یکی از مهم ترین مولفه های زندگی مشترک، ارتباط جنسی سالم و رضایت بخش در زندگی زناشویی است. با توجه به اهمیت خانواده در جامعه ایرانی و نقش سلامت جنسی زوجین در تداوم و عملکرد مثبت خانواده و پیشگیری از ایجاد مشکلات زناشویی، توجه به ارتقای سلامت جنسی در سطوح مختلف فردی و اجتماعی حائزاهمیت است.
اهمیت پرداختن به موضوع هایی مانند آموزش سلامت جنسی به زوج های در آستانه ازدواج، آموزش پیشگیری از بیماری های مقاربتی و ایدز، پیشگیری، مشاوره و درمان اختلالات جنسی و ناهنجاری در رفتارهای جنسی و جلوگیری از رفتارهای پرخطر جنسی و جلوگیری از آزار و خشونت های جنسی، امروزه بیش از پیش نمایان است.
باید توجه کرد سلامت جنسی فقط منحصر به دوران باروری افراد نمی شود، بلکه از دوران جنینی و بدو تولد تا زمان مرگ در زنان و مردان اهمیت دارد، بنابراین در همه مراحل زندگی باید به جنبه های مختلف سلامت جنسی افراد و پیشگیری و درمان رفتارهایی که بر آن آثار نامطلوب دارد، پرداخته شود.
بر همین اساس، اختلالات جنسی نیز به نبود توانایی جنسی یا بیماری های خاص اطلاق می شود که حتی شامل بیماری های مسری خطرناک ازجمله ایدز و هپاتیت نیز می شود. در سلامت جنسی، فرد علاوه بر خود در قبال دیگری نیز مسئول است. آنچه در بحث سلامت جنسی بیش از هر چیزی از اهمیت بسیار برخوردار است، توجه به مساله آموزش است. ارائه آموزش های صحیح در مورد سلامت جنسی در جامعه می تواند ثمرات ارزشمندی از جمله احترام به خود و دیگران، رشد جنسی سالم، کسب هویت جنسیتی سالم، روابط مناسب بین فردی، تصویر مثبت از خود، روابط سالم زناشویی و ایجاد بهداشت روانی را به دنبال داشته باشد و از بروز مشکلاتی همچون انحرافات جنسی، سوءاستفاده های جنسی، مشکلات زناشویی و رفتارهای پرخطر جلوگیری کرد.
بیماری هایی مانند افسردگی، اضطراب، دیابت و بیماری های قلبی ـ عروقی، جراحی های لگنی، سرطان ها، مشکلات غده تیروئید، برخی از بیماری های عصبی و... از بیماری هایی است که باعث سردمزاجی می شود.
خبر خوب این است که بی میلی جنسی خصیصه ای نیست که با انسان زاییده شود و تا دم مرگ باقی بماند. فردی که احساسات جنسی ندارد ممکن است فقط به این علت باشد که تاکنون با نوع تحریکی که در او واکنش به وجود می آورد، مواجه نشده است.
علل بی میلی جنسی در مردان هرچه که باشد نیازمند بررسی و درمان بموقع است. بی میلی های جنسی در مردان را بخوبی می توان با شناسایی و رفع علل زمینه ساز آن درمان کرد. نکته مهم در درمان بی میلی جنسی مردان این است که مبتلایان به بی میلی جنسی نباید خودسرانه به دارودرمانی اقدام کنند، زیرا علاوه بر عوارضی که این گونه داروها در صورت مصرفی بی رویه دارند، گاه به علت بی توجهی به منشأ بی میلی جنسی بی اثر خواهند بود یا به صورت مقطعی اثر می کنند. نکته مهم دیگر این که فرد مبتلا به بی میلی جنسی نباید به این اختلال بی توجه باشد، زیرا ترک یا کاهش روابط زناشویی به علت این اختلال، شدت بی میلی جنسی را افزایش می دهد و فرد را در آینده به بحران های جدی زندگی زناشویی دچار می کند.
از راه های درمان سردمزاجی جنسی آقایان می توان به بهبود سبک زندگی مثل ورزش کردن، مصرف نکردن سیگار و موادمخدر، رژیم غذایی مناسب، توجه به معنویت، همچنین انجام مشاوره با روانپزشک جهت شناسایی علل احتمالی اختلال و تعدیل یا از بین بردن عوامل موثر مثلا تنظیم داروهای مصرفی به کمترین میزان موثر یا درمان های دارویی با داروهای ضدافسردگی اشاره کرد.
