کم کاری تیروئید چیست؟

هیپو تیروئیدی یا کم کاری تیروئید (غدد تیروئید کم فعال) زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید میزان هورمون تیروئید کمتر از حد طبیعی تولید کند. نتیجه این اتفاق کاهش بسیاری از فعالیتهای بدن است. گرچه کم کاری تیروئید می تواند موقتی باشد، ولی معمولاً یک وضعیت دائمی است. برخی مطالعات نشان می دهند که 10 درصد زنان و 3 درصد مردان کم کاری تیروئید دارند.

نشانه های هیپوتیروئیدی چیست؟

در مراحل ابتدایی ممکن است علائم کمی بروز کند چرا که بدن توانایی جبران نسبی غده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. این مسئله بسیار شبیه فشار دادن پدال گاز برای حرکت با سرعت قبلی در وقتی که ماشین از تپه بالا می رود است. به هرحال به دلیل آنکه تولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است نشانه های مختلفی می تواند بروز کند.

– خستگی فراگیر

– خواب آلودگی

– فراموشکاری

– مشکلات یادگیری

– ناخن و موی خشک و شکننده

– پوست خشک و خارش دار

– صورت پف آلود

– یبوست

– ناراحتی عضلات

– اضافه وزن و احتباس ادراری

– جریان قاعدیگی سنگین یا غیر طبیعی

– افزایش فراوانی سقط

– افزایش حساسیت به داروها

هیپوتیروئیدسیم حالتی است که با پیشرفت کند کم کاری تیروئیدی مشخص می‌شود. و در انواع مختلف دسته بندی می‌شود.

• نوع اولیه : بیش از 95 درصد موارد مبتلایان دچار کم کاری اولیه تیروئید هستند که اختلال عملکرد خود غده تیروئید است.

• نوع ثانویه : کم کاری تیروئید به علت نارسایی هیپوفیز را هیپوتیروئیدی ثانویه گویند.

• نوع ثالثیه : کم کاری تیروئید ناشی از نارسایی هیپوتالاموس را هیپوتیروئیدی ثالثیه گویند.

• وجود هیپوتیروئیدی از زمان تولد را کرتینیسم گویند. مادر نیز ممکن است دچار کم کاری تیروئیدی باشد.

• تیروئیدیت اتوایمیون (تیروئیدیت هاشیموتو) شایعترین کم کاری تیروئید در بالغین است که غده تیروئید توسط سیستم ایمنی بدن مورد تهاجم قرار می‌گیرد.

• کم کاری تیروئید در مبتلایان به پرکاری تیروئید که توسط ید رادیواکتیو ، جراحی یا داروهای ضد تیروئیدی درمان شده‌اند نیز مشاهده می‌شود.

تیروئید و بیماریهای مربوط به آن

تیروئید غده ای است در گردن و جلوی نای که قوامی نرم دارد و از دو لوب تشکیل شده است که به وسیله قسمت نازکی به هم متصل هستند که ایسموس نام دارد.معمولا 15 تا 25 گرم وزن دارد و بسیار پرخون است.پشت آن چهار غده پاراتیروئید وجود دارد که هورمون پاراتورمون را تولید می کنند که در تنظیم غلظت کلسیم بدن نقش دارد. 
این غده دو هورمون مهم تری یودو تیرونین(تی 3) و تیروتوکسین(تی4) را می سازد که در رشد و نمو سلولهای جنینی و همچنین تنظیم متابولیسم بدن در بالغین نقش بسیار دارند.
برای ترشح این دو هورمون ابتدا هورمون رها کننده(تی آر اچ) از هیپوتالاموس ترشح شده که باعث ترشح هورمون تحریک کننده تیروئید(تی اس اچ) و این هورمون سبب ترشح این دو هورمون می شود.این زنجیره هورمونی دارای تنظیم برگشتی منفی است به این معنی که اگر تی 3 و تی 4 زیاد ترشح شوند، ترشح تی آر اچ و تی اس اچ کاهش می یابند و برعکس.
هر تغییر و مشکل در این زنجیره می تواند سبب بروز بیماریهای تیروئید شود.

