چرا برخی از کودکان دیر زبان باز می کنند ؟

در شرایط عادی انتظار داریم کودکان در حدود یک سالگی شروع به بیان چند تک کلمه مانند ماما ، بابا ، دد و ... نمایند  و بتدریج تا یک و نیم سالگی تعداد  این کلمات زیادتر شده و در حدود دو سالگی عبارات کوتاه و دو کلمه ای  ( مانند بابا رفت ، آب بده و ... ) شکل بگیرند ،البته این روند رشد در کودکان مختلف تا حدی متفاوت است بطوریکه برخی از کودکان در دوسالگی به خوبی حرف می زنند و لی گروهی از کودکان تازه حدود سه سالگی توان  بیان عبارات کوتاه   و کار بردی را پیدا می کنند  . ولی نکته مهم این  است  که برای تشخیص مشکل گفتار و زبان در کودکان لازم نیست تا دو یا سه سالگی صبر کرد ، و در بسیاری از موارد می توان مشکل احتمالی کودک را بسیار زودتر تشخیص داد و درمان را شروع نمود . به هر حال اگر کودکی در سنین ذکر شده ، توانایی بیانی مورد انتظار را پیدا نکرده باشد ، شاید بتوان به وجود مشکلی در وی شک کرد .

در این مقاله برخی از علل شایع  تاخیر در رشد گفتار و زبان را به اختصار معرفی می کنیم :  

تفاوت های فردی جنسیت و ارث : در بسیاری از موارد تفاوت در سرعت یادگیری زبان و شروع گفتار ناشی از تفاوتهای فردی است بعبارتی در شرایط عادی هر کودکی در یک یا چند حیطه استعداد بیشتری دارد و سرعت رشد وی در آن زمینه سریعتر است و در برخی زمینه ها ضعیفتر است این تفاوت ها می تواند به علل مختلفی مانند جنسیت ، ارث ، هوش ، محرکات محیطی و ... باشد ؛ البته نکته بسیار مهم در این جا این است که این تفاوت ها نباید فراتر از محدوده طبیعی یا به علت بیماری باشد.

به عبارتی در شرایط عادی برخی از کودکان در یک سالگی حرف زدن را شروع می کنند و برای گروهی می توان تا  دو یا سه  سالگی فرصت قایل شد.البته مجددا یادآوری می شود که این فقط در شرایط طبیعی است و در مورد همه کودکان نباید تا دو یا سه سالگی برای شروع گفتار  صبر کرد چرا که ممکن است علت تاخیر ایشان مربوط به یک آسیب زمینه ای باشد ، که در ادامه برخی از این عوامل را معرفی می کنیم.

در مورد همه کودکان نباید تا دو یا سه سالگی برای شروع گفتار  صبر کرد چرا که ممکن است علت تاخیر ایشان مربوط به یک آسیب زمینه ای باشد .

کم توانی ذهنی :کودکانی که به درجاتی  مشکل هوشی دارند ، ممکن است در حیطه های مختلفی تاخیر داشته باشند .   این کودکان علاوه بر تاخیر در رشد گفتار ، ممکن است مشکلاتی در درک گفتار دیگران ، رفتار های متناسب با سن ، تاخیر در رشد حرکتی ،   یادگیری بازی وهمچنین درک مفاهیم انتزاعی  ، نیز داشته باشند .

کم شنوایی و ناشنوایی : این کودکان  تا قبل از 9 یا  10 ماهگی  رشد گفتاری عادی دارند ، یعنی تا مرحله قان و قون خوب پیش می روند ، اما پس از آن بسته به میزان افت شنوایی ، رشد گفتار کند یا متوقف می شود . این کودکان رشد حرکتی طبیعی دارند ، ارتباط اجتماعی ( غیر کلامی ) خوبی برقرار می کنند ، برای ابراز خواسته های خود از ایماء و اشاره و صداهای نامفهوم استفاده می کنند و لی درک درستی از گفتار دیگران ندارند. وقتی دیگران با ایشان حرف می زنند ، ممکن است به دهان گوینده نگاه کنند.

 اختلالات نافذ رشد : این گروه دسته ای از اختلالات دوران کودکی هستند که خود شامل اختلالاتی مانند اتیسم ، آسپرگر ، سندرم رت و ... می شوند ، کودکان مبتلا به این اختلالات با توجه به این که به کدام مورد مبتلا شده باشند ممکن است از چند ماه تا چند سال رشد تقریبا عادی داشته باشند و پس از آن روند رشد  در برخی زمینه ها کند یا متوقف شده و یا حتی برگشت داشته باشند ، از ویژه گی های بارز این گروه ضعف در برقراری ارتباط اجتماعی کلامی وغیر کلامی ، حرکات تکرای ، عادات ویژه و غیر عادی و... است ؛ بنابراین برخی از کودکانی که تاخیر در رشد گفتار دارند ممکن مبتلا به یکی از اختلالات این گروه باشند .

زبان پریشی رشدی یا نقص ویژه زبانی :    

برخی از کودکان به دلیل آسیبی که طی دوران بارداری ، هنگام تولد یا دوران نوزادی به مغز ایشان وارد شده ،    مناطق ویژه زبانی مغز ایشان وارد شده ، ممکن است اشکال خاصی از تاخیر در رشد گفتار را نشان دهند. برای مثال ممکن است این کودکان از درک و رابط اجتماعی خوبی برخوردار باشند ولی در زمینه بیان مشکل جدی داشته باشند .بعبارتی این کودکان به غیر از توانایی های بیانی در سایر حیطه های رشدی تفاوت زیادی با سایر کودکان نشان نمی دهند.

در مجموع علل زمینه سازی که می تواند اختلالات بالا را به وجود آوردبسیار زیاد و متنوع هستند ،فقر محرکات محیطی ، دو زبانگی ، زمینه ارثی در تفاوت سرعت رشد ، بیماری های ژنتیکی ، اختلالات کروموزومی ، مشکلات و حوادث دوران بارداری ، صدمات حین تولد ، تشنج ، زردی ، ضربه به سر و ... از جمله این عومل هستند.

فربد مفیدی