سرد مزاجی خانم ها را می توان از زاویه های مختلف مورد بررسی قرار داد؛ از جمله زوایای فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی.
بسیاری از خانم ها از نداشتن تمایلات جنسی رنج می برند. این مشکل در هر نژاد و کشوری شایع است. چون سرد مزاجی جنسی در خانم ها معمولا به مجموعه ای از روش ها و شیوه های غلط در زندگی روزمره نیز می تواند مربوط شود؛ به همین دلیل برای درمان این عارضه در خانم ها باید به صورت همه جانبه تمام موارد از جمله مسائل هورمونی، بیماری های مختلف، نوع روش زندگی و عوامل مختلف روانی مانند استرس در زندگی روزمره توسط متخصص مربوط بررسی شود تا بتوان با درمان عوامل زمینه ای، تغییر در برخی روش های غلط یا اصلاح شیوه های مختلف رفتاری در خانم مبتلا، این عارضه را درمان کرد.
همچنین توجه به عوامل دیگر مثل بالا رفتن سن، بارداری، یائسگی و مصرف برخی از داروها که کاهش تمایل جنسی از عوارض آن می تواند باشد، در بروز این عارضه موثر است.
یکی از روش های درمانی موثر در سرد مزاجی خانم ها، آموزش روش های صحیح در شیوه زندگی و ارتباط با همسر است. تعدیل و تغییر شیوه زندگی عبارت است از ورزش کردن مرتب، استراحت کافی و آموختن روش های کنترل استرس.
روش دیگر درمان عارضه سرد مزاجی خانم ها، تجویز برخی داروها توسط پزشک معالج است. درمان های دارویی از جمله استفاده از هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون در خانم هایی که دچار مشکلاتی در ارتباط با این دو هورمون مهم زنانه هستند، یکی از روش های درمان سرد مزاجی خانم هاست.
به هرحال، بی میلی جنسی زنان هر دلیلی که داشته باشد، نیاز به رسیدگی و اقدام فوری و رفع موانع لذت و نشاط جنسی آنها دارد؛ چرا که مشکلات جنسی، به طوری مرموز و ناخواسته بر تفاهم زندگی زناشویی تاثیر می گذارد و روابط غیرجنسی را هم دستخوش تلاطم و آشفتگی می سازد.
یادمان باشد مراحل سختی و ضعف همسر ما در زندگی، بهترین فرصت برای تحکیم عشق و علاقه و پایه گذاری روابطی تا ابد صمیمی و رضایتبخش خواهد بود، مردی که زیرک و باهوش باشد زمانی که همسرش در وضعیت نامطلوبی به سر می برد، با کمک کردن به همسر خود و ابراز همدردی، بهترین استفاده ممکن را می کند.
حداقل رابطه زناشویی
ازدواج های فاقد رابطه جنسی این روزها گریبانگیر خانواده هاست، اما این پرسش مطرح می شود که واقعا چه میزان رابطه جنسی طبیعی به حساب می آید؟ کارشناسان مسائل جنسی تمایل چندانی برای تعیین حد کفایت رابطه جنسی ندارند، چون باعث می شود خیلی زوج ها فکر کنند رابطه جنسی شان کافی نیست یا خیلی های دیگر تصور کنند که بیش از حد رابطه جنسی دارند. اما همه آنها بر این نکته اتفاق نظر دارند که کمتر از ده مرتبه رابطه جنسی در سال، ازدواج بدون رابطه جنسی به حساب می آید و یک تا دو مرتبه رابطه در هفته متوسط میزان رابطه جنسی به شمار می رود.
طبق نظریات کارشناسان در این زمینه اگر دو طرف میل زیاد جنسی داشته باشند، برقراری این رابطه با تعداد دفعات بالا با فراهم کردن شرایط مناسب هیچ مشکل و عوارضی نداشته و فقط می تواند به دلیل مصرف انرژی بالا فرد را خسته کند که این موضوع باید با استراحت و البته تغذیه خوب و لازم جبران شود تا به ضعف افراد منجر نشود، همچنین تعداد دفعات بالای رابطه باعث کمبود موقتی اسپرم در مردان یا به نوعی عقیمی موقت شود که این موضوع با کمی وقفه در برقراری رابطه حل شده و به صورت طبیعی باز خواهد گشت.
توصیه کارشناسان در این زمینه همواره رعایت اعتدال بوده و به زوجین مخصوصا آنهایی که بتازگی ازدواج کرده اند، پیشنهاد می کنند که از کمیت روابط خود کاسته و سعی کنند تا در هرباری که رابطه برقرار می کنند، بهترین لحظات را در کنار هم داشته و آن را خاطره انگیز کنند.