هورمونهای تیروئیدی

سلولهای تیروئید ، هورمون مختلف ترشح می‌کنند. تیروکسین (T4) ، تری یدوتیرونین ( T3) که معمولا هورمونهای تیروئیدی نامیده می‌شوند و کلسی تونین (Calcitonine).

جذب متابولیسم ید

وجود ید برای سنتز هورمونهای تیروئید اهمیت اساسی دارد. در حقیقت غده تیروئید مصرف کننده اصلی ید در بدن است و کمبود ید به اختلالاتی در کار تیروئید منجر می‌شود. ید توسط غذا به بدن و توسط دستگاه گوارش جذب می‌شود.

تنظیم کار تیروئید

ترشح هورمون تیروئید یا محرک تیروئید (TSH) ، آزاد سازی هورمونهای تیروئیدی را کنترل می‌کند، میزان ترشح TSH نیز بر اساس سطوح هورمونهای تیروئید در خون تنظیم می‌شود. اگر هورمون تیروئید در خون کاهش پیدا کند. ترشح TSH افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح T3 و T4 در خون بالا می‌رود. هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH) که از هیپوتالاموس ترشح می‌شود، آزاد شدن TSH از غده هیپوفیز را تا حدودی تعدیل می‌کند.

کار هورمونهای تیروئید

اصلیترین کار T3 و T4 کنترل فعالیت متابولیک سلول است. تیروکسین ، تری ید و تیرونین نمو صحیح مغز را ممکن می‌سازند، تولید ادرار ، تجزیه پروتئینها و جذب گلوکز توسط سلولها ، را افزایش می‌دهد. کلسی تونین یا تیروکلسی تونین توسط تیروئید ترشح می‌شود. اما تحت کنترل TSH قرار ندارد. این هورمون در پاسخ به افزایش سطح کلسیم پلاسمای خون ترشح می‌شود و با افزایش دادن رسوب کلسیم در استخوان سطح کلسیم در پلاسما را پایین می‌آورد.

کم کاری تیروئید و میکزدم Hypothyroidism and Myxedema

کم کاری تیروئید بیماری ای است که غده تیروئید به عللی قادر به تولید هورمون نیست و از آنجایی که کارکرد این غده برای همه عمر ضروری است، کمبود هورمون آن در همه سنین باعث به وجود آمدن علایم گوناگون می شود.

علایم کم کاری تیروئید چیست؟

مانند همه بیماری ها، این بیماری هم شدت و ضعف دارد؛ یعنی گاهی علایم آنقدر خفیف است که سالهای طولانی بیمار به پزشک مراجعه نمی کند و گاه آنقدر شدید است که طی روزهای اول زندگی به آن مشکوک شده و پزشک آزمایشهای لازم را درخواست می کند. مهمترین علایم در روزها و هفته های اول زندگی می تواند ورم سر و صورت شیرخوار، زردی طولانی مدت، به موقع بسته نشدن ملاج کودک و همچنین اختلال در رشد و نمو او باشد.
در بزرگسالی بیماران دچار علایم متعددی می شوند که بعضی از بیماران تعداد اندکی از علایم و بعضی تمامی علایم را دارا می باشند. برخی از مهمترین و اصلی ترین علایم در بزرگسالی عبارتند از: اختلالات خلقی، مانند افسردگی، خواب آلودگی و کسالت، خستگی زودرس، پریدگی رنگ و تنه، اندامها و صورت به رنگ زرد متمایل می شود، خشکی پوست، ریزش موها، ضخیم شدن صدا، خونریزی بیش از حد دوران قاعدگی، ورم سر و صورت، یبوست و علایم متعدد دیگر.

