رابطه سن بالای والدین با احتمال بروز بیماریهای روانی در فرزندان
نویسنده: دکتر محمد رضا مختاری
نشریه World Psychiatry اخیرا مرور کوتاهی درباره دانسته‌های فعلی ما درباره رابطه سن بالای والدین با احتمال بروز بیماریهای روانی در فرزندان داشته است.
عمدتاً ارتباط دو اختلال روانی عمده با سن بالای پدر شناخته شده است: اسکیزوفرنی و اوتیسم. اما شواهد به نسبت کمتری هم درمورد این ارتباط با بیماریهای دیگری مانند اختلال دو قطبی، اختلالات خوردن و ADHD وجود دارد.
از جمله نکاتی که این مقاله به آنها اشاره کرده است، این است که تعریف مشخصی برای “سن بالا” وجود ندارد؛ شانس ابتلا به این بیماریها با افزایش سن پدر بصورت “خطی” افزایش می‌یابد و “آستانه سنی” خاصی برای آن وجود ندارد.
چندین نظریه برای توضیح این ارتباط بیان شده، که مهمترین آنها “افزایش احتمال جهش‌های ژنتیکی در سلولهای بنیادیسازنده اسپرم” می‌باشد. نظریه‌های دیگر، به تغییرات اپی‌ژنتیک (بروز ژن‌ها) اشاره می کنند. همچنین برخی این ارتباط را غیرعلیتی می دانند، یعنی اینکه مردانی که دیر بچه‌دار می شوند، احتمالاً از ابتدا ژن‌های این بیماریها را داشته‌اند. حتی شواهدی وجود دارد که احتمال وجود این ژن‌ها در زنانی که از مردان خیلی مسن‌تر بچه‌دار می شوند هم بیش از بقیه زنان است.
نکته جالب دیگر اینکه شواهدی وجود دارد که سن بالای پدربزرگ هم (هنگام تولد پدر) شانس این بیماریها را در نوه افزایش می دهد.
البته اینها همه “آمار” است، و تا نتوانیم ارتباطی را دقیقاً توضیح دهیم، نباید بیش از اندازه به آن بعنوان واقعیت علمی اثبات شده نگاه کنیم.