قارچ ناخن و علائم، علت و درمان

 

قارچ ناخن یا  انیکومیکوزیس از بیماری های ناخن و بیماری شایع پوستی است که می‌تواند بخش‌های مختلف ناخن انگشتان را درگیر نماید. این عفونت ظاهر ناخن را بد شکل کرده و در ناحیه درگیر درد ایجاد می‌کند. همچنین این بیماری ناخن ممکن است بسیاری از فعالیت‌های روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ناراحتی شما شود. اگر عفونت قارچ ناخن شدید باشد، می‌تواند آسیب‌های دائمی ایجاد نماید. همچنین ممکن است عفونت ناخن به بخش‌های دیگر نیز گسترش یابد. اگر شما دچار قارچ ناخن شده باشید، با پیروی از نکاتی ساده می‌توانید از این مشکل رهایی پیدا کرده و سلامتی قبلی ناخن خود را به دست آورید.عفونت‌های قارچی پوست اغلب به تعداد جزئی روی پوست انسان رخ می‌دهند و معمولاً باعث آسیب و صدمه‌ای نمی‌شوند. با این حال اگر قارچ پوستی درمان نشوند، ممکن است تکثیر شوند و پوست و ناخن‌ها را از بین ببرند. اگرچه این عفونت‌ها معمولاً با نام «عفونت قارچی یا کرمی » شناخته می‌شوند اما در حقیقت توسط کرم‌ها ایجاد نمی‌شوند. این‌ها عفونت‌های سطحی پوست، مو و یا ناخن هستند و از قارچ‌های مختلفی که در خاک، روی حیوانات یا گاهی اوقات روی افراد زندگی می‌کنند، ناشی می‌شوند.

قارچها به راحتی می توانند روی بدن انسان مثل پوست، مو و ناخن قرار بگیرند و رشد کنند. البته بیشتر در قسمت های مرطوب بدن از جمله لای انگشتان پا رشد کنند. متاسفانه قارچها به راحتی می توانند پراکنده شود و وقتی فرد را درگیر می کنند به راحتی از بین نمی روند و علت آن رشد راحت آنها و کم نیاز بودن آنها برای زندگیست.

قارچ ناخن مشکلی است که با سفید یا زرد شدن ناخن انگشت های دست یا پا و مخصوصا انگشت شست پا مشخص می شود. وقتی این عفونت قارچی شدیدتر و عمیق تر می گردد، تغییر رنگ ناخن هم شدیدتر شده و ناخن هم ضخیم و ضخیم تر می شود و لبه های ناخن دچار خوردگی و شکستگی می شود.

عفونت قارچی ناخن معمولا چند تا از ناخن ها را درگیر می کند، اما کمتر پیش می آید که همه ناخن ها درگیر شوند.

در صورتی که این علائم در شما خفیف باشد، درمان و پیگیری ضروری نخواهد بود. اما گاهی اوقات قارچ ناخن باعث درد و ناراحتی ناخن خواهد شد.

به قارچ ناخن همچنین onychomycosis نیز گفته می شود و زمانی که این عفونت از ناخن ها به نواحی پوستی بین انگشتان پا سرایت کند به آن tinea pedis یا همان عفونت قارچی پا گفته می شود.

علت‌ها و دلایل قارچ ناخن انگشت پا

از دلایل ایجاد این عفونت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تماس نداشتن با موجوات زنده بسیار ریز مانند قارچ‌ها بسیار دشوار است. هنگام پا برهنه راه رفتن در مکان‌های مرطوب بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچ پا هستیم. مکان‌هایی مانند استخر، رختکن و حمام محل‌هایی هستند که احتمال تماس داشتن با قارچ‌ها در آنجا بسیار بالا است.

ناخن آسیب‌دیده مأمن انواع عفونت است و وجود آلودگی و عفونت روی چنین ناخنی اصلاً دور از انتظار نیست. قارچ‌های فرصت طلب نیز از این موقعیت نهایت استفاده را می‌برند.

ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری عروق محیطی و اختلال‌های سیستم ایمنی بدن زمینه را جهت عفونت قارچی ناخن انگشت پا فراهم می‌سازد.

ابتلا به عارضه پای ورزشکاران یا تعریق زیاد و مدت طولانی کفش به پا داشتن شرایط مناسبی را برای رشد قارچ ناخن فراهم می‌سازد.

ناخن برای خانم ها یکی از حساس ترین اعضای بدن است و این موضوع را میتوان از میزان رسیدگی آن ها به ناخن ها فهمید. اما بعضی خانم ها هستند که حوصله و وقت رسیدگی به ناخن را ندارند و ناخن های مصنوعی را جایگزین میکنند ولی استفاده از ناخن های مصنوعی ممکن است منجر به بیماری قارچ ناخن شود. بیماری ای که دردناک است و واگیردار و خطرناک نیز میباشد؛ اما نگران نباشید چون این بیماری علاج دارد و ما راه های درمان آن را در ادامه خواهیم گفت.

این بیماری واگیردار و مسری اما قابل درمان است.قارچ ناخن در افرادی که ضعف ایمنی دارند شیوع بیشتری دارد. حتی ممکن است قارچ از یک ناخن به ناخن دیگر سرایت کند و به سایر افراد خانه نیز منتقل شود.  قارچ ها به دو دسته قارچ کچلی و قارچ کاندیدا تقسیم می‌شوند، قارچ کاندیدا قارچی است که بیشتر در زنان مشاهده می‌شود و به شکل ترشحات سفید رنگ است یا در دهان کودکان به صورت برفک مشاهده می‌شود. این قارچ ممکن است که حتی از یک ناحیه به ناحیه دیگر سرایت کند.

ممکن است وسایل مانیکور ناخن موجب ابتلا به قارچ کاندیدا باشند،  این قارچ در ناخن‌های کودکانی که زیاد دست در دهان‌شان می‌کنند نیز دیده می‌شود. قارچ‌های کچلی ناخن از نوع قارچ‌های مخربی است که علاوه بر ناخن، پوست و مو را نیز درگیر می‌کند.

 این قارچ‌ها از سه منشاء انسان به انسان، خاک به انسان و حیوان به انسان منتقل می‌شود. بیماری ناخن می‌تواند نشان از این باشد که احتمال ابتلای افرادی که قارچ ناخن‌ دارند به بیماری‌هایی مانند دیابت و ضعف ایمنی بیشتر است.

قارچ ناخن ممکن است منجر به شکنندگی، تغییر رنگ ناخن، تغییر شکل و جدا شدن ناخن از بستر شود. در این صورت یک کشت از ناخن دریافت و علت ابتلا به این عارضه بررسی می‌شود. همچنین لازم است بررسی‌های زمینه‌ای و درمان‌های ضد قارچ نیز انجام شود.

بیشترین نوع قارچ از نوع انسان به انسان است. فرادی که بیشتر مسافرت می‌کنند و در نواحی مرطوب زندگی می‌کنند، بیشتر به قارچ مبتلا می‌شوند. همچنین بیماران دیابتی، بیماران شیمی درمانی و مبتلایان به ضعف ایمنی بدن بیشتر به قارچ مبتلا می‌شوند.

 درمان های قارچ ناخن کمی طولانی است و برای نمونه یک قارچ ناخن دست و یا پا شش ماه تا یک سال زمان بر است.عفونت قارچ ناخن از طریق بروز علائم روی ناخن ها قابل تشخیص است. البته درمان قارچ انگشتان پا نسبت به دست به دلیل اینکه بیشتر در معرض گرما و رطوبت داخل کفش قرار می‌گیرند، متفاوت است.