علائم بالینی در ابتدا غیر اختصاصی مفرط بیمار مانع می‌شود کار روزانه خود را بطور کامل انجام دهد. شکایاتی مثل ریزش مو ، شکنندگی ناخنها و خشکی پوست در این بیماران شایع است. امکان بی‌حس شدن یا تیغ شدن انگشتان نیز وجود دارد. گاهی بیمار از خشن شدن صدا شکایت دارد. علاوه بر از بین رفتن میل جنسی ، بیماران مونث دچار اختلالات قاعدگی مثل منوراژی یا آمنوره نیز می‌شوند. در کم کاری شدید تیروئید ، درجه حرارت و سرعت ضربان قلب از حد طبیعی کمتر می‌شوند.

وزن بیمار ، حتی بدون افزایش مصرف غذا معمولا رو به افزایش می‌گذارد، با این وجود احتمال کاشکسی در کم کاری شدید وجود دارد. ضخامت پوست به علت تجمع پلی ساکارید در بافتهای زیر پوستی (میکزدم) افزایش می‌یابد. صورت بیمار حالت بی‌تفاوتی پیدا می‌کند و مثل ماسک می‌شود. بیمار در محیط گرم نیز از سرما شکایت دارد. با پیشرفت بیماری پاسخهای عاطفی بیمار کند می‌شود. فرآیندهای هوشی کند می‌شود. و بیمار حالت بی‌تفاوتی پیدا می‌کند. اندازه زبان ، دستها و پاها در اکثر مبتلایان بزرگ می‌شود. بیمار از یبوست شکایت دارد.

همان طور که ذکر شد، بعضی از بیماران تنها به دلیل خستگی و خواب آلودگی به پزشک مراجعه می کنند و ممکن است هیچ کدام از سایر علایم ذکر شده را نداشته باشند و عده ای البته تقریباً تمامی علایم کم کاری تیروئید را دارا می باشند.
لازم است مختصری درباره ?گواتر? توضیح بدهیم، چون بعضی از بیماران با گفتن این جمله که: ?گواتر دارم? به پزشک مراجعه می کنند و منظورشان این است که غده تیروئید در جلوی گردنشان بزرگ شده است. ممکن است خود فرد هنگام نگاه کردن در آینه متوجه این بزرگی در جلو گردنش شود، اما در بیشتر مواقع اعضای خانواده و یا دیگران به او این نکته را گوشزد کرده اند که ?عجب، تو گواتر داری !?

گواتر آن طور که عموم مردم تصور می کنند به معنی کم کاری تیروئید نیست، بلکه تنها معنی بزرگ شدن غده تیروئید را می دهد. گواتر از نظر شکلی به دو نوع: منتشر و ندولر تقسیم می شود، در نوع منتشر تمام غده تیروئید به میزان تقریباً یکسان رشد می کند و بزرگ می شود، در حالی که در نوع ندولر، تیروئید هم در نگاه و هم در لمس توسط پزشک به صورت غده، غده در می آید.
از نظر کارکرد، گواتر به سه نوع کم کار، پرکار و ساده تقسیم می شود. در نوع اول، یعنی گواتر کم کار، غده تیروئید هم بزرگ شده است و هم اینکه به میزان کافی هورمون تولید نمی کند، در نوع دوم تیروئید هم بزرگ است و هم بیشتر از نیاز طبیعی بدن هورمون تولید می کند که به آن پرکاری تیروئید می گویند.
در نوع سوم گواتر که به آن گواتر ساده می گویند و نسبت به دو نوع دیگر شیوع بیشتری دارد، اگرچه تیروئید بزرگ است، ولی چون میزان تولید هورمون در حد طبیعی نگه داشته شده و از نظر بالینی، هیچ علامتی برای فرد ایجاد نمی کند، به آن گواتر ساده می گویند.

چگونه این بیماری تشخیص داده می شود؟

امروزه به دلیل توجه بیش از حد به سلامتی و حضور پزشکان در رسانه ها مانند رادیو، تلویزیون و روزنامه، اطلاعات همگانی درباره بسیاری از بیماری ها افزایش یافته است و بیماران با شنیدن و خواندن علایم بالینی، آنها را با علایم خود مطابقت داده و برای اثبات یا رد بیماری به پزشک مراجعه می کنند. پزشک نیز با معاینه تیروئید او، در صورت لزوم آزمایشهای مورد نظر را تقاضا کرده و با اثبات بیماری، آن را درمان می کند.