اما آنچه که همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که روابط زناشویی به دلبستگی بیشتر زوجین می انجامد، به حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی مرد و زن نیز کمک می کند، افزون بر این روابط جنسی مستمر و منظم زوجین با ایجاد آرامش فکری و روانی و کاهش اختلاف و منازعات خانوادگی در تربیت صحیح فرزندان نیز اثر گذار است.
تبلیغات ماهواره ای فرصتی برای افراد سودجو
این روزها بسیاری از مردم که از انواع اختلالات جنسی شایع رنج می برند، بی آن که بتوانند راه علاجی برای آن پیدا کنند، به دلایل فرهنگی و اجتماعی، بیماری خود را مسکوت نگه می دارند و از عواقب آن که گاهی طلاق است، غافل هستند. طبیعی است در این شرایط چون عامه مردم به کارشناسان و متخصصان دسترسی ندارند عملا منبع کسب آگاهی آنها رسانه های ماهواره ای یا مجلات زرد خواهد بود که بیشتر داروهای غیرمجاز و ممنوع از طریق همین رسانه ها تبلیغ می شوند. حقه ها و نیرنگ های این شبکه ها تمام شدنی نیست، اما کم نیستند افرادی که گول شبکه های ماهواره ای را نمی خورند و معتقدند هر دارویی باید به وسیله پزشک و پس از معاینه و تشخیص تجویز شود. شبکه های ماهواره ا ی برای متقاعد کردن این افراد حربه هایی دارند، آنها با معرفی دستگاه های توانبخشی جنسی، القا می کنند که با خیال راحت می توان از این کالاهای پزشکی استفاده کرد.
مشکل از آنجا شروع می شود که ما نیاز جنسی را به عنوان یک ضدارزش در جامعه مطرح کرده ایم، بدیهی است وقتی آموزش لازم در این زمینه به اشخاص داده نشود، معمولا افراد اطلاعات خود را در این زمینه از راه های دیگری مثل ماهواره و بعضی سایت های اینترنتی غیرمجاز جستجو خواهند کرد. عده ای نیز از این خلأ اطلاعاتی در زمینه مسائل جنسی استفاده و در سایت های اینترنتی و شبکه های ماهواره ای در رابطه با درمان مسائل جنسی یا تقویت میل جنسی داروهایی را ارائه و روش های درمانی خاصی را مطرح می کنند که این داروها ضمن سرازیر کردن سود سرشاری به جیب متولیان خود در بهترین حالت روی بدن مبتلایان به این اختلالات بی اثر است و در مواردی هم که شیوع زیادی دارد، عوارض جدی فیزیکی و روانی را در درازمدت یا کوتاه مدت بر مصرف کنندگان آن می گذارد. ضمن این که باید دانست اکثر این داروها از لحاظ علمی مورد تحقیق و تائید قرار نگرفته اند، بنابراین ترکیبات و عوارض شان ناشناخته و نامعلوم است.
بازار به صورت غیرعلمی حل مشکلات جنسی را در دست گرفته است و نظارت کافی نیز در این قضیه وجود ندارد. به بیان دیگر بازار، تقاضاهای جنسی افراد را بخوبی درک کرده است؛ اما اغلب راهکار نادرستی را ارائه می دهد، در حالی که باید مدیریت این مشکلات را تیم های تخصصی و به صورت بین رشته ای به عهده داشته باشند.
طلاق های ناشی از نابسامانی های جنسی
زن و مرد، هنگامی که از ناتوانی یا کم توانی جنسی یکدیگر آگاه شوند، روحیه سازگاری آنها کاسته می شود و با جرقه ای از ناملایمات کوچک زندگی، رودرروی یکدیگر قرار می گیرند. در این میان، عشق ورزی های اوایل زندگی برای آنها حسرتی تمام نشدنی می شود که متاسفانه برخی به دنبال تجربه ای جدید، زندگی خود را می بازند ؛ درحالی که با آگاهی از علت بی میلی و پیگیری درمان آن، براحتی می توان به نشاط و شادی همیشگی در زندگی زناشویی دست یافت و از روابط زناشویی لذت برد.