ممکن است استفاده از ناخن های مصنوعی منجر به ایجاد قارچ شود.زیرا استفاده از ناخن‌های مصنوعی شرایطی را فراهم می‌کند تا قارچ‌ها رشد کنند، درحالی که فرد متوجه نمی‌شود. بنابراین رعایت اصول بهداشتی در استفاده از ناخن‌های مصنوعی ضروری است

اما این شرایط چقدر می تواند مهم و خطرناک باشد

با وجود بیماری هایی مانند سرطان و دیابت، دیدن ناخن های زرد و سیاه رنگ در نگاه اول می تواند به نظر خیلی بی اهمیت بیاید. از آنجایی که قارچ ناخن معمولا دردناک نیست، خیلی از افراد به فکر درمان آن نمی افتند. اما لازم است بدانید نادیده گرفتن این عفونت قارچی که معمولا در انگشتان پاها دیده می شود، می تواند عوارض و عواقب ناخوشایند زیر را داشته باشد:

- درد پاها

با گذشت زمان، ناخن مورد هدف قارچ ها می تواند ضخیم شود و تغییر شکل دهد و این باعث احساس درد می شود. گاه به قدری که راه رفتن و پوشیدن کفش برای فرد واقعا مشکل می شود.

- گسترش قارچ

در برخی مواقع عفونت قارچی درمان نشده می تواند به اطراف ناخن، پوست پا و حتی ناخن ها و انگشتان دیگر منتشر شود. این عارضه ای شایع در پای ورزشکاران است. شرایطی که پوست قرمز، ملتهب و گاه ترک خورده می شود و احساس خارش، آزاردهنده ترین مشکل خواهد بود. این قارچ ها همچنین می توانند منجر به عفونت های تناسلی در فرد شوند.

- عفونت های گسترده

ابتلا به عفونت های قارچی، نگرانی اصلی بیماران دیابتی و بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی است. اگر عفونت قارچی ناخن انگشتان پا به پوست پا گسترش پیدا کند و باعث ترک و شکاف شود، باکتری ها این ناحیه را مورد حمله قرار داده و چیزی که نتیجه می شود سلولیت است. شرایطی که باعث التهاب، تورم و قرمزی پوست می شود و درمان آن استفاده از آنتی بیوتیک هاست.

در موارد شدید عفونت می تواند به خون وارد شده و تهدید کننده زندگی باشد و فراموش نکنید همه اینها با یک عفونت قارچی ساده شروع می شود.

- از دست دادن ناخن ها

در برخی موارد عفونت قارچی ناخن می تواند کاملا بستر ناخن را در بر بگیرد. در این شرایط بخش سست ناخن باید جدا شود. حتی اگر ناخن عفونی شل نشود، در موارد شدید بیماری که عفونت قارچی درمان نشده باقی مانده، لازم است ناخن برداشته شود تا محیط مرطوب و مناسب گسترش عفونت از بین برود.

در برخی موارد ناخن توسط یک روش تخصصی برداشته می شود که به آن matrixectomy می گویند. در این روش ناخن از ریشه درآورده می شود، به طوری که دیگر رشد نکند.

درمان این عوارض چگونه خواهد بود؟

اگر شما هم فکر می کنید به عفونت قارچی ناخن مبتلا شده اید، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک در این شرایط ممکن است با نمونه گیری از ناخن، قارچ تشخیص را دهد. در صورتی که تست قارچی ناخن مثبت باشد، درمان با ضد قارچ های خوراکی و موضعی شروع خواهد شد.

اگر ناحیه درگیر عفونت، کوچک و موضعی باشد، راهکارهای درمانی اولیه معمولا پاسخگو خواهند بود. اما زمانی که این عفونت گسترده شده باشد، راه کارهای درمانی جدی تری مانند آنتی بیوتیک های سیستمیک در نظر گرفته خواهد شد.

این توصیه ها می تواند در پیشگیری از عارضه عفونت قارچ پا مفید باشد:

- بعد از بیرون آمدن از استخر، سونا و مکان هایی مانند آن، پاهای خود را به طور کامل خشک کنید.

- اگر از حمام یا استخرهای عمومی استفاده می کنید، با پای برهنه راه نروید.

