و آموزشی ، پرهیز از تهاجم به شخصیت جوانان ، تولید مد بومی و ایجاد انجمن ها و سازمان های اجتماعی و سیاسی متناسب با شرایط و نیازهای نسل جوان می تواند راهگشای این مسئله اجتماعی باشد . برای ایجاد هماهنگی لازم نیازمند اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مناسب هستیم . در این میان رسانه های جمعی همچون نشریات ، صدا و سیما و اینترنت بیشترین نقش را خواهند داشت .  به این صورت که با ایجاد بستری برای سخن گفتن آنهایی که تنوع طلب هستند ، از نظریات ، اعتقادات و احساسات درونی آنها بیشتر آگاه می شویم و سپس با کمک جامعه شناسان و روان شناسان خبره به بررسی این مسائل بپردازند و از نتیجه این بررسی ها به ساخت برنامه هایی روی آورند که اولا به شناخت از مد و طرح ها با زمینه اجتماعی پرداخته شود و بعد به تحلیل و بیان نقاط ضعف این طرح ها اشاره گردد و در مرحله بعد با ذکر موقعیت اجتماعی ، مذهبی و فرهنگی مردم کشورمان با کمک طراحان مد که شناخت مناسبی از سلایق ایرانی دارند ، به ارائه طرح های مناسب جایگزین پرداخت .  گفتیم که نوگرایی و نوآوری در پوشش و امثال آن فی نفسه مذموم نیست ، ولی تقلید از یک طرح بدون در نظر گرفتن مولفه های مذهبی و ملی جامعه باعث بروز مشکلاتی می شود . پس برای پیروی از یک مد نیازمند آگاهی از هدف هستیم . معمولا مدهای تقلیدی با اهدافی غیر اهداف اصلی تولید کننده عرضه می گردد که این خود جای بحث جداگانه ای دارد . اما خود مد یک ایده خوب و جذاب است که باید آن را شناخت و بر اساس اصول اجتماعی هر جامعه ای از آن استفاده نمود .  ● حرف آخر:  همه ما به خوبی می دانیم که پیروی ازالگوها ومدهای غربی و پوشیدن لباس هایی با آرم های خارجی ویا تقلید ازمدل موی سر فلان فوتبالیست نمی تواند به ما شخصیت اعطا کند وموجب پیشرفت ما گردد. عوامل اصلی موفقیت درتمامی زمینه ها ، ایمان، خودباوری وپایبندی به اصول اعتقادی وارزش های اخلاقی است. تا زمانی که علم ودانش دروجود ما شکوفا نگردیده و زیرساخت های شخصیت ما مبتنی بر الگوهای مذهبی و ملی شکل نگیرد ، آرایش ظاهروتقلید ازمدها والگوهای دیگران ، جز بحران هویت و دور شدن از اصالت فرهنگی خویشتن ، نتیجه ای در پی نخواهد داشت . میل به امروزی شدن و مدگرایی ناخواسته ما را به پیروی از الگوهای بیگانه می کشاند . از طرفی غرور و احراز هویت نیز به دوران جوانی اختصاص دارد . چه خوب است غرور ملی و غیرت دینی را در خویش تقویت کرده و میل به امروزی شدن و مدگرایی را با الهام از آموزه های تمدن اصیل ایرانی و اسلامی خویش و متناسب با هویت فرهنگی خود به فعلیت برسانیم . شاید اگر جوانان با فرهنگ اصیل اسلامی - ایرانی بیشتر آشنا شوند و به هویت خود پی ببرند ، پوششی معقول و مطابق با فرهنگ خود را انتخاب کنند که برای ایجاد چنین فضایی احتیاج به فرهنگ سازی داریم . در مورد ارائه الگوهای داخلی باید این نکته را در نظر داشت که جوان تنوع طلب است. درنتیجه بهترین راهکار، ایجاد بستر فرهنگی مناسب و خلق الگوهای شایسته برای جوانان می باشد .  منابع در دفتر روزنامه موجود است.

علی ترکاشوند مطالب پیشنهادی چه ورزش هایی سلامت کودکان را تامین می کند؟ ورزش چگونه در درمان و پیشگیری از سرطان سینه زنان کمک می کند؟ چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟ تکنیک های توان بخشی ورزشی در بیماران مبتلا به آسم تمرینات ورزشی در دوران حاملگی و قبل از زایمان