حتما شما هم این آمارها به گوشتان خورده که علت ۶۰ درصد طلاق ها در ایران مسائل جنسی و مشکلات زناشویی است. البته در شهرهای بزرگ این آمار بیشتر است، اما واقعا منظور از مشکلات جنسی چیست ؟ این درصد بالای طلاق دقیقا به چه چیز برمی گردد ؟
اختلالات زناشویی و مشکلات جنسی موضوعات در هم تنیده ای است، یعنی نمی توان مرز مشخصی برای آنها در نظر گرفت. وقتی زن و شوهری در کنار هم باشند و مشکلات رفتاری داشته باشند، قطعا این مشکلات بر روابط جنسی شان تاثیر می گذارد؛ همان طورکه در صورت وجود مشکلات جنسی در روابط زناشویی افراد، مشکلات رفتاری نیز به وجود می آید.
دکتر فردوسی در این باره می گوید: خیلی از زوج ها آگاهی کافی درباره این که رابطه جنسی یک نیاز فیزیولوژیک طبیعی است و باید توسط همسران برآورده شود، ندارند و فکر می کنند اگر یکی از دو طرف به هر دلیلی دچار سرد مزاجی یا ناتوانی جنسی است نباید هیچ مشکل خاصی به وجود آید حال آن که اگر این مشکلات حل و بیماری یکی از زوجین درمان نشود در مواردی باعث طلاق عاطفی، انحراف همسران و در نهایت طلاق می شود.
به طور کل، مشکلات یک زوج بیشتر مربوط به تمایلات جنسی است تا انجام رابطه جنسی. میل هیچ زوجی برای رابطه جنسی هیچ وقت همزمان و کامل نیست. رمز کار این است که دو طرف بتوانند این موضوع را بین خود حل کنند.
خیلی وقت ها طرفی که میل کمتری به رابطه جنسی دارد، احساس می کند که در هر بار رابطه جنسی مورد سوءاستفاده قرار گرفته است و طرفی که میل بالاتری دارد همیشه از رابطه جنسی محروم است و همین مساله دعواها و جدال های بین آنها در مورد رابطه جنسی را بیشتر و بیشتر می کند. اینجاست که رابطه بین آنها کم کم از بین می رود و وقتی دیگر رابطه جنسی در کار نباشد، محبت و عاطفه معمولی بین آنها هم از بین می رود: آن گرفتن دست ها، خندیدن به لطیفه های یکدیگر، نشستن کنار هم روی یک نیمکت و... پایان می یابد و وقتی روابط تا این حد خشک می شوند، بی وفایی و سرانجام طلاق پدید می آید.
بی بندو باری و عواقب آن
بی بند و باری جنسی به هرگونه رفتار پرخطر جنسی خارج از چارچوب ازدواج و زندگی زناشویی می گویند؛ همچنین هرگونه تماس جنسی که در آن فرد از سلامت خود یا شریک جنسی خود آگاه نباشد از رفتارهای پرخطر جنسی محسوب می شود؛ مشکل از اینجا ناشی می شود که آگاهی از سلامت خود یا دیگران براحتی امکان پذیر نیست. به عنوان مثال در حدود ۹۰ درصد افراد HIV مثبت از آلوده بودن خودشان اطلاعی ندارند. از طرف دیگر منفی بودن آزمایشات تشخیصی در ابتدای آلودگی با HIV نمی تواند دلیل سالم بودن فرد باشد زیرا نتیجه این آزمایشات، در اوایل دوره آلودگی معمولا منفی می باشد. پس چاره چیست؟
پایبندی به اصول اولیه اخلاقی و محدود کردن مسائل جنسی خود فقط و فقط به ازدواج و دوری از هرگونه رفتار پرخطر جنسی مانند: داشتن شرکای جنسی متعدد، تماس های جنسی نامعمول، مصرف الکل، مواد مخدر یا روانگردان قبل از برقراری تماس جنسی و تماس جنسی محافظت نشده می تواند هم خود فرد و همسرش را از بیماری های ناشی از بی بند و باری جنسی محافظت کند. علاوه بر آن باید برای پیشگیری از HIV و ایدز در جامعه رفتارهای جنسی سالم را به افراد بویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد.
در کل عوامل متعددی در سلامت خانواده و ثبات و پایداری آن نقش دارد که از جمله مهم ترین آنها می توان به مسائل جنسی زوجین اشاره کرد، روابط جنسی در صورتی که مسئولانه، در چارچوب خانواده و برطرف کننده نیازهای جنسی و عاطفی زن و شوهر باشد سهم موثری در دوام و قوام خانواده دارد و مانع از فروپاشی این نهاد مقدس می شود.