- از کفش های ساخته شده از مواد طبیعی (مثل چرم طبیعی) استفاده کنید. همچنین به دنبال کفش هایی باشید که اجازه هواخوردن به پاهای تان را بدهند.

- حداقل روزی یک بار جوراب های خود را عوض کنید.

- اگر ورزشکار هستید و یا به هر دلیلی از کفش کتانی استفاده می کنید و مشاغل پر تحرکی دارید، برای پیشگیری از ابتلا به عفونت قارچ ناخن، از پودرهای ضد قارچ در کفش یا جوراب تان استفاده کنید.

قارچ ناخن انگشت پا به علت عفونت ایجاد شده به وسیله باکتری ها ایجاد می شود. این عارضه در محیط گرم و مرطوب رشد می کند و با افزایش رشد باکتری، ناخن ها سفت، شکننده شده و تغییر رنگ می یابد اگرچه این نوع عفونت قارچی در مراحل اولیه دردناک نیست اما پس از مدتی درد آن شروع می شود.

 

درمان های خانگی برای قارچ ناخن

 

به طور خلاصه:

● علل می توانند موارد زیر باشند:

▪ محیط مرطوب در اماکن عمومی مانند باشگاه های ورزشی، استخر و...

▪ پوشیدن کفش های تنگ

▪ حجم غیرعادی PH پوست

▪ کاهش ایمنی بدن

▪ مرطوب بودن پا پس از حمام و یا ورزش

▪ آسیب دیدن ناخن

▪ بهداشت نادرست پا

▪ مستعد بودن به قارچ.

 

● علایم:

▪ تغییر رنگ ناخن شست پا به زرد یا قهوه ای

▪ تجمع آلودگی بدبو زیر ناخن

▪ افتادن ناخن

▪ شکستگی یا ناصافی ناخن

▪ ظاهر شدن لکه روی ناخن

▪ شکنندگی ناخن ها

▪ سفت شدن ناخن

▪ تغییر شکل ناخن ها

▪ ناخن بدبو.

 ● درمان های خانگی:

تشتی را با سرکه سیب و آب به مقدار مساوی پر کنید و به مدت ۲۰ دقیقه پای خود را در آن قرار دهید و سپس خشک کنید. مخلوطی از یک قاشق مرباخوری روغن زیتون و ۲ قطره روغن مرزنگوش را روی قسمت های مربوط بمالید تا درد تسکین پیدا کند. مواد غذایی حاوی باکتری های مفید مانند ماست به رژیم روزانه خود اضافه کنید. باکتری های مفید در از بین بردن قارچ موثر است. مایه ای با زردچوبه و آب درست کنید و روی ناخن عفونی بمالید. پس از خشک شدن، پا را بشویید و خشک کنید. برش های پیاز را برای چند دقیقه روی ناخن بمالید. پنبه آغشته به آب لیمو را روی ناخن بمالید. پس از حضور در اماکن تفریحی مانند استخر پاهای خود را به خوبی بشویید. وسایل حمام، کفش و حوله را با افرادی که قبلا دچار این بیماری شده اند به طور مشترک استفاده نکنید.

استفاده از روغن درخت چای برای درمان قارچ پوستی مفید است. روغن درخت چای یک ضد قارچی طبیعی است. مطالعه‌ای نشان داده است که روغن درخت چای می‌تواند برای از بین بردن قارچ ناخن مؤثر باشد. ۱۸ درصد از بیمارانی که از روغن درخت چای دو بار در روز، به مدت ۲۴ هفته استفاده کرده بودند، عفونتشان برطرف گردیده بود. برای درمان قارچ ناخن با روغن درخت چای، از یک محلول صد درصد خالص استفاده کنید، زیرا اگر غلظت آن پایین‌تر باشد، شاید برای برطرف کردن عفونت مفید نباشد. دقت کنید قبل از استفاده از روغن درخت چای ناخن شما تمیز و خشک باشد. یک پنبه را با مقداری از روغن درخت چای آغشته نمایید و بر ناحیه آسیب دیده، دو بار در روز، تا 6 ماه بمالید.