چرا دچار کم کاری تیروئید می شویم؟

علت کم کاری تیروئید در سنین مختلف فرق می کند، به عنوان مثال در دوران شیرخوارگی و کودکی شایع ترین علت این بیماری، اختلالات ژنتیکی در تولید این هورمون است، به طوری که با حداقل مقدار لازم تولید شده، شیرخوار در همان روزهای اول زندگی دچار علایم می شود.
مصرف داروها، استفاده از جراحی برای درمان بیماری های تیروئید مثل غده های بدخیم این غده و همچنین استفاده از ید رادیواکتیو در درمان پرکاری تیروئید از جمله علل اصلی کم کاری تیروئید در بزرگسالان به شمار می روند.
التهاب مزمن تیروئید و تخریب سلولهای آن توسط پدیده های خود ایمنی که به آن «تیروئیدیت» گفته می شود، شاید اصلی ترین علت کم کاری تیروئید در افرادی باشد که در گذشته نه بر روی تیروئید عملی انجام داده اند و نه ید رادیواکتیو مصرف کرده اند. شنیدن صحبتهای بیمار، گوش دادن به گذشته او مبنی بر دریافت یا عدم دریافت ید رادیواکتیو و مشاهده وجود یا عدم وجود آثار و خط جراحی بر روی گردن، همچنین معاینه تیروئید بیمار با نگاه کردن و لمس آن، به تشخیص علت کم کاری کمک می کند.

چرا لازم است همیشه علت کم کاری را بفهمیم؟

درصدی از بیماران، مبتلا به نوعی کم کاری می شوند که طی چند ماه خود به خود بهبود می یابد و لازم نیست بیمار برای همه عمر دارو مصرف کند، مانند حالتی که کم کاری به طور گذرا پس از حاملگی روی می دهد و نتیجه آن درمان کوتاه مدت است، اما در سایر موارد درمان برای همه عمر لازم است، پس تشخیص علت کم کاری تیروئید امری ضروری است.

درمان کم کاری تیروئید چیست؟

غده تیروئید یکی از غددی است که مجموعه آنها را غدد داخلی می نامیم و کار آنها تولید موادی با نام هورمون است که در داخل خود ساخته و به خون وارد می کنند تا در تمام رگها به گردش در بیاید و کار خود را انجام دهد.
غیر از غده تیروئید، غدد اصلی که با نام غدد داخلی می شناسیم عبارتند از: غده «پاراتیروئید» که در پشت تیروئید قرار دارد و کار آن تنظیم کلسیم بدن می باشد.
غده لوزالمعده یک غده دوکاره است؛ یعنی هم جزو غدد داخلی و درون ریز است و هم جزو غدد برون ریز. قسمت درون ریز آن انسولین و «گلوکاگون» می سازد که کار عمده آنها تنظیم میزان قند خون است و قسمت برون ریز آن در هضم و جذب غذا و از جمله چربی ها دخالت دارد.
غده فوق کلیه دو عدد است، و بر روی هر کلیه یک غده وجود دارد و کارهای متعددی انجام می دهند. از جمله تولید و ترشح هورمونهایی که در کنترل و تنظیم فشار خون دخالت دارند. کم کاری هر کدام از غدد ذکر شده، علایم متعددی را ایجاد می کند.
غدد داخلی (درون ریز) هورمون می سازند و وارد گردش خون می کنند، پس وقتی این هورمونها وجود ندارند، باید آنها را از خارج وارد بدن کنیم، بعضی از این هورمونها در محیط معده و یا محیط آنزیمهای گوارش از بین می روند و نمی توانیم آنها را فقط از راه خوراکی مصرف کنیم، مانند انسولین که مجبوریم آن را از طریق تزریق یا استنشاق وارد بدن کنیم، ولی خوشبختانه هورمون تیروئید از راه خوراکی قابل استفاده است و به راحتی از راه دهان وارد دستگاه گوارش شده و جذب بدن می شود. بنابراین درمان کم کاری تیروئید استفاده از هورمون تیروئید از راه خوراکی است.