تاثیر رابطه جنسی بر سلامت زوجین
دانشمندان دلایل زیادی را مطرح کرده اند که نشان می دهد رابطه زناشویی فقط یک کار لذ ت بخش روزمره نیست، بلکه در طول این رابطه هورمون هایی در بدن زن و مرد آزاد می شوند که می تواند در بالا بردن سطح سلامت عمومی شان بسیار مفید باشند.
رابطه جنسی، استرس را تسکین می دهد:کارشناسان طی تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که یک مزیت بزرگ رابطه جنسی سالم، پایین آوردن فشار خون و به طورکلی کاهش استرس است. رابطه جنسی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند، یک یا دو بار رابطه جنسی در هفته با سطوح بالاتری از یک نوع آنتی بادی ارتباط دارد، که می تواند افراد را از سرماخوردگی و عفونت های دیگر محافظت کند. همچنین رابطه جنسی کالری می سوزاند، افزایش دهنده سلامت قلب و عروق است آن چنان که خطر ابتلا به حمله قلبی منجر به مرگ را در مردان به نصف کاهش می دهد. رابطه جنسی، عزت نفس را تقویت می کند، صمیمیت را افزایش می دهد، درد را کاهش می دهد همچنین خطر سرطان پروستات را کم می کند و کمک می کند خواب بهتری داشته باشید.
کارشناسان سلامت جنسی معتقدند یک رابطه زناشویی مثبت و سالم، علاوه بر تداوم زندگی زناشویی و محکم کردن بنیان خانواده، باعث ترمیم سریع تر زخم ها می شود. همچنین افرادی که ازدواج کرده اند و رابطه زناشویی رضایتمندانه ای را با همسرشان تجربه کرده اند، در درازمدت کمتر بیمار می شوند طول عمر آنها نیز بیشتر از مجردها و افرادی است که به روابط زناشویی شان توجهی ندارند.
کلینیک های سلامت جنسی
سازمان جهانی بهداشت سلامت جنسی را این گونه تعریف می کند: سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی مربوط به فعالیت جنسی، نه صرفا نبود بیماری، اختلال عملکرد یا معلولیت. سلامت جنسی نیازمند نگرش مثبت به این موضوع است و شامل بهره مندی افراد از رابطه جنسی رضایت بخش، مطمئن، بی خطر و دور از اجبار و خشونت است. سلامت جنسی رویکردهای مختلف زیست پزشکی، بالینی، آموزشی، بهداشتی، اخلاقی و حقوقی دارد. همچنین موضوع هایی مانند فیزیولوژی و کالبدشناسی باروری و جنسی در انسان، مشکلات جسمانی در زنان و مردان مربوط به رابطه جنسی، بیماری های مقاربتی و پیشگیری از آنها و رفتارهای جنسی و اختلال های جنسی زناشویی را دربرمی گیرد.
وزارت بهداشت چند سالی است در راستای توجه به سلامت خانواده اقدام به افتتاح کلینیک های سلامت جنسی در برخی بیمارستان ها کرده است؛ هر چند کلینیک های سلامت جنسی در تهران، قم و اردبیل راه اندازی شده و به بهبود روابط زوجین و در نتیجه سلامت خانواده کمک می کند، اما بسیاری از مردم از وجود آن بی خبرند یا اصلا نمی دانند که می توانند برای حل مشکلات جنسی به این مراکز مراجعه کنند، سلامت جنسی برای تمامی افراد جامعه مهم است، در این کلینیک ها که براحتی برای تمام متقاضیان قابل دسترسی است، تلاش شده برای بسیاری از مشکلات مربوط به بهداشت جنسی افراد راه حلی ارائه شود، عدم اطلاع رسانی صحیح در این زمینه موجب شده است افراد یا از مشکلات جنسی خود آگاه نباشند، یا آگاه باشند و ندانند در کجا باید آن را مرتفع سازند یا این که از ورود به این مراکز احساس شرم کنند. تیم تخصصی در این مراکز شامل روانپزشک، مشاور خانواده، متخصص بیماری های عفونی، متخصص پزشکی اجتماعی، متخصص زنان و زایمان، اورولوژیست، آندرولوژیست و متخصص غدد است که با همکاری بین ر شته ای به ارائه مشاوره و انجام خدمات تشخیصی و درمانی می پردازند. مرکز سلامت روان وزارت بهداشت درصدد است تا در هر دانشگاه علوم پزشکی کلینیک سلامت جنسی خانواده تاسیس کند، البته تعداد مراکز مشاوره ای، آموزشی و دانشگاهی کشور، اکنون اندک است و این مراکز نمی توانند پاسخگوی نیاز مراجعان باشند.