استفاده از آب و سرکه. در طول شبانه روز انگشتان پای خود را در یک محلول رقیق شده‌ای از آب و سرکه به مدت حداقل نیم ساعت ، قرار دهید. این کار باعث کاهش pH ناخن پا می‌شود، درنتیجه قارچ‌ها دیگر نمی‌توانند زنده بمانند. این کار را به‌صورت منظم هر شب، 3 تا 6 ماه انجام دهید. اگر به انجام منظم این کار متعهد باشید، در درمان شما مؤثر خواهد بود.

عصاره برگ انجبار را تجربه نمایید. در یک مطالعه که شامل 110 نفر می‌شد، ثابت گردید عصاره انجبار می‌تواند در درمان قارچ ناخن مؤثر باشد. برای استفاده از این روش، ناحیه آسیب دیده را هر دو روز یک بار به مدت 4 هفته به عصاره انجبار آغشته نمایید. در 4 هفته بعدی دو بار در هفته درمان را ادامه دهید، پس از آن برای 4 هفته، هفته‌ای یک‌بار این روش درمانی را ادامه دهید.

درمان‌های پزشکی و زیبایی

داروهای خوراکی. مؤثرترین راه برای خلاص شدن از شر قارچ ناخن درمان با ضد قارچ‌های خوراکی است. درمان با داروهای خوراکی می‌تواند 2 الی 3 ماه یا بیشتر طول بکشد. داروهای تجویزی خوراکی ضد قارچ شامل داروهایی مانند تربینافین (Terbinafine) می‌باشد که معمولاً با دوز 250 میلی گرم در روز به مدت 12 هفته تجویز می‌شوند. عوارض این دارو می‌تواند شامل راش پوستی، اسهال، یا اختلال آنزیم‌های کبدی می‌باشد. این دارو نباید در افرادی که دچار نارسایی کبدی و کلیه هستند، استفاده گردد.

از داروهای غیر نسخه‌ای استفاده نکنید. قارچ ناخن نسبت به درمان مقاوم است. ایجاد عفونت‌های مکرر در اثر این بیماری بسیار شایع است. برخلاف باور رایج، کرم‌های ضد قارچ برای درمان قارچ ناخن مناسب نمی‌باشند. این داروها بیشتر برای بیماری پای ورزشکاران مناسب است. دلیل آن هم عدم توانایی نفوذ آن‌ها به درون ناخن است.

شما همچنین می‌توانید ایتراکونازول (Sporanox) استفاده نمایید، که معمولاً با دوز 200 میلی گرم در روز به مدت 12 هفته تجویز می‌شود. عوارض آن شامل تهوع، بثورات جلدی، یا اختلال آنزیم‌های کبدی است. این دارو نباید در افرادی که دچار اختلالات کبدی هستند، استفاده گردد. همچنین این دارو با بیش از 170 داروی مختلف از جمله ویکودین و پروگراف تداخل دارویی دارد. قبل از مصرف هرگونه دارویی با پزشک خود در خصوص عوارض آن و تداخلات دارویی مشورت نمایید.

قبل از دریافت دارو ، درصورتی‌که بیماری‌های کبدی، سابقه افسردگی، ضعیف سیستم ایمنی یا اختلال خود ایمنی، دارید پزشک خود را از این موارد آگاه نمایید. این داروها می‌توانند مواد زائد کبدی را افزایش دهند.

داروهای موضعی ضد قارچ. استفاده از داروهای موضعی به‌تنهایی توصیه نمی‌شود، اما می‌توان آن‌ها علاوه بر درمان خوراکی برای کاهش طول مدت درمان استفاده نمود. با این حال، اگر در مورد استفاده از درمان خوراکی تردید دارید یا می‌خواهید طول درمان را کاهش دهید، استفاده از داروهای موضعی گزینه خوبی محسوب می‌شود.

