عدم کنترل فشار خون دوران بارداری مرگ مادر را در پی دارد

دوران بارداری با تمام سختی‌هایش می‌تواند یکی از زیباترین و خاطره‌انگیز‌ترین دوران زندگی هر زنی باشد؛ به شرطی که قبل از بارداری، اطلاعات لازم و کافی از منابع معتبر، افراد آگاه و متخصص کسب شود. 

در واقع تمام خانم‌هایی که قصد بارداری دارند؛ باید از ویژگی‌های این دوران و مراقبت‌های لازم قبل و بعد از بارداری مطلع باشند. چرا که بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها در این دوران، تنها با داشتن اطلاعاتی حتی جزیی قابل پیش‌گیری است. البته مشورت با افراد ناآگاه و غیرمتخصص، نه تنها دردی را دوا نمی‌کند بلکه می‌تواند مشکلات زیادی را هم ایجاد کند. 

یکی از بیماری‌ها در دوران بارداری، فشارخون بالاست که می‌تواند منجر به تشنج هم بشود و در نیمه‌ی دوم بارداری، اختلالات زیادی را ایجاد کند. 

برای آگاهی درباره‌ی فشارخون دوران بارداری به عنوان یکی از بیماری‌های مهم این دوران، با دکتر «مژگان فروتن» متخصص زنان، زایمان و نازایی گفت‌وگو کردیم. 

فروتن گفت: فشار خون دوران بارداری، بیماری مخصوص این دوران است و فقط در دوران بارداری ایجاد می‌شود و البته علت آن هنوز مشخص نیست ولی احتمالا با ترشح یک سری هورمون‌ها از جفت، فشار خون بالا در خانم‌های باردار ایجاد شود. 

این متخصص زنان، زایمان و نازایی با اشاره به این‌که همه‌ی خانم‌های باردار به فشار خون مبتلا نمی‌شوند؛ افزود: خانم‌هایی مستعد فشار خون دوران بارداری هستند که سابقه‌ی فامیلی ابتلا به فشارخون دارند و یا چاق هستند. 

فروتن گفت: خانم‌هایی که برای اولین بار باردار می‌شوند؛ احتمال بروز فشار خون در آن‌ها بیش‌ از خانم‌هایی است که برای بار دوم، سوم و یا بیش‌تر باردار می‌شوند. 

وی افزود: فشار خون در دوران بارداری، شامل دو نوع خفیف و شدید است که اگر کنترل نشود و پیش‌رفت کند؛ باعث ایجاد تشنج در فرد باردار و به  کما رفتن و سرانجام مرگ وی خواهد شد. 

وی یکی از علت‌های مهم مرگ و میر مادران باردار در دنیا را فشار خون بالا عنوان کرد و افزود: فشارخون بالا در دوران بارداری با علائمی از جمله افزایش وزن ناگهانی و بیش از حد معمول، ورم شدید،  دفع پروتئین از کلیه‌ها، سردرد هم‌راه با تاری دید و درد در ناحیه‌ی معده و کبد هم‌راه است. 

فروتن ادامه داد: اگر بارداری یک خانم با این‌گونه علائم هم‌راه باشد؛ احتمال بروز تشنج در وی زیاد است. 

وی در خصوص دفع پروتئین در زنان باردار گفت: دفع پروتئین معمولا در ماه‌های آخر بارداری رخ می‌دهد و از درجه‌ی خیلی ضعیف تا شدید دیده می‌شود که بر اساس میزان دفع پروتئین از بدن زن باردار، قابل بررسی است...

این متخصص زنان و زایمان با اشاره به این‌که اگر دفع پروتئین از بدن مادر شدید باشد؛ باید سریع درمان شود؛ تصریح کرد: با توجه به این‌که دفع پروتئین از بدن مادر درمان خاصی ندارد؛ تنها راه درمان آن، ختم بارداری مادر است؛ یعنی باید خانم باردار زایمان کند و جفت از بدن وی خارج شود تا به حالت طبیعی برگردد. 

وی ادامه داد: دفع پروتئین ممکن است در ماه‌های اولیه‌ی بارداری (پنجمین ماه بارداری) اتفاق بیفتد و اگر این بیماری در ماه‌های اول این دوران بروز کند؛ به طور معمول شدیدتر است و بیمار سریع‌تر به مرحله‌ی تشنج می‌رسد. 

وی گفت: به طور معمول فشارخون در دوران بارداری، کم کم بالا می‌رود و اگر فشار خون یک دفعه بالا رود و فرد اضافه وزن ناگهانی پیدا کند؛ باید بارداری وی خاتمه یابد و اگر جنین خیلی کوچک باشد؛ به طور قانونی سقط خواهد شد و در غیر این‌صورت توسط پزشک به دنیا خواهد آمد. 

وی در خصوص راه‌های پیش‌گیری از فشار خون در دوران بارداری خاطرنشان کرد: فشارخون دوران بارداری راه پیش‌گیری خاصی ندارد ولی به زنان باردار توصیه می‌شود برای کاهش فشارخون، مصرف نمک را کاهش دهند. 

فروتن افزود: اگر فشار خون مادر بارداری سیر صعودی داشته باشد و به طور ناگهانی وزن وی بالا ‌برود؛ باید در فواصل کوتاه به پزشک مراجعه کند و هر روز یک مرتبه فشار خون خود را کنترل کند تا مبتلا به تشنج بارداری نشود. 

وی حداکثر اضافه وزن در ماه‌های اولیه‌ی بارداری را یک کیلوگرم و در ماه‌های آخر یک و نیم کیلوگرم عنوان کرد و افزود: حداکثر فشار خون در دوران بارداری نیز باید بین 12 تا 13 باشد و بیش از این میزان خطرناک است. 

وی تصریح کرد: اگر فشار خون مادر باردار در هر ماه مراجعه به پزشک 9 باشد و یک مرتبه به 12 برسد و اضافه وزن ناگهانی نیز داشته باشد؛ برای مادر خطرناک است. 

فروتن افزود: فشارخون مزمن و یا فشار خونی که مادر قبل از بارداری به آن مبتلا بوده است؛ باعث اختلال رشد نوزاد داخل رحم می‌شود. 

وی ادامه داد: اما اگر در فرد باردار فشار خون آن‌قدر بالا رود که باعث تشنج در مادر شود؛ به دلیل قطع و یا کاهش خون‌رسانی و اکسیژن به جنین، مرگ وی را به هم‌راه خواهد داشت. 

زهرا نجفی