بارداری دوران بسیار حساس و پراهمیتی است و کنترل و مراقبت منظم و آگاهی از تغییرات فیزیولوژیک این دوران برای حفظ سلامت و پیشگیری از مشکلات مادر و جنین ضروری به نظر می رسد.
مطالعات و یافته های پزشکی بیانگر آن است که پیروی از رژیم غذایی متعادل و متنوع و گنجاندن همه گروه های غذایی در برنامه روزانه و کنترل و مراقبت های خوب و منظم در دوران بارداری، میزان مرگ و میر نوزادان و مادران را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.
با وجود آن که بارداری، بیماری تلقی نمی شود اما متاسفانه برخی از افراد جامعه از آن به عنوان بیماری یاد می کنند. برچسب بیماری بر زنان باردار، سلامت روان آن ها را تهدید می کند و زمینه ابتلا به بیماری های جسمانی و مشکلات متعدد نیز فراهم می شود.
مراقبت های دوران بارداری
یک پزشک متخصص زنان و زایمان به اهمیت مراقبت های دوران بارداری اشاره می کند و می گوید: مراقبت های دوران بارداری در گذشته، از ابتدا تا هفته 28 بارداری، ماهانه یک بار، از هفته 28 تا 36، هر 2 هفته و از هفته 36 تا 40، هفته ای یک بار بود.
دکتر «علیه مرتضوی» با بیان این که نوع و زمان مراقبت ها به عارضه ها و مشکلات زن باردار بستگی دارد، می افزاید : مراقبت ها از 3 سال گذشته تغییر یافته به طوری که در 3 ماه نخست، 3 تا 5، 3 ماه دوم، 4 مراقبت و هر چه به پایان حاملگی نزدیک تر می شود فاصله مراقبت ها کوتاه تر می شود.
وی تصریح می کند : در ویزیت اولیه و مثبت شدن‌آزمایش بارداری، شرح حال عمومی از نظر سلامت، سابقه بارداری ها و زایمان های قبلی، بارداری های خارج رحمی، سقط، فشار خون، کم خونی وبیماری های خونی، دیابت، مشکلات تیروئید و سابقه خانوادگی فرد را مورد بررسی قرار می دهیم.
وی ادامه می دهد : تعیین فشار خون و وزن اولیه و زمان آزمایش های روتین و نخستین سونوگرافی در ویزیت اولیه ضروری است.
وی هفته 8 تا 10 بارداری را زمانی مناسب برای نخستین سونوگرافی می داند و عنوان می کند : بررسی اختلال های روانی، بی توجهی و حمایت نکردن همسر و همسر آزاری، سابقه نازایی و نحوه بارداری (با مصرف دارو یا بدون آن) در مراقبت های بعدی 3 ماه نخست باداری انجام شود.
وی اظهار می دارد : طی 3 ماه دوم بارداری، پس از تکمیل شرح حال، علاوه بر کنترل فشار خون و وزن، صدای قلب جنین و اندازه آن از روی شکم بررسی می شود.
وی توضیح می دهد : 3 ماه دوم بارداری بهترین زمان تجویز آمپول رگام برای زنان بارداری است که خود گروه خون منفی و همسرشان گروه خون مثبت دارند.
وی خاطر نشان می کند : در 3 ماه سوم کنترل هادقیق تر انجام می شود و زنان باردار از آموزش های پزشک یا ماما برای کنترل حرکات جنین، علایم خطر، نظیر پارگی کیسه آب، سردرد و سرگیجه بهره مند می شوند.
دکتر «مرتضوی» با بیان این که انجام آزمایش های ماه هفتم برای کنترل قند خون، کم خونی و پروتیئنوری(وجود پروتئین در ادرار) ضروری است، می گوید : سونوگرافی 3 ماه سوم به منظور بررسی وضعیت حجم مایع آمینوتیک، پرزانتاسیون و معاینه لگنی مادر و تعیین نوع زایمان انجام می شود.
مصرف اسید فولیک، 3 ماه قبل از بارداری
وی می افزاید : مصرف اسید فولیک از 3 ماه قبل از بارداری تا هفته 16 تا 18 بارداری ضروری است و پس از آن، مصرف مکمل آهن مولتی ویتامین مینرال ارجحیت می یابد و بسته به میزان هموگلوبین خون، دوز آن متفاوت است.
وی به ضرورت واکسیناسیون در دوران بارداری اشاره و تاکید می کند : زنان بارداری که 10 سال از 3 دوز واکسن توام آن ها گذشته به طور حتم باید واکسیناسیون در دوران بارداری را انجام دهند.
این پزشک متخصص زنان و زایمان، مسافرت با خودرو برای زنان باردار را کم خطرتر از مسافرت با هواپیما و قطار اعلام می کند و اظهار می دارد : مسافرت های هوایی در 3 ماه آخر بارداری به هیچ عنوان توصیه نمی شود و در صورت ضرورت نیز بیش از 3 ساعت نباید طول بکشد.
وی توضیح می دهد : مسافرت زن باردار با قطار در شرایطی که تیم پزشکی کامل نباشد سلامت او و جنین را به خطر می اندازد.
وی تصریح می کند : علایمی نظیر درد مختصر کمر و زیر شکم، احتقان، سفت شدن و درد سینه، احساس ضعف، سرگیجه و سردرد، بی اشتهایی و احساس تنگی نفس تا هفته 14 حاملگی طبیعی است.
وی عنوان می کند : تهوع و استفراغ اگر باعث گرسنگی مفرط و کاهش وزن شدید در بارداری نشود به درمان نیاز ندارد اما در غیر این صورت اقدامات بستری و درمانی ارجحیت می یابد.