شما می‌توانید از داروی سیکلوپیروکس Ciclopirox استفاده نمایید، این دارو محلولی 8٪ است که معمولاً روزانه به مدت 48 هفته استفاده تجویز می‌شود.

همچنین می‌توانید داروی جدید جابیلا Jublia را امتحان نمایید، این دارو یک محلول 10 درصد است، که روزانه به مدت 48 هفته استفاده می‌شود.

اگر عفونت به ماتریس ناخن (لایه‌ای از سلول‌ها که پایه ناخن را تشکیل می‌دهند) نفوذ نکرده باشد، درمان‌های موضعی می‌توانند مؤثر باشند. پزشک در خصوص گسترش عفونت به ماتریکس ناخن می‌تواند شما را راهنمایی کند.

درمان جراحی.اگر بیماری شما شدید باشد، ممکن است برای درمان به عمل جراحی نیازمند باشید. ممکن است ناخن به‌صورت کامل یا جزئی برداشته شود. پس از حذف ناخن آلوده توسط جراحی، کرم ضد قارچ به ناحیه مالیده شده تا از عفونت مجدد ناخن جلوگیری شود. معمولاً حذف کل ناخن مورد نیاز نیست.

درمان با لیزر. لیزر نیز برای بر طرف کردن قارچ ناخن در دسترس می‌باشد، اما روشی پرهزینه است. در این روش با استفاده از تمرکز پرتوهای نوری قارچ‌ها در ناحیه آسیب دیده از بین می‌روند. ممکن است برای درمان به چند جلسه لیزر درمانی نیاز داشته باشید، این بدین معناست که شما برای هر جلسه درمانی نیاز به پرداخت هزینه خواهید بود. این درمان تا حدود زیادی هنوز تحت آزمایش می‌باشد. تا انجام مطالعات بیشتر، لیزر درمانی به‌صورت معمول توصیه نمی‌شود.

پیشگیری

برخی شرایط وجود دارند که شما را بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی قرار می‌دهند. اگر سن شما زیاد است، اگر مبتلا به دیابت هستید، اگر سیستم ایمنی بدنتان دچار اختلال است و یا گردش خون ضعیفی دارید، بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی قرار می‌گیرید. اگر شانس ابتلا به بیماری‌های قارچی در شما بیشتر است، باید برای جلوگیری از عفونت، مراقبت‌های بیشتری را انجام دهید. اقدامات پیشگیرانه شامل پوشیدن کفش یا صندل در محل‌های مرطوب عمومی می‌باشد، مانند استخرهای شنا و یا سالن‌های ورزشی. باید ناخن‌های پای خود را کوتاه و تمیز نگه دارید. مطمئن شوید پاهای شما خشک هستند. بعد از استحمام پاهای خود را به‌خوبی خشک نمایید.

شما باید از جوراب تمیز و جاذب رطوبت استفاده نمایید. پشم، نایلون، پلی پروپیلن موادی هستند که به خشک نگه داشتن پاهای شما کمک می‌کنند. همچنین اغلب باید جوراب خود را تعویض نمایید.

پس از برطرف شدن قارچ، کفش‌های قدیمی خود را دور به اندازید، بقایای قارچ می‌تواند باعث عود مجدد عفونت شود. همچنین برای کمک به کاهش رطوبت پاها می‌توانید از کفش‌های تابستانی و رو باز استفاده نمایید.

از ناخن‌گیر یا ابزار مورد استفاده برای مانیکور و پدیکور مشترک استفاده نکنید. سالن آرایش ناخن خود را به‌دقت انتخاب کنید.

برای کمک به کاهش احتمال عفونت، از پودر یا اسپری‌های ضد قارچ استفاده نمایید.

از استعمال لاک ناخن و یا استفاده از محصولات مصنوعی بر روی ناخن‌ها اجتناب ورزید. این امر می‌تواند رطوبت را در ناخن به دام انداخته و شرایطی مناسبی برای رشد قارچ‌ها ایجاد نماید.