حال این سؤال مطرح می شود که یک بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید، روزانه به چند قرص تیروئید نیاز دارد؟

اگرچه با دیدن بیمار و مشاهده شدت کم کاری در آزمایشهای اولیه او تا حدودی می توان تعداد قرص های لازم را حدس زد، ولی درمان کم کاری تیروئید از راه آزمون و خطاست؛ یعنی ابتدا به بیمار روزی یک قرص می دهیم و پس از مدتی که معمولاً حدود یک تا دو ماه است، آزمایشها را تکرار می کنیم و براساس جواب آزمایش ها نسبت به کاهش یا افزایش میزان قرصها تصمیم گیری می کنیم.
البته پزشکان در مورد افراد مسن که مدتی دچار کم کاری تیروئید بوده اند، با روزی یک قرص شروع نمی کنند، بلکه از میزان کمتری مثلاً یک چهارم قرص شروع می کنند و براساس تحمل سیستم قلب و عروق او به ازدیاد قرص تصمیم می گیرند.

یک بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید تا چه زمانی نیاز به قرص تیروئید دارد؟

متأسفانه بسیاری از بیماران این نکته را نمی دانند. در حدود 95 درصد بیماران، برای همه عمر نیاز به قرص دارند. حال اگر بیمار پس از چند ماه که حال عمومی اش خوب شد، ورم برطرف گردید و رنگ پریدگی از بین رفت، بدون مشورت با پزشک قرص را قطع کند، دوباره ماه ها بعد باید با خجالت به پزشک خود مراجعه کرده و از بازگشت علایم شکایت کند.
درصد خیلی کمی از بیماران به دلیل التهاب گذرای پس از حاملگی تیروئید یا مواردی شبیه آن دچار کم کاری گذرا می شوند و پس از چند ماه کار تیروئیدشان دوباره برگشت می کند اما اکثریت بیماران یا جراحی شده اند، یا ید رادیواکتیو دریافت کرده اند و یا دچار التهاب مزمن تیروئید گردیده اند و لازم است تا آخرین روز زندگی قرص مصرف کنند.

بیماران معمولاً هر چند وقت یک بار به ویزیت پزشک نیازمندند؟

در شروع بیماری، گاهی لازم است برای چند ماه، بیمار ماهانه توسط پزشک ویزیت شده و یا مورد آزمایش قرار گیرد، ولی پس از آنکه معلوم شد به چند قرص نیاز دارد و عارضه دیگری بر اثر مصرف قرص برای او به وجود نیامده است، هر 6 ماه تا یک سال، یک بار مورد معاینه و آزمایش قرار می گیرد، البته باید در حالات خاص مثل دوران کودکی که سرعت رشد بالاست یا حالاتی که بیمار حامله می شود و یا بیماری جدیدی به وجود می آید، بیمار تحت نظر باشد، در چنین حالاتی، فاصله بین ویزیتها و درخواست آزمایشها، ممکن است توسط پزشک دستخوش تغییر گردد.

اگر جنین به عللی دچار کمبود هورمونهای تیروئید شود، به این حالت کم کاری تیروئید مادرزادی گفته می‏شود که در صورت عدم تشخیص و درمان سریع و دقیق باعث آسیب سلولهای مغزی در نتیجه عقب افتادگی ذهنی دائمی کودک می‏شود.