وی ادامه می دهد : لوردوز کمری نیز از مشکلات شایع دوران بارداری است که از هفته 20 به دلیل بزرگ شدن شکم و افزایش گودی کمر به وجود می آید که اگر به این مسئله توجه و رسیدگی کامل نشود، احتمال بروز کمردردهای شدید و آزار دهنده وجود دارد و بهترین درمان تغییر حالت در وضعیت نشستن و اصلاح آن است.
وی تکرار ادرار در 3ماه نخست و سوم بارداری را طبیعی تلقی و خاطر نشان می کند : از هفته 20 به بعد، به طور پراکنده انقباضات رحمی (انقباضات براکستون هیکس) در بسیاری از زنان مشاهده می شود که با انقباضات زایمان ارتباطی ندارد اما به تدریج با افزایش سن بارداری افزایش می یابد.
وی ادامه می دهد : این نوع انقباضات شدت و ضعف دارد و شب ها بیشتر زنان باردار را آزار می دهد و پیشرونده نیست و با استراحت فرد بهبود می یابد.
اهمیت 3 ماه نخست بارداری
دکتر «مرتضوی» 3 ماه نخست بارداری را مهم ترین و با اهمیت ترین زمان برای این واقعه مهم اعلام می کند و می گوید :با توجه به آن که ارگان های جنین در 3 ماه نخست بارداری تشکیل می شود، مصرف دارو، غذا و استفاده از اشعه در این زمان بسیار تاثیر به سزایی در سلامت جنین دارد.
وی پیاده روی به مدت 30 دقیقه را برای زمان باردار که شرایط عادی را طی می کنند ضروری اعلام می کند و می افزاید : شنا، شیرجه رفتن و ورزش هایی که به عضلات شکم و کمر فشار می آورد در دوران بارداری ممنوع است.
وی تاکید می کند : افرادی که تا قبل از بارداری، سابقه ورزش کردن و تحرک و فعالیت شدید ندارند نباید در دوران بارداری، ورزش را آغاز کنند.
وی به اهمیت تغذیه دوران بارداری اشاره و تصریح می کند : تغذیه بیش از هر چیزی در این دوران اهمیت دارد و مصرف مواد غذایی با ارزش در این دوران باید جایگزین نتقلات بی ارزش شود.
به گفته این پزشک متخصص، مصرف غذاهای مقوی، افزایش مصرف میوه ها و سبزی های تازه و مایعات فراوان، مصرف آبمیوه طبیعی به جای آبمیوه های صنعتی، جایگزین کردن تنقلاتی نظیر مویز، کشمش، خرما و انواع مغزها به جای چیپس و پفک، محدود کردن غذاهای آماده و فست فودها و به حداقل رساندن مصرف نمک (2 گرم در روز) در دوران بارداری ضروری است.
وی عنوان می کند : استفاده از مایکروویو، موبایل و رایانه بهتر است در دوران بارداری با احتیاط باشد.
وی با بیان این که انجام MRI در بارداری عوارضی برای جنین ایجاد نمی کند اظهار می دارد : ضرر انجام سونوگرافی به دفعات زیاد نیز برای جنین به اثبات نرسیده اما بهتر است زمان و تعداد آن توسط پزشک بر اساس ضرورت تعیین شود.
وی بررسی وضعیت دندان ها و ترمیم پوسیدگی آن ها را قبل از بارداری ضروری می داند و خاطر نشان می کند : 3 ماه دوم بارداری بهترین زمان برای خدمات دندان پزشکی برای زنان باردار است.
دکتر «مرتضوی» به اهمیت عفونت های ادراری و درمان به موقع آن در دوران بارداری اشاره می کند و می گوید : عفونت های ادراری احتمال زایمان زودرس، پارگی کیسه آب و IUGR(کاهش رشد داخلی رحمی) را افزایش می دهد، بنابراین درمان زود هنگام آن در پیشگیری از مشکلات جدی تر موثر است.
این پزشک متخصص، وجود استریاها و خطوط لینانگرا در پوست شکم در این دوران را طبیعی تلقی می کند و می افزاید : استریاها یا خطوط نقره ای رنگ، به دلیل کشیده شدن بافت زیر پوستی ایجاد می شود که بیشتر جنبه ارثی دارد و مشکلی برای مادر و جنین ایجاد نمی کند.
وی تصریح می کند : سرگیجه و سردردها در دوران بارداری به دلیل تغییر عملکرد سیستم اعصاب خودکار است و به درمان خاصی نیاز ندارد.
وی سوزش سر دل و یبوست را از مشکلات شایع دوران بارداری اعلام و عنوان می کند : مصرف روزانه حداقل 8 لیوان مایعات بدون کافئین، انجام فعالیت های منظم ورزشی و مصرف گلابی، آلو، انجیر، انگور و نان سبوس دار، روغن زیتون، کاهو، خیار و نخود سبز پخته در پیشگیری و درمان یبوست تاثیر به سزایی دارد.
وی ادامه می دهد : با افزایش سن بارداری، حجم رحم و اندازه جنین افزایش می یابد و با افزایش حجم رحم به معده مادر فشار زیادی وارد می شود و احساس سوزش سردل می کند.
وی به زنان باردار تاکید می کند : از دراز کشیدن پس از صرف غذا و مصرف تحریک کننده هایی نظیر کافئین، شکلات و غذاهای پر ادویه به شدت پرهیز کنید.
مطالب پیشنهادی