تشخیص به موقع کم کاری تیروئید در نوزادان چه اهمیتی دارد؟

تشخیص به موقع کم کاری تیروئید در نوزادان و در مان به موقع آن از بسیاری از عوارض مهم این بیماری از جمله عقب ماندگی ذهنی جلوگیری می‏کند.
 اگر تشخیص کم کاری تیروئید در نوزادان تا قبل از 14روز اول تولد صورت پذیرد و درمان شروع شود، مشکل عقب افتادگی، برای نوزادان پیش نخواهد آمد. اما اگر تشخیص و درمان تا سن 6ماهگی به تعویق افتد، عقب افتادگی ذهنی در شیرخوار حتمی و برای همیشه است.
علایم کم کاری تیروئید به ندرت هنگام تولد آشکار می‏شود. سن ظهور علایم بستگی به میزان اختلال عمل تیروئید دارد. به کم کاری شدید تیروئید در سنین شیرخوارگی "کرتینیسم (" ( cretinismمی‏گویند که با علایم بالینی شدید همراه است. در بسیاری از نوزادان مبتلا به کم کاری خفیف تا متوسط تیروئید، در بدو تولد، هیچ گونه علامت خاصی نمی‏بینیم و نوزاد مبتلا کاملا به نوزاد سالم شباهت دارد. به همین دلیل غربالگری برای یافتن نوزادان مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید اهمیت دارد. در نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید رفته رفته علایم این بیماری بروز می‏کنند. در طول چند ماه اول زندگی نوزاد، علایم بالینی می‏تواند به صورت مشکلات تغذیه‏ای، یبوست، گریه خشن، بزرگی زبان، پف آلودگی صورت، بزرگ بودن ملاجها (فونتافل‏ها)، سرد بودن دستها و پاها، شلی عضلات، سردی بدن، فتق نافی، اختلال تنفسی در نوزادی که بیش از 2/5کیلوگرم دارد، عدم بهبود زردی نوزادی، خواب آلودگی، و عدم وزن‏گیری مناسب نوزاد تظاهر می‏کند.

در ماههای بعد، اتساع شکم، خشکی پوست، کندی رشد موها وناخنها، تاخیر در گردن گرفتن، کم تحرکی، تاخیر در رویش دندانهای شیری، و تاخیر در رشد فیزیکی و ذهنی (مثل نشستن، صحبت کردن وراه رفتن) مشاهده می‏شود. رشد طولی بدن مختل می‏شود که این اختلال می‏توان به "کوتولگی با عدم تناسب اندامها و تنه " منجر شود .

بسته شدن ملاجها (فونتانل) به تاخیر افتاده و در نتیجه نسبت سر به تنه دچار مشکل می شود و سر بزرگ به نظر می‏رسد. 

در ابتدا باید گفت مصرف شیر مادر با مصرف قرص لووتیروکسین هیچ گونه مغایرتی ندارد. مصرف شیرخشکهایی با منشاء شیر گاو نیز بلامانع است. اما مصرف شیر خشکهای با منشاء سویا(مثل شیر خشک ایزومیل) می‏تواند از جذب قرص لووتیروکسین توسط بدن نوزاد جلوگیری کند. در صورتی که چاره‏ ای به جز مصرف شیرهای با منشاء سویا نباشد، باید بین مصرف قرص لووتیروکسین و شیر خشک با منشاء سویا حدود یک ساعت فاصله انداخت یا با نظر پزشک معالج مقدار قرص لووتیروکسین را افزایش داد. 
هیپوتیروئیدسیم حالتی است که با پیشرفت کند کم کاری تیروئیدی مشخص می‌شود. و در انواع مختلف دسته بندی می‌شود.
 

نوع اولیه : بیش از 95 درصد موارد مبتلایان دچار کم کاری اولیه تیروئید هستند که اختلال عملکرد خود غده تیروئید است. 
نوع ثانویه : کم کاری تیروئید به علت نارسایی هیپوفیز را هیپوتیروئیدی ثانویه گویند. 
نوع ثالثیه : کم کاری تیروئید ناشی از نارسایی هیپوتالاموس را هیپوتیروئیدی ثالثیه گویند. 
وجود هیپوتیروئیدی از زمان تولد را کرتینیسم گویند. مادر نیز ممکن است دچار کم کاری تیروئیدی باشد. 
تیروئیدیت اتوایمیون (تیروئیدیت هاشیموتو) شایعترین کم کاری تیروئید در بالغین است که غده تیروئید توسط سیستم ایمنی بدن مورد تهاجم قرار می‌گیرد. 
کم کاری تیروئید در مبتلایان به پرکاری تیروئید که توسط ید رادیواکتیو ، جراحی یا داروهای ضد تیروئیدی درمان شده‌اند نیز مشاهده می‌شود.

پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism Graves disease)

شایع ترین علت این عارضه (85 درصد موارد) بیماری گریو است، که ناشی از تحریک بیش از حد غده ی تیروئید توسط سیستم ایمنی است. مصرف بیش از اندازه ی هورمون تیروئید یا داروهای حاوی هورمون تیروئید، فعالیت بیش از حد ندول های غده ی تیروئید و همچنین التهاب تیروئید که باعث ذخیره شدن و ترشح مقدار زیادی هورمون در خون می شود از سایر عوامل ابتلا به پرکاری تیروئید هستند. پرکاری تیروئید در بین زنان شایع تر از مردان (4 به 1) است و بیش تر در سنین 40-20 سالگی بروز می کند. افزایش ترشح هورمون های تیروئید می تواند سطح متابولیک بدن را 100-60 برابر افزایش دهد. این امر باعث بروز دامنه ی وسیعی از علائم زیر می شود.

علایم پرکاری تیروئید

کاهش وزن سریع ( علی رغم افزایش اشتها و حتی مصرف زیاد غذا)، بی قراری و تحریک پذیری شدید، کاهش تمرکز، ایجاد حالات و تنش های عصبی، اضطراب و نگرانی ، اختلال خواب، افزایش- ضربان قلب و تپش قلب به دنبال انجام کارهای معمول، افزایش فشار خون، تعریق بیش از حد، ضعف عضلانی، لرزش و تنشهای غیرارادی،( خصوصاً در دستان و انگشتان) مشکلات بینایی و بیرون زدگی غیر طبیعی کره ی چشم یا اگزوفتالمی، گواتر یا بزرگ شدن غده ی تیروئید، افزایش حساسیت و تحریک پذیری نسبت به گرما، تغییر حرکات طبیعی روده ی بزرگ،( اسهال و یبوست) و ریزش مو .

درمان

این بیمار به محض تشخیص، باید تحت درمان قرار گیرد. معمولاً از ید رادیواکتیو، داروهای ضد تیروئید و در برخی موارد ازروش های جراحی برای برداشتن بخشی از غده، استفاده می شود. در هر یک از این روش های درمانی، تغییر شیوه ی زندگی، تغییر و اصلاح رژیم غذایی و تطابق فعالیت می توانند نقش بسیار مهمی در جهت بهبودی بیمار داشته باشد.

رژیم غذایی در پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)

1- از آنجا که میزان انرژی مورد نیاز در این شرایط 60-50 درصد درصد افزایش می یابد، بیماران باید از رژیم پرکالری (حدود 40 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) استفاده نمایند. بهتر است بیماران تعداد وعده های غذایی را افزایش دهند و در مقابل، از حجم هر وعده مقداری کم کنند. 
2- دریافت پروتئین نیز باید بین 75/1 ? 1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن افزایش یابد. گنجاندن تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و ترکیب غلات و حبوبات در رژیم غذایی برای تأمین نیاز پروتئینی توصیه می شود. در صورت تخلیه ی ذخایر پروتئینی بدن، استفاده از مکمل های پروتئینی به ویژه قبل و بعد از عمل جراحی زیر نظر متخصص تغذیه، می تواند مفید باشد. 
3- با توجه به افزایش نیاز به ویتامین ها، استفاده از مکمل ویتامین C، ویتامین B کمپلکس خصوصاً ویتامین های B1 ، B2 ، و B12 همراه رژیم غذایی بسیار مفید می باشد. به طور کلی استفاده از مولتی ویتامین و مولتی مینرال توصیه می شود. منابع غذایی ویتامین های فوق که باید در رژیم غذایی این بیماران گنجانده شوند عبارت اند از: انبه، مرکبات ، کیوی ، شیر و فرآورده های آن، سبزیجات سبز رنگ، جوانه ی حبوبات و ماهی . 
به نظر می آید مقادیر زیاد ویتامین A باعث مهار عملکرد غده ی تیروئید و بهبود علایم بیماری گریو می شوند. مکمل ویتامین C نیز برای بهبود علایم و شرایط متابولیکی مفید است. لازم است بدانید دریافت غیرضروری ویتامین ها در بدن مانند دارو، اثر خواهند کرد و می توانند اثرات جانبی متعددی بر سلامت شما داشته باشند. 
4- از مصرف زیاد ید پرهیز شود. لازم به ذکر است از آن جا که بعضی از مکمل های ویتامینی و مواد معدنی، دارای مقادیری ید نیز هستند، مبتلایان به پرکاری تیروئید، باید از مصرف این قبیل مکمل ها و هرگونه مکمل ید پرهیز کنند. در ضمن از مصرف برخی غذاهای دریایی، علف ها و جلبک های دریایی هم که غنی از ید هستند، باید اجتناب نمایند. 
5- مصرف کلیه ی غذاها و نوشیدنی های تحریک کننده مانند شکلات، نوشیدنی های کافئین دار( مانند چای ، قهوه ، کولا) و همچنین کشیدن سیگار باید در این بیماران محدود شود. 
6- از گواتروژن های طبیعی استفاده شود. منظور از گواتروژن ها ترکیباتی هستند که باعث کاهش عملکرد غده ی تیروئید می شوند. بنابراین استفاده از آنها به هنگام پرکاری تیروئید موثر خواهد بود. منابع عمده ی گواتروژن ها عبارت اند از: سبزیجات خانواده ی کلم ،(از قبیل کلم ، گل کلم، کلم قمری، کلم بروکلی و بروکسل) اسفناج، شلغم ، گلابی ، هلو، همچنین بادام زمینی و سویا . جالب است بدانید ترکیبات گواتروژن به دنبال حرارت از بین می روند.

نسبت به دریافت توام گواتروژن های طبیعی با داروهای ضد تیروئید باید کاملاً احتیاط نمود، زیرا این ترکیبات می توانند باعث افزایش عوارض جانبی داروها شوند. البته همان طور که اشاره شد پخت مواد غذایی فوق می تواند این اثرات را کاهش دهد. سایر سبزیجات مفید در هیپرتیروئیدیسم عبارت اند از: هویج ،  کرفس، فلفل سبز، جعفری، تره آبی، زردآلو ، سیب ، زغال اخته، گریپ فورت و آناناس. 
با توجه به این که سوخت و ساز کلسیم در مبتلایان به بیماری گریو تغییر می کند این افراد بیشتر در معرض پوکی استخوان (استئوپروز) قرار دارند. بنابراین مصرف مکمل کلسیم زیر نظر متخصص می تواند مفید باشد. 
در شرایطی که فرد مشکل کلیوی یا قلبی خاصی نداشته باشد، مصرف روزانه ی 4-3 لیتر آب در روز توصیه می شود. در بعضی از بیماران مبتلا به اگزوفتالمی نیز شاید مجبور به محدود کردن مقدار مایعات و نمک دریافتی باشیم.

مطالب پیشنهادی:

دیابت را چگونه درمان کنیم؟

چگونه می توان از سرطان سینه جلوگیری کرد؟

کافئین بر بدن چه اثراتی خوب و بد دارد؟

حقایق بیماری ایدز چیست؟

چرا پزشکان از بیماران زیر میزی می گیرند?

چگونه می شود با فعالیت فیزیکی جلوی بیماریها را گرفت؟

ویژگی های ظروف آشپزی و اثر آن در پخت غذا

چگونه عملکرد فیزیولوژیکی و روانی میانسالان افزایش می یابد؟

http://maktoobshop.com